Rola MMŚP w budowaniu gospodarki na Lubelszczyźnie

Rola MMŚP w budowaniu gospodarki na Lubelszczyźnie

Tysiące Tysiące Przedsiębiorstwa w województwie lubelskim dane ogólne Podmioty gospodarcze w województwie lubelskim na tle Polski Podmioty gospodarcze w województwie lubelskim w latach 2010-2016 w podziale na podregiony 4 300 4 200 4 100 4 000 3 900 3 975 3 910 3 870 170 166 172 4 070 173 4 120 174 4 238 4 184 176 174 172 170 168 166 164 80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 66 820 68 693 69 391 70 386 71 267 65 005 64 876 44 658 43 653 44 400 45 143 45 778 45 953 45 925 34 362 33 619 34 290 34 912 35 167 35 362 35 396 164 3 800 3 700 162 162 160 158 30 000 20 000 20 051 19 947 20 517 21 014 21 284 21 483 21 535 3 600 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 156 10 000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 POLSKA LUBELSKIE BIALSKI CHEŁMSKO-ZAMOJSKI LUBELSKI PUŁAWSKI

Przedsiębiorstwa w województwie lubelskim dane ogólne Saldo podmiotów gospodarczych nowo zarejestrowanych w rejestrze REGON oraz podmiotów wykreślonych z rejestru REGON w latach 2010-2016 (na 10 tys. mieszkańców ) 50 40 43 30 20 10 0 36-6 28 25 20 19 14 12 18 10 14 8 POLSKA LUBELSKIE W 2016 roku do rejestru REGON wpisano 14 314 podmioty gospodarcze z województwa lubelskiego -10-20 -10 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Przedsiębiorstwa w województwie lubelskim struktura wielkościowa Przedsiębiorstwa sektora MMŚP podobnie jak średnio w Polsce stanowią zdecydowaną większość zarejestrowanych podmiotów Struktura wielkościowa firm od 2010 roku zmienia się w niewielkim stopniu Struktura podmiotów gospodarczych w województwie lubelskim w 2016 roku TYP FIRMY Liczba firm % Udział Mikro (0-9 pracujących) Małe (10-19 pracujących) 167 016 95,9 5 743 3,3 Średnie (50-249 pracujących) 1 230 0,7 Duże (powyżej 249 pracujących) 134 0,1 RAZEM 174 123 100,0

Sektor MMŚP w województwie lubelskim kierunki zmian Zmiany w sektorze MIKRO przedsiębiorstw Zmiany w sektorze MAŁYCH przedsiębiorstw 168 000 166 000 164 000 162 000 160 000 158 000 +6,93% 167 016 6 800 6 600 6 400 6 200 6 000 6 576-12,67 % 156 000 5 800 154 000 152 000 150 000 156 188 2010 2016 5 600 5 400 5 200 5 743 2010 2016 Zmiany w sektorze ŚREDNICH przedsiębiorstw 1 240 1 220 1 200 1 180 1 160 +6,59% 1 230 Sektor MMŚP najprężniej rozwija się w PODREGIONIE LUBELSKIM 1 140 1 120 1 154 1 100 2010 2016

Sektor MMŚP w województwie lubelskim struktura branżowa rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 2% administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 2% opieka zdrowotna i pomoc społeczna edukacja 7% 5% pozostała działalność usługowa 8% przetwórstwo przemysłowe 9% budownictwo 13% działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 9% obsługa rynku nieruchomości 3% działalność finansowa i ubezpieczeniowa 3% transport 7% handel; naprawa pojazdów samochodowych 29% zakwaterowanie i gastronomia 3%

Sektor MMŚP w województwie lubelskim zatrudnienie Najwięcej zatrudnionych jest w sekcji G Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych (około 23%) 500 000 400 000 398 413 400 314 391 407 387 749 388 078 390 441 398 183 300 000 200 000 100 000 0 177 572 179 198 174 590 176 756 180 582 181 990 187 985 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 zatrudnieni w mikro i małych przedsiębiorstwach przeciętne zatrudnienie ogółem

Sektor MMŚP w województwie lubelskim podmioty niefinansowe Ok. 46% podmiotów zarejestrowanych w systemie REGON faktycznie prowadzi działalność gospodarczą Struktura podmiotów niefinansowych prowadzących działalność gospodarczych w województwie lubelskim w 2016 roku Pracujący 345 385 pracujących w podmiotach niefinansowych prowadzących działalność gospodarczą, w tym 260 861 z sektora MMŚP 16% 24% 45% mikro małe średnie duże 15% Źródło: Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2016 r., GUS

Miliony Sektor MMŚP w województwie lubelskim podmioty niefinansowe Przychody na 1 podmiot (mln zł) 0,04 Przychody 0,035 0,03 mikro 0,5 0,5 0,025 0,02 0,015 0,01 0,005 36 627 mln zł 18 962 mln zł 22 243 mln zł 34 044 mln zł małe średnie duże 7,6 10,0 41,7 53,3 354,6 529,0 lubelskie POLSKA 0 mikro małe średnie duże 0 100 200 300 400 500 4000 Miesięczne wynagrodzenie brutto 3 462 zł miesięczne wynagrodzenie brutto na 1 zatrudnionego w województwie lubelskim 3000 2000 1000 2 316 zł 2 955 zł 3 573 zł 4 499 zł Źródło: Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2016 r., GUS 0 mikro małe średnie duże

Przedsiębiorstwa w województwie lubelskim nakłady inwestycyjne Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach 3 500,0 3 100,6 rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 3 000,0 2 500,0 2 344,5 2 691,4 2 531,8 2 626,9 2 777,0 2 492,4 przemysł i budownictwo 2 000,0 1 500,0 1 000,0 799,8 893,9 1 156,1 858,8 1 162,7 1 087,9 862,5 handel; naprawa pojazdów samochodowych; transport i gospodarka magazynowa; zakwaterowanie i gastronomia; informacja i komunikacja działalność finansowa i ubezpieczeniowa; obsługa rynku nieruchomości 500,0 0,0 448,3 405,9 382,9 470,2 420,7 405,7 293,6 290,2 185,6 172,7 192,8 159,7 138,4 75,3 47,7 82,4 60,2 57,7 44,9 120,7 63,7 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 pozostałe usługi

Przedsiębiorstwa w województwie lubelskim nakłady inwestycyjne Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach na 1 mieszkańca województwa lubelskiego w latach 2010-2016 [w zł} 2 500,0 2 000,0 + 15 % + 14,2 % -21,2 % 1 500,0 1 000,0 1 734,3 1 995,0 2 277,8 1 794,6 Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach na 1 mieszkańca województwa lubelskiego na tle Polski 500,0 0,0 2010 2012 2014 2016 4 500,0 4 000,0 3 500,0 3 000,0 2 500,0 2 000,0 1 500,0 1 000,0 2 961,7 1 734,3 3 392,0 3 324,0 1 995,0 2 023,0 3 453,2 1 948,1 2 277,8 4 346,9 3 905,4 2 078,1 3 879,8 1 794,6 POLSKA LUBELSKIE 500,0 0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Wymiana handlowa Wartość eksportu i importu w województwie lubelskim w latach 2012-2016 (w mld zł) Przedsiębiorstwa z województwa lubelskiego dobrze radzą sobie na rynkach zagranicznych. W latach 2012-2016: saldo wymiany handlowej wzrosło z 2,8 mld zł do 4,5 mld zł dynamika wymiany handlowej wyniosła +19,3% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie

Wymiana handlowa 20 najważniejszych towarów i usług EKSPORTOWYCH wg klasyfikacji CN w województwie lubelskim L.p. Dzial CN nazwa Eksport 2016 (PLN) Udział eksportu 2016 dynamika eksportu 2016/2012 1 POJAZDY NIESZYNOWE ORAZ ICH CZĘŚCI I AKCESORIA 1 469 433 770 12,7% 116,8% 2 REAKTORY JĄDROWE, KOTŁY, MASZYNY I URZĄDZENIA MECHANICZNE; ICH CZĘŚCI 1 034 172 809 8,9% 29,2% 3 OWOCE I ORZECHY JADALNE; SKÓRKI OWOCÓW CYTRUSOWYCH LUB MELONÓW 896 731 421 7,8% 10,8% 4 MEBLE; POŚCIEL, MATERACE, STELAŻE POD MATERACE, PODUSZKI ITP.; LAMPY I OPRAWY OŚWIETLENIOWE; REKLAMY ŚWIETLNE ZNAKI INFORMACYJNE ITP.; BUDYNKI PREFABRYKOWANE 859 972 225 7,4% 53,5% 5 CHEMIKALIA ORGANICZNE 730 506 574 6,3% -9,8% 6 STATKI POWIETRZNE, STATKI KOSMICZNE I ICH CZĘŚCI 600 279 531 5,2% -9,2% 7 NAWOZY 458 742 797 4,0% -42,2% 8 MIĘSO I PODROBY JADALNE 386 087 138 3,3% 2,8% 9 10 MASZYNY I URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE ORAZ ICH CZĘŚCI; REJESTRATORY I ODTWARZACZE DŹWIĘKU, REJESTRATORY I ODTWARZACZE OBRAZU I DŹWIĘKU ORAZ ICH CZĘŚCI I AKCESORIA CHEMIKALIA NIEORGANICZNE; ORGANICZNE LUB NIEORGANICZNE ZWIĄZKI METALI SZLACHETNYCH, METALI ZIEM RZADKICH, PIERWIASTKÓW PROMIENIOTWÓRCZYCH LUB IZOTOPÓW 364 978 477 3,2% 54,2% 361 337 252 3,1% -37,7% 11 TWORZYWA SZTUCZNE I ARTYKUŁY Z NICH 348 167 558 3,0% 33,6% 12 PRZETWORY Z WARZYW, OWOCÓW, ORZECHÓW LUB POZOSTAŁYCH CZĘŚCI ROŚLIN 315 852 392 2,7% 8,0% 13 DREWNO I ARTYKUŁY Z DREWNA; WĘGIEL DRZEWNY 309 233 482 2,7% 34,7% 14 PRODUKTY MLECZARSKIE; JAJA PTASIE; MIÓD NATURALNY; JADALNE PRODUKTY POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO, GDZIE INDZIEJ NIEWYMIENIONE ANI NIEWŁĄCZONE 281 179 524 2,4% 87,2% 15 WYROBY Z ŻELIWA LUB STALI 257 970 174 2,2% 1,5% 16 ŻELIWO I STAL 256 962 603 2,2% 23,8% 17 ALUMINIUM I ARTYKUŁY Z ALUMINIUM 182 731 416 1,6% 101,1% 18 PRODUKTY FARMACEUTYCZNE 162 871 816 1,4% 241,4% 19 WARZYWA ORAZ NIEKTÓRE KORZENIE I BULWY JADALNE 159 160 638 1,4% -23,2% 20 MYDŁO; PREPARATY: PIORĄCE, SMAROWE, WOSKI SYNTETYCZNE, PREPAROWANE, DO CZYSZCZENIA, SZOROWANIA, ŚWIECE ITP., PASTY MODELARSKIE, WOSKI, PREPARATY DENTYSTYCZNE 149 269 916 1,3% 16,5% 9 585 641 513 83,0% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie

Wymiana handlowa 20 najważniejszych towarów i usług IMPORTOWYCH wg klasyfikacji CN w województwie lubelskim L.p. dzial CN nazwa Import 2016 (PLN) Udział importu 2016 dynamika importu 2016/2012 1 REAKTORY JĄDROWE, KOTŁY, MASZYNY I URZĄDZENIA MECHANICZNE; ICH CZĘŚCI 774 060 448 11,0% 6,1% 2 CHEMIKALIA NIEORGANICZNE; ORGANICZNE LUB NIEORGANICZNE ZWIĄZKI METALI SZLACHETNYCH, METALI ZIEM RZADKICH, PIERWIASTKÓW PROMIENIOTWÓRCZYCH LUB IZOTOPÓW 552 502 664 7,9% -28,5% 3 TWORZYWA SZTUCZNE I ARTYKUŁY Z NICH 498 357 915 7,1% 7,8% 4 POJAZDY NIESZYNOWE ORAZ ICH CZĘŚCI I AKCESORIA 442 012 646 6,3% -17,6% 5 CHEMIKALIA ORGANICZNE 382 787 519 5,5% 0,0% 6 ŻELIWO I STAL 333 205 689 4,8% -5,2% 7 ALUMINIUM I ARTYKUŁY Z ALUMINIUM 313 027 548 4,5% 87,0% 8 MASZYNY I URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE ORAZ ICH CZĘŚCI; REJESTRATORY I ODTWARZACZE DŹWIĘKU, REJESTRATORY I ODTWARZACZE OBRAZU I DŹWIĘKU ORAZ ICH CZĘŚCI I AKCESORIA 312 423 496 4,5% 231,0% 9 PAPIER I TEKTURA; ARTYKUŁY Z MASY PAPIERNICZEJ, PAPIERU LUB TEKTURY 263 668 462 3,8% 13,9% 10 PALIWA MINERALNE, OLEJE MINERALNE I PRODUKTY ICH DESTYLACJI; SUBSTANCJE BITUMICZNE; WOSKI MINERALNE 236 700 881 3,4% -43,4% 11 PRODUKTY FARMACEUTYCZNE 169 189 648 2,4% 134,6% 12 NAPOJE BEZALKOHOLOWE, ALKOHOLOWE I OCET 138 741 437 2,0% 403,1% 13 STATKI POWIETRZNE, STATKI KOSMICZNE I ICH CZĘŚCI 135 185 776 1,9% 17,3% 14 OWOCE I ORZECHY JADALNE; SKÓRKI OWOCÓW CYTRUSOWYCH LUB MELONÓW 132 312 890 1,9% -15,6% 15 KAUCZUK I ARTYKUŁY Z KAUCZUKU 128 342 724 1,8% -15,3% 16 DREWNO I ARTYKUŁY Z DREWNA; WĘGIEL DRZEWNY 119 813 949 1,7% 21,4% 17 WYROBY Z ŻELIWA LUB STALI 116 340 248 1,7% 22,7% 18 19 PRZYRZĄDY I APARATURA, OPTYCZNE, FOTOGRAFICZNE, KINEMATOGRAFICZNE, POMIAROWE, KONTROLNE, PRECYZYJNE, MEDYCZNE LUB CHIRURGICZNE; ICH CZĘŚCI I AKCESORIA MYDŁO; PREPARATY: PIORĄCE, SMAROWE, WOSKI SYNTETYCZNE, PREPAROWANE, DO CZYSZCZENIA, SZOROWANIA, ŚWIECE ITP., PASTY MODELARSKIE, WOSKI, PREPARATY DENTYSTYCZNE 116 288 542 1,7% 77,8% 95 782 978 1,4% 22,3% 20 PRODUKTY CHEMICZNE RÓŻNE 92 911 925 1,3% -49,7% 5 353 657 385 76,4% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie

Wymiana handlowa Rozkład terytorialny eksportu i importu województwa lubelskiego (w mld zł) w 2016 roku 0,46 0,20 10,34 5,49 0,54 1,20 0,19 0,03 0,03 0,07 0,02 EKSPORT IMPORT Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie

Wymiana handlowa Rozkład terytorialny eksportu i importu województwa lubelskiego (w %) w 2016 roku 3,97% 2,86% 89,46% 78,32% 4,68% 17,18% 1,60% 0,40% 0,24% 1,00 0,24% EKSPORT IMPORT Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie

Wymiana handlowa Główni partnerzy handlowi województwa lubelskiego w roku 2016 oraz dynamika zmian w stosunku do roku 2012 Niemcy - największy odbiorca towarów eksportowych. Trafia tam 26% eksportu woj. lubelskiego Wielka Brytania drugi partner handlowy. Na rynek brytyjski trafia 10% eksportu woj. lubelskiego Niemcy główny dostawca dla woj. lubelskiego Na rynek lubelski 23% towarów trafia z Niemiec Włochy drugi importer woj. lubelskiego. 11% towarów importowanych na rynek lubelski pochodzi z Włoch Chiny najniższe saldo wymiany handlowej -0,45 mld PLN w 2016 roku Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie

Działalność innowacyjna Coraz więcej przedsiębiorstw wykazuje aktywność we wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań, jednak ich znaczenie w ogólnej strategii firmy pozostaje niższe niż średnio w Polsce Średni udział przedsiębiorstw innowacyjnych w ogólnej liczbie przedsiębiorstw (%) Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach w relacji do nakładów brutto na środki trwałe (%) 25,0 23,0 21,0 19,0 17,0 15,0 13,0 11,0 9,0 7,0 5,0 22,9 19,4 14,6 14,5 13,6 13,0 13,5 16,1 14,9 13,8 14,4 14,3 14,5 13,7 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 POLSKA LUBELSKIE 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 12,3 12,1 11,4 10,3 10,6 11,1 6,7 5,3 4,4 4,1 4,5 4,4 2010 2011 2012 2013 2014 2015 POLSKA LUBELSKIE

Tysiące Działalność innowacyjna Wśród przedsiębiorstw przemysłowych w 2016r. 22,5% zaliczono do innowacyjnych Największym potencjałem do wprowadzania innowacji wśród tej grupy przedsiębiorstw dysponują firmy średnie i duże, choć nie należy zapominać o start ups, które przeważnie należą do firm mikro Przedsiębiorstwa przemysłowe, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną w województwie lubelskim (%) Nakłady na działalność innowacyjną które poniosły przedsiębiorstwa przemysłowe w województwie lubelskim (tyś. zł) 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 31,5 30,4 32,0 29,5 30,6 27,4 24,8 25,9 27,2 26,2 26,8 12,2 9,5 10,7 9,0 8,6 6,4 6,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 10-49 50-249 250 i więcej 500 400 300 200 100 0 365,5 388,3 382,1 305,0 247,7 199,1 173,8 158,9 125,5 173,3 53,4 53,3 41,7 18,3 2010 2011 2012 2014 2015 10-49 50-249 250 i więcej

Działalność innowacyjna Produkty innowacyjne w przedsiębiorstwach przemysłowych stanowią coraz istotniejszą pozycję w przychodach firm, choć ciągle nie osiągają wskaźników dla Polski Udział przychodów netto ze sprzedaży produktów nowych i istotnie ulepszonych w przychodach netto ze sprzedaży ogółem w Polsce i województwie lubelskim (%) Udział przychodów netto ze sprzedaży produktów nowych i istotnie ulepszonych w przychodach netto ze sprzedaży ogółem w województwie lubelskim (%) 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 11,3 8,9 9,2 9,5 8,7 8,8 8,1 5,3 5,6 6,2 4,9 4,3 3,5 3,6 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 8,4 7,1 7,5 7,1 8,0 6,3 5,7 5,5 5,4 4,7 4,3 3,1 2,9 3,3 2,4 2,1 1,2 1,1 1,0 1,0 1,2 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 POLSKA LUBELSKIE 10-49 50-249 250 i więcej

Dziękuję za uwagę Dorota Skwarek Departament Gospodarki i Współpracy Zagranicznej ul. Artura Grottgera 4, 20-029 Lublin dorota.skwarek@lubelskie.pl tel. 81 537 16 37