Wymagania jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w myśl rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2017 r. poz. 2294). Gdańsk, 19 kwietnia 2018 r. Zdjęcie:https://portalkomunalny.pl/woda-pod-kontrola-nowe-rozporzadzenie-ministra-zdrowia-367618/
Na terenie województwa pomorskiego w ewidencji organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej w roku 2017 znajdowało się 987 urządzeń dostarczających wodę: 746 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę w tym : 481 wodociągów o wydajności 100 m 3 /dobę, 230 wodociągów o wydajności 101 1000 m 3 /dobę, 32 wodociągi o wydajności 1001 10000 m 3 /dobę, 3 wodociągi o wydajności 10001 100000 m 3 /dobę. 241 innych podmiotów zaopatrujących w wodę (w tym skontrolowanych 235) Podstawę zaopatrzenia w wodę stanowią wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę, które oparte są na wodach wgłębnych. Wyjątek, tak jak w poprzednich latach stanowią: ujęcie powierzchniowe w Straszynie zasilające wodociąg centralny m. Gdańska, ujęcie drenażowe Pręgowo wodociąg centralny m. Gdańska, Nowe Sarnie Wzgórze wodociąg publiczny w Sopocie.
Ogólna liczba wodociągów w latach 2015-2017 600 500 494 490 481 400 300 200 227 226 230 263 253 241 2015 2016 2017 100 0 31 31 <100 100-1000 1000-10000 10000-100000 Inne podmioty zaopatrujące w wodę 32 Produkcja wodociągu w m 3 /dobę 3 3 3
12,424 10,123 9,345 182,309 181,092 182,618 450,227 461,53 494,901 748,527 750,397 756,647 776,226 768,618 796,534 Ogólna liczba ludności zaopatrywana w wodę wodociągową w latach 2015-2017 900 800 700 600 500 400 300 200 2015 2016 2017 100 0 <100 100-1000 1000-10000 10000-100000 Inne podmioty zaopatrujące w wodę Produkcja wody w m 3 /dobę
Najczęściej występujące problemy: Stan sanitarny ujęć, brak pozwoleń wodnoprawnych; Laboratoria wykonujące badania wody; Błędy w sprawozdaniach; Terminowość przekazywania sprawozdań z badań; Zakres wykonywanych badań;
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia najważniejsze zmiany Gdańsk, 19.04.2018 r.
Obowiązujące prawo w tym zakresie: Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1566 ze zm.) Ustawa z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2017 r., poz. 328 ze zm.) Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2017 r. poz. 1332 ze zm.)
Obowiązujące prawo w tym zakresie: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2017 r., poz. 2294). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1422 ze zm.). Dyrektywa Rady 98/83/WE z dnia 3.11.1998r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (ze zm.). Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23.10.2000r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej - Ramowa Dyrektywa Wodna Dyrektywa komisji (UE) 2015/1787 z dnia 6 października 2015 r. zmieniająca załączniki II oraz III do dyrektywy Rady 98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. UE L 260 z 07.10.2015, s.6), Dyrektywa Rady 2013/51/EUROATOM z dnia 22 października 2013 r. określająca wymogi dotyczące ochrony zdrowia ludności w odniesieniu do substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. UE L 296 z 07.11.2013, str.12)
Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1566 ze zm.) Ochrona ujęć Uwzględnia zalecenia Komisji Europejskiej i Światowej Organizacji Zdrowia mające na celu ochronę zdrowia ludzkiego poprzez nadzorowanie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w jej stanie surowym. Z uwagi na powyższe, ustawa przewiduje ustanowienie stref ochronnych ujęć wody zarówno na wniosek jak i urzędu. W sytuacji, gdy zachodzą uzasadnione przesłanki do ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody, a właściciel ujęcia wody nie złoży wniosku o jej ustanowienie, właściwy organ uzyskał możliwość ustanowienia takiej strefy, na koszt właściciela ujęcia wody z urzędu.
Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1566 ze zm.) Zgodnie z wymogiem wynikającym z art. 551 ust. z ustawy, w terminie do 30 czerwca 2018 r. właściwe organy Wód Polskich, ustanowią strefy ochronne obejmujące wyłącznie teren ochrony bezpośredniej dla ujęć wody, dla których dotychczas nie ustanowiono takich stref ochronnych.
Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1566 ze zm.) woda przeznaczona do spożycia przez ludzi: a) wodę w stanie pierwotnym lub po uzdatnieniu, przeznaczoną do picia, przygotowania żywności lub innych celów domowych, niezależnie od jej pochodzenia i od tego, czy jest dostarczana z sieci dystrybucyjnej, cystern, w butelkach lub pojemnikach, b) wodę wykorzystywaną przez przedsiębiorstwo produkcji żywności do wytwarzania, przetwarzania, konserwowania lub wprowadzania do obrotu produktów albo substancji przeznaczonych do spożycia przez ludzi;
Woda jest zdatna do użycia jeżeli jest wolna od mikroorganizmów chorobotwórczych i pasożytów w liczbie stanowiącej potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, wszelkich substancji w stężeniach stanowiących potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego oraz nie wykazuje agresywnych właściwości korozyjnych i spełnia: 1)Wymagania mikrobiologiczne określone w części A zał. nr 1 do rozp.; (Escherichia coli, Enterokoki) 2)Wymagania chemiczne określone w części B zał. nr 1 do rozp.; (26 parametrów - akryloamid, ( ), THM)
PODMIOTY OBJĘTE ROZPORZĄDZENIEM I ICH OBOWIĄZKI Dostawcy wody do picia odpowiadają zawsze za jakość i bezpieczeństwo wody, którą wytwarzają. Wytyczne dotyczące jakości wody Światowa Organizacja Zdrowia
1. Przedsiębiorstwa wodociągowo kanalizacyjne (tzw. przedsiębiorstwa). 6 2. Podmioty dostarczające lub wykorzystujące wodę, pochodzącą z indywidualnego ujęcia w ramach działalności gospodarczej lub w budynkach użyteczności publicznej, budynkach użyteczności publicznej, budynkach zamieszkania zbiorowego lub w podmiotach działających na rynku spożywczym, wykorzystującym wodę przeznaczoną do spożycia (tzw. pozostałe podmioty). 7
Działalność gospodarcza Została zdefiniowana w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej jako zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły;
Budynek użyteczności publicznej Został zdefiniowany w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, jako budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny;
Budynek zamieszkania zbiorowego Został zdefiniowany w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie jako budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi, w szczególności hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego, zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi, w szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny;
Podmiot działający na rynku spożywczym Został zdefiniowany w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia jako podmiot w rozumieniu art. 3 pkt 3 rozporządzenia 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności, tj. osoba fizyczna lub prawna odpowiedzialna za spełnienie wymogów prawa żywnościowego w przedsiębiorstwie spożywczym pozostającym pod jej kontrolą. Należy jednocześnie wskazać, iż zgodnie z rozporządzeniem nr 178/2002 przedsiębiorstwo spożywcze oznacza przedsiębiorstwa publiczne lub prywatne, typu non-profit lub nie, prowadzące jakąkolwiek działalność związaną z jakimkolwiek etapem produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności. Np. rolnicy wykorzystujący wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi z indywidualnego ujęcia w produkcji lub obrocie żywnością w ramach prowadzenia takich działalności jak rolniczy handel detaliczny, sprzedaż bezpośrednia, czy prowadzących produkcję pierwotną.
Podmiot dostarczający lub wykorzystujący wodę pochodzącą z indywidualnego ujęcia w ramach działalności gospodarczej lub w budynkach użyteczności publicznej, budynkach zamieszkania zbiorowego lub w podmiotach działających na rynku spożywczym, wykorzystujących wodę dla mniej niż 50 osób lub mniej niż średnio 10 m3 wody na dobę, ustala zakres badanych parametrów oraz częstotliwość wykonywania badań jakości wody z właściwym państwowym powiatowym lub państwowym granicznym inspektorem sanitarnym.
Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do: wody pochodzącej z indywidualnych ujęć wody zaopatrujących mniej niż 50 osób lub dostarczających mniej niż średnio 10 m3 wody na dobę, chyba że woda jest dostarczana w ramach działalności gospodarczej lub do budynków użyteczności publicznej lub do budynków zamieszkania zbiorowego lub do podmiotów działających na rynku spożywczym, wykorzystujących wodę.
Kontrola wewnętrzna
przedsiębiorstwa pozostałe podmioty z 7 Wykonywanie badań każdorazowo po wystąpieniu okoliczności mogących spowodować zmianę jakości wody, szczególnie jej pogorszenie, w szczególności awarii sieci wodociągowej, awarii systemu uzdatniania wody, wymiany sieci wodociągowej, oddania do użytku nowego odcinka sieci wodociągowej, powodzi, intensywnych opadów, suszy lub w przypadku zdarzenia radiacyjnego w uzgodnieniu z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym Wykonywanie badań każdorazowo po wystąpieniu okoliczności mogących spowodować zmianę jakości wody, szczególnie jej pogorszenie, w szczególności awarii wewnętrznej instalacji wodociągowej, awarii sieci wodociągowej dostarczającej wodę z indywidualnego ujęcia wody, oddania do użytku nowego odcinka sieci wodociągowej, powodzi lub w przypadku zdarzenia radiacyjnego w uzgodnieniu z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym; informowanie właściwego państwowego powiatowego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o przekroczeniach wartości parametrycznych informowanie właściwego państwowego powiatowego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego o przekroczeniach wartości parametrycznych
przedsiębiorstwa
Minimalna częstotliwość pobierania próbek wody do badań
Punkty pobierania próbki wody Miejsca pobierania do badania próbek wody pozwalające na ocenę wewnętrznej instalacji wodociągowej, poza siecią wodociągową, oraz jakości wody w budynku użyteczności publicznej, budynku zamieszkania zbiorowego oraz budynku mieszkalnym są zlokalizowane w: 1) punktach czerpalnych z zaworów używanych zwykle do pobierania wody zainstalowanych najbliżej i najdalej wodomierza głównego lub przyłącza wodociągowego łączącego sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług, na stałe używanych do pobierania wody przez odbiorcę usług oraz wybranych punktach pośrednich, których liczba zależy od wielkości systemu; 2) punktach czerpalnych z zaworów używanych zwykle do pobierania wody wykorzystywanej w zakładach prowadzących działalność związaną z produkcją lub obrotem żywnością.
Punktem, w którym woda musi spełniać wymagania punkt zgodności. W przypadku wody dostarczanej z indywidualnych ujęć pompa lub inny punkt czerpalny używany zwykle do pobierania wody;
Ustawa z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2017 r., poz. 328 ze zm.) Badanie pobranych próbek wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi mogą wykonywać laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub inne laboratoria o udokumentowanym systemie jakości prowadzonych badań wody, zatwierdzonym przez Państwową Inspekcję Sanitarną.
Państwowy wojewódzki inspektor sanitarny podaje do publicznej wiadomości informację o laboratoriach wykonujących badania pobranych próbek wody na obszarze jego właściwości miejscowej uwzględniającą aktualną informację obejmującą: 1) wykaz parametrów, metod badawczych i ich zakresy, dla których laboratorium uzyskało zatwierdzenie systemu jakości prowadzonych badań jakości wody wraz ze wskazaniem okresu trwania zatwierdzenia; 2) zestawienie charakterystyk metod badań stosowanych w badaniach jakości wody
Parametry grupy A: Zakres badań jakości wody 1. Escherichia coli (E. coli) 2. Bakterie grupy coli 3. Ogólna liczba mikroorganizmów w temperaturze 22 C 4. Barwa 5. Mętność 6. Smak 7. Zapach 8. Stężenie jonów wodoru (ph) 9. Przewodność elektryczna Azotyny, Jon amonu - Niezbędne jedynie wtedy, gdy chloraminowanie jest stosowane jako metoda dezynfekcji (we wszystkich innych przypadkach parametry są umieszczone w wykazie parametrów grupy B) Glin (Al), Żelazo -Niezbędne jedynie wtedy, gdy używane są jako chemikalia do uzdatniania wody (we wszystkich innych przypadkach parametry są umieszczone w wykazie parametrów grupy B).
Zakres badań jakości wody Dodatkowe parametry zidentyfikowane jako istotne do monitorowania danej strefy zaopatrzenia w wodę ustalone w oparciu o wyniki oceny ryzyka przeprowadzonej zgodnie z normą PN-EN 15975 Bezpieczeństwo zaopatrzenia w wodę do spożycia Wytyczne dotyczące zarządzania kryzysowego i ryzyka Część 2: Zarządzanie ryzykiem, jeżeli ją przeprowadzono, oraz oceny bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów jako niezbędne do celów: ochrony zdrowia ludzkiego lub zapewnienia jakości produkcji, dystrybucji i kontroli wody.
Parametry grupy B: Zakres badań jakości wody W celu ustalenia zgodności ze wszystkimi wartościami parametrycznymi określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia należy wykonać badanie parametrów: 1) badanych w ramach grupy A; 2) pozostałych parametrów z załącznika nr 1 do rozporządzenia, nieanalizowanych w grupie A dla danej strefy zaopatrzenia w wodę, z zastrzeżeniem 13 i 14 rozporządzenia.
Parametry grupy B: 1.Enterokoki 2. Akrylamid 3. Antymon 4. Arsen 5. Azotany 6. Benzen 7. Benzo(a)piren 8. Bor 9. Bromiany 10. Chlorek winylu 11. Chrom 12. Cyjanki 13. 1,2-dichloroetan 14. Epichlorohydryna 15. Fluorki 16. Kadm 17. Miedź 18. Nikiel 19. Ołów 20. Pestycydy 21. Σ pestycydów 22. Rtęć 23. Selen 24.Σ trichloroetenu i tetrachloroetenu 25. Σ wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych 26. Trihalometany ogółem (Σ THM) 27. Clostridium perfringens (łącznie ze sporami) 28. Glin (Al) 29. Jon amonu 30. Chlorki 31. Mangan 32. Ogólny węgiel organiczny (OWO) 33. Siarczany 34. Sód 35. Utlenialność z KMnO4 36. Żelazo 37. Bromodichlorometan 38. Chlor wolny 39. Chloraminy 40. Σ chloranów i chlorynów 41. Ozon 42. Trichlorometan (chloroform) 43. Magnez 44. Srebro 45. Twardość
Parametry grupy B: dodatkowe parametry ustalone w oparciu o wyniki oceny ryzyka, przeprowadzonej zgodnie z normą PN- EN 15975 Bezpieczeństwo zaopatrzenia w wodę do spożycia Wytyczne zarządzania kryzysowego i ryzyka Część 2: Zarządzanie ryzykiem, jeżeli ją przeprowadzono, oraz ocenę bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów jako niezbędne dla danej strefy zaopatrzenia w wodę do celów ochrony zdrowia ludzkiego lub zapewnienia jakości produkcji, dystrybucji i kontroli jakości wody nieanalizowane w grupie A.
Co pozostało bez zmian? Co się zmieniło w zapisach nowego rozporządzenia dot. wymagań mikrobiologicznych w stosunku do rozporządzenia MZ z listopada 2015 roku? Parametry te same, ale inne bardziej elastyczne podejście w przypadku przekroczenia wartości parametrycznej wskaźników zanieczyszczenia mikrobiologicznego wody. Podejście oparte na ocenie ryzyka zdrowotnego i ocenie bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów.
Zał. nr 1 A. Parametry mikrobiologiczne Tabela 1 Wymagania mikrobiologiczne: Escherichia coli 0/100 ml Enterokoki 0/100 ml - bez zmian
Zał. Nr 1 C. Parametry wskaźnikowe Tabela 1. Wymagania mikrobiologiczne 1. Bakterie grupy coli 0/100 ml, dopuszcza się pojedyncze bakterie < 10 jtk (NPL). W przypadku wykrycia bakterii grupy coli < 10 jtk (NPL)/100 ml należy wykonać badanie parametru E. coli i enterokoków. (dopuszczenie warunkowe zgodnie z 21.1 pkt.3 c )
Ogólna liczba mikroorganizmów w 22 C Bez nieprawidłowych zmian Zaleca się aby ogólna liczba mikroorganizmów nie przekraczała: - 100 jtk/1 ml w wodzie wprowadzanej do sieci, - 200 jtk/1 ml w kranie konsumenta. (> dopuszczenie warunkowe zgodnie z 21.1 pkt.3 c )
Zał. Nr 1 C. Parametry wskaźnikowe Tabela 1. Wymagania mikrobiologiczne Clostridium perfringens (łącznie ze sporami) 0 jtk lub NPL/100 ml Należy badać w wodzie pochodzącej z ujęć powierzchniowych i mieszanych, a w przypadku przekroczenia dopuszczalnych wartości, należy zbadać, czy nie ma zagrożenia dla zdrowia ludzkiego wynikającego z obecności innych mikroorganizmów chorobotwórczych, np.: Cryptosporidium (po wykluczeniu obecności pierwotniaków pasożytniczych, można rozważyć dopuszczenie warunkowe zgodnie z 21.1 pkt.3 c )
Informowanie o przekroczeniach Laboratoria, z przeprowadzonego badania jakości wody sporządzają w momencie zakończenia badania jakości wody i uzyskania wyniku cząstkowe lub całościowe sprawozdanie z badań jakości wody.
Informowanie o przekroczeniach W przypadku braku możliwości sporządzenia sprawozdania z badań jakości wody w momencie zakończenia badania i uzyskania wyniku, laboratoria wykonujące badania jakości wody przekazują informację o przekroczeniach, podmiotowi zlecającemu wykonanie badań jakości wody oraz, za jego zgodą, właściwemu państwowemu powiatowemu lub państwowemu granicznemu inspektorowi sanitarnemu.
Informowanie o przekroczeniach Laboratorium wykonujące badania jakości wody przekazuje podmiotowi zlecającemu wykonanie badań jakości wody, za zgodą podmiotu, także właściwemu państwowemu powiatowemu lub państwowemu granicznemu inspektorowi sanitarnemu, cząstkowe lub całościowe sprawozdanie z badań jakości wody, faksem lub w formie dokumentu elektronicznego za pomocą środków komunikacji elektronicznej a informacja może być także przekazana telefonicznie
W przypadku braku przekroczeń wartości parametrycznych sprawozdanie z badań należy przekazać w terminie miesiąca od dnia sporządzenia sprawozdania z badań jakości wody.
wstępny monitoring substancji promieniotwórczych pierwszy pomiar stężenia substancji promieniotwórczych pod kątem występowania substancji promieniotwórczych i ich przekroczeń przeprowadzony we wszystkich istniejących ujęciach wody oraz w nowo tworzonych ujęciach wody w zakresie radonu, izotopów radu: Ra-226 i Ra-228 oraz trytu;
W przypadku gdy ujęcie składa się z kilku studni głębinowych i posiada dokumentację potwierdzającą pobór wody z jednej warstwy wodonośnej, możliwe jest zastosowanie definicji ujęcia wód podziemnych zawartej w Słowniku hydrogeologicznym (Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2002), zgodnie z którą jest to zespół urządzeń służących do poboru wód podziemnych z jednego punktu, wielu punktów lub z pewnego obszaru, zaopatrujących określonego użytkownika lub w określonym celu studnia, sztolnia, dreny, studnia promienista.
kontrolny monitoring substancji promieniotwórczych kolejny pomiar stężenia substancji promieniotwórczych w wodzie poddanej uzdatnianiu mającemu na celu obniżenie wartości parametrycznych substancji promieniotwórczych, wykonywany zgodnie z częstotliwością określoną w części C i w części D załącznika nr 4 do rozporządzenia;
Ocena ryzyka
Komisja Europejska wychodząc naprzeciw potrzebom weryfikacji monitorowania jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi przyjęła dyrektywę 2015/1787 zmieniającą podejście do kwestii monitorowania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Ocena ryzyka może być realizowana przez: 1) przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, 2) podmioty wykorzystujące wodę pochodzącą z indywidualnych ujęć wody w ramach działalności gospodarczej lub w budynkach użyteczności publicznej oraz w budynkach zamieszkania zbiorowego lub podmiotach działających na rynku spożywczym, wykorzystujących wodę przeznaczoną do spożycia.
Analiza ryzyka - proces polegający na identyfikacji zagrożeń i analizie ryzyka przeprowadzony na podstawie normy PN-EN 15975-2 Bezpieczeństwo zaopatrzenia w wodę do spożycia Wytyczne dotyczące zarządzania kryzysowego i ryzyka Część 2: Zarządzanie ryzykiem. Uwzględnia państwowy monitoring środowiskowy realizowany na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (art. 23). Zatwierdzenie właściwego państwowego powiatowego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego wody. Zatwierdzenie właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w pozostałym zakresie mającym na celu zapewnienie należytej jakości produkcji, dystrybucji i kontroli dostarczanej wody. Stała aktualizacja. Przechowywana przez okres co najmniej 10 lat.
W oparciu o wyniki oceny ryzyka: Rozszerzenie wykazu parametrów / zwiększenie częstotliwości pobierania próbek wody do badań w celu sprawdzenia, czy dostarczana woda jest bezpieczna dla zdrowia ludzkiego i upewnienie się, czy istniejące środki kontroli ryzyka dla zdrowia ludzkiego funkcjonują skutecznie. Usunięcie parametru z wykazu (z wyłączeniem parametru E. coli i enterokoki) - wszystkie wyniki uzyskane z próbek pobieranych w regularnych odstępach czasu przez okres co najmniej trzech lat, wynosiły mniej niż 30% wartości parametrycznej. Zmniejszenie minimalnej częstotliwości pobierania próbek wody do badań (z wyłączeniem parametru E. coli i enterokoki) wszystkie wyniki uzyskane z próbek pobieranych w regularnych odstępach czasu, przez okres co najmniej trzech lat, wynosiły mniej niż 60% wartości parametrycznej. Weryfikacja zmniejszenia minimalnej częstotliwości pobierania próbek wody do badań w zakresie danego parametru lub parametrów usuniętych z monitorowania poparta wynikami badań - nie rzadziej niż raz na 5 lat akceptacja organów PIS.
Nadzór nad jakością wody do spożycia
Weryfikacja terminowości realizacji badań jakości wody przez producentów wody oraz przekazywania sprawozdań z badań wody. Wykonywanie badań jakości wody zgodnie z ustalonym przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej planem działania na dany rok. Wykonywanie kontrolnych badań jakości wody po zakończeniu działań naprawczych, wykonanych przez producentów wody, mających na celu sprawdzenie, czy woda spełnia wymagania określone w załącznikach do rozporządzenia.
W przypadku stwierdzenia przekroczenia wartości parametrycznej w próbce wody pobranej w punkcie czerpalnym zlokalizowanym w budynku użyteczności publicznej, budynku zamieszkania zbiorowego lub budynku mieszkalnym, dążenie do ustalenia jakości wody dostarczanej przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w punkcie czerpalnym zlokalizowanym najbliżej zaworu głównego oraz podmiotu odpowiedzialnego za nieodpowiednią jakość wody w badanym punkcie poboru wody.
Zatwierdzanie oceny ryzyka w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów. Akceptacja, na wniosek producenta wody, włączenia do harmonogramu lub usunięcie z harmonogramu, zwiększenie lub zmniejszenie częstotliwości monitorowania parametrów - w oparciu o wyniki oceny ryzyka oraz ocenę bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów.
Ocena jakości wody (w punkcie zgodności) STWIERDZENIE PRZYDATNOŚCI - woda spełnia wymagania określone w rozporządzeniu oraz dodatkowe wymagania ustanowione dla danej strefy zaopatrzenia. STWIERDZENIE PRZYDATNOŚCI NA WARUNKACH PRZYZNANEGO ODSTĘPSTWA - woda nie spełnia wymagań chemicznych, z wyłączeniem wymagań określonych dla bromianów i ołowiu, i nie jest możliwe przywrócenie jej jakości w terminie 30 dni - organ PIS wyraził zgodę na odstępstwo. STWIERDZENIE BRAKU PRZYDATNOŚCI przekroczenie parametrów mikrobiologicznych oraz w sytuacji, gdy woda jest niezdatna do użycia, a jej jakość zagraża zdrowiu konsumentów wraz ze wskazaniem, czy woda może być wykorzystywana do innych celów.
Stwierdzenie warunkowej przydatności wody do spożycia Wskaźnikowe parametry mikrobiologiczne. Bakterie grupy coli Ogólna liczba mikroorganizmów w 22 C Clostridium perfringens (łącznie ze sporami) Wykonanie badań wykluczających obecność parametrów, tj. E. coli i enterokoki w przypadku przekroczenia wartości parametrycznej <10 jtk (NPL)/100 ml dla parametru bakterie grupy coli. Uznanie stwierdzonej niezgodności za nieistotną - Niestwarzającą zagrożenia dla zdrowia. Podjęcie natychmiastowych działań naprawczych.
Stwierdzenie warunkowej przydatności wody do spożycia Wskaźnikowe parametry fizykochemiczne lub dodatkowe parametry chemiczne - przekroczenie trwające powyżej 30 dni, a w uzasadnionych przypadkach powyżej 60 dni. Uznanie stwierdzonej niezgodności za nieistotną - niestwarzającą zagrożenia dla zdrowia, a przyjęte działania naprawcze - w celu przywrócenia należytej jakości dostarczanej wody - nie są wystarczające do osiągnięcia w tym terminie. 2. Wartość przekroczeń pozwala na zachowanie bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów, a ich dopuszczalność została potwierdzona w aktualnych opracowania naukowych (w przypadku kwestionowania przez podmiot stanowiska właściwego ppis lub pgis - po uprzednim przedłożeniu przez podmiot - opinii przygotowanej przez instytut badawczy lub instytut naukowy PAN lub uczelnię wyższą potwierdzającej brak negatywnego wpływu związanego z przekroczonym parametrem na zdrowie konsumentów. Opinia uwzględnia co najmniej: czas trwania przekroczenia, jego wartość parametryczną oraz charakterystykę populacji zaopatrywanej w wodę.) 3. Zostały udokumentowane dotychczas podejmowane działania naprawcze mające na celu zapewnienie konsumentom należytej jakości dostarczanej wody.
Sposób nadzoru nad materiałami i wyrobami stosowanymi w procesach uzdatniania i dystrybucji wody.
W ramach prowadzonego nadzoru nad materiałami i wyrobami stosowanymi w procesach uzdatniania i dystrybucji wody: właściwy państwowy powiatowy lub państwowy graniczny inspektor sanitarny wydaje ocenę higieniczną dla materiału lub wyrobu stosowanego w procesach uzdatniania wody; właściwy wojewódzki państwowy inspektor sanitarny wydaje zgodę na zastosowanie nowych technologii uzdatniania wody; właściwy państwowy powiatowy lub państwowy graniczny inspektor sanitarny dokonuje weryfikacji, czy materiał lub wyrób stosowany do dystrybucji wody nie uwalnia do wody niebezpiecznych substancji lub substancji, które w inny sposób negatywnie wpływają na jakość wody.
W celu uzyskania oceny higienicznej, zgody lub weryfikacji, podmiot musi dostarczyć dokumenty tj.: opis rodzaju zastosowanego materiału, wyrobu, substancji chemicznych i ich mieszanin z aktualnymi atestami higienicznymi jednostki uprawnionej do wydawania takich atestów, uwzględniającymi w szczególności częstotliwość pobierania próbek wody wprowadzonej do jednostkowych opakowań wykorzystywanych do przechowywania wody w celu wykorzystania jej w sytuacji nadzwyczajnej; określenie planowanego miejsca i przeznaczenia zastosowania materiału, wyrobu, substancji chemicznych i ich mieszanin stosowanych w procesie uzdatniania lub dystrybucji wody lub nowej technologii; w przypadku stosowania produktu biobójczego także dokument dopuszczający ten produkt biobójczy do obrotu, z określonym zakresem jego stosowania.
Zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi, atest higieniczny wystawiany jest przez jednostkę organizacyjną do tego uprawnioną przez Ministra Zdrowia. Jednostką taką jest Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny w Warszawie.
Ocena higieniczna lub zgoda, powinna być poparta wynikami badań jakości wody przeprowadzonymi przez wnioskodawcę, w laboratorium Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a w przypadku braku takiej możliwości w laboratorium o udokumentowanym systemie jakości prowadzonych badań jakości wody, zatwierdzonym przez właściwego państwowego powiatowego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego, w zakresie uzgodnionym z właściwym państwowym powiatowym lub państwowym granicznym inspektorem sanitarnym.
Przeprowadzenie badania pozwalającego na stwierdzenie należytej jakości dostarczanej wody powinno być wykonane, w terminie do 6 miesięcy od dnia zastosowania materiału lub wyrobu stosowanego w procesie uzdatniania lub dystrybucji wody lub wprowadzenia nowej technologii, przez podmiot, który dany materiał, wyrób lub technologię zastosował, w zakresie uzgodnionym z właściwym powiatowym lub państwowym granicznym inspektorem sanitarnym, z wyłączeniem podmiotów, które prowadzą wewnętrzną kontrolę jakości wody, o której mowa w 6 i 7.
Sankcje karne
Funkcjonariusze organów państwowej Inspekcji Sanitarnej posiadają uprawnienia do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego: 1) art. 109 117 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2015 r. poz. 1094 ze zm.) 1) art. 50 53 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2018 r. poz. 151);
Art. 109. 1. Kto: Ustawa z dnia 20maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2015 r. poz. 1094) Rozdział XIII Wykroczenia przeciwko zdrowiu 1) zanieczyszcza wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, lub 2) dostarcza wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, nie spełniając wymagań określonych w przepisach o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, lub 3) nie będąc do tego uprawnionym, dostarcza wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi w myśl przepisów o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, podlega karze grzywny albo karze nagany
Ustawa z dnia 20maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2015 r. poz. 1094) Rozdział XIII Wykroczenia przeciwko zdrowiu 2. Kto zanieczyszcza wodę służącą do pojenia zwierząt, znajdującą się poza urządzeniami przeznaczonymi do zaopatrywania ludności w wodę, podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany. 3. Tej samej karze podlega, kto umyślnie zanieczyszcza wodę w pływalni, kąpielisku lub w innym obiekcie o podobnym przeznaczeniu lub dostarcza do tych obiektów wodę niespełniającą wymagań określonych w przepisach o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.
Art. 110. Ustawa z dnia 20maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2015 r. poz. 1094) Rozdział XIII Wykroczenia przeciwko zdrowiu Kto zatrudnia przy pracy, przy wykonywaniu której istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby, osobę, która ze względu na stan zdrowia potwierdzony aktualnymi badaniami dla celów sanitarno-epidemiologicznych, w rozumieniu przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, nie może być zatrudniona przy tego rodzaju pracy lub której stan zdrowia utrudnia utrzymanie higieny osobistej, podlega karze grzywny.
Art. 117. Ustawa z dnia 20maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2015 r. poz. 1094) Rozdział XIII Wykroczenia przeciwko zdrowiu 1. Kto, mając obowiązek utrzymania czystości i porządku w obrębie nieruchomości, nie wykonuje swoich obowiązków lub nie stosuje się do wskazań i nakazów wydanych przez właściwe organy w celu zabezpieczenia należytego stanu sanitarnego i zwalczania chorób zakaźnych, podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.
Dziękuję za uwagę