Sprawozdanie z działalności Koła Naukowego Przyrodników Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w roku akademickim 2009/2010. W roku akademickim 2009/2010 dokonano następujących zmian w organizacji Koła: 18.11.2009 r. w wyniku narad Walnego Zgromadzenia KNP UKW został odwołany mgr Rafał Kriger z funkcji opiekuna Koła, a jego funkcje przejęła dr Katarzyna Marcysiak. Natomiast dnia 19.11.2009r. powołano następujące sekcje: Sekcja Botaniczna: Kierownik: mgr Ewa Wachowiak 1. Olga Jędrzejak 2. Dawid Kilon 3. Piotr Szefer Sekcja Zoologiczna: Kierownik: dr Tomasz Marquardt 1. Dawid Kilon 2. Monika Gomoła 3. Anna Jagodzinska 4. Rafał Stolarek 5. Piotr Szefer 7. Ewa Dybowska 8. Paulina Drzewiecka 10. Małgorzata Pianka 11. Anna Madejsza Sekcja Mikologiczna: Kierownik: mgr Natalia Głowska 1. Olga Jędrzejak 2. Magdalena Piotrowska 3. Martyna Dąbrowska 4. Weronika Lewandowska 5. Anna Jaros 6. Justyna Kokoszka 7. Joanna Kmiecik 8. Lidia Mętel 9. Kamil Zakrzewski 10. Andrzej Brzeziński 11. Michał Sowiński Organizacja seminariów, konferencji naukowych i obozów naukowych 1
W dniu 07 maja 2010 r. zorganizowaliśmy Seminarium o charakterze popularno-naukowym pt. Poznaj fundamenty Bydgoszczy - kultura i przyroda miasta. Aula Mikotoksyn miejsce obrad, była wypełniona po brzegi. Pośród słuchaczy znajdowali się m.in. uczniowie i nauczyciele bydgoskich szkół średnich, studenci oraz pracownicy Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego oraz innych uczelni. Koordynatorami całego przedsięwzięcia byli: mgr Ewa Wachowiak i Monika Gomoła, natomiast nad całością czuwali opiekun KNP i kierownicy sekcji oraz Anna Jagodzinska, Rafał Stolarek, Olga Jędrzejak, Martyna Dąbrowska, Magdalena Piotrowska, Weronika Lewandowska, Paulina Drzewiecka, Ewa Dybowska, Dawid Kilon, którzy również wsparli stronę techniczną przedsięwzięcia. Dr Tomasz Marquardt poprowadził blok historyczny, podczas którego zaproszeni prelegenci omówili przeszłość Bydgoszczy. Ukazano początki osadnictwa na obszarze miasta (mgr Elżbieta Dygaszewicz z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Bydgoszczy), poznano historię mostu Władysława IV (mgr Tomasz Izajasz z Muzeum Kanału Bydgoskiego), natomiast wykopaliska z ul. Focha odkryły tajemnicę kościoła Karmelitów (mgr Wojciech Siwiak z Pracowni archeologicznokonserwatorskiej w Bydgoszczy) oraz przybliżyły człowieka żyjącego tu w XVI wieku (mgr Tomasz Koczorski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). W trakcie bloku przyrodniczego, poprowadzonego przez dr Katarzynę Marcysiak, członkowie Koła Naukowego Przyrodników przedstawili owady Bydgoszczy (Piotr Szefer) oraz ptaki Bydgoszczy (Dawid Kilon). Oazy zieleni w mieście to parki i ogrody. Ich tajemnice zostały omówione na przykładzie Arboretum UKW (mgr inż. Barbara Wilbrandt kierownik Ogrodu Botanicznego UKW), nie pominięto również przyrodniczych perełek, jakimi są pomniki przyrody (mgr Justyna Olszewska z Referatu Zieleni Urzędu Miasta Bydgoszczy). Seminarium było okazją do podzielenia się wiadomościami z zakresu historii i przyrody Bydgoszczy. Zatrzymać się w zgiełku codziennego życia i pomyśleć o otaczającym nas środowisku, w które codziennie ingerujemy oraz przeszłości, jaką kryją mury, czy nieznane, podziemne cmentarze... oto przesłanie płynące z owego spotkania. Tematyka Seminarium spotkała się z aprobatą lokalnych mediów, ukazały się dwa artykuły. - 11 maja 2010 r. Gazeta Pomorska art. pt: Pasjonaci widzą, co nam umyka, - 10 maja 2010 r. Gazeta Pomorska art. pt: Antropolog z Poznania bada szczątki znalezione pod ulicą Focha przez bydgoskich archeologów. Co już udało mu się odkryć?. Tematykę Seminarium poruszyło także Radio PIK. Relacja z Seminarium znajduje się na stronie internetowej Uczelni: http://www.ukw.edu.pl/pokazstrone.php?idpoz=818b7bb8e1b50fb6e10f natomiast zaproszenie ukazało się 05.05.2010 r. Organizacja imprez, wykładów otwartych i konkursów 2
Zorganizowaliśmy wystawę fotograficzną pt. Piękno natury, która wzbudziła zainteresowanie wśród studentów jak i pracowników uczelni. Nadesłano 190 prac, z których niezależna komisja wybrała 38. Prace można było oglądać w holu Biblioteki Głównej UKW od 15 stycznia do 26 lutego 2010 r., a także oddawać głosy na te, które wzbudziły najwięcej emocji. 130 osób wzięło udział w głosowaniu. Wyłoniono 4 zwycięzców, a także rozlosowano upominki wśród głosujących. duże Osoby zaangażowane w realizacje przedsięwzięcia: Monika Gomoła, Anna Jagodzinska, Rafał Stolarek, Dawid Kilon, mgr Natalia Głowska. Wydruk fotografii został wykonany ze środków Dziekana Wydziału Nauk Przyrodniczych. Informacje o wystawie znalazły się na portalach: ukw.edu.pl, biblioteka.ukw.edu.pl, mmbydgoszcz.pl Zorganizowaliśmy pokazy okolicach, pokazując następujące prezentacje: Zadziwiający świat roślin multimedialne. Odwiedzaliśmy szkoły w Bydgoszczy oraz - 11 stycznia 2010 w Zespole Szkół nr 14 w Bydgoszczy ul. Kcyńska 49, przedstawiali: Martyna Dąbrowska, Olga Jędrzejak, Anna Jagodzinska i Rafał Stolarek - 12 marca 2010 w Szkole Podstawowej nr 66 w Bydgoszczy ul. Berlinga 3, przedstawiali: Martyna Dąbrowska, Monika Gomoła, Anna Jagodzinska i Rafał Stolarek - 22 marca 2010 w Gimnazjum nr 22 w Bydgoszczy ul. Dąbrowskiego 8, przedstawiali: Ewa Wachowiak, Dawid Kilon, Rafał Stolarek, Monika Gomoła, Paulina Drzewiecka, Ewa Dybowska, Anna Jagodzinska, Olga Jędrzejak. Przegląd awifauny Polski oraz Fenomen ptasich wędrówek. - 26 kwietnia 2010 w Szkole Podstawowej im. Mikołaja Koprenika w Margoninie, udział wzięli: Monika Gomoła, Anna Jagodzinska i Rafał Stolarek jak i nauczycieli. Wszystkie pokazy spotkały się z bardzo dużym zainteresowaniem zarówno ze strony uczniów Uczestniczyliśmy w Festiwalu Nauki 2010, w dniach 27-28.05. następujące zajęcia: - Zadziwiający świat zwierząt pokaz multimedialny (Monika Gomoła, Anna Jagodzinska i Rafał Stolarek). Cztery grupy: 46, 45, 30 i 40 osób. Zorganizowaliśmy - Z życia owadów - warsztaty (prowadzący: Piotr Szefer, pomoc: Magda Piotrowska, Weronika Lewandowska). Dwie grupy po 16 osób. 30 osób. - Ciekawostki ze Świata Grzybów - pokaz multimedialny (mgr Natalia Głowska). Około 3
- Mali botaniczni detektywi (warsztaty terenowe, 2 gr. 12 osobowe, prowadzący: Olga Jędrzejak, Paulina Drzewiecka, Martyna Dąbrowska, mgr Ewa Wachowiak, mgr Natalia Głowska) - Fenomen ptasich wędrówek - warsztaty prowadzone przez Monikę Gomołe i Dawida Kilona, ( pomoc techniczna - Małgorzata Pianka). Trzy grupy po 20, 15 i 12 osób. - Tajemnice Ogrodu 3 (pomoc techniczna Magdaleny Piotrowskiej, Weroniki Lewandowskiej oraz Olgi Jędrzejak) Około 100 osób. Zajęcia przygotowane w ramach Festiwalu ( Zadziwiający świat zwierząt ) spotkały się z zainteresowaniem mediów: Gazeta Wyborcza, art. pt: Już dziś rozpoczyna się Bydgoski Festiwal Nauki. http://bydgoszcz.gazeta.pl/bydgoszcz/1,35590,7935986,juz_dzis_rozpoczyna_sie_bydgoski_festiwal_nauki.html Prowadzenie warsztatów, wygłaszanie prelekcji, uczestnictwo w dyskusjach panelowych Przeprowadziliśmy ptasie warsztaty. Od 04 grudnia 2009 r. do 27 lutego 2010 r. w Ogrodzie Botanicznym UKW uczestniczyliśmy w ogólnopolskiej Akcji Karmnik, polegającej na chwytaniu ptaków w specjalne sieci ornitologiczne, w celu założenia obrączki i pozyskiwania danych biometrycznych. Łącznie zaobrączkowano 374 ptaki z 12 gatunków. W trakcie warsztatów przedstawialiśmy prezentacje Fenomen ptasich wędrówek oraz Ptaki Ogrodu, zapoznawaliśmy odwiedzające Ogród szkoły jaki i spacerowiczów z metodami obrączkowania i jego sensem. Akcja cieszyła się dużą popularnością pośród mieszkańców jak i odwiedzających Ogród szkół. Data 4.12.2009 18.12.2009 15.01.2010 Uczestnicy warsztatów Szkoła Podstawowa nr 28 Szkoła Podstawowa nr 57 Szkoła Podstawowa nr 46 im. Unii Europejskiej Szkoła Podstawowa nr 28 Szkoła Podstawowa nr 28 Zespół Szkół im. Anieli hrabiny Potulickiej w Wojnowie VI klasa Koło Przyrodników IV klasa VI klasa VI klasa II klasa 4
Uczestnicy części badawczej KNP UKW : Anna Jagodzinska, Monika Gomoła, mgr Ewa Wachowiak, Rafał Stolarek, Piotr Szefer, Olga Jędrzejak, Paulina Drzewiecka, Ewa Dybowska, mgr inż. Barbra Wilbrandt i dr Katarzyna Marcysiak. Pozostali uczestnicy: Karol Bykowski, Anglistyka, Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Bydgoszczy ; Karolina Kitowska, absolwent UTP ; Katarzyna Michnowska, zootechnika spec. hodowla zwierząt wolno żyjących i gospodarka łowiecka; 3. rok UTP. Wsparcie techniczne: mgr Natalia Głowska, Fundusze na pasze dla ptaków zostały wydane ze środków Dziekana Wydziału Nauk Przyrodniczych. Relacje zostały opisane w trzech lokalnych prasach: Gazeta Wyborcza 17.01,.2010 r. art. pt: Przygody w locie, Ekspres Bydgoski 12.02.2010 r. art. pt: Pani jeszcze nie ma obrączki? Gazeta Pomorska 26.02.2010 r. art. pt: Najpierw dostają smakołyk, a później obrączkę. Zaproszenia na obrączkowanie były umieszczane na stronie głównej UKW: 13.01.2010 r. i 23.02.2010 r. 25.02.2010 r. Zorganizowaliśmy warsztaty antropologiczne, na których każdy mógł zdobyć wiedzę o nas samych, czyli o człowieku. Poznaliśmy metody pracy na wykopaliskach. Obejrzeliśmy wykopy spod ulicy Focha. Uczyliśmy się w jaki sposób na podstawie materiału kostnego można określić wiek, płeć, rozmiary ciała, stan zdrowia oraz zmiany chorobowe, a także dokonać obserwacji urazów i złamań dokonanych za życia. Warsztaty prowadził antropolog z UAM w Poznaniu, a informacje o nich, kierowane do wszystkich zainteresowanych zostały zamieszczone na Forum Samorządu Uczniowskiego. W warsztatach wzięli udział członkowie KNP: Anna Jagodzinska, Rafał Stolarek, Monika Gomoła, Dawid Kilon, Olga Jędrzejak, Weronika Lewandowska, Magdalena Piotrowska, Paulina Drzewiecka, Ewa Dybowska, Anna Madejsza, Małgorzata Pianka, mgr Ewa Wachowiak, mgr Natalia Głowska, dr Katarzyna Marcysiak oraz Karol Bykowski i Kamil Stokłosa. Upowszechnianie studenckich osiągnięć naukowych 13 maja wzięliśmy udział w II Kongresie Studenckich Kół Naukowych Uczelni Bydgoskich Studenci Miastu i Regionowi. Dawid Kilon zaprezentował wstępne wyniki Akcji Karmnik, a Rafał Stolarek przedstawił działalność KNP w latach 2008-2010. 5
Działalność wydawnicza 2 artykuły, będące sprawozdaniami z wyjazdów terenowych (autor D. Kilon): w kwartalniku Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków, 4 09, Z miejsca na miejsce, czyli liczenie wodniczki na północnym Podlasiu i w biuletynie Towarzystwa Przyrodniczego Bocian, 17 (1-2/2009), Antikythira. 2 artykuły członków KNP w publikacji Materiały II Kongresu Studenckich Kół Naukowych Uczelni Bydgoskich Studenci Miastu i Regionowi - Wstępne wyniki akcji obrączkowania ptaków w Ogrodzie Botanicznym UKW, w sezonie zimowym 2009/2010 Dawid Kilon - Krzewienie zainteresowań przyrodniczych na przykładzie działalności Koła Naukowego Przyrodników UKW Rafał Stolarek Inne Wiosną 2010 r. (13.05-20.05.2010 r ). Dawid Kilon wziął udział w pierwszej wyprawie nad cieśninę Bosfor w Turcji, w celu obserwacji przelotu ptaków drapieżnych i bocianów. 06-14.09.2009 r. Dawid Kilon wziął udział w obozie Turawa, zorganizowanym nad jeziorem Turawskim, przez Koło Naukowe Biologów Uniwersytetu Opolskiego i Studenckie Koło Naukowe Ornitologów Uniwersytetu Wrocławskiego. Jego zadaniem było pełne kierowanie stacją terenową. Pomyślnie przebiegła współpraca z Sekcją Ornitologiczną Koła Przyrodników Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Mgr Ewa Wachowiak i Dawid Kilon wsparli ornitologów na obozie Jezioro Rakutowskie, koło Włocławka (25.08-01.09.2010). Dodatkowo wystąpili w programie edukacyjnym regionalnej telewizji pt: Spotkania z ekologią. W kwietniu 2010 r. Dawid Kilon wziął udział w pracach terenowych Akcji Bałtyckiej w Kużnicy na Helu, organizowanej przez Stację Badania Wędrówek Ptaków Uniwersytetu Gdańskiego, jego zadaniem było kierowanie punktem badawczym. 6
9 kwietnia zorganizowaliśmy kolejne wiosenne wyjście w poszukiwaniu pierwszych oznak wiosny. Wyprawie przewodniczyła dr Katarzyna Marcysiak. Uczyliśmy się rozpoznawać gatunki drzew i krzewów w postaci bezlistnej. Do udziału w wycieczce zachęcaliśmy wszystkich studentów. W wyprawie uczestniczyło 8 osób: Monika Gomoła, Karol Bykowski, Rafał Stolarek, Olga Jędrzejak, Dawid Kilon, mgr Ewa Wachowiak, mgr Renata Hoffmann, dr Katarzyna Marcysiak. Organizujemy regularne wyprawy w celu obserwacji fauny (monitoring w Bydgoszczy) i flory: 25.04. rezerwat Skarpy Ślesińskie oraz Las Minikowski (Olga Jędrzejak, Piotr Szefer, mgr Ewa Wachowiak) Obecnie bierzemy udział w czynnej ochronie torfowiska na Osowej Górze, gdzie przy współpracy z mgr Justyną Olszewską (Referat Zieleni Urzędu Miasta Bydgoszcz) odbywa się usuwanie siewek brzozy. - 16 kwietnia - Olga Jędrzejak, Ewa Wachowiak, Dawid Kilon - 23 kwietnia Olga Jędrzejak Prowadzenie strony internetowej knp.ukw.edu.pl i panelu dyskusyjnego na Forum Samorządu Uczniowskiego UKW Współpraca z lokalną prasą, udzielanie wywiadów na tematy dotyczące lokalnej fauny, m.in. Ekspres Bydgoski 03.03.2010 r. art.. pt: Misie wstały, dziki nadal śpią. 7