Nr 3 (15) marzec 2012 Sprawy Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 18 lutego 2012 r. odbyły się egzaminy końcowe w ramach studiów podyplomowych Ocena zasobów środowiska i zagrożeń środowiskowych, współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, a kierowanych przez dr Agnieszkę Latochę. Do egzaminów przystąpiło 13 osób, które uzyskały dyplom ukończenia studiów z ocenami bardzo dobrymi i dobrymi. Pod koniec lutego zakończył się nabór na II edycję ww. studiów podyplomowych. 21 słuchaczy rozpocznie zajęcia w połowie marca. Przewody doktorskie W dniu 17 lutego odbyła się publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Edyty Pijet-Migoń (Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu) pt. Zmiany rynku lotniczych przewozów pasażerskich w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej. Decyzji o nadaniu stopnia naukowego doktora towarzyszył wniosek o wyróżnienie i opublikowanie rozprawy w całości. Promotorem pracy doktorskiej był prof. dr hab. Jan Łoboda, recenzentami byli dr hab., prof. Uniwersytetu Opolskiego Stanisław Koziarski oraz dr hab., prof. Uniwersytetu Gdańskiego Tadeusz Palmowski. Zebrania naukowe Najbliższe zebranie naukowe Instytutu odbędzie się w dniu 9 marca lutego (godzina 10:00). Program jest przygotowany przez Zakład Kartografii i zawiera trzy referaty: Nowe serwisy szybkich prognoz w czasie rzeczywistym oraz ich geoinformatyczne i kartograficzne wsparcie (dr hab. Tomasz Niedzielski), Przestrzenna interpolacja temperatury powietrza w Polsce (dr Mariusz Szymanowski, dr Maciej Kryza), Modelowanie długoterminowych zmian biomasy populacji ryb dennych w północno-wschodnim Atlantyku za pomocą GIS (dr Waldemar Spallek). Kolejne zebranie naukowe Instytutu odbędzie się w piątek 23 marca, a program naukowy przygotowuje Zakład Geomorfologii. biuro.geografia@uni.wroc.pl 1
Czasopismo Geograficzne Ukazał się nowy numer Czasopisma Geograficznego (tom 82, z. 3), w którym znajdziemy artykuły poświęcone osadom wydm i plaży wybrzeża Bałtyku w rejonie Pogorzelicy (P. Sydor, T. A. Łabuz, A. Mańkowska), przestrzennemu rozmieszczeniu gmin turystycznowypoczynkowych w Polsce (J. Potocki), mitowi agroturystyki (M. Bednarek-Szczepańska), zadrzewieniom śródpolnym (M. Nowak) i Węzłowi Bielańskiemu (S. Czerwiński, A. Kurowska, K. Naborczyk). W dziale sprawozdań zamieszczono relację w XXIV Wyprawy Polarnej Uniwersytetu Wrocławskiego (M. Kasprzak). Czasopismo dostępne jest on-line na stronach naszego Instytutu. Sprawy Zakładowe Zakład Analiz Regionalnych i Lokalnych Stanisława Górecka oraz Paweł Brezdeń w dniu 13 stycznia 2012 r. uczestniczyli w otwartym seminarium naukowym organizowanym przez Zakład Socjologii Edukacji Instytutu Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Oddział we Wrocławiu. Nasi pracownicy wygłosili wykład wprowadzający pt. Demograficzne uwarunkowania edukacji i efektywność kształcenia na Dolnym Śląsku. Seminarium było jednocześnie kolejnym etapem inicjowanej współpracy naukowej pomiędzy Zakładem Analiz Regionalnych i Lokalnych oraz Zakładem Socjologii Edukacji Uniwersytetu Wrocławskiego a także Dolnośląską Szkołą Wyższą. Zakład Geomorfologii W ramach programu szkolenia przewodników turystycznych organizowanego przez Karkonoski Park Narodowy prof. Piotr Migoń wygłosił w dniu 20 lutego w Szklarskiej Porębie wykład Jak powstała rzeźba Karkonoszy. W dniu 29 lutego w Zakładzie gościł dr hab., prof. Uniwersytetu Śląskiego Ireneusz Malik. W ramach seminarium dla I roku studiów magisterskich, specjalność Geoekologia stosowana wygłosił wykład Dendrochronologiczny zapis procesów fluwialnych na przykładzie Małej Panwi. biuro.geografia@uni.wroc.pl 2
Zakład Geografii Regionalnej i Turystyki Informacja o złożonym projekcie do Narodowego Centrum Nauki: Tytuł: Ginące dziedzictwo sakralne protestantów jako podstawa wzbogacenia tożsamości regionalnej i rozwoju turystyki na Dolnym Śląsku. Zespół realizujący projekt: dr M.Duda-Seifert (kierownik, IGRiR); dr T.Mikołajczak (historyk sztuki). Czas realizacji: 24 miesiące. Cel projektu: opracowanie modelu zagospodarowania i udostępnienia obiektów sakralnych dla turystyki kulturowej w oparciu o potencjał, jaki stanowią dawne kościoły protestanckie na obszarze Dolnego Śląska. Planowane zadania badawcze obejmują m.in. przeprowadzenie inwentaryzacji istniejących obecnie dawnych świątyń ewangelickich na terenie województwa, analizę zmian kontekstu historyczno-kulturowego i ich wpływu na funkcje obiektów sakralnych, a także ocenę stanu wiedzy lokalnych mieszkańców i turystów na temat badanego dziedzictwa kulturowego. Zakład Kartografii W dniach 29.01 3.02.2012 mgr Anna Osowska przebywała w Cork na stażu szkoleniowym w ramach programu LLP Erasmus. Celem pobytu było zapoznanie się ze zbiorami specjalnymi Boole Library (biblioteki należącej do University College Cork - www.ucc.ie), w szczególności z dokumentami kartograficznymi zgromadzonymi w jej zasobach. Część tej krótkiej wizyty została przeznaczona także na odwiedziny na Wydziale Geografii tejże uczelni (www.ucc.ie/en/geography) i spotkanie z pracownikami UCC działającymi na polu kartografii i GIS. Cork na rycinie z VI tomu "Civitates Orbis Terrarum" G. Brauna i F. Hogenberga z 1617 r. (ze zbiorów Boole Library). biuro.geografia@uni.wroc.pl 3
Budynek Department of Geography, University College Cork. Gmach główny University College Cork. biuro.geografia@uni.wroc.pl 4
W dniach 11 12 lutego 2012 r. w Zespole Szkół Ogólnokształcących i Mistrzostwa Sportowego im. Jana Izydora Sztaudyngera w Szklarskiej Porębie odbyły się Finały Okręgowe XXXVIII Olimpiady Geograficznej. W zawodach brało udział 73 uczniów szkół ponadpodstawowych (gimnazjów i liceów) z województw: dolnośląskiego i opolskiego. Organizatorzy ze strony Komitetu Okręgowego Olimpiady Geograficznej (KOOG) we Wrocławiu otrzymali dużą pomoc i wsparcie od Dyrekcji Szkoły, jak również miejscowych władz. Prace testowe, prezentacje i odpowiedzi uczniów oceniała Komisja Jury, w skład której wchodzili członkowie KOOG i pracownicy Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, wśród których byli: mgr Ewa Szymkiewicz, dr Paweł Brezdeń, dr Janusz Kida, dr Waldemar Spallek i dr Robert Szmytkie oraz emerytowany pracownik naszego Instytutu, dr Stanisław Morawski. Nad całością prac czuwali: Przewodniczący KOOG, dr hab. prof. UWr Zdzisław Jary i Sekretarz KOOG, mgr Barbara Bierońska. Delegatem Komitetu Głównego OG na zawody w naszym Okręgu był pracownik Instytutu Geologicznego UWr, dr Waldemar Sroka Członek KG. Pierwsze miejsce zdobył Jakub Skrzynecki, uczeń kl. II, LO Nr V we Wrocławiu, drugie Michał Smolnicki, uczeń kl.ii, LO Nr III we Wrocławiu, a trzecie Bruno Jasic, uczeń kl. I, LO Nr XIV we Wrocławiu. Zwody III stopnia OG finałowe odbędą się w dniach 19-22 kwietnia 2012 r. w Siedlcach, a zawody międzynarodowe w dniach 21-27 sierpnia 2012 r. w Kolonii. Informacje na temat Olimpiady Geograficznej są na bieżąco podawane na stronie internetowej naszego Instytutu. Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery W dniach od 13 do 17 lutego dr hab. Krzysztof Migała brał udział w Warsztatach Naukowych Changes in snow/ice and pollutants and their effects on terrestrial ecosystems. Spotkanie odbyło się w Oslo i zostało zorganizowanie przez Research Council of Norway (RCN) oraz Svalbard Science Forum (SSF), które koordynuje badania na Svalbardzie. Krzysztof Migała został zaproszony do uczestnictwa w organizacji Warsztatów jako lider czteroosobowej grupy planującej. W warsztatach wzięli udział specjaliści zajmujący się geofizyką i klimatologią pokrywy śnieżnej/lodu, transportem zanieczyszczeń i ich kumulacją w pokrywie śnieżnej/lodzie lodowcowym ekolodzy. Wśród 25 uczestników byli gospodarze Norwegowie, Szwedzi, Finowie, Rosjanie, Duńczycy, goście z Austrii, Szwajcarii, z Wielkiej Brytanii, Kanady. Uczestnictwo pięciorga Polaków świadczyło o znaczeniu Polskiej Stacji Polarnej w badaniach tego regionu. Powodem zorganizowania Warsztatów była ocena, świadcząca o tym,że istnieje szereg indywidualnych studiów specjalistycznych lecz niewiele badań interdyscyplinarnych. Celem spotkania było uaktualnienie stanu wiedzy, identyfikacja obszarów badawczych o niedostatecznej wiedzy (gaps of knowledge), wskazanie i określenie potencjalnej wspólnej aktywności, możliwej do finansowania w ramach programów SSF. biuro.geografia@uni.wroc.pl 5
W efekcie wymiany doświadczeń i dyskusji wskazano na osiem interdyscyplinarnych obszarów badawczych, które rekomendowano do współpracy i potencjalnego finansowania: 1. Identification of climatic parameters that have been recorded 2. Spatial and temporal variability of snow-pack properties in non-glaciated areas of Svalbard 3. Melt water release of pollutants to terrestrial ecosystems 4. Local pollution vs. long-range transport: biomonitoring and source markers 5. Impacts of winter stress events: Extreme winter weather and pollution shock on community development 6. Spring: Changes in onset of spring and impact in terrestrial ecosystems 7. Autumn: Date onset of soil freezing and snow cover in the autumn 8. SNOW.MELT Impact of snow melt on soil development. Dwanaście osób z Zakładu Klimatologii i Ochrony Atmosfery (doktoranci i pracownicy) wzięli udział w Forum Klimatycznym Centrum GeoPlanet, które odbyło się 21 lutego. Telemost udostępniony we Wrocławskim Centrum Sieciowo-Superkomputerowym (WCSS) umożliwił wysłuchanie serii wykładów transmitowanych z Centrum Badań Kosmicznych PAN we Warszawie oraz z Instytutu Oceanologii PAN. Nowoczesna technika pozwoliła także na interaktywny udział w panelu dyskusyjnym. Planujemy wykorzystanie gościnności WCSS do zorganizowania w ten sposób serii seminariów i wykładów z udziałem wybitnych specjalistów z kraju i z zagranicy. biuro.geografia@uni.wroc.pl 6
biuro.geografia@uni.wroc.pl 7
Dr Marek Błaś, mgr Monika Białobrzeska, mgr Michał Godek (Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery), dr Piotr Owczarek (Zakład Geografii Fizycznej) oraz mgr Joanna Remisz (Zakład Geomorfologii) uczestniczyli w I Konferencji Dendrochronologów Polskich, która odbyła się w dniach 10 12.02.2012r. w Rogowie w woj. łódzkim. Konferencję zorganizowali: Wydział Leśny Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie, Arboretum w Rogowie oraz Polskie Towarzystwo Dendrochronologiczne. W Konferencji wzięło udział ponad 80 osób reprezentujących najważniejsze polskie ośrodki naukowe wykorzystujące metodę dendrochronologiczną w swoich badaniach. Poza przedstawicielami Uniwersytetu Wrocławskiego obecni byli reprezentanci Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Szczecińskiego, Uniwersytetu Poznańskiego, Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytutu Badawczego Leśnictwa w Sękocinie i Białowieży, Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie i Wydziału Leśnego SGGW w Warszawie. Na konferencji przedstawiono 35 referatów i 25 posterów prezentujących szerokie spektrum zastosowania badań nad przyrostami rocznymi drzew i krzewów. Tematyka wystąpień dotyczyła przede wszystkim wpływu czynników środowiskowych na przyrost różnych gatunków drzew na grubość oraz zastosowania metod dendrochronologicznych w innych dziedzinach nauki. Reprezentanci Uniwersytetu Wrocławskiego wygłosili referaty oraz zaprezentowali poster: Godek M., Sobik M., Błaś M., Owczarek P., Wpływ mgielnej depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych na szerokość przyrostów rocznych drzew na przykładzie Sudetów Zachodnich (referat), Remisz J. Dendrochronologiczny obraz współczesnej aktywności stoków usypiskowych w piętrze leśnym Sudetów (referat), Owczarek P., Remisz J. Rekonstrukcja aktywności spływów gruzowych na podstawie budowy anatomicznej pędów borówki czarnej (Wielki Śnieżny Kocioł, Karkonosze) (referat), Białobrzeska M., Opała M. Perspektywy badań przyrostów rocznych winorośli (Vitis spp.) w Polsce zastosowanie metod dendrochronologicznych w agroklimatologii (poster). W czasie Konferencji zorganizowano dwa konkursy na najlepszy poster i najlepszą prezentację. W pierwszym zwyciężyły Monika Białobrzeska i Magdalena Opała (Uniwersytet Śląski), natomiast najlepszą prezentacją okazało się wystąpienie Magdaleny Opały poświęcone rekonstrukcji klimatu na Górnym Śląsku. W trakcie konferencji odbyło się również spotkanie założycielskie Polskiego Towarzystwa Dendrochronologicznego, które stanie się od bieżącego roku nową platformą współpracy oraz wymiany wiedzy, publikacji i doświadczeń. Konferencję zakończyła wycieczka po Arboretum, prowadzona przez dyrektora tej placówki. Warto również nadmienić, iż w konferencji uczestniczyli studenci geografii Uniwersytetu Wrocławskiego, reprezentujący Koło Naukowe Studentów Geografii im. Juliana Czyżewskiego: Justyna Lisok oraz Filip Duszyński (obecny prezes). Studenci zaprezentowali referat: Lisok J., Zmiany przyrostów rocznych drzew w świetle pomiarów hydrochemicznych na przykładzie Gór Izerskich. biuro.geografia@uni.wroc.pl 8
biuro.geografia@uni.wroc.pl 9
Opracowanie: Marek Kasprzak marek.kasprzak@uni.wroc.pl Wrocław, 5 marca 2012 r. Materiały dotyczące spraw Instytutu i spraw poszczególnych Zakładów prosimy nadsyłać do końca każdego miesiąca na adres e-mail M. Kasprzaka. biuro.geografia@uni.wroc.pl 10