PROJEKT ZARZĄDU POWIATU POSIEDZENIE Nr z dnia UCHWAŁA Nr / /2018 RADY POWIATU KŁOBUCKIEGO z dnia.. czerwca 2018 rok w sprawie przyjęcia Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2018-2020 Na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3, 3 a i 4 oraz art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 995 z późn. zm) oraz art. 180 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 998 z późn. zm.) uchwala się, co następuje: 1. Przyjmuje się do realizacji Powiatowy Program Rozwoju Pieczy zastępczej na lata 2018-2020, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu Kłobuckiego. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 3.
Uzasadnienie Zgodnie z art. 180 pkt 1ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ustawy jest opracowanie i realizacja 3- letnich powiatowych programów rozwoju pieczy zastępczej. Celem Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2018-2020 jest wspieranie rozwoju pieczy zastępczej ze szczególnym na stawieniem na tworzenie form rodzinnych oraz dostosowywaniem istniejących form do obowiązujących standardów.
Załącznik do Uchwały Nr... Rady Powiatu Kłobuckiego z dnia... POWIATOWY PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ NA LATA 2018-2020 KŁOBUCK 2018
SPIS TREŚCI: WPROWADZENIE...3 I. SYSTEM PIECZY ZASTĘPCZEJ.. 4 1. Formy pieczy zastępczej. 4 2. Organizacja pieczy zastępczej 7 II. REALIZACJA POWIATOWEGO PROGRAMU ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ NA TERENIE POWIATU KŁOBUCKIEGO 11 III. CHARAKTERYSTYKA PIECZY ZASTĘPCZEJ NA TERENIE POWIATU KŁOBUCKIEGO 12 1. Diagnoza pieczy zastępczej na terenie powiatu kłobuckiego 12 2. Pełnoletni wychowankowie pieczy zastępczej..16 IV. CELE PROGRAMU...18 1. Cel główny Programu 18 2. Cele szczegółowe Programu..19 3. Harmonogram zadań realizowanych w Programie 19 V. LIMIT RODZIN ZASTĘPCZYCH ZAWODOWYCH I RODZINNYCH DOMÓW DZIECKA 22 VI. DANE DOTYCZĄCE REALIZACJI PROGRAMU 23 1. Miejsce realizacji Programu..23 2. Czas realizacji Programu...23 3. Adresaci programu.23 4. Koordynator programu..24 5. Partnerzy programu...24 6. Źródła finansowania Programu.24 VII. MONITORING PROGRAMU..25 2
WPROWADZENIE Obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jednolity Dz. U. z 2017r., poz. 697 z późn. zm.) określa ten obowiązek, jak również organizowanie dla dzieci całkowicie pozbawionych wsparcia ze strony rodziny naturalnej, rodzinnej i instytucjonalnej opieki zastępczej. Program został przygotowany w oparciu o diagnozę sytuacji rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej funkcjonującej na terenie powiatu kłobuckiego oraz o aktualne potrzeby wynikające z konieczności umieszczenia dzieci poza rodzinami biologicznymi. Niniejszy program obowiązuje w latach 2018-2020 i jest kontynuacją poprzednich działań programowych. Przy opracowaniu w/w dokumentu wykorzystano dane pochodzące ze sprawozdań rzeczowo-finansowych wykonania przez powiat zadań z zakresu wspierania rodziny i systemie pieczy zastępczej, sprawozdań resortowych MPiPS, sprawozdań GUS oraz opracowań własnych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Celem głównym Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej 2018-2020 jest wspieranie rozwoju pieczy zastępczej w Powiecie Kłobuckim ze szczególnym nastawieniem na tworzenie form rodzinnych oraz zapewnieniem wsparcia pełnoletnim wychowankom pieczy zastępczej a także dostosowanie form instytucjonalnych do obowiązujących standardów. Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej będzie realizowany w oparciu o następujące akty prawne: 1. Ustawę z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( tekst jednolity Dz. U. z 2018r., poz. 9982 z późn. zm.), 2. Ustawę z dnia 5 czerwca 1998r o samorządzie powiatowym ( tekst jednolity Dz. U. z 2018r., poz.995 z późn. zm.), 3. Ustawę z dnia 25 lutego 1964r- Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017r., poz.682 z późn. zm.), 4. Ustawę z dnia 12 marca 2004r o pomocy społecznej ( Dz. U.z 2017r.,, poz.1769 z późn. zm.), 5. Ustawę z dnia 24 kwietnia 2010 roku o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. z 2018r., poz.450), 6. Ustawa z dnia 29 lipca 2005roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015r., poz. 1390 z późn.zm), 3
7. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki społecznej z dnia 22 grudnia 2011roku w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz.U. z 2011r., Nr 292,poz. 1720), 8. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki społecznej w sprawie szkoleń dla kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej ( Dz. U z 2011r, Nr 274, poz.1620), 9. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki społecznej z dnia 3 sierpnia 2012 roku w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki i zagospodarowanie (Dz.U. z 2012r., poz.954). I. SYSTEM PIECZY ZASTĘPCZEJ. Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia opieki i wychowania przez rodziców. Piecza zastępcza zapewnia: 1) pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe dążenie do przysposobienia dziecka, a w przypadku braku możliwości przysposobienia dziecka opiekę i wychowanie w środowisku zastępczym, 2) przygotowanie dziecka do: a) godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia, b) pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki, c) nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych; 3) zaspokojenia potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno rekreacyjnych. 1. Formy pieczy zastępczej. Piecza zastępcza jest sprawowana w formie: 1) rodzinnej, 2) instytucjonalnej. Formami rodzinnej pieczy zastępczej są: 1) rodzina zastępcza: a) spokrewniona, b) niezawodowa, c) zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna; 2) rodzinny dom dziecka. 4
Rodzina zastępcza oraz prowadzący rodzinny dom dziecka zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie dziecku, w szczególności: 1. traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej, 2. zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych, 3. zapewniają kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych, 4. zapewniają rozwój uzdolnień i zainteresowań, 5. zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne, 6. zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka, 7. umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowił inaczej. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które: 1. dają rękojmie należytego sprawowania pieczy zastępczej, 2. nie są lub nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona, 3. wypełniają obowiązek alimentacyjny w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego, 4. nie są ograniczone w zdolnościach do czynności prawnych, 5. są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone: a) zaświadczeniem lekarskim o stanie zdrowia wystawionym przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej b) opinią o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka wystawioną przez psychologa, który posiada co najmniej wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku psychologia oraz 2- letnie doświadczenie w poradnictwie rodzinnym, 6. przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 7. zapewniają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokojenie jego indywidualnych potrzeb w tym: a) rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego, b) właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, c) wypoczynku i organizacji czasu wolnego. Instytucjonalna piecza zastępcza jest sprawowana w formie: 1) placówki opiekuńczo-wychowawczej; 2) regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej; 3) interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego. 5
Placówka opiekuńczo-wychowawcza: 1) zapewnia dziecku całodobową opiekę i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby, w szczególności emocjonalne, rozwojowe, zdrowotne, bytowe, społeczne i religijne, 2) realizuje przygotowany we współpracy z asystentem rodziny plan pomocy dziecku, 3) umożliwia kontakt dziecka z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej, 4) podejmuje działania w celu powrotu dziecka do rodziny, 5) zapewnia dziecku dostęp do kształcenia dostosowanego do jego wieku i możliwości rozwojowych, 6) obejmuje dziecko działaniami terapeutycznymi, 7) zapewnia korzystanie z przysługujących świadczeń zdrowotnych. Placówka opiekuńczo-wychowawcza jest prowadzona jako placówka opiekuńczo wychowawcza typu: 1) socjalizacyjnego, 2) interwencyjnego, 3) specjalistyczno - terapeutycznego, 4) rodzinnego. Zadaniem placówki opiekuńczo wychowawczej typu interwencyjnego jest doraźna opieka nad dzieckiem w czasie trwania sytuacji kryzysowej, w szczególności placówka jest obowiązana przyjąć dziecko w przypadkach wymagających natychmiastowego zapewnienia dziecku opieki. Do placówki opiekuńczo wychowawczej typu interwencyjnego są przyjmowane dzieci niezależnie od miejsca zamieszkania. Pobyt dziecka w placówce typu interwencyjnego nie może trwać dłużej niż 3 miesiące. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres pobytu może zostać przedłużony do zakończenia trwającego postępowania sądowego. Placówka opiekuńczo wychowawcza typu specjalistyczno - terapeutycznego sprawuje opiekę nad dzieckiem o indywidualnych potrzebach, w szczególności: 1) legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, 2) wymagającym stosowania specjalnych metod wychowawczych i specjalistycznej terapii, 3) wymagającym wyrównywania opóźnień rozwojowych i edukacyjnych. Placówka opiekuńczo wychowawcza typu specjalistyczno - terapeutycznego zapewnia zajęcia wychowawcze, socjoterapeutyczne, korekcyjne, logopedyczne, terapeutyczne, rekompensujące braki w wychowaniu w rodzinie i przygotowujące do życia społecznego, a dzieciom niepełnosprawnym także odpowiednią rehabilitację i zajęcia rewalidacyjne. 6 Placówka opiekuńczo - wychowawcza typu rodzinnego: 1) wychowuje dzieci w różnym wieku, w tym dorastające i usamodzielniające się,
2) umożliwia wspólne wychowanie i opiekę licznemu rodzeństwu, 3) współpracuje z koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej i asystentem rodziny. 2. Organizacja pieczy zastępczej. Za organizację pieczy zastępczej odpowiada powiat. Do zadań własnych powiatu należy: 1) opracowanie i realizacja 3-letnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej, zawierających między innymi coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych; 2) zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych; 3) organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze i regionalne placówki opiekuńczoterapeutyczne, przez wspieranie procesu usamodzielnienia; 4) tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych; 5) prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym; 6) organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka, rodzin pomocowych i dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego; 7) organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, w szczególności przez tworzenie warunków do powstawania: a) grup wsparcia, b) specjalistycznego poradnictwa; 8) wyznaczanie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej; 9) zapewnienie przeprowadzenia przyjętemu do pieczy zastępczej dziecku niezbędnych badań lekarskich; 7 10) prowadzenie rejestru danych, o którym mowa w art. 46 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
11) kompletowanie we współpracy z właściwym ośrodkiem pomocy społecznej dokumentacji związanej z przygotowaniem dziecka do umieszczenia w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka; 12) finansowanie: a) świadczeń pieniężnych dotyczących dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka, placówkach opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówkach opiekuńczo-terapeutycznych, interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych lub rodzinach pomocowych, na jego terenie lub na terenie innego powiatu, b) pomocy przyznawanej osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka, placówki opiekuńczo-wychowawcze lub regionalne placówki opiekuńczoterapeutyczne, c) szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego oraz szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka oraz dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego; 13) sporządzanie sprawozdań rzeczowo-finansowych z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz przekazywanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 187 ust.3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej; 14) przekazywanie do biura informacji gospodarczej informacji, o której mowa w art.193 ust.8 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy: 1) realizacja zadań wynikających z rządowych programów wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz rządowego programu, o którym mowa w art. 187 a ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej; 2) finansowanie pobytu w pieczy zastępczej osób, o których mowa w art. 5 ust.3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej; 3) finansowanie dodatku wychowawczego i dodatku do zryczałtowanej kwoty, o którym mowa w art. 115 ust. 2 a ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 8
Zadania powiatu w zakresie pieczy zastępczej starosta wykonuje za pośrednictwem powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz organizatorów rodzinnej pieczy zastępczej. Do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej należy w szczególności: 1) prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; 2) kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych zawierających potwierdzenie ukończenia szkolenia, opinię o spełnianiu warunków i ocenę predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej; 3) organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; 3a) zapewnienie badań psychologicznych kandydatom do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz rodzinom zastępczym i osobom prowadzącym rodzinne domy dziecka; 4) organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczowychowawczej typu rodzinnego, wydawanie świadectw ukończenia tych szkoleń oraz opinii dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora i wychowawcy w placówce opiekuńczowychowawczej typu rodzinnego; 5) zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji, biorąc pod uwagę ich potrzeby; 6) zapewnianie pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych; 7) organizowanie dla rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka pomocy wolontariuszy; 8) współpraca ze środowiskiem lokalnym, w szczególności z powiatowym centrum pomocy rodzinie, ośrodkiem pomocy społecznej, sądami i ich organami pomocniczymi, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz z organizacjami społecznymi; 9 9) prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej;
10) zapewnianie pomocy prawnej osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego; 11) dokonywanie okresowej oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej; 12) prowadzenie działalności diagnostyczno-konsultacyjnej, której celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka, a także szkolenie i wspieranie psychologiczno-pedagogiczne osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą oraz rodziców dzieci objętych tą pieczą; 13) przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych oraz analizy, o której mowa w art. 42 ust. 7 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; 14) zapewnianie rodzinom zastępczym zawodowym i niezawodowym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka poradnictwa, które ma na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego; 14a) zapewnienie koordynatorom rodzinnej pieczy zastępczej szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji; 15) przedstawianie staroście i radzie powiatu corocznego sprawozdania z efektów pracy; 16) zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających; 17) organizowanie opieki nad dzieckiem, w przypadku gdy rodzina zastępcza albo prowadzący rodzinny dom dziecka okresowo nie może sprawować opieki, w szczególności z powodów zdrowotnych lub losowych albo zaplanowanego wypoczynku. II. REALIZACJA POWIATOWEGO PROGRAMU ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ W POWIECIE KŁOBUCKIM W LATACH 2015 2017. 10
Zadania określone w Powiatowym Programie Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015 2017 przyjętym Uchwałą Nr 39/VII/2015 Rady Powiatu w Kłobucku z dnia 22 maja 2015 roku zostały zrealizowane w zakresie określonym w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej: 1. każdemu dziecku pozbawionemu opieki rodzicielskiej zapewniono pieczę zastępczą w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w placówkach opiekuńczo - wychowawczych, zarówno na terenie powiatu kłobuckiego, jak i na terenie innych powiatów. 2. prowadzono nabór kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej i rodzinnego domu dziecka. 3. organizowano szkolenia dla rodzin zastępczych oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. 4. kwalifikowano osoby kandydujące do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej oraz wydawano zaświadczenia kwalifikacyjne. 5. zapewniono środki finansowe na pokrycie kosztów utrzymania dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych na terenie powiatu kłobuckiego oraz środki finansowe związane z pokrywaniem wydatków na utrzymanie dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych i rodzinnym domu dziecka na terenie innych powiatów. 6. zapewniono środki na funkcjonowanie instytucjonalnej pieczy zastępczej, tj. 2 placówek opiekuńczo-wychowawczych typu socjalizacyjnego funkcjonujących na terenie powiatu kłobuckiego oraz środki finansowe związane z pokrywaniem wydatków na utrzymanie dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych na terenie innych powiatów. 7. zapewniono środki na pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki, usamodzielnienie i zagospodarowanie dla osób usamodzielnianych oraz zapewniono wsparcie dla osób usamodzielnianych, w formie poradnictwa. 8. zapewniono środki finansowe na szkolenia dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. 9. do ośrodków adopcyjnych zgłaszano dzieci z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających. 10. prowadzono rejestr osób zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz pełniących funkcje rodziny zastępczej zawodowej lub rodziny zastępczej niezawodowej. 11 11. wytaczano powództwo o zasądzenie świadczeń alimentacyjnych na rzecz dzieci przebywających w pieczy zastępczej. 12. pozyskiwano środki zewnętrzne na realizację Programu, w tym środki rządowe, na podstawie art. 187 ust.1 pkt 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
W latach 2015-2017 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kłobucku pozyskało środki z budżetu państwa w ramach Programu Asystent Rodziny i Koordynator Rodzinnej Pieczy Zastępczej, ogłoszonego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. W roku 2015 roku Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kłobucku w ramach Programu Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej pt. Program Asystent Rodziny i Koordynator Rodzinnej Pieczy Zastępczej na rok 2015 otrzymało dofinansowanie do zatrudnienia koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. W ramach tego programu pozyskano kwotę 15.000,00 zł. W roku 2016 roku Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kłobucku w ramach Programu Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej pt. Program Asystent Rodziny i Koordynator Rodzinnej Pieczy Zastępczej na rok 2016 otrzymało dofinansowanie do zatrudnienia koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. W ramach tego programu pozyskano kwotę 11.544,00 zł. W roku 2017 roku Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kłobucku w ramach Programu Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej pt. Program Asystent Rodziny i Koordynator Rodzinnej Pieczy Zastępczej na rok 2017 otrzymało dofinansowanie do zatrudnienia koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. W ramach tego programu pozyskano kwotę 22.644,00 zł. III. CHARAKTERYSTYKA PIECZY ZASTĘPCZEJ NA TERENIE POWIATU KŁOBUCKIEGO. 1. Diagnoza pieczy zastępczej na terenie powiatu kłobuckiego. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kłobucku jest jednostką organizacyjną powiatu wyznaczoną przez Starostę Powiatu Kłobuckiego do realizacji zadań Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej. Na terenie Powiatu Kłobuckiego funkcjonują rodziny zastępcze spokrewnione, tworzone przez małżonków lub osoby, będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka tj. babcie i dziadków, siostrę, brata oraz rodziny zastępcze niezawodowe tworzone przez małżonków lub osoby, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka tj. wujków i ciocie, osoby niespokrewnione z dziećmi. Ponadto funkcjonują dwie placówki opiekuńczo wychowawcze, typu socjalizacyjnego, 12 które dysponują 53 miejscami. Liczbę rodzin zastępczych w powiecie, liczbę dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych w powiecie oraz wysokość środków finansowych przeznaczonych na rodziny zastępcze w powiecie w latach 2015-2017 przedstawiają Tabele 1-8.
Tabela 1. Rodziny zastępcze powstałe w powiecie w latach 2015-2017 Rodzaj rodziny zastępczej Liczba rodzin zastępczych w powiecie 2015 2016 2017 rodziny spokrewnione 2 2 3 rodziny niezawodowe 2 0 0 ogółem 4 2 3 Źródło: opracowanie PCPR Z zebranych w Tabeli 1. danych, wynika, że w analizowanym okresie, czyli w latach 2015-2017 najwięcej rodzin zastępczych powstało w 2015 roku. Tabela 2. Rodziny zastępcze rozwiązane w powiecie w latach 2015-2017 Rodzaj rodziny zastępczej Liczba rodzin zastępczych w powiecie 2015 2016 2017 rodziny spokrewnione 0 2 0 rodziny niezawodowe 1 2 0 ogółem 1 4 0 Źródło: opracowanie PCPR Z zebranych w Tabeli 2. danych, wynika, że w analizowanym okresie, czyli w latach 2015-2017 najwięcej rodzin zastępczych rozwiązano w 2016 roku. Tabela 3. Rodziny zastępcze w powiecie w latach 2015-2017 Rodzaj rodziny zastępczej Liczba rodzin zastępczych w powiecie 2015 2016 2017 rodziny spokrewnione 25 25 25 rodziny niezawodowe 20 18 17 ogółem 45 43 42 Źródło: opracowanie PCPR Z zebranych w Tabeli 3. danych, wynika, że w latach 2015-2017 liczba ogółem rodzin zastępczych z roku na rok spada. W analizowanym okresie liczba rodzin zastępczych 13 spokrewnionych utrzymywała się na tym samym poziomie i wynosiła 25 rodzin, natomiast liczba rodzin zastępczych niezawodowych z roku na rok spada z 20 rodzin w 2015 roku do 17 rodzin w 2017 roku.
Tabela 4. Liczba dzieci w rodzinach zastępczych w powiecie w latach 2015-2017 Rodzaj rodziny zastępczej Liczba dzieci w rodzinach zastępczych w powiecie 2015 2016 2017 rodziny spokrewnione 36 34 32 rodziny niezawodowe 30 30 29 ogółem 66 64 61 Źródło: opracowanie PCPR Z zebranych w Tabeli 4. danych, wynika, że w latach 2015-2017 liczba dzieci w rodzinach zastępczych ogółem z roku na rok spada. Tabela 5. Środki finansowe przeznaczone na rodziny zastępcze w powiecie w latach 2015-2017 Wysokość środków ogółem w latach 2015 2016 2017 654.166zł 672.736zł 660.016zł Źródło: opracowanie PCPR Z zebranych w Tabeli 5. danych, wynika, że w analizowanym okresie, czyli w latach 2015-2017 najwięcej wydatkowanych środków finansowych przeznaczonych na rodziny zastępcze było w 2016 roku. Tabela 6. Pozyskiwanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej w latach 2015-2017 Rodzaj szkolenia 2015 2016 2017 14 Liczba osób Koszt szkolenia Liczba osób Koszt szkolenia Liczba osób Koszt szkolenia
Szkolenie kandydatów na 8 1.600 zł 4 1.400zł 4 1400 zł rodziny zastepcze spokrewnione Szkolenie kandydatów na 2 1.100zł 0 0 4 4800zł rodziny zastepcze niezawodowe Szkolenie kandydatów na 0 0 0 0 0 0 rodziny zastepcze zawodowe/ rodzinne domy dziecka Razem 10 2.700zł 4 1.400zł 8 6200zł Źródło: opracowanie PCPR Z zebranych powyżej danych wynika, że w latach 2015 2017 pozyskano ogółem 32 osoby kandydatów na rodziny zastępcze, z tego 15 kandydatów zostało przeszkolonych na rodziny zastępcze spokrewnione, 13 kandydatów zostało przeszkolonych na rodziny zastępcze niezawodowe. Tabela 7. Dzieci w placówkach opiekuńczo - wychowawczych w powiecie w latach 2015-2017 Liczba dzieci w placówkach opiekuńczo - wychowawczych w powiecie w latach 2012-2014 2015 2016 2017 Źródło: opracowanie PCPR 55 55 56 W analizowanym okresie najwięcej dzieci przebywało w placówkach opiekuńczo wychowawczych na terenie powiatu w 2017 roku. 15 Tabela 8. Dzieci z terenu powiatu przebywające w pieczy zastępczej na terenie innych powiatów w latach 2015-2017 Liczba dzieci przebywających w pieczy na terenie innych powiatów 2015 2016 2017 w rodzinach zastępczych 5 3 5 w rodzinnych domach dziecka 1 1 1 w placówkach opiekuńczo - wychowawczych 1 1 1 Ogółem 7 5 7 Źródło: opracowanie PCPR Dane w Tabeli 8. dotyczą dzieci pochodzących z terenu powiatu kłobuckiego a umieszczonych w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka i placówkach opiekuńczo
wychowawczych na terenie innych powiatów. Analizując powyższe dane, można stwierdzić, że najwięcej dzieci umieszczonych było w pieczy zastępczej poza powiatem w 2015 roku i w 2017 roku. 2. Pełnoletni wychowankowie pieczy zastępczej. Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletności, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo terapeutyczną, zwanej dalej osobą usamodzielnianą, w przypadku gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu: I) przyznaje się pomoc na: a) kontynuowanie nauki, b) usamodzielnienie, c) zagospodarowanie. II) udziela się pomocy w uzyskaniu: a) odpowiednich warunków mieszkaniowych. b) zatrudnienia. W myśl art. 240 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w przypadku pełnoletnich wychowanków, którzy opuścili rodzinę zastępczą lub placówkę opiekuńczo wychowawczą przed dniem wejścia w życie ustawy, czyli przed 31 grudnia 2011 roku mają zastosowanie dotychczasowe przepisy tj. przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej. Osoby te otrzymywały zatem przysługujące im świadczenia według innych zasad niż wychowankowie, którzy opuścili pieczę zastępczą po 1 stycznia 2012 roku. 16 Pomoc na kontynuowanie nauki wypłacana jest pełnoletnim wychowankom pieczy zastępczej na czas nauki, nie dłużej niż do ukończenia przez osobę usamodzielnioną 25 roku życia. Pomoc na kontynuowanie nauki przyznaje się osobie usamodzielnianej, jeżeli kontynuuje naukę w szkole, w zakładzie kształcenia nauczycieli, w uczelni, na kursach, jeśli ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem usamodzielnienia u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego. Pomoc ta przysługuje w czasie trwania odpowiednio roku szkolnego, roku akademickiego, kursu albo przygotowania zawodowego. Wysokość pomocy na kontynuowanie nauki wynosi nie mniej niż 500 zł miesięcznie, a w przypadku wychowanków usamodzielnionych przed dniem 01.01.2012 roku tj. przed wejściem w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej 494,10 zł miesięcznie.
Pomoc na usamodzielnienie jest przyznawana pełnoletnim wychowankom pieczy zastępczej w formie finansowej po ukończeniu przez nich nauki. W szczególnie uzasadnionych sytuacjach pomoc na usamodzielnienie może być przyznana w czasie trwania nauki. Wysokość pomocy na usamodzielnienie uzależniona jest od okresu pobytu wychowanków w pieczy zastępczej i wynosi od 1650 zł do 6600zł, a w przypadku wychowanków usamodzielnionych przed dniem 01.01.2012 roku tj. przed wejściem w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wynosi od 1647 zł do 6588 zł. Pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej jest przyznawana pełnoletnim wychowankom pieczy zastępczej na zakup niezbędnych urządzeń gospodarstwa domowego, mebli, materiałów niezbędnych do przeprowadzenia remontu i wyposażenia mieszkania, pomocy naukowych. Tabela 9. Formy pomocy udzielanej pełnoletnim wychowankom pieczy zastępczej w latach 2015-2017 Forma pomocy Liczba pełnoletnich wychowanków objętych poszczególnymi formami pomocy 2015 2016 2017 pomoc na kontynuowanie nauki 26 21 22 pomoc na usamodzielnienie 5 5 3 pomoc na zagospodarowanie 8 7 8 pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych - - - pomoc w uzyskaniu zatrudnienia - - - Źródło: opracowanie PCPR Jak wynika z zebranych powyżej danych w roku 2012, aż 8 osób będących pełnoletnimi wychowankami pieczy zastępczej otrzymało pomoc na usamodzielnienie, a 14 osób pełnoletnich 17 otrzymało pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej. W analizowanym okresie zmalała liczba pełnoletnich wychowanków objętych pomocą finansową na kontynuujące nauki z 26 osób w roku 2015 do 22 osób w roku 2017. Tabela 10. Środki finansowe przeznaczone na pomoc pełnoletnim wychowankom pieczy zastępczej w latach 2015-2017 Forma pomocy Wysokość środków w latach 2015 2016 2017 pomoc na kontynuowanie nauki 121.857zł 114.236zł 110.343zł
pomoc na usamodzielnienie 26.376zł 23.082zł 9.900zł pomoc na zagospodarowanie 15.643zł 10.500zł 17.288zł Razem 163.875zł 147.818zł 137.531zł Źródło: opracowanie PCPR Z zebranych w Tabeli 10. danych, wynika, że w analizowanym okresie, czyli w latach 2015-2017 wydatki przeznaczone na pomoc pełnoletnim wychowankom pieczy zastępczej z roku na rok spadają. IV. CELE PROGRAMU. 1. Cel główny Programu. Celem głównym Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2018-2020 jest wspieranie rozwoju pieczy zastępczej w Powiecie Kłobuckim ze szczególnym nastawieniem na tworzenie form rodzinnych oraz dostosowanie form instytucjonalnych do obowiązujących standardów. Dziecku, któremu rodzina naturalna nie może zapewnić bezpośredniej opieki i wychowania należy zorganizować opiekę zastępczą. Piecza zastępcza w myśl ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zapewnia pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe - dążenie do przysposobienia dziecka, a w przypadku braku możliwości przysposobienia dziecka - opiekę i wychowanie w środowisku zastępczym. Pozyskanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz wspieranie tych rodzin zastępczych, które już funkcjonują przyczyni się do wzmocnienia obecnego systemu pieczy zastępczej w powiecie kłobuckim. Ponadto istnieje konieczność by w zintegrowanym systemie opieki nad dzieckiem i rodziną, uwzględnić działania mające na celu przygotowanie wychowanków do samodzielnego życia po opuszczeniu placówki opiekuńczo-wychowawczej i rodziny zastępczej. W czasie pobytu 18 w pieczy zastępczej wychowanek powinien nabyć odpowiednich umiejętności i wiedzę niezbędną do wejścia w dorosłe życie i samodzielnego w nim funkcjonowania. Powyższe przygotowanie wychowanków pieczy zastępczej powinno zapobiec zjawisku społecznego wykluczenia. Dlatego bardzo ważną kwestią jest pomoc osobom usamodzielnianym opuszczającym różne formy pieczy zastępczej, poprzez wspieranie ich procesu usamodzielnienia. 2. Cele szczegółowe Programu.
Cel główny programu będzie realizowany w oparciu o następujące cele szczegółowe, które wskazują na kierunki i obszary działań w obrębie zadań wynikających z pieczy zastępczej: 1. Rozwój rodzinnych form pieczy zastępczej poprzez promocję idei rodzicielstwa zastępczego oraz tworzenie rodzin zastępczych zawodowych. 2. Utrzymanie poziomu usług w zakresie instytucjonalnej pieczy zastępczej. 3. Wspieranie osób sprawujących różne formy rodzinnej pieczy zastępczej w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej poprzez zapewnienie specjalistycznego wsparcia. 4. Zapewnienie wszechstronnego wsparcia pełnoletnim wychowankom pieczy zastępczej. 3. Harmonogram zadań realizowanych w Programie. Harmonogram zadań realizowanych w Powiatowym Programie Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2018-2020 przedstawia Tabela Nr.11. Tabela Nr 11. Harmonogram zadań realizowanych w Programie. 19 Cel szczegółowy Zadania do realizacji Termin realizacji. Instytucje odpowiedzialne za realizację.
1) Rozwój rodzinnych form pieczy zastępczej poprzez promocję idei rodzicielstwa zastępczego oraz tworzenie rodzin zastępczych zawodowych. 1.Promowanie idei rodzicielstwa zastępczego: a) poprzez rozpropagowanie informacji na temat rodzicielstwa zastępczego. b) współpraca z instytucjami i organizacjami na rzecz rozwoju rodzicielstwa zastępczego. 2. Pozyskanie i szkolenie kandydatów na rodziny zastępcze. 3.Tworzenie rodzin zastępczych zawodowych i rodzinnych domów dziecka zgodnie z określonym w programie limitem. 2018-2020 - PCPR, - OPS, - Stowarzyszenia 2) Utrzymanie poziomu usług w zakresie instytucjonalnej pieczy zastępczej. 1. Dostosowanie istniejącej placówki do obowiązujących standardów. Utworzenie mniejszych placówek. 2. Współpraca placówki z asystentami rodziny w celu opracowania planu pomocy dziecku i powrotu dziecka do rodziny. 20 3. Systematyczne przygotowanie wychowanków placówki opiekuńczo- 2018-2020 - Centrum Administracyjne do Obsługi Placówek Opiekuńczo- Wychowawczych, - PCPR, - OPS.
3) Wspieranie osób sprawujących różne formy rodzinnej pieczy zastępczej w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej poprzez zapewnienie specjalistycznego wsparcia. 4) Zapewnienie wszechstronnego wsparcia pełnoletnim wychowankom pieczy zastępczej. wychowawczej do procesu usamodzielnienia. 4. Wsparcie wychowanków poprzez zapewnienie pomocy psychologicznej. 1. Organizowanie szkoleń mających na celu podniesienie kompetencji opiekuńczowychowawczych rodzin. 2. Wsparcie osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą poprzez udzielanie pomocy psychologicznej, pedagogicznej i prowadzenie pracy socjalnej. 3. Objęcie rodzin opieką i wsparciem koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. 4. Wypłacanie przysługujących świadczeń rodzinom zastępczym. 1. Organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze i regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, przez wspieranie procesu usamodzielnienia. 21 2. Zapewnienie pełnoletnim wychowankom rodzinnych 2018-2020 -PCPR, -Powiat Kłobucki. 2018-2020 - PCPR, - Powiat Kłobucki.
form pieczy zastępczej wsparcia koordynatora. 3. Finansowanie pomocy przyznawanej osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka, placówki opiekuńczowychowawcze lub regionalne placówki opiekuńczoterapeutyczne. V. LIMIT RODZIN ZASTĘPCZYCH ZAWODOWYCH I RODZINNYCH DOMÓW DZIECKA. Na podstawie analizy danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kłobucku, z których wynika, że większość rodzin zastępczych są to rodziny spokrewnione, a także rozeznania potrzeb w zakresie liczby dzieci umieszczanych w pieczy zastępczej oraz analizy danych dotyczących funkcji pieczy zastępczej, informacji gmin na temat zagrożeń w środowiskach rodzin biologicznych i uwzględniając realne możliwości finansowe powiatu, ustala się limit rodzin zastępczych zawodowych na lata 2018-2020, tabeli 12. Tabela Nr 12. Limit utworzonych w danym roku rodzin zastępczych zawodowych rodzinnych domów dziecka na lata 2018-2020. 22 i
Lata 2018 2019 2020 Liczba rodzin zawodowych. W tym rodziny zastępcze zawodowe pełniące funkcje pogotowia rodzinnego. 0 1 0 0 1 Liczba rodzinnych domów dziecka. Źródło: Opracowanie PCPR. 1 VI. DANE DOTYCZĄCE REALIZACJI PROGRAMU. 1. Miejsce realizacji Programu: Teren Powiatu Kłobuckiego. 2. Czas realizacji Programu: Lata 2018-2020. 3.Adresaci Programu: Dzieci przebywające w pieczy zastępczej; Rodziny zastępcze; Rodziny biologiczne dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej; 23 Osoby usamodzielniane;
Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej; Placówki opiekuńczo-wychowawcze. 4. Koordynator programu. Koordynatorem działań przewidzianych w Programie jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kłobucku. 5. Partnerzy Programu: Samorząd Powiatowy; Centrum Administracyjne Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych; Samorządy Gminne; Samorząd Województwa; Miejsko i Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej; Szkoły; Sąd Rodzinny i Nieletnich; Kuratorzy; Służba Zdrowia; Policja; Stowarzyszenia, Organizacje Pozarządowe. 6. Źródła finansowania Programu: Środki budżetu Powiatu Kłobuckiego; Środki budżetu Państwa (Ministra właściwego do spraw rodziny); Środki budżetu samorządów gminnych, zgodnie z art. 191 ust.9-10 ustawy z dnia 9 czerwca 2011roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej; Środki budżetów powiatowych, zgodnie z art.191 ust.5 w/w ustawy, Środki pozyskane z odpłatności rodziców biologicznych; Środki pozyskane w ramach środków z Unii Europejskiej; Środki pozyskane z innych źródeł. 24 VII. MONITORING PROGRAMU.
Monitoring Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Kłobuckim na lata 2018-2020 prowadzony będzie na podstawie sporządzonej sprawozdawczości z wykonania zadań oraz analizy zbieranych informacji nt. Realizacji zadań ujętych w Programie. Jego rezultaty będą przedstawiane Radzie Powiatu i Zarządowi Powiatu po zakończeniu okresu obowiązywania Programu. Program ma charakter otwarty i może podlegać ewaluacji w zależności od pojawiających się potrzeb. 25