Raport z badań nad obszarem Lokalnej Grupy Działania Regionu Kozła Opracowanie: Witold Silski Kargowa 2015
Spis treści 1. Opis metody badawczej.. 2 2. Charakterystyka obszaru 6 2.1. Wykaz gmin.. 6 2.2. Ludność 7 2.3. Rynek pracy i bezrobocie. 9 2.4. Przedsiębiorczość. 11 2.5. Turystyka 12 2.6. Dochody i wydatki gmin.. 15 2.7. Infrastruktura społeczna i komunalna 21 2.7.1. Woda, kanalizacja, gaz.. 21 2.7.2. Budynki mieszkalne. 23 2.7.3. Miejsca w przedszkolach. 23 2.7.4. Świetlice wiejskie 24 2.8. Aktywność społeczna. 25 3. Wpływ realizacji LSR na rozwój obszaru. 26 4. Ocena społecznościowa. 29 5. Wnioski i rekomendacje na nowy okres programowania 2014-2020. 36 2
1. Opis metody badawczej Celem badania była ocena potencjału rozwojowego obszaru objętego przez Lokalną Grupę Działania Regionu Kozła. Okres badawczy obejmował lata 2007 2013. Podczas badań zastosowano następujące metody: 1. analizę danych zastanych (desk research), wykorzystano dane GUS z Banku Danych Lokalnych, dane własne LGD oraz dane gmin. W trakcie analizy wytworzono również własne zestawienia i opracowania. 2. badania ilościowe w postaci badań ankietowych oraz jakościowe w postaci wywiadów. Badania ankietowe przeprowadzono z wykorzystaniem kwestionariusza oraz ankiety internetowej na próbie 139 respondentów z terenu wszystkich gmin wchodzących w skład LGD. Opis respondentów Płeć 45% 55% Kobieta, Mężczyzna 3
Wiek 16% 8% 23% 26% 28% 18-25 lat, 26 35, 36-45, 46-55, powyżej 56 Aktywność zawodowa 16% 19% 39% 12% 3% 1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Własna działalność gospodarcza Pracownik w sektorze prywatnym Pracownik w sektorze publicznym Rencista/emeryt Bezrobotny Pracownik organizacji pozarządowej 4
Zamieszkanie 47% 53% Miasto Wieś Doświadczenie w pozyskiwaniu Funduszy za pośrednictwem LGD 31% 69% Tak Nie 5
2. Charakterystyka obszaru 2.1. Wykaz gmin W poniższym zestawieniu wykazano wszystkie gminy należące do LGD Regionu Kozła. Tabela 1. Wykaz gmin Lp. nazwa województwo powiat Identyfikator jednostki podziału terytorialnego 1. Babimost lubuskie zielonogórski 0809013 2. Kargowa lubuskie zielonogórski 0809043 3. Trzciel lubuskie międzyrzecki 0803063 Typ gminy Miejsko wiejska Miejsko wiejska Miejsko wiejska Powierzchnia [km 2 ] 92,77 128,52 205,06 4. Siedlec wielkopolskie wolsztyński 3029022 wiejska 177,35 5. Zbąszynek lubuskie świebodziński 0808063 6. Zbąszyń wielkopolskie nowotomyski 3015063 Miejsko wiejska Miejsko wiejska 94,42 179,77 Rysunek 1. Mapa obszaru LGD 6
2.2. Ludność Charakterystykę ludności na obszarze LGD Regionu Kozła przedstawiono z uwzględnieniem przyrostu naturalnego w poszczególnych gminach w okresie badawczym 2007-2013. Tabela 2. Ludność gmin LGD Regionu Kozła w latach 2007-2013 ogółem Lata/osoby Babimost 6520 6491 6501 6332 6337 6326 6333 Kargowa 5795 5778 5812 5824 5851 5833 5844 Trzciel 6302 6334 6312 6502 6525 6558 6559 Siedlec 12087 12142 12173 12379 12420 12444 12522 Zbąszynek 8319 8320 8324 8346 8371 8366 8387 Zbąszyń 13488 13479 13502 13576 13565 13572 13612 Łącznie 52511 52544 52624 52959 53069 53099 53257 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS Rysunek 2. Dynamika ludności na obszarze LGD Regionu Kozła w latach 2007-2013 53257 52959 53069 53099 52511 52544 52624 Z przedstawionego zestawienia wynika, że na obszarze LGD Regionu Kozła następował sukcesywny przyrost ludności w latach 2007 2013. Ostatecznie wzrósł on o 1,42%. 7
Tabela 3. Ludność gmin LGD Regionu Kozła w wieku przedprodukcyjnym w latach 2007-2013. Lata/osoby Babimost 1134 1089 1056 1032 1010 978 957 Kargowa 1020 974 961 974 983 970 949 Trzciel 1028 1028 1025 1055 1049 1031 1033 Siedlec 2350 2338 2328 2342 2341 2345 2378 Zbąszynek 1311 1298 1290 1329 1336 1321 1315 Zbąszyń 2450 2386 2347 2369 2354 2335 2317 Łącznie 9293 9113 9007 9101 9073 8980 8949 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS W badanym okresie w 3 gminach Regionu Kozła nastąpił nieznaczny wzrost liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym tj. Trzciel, Siedlec i Zbąszynek. Natomiast w skali obszaru liczba ta spadła o 3,84% Tabela 4. Ludność gmin LGD Regionu Kozła w wieku produkcyjnym w latach 2007-2013. Lata/osoby Babimost 4498 4483 4495 4326 4317 4295 4271 Kargowa 3981 3997 4033 4022 4005 3965 3947 Trzciel 4378 4413 4366 4468 4465 4484 4450 Siedlec 8312 8332 8311 8460 8463 8425 8398 Zbąszynek 5863 5851 5835 5810 5773 5735 5712 Zbąszyń 9209 9218 9215 9223 9180 9119 9097 Łącznie 36241 36294 36255 36309 36203 36023 35875 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS Jedynie w gminach Trzciel i Siedlec nastąpił nieznaczny wzrost liczby ludności w wieku produkcyjnym w latach 2007-2013. Natomiast w skali obszaru liczba ta spadła o 1,02% Tabela 5. Ludność gmin LGD Regionu Kozła w wieku poprodukcyjnym w latach 2007-2013. Lata/osoby Babimost 888 919 950 974 1010 1053 1105 Kargowa 794 807 818 828 863 898 948 Trzciel 896 893 921 979 1011 1043 1076 Siedlec 1425 1472 1534 1577 1616 1674 1746 Zbąszynek 1145 1171 1199 1207 1262 1310 1360 Zbąszyń 1829 1875 1940 1984 2031 2118 2198 Łącznie 6977 7137 7362 7549 7793 8096 8433 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS 8
W badanym okresie we wszystkich gminach należących do LGD Regionu Kozła nastąpił wzrost liczby ludności w wieku poprodukcyjnym. W skali całego obszaru wzrost ten wyniósł aż o 20,86%. Rysunek 3. Struktura ludności na obszarze LGD Regionu Kozła z podziałem na wiek przedprodukcyjny, produkcyjny i poprodukcyjny w latach 2007-2013. wiek przedrodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny 2013 8949 35875 8433 2012 8980 36023 8096 2011 9073 36203 7793 2010 9101 36309 7549 2009 9007 36255 7362 2008 9113 36294 7137 2007 9293 36241 6977 Na terenie całego obszaru LGD Regionu Kozła zmniejszyła się liczba ludności zarówno w wieku przedprodukcyjnym, jak i produkcyjnym. Zwiększyła się natomiast liczba ludności w wieku poprodukcyjnym o ponad 20,86%. Takie zjawisko ewidentnie jest niekorzystne. 2.3 Rynek pracy i bezrobocie Poniżej przedstawiono dynamikę bezrobocia w poszczególnych gminach LGD RK w postaci procentowego udziału osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w stosunku do osób w wieku produkcyjnym. Tabela 6. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w stosunku do osób w wieku produkcyjnym w poszczególnych gminach LGD Regionu Kozła w latach 2007-2013. Lata/% Babimost 3,3 3,7 4,3 3,9 4,0 5,0 5,4 Kargowa 5,8 4,4 6,7 5,6 6,6 7,4 7,4 Trzciel 9,4 9,5 12,0 11,4 12,3 12,9 12,6 Siedlec 2,3 2,1 4,3 4,1 3,3 3,7 3,7 Zbąszynek 2,4 3,0 4,9 3,8 3,9 4,8 5,3 Zbąszyń 1,7 2,0 4,5 3,4 3,6 3,9 3,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS 9
Z powyższego zestawienia wynika, że największe bezrobocie istnieje w gminach Trzciel i Kargowa, najmniejsze natomiast w gminach Siedlec i Zbąszyń. Natomiast sytuację bezrobocia dla całego obszaru przedstawia poniższy wykres. Rysunek 4. Procentowy udział bezrobotnych zarejestrowanych w stosunku do osób w wieku produkcyjnym ogólnie dla całego obszaru LGD Regionu Kozła w latach 2007-2013. 4,15% 4,12% 6,12% 5,37% 5,62% 6,28% 6,37% Opracowanie własne W badanym okresie w skali całego obszaru LGD Regionu Kozła bezrobocie wzrosło o 2,22 punkty procentowe, tj. o 781 osób i wyniosło w 2013 r. 2285 osób przy ilości 1504 osób w 2007 roku. Aby w pełni odzwierciedlić sytuację na rynku pracy na obszarze LGD Regionu Kozła, zwłaszcza dotyczącą bezrobocia, dane z obszaru skonfrontowano z danymi w skali kraju i poszczególnych powiatów, na obszarze których znajdują się gminy wchodzące w skład LGD. Tabela 7. Stopa bezrobocia w latach 2007, 2013 na poszczególnych obszarach kraju. Obszar Rok 2007 Rok 2013 Polska 11,2 % 13,4 % Powiat świebodziński 7,1 % 13,5 % Powiat zielonogórski 13,5 % 15,2 % Powiat międzyrzecki 18,2 % 23,6 % Powiat nowotomyski 4,6 % 6,6 % Powiat wolsztyński 3,7 % 5,9 % LGD Regionu Kozła 4,15 % 6,37 % Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS Z powyższego zestawienia wynika, iż stopa bezrobocia na obszarze LGD RK jest znacznie niższa niż w skali kraju i większości powiatów, z wyjątkiem powiatu wolsztyńskiego. 10
2.4 Przedsiębiorczość Aktywność gospodarczą mieszkańców regionu można zdiagnozować biorąc pod uwagę liczbę powstających nowych podmiotów gospodarczych. Wartość dodaną w tym zakresie zmierzymy zestawiając liczbę rejestrowanych nowych firm z tymi, które kończyły swą działalność. Tabela 7. Ilość podmiotów gospodarczych zarejestrowanych i wyrejestrowanych w poszczególnych gminach LGD RK w latach 2009-2013 Lata/ilość podmiotów 2009 2010 2011 2012 2013 RAZEM zarejestrowane 43 54 48 35 49 229 Babimost wyrejestrowane 33 27 43 28 31 162 różnica 10 27 5 7 18 67 zarejestrowane 69 60 53 50 37 269 Kargowa wyrejestrowane 32 27 31 45 38 173 różnica 37 33 22 5-1 96 zarejestrowane 68 78 51 60 52 309 Trzciel wyrejestrowane 66 28 65 41 35 235 różnica 2 50-14 19 17 74 zarejestrowane 109 96 95 82 90 472 Siedlec wyrejestrowane 116 54 65 49 69 353 różnica -7 42 30 33 21 119 zarejestrowane 50 103 56 84 92 385 Zbąszynek wyrejestrowane 124 52 119 40 50 385 różnica -74 51-63 44 42 0 zarejestrowane 100 163 95 115 120 593 Zbąszyń wyrejestrowane 243 95 111 76 75 600 różnica -143 68-16 39 45-7 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS Z analizy powyższego zestawienia wynika, iż na koniec badanego okresu tj. w roku 2013, w 4 gminach (Babimost, Kargowa, Trzciel i Siedlec) istnieje dodatnia różnica między liczbą nowo rejestrowanych przedsiębiorstw, a podmiotami wyrejestrowywanymi z ewidencji działalności gospodarczej. Największy przyrost nastąpił w Siedlcu, najmniejszy (ujemny) zaś w gminie Zbąszyń. Następnie dokonano zestawienia dotyczącego całego obszaru łącznie. 11
Rysunek 5. Przyrost podmiotów gospodarczych ogółem na obszarze LGD RK w latach 2009 2013. 271 147 142 2009 2010 2011 2012 2013-175 -36 W latach 2009 i 2011 nastąpił ujemny przyrost podmiotów gospodarczych na obszarze całego regionu. Natomiast biorąc pod uwagę cały badany okres, ostatecznie przybyło 349 nowych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. 2.5 Turystyka Obszar LGD bogaty jest w walory turystyczne, które powinny generować rozwój regionu. W badaniu przeanalizowano bazę noclegową oraz ilość udzielanych noclegów. Tabela 8. Ilość całorocznych obiektów, oferujących miejsca noclegowe, w tym hotele. Lata/ilość Babimost 1 2 2 2 2 2 2 Kargowa 2 3 3 3 4 4 4 Trzciel 9 9 9 8 8 8 6 Siedlec 0 0 0 0 0 2 1 Zbąszynek 1 1 1 2 2 2 2 Zbąszyń 2 2 2 4 6 5 6 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS Najwięcej obiektów oferujących całoroczne miejsca noclegowe znajduje się w Trzcielu i Zbąszyniu, najmniej zaś oferuje Siedlec. Uzupełnieniem informacji na temat bazy noclegowej, będzie analiza miejsc noclegowych, które oferują wyżej wykazane obiekty. 12
Tabela 9. Ilość całorocznych miejsc noclegowych. Lata/ilość Babimost 30 50 50 50 50 50 50 Kargowa 132 142 142 142 157 191 189 Trzciel 334 345 403 366 306 297 223 Siedlec 0 0 0 0 0 29 15 Zbąszynek 30 30 30 50 50 50 55 Zbąszyń 49 68 51 87 196 144 189 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS Największą ilość miejsc noclegowych oferuje Trzciel, nieco mniej znajduje się w gminach Kargowa i Zbąszyń. Najmniej zaś w gminie Siedlec, co jest zrozumiałe ze względu na najmniejszą ilość obiektów noclegowych w tej gminie. Poniżej przedstawiono łączną ilość miejsc noclegowym na całym obszarze LGD. Rysunek 6. Liczba miejsc noclegowych na obszarze LGD w latach 2007-2013 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 0 100 200 300 400 500 600 700 800 Źródło: opracowanie własne. W latach 2007-2012 łączna ilość miejsc noclegowych na obszarze LGD Regionu Kozła sukcesywnie rosła. W 2013 nastąpił nieznaczny spadek. Był on związany ze zmniejszoną liczbą obiektów noclegowych. Najistotniejszą kwestią, oceniając rozwój turystyki na obszarze, jest analiza osób, które odwiedzają region i korzystają z miejsc noclegowych. Poniżej przedstawiono zestawienie charakteryzujące to zjawisko. 13
Tabela 10. Ilość turystów odwiedzających obszar LGD w latach 2007-2013 Babimost Kargowa Trzciel Siedlec Zbąszynek Zbąszyń Cały obszar LGD Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS Zestawienie dla całego obszaru z uwzględnieniem turystów polskich i zagranicznych przedstawia poniższy wykres. Rysunek 7. Liczba turystów ogółem odwiedzających region z uwzględnieniem turystów polskich i zagranicznych w latach 2007-2013. 30000 25000 20000 15000 10000 5000 Lata/ilość turystów polskich 594 270 885 284 712 540 835 zagranicznych 0 8 84 170 807 1749 1675 razem 594 278 969 454 1519 2289 2510 polskich 842 1173 1327 1159 1114 1428 1401 zagranicznych 0 1 1 7 0 0 0 razem 842 1174 1328 1166 1114 1428 1401 polskich 4144 5236 6177 6141 4506 3720 2424 zagranicznych 14054 14308 12869 12909 15037 9211 6443 razem 18198 19544 19046 19050 19543 12931 8867 polskich 0 0 0 0 0 123 193 zagranicznych 0 0 0 0 0 9 0 razem 0 0 0 0 0 132 193 polskich 1031 1243 1122 1602 1471 1493 1756 zagranicznych 219 175 178 340 248 214 191 razem 1250 1418 1300 1942 1719 1707 1947 polskich 1901 2035 2292 2747 2022 2021 2781 zagranicznych 1640 1625 1613 1679 1636 1413 2115 razem 3541 3660 3905 4426 3658 3434 4896 polskich 8 512 9 957 11803 11933 9825 9325 9390 zagranicznych 15 913 16 117 14745 15105 17728 12596 10424 łącznie 24 425 26 074 26548 27038 27553 21921 19814 0 polscy zagraniczni razem Źródło: Opracowanie własne 14
Ilość turystów odwiedzających obszar LGD systematycznie rosła w latach 2007 2011. W latach 2012 i 2013 nastąpił spadek tej liczby. Podobna tendencja została zachowana biorąc pod uwagę napływ turystów zagranicznych. Z analizy powyższych zestawień wynika również, że największa ilość turystów odwiedza Gminę Trzciel. Zastanawiający jest również wysoki udział turystów zagranicznych. Aby zbadać to zjawisko nawiązano kontakt z pracownikiem Urzędu Miejskiego w Trzcielu, który poinformował, że taka duża liczba osób odwiedzających Trzciel wynika z jego położenia przy autostradzie A2 oraz drodze międzynarodowej E 30. Turyści udający się na zachód, zwłaszcza Rosjanie, zatrzymują się na jedną noc, aby odpocząć i następnego dnia udać się w dalszą podróż. Drugą grupą osób, które korzystały z noclegów to pracownicy budujący nową autostradę A2. Taka statystyka może zaciemniać jednak obraz ruchu turystycznego, zwłaszcza osób, które przyjeżdżają, aby skorzystać z walorów turystycznych obszaru, a nie li tylko skorzystać jednorazowo z noclegu. Kolejną, dużą grupą osób, które korzystają z noclegów są delegacje przyjeżdzające do dużych zakładów pracy takich jak np. IKEA Industry. Najmniejsza liczba turystów występuje w Gminie Siedlec. Jest to związane oczywiście z bardzo małą bazą noclegową. 2.6 Dochody i wydatki gmin Rozwój gospodarczy regionu odzwierciedlany jest także w dochodach, jakie uzyskują poszczególne gminy. Na dochody gmin składają się m.in. subwencje, dotacje oraz wpływy z podatków. Poniżej przedstawiono dynamikę tego zjawiska. Tabela 11. Dochody gmin ogółem w latach 2007-2013. Lata/dochód w mln zł. Babimost 19,42 17,02 15,51 23,50 25,09 21,79 26,60 Kargowa 13,48 14,11 15,48 14,58 16,57 17,61 19,64 Trzciel 14,80 15,94 16,20 17,11 17,09 18,33 19,68 Siedlec 27,28 29,46 30,29 33,77 34,78 33,76 36,98 Zbąszynek 14,99 16,65 16,88 21,26 27,66 29,65 33,53 Zbąszyń 28,17 27,34 30,52 31,88 32,38 40,42 38,11 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS We wszystkich gminach należących do LGD, w okresie badawczym 2007-2013 nastąpił wzrost dochodów. Procentowy przyrost dochodów poszczególnych gmin na koniec okresu badawczego w stosunku do jego początku przedstawia poniższa tabela. 15
Tabela 12. Procentowy przyrost dochodów poszczególnych gmin na koniec okresu badawczego. Wzrost dochodów Babimost 36,96 % Kargowa 45,72 % Trzciel 32,99 % Siedlec 35,26 % Zbąszynek 123,75 % Zbąszyń 35,53 % Źródło: Opracowanie własne. Z powyższego zestawienia wynika, iż oprócz gminy Zbąszynek, procentowy wzrost dochodów gmin obszaru LGD na koniec okresu badawczego jest zbliżony i wynosi ok. 35 %. Całkiem inna sytuacja wystąpiła w gminie Zbąszynek, gdzie przyrost ten wyniósł ponad 123 %. Może to być spowodowane gwałtownym rozwojem największego na tym obszarze przedsiębiorstwa tj. IKEA Industry, które ma swoją siedzibę właśnie w tej gminie. W następnej kolejności przeanalizowana została struktura dochodów gmin, ze szczególnym uwzględnieniem udziału podatku od nieruchomości oraz podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych stanowiących dochód budżetu państwa. Tabela 13. Dochody z podatku od nieruchomości w gminach w latach 2007-2013 Lata/dochód z podatku od nieruchomości w mln zł. Babimost 2,79 2,96 3,20 4,01 5,38 5,37 5,28 Kargowa 1,73 1,74 1,84 1,98 2,24 2,58 3,02 Trzciel 1,86 2,02 2,05 2,28 2,29 2,57 2,52 Siedlec 2,68 2,56 2,96 3,02 3,42 3,34 3,96 Zbąszynek 1,96 2,48 2,12 1,79 4,43 6,23 6,96 Zbąszyń 2,82 2,68 3,43 3,17 3,79 3,90 4,45 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS Z powyższego zestawienia wynika, iż największe wpływy z podatku od nieruchomości ma Zbąszynek. Na koniec okresu badawczego wzrósł o ponad 355% w stosunku do roku bazowego 2007. Z wiązane jest to z wielkimi inwestycjami przeprowadzonymi przez firmę IKEA Industry polegającymi na budowie wielkopowierzchniowych hal produkcyjnych i magazynowych. Podobna sytuacja istnieje w Gminie Babimost, gdzie ta sama firma prowadzi swoją działalność i również rozwijała swą bazę, choć dynamika wzrostu dochodów z tego podatku nie była aż tak wielka, jak w przypadku Zbąszynka. 16
W całym okresie badawczym we wszystkich gminach należących do LGD następował sukcesywny wzrost udziału podatku od nieruchomości w dochodach tych gmin. Tabela 14. Udział podatku PIT w dochodach gmin. Lata/udział podatku PIT w dochodach gmin w mln zł. Babimost 2,13 2,63 2,25 2,38 2,74 2,95 3,03 Kargowa 1,80 2,06 1,97 1,81 2,30 2,30 2,45 Trzciel 1,55 1,87 1,71 1,64 2,02 2,55 2,24 Siedlec 5,20 5,98 6,28 5,74 6,85 6,93 6,61 Zbąszynek 2,62 3,35 2,75 2,92 3,56 3,79 4,20 Zbąszyń 4,88 5,94 5,21 5,35 6,15 6,27 6,89 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS Wszystkie gminy na przestrzeni lat 2007-2013 odnotowały wzrost udziału podatku dochodowego od osób fizycznych w swoich dochodach. Największe dochody z tego tytułu otrzymują gminy Zbąszyń i Siedlec, jest to niewątpliwie związane z największą liczbą mieszkańców w tych gminach. Skorelowane jest to również z najmniejszą stopą bezrobocia tam występującą. Tabela 15. Udział podatku CIT w dochodach gmin. Lata/udział podatku CIT w dochodach gmin w mln zł. Babimost 0,17 0,19 0,33 0,49 0,45 0,47 0,25 Kargowa 0,60 0,48 0,78 0,67 0,28 0,26 0,50 Trzciel 0,06 0,05 0,09 0,10 0,07 0,03 0,12 Siedlec 0,20 0,16 0,16 0,21 0,24 0,23 0,20 Zbąszynek 0,36 0,42 0,43 1,00 1,11 0,93 0,49 Zbąszyń 0,12 0,14 0,18 0,24 0,11 0,22 0,08 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS Niewątpliwie najmniejszy udział w dochodach gmin ma podatek CIT, który podobnie jak PIT stanowi dochód budżetu państwa, natomiast do gmin wpływa jedynie ich procentowy odpis. Najmniejsze wpływy z CIT odnotowuje Zbąszyń, gdyż stosunkowo mało podmiotów gospodarczych funkcjonujących jako osoby prawne ma swoje siedziby na jego terenie. Najlepszy obraz na temat potencjału i możliwości rozwojowych uzyskamy porównując dochody własne gmin w przeliczeniu na mieszkańca (per capita). 17
Tabela 16. Dochody własne gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca w latach 2007-2013. Lata/dochód na 1 mieszkańca w zł. Babimost 1097,38 1408,89 1281,49 1665,51 2656,82 2071,09 2860,75 Kargowa 1074,28 1169,77 1242,02 1080,08 1429,42 1419,39 1726,10 Trzciel 872,93 1139,93 984,15 1060,77 1077,13 1296,99 1208,15 Siedlec 910,43 1017,14 1074,39 1173,80 1164,43 1171,32 1383,63 Zbąszynek 871,29 1164,24 983,57 1039,73 1792,69 1983,65 2503,93 Zbąszyń 1018,08 912,06 998,50 999,89 1050,14 1058,08 1226,73 Źródło : opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych Z analizy powyższego zestawienia wynika, iż największy dochód własny gmin w przeliczeniu na mieszkańca występuje w gminach Babimost i Zbąszynek, tam też istnieje największy przyrost tego dochodu na koniec okresu badawczego w porównaniu z początkiem: Zbąszynek 187% a Babimost 160%. Niewątpliwie na taki stan rzeczy wpływ ma dynamiczny rozwój firmy IKEA Industry w tych gminach. Najmniejszy dochód per capita występuje w gminach Trzciel i Zbąszyń. Dla porównania, poniżej przedstawiono średni dochód własny gmin w kraju bez miast na prawach powiatu w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Tabela 17. Średni dochód własny gmin w kraju bez miast na prawach powiatu na 1 mieszkańca. Dochód własny Na 1 mieszkańca w zł. Lata 1045,94 1208,15 1178,74 1246,63 1330,93 1407,72 1492,34 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych /https://mojemiasto.pl// Z analizy danych w tabeli 16 i 17 wynika iż w 2013 roku dochody własne gmin Babimost i Zbąszynek w przeliczeniu na 1 mieszkańca znacząco przewyższają średnią krajową. Babimost osiąga 191,69% średniej krajowej, natomiast Zbąszynek 167,77%. Większy dochód własny na 1 mieszkańca niż średnia w kraju osiąga także Kargowa, choć na mniejszym poziomie 115%. Pozostałe gminy na obszarze LGD odnotowują mniejsze dochody w stosunku do średniej krajowej. W podobny sposób przeanalizowano wydatki gmin na jednego mieszkańca w konfrontacji ze średnią krajową. W tym przypadku analizie poddano wydatki budżetowe ogółem. 18
Tabela 18. Wydatki gmin w przeliczeniu na jednego mieszkańca w latach 2007-2013 Lata/wydatki na 1 mieszkańca w zł. Babimost 2651,33 2761,93 2615,31 4964,77 3249,89 3611,00 4552,00 Kargowa 1989,15 2750,58 2708,75 3443,29 2900,74 2970,01 3306,71 Trzciel 2384,96 2333,21 2712,20 2731,20 2897,85 2620,38 3153,91 Siedlec 2361,66 2457,94 2756,34 2904,21 3206,30 2946,82 2771,32 Zbąszynek 1698,89 1900,97 2269,60 3373,57 3516,43 3984,27 4022,04 Zbąszyń 1804,78 2117,42 2210,06 2223,79 2742,69 3092,46 2828,87 Źródło : opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych Z powyższego zestawienia wynika, że największe wydatki w przeliczeniu na 1 mieszkańca występują w gminach Babimost i Zbąszynek. Jest to skorelowane z największymi dochodami własnymi tych gmin. Poniżej analogicznie przedstawiono średnie wydatki gmin bez miast na prawach powiatu w kraju w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Tabela 19. Średnie ogólne wydatki gmin w kraju, bez miast na prawach powiatu, na 1 mieszkańca. wydatki Na 1 mieszkańca w zł. Lata 2210,25 2475,47 2748,48 3081,01 3075,02 3025,34 3075,68 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych /https://mojemiasto.pl// Analiza powyższych zestawień wskazuje, że jedynie gminy Siedlec i Zbąszyń wykazują mniejsze wydatki budżetowe w roku 2013 w przeliczeniu na 1 mieszkańca w stosunku do średniej krajowej, natomiast w gminach Babimost i Zbąszynek wydatki te znacząco przewyższają średnią. Na przestrzeni całego okresu badawczego relacje te kształtowały się na bardzo różnym poziomie. W budżetach gmin jednym z największych wydatków są nakłady na oświatę. Często subwencja oświatowa otrzymywana z budżetu państwa jest niewystarczająca na pokrycie wszystkich wydatków na utrzymanie szkół i przedszkoli, w związku z tym gminy przekazują dodatkowe środki z dochodów własnych. Poniżej przeanalizowano kwestię wydatków oświatowych gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca i skonfrontowano je ze średnimi wydatkami gmin bez miast na prawach powiatu w kraju. 19
Tabela 20. Wydatki gmin na oświatę w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Lata/wydatki na oświatę na 1 mieszkańca w zł. Babimost 806,44 884,66 943,35 1130,86 1100,79 1128,71 1176,53 Kargowa 742,76 779,01 809,83 903,13 858,84 930,85 1063,46 Trzciel 877,87 963,04 1086,22 1019,72 1099,80 1142,72 1116,50 Siedlec 996,86 1135,30 1165,39 1187,10 1261,84 1338,99 1370,39 Zbąszynek 636,37 703,11 743,80 788,57 954,53 1291,36 1375,26 Zbąszyń 687,85 830,88 836,32 895,76 965,14 1157,48 1055,09 Źródło : opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych Spośród wszystkich gmin na koniec okresu badawczego gminy Siedlec i Zbąszynek odnotowują największe wydatki na oświatę w przeliczeniu na 1 mieszkańca, najmniej zaś gminy Zbąszyń i Kargowa. W przypadku Zbąszynka jest to spowodowane przejęciem przez samorząd gminy szkoły średniej. Bez względu na to, od 2007 roku do 2013 sukcesywnie wydatki na oświatę rosły we wszystkich gminach na obszarze LGD Regionu Kozła. Poniżej przedstawione zostało zestawienie średnich wydatków oświatowych przez gminy na 1 mieszkańca w kraju. Tabela 21. Średnie wydatki gmin w kraju na oświatę, bez miast na prawach powiatu, w przeliczeniu na 1 mieszkańca. wydatki Na 1 mieszkańca w zł. Lata 805,80 889,01 960,76 1024,60 1071,45 1122,52 1143,15 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych /https://mojemiasto.pl// W stosunku do średnich wydatków gmin na oświatę w kraju, gminy Regionu Kozła nie odbiegają znacząco. Powyżej średniej krajowej znajdują się Zbąszynek i Siedlec. Tabela 22. Procentowy udział wydatków na oświatę do wydatków ogółem. Lata/wydatki na oświatę do wydatków ogółem w % Babimost 30,42 32,03 36,07 22,78 33,87 31,26 25,85 Kargowa 37,34 28,32 29,90 26,23 29,61 31,34 32,16 Trzciel 36,81 41,28 40,05 37,34 37,95 43,61 35,40 Siedlec 42,21 46,19 42,28 40,88 39,36 45,44 49,45 Zbąszynek 37,46 36,99 32,77 23,37 27,14 32,41 34,19 Zbąszyń 38,11 39,24 37,84 40,28 35,19 37,43 37,30 Źródło: opracowanie własne 20
Największe wydatki na oświatę w stosunku do wydatków ogółem ponosi gmina Siedlec, ponad 49%. Taka relacja utrzymywała się na przestrzeni ostatnich 7 lat. Najmniejszy udział wydatków oświatowych w wydatkach ogółem ma natomiast Babimost. Zważywszy, iż Babimost ma największe dochody własne na mieszkańca i najmniejsze wydatki na oświatę, można wysnuć wniosek, że właśnie ta gmina ma największy potencjał rozwojowy. 2.7 Infrastruktura społeczna i komunalna 2.7.1. Woda, kanalizacja, gaz Na jakość życia mieszkańców w danej gminie wpływa także dostępność do infrastruktury społecznej i komunalnej. Ma to swoje przełożenie również na atrakcyjność regionu, jego postrzeganie na zewnątrz i potencjał rozwojowy. Tabela 22. Zaopatrzenie mieszkańców poszczególnych gmin w wodę, kanalizację i gaz w % Babimost Kargowa Trzciel Siedlec Zbąszynek Zbąszyń obszar Lata/% woda kanalizacja gaz 2007 2013 2007 2013 2007 2013 miasto 74,2 78,1 82,0 83,8 92,5 96,2 wieś 89,6 90,4 0,0 63,8 68,7 79,4 ogółem 79,7 82,5 52,8 76,6 84,0 90,1 miasto 86,3 87,7 65,8 71,5 89,7 91,7 wieś 35,9 59,7 0,0 0,0 25,7 30,9 ogółem 67,9 77,6 41,8 45,8 66,3 69,8 miasto 57,8 58,3 67,3 68,0 0,0 0,0 wieś 59,3 59,6 1,7 1,7 0,0 0,0 ogółem 58,8 59,1 26,0 26,9 0,0 0,0 miasto - - - - - - wieś 82,8 88,6 26,2 39,1 67,5 71,8 ogółem 82,8 88,6 26,2 39,1 67,5 71,8 miasto 99,2 99,3 97,1 97,5 64,6 86,4 wieś 73,2 75,3 17,3 27,1 44,7 52,3 ogółem 89,0 89,8 65,8 69,7 56,8 72,9 miasto 82,1 83,3 47,7 60,5 92,3 93,7 wieś 74,4 75,1 0,0 5,0 50,3 56,6 ogółem 78,5 79,4 25,6 34,4 72,8 76,2 Źródło : opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych Najbardziej zaawanasowana w zaopatrzenie mieszkańców w niezbędne media jest gmina Babimost, najmniej zaś gmina Trzciel, która w ogóle nie posiada infrastruktury gazowej. Najbardziej znaczący postęp w rozwoju mediów dotyczy rozbudowy sieci kanalizacyjnej. Największy problem z zaopatrzeniem zwłaszcza w kanalizację jest na wsiach, ze względu na często rozproszoną zabudowę. Najgorzej pod tym względem jest w gminach Kargowa i Trzciel. 21
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej jest bardzo istotna z punktu widzenia jakości życia mieszkańców, a także ochrony środowiska. W latach 2007-2013 gminy prowadziły intensywne inwestycje w tym zakresie, korzystając z funduszy unijnych. Poniżej przeanalizowano postęp w rozbudowie kanalizacji na terenie gmin należących do LGD Regionu Kozła. Tabela 23. Rozwój kanalizacji w poszczególnych gminach Babimost Kargowa Trzciel Siedlec Zbąszynek Zbąszyń Obszar LGD Lata/kanalizacja Km sieci Ilość przyłączy Osoby korzystające 2007 2013 2007 2013 2007 2013 wartość 16,5 45,1 559 1089 3442 4849 przyrost 28,6 530 1407 wartość 13,6 17,9 394 523 2422 2676 przyrost 4,3 129 254 wartość 17,7 18,0 365 378 1637 1766 przyrost 0,3 13 129 wartość 42,5 63,9 680 1241 3163 4892 przyrost 21,4 561 1729 wartość 21,4 39,0 536 713 5472 5849 przyrost 17,6 177 377 wartość 12,7 31,8 370 579 3453 4678 przyrost 19,1 209 1225 Przyrost w % 73% 55% 26% Źródło : opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych Najdłuższą sieć w okresie badawczym wybudowano w Babimoście, natomiast biorąc pod uwagę liczbę przyłączy i wzrost ilości mieszkańców korzystających z rozbudowanej sieci, to niewątpliwie liderem jest Siedlec. W skali całego obszaru LGD, w badanym okresie, liczba osób, która może obecnie korzystać z sieci kanalizacyjnej wzrosła do 2013 o 26% i stanowi 46,4% ogółu mieszkańców Regionu Kozła. 22
2.7.2 Budynki mieszkalne Rozwój budownictwa mieszkalnego w gminach Regionu Kozła poniższym zestawieniu. przedstawiono w Tabela 24. Ilość budynków mieszkalnych w latach 2008-2013. Lata/budynki 2008 2009 2010 2011 2012 2013 przyrost Babimost 1138 1157 1166 1178 1192 1204 64 Kargowa 1120 1154 1161 1217 1223 1238 87 Trzciel 1419 1424 1430 1476 1480 1483 66 Siedlec 2543 2566 2582 2619 2650 2672 118 Zbąszynek 1297 1336 1342 1354 1372 1384 145 Zbąszyń 2498 2513 2538 2604 2619 2643 129 Obszar LGD 10 015 10 150 10 209 10 448 10 536 10 624 609 Źródło : opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych Największy przyrost budynków mieszkalnych w okresie badawczym, nastąpił w gminie Zbąszynek, najmniejszy zaś w gminie Babimost. W zestawieniu z liczbą ludności, współczynnik przyrostu budynków mieszkalnych na 1000 mieszkańców jeszcze bardziej przemawia na korzyść Zbąszynka. 2.7.3. Miejsca w przedszkolach Na poziom życia mieszkańców wpływa również łatwość dostępu do przedszkoli i poziom edukacji przedszkolnej. Poniżej przedstawiono ilość miejsc w przedszkolach, kształtującą się w poszczególnych latach. Tabela 25. Ilość miejsc w przedszkolach w latach 2008-2013. Lata/ilość miejsc w przedszkolach 2008 2009 2010 2011 2012 2013 przyrost Babimost 209 208 209 215 227 233 9% Kargowa 76 100 129 129 126 125 127% Trzciel 194 194 200 221 225 225 16% Siedlec 358 386 429 465 472 492 48% Zbąszynek 252 251 306 331 325 325 41% Zbąszyń 275 360 330 335 391 408 35% Źródło : opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych Pod względem ilości miejsc w przedszkolach, najkorzystniejsza sytuacja występuje w gminie Siedlec. Biorąc pod uwagę przyrost miejsc w okresie badawczym, największy postęp 23
odnotowano w gminie Kargowa, najgorszy zaś w gminie Babimost. Pełen obraz uzyskamy dokonując analizy liczby dzieci przypadających na 1 miejsce w przedszkolach. Tabela 26. Ilość dzieci w wieku 3-5 lat na 1 miejsce w przedszkolach w latach 2007-2013. Lata/ilość dzieci w wieku 3-5 lat na 1 miejsce w przedszkolach Babimost 0,85 0,93 0,88 0,81 0,75 0,77 0,84 Kargowa 3,33 2,14 1,68 1,35 1,50 1,71 1,72 Trzciel 0,90 0,93 0,96 1,03 0,95 1,00 1,09 Siedlec 1,26 1,32 1,22 1,08 1,05 1,01 0,99 Zbąszynek 1,02 0,82 0,94 0,80 0,84 0,83 0,88 Zbąszyń 1,63 1,69 1,29 1,45 1,35 1,34 1,23 Źródło : opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych Z analizy powyższego zestawienia wynika, że praktycznie w większości gmin ilość miejsc w przedszkolach jest wystarczająca, gdzie wskaźnik osiąga poziom poniżej 1 (ilość miejsc jest większa niż ilość dzieci). Nieznacznie przewyższa wartość 1 w gminie Trzciel. Mimo, że przyrost miejsc największy był w gminie Kargowa, to nadal ich ilość jest niewystarczająca, aby w pełni zaspokoić potrzeby mieszkańców w tym zakresie. Sytuacja ta znacznie odbiega od standardów w pozostałych gminach. 2.7.4 Świetlice wiejskie Aktywności mieszkańców często sprzyja odpowiednia infrastruktura. Do najważniejszej infrastruktury społecznej na wioskach należą świetlice, w których mogą odbywać się różne spotkania, sprzyjają one również integracji i aktywizacji. Czasami funkcję świetlicy wiejskiej pełni remiza strażacka. Poniżej przedstawiono zestawienie obrazujące to zjawisko. Tabela 27. Liczba świetlic wiejskich (bez remiz strażackich) w poszczególnych gminach. Liczba wsi Liczba świetlic Babimost 6 6 Kargowa 9 9 Trzciel 12 9 Siedlec 26 25 Zbąszynek 5 1 Zbąszyń 14 9 Źródło: Dane Urzędów Gmin. Najlepsza sytuacja dotycząca świetlic wiejskich występuje w gminach Babimost, Kargowa, Siedlec. Najmniej świetlic występuje w gminie Zbąszynek. 24
2.8 Aktywność społeczna Badaniu poddano również aktywność społeczną wyrażoną w ilości organizacji społecznych, które są zarejestrowane w KRS. Do organizacji tych zalicza się zarówno fundacje, jak i inne organizacje działające w formie stowarzyszeń w tym także klubu sportowe, straże pożarne itd. Tabela 28. Ilość zarejestrowanych organizacji społecznych w latach 2007-2013. Lata/ilość organizacji społecznych przyrost Babimost 26 28 34 36 36 38 39 13 Kargowa 14 16 17 19 27 29 31 17 Trzciel 44 43 46 46 44 43 44 0 Siedlec 25 26 25 25 25 25 26 1 Zbąszynek 18 20 20 23 24 25 25 7 Zbąszyń 25 27 29 35 36 40 40 15 Obszar LGD 152 160 171 184 192 200 205 53 Źródło : opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych Praktycznie we wszystkich gminach nastąpił mniejszy lub większy przyrost rejestrowanych organizacji społecznych, działających w najróżniejszych dziedzinach. Jest to bardzo pozytywne zjawisko. W gminie Trzciel w ostatecznym rozrachunku ilość pozostała bez zmian, choć jest ona największa spośród wszystkich gmin. Na całym obszarze liczba wspomnianych organizacji wzrosła o 53 co stanowi przyrost o 35%. Po części na zjawisko takie miała wpływ możliwość pozyskania funduszy unijnych przez zarejestrowane w KRS organizacje. Tabela 29. Ilość klubów sportowych i zespołów artystycznych w latach 2007-2013. Lata/ilość klubów sportowych i zespołów artystyczne 2007 2013 kluby zespoły kluby zespoły Babimost 4 4 4 8 Kargowa 4 4 2 12 Trzciel 4 3 2 17 Siedlec 10 6 8 5 Zbąszynek 4 3 4 10 Zbąszyń 10 8 12 6 Źródło : opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych. 25
Analizując aktywność społeczną w dziedzinie sportu i kultury, to największa aktywność mieszkańców istnieje w dziedzinie artystycznej. 3. Wpływ realizacji LSR na rozwój obszaru W wyniku realizacji Lokalnej Strategii Rozwoju przez Lokalną Grupę Działania Regionu Kozła, nastąpił znaczny rozwój obszaru. Zrealizowano 220 projektów służących społeczeństwu zarówno w rozwoju przedsiębiorczości, aktywizacji i poprawie infrastruktury. Tabela 29. Ilość złożonych i zrealizowanych projektów w ramach LSR na dzień 10.06.2015. Działanie złożone projekty zrealizowane Złożone/ zrealizowane Małe projekty 320 166 52 % Odnowa i rozwój wsi 30 26 87% Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Źródło : opracowanie własne. 25 11 44% 35 17 49% Rodzaje zrealizowanych operacji w ramach działań odnowa wsi i małe projekty. 26
Typ operacji ilość Budowa placów zabaw 35 Remont i wyposażenie świetlic wiejskich 22 Organizacja imprez kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych 43 Wydawnictwa promocyjne 16 Budowa miejsc rekreacyjno - wypoczynkowych 18 Remont obiektów sportowych 5 Organizacja szkoleń i warsztatów 11 Odnawialne źródła energii 2 Budowa Ścieżek rowerowych 3 Remont obiektów zabytkowych, kościoły 2 Remont obiektów straży pożarnych 2 Multiteki 1 Oznakowanie szlaków turystycznych 5 Wykonanie stron www i audioprzewodników 3 Informatyzacja 2 Doposażenie w stroje i instrumenty 7 27
Źródło : opracowanie własne. Tabela 30. Wykorzystanie środków z LSR przez poszczególne gminy z podziałem na działania. Tworzenie i Różnico- Małe Odnowa i Łącznie rozwój wanie projekty rozwój wsi Babimost 79 454,00 35 000,00 351 995,67 586 854,00 1 053 303,67 Kargowa 47 700,00 64 209,00 192 314,39 549 999,99 854 223,38 Trzciel 10 650,00 24 000,00 175 195,87 513 760,00 723 605,87 Siedlec 167 282,00 370 975,00 216 702,44 252 948,74 1 007 908,18 Zbąszynek 100 000,00 64 900,00 100 022,26 641 297,00 906 219,26 Zbąszyń 175 612,00 0,00 287 636,15 724 154,25 1 187 402,40 Obszar LGD 580 698,00 559 084,00 1 323 866,78 3 269 013,98 5 732 662,76 Źródło : opracowanie własne. W ostatecznym rozrachunku najwięcej środków dostępnych z realizacji Lokalnej Strategii Rozwoju wykorzystała gmina Zbąszyń, najmniej zaś gmina Trzciel. Właściciele mikroprzedsiębiorstw najczęściej sięgali po środki z gminy Zbąszyń i Siedlec, najmniej aktywni byli w gminie Trzciel. Z kolei najwięcej rolników z gminy Siedlec sięgnęło po środki finansowe, aby rozszerzyć swoją działalność świadcząc usługi poza rolnictwem. Ze Zbąszynia nikt nie skorzystał z takiej możliwości. Liderem w realizacji małych projektów okazała się Babimost, a projektów infrastrukturalnych na wsiach, gmina Zbąszyń. Łączna wartość wszystkich zrealizowanych projektów to 5 732 662,76 28
4. Ocena społecznościowa Rozwój obszaru LGD Regionu Kozła na przestrzeni ostatnich lat poddano ocenie mieszkańców. Przeprowadzono kwestionariuszowe badani ankietowe. W badaniu brało udział 139 respondentów z gmin: Babimost, Kargowa, Trzciel, Siedlec, Zbąszynek, Zbąszyń. WYNIKI ANKIETY Pytanie 1 Czy słyszał(a) Pan/Pani o Lokalnej Grupie Działania Regionu Kozła? 7% Tak 93% Nie Pytanie 2 Skąd się Pan/Pani dowiedział(a) o działalności Lokalnej Grupy Działania Regionu Kozła? Z urzędu gminy 47% Od znajomych 15% Internetu 25% Z prasy 13% 0 10 20 30 40 50 29
Pytanie 3 Czy wie Pan/Pani czym zajmuje się Lokalna Grupa Działania Regionu Kozła? 6% Tak Nie 94% Pytanie 4 Z jakich form działalności LGD Regionu Kozła Pan(i) korzystał(a)? 38% 34% 18% 5% 6% Materiały wydawnicze i promocyjne, Szkolenia Wyjazdy studyjne Imprezy i wydarzenia organizowane przez LGD Doradztwo 30
Pytanie 5 Jak ocenia Pan/Pani działalność LGD Regionu Kozła w skali 1-5? Wyniki przedstawiono w postaci średniej ważonej. Dostępność pracowników w biurze (kontakt osobisty, telefoniczny, Organizacja imprez 4,07 4,10 Organizacja naborów i oceny wniosków o dotacje z UE Działalność doradcza 3,73 3,80 Działalność informacyjna, jakość materiałów promocyjnych 3,96 3,50 3,60 3,70 3,80 3,90 4,00 4,10 4,20 Pytanie 6 Jak ocenia Pan/Pani rozwój Regionu Kozła na przestrzeni ostatnich 6 lat? 60% 50% 40% 30% 20% 27% 41% 18% 19% 34% 29% 14% 15% 13% 30% 44% 13% 33% 29% 16% 17% 13% 24% 48% 13% 32% 44% 15% 27% 27% 21% 20% 10% 0% 0% Rozwój gospodarczy 3% Stan środowiska naturalnego 0% Rozwój turystyki, ruch turystyczny, jakość bazy 5% Oświata i edukacja 2% 2% Kultura, ilość i jakość imprez 8% Sport, imprezy sportowe, baza sportowa 5% Demografia Gorzej Bez zmian Trochę lepiej Znacznie lepiej Nie mam zdania 31
Pytanie 7 W jakich dziedzinach przede wszystkim powinien następować rozwój Regionu Kozła biorąc pod uwagę specyfikę regionu i uwarunkowania? Oświata i wszelka edukacja Sport 9% 9% Kultura i dziedzictwo, 18% Ochrona środowiska, Organizacje społeczne, Przedsiębiorczość, 11% 11% 14% Turystyka, 29% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Pytanie 8 Która według Pana/Pani grupa społeczna wymaga szczególnej troski, do której powinny być kierowane różne działania? Osoby Osoby starsze; 13% samotne; 2% Dzieci; 13% Osoby niepełnosprawne; Bezrobotni; 15% Młodzież; 49% 32
Pytanie 9 Jakie zauważa Pan/Pani znaczące problemy w regionie lub swojej gminie? Mała aktywność mieszkańców 25% Brak oferty dla młodzieży 21% Zły stan środowiska naturalnego 4% Zła infrastruktura turystyczna 8% Zła infrastruktura sportowa 3% Brak dostatecznej liczby żłobków i 5% Brak dobrze wykształconej kadry 6% Mała liczba organizacji społecznych 7% Mała promocja, 8% Bezrobocie 13% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Pytanie 10 Jakie działania należy podejmować, aby podnieść atrakcyjność Regionu, zapewnić jego rozwój, poprawić warunki życia mieszkańców? Pobudzać rozwój zainteresowań dzieci i Poprawić jakość edukacji w regionie, Rozbudowywać infrastrukturę turystyczną Poprawić wykorzystanie istniejącej Pobudzić przedsiębiorczość, Poprawić aktywność społeczną Organizować imprezy kulturalne, Organizować szkolenia dające konkretne Zapewnić szeroką promocję Regionu 4% 4% 6% 16% 14% 13% 17% 13% 12% 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% 33
Pytanie 11 Co jest szansą dla rozwoju Regionu Kozła? Programy pomocowe z Unii Europejskiej Wzrost zamożności mieszkańców Rosnące zapotrzebowanie na odnawialne Współpraca w ramach partnerstw Rozwijająca się turystyka weekendowa Akweny wodne, rzeka, jeziora Dobre położenie komunikacyjne Bliskość granicy 3% 6% 10% 10% 21% 19% 16% 15% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Pytanie 12 Co wyróżnia Region Kozła i stanowi jego silną stronę? Mnogość imprez kulturalnych i sportowych Dobra baza sportowa i rekreacyjna Dobry stan środowiska naturalnego 6% 8% 9% Rozwój gospodarczy i niskie bezrobocie 12% Aktywność społeczna 4% Walory turystyczne 23% Zabytki 11% Kultura i folklor 27% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 34
Pytanie 13 Z jakich źródeł najchętniej korzystał(a)by Pan/Pani pozyskując informacje na temat LGD i jej działalności? 57% 6% 21% 16% INTERNET PRASA MATERIAŁY WYDAWNICZE ZA POŚREDNICTWEM URZĘDÓW GMIN 35
5. Wnioski Po dokonanej analizie danych zastanych (desk research) z Głównego Urzędu Statystycznego z Bazy Danych Lokalnych oraz materiałów własnych LGD Regionu Kozła za okres obejmujący lata 2007-2013 dotyczących głównych obszarów wpływających na rozwój regionu, a także badań jakościowych za pomocą ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców gmin Regionu Kozła, można wyciągnąć następujące wnioski, które powinny być wykorzystane w Lokalnej Strategii Rozwoju Regionu Kozła na lata 2014-2020. W okresie obejmującym lata 2007-2013 na terenie całego obszaru LGD Regionu Kozła : 1. Zmniejszyła się liczba ludności zarówno w wieku przedprodukcyjnym, jak i produkcyjnym. Zwiększyła się natomiast liczba ludności w wieku poprodukcyjnym o ponad 20,86%. Takie zjawisko ewidentnie jest niekorzystne. 2. Bezrobocie wzrosło o 2,22 punkty procentowe, tj. o 781 osób i wyniosło w 2013 r. 2285 osób przy ilości 1504 osób w 2007 roku. 3. Stopa bezrobocia jest znacznie niższa, niż w skali kraju i większości powiatów, z wyjątkiem powiatu wolsztyńskiego. 4. Przybyło 349 nowych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. 5. Nastąpił przyrost liczby miejsc noclegowych o 25% 6. Spadała liczba turystów odwiedzających Region Kozła o 19%. 7. Nastąpił wzrost dochodów gmin. 8. Wzrosły w pływy do budżetów gmin z tytułu podatku od nieruchomości oraz udziału podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). 9. Nastąpił wzrost dochodów własnych gmin Regionu Kozła w przeliczeniu na mieszkańca (per capita). Średnio dla obszaru RK o 86%. 10. Średnie dochody własne gmin per capita są wyższe od dochodów gmin w skali kraju 11. Średnie wydatki gmin na mieszkańca (per capita) wzrosły o 60% 12. Średnie ogólne wydatki gmin per capita są wyższe od średnich wydatków gmin w kraju. 13. Średnie wydatki gmin na oświatę per capita wzrosły o 50% i są nieznacznie wyższe od średniej w kraju. 14. liczba osób, która może obecnie korzystać z sieci kanalizacyjnej wzrosła o 26% i stanowi 46,4% ogółu mieszkańców Regionu Kozła. 15. O 6% nastąpił przyrost budynków mieszkalnych. 16. Ilość miejsc w przedszkolach generalnie zaspokaja zapotrzebowanie. 17. Nastąpił przyrost organizacji społecznych o 35% 18. największa aktywność mieszkańców istnieje w dziedzinie artystycznej. Analiza odpowiedzi respondentów udzielonych podczas badań ankietowych dostarcza następujących informacji: 1. Większość osób pozytywnie ocenia rozwój Regionu Kozła na przestrzeni ostatnich 6 lat. 36
2. Respondenci uważają, że rozwój Regionu Kozła powinien przede wszystkim następować w obszarach turystyki oraz kultury i dziedzictwa. 3. Grupą społeczną do której szczególnie powinny być kierowane działania LGD stanowią młodzież i osoby starsze. 4. Do znaczących problemów w regionie zaliczono przede wszystkim małą aktywność społeczną oraz brak oferty dla młodzieży. 5. Aby podnieść atrakcyjność regionu należy w pierwszej kolejności: poprawić aktywność społeczną mieszkańców, pobudzić rozwój zainteresowań dzieci i młodzieży oraz rozbudowywać infrastrukturę turystyczną. 6. Szansą dla rozwoju są środki pomocowe z Unii Europejskiej oraz walory turystyczne regionu oraz położenie komunikacyjne 7. Cechą wyróżniającą region są kultura i folklor oraz walory turystyczne. 8. Najlepszym źródłem pozyskiwania informacji jest internet oraz materiały wydawnicze. 37