ZESÓŁ SZKÓŁ ROLNIZYH K W BIAŁYMSTOKU ROGRAM NAUZANIA TEHNIK MEHANIZAJI ROLNITWA I AGROTRONIKI 311515 BIAŁYSTOK 2017 1
Typ szkoły: technikum Typ programu: przedmiotowy, liniowy Autorzy: Andrzej Kamiński Marcin Zapora Krzysztof Łobaczewski Tadeusz Rząca Jan Grochowski Józef Gołębiewski Stanisław Ostrowski Spis treści 1. Wstęp... 2 2. odstawy prawne... 3 3. ele ogólne kształcenia zawodowego... 4 4. Informacja o zawodzie technik mechanizacji rolnictwa... 4 5. ele szczegółowe kształcenia w zawodzie... 5 6. Elementy podstawy programowej uwzględnione w programie nauczania... 6 7. rzedmioty rozszerzone w technikum... 8 8. Korelacja programu nauczania dla zawodu technik mechanizacji rolnictwa z podstawą programową kształcenia ogólnego... 8 9. lan nauczania dla zawodu technik mechanizacji rolnictwa... 11 10. Wykaz działów programowych dla zawodu technik mechanizacji rolnictwa... 12 11. Efekty kształcenia dla zawodu technik mechanizacji rolnictwa... 13 12. rogramy nauczania dla poszczególnych przedmiotów... 18 13. ogrupowane i uszczegółowione efekty kształcenia w przedmioty... 174 2
1. Wstęp Dynamiczny rozwój gospodarczy i oczekiwania pracodawców sektora techniczno-rolniczego wymusza nowe podejście do przygotowania absolwenta do wykonywania zawodu. Istotne są mocne podstawy ogólnozawodowe umożliwiające drożność kształcenia w innych zawodach powiązanych z branżą oraz wyodrębnienie kompetencji personalnych i społecznych uwzględniających wymagania rynku pracy. Szczególnie ważne jest stosowanie nowych technologii w eksploatacji pojazdów i maszyn rolniczych opartych na technikach komputerowych z wykorzystaniem elektroniki i automatyki oraz rozwijanie i wzmacnianie kompetencji kluczowych. 2. ODSTAWY RAWNE ORAOWANIA ROGRAMU rogram nauczania dla zawodu TEHNIK MEHANIZAJI ROLNITWA I AGROTRONIKI opracowano zgodnie z następującymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz.U. 2016 poz. 1943 z późn. zm.), Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. rawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 59), Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. rzepisy wprowadzające ustawę rawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 60), Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz.U. 2016 poz. 64 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 grudnia 2016 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. 2016 poz. 2094), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. 2012 poz. 204 z późn. zm.), rojekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 29 grudnia 2016 r.; rojekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół z dnia 20 stycznia 2017 r., rojekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 22 grudnia 2016 r.; Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. 2017, poz. 356); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. 2012 poz. 184 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. 2010 nr 244 poz. 1626 z póżn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. 2003 nr 6 poz. 69 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia olskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji o charakterze ogólnym poziomy 1 4 (Dz.U. 2016 poz. 520), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia olskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji o charakterze zawodowym poziomy 1 8 (Dz.U. 2016 poz. 537), 3
Rozporządzenie Ministra racy i olityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania Dz.U. 2014 poz. 1145 (z późn. zm), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. 2014 poz. 909), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2013 poz. 532), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. 2015 poz. 843 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 kwietnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie (Dz.U. 2015 poz. 673), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. 2012 poz. 977 z poźn. zm.). 3. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w poszczególnych zawodach wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie powyższych celów ogólnych kształcenia zawodowego. 4
4. INFORMAJE O ZAWODZIE TEHNIK MEHANIZAJI ROLNITWA I AGROTRONIKI Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki (311515) powinien być przygotowany do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją i naprawą pojazdów, środków transportowych, maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych. W przypadku zakładu naprawczego zadania zawodowe dotyczą także demontażu i montażu pojazdów, maszyn, urządzeń i narzędzi oraz ich rozruchu, regulacji oraz zabezpieczenia antykorozyjnego. Technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki powinien być również przygotowany do wykonywania zadań zawodowych z zakresu diagnostyki i oceny stanu technicznego sprzętu rolniczego (pojazdów, środków transportowych, maszyn, urządzeń i narzędzi), a w szczególności rozwiązań stosowanych w agrotronice, które są nową potrzebą wynikającą z wprowadzania nowych technologii w mechanizacji rolnictwa, co potwierdzają oczekiwania pracodawców i dynamiczny rozwój konstrukcji ciągników i maszyn rolniczych. Nabyte umiejętności określone efektami kształcenia wspólnymi dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS, OMZ), wspólnymi dla zawodów w ramach obszaru kształcenia zawodowego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki (311515) oraz właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie: MG.03 - eksploatacja pojazdów, maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w rolnictwie i MG.42 eksploatacja systemów mechatronicznych w rolnictwie są niezbędne w pracy zawodowej na stanowiskach funkcjonujących na rynku pracy w obszarze kształcenia MG - mechanicznym i górniczo-hutniczym. Technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki może podejmować pracę w przedsiębiorstwach technicznej obsługi wsi i rolnictwa, a także może samodzielnie podjąć i prowadzić działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług mechanizacyjnych, naprawczych, serwisowania i dystrybucji części zamiennych do sprzętu rolniczego. rowadzenie zajęć zawodowych wymaga od nauczycieli przygotowania merytorycznego z zakresu najnowszych rozwiązań stosowanych w agrotronice, najlepiej w formie studiów podyplomowych. rowadzenie zajęć z zakresu nauki jazdy pojazdami mechanicznymi wymaga od nauczycieli posiadania uprawnień instruktora, zgodnie z odrębnymi przepisami w tym zakresie. Kwalifikacje w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki (311515): MG.03 - eksploatacja pojazdów, maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w rolnictwie jest przypisana do poziomu 3 RK, natomiast kwalifikacja MG.42 eksploatacja systemów mechatronicznych w rolnictwie jest przypisana do poziomu 4 RK. Kształcenie w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki (311515) może odbywać się na kwalifikacyjnych kursach zawodowych (KKZ). 5
Korelacje z innymi zawodami Dalsze ścieżki kształcenia po zdobyciu kwalifikacji w zawodzie Wspólne kwalifikacje z zawodem technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki ma zawód mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych kształcony na poziomie Branżowej Szkoły I stopnia oraz technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki kształcony na poziomie Branżowej Szkoły II stopnia. Kwalifikacje MG.03 Eksploatacja pojazdów, maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w rolnictwie MG.42 Eksploatacja systemów mechatronicznych w rolnictwie Symbol zawodu Zawód Efekty wspólne 834103 mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych KZ(MG.a) KZ(MG.b) 311515 technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki KZ(MG.g) KZ(RL.c) KZ(RL.d) 311515 technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki KZ(MG.a) KZ(MG.b) KZ(MG.g) KZ(RL.c) KZ(RL.d) KZ(EE.a) 6
5. ele szczegółowe kształcenia w zawodzie Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) użytkowania pojazdów, narzędzi, maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji rolniczej; 2) obsługiwania pojazdów rolniczych, środków transportu, maszyn i urządzeń stosowanych w rolnictwie; 3) oceniania stanu technicznego pojazdów, maszyn i urządzeń rolniczych; 4) wykonywania prac pojazdami samochodowymi i ciągnikami rolniczymi. 5) Obsługiwania urządzeń, systemów elektronicznych oraz nawigacji satelitarnej stosowanych w pojazdach, maszynach i urządzeniach rolniczych. 6) prowadzenia pojazdów samochodowych i ciągników rolniczych 6. ELEMENTY ODSTAWY ROGRAMOWEJ UWZGLĘDNIONE W ROGRAMIE NAUZANIA Do wykonywania zadań zawodowych jest niezbędne osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS, OMZ); efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(EE.a), obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(MG.a), KZ(MG.b) i KZ(MG.g) oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(RLc) i KZ(RLd); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie: MG.03 Eksploatacja pojazdów, maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w rolnictwie oraz MG.42 Eksploatacja systemów mechatronicznych w rolnictwie. Kształcenie zgodnie z opracowanym programem nauczania pozwoli na osiągnięcie wyżej wymienionych celów kształcenia. 7
RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM Dla zawodu technik mechanizacji rolnictwa wybrano przedmioty w zakresie rozszerzonym: matematyka i fizyka. IV. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK MEHANIZAJI ROLNITWA I AGROTRONIKI Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik mechanizacji rolnictwa uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 1) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 2) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 3) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 4) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 5) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 6) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 7) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik mechanizacji rolnictwa uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, przyroda a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. 8
V. LAN NAUZANIA ZAWODOWEGO DLA ZAWODU TEHNIK MEHANIZAJI ROLNITWA KSZTAŁENIE ZAWODOWE TEORETYZNE 17 Bezpieczeństwo pracy 1 1 30 18 rzepisy ruchu drogowego kat. T 2 60 19 rzepisy ruchu drogowego kat. B 2 20 Język obcy wspom. kszt. zawod. 2 30 1500 21 odejmowanie i prow. dział. gospodar. 2 2 60 22 odstawy techniki 2 2 2 2 120 23 odstawy rolnictwa 1 1 30 24 Rysunek techniczny 1 1 25 Elektrotechnika i elektronika z elem. autom. 2 2 60 26 Użytkowanie pojazdów rolniczych 1 1 2 2 90 27 Użytkowanie maszyn rolniczych 2 2 90 28 Obsługa i naprawa maszyn i urządz. 1 2 2 90 29 Urządzenia i systemy agrotroniki 2 3 3 90 Razem liczba godz. kszt. zaw. teoret. 750 KSZTAŁENIE ZAWODOWE RAKTYZNE 30 Zajęcia praktyczne KZ, MG03 5 5 6 6 11 330 31 Zajęcia praktyczne MG03 + MG42 6 6 6 180 32 Zajęcia praktyczne MG42 6 3 90 33 Organizacja prac z zast. systemów agrotr. 6 3 90 34 racownia projektow. komputerowego 2 2 2 60 Łączna liczba godzin kształcenia prakt. 0 25 750 Łączna liczba godzin kształcenia ZAWOD. 0 50 1500 Liczba godzin tygodniowo w 4-let. cyklu 33 33 30 30 29 30 27 18 115 3450 rzedmioty w zakresie rozszerzonym i uzupełniającym 32 Matematyka 2 2 2 3 2 5 8 240 33 Fizyka 2 2 1 1 1 5 6 180 34 Historia i społeczeństwo 1 1 1 1 1 3 4 120 Razem liczba godz. w zakr. rozsz. i uzup. 0 0 5 5 4 5 4 13 18 540 9
Razem tygod. liczba godz. obow. wg ramowego 33 33 35 35 33 35 31 31 133 3990 planu nauczania 1 Wychowanie do życia w rodzinie 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 1,5 45 2 Religia/etyka 2 2 2 2 2 2 2 2 8 240 Łączna liczba godzin w szkole 35,5 35,5 37,5 37,5 35,5 37,5 33,0 33,0 142,5 4275 10
Wykaz działów programowych dla zawodu technik mechanizacji rolnictwa 1 Bezpieczeństwo pracy 2 rzedmiot Dział rzepisy ruchu drogowego kat. B i kat. T 1.1 rzepisy prawne i ochrona środowiska 1.2 Zagrożenia w pracy 2.1 Bezpieczeństwo w ruchu drogowym 2.2 Zasady ruchu drogowego 2.3 Jazda w różnych warunkach 3 Język obcy w technice rolniczej 3.1 Język obcy w technice rolniczej 4 odejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej 5 odstawy techniki 6 odstawy rolnictwa 7 Elektrotechnika i elektronika z elementami automatyki 8 Użytkowanie pojazdów rolniczych 4.1 odstawy formalno-prawne działalności gospodarczej 4.2 rowadzenie przedsiębiorstwa w branży mechaniczno-rolniczej 5.1 odstawy projektowania 5.2 Techniki wytwarzania 5.3 Transport wewnętrzny 5.4 odstawy mechaniki technicznej 6.1 rodukcja roślinna 6.2 rodukcja zwierzęca 7.1 Elektrotechnika z elektroniką 7.1 Automatyka 8.1 Budowa i działanie pojazdów rolniczych 8.2 Użytkowanie pojazdów rolniczych 9 Użytkowanie maszyn rolniczych 9.1 Budowa i działanie pojazdów rolniczych 11
10 Obsługa i naprawa maszyn rolniczych 11 Organizacja prac związanych z obsługą techniczną rolnictwa 12 Zajęcia praktyczne KZ 13 Zajęcia praktyczne MG03 14 Zajęcia praktyczne MG03 15 Zajęcia praktyczne MG42 16 Organizacja prac z zast. systemów agrotr. 17 rojektowanie komputerowe. racownia 18 raktyki zawodowe 9.2 Użytkowanie maszyn rolniczych 10.1 Wprowadzenie do napraw pojazdów i maszyn rolniczych 10.2 Obsługa i naprawa pojazdów rolniczych 10.3 Obsługa i naprawa maszyn rolniczych 11.1 Organizowanie pracy podczas eksploatacji pojazdów rolniczych 11.2 Organizowanie pracy podczas eksploatacji maszyn rolniczych 12.1 Obróbka ręczna i blacharnia 12.2 Kuźnia i stolarnia 12.3 Obróbka mechaniczna 12.4 Spawanie elektryczne i gazowe 12.5 Elektrotechnika 13.1 ojazdy rolnicze 13.2 Maszyny rolnicze 14.1 Obsługa i naprawa pojazdów rolniczych 14.2 Obsługa i naprawa maszyn rolniczych 15.1 Obsługiwanie systemów urządzeń agrotronicznych w maszynach 15.2 Obsługiwanie systemów urządzeń agrotronicznych w pojazdach 16.1 16.1 Stosowanie urządzeń systemów agrotronicznych 16.2 16.2 Obsługiwanie systemów urządzeń agrotronicznych 17.1 rogramy do wykonywania rysunków wykonawczych i złożeniowych 17.2 rogramy symulacyjne 18.1 Naprawa pojazdów rolniczych 18.2 Naprawa maszyn rolniczych 12
Efekty kształcenia dla zawodu technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów Nazwa grupy Efekty kształcenia efektów kształcenia Bezpieczeństw BH(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i o i higiena ergonomią; pracy (BH) BH(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; BH(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BH(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BH(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BH(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BH(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BH(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BH(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; odejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej (DG) BH(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia. DG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; DG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; DG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; DG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; DG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; DG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; DG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; DG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; 13
Język obcy ukierunkowany zawodowo (JOZ) Kompetencje personalne i społeczne (KS) Organizacja pracy małych zespołów (OMZ) w przypadku zawodów nauczanych na poziomie technika DG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; DG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; DG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej. JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. KS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; KS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KS(4) jest otwarty na zmiany; KS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; KS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; KS(10) współpracuje w zespole. OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami. Efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru kształcenia, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów 14
KZ(M.a) KZ(M.b) KZ(M.g) KZ(M.a)(1) przestrzega zasad sporządzania rysunku technicznego maszynowego; KZ(M.a)(2) sporządza szkice części maszyn; KZ(M.a)(3) sporządza rysunki techniczne z wykorzystaniem technik komputerowych; KZ(M.a)(4) rozróżnia części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(5) rozróżnia rodzaje połączeń; KZ(M.a)(6) przestrzega zasad tolerancji i pasowań; KZ(M.a)(7) rozróżnia materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne; KZ(M.a)(8) rozróżnia środki transportu wewnętrznego; KZ(M.a)(9) dobiera sposoby transportu i składowania materiałów; KZ(M.a)(10) rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony przed korozją; KZ(M.a)(11) rozróżnia techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(12) rozróżnia maszyny, urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(13) rozróżnia przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(14) wykonuje pomiary warsztatowe; KZ(M.a)(15) rozróżnia metody kontroli jakości wykonanych prac; KZ(M.a)(16) określa budowę oraz przestrzega zasad działania maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17) posługuje się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń oraz przestrzega norm dotyczących rysunku technicznego, części maszyn, materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych; KZ(M.a)(18) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. KZ(M.b)(1) stosuje prawa i przestrzega zasad mechaniki technicznej, elektrotechniki, elektroniki i automatyki; KZ(M.b)(2) dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe do montażu i demontażu maszyn i urządzeń; KZ(M.b)(3) wykonuje prace z zakresu obróbki ręcznej i maszynowej metali; KZ(M.b)(4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. KZ(M.g)(1) wykonuje czynności kontrolno-obsługowe pojazdów; KZ(M.g)(2) stosuje przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego i kierujących pojazdami; KZ(M.g)(3) przestrzega zasad kierowania pojazdami; KZ(M.g)(4) wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą pojazdu samochodowego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii B. Efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie MG.03 Użytkowanie pojazdów stosowanych w rolnictwie Uczeń: 1) rozróżnia środki transportu stosowane w rolnictwie; 2) rozpoznaje mechanizmy, zespoły i układy pojazdów stosowanych w rolnictwie; 15
3) rozróżnia rodzaje silników pojazdów stosowanych w rolnictwie; 4) przeprowadza przeglądy techniczne ciągników i pojazdów samochodowych; 5) wykonuje prace związane z konserwacją pojazdów stosowanych w rolnictwie; 6) dobiera materiały eksploatacyjne w celu prawidłowego użytkowania pojazdów stosowanych w rolnictwie; 7) dobiera pojazdy i środki transportu do rodzaju wykonywanych prac; 8) sporządza kalkulację kosztów związanych z eksploatacją pojazdów stosowanych w rolnictwie. MG03 Użytkowanie maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w rolnictwie Uczeń: 1) rozpoznaje maszyny, urządzenia i narzędzia rolnicze; 2) dobiera maszyny, urządzenia i narzędzia rolnicze do wykonywania prac związanych z produkcją roślinną i zwierzęcą; 3) dobiera parametry pracy maszyn i urządzeń rolniczych; 4) wykonuje agregatowanie maszyn i narzędzi rolniczych; 5) wykonuje prace w gospodarstwie rolnym za pomocą agregatów ciągnikowych i urządzeń technicznych; 6) wykonuje prace związane z konserwacją maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych; 7) sporządza kalkulację kosztów związanych z użytkowaniem maszyn i urządzeń rolniczych. MG03 Obsługa techniczna i naprawa pojazdów stosowanych w rolnictwie Uczeń: 1) posługuje się dokumentacją techniczną pojazdów stosowanych w rolnictwie; 2) ocenia stan techniczny pojazdów stosowanych w rolnictwie; 3) rozpoznaje usterki i uszkodzenia pojazdów stosowanych w rolnictwie; 4) przygotowuje pojazdy stosowane w rolnictwie do naprawy; 5) dobiera narzędzia do naprawy pojazdów stosowanych w rolnictwie; 6) demontuje i montuje części i zespoły pojazdów stosowanych w rolnictwie; 7) wykonuje wymianę części i zespołów pojazdów stosowanych w rolnictwie; 8) wykonuje badania techniczne pojazdów stosowanych w rolnictwie; 9) posługuje się oprogramowaniem komputerowym dotyczącym eksploatacji ciągników i pojazdów samochodowych stosowanych w rolnictwie; 10) wykonuje naprawy pojazdów stosowanych w rolnictwie; 16
11) ustala ceny świadczonych usług; 12) dokonuje zapisów w książce przeglądów technicznych pojazdów stosowanych w rolnictwie. Obsługa techniczna i naprawa maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w rolnictwie Uczeń: 1) posługuje się dokumentacją techniczną i instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń rolniczych; 2) ocenia stan techniczny maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych; 3) rozpoznaje usterki i uszkodzenia maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych; 4) przygotowuje maszyny, urządzenia i narzędzia rolnicze do naprawy; 5) dobiera narzędzia do naprawy maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych; 6) wykonuje demontaż maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych; 7) wykonuje wymianę zużytych lub uszkodzonych części, zespołów i podzespołów maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych; 8) montuje części, zespoły i podzespoły; 9) ocenia jakość wykonanego montażu; 10) wykonuje badania techniczne maszyn i urządzeń rolniczych; 11) dokonuje zapisów w książce przeglądów technicznych; 12) przestrzega zasad rachunku ekonomicznego podczas wykonywania napraw maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych; 13) sporządza kalkulację kosztów napraw maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych M.42 1Stosowanie urządzeń i systemów agrotronicznych Uczeń: 1) wyjaśnia zasady prowadzenia rolnictwa precyzyjnego; 2) określa możliwości zastosowania systemów elektronicznych i nawigacji satelitarnej w rolnictwie; 3) określa korzyści wynikające z prowadzenia rolnictwa precyzyjnego 4) rozpoznaje urządzenia wspomagające automatyczną pracę pojazdów, maszyn i urządzeń stosowanych w rolnictwie oraz określa ich funkcje; 5) dobiera systemy elektroniczne oraz urządzenia wspomagające automatyzację prac w produkcji roślinnej i zwierzęcej; 6) konfiguruje systemy elektroniczne oraz urządzenia wspomagające automatyzację prac w produkcji roślinnej i zwierzęcej; 7) interpretuje informacje pozyskane z systemów automatycznych maszyn i urządzeń rolniczych; 8) montuje i demontuje komponenty układów sterujących i wykonawczych; 17
9) dobiera i wprowadza parametry pracy urządzeń elektronicznych stosowanych w pojazdach, maszynach i urządzeniach rolniczych; 10) monitoruje zdalnie działanie systemów elektronicznych stosowanych w pojazdach, maszynach i urządzeniach rolniczych; 11) synchronizuje prace zespołów pojazdów i maszyn rolniczych wyposażonych w systemy elektronicznego sterowania; 12) planuje optymalne wykorzystanie pojazdów, maszyn i urządzeń w produkcji rolniczej z zastosowaniem systemów elektronicznych i nawigacji satelitarnej; 13) posługuje się dokumentacją techniczną pojazdów, maszyn i urządzeń rolniczych wyposażonych w układy elektryczne i elektroniczne oraz układy hydrauliczne i pneumatyczne; 14) oblicza koszty eksploatacji pojazdów, maszyn i urządzeń rolniczych wyposażonych w układy sterujące i wykonawcze; 15) współpracuje z instytucjami, organizacjami i przedsiębiorstwami upowszechniającymi innowacyjne rozwiązania agrotroniczne VII. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW 1. Bezpieczeństwo pracy 1.1 rzepisy prawne i ochrona środowiska 1.2 Zagrożenia w pracy Nazwa działu: 1.1. rzepisy prawne i ochrona środowiska Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: BH (1) 1. określać pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią BH (2) 1. określać instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce oziom wymagań programowych lub 18 Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia B rawna ochrona pracy. rzepisy bezpieczeństwa i higieny B dotyczące pomieszczeń pracy
BH (2) 2. określać zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce BH (2) 3. określać uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce BH (2) 4. scharakteryzować zakres kompetencji instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce BH (2) 5. różnicować instytucje działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce BH (3) 1. przytaczać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy BH (3) 2. określać konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy B B B B B B i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych. rzepisy bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy. odstawowe źródła prawa pracy Obowiązki i uprawnienia stron uczestniczących w procesie pracy odstawowe obowiązki pracodawcy: rawa i obowiązki pracownika Ochrona pracy kobiet i młodocianych Odpowiedzialność porządkowa pracowników Nadzór państwowy nad warunkami pracy Ochrona środowiska człowieka 19
lanowane zadania Ćwiczenie 1 Na podstawie przepisów Kodeksu racy dotyczących profilaktycznych badań lekarskich, ustal i wypisz: rodzaje badań i kto im podlega, kiedy i na czyj koszt są przeprowadzane badania. Sposób wykonania ćwiczenia. Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeanalizować odpowiedni rozdział Kodeksu racy, 2) określić rodzaje badań i kto im podlega, 3) określić, kiedy i na czyj koszt są przeprowadzane badania, 4) wypisać właściwe określenia, 5) zaprezentować efekty pracy zespołu na forum grupy. Wyposażenie stanowiska pracy: duże arkusze papieru, mazaki, tablica, flipchart, kodeks pracy, wybrane rozporządzenia. Ćwiczenie 2 Na podstawie przepisów Działu X Kodeksu racy oraz rozporządzenia w sprawie szkoleń w dziedzinie bhp określ: jakie są rodzaje szkoleń bhp, kiedy i na czyj koszt przeprowadzane są szkolenia, jakie szkolenia powinien przechodzić w okresie zatrudnienia mechanik maszyn i pojazdów po przepracowaniu 14 miesięcy pracy. Sposób wykonania ćwiczenia. Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeanalizować odpowiedni rozdział Kodeksu pracy, 2) określić rodzaje szkoleń i kto im podlega, 3) określić, kiedy i na czyj koszt są przeprowadzane szkolenia, 4) wypisać jakie szkolenia powinien przechodzić w okresie zatrudnienia mechanik maszyn i pojazdów po przepracowaniu 14 miesięcy pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: Kodeks racy, rozporządzenie w sprawie szkoleń w zakresie bhp. 20
Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w dowolnej pracowni, wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym i z pakietem programów biurowych. owinny być kształtowane umiejętności poszukiwania, pozyskiwania, analizowania i selekcjonowania najnowszych informacji. Należy także kształtować umiejętności samokształcenia i współpracy w grupie. Środki dydaktyczne materiały dydaktyczne: prezentacje multimedialne, filmy, programy komputerowe Zalecane metody dydaktyczne Nauczyciel dobierając metody kształcenia powinien przede wszystkim odpowiedzieć na następujące pytania: jakie ma zaplanowane do osiągnięcia cele podczas zajęć? jakie metody będą najbardziej odpowiednie do możliwości percepcyjnych uczących się? jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? jak zmotywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie w proces dydaktyczny? Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów. W tym dziale powinny być kształtowane umiejętności samodzielnego myślenia, analizowania zjawisk, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu podstaw projektowania. Ten dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem dyskusji dydaktycznej w różnych odmianach. Metody te pozwalają na prowadzenie dyskusji, ukierunkowaną wymianę poglądów uczestników na określony temat. Niektóre elementy zajęć muszą być wspomagane wykładem konwersatoryjnym. odczas zajęć należy wykonywać ćwiczenia, do których należy przygotować opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie będą pracować samodzielnie lub w zespołach. Dobierając metody nauczania należy uwzględnić : realizowane treści nauczania, możliwości uczniów, doświadczenie nauczyciela w zakresie danej metody, typ zajęć oraz możliwości organizacyjne. Dominującymi metodami powinny być: metoda tekstu przewodniego, kart dydaktycznych, przypadków, dyskusja wielokrotna, gry dydaktyczne, eksponujące, metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w oddziałach klasowych. 21
ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia W zakresie nauczanych treści proponuje się wykorzystanie metod sprawdzania pisemnych i ustnych efektów kształcenia oraz wytwory uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. - praca domowa na dwóch poziomach, - zróżnicowane zadania kształtujące, - różnicowanie tempa pracy przy realizacji ćwiczenia, - konsultacje dla uczniów, - zajęcia wyrównawcze, Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek, jak opanować trudne zagadnienia i pomagać w trakcie uczenia się; ustalać cele dydaktyczne zajęć, z uwzględnieniem możliwości ich osiągnięcia przez uczniów, a także na bieżąco oceniać uzyskane efekty; stosować materiały dydaktyczne oddziaływujące na wiele zmysłów; przydzielać prace z uwzględnieniem zainteresowań poszczególnych uczniów; 22
Nazwa działu: 1.2. Zagrożenia w pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: BH (1) 3. wyjaśniać zasady ochrony przeciwpożarowej na stanowisku pracy oziom wymagań programowych lub Kategoria taksonomiczna BH (1) 4. dobierać środki gaśnicze B BH (4) 1. określać zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy BH (4) 2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BH (5) 1. określać substancje niebezpieczne w środowisku pracy BH (5) 2. przewidywać sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych BH (5) 3. zapobiegać ewentualnym zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań zawodowych BH (6) 1. wskazywać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BH (6) 2. wskazywać skutki działania prądu elektrycznego na organizm człowieka BH (6) 3. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; B B B B B B B B B Materiał kształcenia zynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy. Środki ochrony przeciwporażeniowej i ochrony indywidualnej. Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy. zynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy. Środki ochrony przeciwporażeniowej i ochrony indywidualnej. Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy. Likwidacja lub ograniczanie zagrożeń mechanicznych, elektrycznych, chemicznych. Zagrożenia pożarowe oraz zasady ochrony przeciwpożarowej. ierwsza pomoc przy urazach mechanicznych, porażeniu prądem, zatruciach substancjami chemicznymi 23
BH (7) 1. przygotować stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony B przeciwpożarowej i ochrony środowiska BH (7) 2. stosować zasady bezpiecznej pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony B przeciwpożarowej i ochrony środowiska BH (8) 1. dobierać środki ochrony indywidualnej podczas wykonywania zadań zawodowych B BH (8) 2. dobierać środki ochrony zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych B BH (9) 1. dokonać analizy zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów prawa dotyczących B ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska BH (9) 2. zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony B przeciwpożarowej i ochrony środowiska BH (10) 1. organizować pierwszą pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w B stanach zagrożenia zdrowia i życia BH (10) 2. zastosować pierwszą pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w B stanach zagrożenia zdrowia i życia BH (10) 3. udzielać pierwszej pomocy porażonemu prądem elektrycznym B 24
lanowane zadania Ćwiczenie 1 Zidentyfikuj zagrożenia, jakie mogą wystąpić w pracy technika mechanizacji rolnictwa podczas mycia, czyszczenia i konserwacji maszyn. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) dobrać partnerów do pracy w zespole, 2) przeanalizować, jakie zagrożenia mogą wystąpić w pracy mechanika-operatora maszyn i pojazdów rolniczych i wpisać wszystkie pomysły na kartce (I faza burzy mózgów nie krytykując żadnego z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów), 3) uporządkować zapisane pomysły w grupy według kryterium rodzaju zagrożenia (odrzucić ewentualnie nierealne, lub budzące wątpliwości członków grupy), 4) zapisać zagrożenia w formie mapy myśli, 5) zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy, 6) uczestniczyć w podsumowaniu odpowiadając na pytanie: jakiego rodzaju zagrożenie są najbardziej niebezpieczne w pracy mechanika operatora pojazdów i maszyn rolniczych. Wyposażenie stanowiska pracy: duże arkusze papieru, mazaki, tablica flipchart. Ćwiczenie 2 Scharakteryzuj określone przez nauczyciela stanowisko pracy (warsztaty szkolne, zakład naprawczy) i sporządź wykaz czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych, które mogą wystąpić podczas pracy. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeanalizować rodzaje czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych, 2) określić czynniki, które występują na wybranym stanowisku pracy, 3) dokonać klasyfikacji wyodrębnionych czynników, 4) sporządzić w formie tabeli wykaz czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych. Wyposażenie stanowiska pracy: przepisy dotyczące występowania czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych. 25
Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne owinny być kształtowane umiejętności poszukiwania, pozyskiwania, analizowania i selekcjonowania najnowszych informacji. Należy także kształtować umiejętności samokształcenia i współpracy w grupie. Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w dowolnej pracowni, wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym i z pakietem programów biurowych Środki dydaktyczne materiały dydaktyczne: prezentacje multimedialne, filmy, programy komputerowe Zalecane metody dydaktyczne Nauczyciel dobierając metody kształcenia powinien przede wszystkim odpowiedzieć na następujące pytania: jakie ma zaplanowane do osiągnięcia cele podczas zajęć? jakie metody będą najbardziej odpowiednie do możliwości percepcyjnych uczących się? jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? jak zmotywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie w proces dydaktyczny? Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów. W tym dziale powinny być kształtowane umiejętności samodzielnego myślenia, analizowania zjawisk, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu podstaw projektowania. Ten dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem dyskusji dydaktycznej w różnych odmianach. Metody te pozwalają na prowadzenie dyskusji, ukierunkowaną wymianę poglądów uczestników na określony temat. Niektóre elementy zajęć muszą być wspomagane wykładem konwersatoryjnym. odczas zajęć należy wykonywać ćwiczenia, do których należy przygotować opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie będą pracować samodzielnie lub w zespołach. Dobierając metody nauczania należy uwzględnić: realizowane treści nauczania, możliwości uczniów, doświadczenie nauczyciela w zakresie danej metody, typ zajęć oraz możliwości organizacyjne. Dominującymi metodami powinny być: metoda tekstu przewodniego, kart dydaktycznych, przypadków, dyskusja wielokrotna, gry dydaktyczne, eksponujące, metoda projektów. 26
Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w oddziałach klasowych. roponowane formy organizacyjne zajęć to: lekcja, blok czasowy, wycieczka przedmiotowa, praca domowa. Zalecane formy pracy uczniów: zespołowa i indywidualna ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia W zakresie nauczanych treści proponuje się wykorzystanie metod sprawdzania pisemnych i ustnych efektów kształcenia oraz wytwory uczniów. Jako formy sprawdzania proponuje się: test dydaktyczny, klasówka, kartkówka, referat, praca domowa, odpowiedź ustana, prezentacja, efekty wykonanych ćwiczeń. Sprawdzane osiągnięcia ucznia będą zgodnie z zapisami oceniania wewnątrzszkolnego i SO Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek, jak opanować trudne zagadnienia i pomagać w trakcie uczenia się; - ustalać cele dydaktyczne zajęć, z uwzględnieniem możliwości ich osiągnięcia przez uczniów, a także na bieżąco oceniać uzyskane efekty; - stosować materiały dydaktyczne oddziaływujące na wiele zmysłów; - przydzielać prace z uwzględnieniem zainteresowań poszczególnych uczniów; - praca domowa na dwóch poziomach, - zróżnicowane zadania kształtujące, - różnicowanie tempa pracy przy realizacji ćwiczenia, - konsultacje dla uczniów, - zajęcia wyrównawcze. 27
2. rzepisy ruchu drogowego w zakresie kategorii T i B 2.1. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym 2.2. Zasady ruchu drogowego 2.3. Jazda w różnych warunkach drogowych Nazwa działu: 2.1. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: BH(10)1. scharakteryzować przyczyny wypadków drogowych; BH(10)2. wyjaśnić procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym podczas wypadku; BH(10)3. ustalić działania w przypadku powstania zagrożenia w bezpieczeństwie ruchu drogowego; BH(10)4. scharakteryzować skutki prowadzenia pojazdu po spożyciu alkoholu lub innego środka odurzającego; KZ(M.g)(1)1. ustalić zakres czynności kontrolnoobsługowych pojazdu; KZ(M.g)(1)2. zinterpretować wskazania przyrządów kontrolno-pomiarowych; KZ(M.g)(1)3. wyjaśnić wpływ stanu technicznego pojazdu na bezpieczeństwo w ruchu drogowym; oziom wymagań programowych lub Kategoria taksonomiczna B B B Materiał kształcenia odstawowe pojęcia dotyczące ruchu drogowego. Wpływ alkoholu lub innych środków na działania kierującego. rzyczyny wypadków drogowych. Wpływ stanu technicznego na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Sprawdzenie stanu technicznego pojazdu. Oświetlenie pojazdu. Wyposażenie obowiązkowe pojazdu. rocedury postępowania podczas wypadku. rocedury postępowania podczas kolizji drogowej. Udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. Elementy kontrolno-pomiarowe pojazdu. Zakres czynności kontrolno-obsługowych. 28
lanowane zadania Analizowanie przyczyn wypadków drogowych. Zadaniem uczniów jest wykonanie w grupach dwuosobowych zadania zgodnie z opisem. Na podstawie informacji z Internetu i zgromadzonych opisów wypadków drogowych, dokonaj klasyfikacji ich przyczyn. Ustalanie procedur postępowania podczas różnych wypadków drogowych. Zadaniem uczniów jest w grupach dwuosobowych wykonanie zadania zgodnie z opisem Uczniowie w zespołach kilkuosobowych dokonują analizy planowanych działań podczas udzielania pomocy osobom poszkodowanym w wypadku drogowym. Na podstawie otrzymanego opisu wypadku należy opracować procedurę wzywania i udzielania pomocy, charakterystykę planowanych działań, korzystając z zasobów w Internecie, literaturze. lanowane zadania Analizowanie przyczyn wypadków drogowych. Zadaniem uczniów jest wykonanie w grupach dwuosobowych zadania zgodnie z opisem. Na podstawie informacji z Internetu i zgromadzonych opisów wypadków drogowych, dokonaj klasyfikacji ich przyczyn. Ustalanie procedur postępowania podczas różnych wypadków drogowych. Zadaniem uczniów jest w grupach dwuosobowych wykonanie zadania zgodnie z opisem Uczniowie w zespołach kilkuosobowych dokonują analizy planowanych działań podczas udzielania pomocy osobom poszkodowanym w wypadku drogowym. Na podstawie otrzymanego opisu wypadku należy opracować procedurę wzywania i udzielania pomocy, charakterystykę planowanych działań, korzystając z zasobów w Internecie, literaturze. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu zgodnie ze standardami ośrodka egzaminacyjnego oraz testu praktycznego podczas którego zweryfikowana zostanie umiejętność działania podczas udzielania pomocy osobom poszkodowanym w wypadku drogowym Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 29
Nazwa działu: 2.2. Zasady ruchu drogowego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: KZ(M.g)(2)1. wyjaśnić przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego podczas jazdy po drogach; KZ(M.g)(2)2. zinterpretować przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego podczas przejazdu przez skrzyżowania; KZ(M.g)(2)3. zinterpretować przepisy prawa dotyczące pierwszeństwa przejazdu; KZ(M.g)(2)4. określić przepisy prawa o ruchu drogowym dotyczące włączania się do ruchu; KZ(M.g)(3)1. określić zasady kierowania pojazdami w ruchu drogowym; KZ(M.g)(2)5. określić dopuszczalne prędkości pojazdów na poszczególnych rodzajach dróg; KZ(M.g)(2)6. zinterpretować znaczenie znaków drogowych; KZ(M.g)(3)2. zinterpretować znaczenie nadawanych sygnałów drogowych; KZ(M.g)(3)3. wyjaśnić konsekwencje zachowań innych uczestników ruchu drogowego; oziom wymagań programowych lub Kategoria taksonomiczna B B B B B Materiał kształcenia Ogólne zasady ruchu drogowego. Szczególna ostrożność. Zasada ograniczonego zaufania. Rodzaje dróg. Dopuszczalne prędkości. Włączanie się do ruchu. rzecinanie się kierunku ruch pojazdów. rzejazd przez skrzyżowania. ierwszeństwo przejazdu. Skrzyżowania o ruch okrężnym. ionowe i poziome znaki drogowe. Sygnały świetlne i nadawane przez osoby kierujące ruchem. rzejazdy przez torowiska. ojazdy uprzywilejowane. 30
lanowane zadania Ustalenie zasad pierwszeństwa przejazdu podczas pokonywania różnego rodzaju skrzyżowań, z uwzględnieniem różnorodnych uczestników ruchu drogowego (pojazdy szynowe, uprzywilejowane, wolnobieżne, piesi, rowerzyści). Zadaniem uczniów jest wykonanie zadania zgodnie z opisem. Zadaniem każdego ucznia (w grupach dwuosobowych) jest ustalanie kolejności przejazdu na skrzyżowaniach w różnych sytuacjach drogowych. Interpretowanie znaczenia znaków drogowych jako wskazań do podejmowanych decyzji podczas kierowania pojazdami. Zadaniem uczniów jest wykonanie zadania zgodnie z opisem. Zadaniem dla uczniów jest wyjaśnienie znaczenia poszczególnych znaków drogowych, które należy uwzględnić podczas planowania różnych decyzji w procesie kierowania pojazdami. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy Zasady ruchu drogowego wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zaproponowane do osiągnięcia uszczegółowione efekty kształcenia przygotowują ucznia do dalszego kształcenia z zakresu bezpośredniego kierowania pojazdami. odczas zajęć powinny być kształtowane umiejętności interpretowania, analizowania i selekcjonowania informacji wynikających z symboliki znaków drogowych, ich wzajemnych powiązań i korelacji, zasad ich ustawiania i odwoływania. Należy także zasad ruchu drogowego. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: tablice poglądowe ze znakami drogowymi, różnymi sytuacjami na skrzyżowaniach. onadto, w pracowni powinien znajdować się komputery z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów) oraz urządzenia multimedialne i prezentacje z różnymi sytuacjami drogowymi i testami do ćwiczeń. Środki dydaktyczne W pracowni powinny znajdować się urządzenia multimedialne, akty prawne dotyczące przepisów ruchu drogowego, znaki drogowe, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zasad ruchu drogowego. Należy przygotować zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów a także zadania testowe analogicznie, jak na egzaminie państwowym. omocne w realizacji zajęć będą również zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, programy zawierające zestawy zadań testowych dla kandydatów na kierowców. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda tekstu przewodniego, która ułatwia uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji dotyczących zasad ruchu drogowego, ustalania pierwszeństwa przejazdu w różnych sytuacjach drogowych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu zgodnie ze standardami ośrodka egzaminacyjnego oraz testu praktycznego podczas którego zweryfikowana zostanie umiejętność podejmowania decyzji dotyczących kolejności przejazdu w różnych sytuacjach drogowych. 31