biuletyn informacyjny Tomato Academy Nr 3/2011 Okres zrównoważonego wzrostu roślin i okres lata Przed Państwem kolejny biuletyn informacyjny Tomato Academy, tak jak wspominaliśmy już wcześniej, informacje zawarte w biuletynach opierać się będą o kolejne fazy wzrostu pomidorów. W każdym wydaniu podsumowujemy minione okresy uprawowe oraz przypominamy o najważniejszych zasadach prawidłowego sterowania wzrostem roślin w kolejnych tygodniach. Dodatkiem do opisywanej technologii produkcji są informacje rynkowe oraz rezultaty badań odmianowych prowadzonych przez zespół Tomato Academy. Wszystkie zamieszczone informacje są wynikiem działalności Tomato Academy oraz nawiązują do hasła Technologia - Produkcja Rynek. Sytuacja na rynku Od samego początku obecnego sezonu mieliśmy do czynienia z szybkim spadkiem i dość niskim poziomem cen na pomidory i ogórki z produkcji szklarniowej. Trudno się dziwić, że fakt ten był przyczyną złych nastrojów wśród producentów. Jednak najgorsze załamanie rynku nastąpiło na początku czerwca, gdy Rosja zamknęła swój rynek dla importu z Unii Europejskiej, po problemach w Niemczech z zatruciami bakterią Escherichia coli. Spadek ceny i popytu na rynku polskim nie był wywołany jedynie brakiem możliwości sprzedaży na rynek rosyjski polskiej produkcji, ale również dużym importem bardzo taniego pomidora z Holandii i Belgii. Choć nasze listy dotyczą głównie spraw uprawowych to jednak tak istotny temat jest wart kilku słów komentarza. Dla porównania, przedstawiamy poniżej zestawienie cen z okresu od kwietnia do 13 czerwca, z ostatnich 3 lat. Wykres przedstawia ceny pomidorów jakie uzyskiwano za towar w pierwszym wyborze dla rozmiaru BB (jak się wydaje najbardziej pożądanej wielkości owoców na polskim rynku). Ceny pochodzą od producentów sprzedających na giełdach na Broniszach i giełdy kaliskiej, które chyba najszybciej reagują na zmiany cen.
średnie ceny w zł/kg (wielkość BB) 14 12 10 8 6 4 2 0 2009 2010 2011 Jak widzimy na wykresie, tegoroczny kwiecień zaczął się wyjątkowo niskimi cenami hurtowymi, ale już w połowie tego miesiąca ceny zbliżyły się do poziomu cen ubiegłorocznych. We wspomnianym okresie widzimy, że bardzo korzystny pod względem cen był rok 2009, nie mniej jak pamiętamy, porównując całe sezony, rok 2010 był znacznie lepszy niż sezon 2009. W obecnym sezonie czerwiec zaczął się fatalnie, mamy jednak nadzieję, że rynek po tych wszystkich zawirowaniach unormuje się, a ceny wrócą do rozsądnego poziomu. Na tak niski poziom cen na początku bieżącego sezonu największy wpływ miał duży import z Belgii i Holandii, gdzie z powodu dużej podaży pomidora w tym okresie szybko spadały ceny hurtowe. Do takiej sytuacji przyczyniła się dobra, słoneczna pogoda w całej Europie, dzięki której rośliny szybko rosły, a w kwietniu zbierało się już dużo owoców. Naszym atutem, w porównaniu z krajami takimi jak Belgia czy Holandia, jest duży rynek wewnętrzny w stosunku do krajowej produkcji. Należy o tym pamiętać i o ten rynek dbać, bo to on będzie ratował sytuację w trudnych momentach. Trzeba produkować odmiany smaczne, tak aby odróżniały się od tych z importu. Najlepszym przykładem są tu producenci odmiany Macarena, którzy mają swoich lokalnych stałych, wiernych odbiorców. Technologia uprawy Światło, Podsumowanie minionego okresu.
Podsumowując warunki świetlne z perspektywy 4 pierwszych miesięcy widzimy, że są one bardzo porównywalne do roku ubiegłego (poza oczywiście dużym deficytem światła na początku uprawy). Wielka różnica pomiędzy latami 2010 i 2011 widoczna jest w maju. Jak pamiętamy, maj w ubiegłym roku był wyjątkowo pochmurny i deszczowy, z wieloma dniami o dużym deficycie światła. Różnica sumy radiacji w maju tego roku i poprzedniego to ponad 14 tyś. J/cm 2 - to bardzo dużo. Choć o warunkach świetlnych z początkowego okresu uprawy i ich wpływie już pisaliśmy wielokrotnie, to warto podsumować cały miniony okres jeszcze raz dla lepszego zrozumienia obecnej sytuacji. Tak więc do szóstego tygodnia (do połowy lutego) było bardzo ciemno. W takich niekorzystnych warunkach tworzyły się i rozwijały pierwsze grona. Przeważnie producenci bojąc się wybiegania roślin utrzymywali dość niskie temperatury. W tym okresie dobrze poradzili sobie producenci, którzy odpowiednio sterowali klimatem, dając odczuć roślinie duże różnice między dniem a nocą. Stosowali krótkie - ale wysokie - szczyty temperaturowe w ciągu dnia i opuszczali temperaturę po zachodzie słońca dość nisko. Ważnym elementem było wolne podnoszenie temperatury na temperaturę dzienną (chłodne ranki), miało to też duże znaczenie gdy przyszły słoneczne dni i słońce szybko nagrzewało szklarnię. Przy złych ustawieniach wietrzenia w tym okresie następował pionowy wręcz wzrost temperatury w szklarni (świadczyły o tym zapisy w komputerach klimatycznych). Od połowy lutego można powiedzieć, że mieliśmy dobre warunki świetlne dla prowadzenia produkcji szklarniowej. Producenci, którzy później sadzili np. w końcu stycznia, w zasadzie mieli przez cały czas dobrą pogodę, w wielu wypadkach późniejsze, dobrze prowadzone uprawy dogoniły uprawy sadzone 2-3 tygodnie wcześniej. W wielu gospodarstwach postawiono rośliny na matach właśnie kiedy przyszły słoneczne dni, dzięki czemu rośliny szybko się zakorzeniały w macie. Producenci, którzy opanowali strategię nawadniania oraz dbali o odpowiednie wartości parametrów: wilgotność, EC i ph w macie, uzyskali mocne systemy korzeniowe, co w tym sezonie jest kluczowym warunkiem dobrej produkcji. Niektórzy producenci, kiedy przyszły słoneczne dni w lutym i na początku marca przecenili zapotrzebowanie roślin na wodę, dając za dużo i za długo, co bardzo źle wpłynęło na rozwój systemu korzeniowego. Dobre efekty uzyskali producenci, którzy wykorzystują wagę do sprawdzania wilgotności maty.
W kwietniu mieliśmy naprawdę kilka dni bardzo słonecznych z dość wysoką temperaturą i tu przeciwnie - wielu producentów dozowało za mało wody lub podawali ją w nieodpowiedni sposób, uzyskiwali zbyt mały przelew i zbyt późno od rozpoczęcia podlewania. To również źle wpłynęło na system korzeniowy i kondycję samych roślin. Poza nawadnianiem producenci wykorzystując słoneczną ciepłą pogodę zaniechali utrzymywania minimalnej temperatury rur grzewczych w tym okresie (40-45 C) chcąc oszczędzić na kosztach ogrzewania. Takie posunięcie nie było korzystne dla roślin, ani dla szybkości dojrzewania pierwszych gron. Podobna sytuacja dotyczyła również maja, który w porównaniu do roku ubiegłego możemy uznać za bardzo słoneczny. Warunki pogodowe w maju były korzystne dla prowadzenia upraw, umożliwiały sterowanie wzrostem roślin. Mieliśmy dużo słońca, a jednocześnie temperatury utrzymywały się na niższym poziomie (raczej zimne noce), co dawało duże możliwości sterowania temperaturą na szklarni. Dzięki temu, można było odbudować siłę wzrostu, która często wymagała korekty po okresie największego obciążenia roślin w okresie pierwszych zbiorów. Najlepsze efekty produkcyjne uzyskali ogrodnicy, którzy prowadzili uprawy zachowując szybkie tempo wzrostu i rozwoju roślin, jak i dojrzewania owoców. Dzięki temu szybko odciążyli rośliny i już w połowie maja mieli mniej gron na roślinie z zawiązanymi owocami. Wzrostem takich roślin można było efektywnie sterować i odpowiednio przygotować do nadchodzącego lata. Tak więc, na obecną chwilę mamy wiele gospodarstw, gdzie kondycja roślin jest dobra, a efekty produkcyjne zadawalające. Przede wszystkim są to gospodarstwa, gdzie trzymano się takich zasad jak: systematyczna regulacja gron, odpowiednia terminowa obróbka roślin, szybkie usuwanie liści dostosowane do tempa wzrostu roślin, utrzymanie minimalnej temperatury rur (stosowanie wegetacji), utrzymanie odpowiednich parametrów w podłożu: wilgotność (%), ph, EC. Przyszło lato Lato to okres, kiedy sterowanie rośliną za pomocą klimatu jest bardzo utrudnione. Naszym celem w tym okresie jest utrzymanie roślin w stabilnym wzroście i sile, przeciwdziałając niekorzystnym wpływom silnego nasłonecznienia oraz wysokiej temperatury, tak aby uzyskać dobrej jakości, prawidłowo wypełnione owoce. Latem ważnym parametrem jest współczynnik LAI, mówiący o powierzchni liści roślin przypadający na 1 m2 powierzchni szklarni. Parametr ten jest ważniejszy od samej liczby liści na roślinie, ponieważ uwzględnia zagęszczenie wierzchołków i powinien wynosić w tym okresie przynajmniej 3,5 (3,5 m2 powierzchni liści na m2 powierzchni uprawy -> szukaj materiałów na portalu www.tomatoacademy.com). Taki współczynnik będzie pomagał utrzymać w szklarni właściwy klimat. W okresie tym, unikamy silnego opuszczania roślin na jeden raz, taki zabieg jest bardzo stresujący dla roślin i źle wpływa na klimat w szklarni. Latem klimat w szklarni w dużej mierze zależy od kondycji roślin, które transpirując ochładzają swoje liście. Niekorzystnie też w tym okresie wpływa mocne okręcanie wierzchołków sznurkiem, zaleca się przejść na klipsy. Również w okresie lata ważną rolę odgrywa ocena stanu roślin, zwracamy szczególną uwagę na średnicę łodygi przy wierzchołku oraz głębokość kwitnienia, oraz na jakość tworzonych gron. W przypadku, kiedy mamy do czynienia ze znacznym osłabnięciem siły wzrostu, również i w tym okresie, zaleca się usuwanie gron lub radykalne ich wyregulowanie (w celu utrzymania silnej rośliny i tempa wzrostu).
W bardzo słoneczne dni wielu producentów decyduje się cieniować rośliny za pomocą kurtyn, czynność tę zaleca się wykonywać w najbardziej upalne dni, pamiętając, że ważnym czynnikiem oprócz samego promieniowania słonecznego jest temperatura, jeśli nie przekracza ona 30 stopni na szklarni rośliny mogą bez szkód przetrwać intensywną radiację słoneczną. Jeśli decydujemy się na cieniowanie to niewskazane są szybkie zmiany podejmowane na podstawie zmieniających się warunków zachmurzenia nieba. Kurtyny zaciągamy na 70%-80%, poniżej tego przedziału cieniowanie nie wiele daje, a dodatkowo wpływamy niekorzystnie na wyrównanie roślin w szklarni. W okresie upalnego lata ważne jest właściwe nawadnianie roślin i uzyskanie odpowiedniego przelewu, którego procent powinien być taki sam do południa, jak i po południu. Jeśli procent przelewu jest nie właściwy, to przed południem sterujemy nim za pomocą wielkości dawki, a po południu dostosowujemy częstotliwość nawadniania. Fot. W okresie lata, kiedy podajemy duże ilości wody, dobrze jest przenieść jedną z dwu kapilar z kostki bezpośrednio do maty. W wielu gospodarstwach takie postępowanie przyniosło bardzo dobre rezultaty, uzyskano lepsze wyrównanie wilgotności maty oraz zaopatrzenie roślin w wodę podczas upalnych dni. W ostatnim czasie dużo się mówi w środowisku ludzi zainteresowanych uprawą szklarniową o optymalnym EC w macie i EC podawanej pożywki. Temat ten bardzo często jest poruszany w związku z działalnością na polskim rynku zagranicznych doradców, którzy na prawidłowość tych parametrów zwracają wiele uwagi. Bardzo dobrze, że tak się dzieje - obserwując nasze uprawy widzimy, że producenci nie zwracają dostatecznej uwagi na prawidłowy poziom EC w macie, który często waha się na poziomie 6 i powyżej. Przyczyną wysokiego EC w macie przeważnie jest nieodpowiednia strategia nawadniania (zbyt późne i za małe przelewy) oraz często zbyt wysokie EC podawanej pożywki zwłaszcza w bardzo słoneczne dni. Na rynku panuje pogląd, że dzięki podawanemu wysokiemu EC utrzymamy wysoką jakość i twardość owoców. Z naszych doświadczeń i obserwacji możemy powiedzieć, że zbyt wysoki poziom EC w macie jest niekorzystny i w dłuższym lub krótszym okresie zawsze prowadzi do problemów. Zwłaszcza w miesiącach letnich, kiedy w upalne dni roślina potrzebuje dużych ilości wody, a pozyskiwanie jej z podłoża o wysokim zasoleniu jest trudniejsze i
wymaga zużycia większej ilości energii, której często roślinie w tym okresie brakuje. Poza tym z licznych badań głównie zagranicznych wynika, że rośliny pobierają składniki pokarmowe w największych ilościach rano, a w południe potrzebują przede wszystkim wody. Uzasadnia to często zalecany i stosowany w Holandii system nawadniania, gdzie rano podaje się pożywkę o większym stężeniu, obniżając ją znacznie w południe, kiedy uzyskuje się największe przelewy. W obecnej sytuacji na rynku, producenci szukają wszystkich możliwych sposobów oszczędności. W pierwszej kolejności obcina się koszty ogrzewania i stosowania minimalnej temperatury rur oraz użycia ogrzewania wegetacyjnego, których stosowanie - szczególnie w godzinach rannych - jest bardzo ważne dla jakości owoców oraz zdrowotności roślin. Z tym problemem w wielu gospodarstwach mamy już do czynienia od polowy maja, kiedy wraz ze słonecznymi dniami przyszły również letnie temperatury. W takie dni bardzo wysoka temperatura utrzymuje się w ciągu dnia aż do późnego wieczora, potem zaczyna spadać i przeważnie najniższy punkt uzyskuje nad ranem o godzinie 3-4. Wtedy też spada temperatura roślin. W okresie letnim wschód słońca następuje w okolicach 4 30 (czerwiec początek lipca). Słońce szybko podnosi się do góry, o godzinie 8 mamy już do czynienia z szybkim podnoszeniem się temperatury powietrza w szklarni, a rośliny ogrzewają się znacznie wolniej. Na skutek dużej różnicy temperatur między powietrzem, a roślinami, na owocach jak również na całych roślinach następuje skroplenie pary wodnej. Jest to bardzo niekorzystne zjawisko dla jakości owoców, jak również dla zdrowotności roślin. Dlatego też zaleca się w godzinach porannych 4:00 9:00 utrzymanie minimalnej temperatury (40-45 C) rur i używanie systemów ogrzewania wegetacyjnego, wraz z odpowiednim wietrzeniem uprawy. W trudnej sytuacji rynkowej, jaka ma miejsce w bieżącym roku, zdrowotność uprawy i jakość owoców ma szczególne znaczenie w uzyskaniu dobrego wyniku finansowego. Wynika to stąd, że przy niskich cenach sprzedaży, słaba jakość owoców dodatkowo utrudnia zbyt pomidorów. Odmiany Syngenta Seeds w uprawie Growdena Tak jak pisaliśmy wyżej, warunki pogodowe w bieżącym sezonie jak do tej pory można uznać za korzystne dla produkcji szklarniowej, dlatego też wielu ogrodników uprawiających Growdenę może pochwalić się naprawdę dobrą produkcją. Wystarczyło trzymać się zasad i zaleceń wspominanych powyżej. Kolejny już sezon potwierdza nam jak ważna w przypadku Growdeny jest regulacja gron do 4, a nawet 3 owoców. Zabieg ten najlepsze przynosi efekty wykonywany systematycznie i odpowiednio wcześnie, najlepiej usuwać kwiaty z końca częściowo zawiązanych już gron. Dzięki temu rośliny nie przeciążają się i możemy utrzymywać szybsze tempo wzrostu w ciągu całego sezonu, rośliny tworzą więcej gron, a owoce nie drobnieją, co daje nam wyższy plon lepszej jakości. Przekonało się już o tym wielu producentów, których namówiliśmy na systematyczną regulację gron. Przykładem takiej produkcji może być gospodarstwo Państwa Kosiarskich z Marynek, koło Łęczycy. Tam nawet w starszych obiektach, gdzie z powodów technicznych sterowanie klimatem jest utrudnione, produkcję można uznać za wzorcową. Owoce są bardzo dobrej jakości, nie drobnieją, a roślina mimo tego, że nieszczepiona jest w dobrej kondycji i równowadze wzrostu.
Fot. Uprawa Growdeny początek czerwca 2011 Marynki / Łęczyca Gospodarstwo Państwa Kosiarskich. Zouk Tegoroczny sezon w większości gospodarstw jest również korzystny dla odmiany Zouk. Ponieważ w większości Zouka uprawiają producenci, którzy dobrze poznali tą odmianę i jej wymagania, to wiedzą że jest ona wymagającą, ale jednocześnie jest to odmiana o dużej dynamice wzrostu i olbrzymim potencjale plonotwórczym, co dzięki korzystnej pogodzie w tym sezonie potwierdziło się w większości upraw. Szczególnie w gospodarstwach, które systematycznie regulują grona i nie dopuszczają do utraty równowagi wzrostu. W tym sezonie bardzo ważne było uzyskanie mocnego systemu korzeniowego oraz właściwa strategia nawadniania, niedopuszczająca do stresów wodnych w majowe upalne dni. Zwracamy uwagę, aby mieć również to zagadnienie na uwadze w nadchodzącym okresie lata. Fot. Zouk w Gospodarstwie Państwa Laskowskich Baniocha/Góra Kalwaria 10 czerwca 2011(uprawa szczepiona prowadzona na dwa pędy) Euforia Dużo słońca to również dobre warunki dla odmiany Euforia. W tym sezonie owoce odmiany Euforia potwierdziły po raz kolejny, że nie mają sobie równych pod względem jakości i atrakcyjności handlowej. Szczególnie dobre efekty produkcyjne uzyskano w gospodarstwach, gdzie uprawia się Euforię z późniejszych nasadzeń (np. koniec lutego). W wielu gospodarstwach w tym roku mogliśmy
obserwować dość silne zainfekowanie wirusem pepino. W takich warunkach na odmianie Euforia, mimo widocznych symptomów wirusa na roślinie, nie obserwowaliśmy charakterystycznych przebarwień na owocach, podczas gdy na innych odmianach procent źle wybarwionych owoców był często bardzo duży. Ta cecha w przyszłości może okazać się bardzo ważna, bo sprzedaż owoców takimi objawami jest dość trudna. Fot. Euforia w Gospodarstwie Pana Węgiełka. Dziecinów koniec maja 2011. Bardzo dobra jakość owoców oraz wyrównana wielkość co najlepiej pokazuje zdjęcie owoców w skrzynkach zaraz po zbiorze. Regulacja gron Euforia, szczególnie w okresie dużego obciążenia roślin jak również w okresie lata (stres wywołany upałami) tworzy charakterystyczne, długie grona, na których występuje bardzo duża różnica w rozwoju poszczególnych kwiatów i później owoców. Pierwsze trzy lub cztery rozwijają się normalnie, a na końcu kwiaty rozwijają się sporo później. Jak można zaobserwować również i te późno wytworzone owoce przeważnie dorastają do handlowych rozmiarów, są dość dobrej jakości, ale zajmuje to roślinie sporo czasu i ma wpływ na osłabienie wigoru i jakość następnych gron. Zalecamy więc w tego typu przypadkach regulacje gron i pozostawienie tylko prawidłowo rozwijających się owoców, nawet jeśli to będą tylko trzy owoce w gronie. Z naszych doświadczeń wynika, że regulowanie takich gron bardzo pozytywnie wpływa na równowagę wzrostu i owocowania roślin Euforii. Brightina Bieżący sezon jest pierwszym rokiem, w którym odmiana Brightina jest uprawiana na tak dużych powierzchniach. Mimo tego, że odmianę tę wprowadziliśmy na rynek w ubiegłym roku, to nadal uważnie przyglądamy się jej uprawie w różnych warunkach, zbierając dane na temat jej wzrostu i plonowania. Jak do tej pory, potwierdziła się jej najważniejsza cecha: wczesność. Oprócz tego obserwujemy dobrą dynamikę wzrostu i szybkość tworzenia gron. W kilku doświadczeniach dokładnie mierzymy plon odmiany Brightina, który do końca maja był bardzo dobry i wyprzedzał wiele popularnych na
rynku odmian w tym segmencie. Zauważalny jest też spadek siły wzrostu w okresie letnim. Zwracamy więc uwagę na tę cechę odmianową zwłaszcza tych producentów, którzy maja tą odmianę na większych powierzchniach. Jeśli zauważyliście Państwo znaczne osłabienie wzrostu odmiany Brightina, należy podjąć działania poprawiające kondycje roślin, chodzi tu o mocną regulacje gron zwłaszcza na najsłabszych pędach. Aby zwiększyć ilość liści w wierzchołku roślin można pozostawiać pędy boczne, a następnie ogławiać je za pierwszym wytworzonym liściem. Poza tym unikać stresowania roślin, zwłaszcza należy unikać stresu wodnego - różnica w wilgotności mat w okresie doby nie powinna przekraczać 8-10%. Wiedząc o słabszym wigorze roślin Brightiny w okresie letnim prowadzimy kilka doświadczeń obserwując wzrost roślin szczepionych i prowadzonych na jeden pęd. Pod koniec sezonu będziemy mogli podzielić się z Państwem wieloma ciekawymi uwagami na ten temat. Od niektórych producentów słyszeliśmy też opinie, że dojrzałe owoce Brightiny mają dobry smak wyróżniający się na tle innych. Fot. Brightina w Gospodarstwie Państwa Dziubków w Koźminku, koniec maja 2011. Przy prawidłowo prowadzonej uprawie Brightiny, polegającej na regulacji gron oraz zachowaniu równowagi wzrostu uzyskuje się wysoki plon nie tylko wczesny i owoce bardzo dobrej jakości o pięknym połysku. Nowe odmiany średnioowocowe w testach W sezonie uprawowym 2010 w ścisłych doświadczenia testowaliśmy nowe odmiany pomidorów średnioowocowych. Po szczegółowych obserwacjach dwie wprowadziliśmy w obecnym sezonie na duże powierzchnie testowe. Rozróżnić je można po kształcie i wielkości owoców. T48273 zawiązuje na gronach 4-5 dużych, płaskich owoców, o charakterystycznym równomiernym żebrowaniu, z masą dochodzącą do 200g. Natomiast T48367 zawiązuje po 5-6 gładkich, okrągłych owoców typowych dla segmentu standardowego oraz utrzymuje bardzo dobrą jakość i wyrównanie przez cały sezon.
Masa owoców, średnia z całego sezonu (g) 200 180 160 140 120 100 80 60 T48273; 192 T48367; 169 Kontrola*; 161 Zaletą nowych odmian, w odróżnieniu od lidera rynku, jest niewielki stopień drobnienia owoców (który pokazuje wykres) w czasie sezonu zbiorczego oraz bardzo dobra wczesność. Podczas testów całkowity plon trzech przedstawionych odmian nie różnił się znacząco. 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 % T48273 Kalibracja owoców T48367 Kontrola* T48273 T48367 Kontrola* T48273 T48367 Kontrola* Maj Lipiec Wrzesień BBB (82-102mm) BB (67-82mm) B (57-67mm) A (45-57mm) *- jako kontrola, wykorzystana została dominująca na rynku odmiana pomidorów średnioowocowych.
Nowy pracownik w zespole Syngenta Seeds Z radością zawiadamiamy, że w dniu 1 maja dołączył do naszego zespołu Marek Sowa. Marek specjalizuje się w pomidorze szklarniowym i reprezentuje firmę Syngenta Seeds na terenie południowo zachodniej Polski. Na tym terenie zastąpił Tomasza Krasowskiego, który od stycznia bieżącego roku kontynuuje swój rozwój zawodowy poza firmą Syngenta. Sevilla Więcej informacji na stronie TOMATO ACADEMY www.tomato academy.com Wojciech Juńczyk 0 602 76 92 86, Email wojciech.junczyk@syngenta.com Marek Sowa 608 647 151, Email marek.sowa@syngenta.com Rafał Alfut 0 660 49 23 77, Email rafal.alfut@syngenta.com Krzysztof Floras 0 602 42 53 82, Email krzysztof.floras@syngenta.com Levis F1 Antiope F1 Syngenta Seeds sp. z o.o. ul. Pow¹zkowska 44 C 01-797 Warszawa Tel. 22 32 60 690 Fax: 22 32 60 689 www.sg-vegetables.com Przy opracowaniu tej informacji staraliœmy siê, aby dane w niej zawarte by³y jak najdok³adniejsze. Przedstawione przez nas informacje powinny byæ jednak wykorzystane w oparciu o w³asn¹ wiedzê i doœwiadczenie u ytkownika oraz po uwzglêdnieniu warunków klimatyczno - glebowych, typowych dla danego regionu. W zwi¹zku z tym, firma Syngenta Seeds nie ponosi odpowiedzialnoœci za wyniki uprawy opartej wy³¹cznie na danych zawartych w niniejszej publikacji. adna czêœæ niniejszego biuletynu nie mo e byæ cytowana, kopiowana, przesy³ana faxem lub drog¹ emailow¹ bez zgody firmy Syngenta Seeds sp. z o.o.