PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI dla klas IV-VIII szkoły podstawowej. Kryteria oceniania poszczególnych form aktywności

Podobne dokumenty
Przedmiotowe zasady oceniania

Przedmiotowy system oceniania kl. 4

1 Informatyka Przedmiotowy system oceniania KLASA 4

klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych

Przedmiotowy system oceniania

Przedmiotowy system oceniania informatyka klasa 4

Przedmiotowy system oceniania - INFORMATYKA

Przedmiotowy system oceniania z informatyki klasa 7 1. Ogólne zasady oceniania uczniów

Przedmiotowy system oceniania

Przedmiotowe zasady oceniania z zajęć technicznych/techniki

Matematyka z kluczem - program nauczania matematyki zgodny z podstawą programową z dnia 14 lutego 2017 r.

Matematyka z kluczem - program nauczania matematyki zgodny z podstawą programową z dnia 27 sierpnia 2012 r.- klasa VI

Przedmiotowy System Oceniania. do informatyki w gimnazjum kl. II do programu Informatyka dla Ciebie autor: Piotr J. Durka

PZO - ZAJĘCIA KOMPUTEROWE. Przedmiotowy zasady oceniania

Przedmiotowe zasady oceniania z zajęć komputerowych/informatyki

Przedmiotowy System Oceniania z Matematyki w klasie VI

Szkoła Podstawowa nr 18 im. Jana Matejki w Koszalinie Przedmiotowy System Oceniania (PSO) z matematyki

Przedmiotowy system oceniania- informatyka klasa 7

PZO HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO. Przedmiotowy zasady oceniania

Zajęcia komputerowe Przedmiotowy system oceniania

Szkoła Podstawowa nr 18 im. Jana Matejki w Koszalinie Przedmiotowe Zasady Oceniania (PZO) z matematyki

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA MATEMATYKA

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z PRZYRODY W KLASACH 4, 6a, 6b w roku szkolnym 2018/2019

Przedmiotowy system oceniania z informatyki klasa 5

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKA W KLASIE IV i VII SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Przedmiotowy system oceniania i wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Informatyka klasa IV

Przedmiotowy system oceniania klasa 4

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z ZAJĘĆ KOMPUTEROWYCH W KLASACH IV VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ I. OBSZARY AKTYWNOŚCI.

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 16 W SIEMIANOWICACH ŚLASKICH. Autorzy Grażyna Słabicka Krzysztof Ślęzak

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIA Z PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO PRZYRODNICZYCH SZKOŁA PODSTAWAOWA Z KLASAMI GIMNAZJALNYMI

Informatyka Przedmiotowy system oceniania Przedmiotowy system oceniania Informatyka klasa IV

5 Przedmiotowy system oceniania (propozycja)

Przedmiotowy system oceniania Języka angielski szkoła podstawowa

Przedmiotowy system oceniania - informatyka

1. Ogólne zasady oceniania uczniów. 2. Kryteria oceniania poszczególnych form aktywności

Przedmiotowy system oceniania - INFORMATYKA

Dorota Pawlik Aneta Jagucka Przedmiotowy system oceniania Matematyka. I Ogólne zasady oceniania uczniów

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANA Z INFORMATYKI

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z ZAJĘĆ KOMPUTEROWYCH DLA KLAS IV-VI

Przedmiotowe Zasady Oceniania z Matematyki Gimnazjum w Zieleniu

Przedmiotowe zasady oceniania z informatyki dla klasy 4 w Szkole Podstawowej nr 1 im. H. Sienkiewicza w Zielonej Górze

INFORMATYKA Przedmiotowy system oceniania Szkoła Podstawowa nr 16 im. Bolesława Prusa w Siemianowicach Śląskich

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z ZAJĘĆ TECHNICZNYCH DLA KLASY SZÓSTEJ

Zasady i wymagania oceniania z zajęć komputerowych klasa 6

Wymagania edukacyjne z informatyki w klasie 4 szkoły podstawowej

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA w szkole podstawowej z PRZYRODY - rok szkolny 2018/2019

Wymagania edukacyjne z informatyki w klasie 4 szkoły podstawowej

Przedmiotowy system oceniania klasa 4

Przedmiotowe zasady oceniania z zajęć komputerowych w klasie VI

Wymagania edukacyjne z informatyki w klasie 4 szkoły podstawowej

Wymagania edukacyjne z informatyki w klasie 4 szkoły podstawowej

mgr Lucjan Lukaszczyk nauczyciel informatyki PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. KAROLA MIARKI W PIELGRZYMOWICACH

Przedmiotowy system oceniania informatyka (klasa 4)

ZAJĘCIA KOMPUTEROWE Przedmiotowy system oceniania (klasa 5)

Przedmiotowy system oceniania Informatyka

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z ZAJĘĆ KOMPUTEROWYCH W KLASIE 5 W PSP W RAWICY

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ZAJECIA TECHNICZNE KL. V

Przedmiotowy system oceniania z zajęć komputerowych (klasa 5) Nowa Era

1 Zajęcia komputerowe Przedmiotowy system oceniania KLASA 5

śródrocznych i rocznych ocen z zajęć edukacyjnych wynikających z realizacji programu nauczania szkole podstawowej

ZAJĘCIA KOMPUTEROWE Klasa czwarta

Przedmiotowy System Oceniania Zajęcia komputerowe (2015/2016) dla klas IV - VI

rozpoznaje najpopularniejsze formaty zapisu plików, omawia przeznaczenie elementów, z których zbudowany jest komputer, wymienia i klasy kuje

Zajęcia komputerowe Przedmiotowy system oceniania KL. 4-5

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA

Przedmiotowy system oceniania

Wymagania edukacyjne z informatyki dla klasy IV

SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH UCZNIÓW Z MATEMATYKI W KLASACH IV-VI

Przedmiotowy system oceniania z INFORMATYKI w klasie IV

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z INFORMATYKI Szkoła Podstawowa im. gen. Tadeusza Kościuszki w Zieleniu

Przedmiotowy system oceniania Informatyka klasa VII

Przedmiotowy system oceniania

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ZAJĘCIA TECHNICZNE KLASA 4

Zajęcia Komputerowe klasa 5

INFORMATYKA KL. IV Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów

Przedmiotowy system oceniania i wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Informatyka klasa V

Przedmiotowy system oceniania (klasa 5)

Przedmiotowe Zasady Oceniania - zajęcia komputerowe klasy IV-VI. Kontrakt z uczniami.

5. Przedmiotowy system oceniania kl.5

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI w ZSEiO im. Stanisława Staszica w Słupsku INFORMATYKA

I. Ogólne zasady oceniania uczniów. Kryteria oceniania poszczególnych form aktywności

Przedmiotowy system oceniania na zajęciach informatyki (klasa 5)

5 Przedmiotowy system oceniania (propozycja)

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Obowiązujące w roku szkolnym 2017/2018. Technika

Przedmiotowy system oceniania klasa 5

Przedmiotowy system oceniania informatyka klasa Kryteria oceniania poszczególnych form aktywności

Przedmiotowy system oceniania z informatyki klasa 4

Przedmiotowe Zasady Oceniania z Informatyki dla klasy IV i VIII. Szkoły Podstawowej nr 1 im. Przyjaciół Ziemi w Człuchowie.

- informatyka (klasy IV, V), zajęcia komputerowe (klasy VI) 1. Ogólne zasady oceniania uczniów z informatyki/zajęć komputerowych

KRYTERIA I ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI. zgodne z Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania w Zespole Szkół przy ul. Grunwaldzkiej 9 w Łowiczu.

Przedmiotowe Zasady Oceniania Informatyka klasa 4

Przedmiotowy system oceniania (klasa 4). Zajęcia komputerowe.

5. Przedmiotowy system oceniania (propozycja)

5. Przedmiotowy system oceniania (propozycja)

Lubię to! Przedmiotowy system oceniania z informatyki Klasa 5 Dominika Koźmińska, Marta Zaniat

PSO zajęcia komputerowe klasa 4. Ogólne zasady oceniania uczniów. Kryteria oceniania poszczególnych form aktywności

Przedmiotowy System Oceniania z Informatyki w Publicznym Gimnazjum w Bielicach

ZAJĘCIA KOMPUTEROWE 2016/2017

Przedmiotowy system oceniania (klasa 4)

Transkrypt:

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI dla klas IV-VIII szkoły podstawowej I. Ogólne zasady oceniania uczniów 1. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności. 2. Nauczyciel ma za zadanie: Informować ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych oraz o postępach w tym zakresie. Pomagać uczniowi w samodzielnym planowaniu jego rozwoju. Motywować ucznia do dalszych postępów w nauce. Informować rodziców o postępach, trudnościach w nauce oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia. 3. Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. 4. Na wniosek ucznia lub jego rodziców nauczyciel uzasadnia ocenę w sposób określony w statucie szkoły. 5. Na wniosek ucznia lub jego rodziców sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne są udostępniane do wglądu uczniowi lub jego rodzicom. 6. Szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego określa statut szkoły. II. Kryteria oceniania poszczególnych form aktywności Ocenie podlegają: sprawdziany, kartkówki, ćwiczenia praktyczne, odpowiedzi ustne, prace domowe, praca na lekcji, prace dodatkowe oraz szczególne osiągnięcia. 1. Sprawdziany mogą wymagać zapisania odpowiedzi na wydrukowanym arkuszu lub sprawdzać praktyczne umiejętności na komputerze, a ich celem jest weryfikacja wiadomości i umiejętności ucznia po realizacji działu podręcznika. Sprawdzian planuje się na zakończenie działu. Uczeń jest informowany o planowanym sprawdzianie z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Przed sprawdzianem nauczyciel podaje jego zakres programowy. Sprawdzian może poprzedzać lekcja powtórzeniowa, podczas której nauczyciel zwraca uwagę uczniów na najważniejsze zagadnienia z danego działu. 1

Sprawdzian pozwala zweryfikować wiadomości i umiejętności na wszystkich poziomach wymagań edukacyjnych, od koniecznego do wykraczającego. Zasady przeliczania oceny punktowej na stopień szkolny są zgodne z WSO. Zadania ze sprawdzianu są przez nauczyciela omawiane i poprawiane po oddaniu prac. 2. Kartkówki są przeprowadzane w formie pisemnej, a ich celem jest sprawdzenie wiadomości i umiejętności ucznia z zakresu programowego ostatnich jednostek lekcyjnych (maksymalnie trzech). Nauczyciel nie ma obowiązku uprzedzania uczniów o terminie i zakresie programowym kartkówki. Kartkówka powinna być tak skonstruowana, aby uczeń mógł wykonać wszystkie polecenia w czasie nie dłuższym niż 15 minut. Kartkówka jest oceniana w skali punktowej, a liczba punktów jest przeliczana na ocenę zgodnie z zasadami WSO. Sposobem oceny prac pisemnych jest system punktowy: Liczba procentowa zdobytych punktów Stopień szkolny 0-33% niedostateczny 34-50% dopuszczający 51-67% dostateczny 68-84% dobry 85-100% bardzo dobry Wymagania ponadprogramowe celujący Uczeń spełnia zakres wymagań podstawowych i ponadpodstawowych, a ponadto wykazuje się wiedzą i umiejętnościami znacznie wykraczającymi poza program nauczania. 3. Ćwiczenia praktyczne obejmują zadania praktyczne, które uczeń wykonuje podczas lekcji. Oceniając je, nauczyciel bierze pod uwagę: 2

Wartość merytoryczną. Stopień zaangażowania w wykonanie ćwiczenia. Dokładność wykonania polecenia. Staranność i estetykę. 4. Odpowiedz ustna obejmuje zakres programowy aktualnie realizowanego działu. Oceniając ją, nauczyciel bierze pod uwagę: Zgodność wypowiedzi z postawionym pytaniem. Właściwe posługiwanie się pojęciami. Zawartość merytoryczną wypowiedzi. Sposób formułowania wypowiedzi. 5. Praca domowa jest pisemną lub ustną formą ćwiczenia umiejętności i utrwalania wiadomości zdobytych przez ucznia podczas lekcji. Pracę domową uczeń wykonuje na komputerze, w zeszycie lub w innej formie zleconej przez nauczyciela. Brak pracy domowej jest oceniany zgodnie z umową między nauczycielem a uczniami, z uwzględnieniem zapisów WSO. Błędnie wykonana praca domowa jest dla nauczyciela sygnałem mówiącym o konieczności wprowadzenia dodatkowych ćwiczeń utrwalających umiejętności i nie może być oceniona negatywnie. Przy wystawianiu oceny za pracę domową nauczyciel bierze pod uwagę samodzielność, poprawność i estetykę wykonania. 6. Aktywność i praca ucznia na lekcji są oceniane za pomocą plusów i minusów lub oceny. Plus uczeń może uzyskać m.in. za samodzielne wykonanie krótkiej pracy na lekcji, krótką poprawną odpowiedz ustną, aktywną pracę w grupie, pomoc koleżeńską na lekcji przy rozwiązywaniu problemu, przygotowanie do lekcji. Minus uczeń może uzyskać m.in. za nieprzygotowanie do lekcji (np. brak podręcznika, zeszytu) brak zaangażowania na lekcji. Sposób przeliczania plusów i minusów na oceny jest zgodny z umową między nauczycielem a uczniami, z uwzględnieniem zapisów WSO. 3

7. Prace dodatkowe obejmują dodatkowe zadania dla zainteresowanych uczniów, prace projektowe wykonane indywidualnie lub zespołowo, wykonanie pomocy naukowych, prezentacji. Oceniając ten rodzaj pracy, nauczyciel bierze pod uwagę m.in.: Wartość merytoryczną pracy. Stopień zaangażowania w wykonanie pracy. Estetykę wykonania. Wkład pracy ucznia. Sposób prezentacji. Oryginalność i pomysłowość pracy. 8. Szczególne osiągnięcia uczniów, w tym udział w konkursach przedmiotowych (szkolnych i międzyszkolnych), są oceniane zgodnie z zasadami zapisanymi w WSO. III. Kryteria wystawiania ocen po I semestrze oraz na koniec roku szkolnego 1. Klasyfikacje semestralna i roczna polegają na podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych ucznia oraz ustaleniu oceny klasyfikacyjnej. 2. Zgodnie z zapisami WSO nauczyciele i wychowawcy na początku każdego roku szkolnego informują uczniów oraz ich rodziców o: Wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z informatyki. Sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów. Warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana oceny klasyfikacyjnej. Trybie odwoływania od wystawionej oceny klasyfikacyjnej. 3. Przy wystawianiu ocen śródrocznej lub rocznej nauczyciel bierze pod uwagę stopień opanowania poszczególnych działów tematycznych. Szczegółowe kryteria wystawiania oceny klasyfikacyjnej określa WSO. 4. Podstawą do wystawienia oceny śródrocznej oraz końcoworocznej jest średnia ważona ocen uzyskanych w ciągu całego okresu bądz roku nauki. 5. Każdemu działaniu (każdej formie aktywności lub każdej formie sprawdzania wiadomości i umiejętności) ucznia przypisane są odpowiednie wagi: 4

Formy aktywności Waga oceny Aktywność na lekcji 1 Zeszyt przedmiotowy 1 Zadanie domowe 1 Prezentacja referatu 1 Wykonanie pomocy dydaktycznych 1 Odpowiedz ustna 2 Kartkówka 2 Sprawdzian 3 Osiągnięcia w konkursach (etap rejonowy) 3 IV. Zasady uzupełniania braków i poprawiania ocen 1. Sprawdziany teoretyczne lub sprawdziany praktycznych umiejętności pracy na komputerze są obowiązkowe. Oceny ze sprawdzianów uczniowie mogą poprawiać raz w semestrze, po uprzednim ustaleniu terminu z nauczycielem. 2. Ocen ze sprawdzianów wyższych niż ocena dopuszczająca nie można poprawić. 3. Ocen z kartkówek, odpowiedzi ustnych i ćwiczeń praktycznych nie można poprawić. 4. Nauczyciel informuje ucznia o otrzymanej ocenie z ostatniej pracy bezpośrednio po jej wystawieniu. 5. Rodzice mogą uzyskać szczegółowe informacje o wynikach i postępach w pracy ucznia podczas indywidualnych kontaktów z nauczycielem (według harmonogramu spotkań przyjętego przez szkołę). 6. Uczeń ma obowiązek uzupełnić braki w wiedzy i umiejętnościach (wynikające np. z nieobecności). 7. W przypadku ponad 50% nieusprawiedliwionych nieobecności na zajęciach, które uniemożliwiły uzyskanie przez ucznia oceny semestralnej lub końcowej, należy stosować przepisy WSO. 8. Sposób poprawiania klasyfikacyjnej oceny semestralnej lub rocznej regulują przepisy WSO i rozporządzenia MEN. 5

V. Dostosowanie wymagań: Przy ustalaniu oceny nauczyciel wez mie pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków lekcyjnych, aktywność podczas lekcji, chęć uczestnictwa w zajęciach i zadaniach dodatkowych. Nauczyciel zwróci również uwagę na utrudnione warunki uczenia się i utrwalania informacji przez uczniów, którzy nie posiadają własnego komputera. VI. Zasady informowania rodziców o osiągnięciach dziecka: Każda ocena jest wpisywana do dziennika lekcyjnego. Oceny z prac pisemnych oraz odpowiedzi ustnych będą wpisywane do zeszytu przedmiotowego dziecka. Uczeń ma obowiązek poinformować rodzica o ocenie. Podpis złożony przez rodzica przy danej ocenie jest jednoznacny z faktem, że rodzic zapoznał się z oceną. VII. Wymagania edukacyjne z informatyki w klasie 4 szkoły podstawowej 1. W zakresie rozumienia, analizowania i rozwiązywania problemów uczeń: Analizuje problem opisany w zadaniu, określa cel do osiągnięcia i opracowuje rozwiązanie zadania. Wyróżnia kroki prowadzące do rozwiązania zadania. Formułuje algorytmy określające sterowanie obiektem na ekranie. 2. W zakresie programowania i rozwiązywania problemów z wykorzystaniem komputera i innych urządzeń cyfrowych uczeń: Tworzy ilustracje w edytorze grafiki używa różnych narzędzi, stosuje przekształcenia obrazu, uzupełnia grafikę tekstem. Wybiera odpowiednie narzędzia edytora gra ki potrzebne do wykonania rysunku. Pracuje w kilku oknach edytora grafiki. Dopasowuje rozmiary obrazu do danego zadania. Tworzy animacje i gry w wizualnym języku programowania. Buduje skrypty określające sposób sterowania postacią na ekranie. Wykorzystuje polecenia sekwencyjne, warunkowe i iteracyjne. 6

Programuje konsekwencje zajścia zdarzeń. Sprawdza, czy z budowane skrypty działają zgodnie z oczekiwaniami, poprawia ewentualne błędy. Objaśnia zasadę działania zbudowanych skryptów. Tworzy dokumenty tekstowe. Wymienia zasady formatowania tekstu i stosuje je podczas sporządzania dokumentów. Wymienia i stosuje skróty klawiszowe ułatwiające pracę na komputerze. Wkleja do dokumentu obrazy skopiowane z internetu. Wstawia do dokumentu tekstowego obiekty WordArt. Tworzy w dokumentach listy numerowane i punktowane. Tworzy w dokumentach listy wielopoziomowe. Zapisuje efekty w pracy w wyznaczonym miejscu. Porządkuje zasoby w komputerze lub innych urządzeniach. 3. W zakresie posługiwania się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi uczeń: Właściwie interpretuje komunikaty komputera i prawidłowo na nie reaguje. Wykorzystuje pomoc dostępną w programach. Właściwie zapisuje i przechowuje swoje prace wykonane na komputerze. Tworzy strukturę folderów, w których będzie przechowywać swoje pliki. Porządkuje pliki i foldery. Rozpoznaje najpopularniejsze formaty zapisu plików. Omawia przeznaczenie elementów, z których zbudowany jest komputer. Wymienia i klasy kuje przeznaczenie urządzeń wejścia i wyjścia. Posługuje się różnymi nośnikami danych. Wyszukuje informacje w internecie, korzystając z różnych stron internetowych. Selekcjonuje materiały znalezione w sieci. 4. W zakresie rozwijania kompetencji społecznych uczeń: Uczestniczy w pracy grupowej, wykonując zadania i realizując projekty. Dba o właściwy podział obowiązków podczas pracy w grupie. Przestrzega zasad obowiązujących podczas współpracy z innymi. Wymienia zawody oraz sytuacje z życia codziennego, w których są wykorzystywane umiejętności informatyczne. 7

5. W zakresie przestrzegania praw i zasad bezpieczeństwa uczeń: Wymienia zagrożenia wynikające z niewłaściwego korzystania z komputera. Przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze. Chroni komputer przed zagrożeniami płynącymi z internetu. Stosuje zasady bezpiecznego korzystania z internetu. Wymienia osoby i instytucje, do których może zwrócić się o pomoc w przypadku poczucia zagrożenia. Przestrzega praw autorskich, wykorzystując materiały pobrane z internetu. Wymagania na poszczególne oceny 1. Wymagania konieczne (na ocenę dopuszczającą) obejmują wiadomości i umiejętności umożliwiające uczniowi dalszą naukę, bez których nie jest on w stanie zrozumieć kolejnych zagadnień omawianych na lekcjach i wykonywać prostych zadań nawiązujących do życia codziennego. 2. Wymagania podstawowe (na ocenę dostateczną) obejmują wiadomości i umiejętności stosunkowo łatwe do opanowania, przydatne w życiu codziennym, bez których nie jest możliwe kontynuowanie nauki. 3. Wymagania rozszerzające (na ocenę dobrą) obejmują wiadomości i umiejętności o średnim stopniu trudności, które są przydatne na kolejnych poziomach kształcenia. 4. Wymagania dopełniające (na ocenę bardzo dobrą) obejmują wiadomości i umiejętności złożone, o wyższym stopniu trudności, wykorzystywane do rozwiazywania zadań problemowych. 5. Wymagania wykraczające (na ocenę celującą) obejmują stosowanie zdobytych wiadomości i umiejętności w sytuacjach trudnych, złożonych i nietypowych. Opracowali: Beata Kołakowska-Nowacka Agnieszka Młodzianowska Robert Miklaszewski 8