POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK BADAJĄCYCH I OPINIUJĄCYCH SPRAWOZDANIA PRZEDSIĘBIORSTW ENERGETYCZNYCH WYSTĘPUJĄCYCH O UZYSKANIE ŚWIADECTW POCHODZENIA Z KOGENERACJI Wydanie 4 Warszawa, 27.11.2015 r.
Spis treści 1. Wprowadzenie... 3 2. Definicje... 3 3. Wymagania akredytacyjne... 3 4. Specyficzne wymagania programu... 3 4.1 Wymagania dotyczące zasobów... 4 5. Zakres akredytacji... 5 6. Szczegółowe zasady oceny... 5 6.1 Wniosek... 5 6.2 Proces akredytacji... 5 6.3 Procesy nadzoru... 5 7. Postanowienia końcowe... 6 8. Dokumenty związane... 6 Wydanie 4 z 27.11.2015 r. str. 2/6
1. Wprowadzenie Niniejszy dokument został opracowany w celu harmonizacji podejścia do akredytacji jednostek badających i opiniujących sprawozdania przedsiębiorstw energetycznych, występujących o uzyskanie świadectw pochodzenia z kogeneracji. Akredytacja jednostek prowadzących działalność w tym obszarze ma charakter obligatoryjny z mocy ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. 2012, poz. 1059 z późn. zm.). Jednostki, wnioskujące o akredytację i akredytowane w zakresie badania i opiniowania sprawozdań przedsiębiorstw energetycznych, występujących o uzyskanie świadectw pochodzenia z kogeneracji powinny spełniać wymagania akredytacyjne określone w niniejszym dokumencie. Tekst niniejszego dokumentu został opracowany przez Polskie Centrum Akredytacji (PCA) w uzgodnieniu z Ministerstwem Gospodarki i we współpracy z Komitetem Technicznym Specjalistycznym ds. Środowiska. 2. Definicje Dla potrzeb niniejszego dokumentu stosuje się definicje zawarte w dokumentach przywołanych w punkcie 3 niniejszego dokumentu, a ponadto: sprawozdanie sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego, występującego o uzyskanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji; jednostka opiniująca jednostka badająca i opiniująca sprawozdania, ubiegająca się o wpisanie na listę jednostek akredytowanych, o której mowa w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne lub figurująca na tej liście; opiniowanie badanie i opiniowanie sprawozdań przedsiębiorstw energetycznych, występujących o uzyskanie świadectw pochodzenia z kogeneracji; opinia dokument potwierdzający lub niepotwierdzający dane zawarte w sprawozdaniu przedsiębiorstwa energetycznego, występującego o uzyskanie świadectw pochodzenia z kogeneracji. 3. Wymagania akredytacyjne Jednostka opiniująca, aby mogła być uznana za kompetentną i wiarygodną powinna spełniać: ogólne wymagania akredytacyjne podane w normie PN-EN ISO/IEC 17065 Ocena zgodności. Wymagania dla jednostek certyfikujących wyroby, procesy i usługi; specyficzne wymagania akredytacyjne podane w: ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 - Prawo energetyczne; niniejszym dokumencie, przy czym słów powinien; należy użyto do wskazania tych postanowień, które odzwierciedlając wymagania właściwej normy lub aktu prawnego, są obowiązkowe. Słów zaleca się użyto w niniejszym dokumencie do wskazania uznanych sposobów spełniania wymagań normy lub aktu prawnego. Jednostka może spełniać te wymagania w inny, równoważny sposób, jeżeli potrafi to wykazać w ramach procesu akredytacji/nadzoru przeprowadzanego przez Polskie Centrum Akredytacji. Ponadto, mają zastosowanie warunki akredytacji jednostek certyfikujących wyroby, w tym polityki PCA w szczególności wymienione w dokumencie DACW-01. 4. Specyficzne wymagania programu Poniżej zamieszczono wytyczne do wymagań wybranych punktów normy PN-EN ISO/IEC 17065. Dla ułatwienia zastosowano następujący system identyfikacji wytycznych: W.X.Y.Z, gdzie: X.Y.Z oznacza numer punktu normy PN-EN ISO/IEC 17065. Wydanie 4 z 27.11.2015 r. str. 3/6
4.1 Wymagania dotyczące zasobów W.6.1.2.1 Minimalne, odpowiednio udokumentowane, kwalifikacje osoby opiniującej dane zawarte w sprawozdaniu przedsiębiorstwa energetycznego występującego o uzyskanie świadectw pochodzenia z kogeneracji, powinny być następujące: 1. a. ukończone studia pierwszego stopnia, w zakresie energetyki lub pokrewnym, potwierdzone stosownym dyplomem, i co najmniej pięcioletnie doświadczenie zawodowe w przemyśle energetycznym lub instytucjach zajmujących się tą problematyką lub w przypadku braku ukończonych studiów pierwszego stopnia w zakresie energetyki lub pokrewnym, b. co najmniej dziesięcioletnie doświadczenie zawodowe w przemyśle energetycznym lub instytucjach zajmujących się tą problematyką; 2. praktyczna wiedza i znajomość dokumentów przywołanych w punkcie 3 niniejszego dokumentu; 3. umiejętność stosowania procedur oceny zgodności oraz związanych z nimi procedur raportowania dotyczących wydawania opinii; 4. wiedza i umiejętności stosowania metodyki obliczania kogeneracji wynikającej z przepisów wymienionych w punkcie 8 niniejszego dokumentu (dokumenty związane), obliczeń bilansów energetycznych dla elektrowni i elektrociepłowni oraz rozliczania zużycia paliw, niezbędne do wykrycia błędów w sprawozdaniach oraz oceny wpływu błędów na wyniki obliczeń; 5. doświadczenie w prowadzeniu auditów weryfikacyjnych i badaniu danych; 6. wiedza dotycząca oceny zarządzania danymi oraz systemów zarządzania jakością; 7. ukończone szkolenia obejmujące w swoich programach zagadnienia kogeneracji. W.6.1.2.2 Dla każdej osoby, upoważnionej do opiniowania danych zawartych w sprawozdaniu przedsiębiorstwa energetycznego występującego o uzyskanie świadectw pochodzenia z kogeneracji, jednostka powinna utrzymywać udokumentowane dowody: 1. ukończenia szkolenia (w sumie co najmniej 16 godzin szkoleniowych) z zakresu tematycznego: a. Wspólnotowe i międzynarodowe przepisy prawne dotyczące kogeneracji: znajomość dyrektywy 2012/27/UE i wynikających z niej aktów delegowanych; umiejętność dokonania oceny zgodności z wymogami dyrektywy 2012/27/UE i decyzji KE 2008/952/WE; b. Krajowe przepisy prawne dotyczące kogeneracji i świadectw pochodzenia: znajomość krajowych przepisów prawnych dotyczących kogeneracji; umiejętność dokonania oceny zgodności z wymogami krajowego prawodawstwa w powiązaniu z wymaganiami wynikającymi z dyrektywy 2012/027/UE; wiedzę z zakresu krajowych zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych w zakresie kogeneracji; znajomość zasad obliczeniowych stosowanych przy sporządzaniu sprawozdań z kogeneracji. 2. zaświadczające o: niekaralności; zdaniu egzaminu ze znajomości zagadnień będących przedmiotem szkolenia wg podpunktu 1 punktu W 6.1.2.2; ukończeniu studiów pierwszego stopnia (dyplom) w wymaganym zakresie; Wydanie 4 z 27.11.2015 r. str. 4/6
przepracowaniu co najmniej 5 lat w przemyśle energetycznym lub instytucjach zajmujących się tą problematyką; w przypadku braku studiów pierwszego stopnia w zakresie energetyki lub pokrewnym zaświadczenie o przepracowaniu co najmniej 10 lat w przemyśle energetycznym lub instytucjach zajmujących się tą problematyką. 5. Zakres akredytacji Zakres akredytacji jednostki opiniującej określa się w następujący sposób: Rodzaj działalności: BADANIE I OPINIOWANIE SPRAWOZDAŃ PRZEDSIĘBIORSTW ENERGETYCZNYCH WYSTĘPUJĄCYCH O UZYSKANIE ŚWIADECTW POCHODZENIA Z KOGENERACJI Dokument odniesienia: art. 9l ust. 16 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. 2012 poz. 1059 z późn. zm.) 6. Szczegółowe zasady oceny PCA, podczas prowadzenia ocen jednostki opiniującej, postępuje zgodnie z ogólnymi zasadami akredytacji podanymi w dokumentach DA-01 i DACW-01 oraz zasadami podanymi poniżej: 6.1 Wniosek Wniosek o akredytację lub rozszerzenie zakresu akredytacji o obszar badania i opiniowania sprawozdań przedsiębiorstw energetycznych, występujących o uzyskanie świadectw pochodzenia z kogeneracji, składa się na formularzach FA-01 i FAC-01. Ponadto dla każdego pracownika jednostki, kompetentnego do opiniowania, do wniosku należy załączyć: 1. CV; 2. świadectwa pracy, referencje dokumentujące doświadczenie zawodowe w zakresie, o którym mowa w punkcie W. 6.1.2.1 a) niniejszego dokumentu; 3. kopie dyplomów, dowodów kwalifikacji, certyfikatów itp.; 4. kopie zaświadczeń o ukończonych szkoleniach obejmujących w swoim programie zagadnienia związane z kogeneracją; 5. kopie zaświadczeń ze szkoleń w zakresie określonym w punkcie W. 6.1.2.2 niniejszego dokumentu; 6. kopię zaświadczenia o zdaniu egzaminu ze znajomości zagadnień związanych z kogeneracją. 6.2 Proces akredytacji Po udzieleniu akredytacji i wpisaniu na listę akredytowanych jednostek, o której mowa w ustawie, każda akredytowana jednostka jest zobowiązana do zgłoszenia do PCA pierwszej oceny u klienta w celu przeprowadzenia przez PCA jej obserwacji. PCA może przeprowadzić, w miarę możliwości, obserwację pracy każdej osoby uprawnionej do opiniowania. 6.3 Procesy nadzoru Akredytowane jednostki na bieżąco prowadzą wykaz personelu spełniającego wymagania podane w punkcie 4.1, uprawnionego przez nie do opiniowania. Wykaz taki jest przekazywany do PCA na 2 miesiące przed planowaną oceną lub na każde żądanie. Nadzór planowany, jak i ponowna ocena, prowadzone są w formie oceny na miejscu oraz obserwacji działań jednostki u jej Klientów. W danym cyklu akredytacji obserwacjami PCA objęte są wszystkie osoby prowadzące opiniowanie. PCA prowadzi obserwacje personelu jednostek, wybierając, w miarę możliwości, za każdym razem inną osobę, z zachowaniem Wydanie 4 z 27.11.2015 r. str. 5/6
zasady, że odstępy pomiędzy obserwacjami tej samej osoby nie mogą być większe niż 36 miesięcy. 7. Postanowienia końcowe Niniejsze wydanie dokumentu zastępuje wydanie 3 z 9.09.2011 r. Dokument został wprowadzony Komunikatem nr 182 z dnia 27.11.2015 r. i obowiązuje z dniem opublikowania. Istotne zmiany w odniesieniu do wydania poprzedniego zostały oznaczone kolorem czerwonym. 8. Dokumenty związane Dokumentami związanymi z niniejszym dokumentem są dokumenty wymienione w punkcie 3 oraz Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE (Dz. Urz. UE L 315 z 14.11.2012); Decyzja Komisji 2008/952/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie określenia szczegółowych wytycznych dotyczących wykonania i stosowania przepisów załącznika II do dyrektywy 2004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (notyfikowana jako dokument nr C(2008) 7294); Decyzja Wykonawcza Komisji 2011/877/UE z dnia 19 grudnia 2011 r. ustanawiająca zharmonizowane wartości referencyjne sprawności dla rozdzielonej produkcji energii elektrycznej i ciepła w zastosowaniu dyrektywy 2004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i uchylająca decyzję Komisji 2007/74/WE (notyfikowana jako dokument nr C(2011) 9523); Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 grudnia 2014 r. w sprawie sposobu obliczania danych podanych we wniosku o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji oraz szczegółowego zakresu obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia tych świadectw, uiszczania opłaty zastępczej i obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji (Dz.U. 2014, poz. 1940); DA-01 Opis systemu akredytacji; DACW-01 Akredytacja jednostek certyfikujących wyroby. Polskie Normy dostępne są w Polskim Komitecie Normalizacyjnym (www.pkn.pl). Dokumenty EA, IAF w wersji oryginalnej dostępne są na stronach internetowych: EA: www.european-accreditation.org, IAF: www.iaf.nu. Dokumenty PCA oraz tłumaczenia wybranych dokumentów EA, IAF dostępne są na stronie internetowej PCA www.pca.gov.pl. Dostęp do tych dokumentów jest bezpłatny. Wydanie 4 z 27.11.2015 r. str. 6/6