ę Rzecznik Patentowy Mariusz Grzesiczak
Własnośd przemysłowa a własnośd intelektualna - Własnośd intelektualna to wynik ludzkiej inwencji twórczej, pomysłowości, kreatywności - Chroniona jest (powinna byd)? prawem własności intelektualnej - Własnośd przemysłowa jest częścią własności intelektualnej PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ PRAWO AUTORSKIE (utwory) PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ (przedmioty własności przemysłowej)
Własnośd przemysłowa Własnośd przemysłowa - pojęcie węższe od IP, stosuje się do: przemysłu i handlu w ścisłym znaczeniu, ale też do przemysłów rolnych i wydobywczych oraz do wszystkich produktów wytworzonych i naturalnych, jak na przykład: win, nasion, liści tytoniu, owoców, zwierząt, minerałów, wód mineralnych, piwa, kwiatów, mąki. Podstawowy cel ich tworzenia: - są wykorzystywane w działalności przedsiębiorstwa na polu gospodarczym
Początki ochrony własności przemysłowej? Ustawa wenecka 1474 r. z mocy urzędowej tego Zgromadzenia powzięta zostaje decyzja, że każda osoba, która w tym mieście urzeczywistni jakiś nowy i twórczy pomysł, dotyczący urządzenia, które nie było dotychczas wykonywane w naszym paostwie, winna o tym zawiadomid Urząd publiczny, jak tylko urządzenie to zostanie doprowadzone do doskonałości, a także będzie mogło byd użytkowane i wytwarzane. Bez zgody i zezwolenia twórcy jest wszystkim innym zakazane na okres 10 lat wytwarzanie w którymkolwiek okręgu i mieście naszego kraju jakichkolwiek urządzeo o tej samej lub podobnej (do zgłoszonej) postaci. Gdyby mimo to ktoś je wytwarzał, wolno będzie wyżej wymienionemu twórcy i wynalazcy zapozwad go przed którykolwiek urząd tego miasta, który to urząd zasądzi naruszającego na zapłacenie sumy 100 dukatów i orzeknie natychmiastowe zniszczenie urządzenia. Naszemu rządowi jednak wolno przejąd i używad stosownie do jego potrzeb którykolwiek z wymienionych wyżej wynalazków i urządzeo, jednak pod warunkiem, że nikt inny nie będzie ich wytwarzał, tylko twórca.
Cel ochrony własności przemysłowej Głównym celem jest uzyskanie monopolu na korzystanie z chronionego przedmiotu własności przemysłowej Widoczne są jednak różnice w podejściu do ochrony między przedsiębiorcami a instytucjami naukowymi
Przedsiębiorca a uczelnia różnice w zarządzaniu własnością intelektualną Cel przedsiębiorcy osiągnięcie sukcesu finansowego; ewentualny sukces naukowy czy prestiżowy to wartośd dodatkowa. Cel uczelni (naukowców) osiągnięcie sukcesu naukowego, prestiżowego; ewentualny sukces finansowy jest drugorzędny.
15 podmiotów krajowych, które w 2010 r. dokonały największej liczby zgłoszeo wynalazków (dane z raportu rocznego UPRP 2010)
Przedmiotami własności przemysłowej są rozwiązania i oznaczenia: Rozwiązania: - wynalazki, - wzory użytkowe, - wzory przemysłowe, jako projekty - topografie układów scalonych, wynalazcze - projekty racjonalizatorskie, - nowe odmiany roślin, - tajemnice know-how Oznaczenia: - nazwy handlowe (oznaczenia przedsiębiorstw), - znaki towarowe (oznaczenia towarów i usług), - oznaczenia geograficzne
WYNALAZEK Patenty są udzielane bez względu na dziedzinę techniki - na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania. By wynalazek był patentowalny niezbędne jest spełnienie 5 przesłanek: - Musi byd rozwiązaniem - Techniczny charakter - Nowośd - Poziom wynalazczy (nieoczywistośd) - Przemysłowa stosowalnośd
Patentów nie udziela się na: 1) wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami; 2) odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt; 3) sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach;
Patent - przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej Wyłącznośd korzystania z wynalazku Określone terytorium Określony czas (max 20 lat + ewentualnie 5 lat na dodatkowe prawo ochronne na produkty lecznicze oraz produkty ochrony roślin) Patent trwa od daty zgłoszenia w UPRP! Szansa na uzyskanie korzyści Motywacja do pracy twórczej Z chwilą wygaśnięcia staje się wolny Wynalazkiem mogą byd: - Rozwiązania konstrukcyjne - Sposoby (np. technologie produkcji) - Substancje, - Nowe zastosowania znanych związków
Pierwsze wynalazki opatentowane w Polsce Pierwszy patent na ziemiach polskich został przyznany 24 kwietnia 1924 r. niemieckiej firmie Maschinenbau Anstalt Humbold na wynalazek o nazwie: Przyrząd do odpylania drobnego węgla.
Pierwszy polski patent (o numerze 6) otrzymał Jan Kwiatkowski z Krakowa na wynalazek Łopata piekarska. Zastrzeżenia patentowe. 1. Łopata piekarska, tem znamienna, że składa się z trzech drewnianych części, spojonych zapomocą metalowych drutów. 2. Łopata piekarska podług zastrzeżenia 1, tem znamienna, że na końcu zaopatrzona jest w nacięcia.
Prawa majątkowe do wynalazku Prawo do patentu Prawo z patentu Prawo pierwszeostwa Generalna zasada: prawo do uzyskania patentu przysługuje twórcy wynalazku Wyjątki od tej zasady: - Pracodawca lub zamawiający, - Nabywca, - Spadkobierca, - Obdarowany, - Skarb Paostwa,
Podstawowe akty prawne dotyczące ochrony wynalazków w Polsce i na świecie Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej (Dz. U. nr 119 z 2003 r., poz. 1117 z późn. zm.) Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 września 2001 r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeo wynalazków i wzorów użytkowych (Dz. U. nr 102 z 2001 r., poz. 1119) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeo geograficznych i topografii układów scalonych (Dz. U. nr 41 z 2008 r., poz. 241).
Konwencje międzynarodowe: Konwencja paryska Konwencja Paryska o ochronie własności przemysłowej jest pierwszym międzynarodowym porozumieniem dotyczącym własności intelektualnej ustanowionym w 1884 przez 14 paostw. Konwencja wprowadziła zasadę pierwszeostwa, zgodnie z którą każdy, kto dokonał zgłoszenia wynalazku w jednym z paostw Konwencji, mógł zgłosid ten sam wynalazek w innym paostwie z datą pierwszego zgłoszenia. Obecnie członkami Konwencji jest ponad 170 paostw.
Konwencje międzynarodowe: PCT Układ o Współpracy Patentowej zawarto w 1970 roku w celu uproszczenia procedur patentowych. Umożliwia on ubieganie się o ochronę patentową jednocześnie we wszystkich paostwach będących stronami Układu poprzez dokonanie jednego zgłoszenia międzynarodowego PCT. Obecnie 144 paostwa są stronami Układu.
Konwencje międzynarodowe: EPC Konwencja o udzielaniu patentów europejskich, podpisana w Monachium w 1973 roku, jest międzynarodową umową powołującą Europejską Organizację Patentową. Ustala ona także osobny system, według którego możliwe jest zdobycie patentu europejskiego w drodze jednej uproszczonej procedury przed Europejską Organizacją Patentową. Polska stała się członkiem Europejskiej Organizacji Patentowej od 2004r.
Kraj Zakres/procedura ochrony Procedura krajowa wynalazków Urząd Patentowy krajowy (w Polsce UPRP) Samodzielnie lub przez Rzecznika Patentowego Europa (ok. 40 krajów Konwencji) Procedura według Konwencji o patencie europejskim Europejski Urząd Patentowy Samodzielnie lub przez Europejskiego Rzecznika Patentowego Świat (144 kraje) Procedura międzynarodowa PCT Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie (Szwajcaria) Samodzielnie lub przez Rzecznika Patentowego
Procedura zgłoszenia wynalazku w trybie krajowym Zgłoszenie wynalazku do UP RP podanie dotychczasowy stan techniki, opis rozwiązania, zastrzeżenie/a patentowe skrót opisu ew. rysunki opłata urzędowa Ogłoszenie o zgłoszeniu w Biuletynie UP RP (w 18 miesięcy od daty pierwszeostwa) Zbieranie uwag osób trzecich (od publikacji do wydania decyzji w sprawie udzielenia patentu) Badanie zdolności patentowej wynalazku Wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości urzędu Decyzja o udzieleniu lub odmowie udzielenia patentu na wynalazek (procedura może trwad nawet kilka lat od daty zgłoszenia, najczęściej 3-5 lat)
Przykładowe koszty procedura krajowa Opłaty urzędowe (wymagane) Opłata za zgłoszenie wynalazku: 550 zł (zgłoszenie tradycyjne), 500 zł (zgłoszenie elektroniczne) Opłata za pierwszy 3 letni okres ochronny: 480 zł Opłaty dla Rzecznika Patentowego (opcjonalne)
Procedura europejska i międzynarodowa Patent Europejski: W ciągu 12 miesięcy od daty zgłoszenia w UP RP (zgodnie z Konwencją Paryską) należy dokonad zgłoszenia wynalazku w Europejskim Urzędzie Patentowym celem uzyskania ochrony w paostwach będących stronami Konwencji o patencie europejskim z dnia 5 października 1973 roku, Tryb PCT: W ciągu 12 miesięcy od daty zgłoszenia w UP RP (zgodnie z Konwencją Paryską) należy dokonad zgłoszenia wynalazku w Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie w trybie PCT, w oparciu o przepisy Układu o Współpracy Patentowej z 16 czerwca 1970 roku.
Procedura międzynarodowa PCT Układ powstał w 1970 r. i aktualnie zrzesza 144 paostwa. Procedurę w tym systemie określają następujące akty prawne: Układ o współpracy patentowej (PCT) Regulamin do Układu o współpracy patentowej Instrukcje administracyjne dotyczące Układu o współpracy patentowej. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 maja 2008 r. w sprawie dokonywania zgłoszeo wynalazków, produktów leczniczych i produktów ochrony roślin, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeo geograficznych i topografii układów scalonych oraz prowadzenia korespondencji w postaci elektronicznej.
Procedura międzynarodowa PCT cd. Zgłoszenia w procedurze PCT określa się mianem zgłoszeo międzynarodowych. Zgłoszenia te wnoszone są do tzw. urzędów przyjmujących, którymi są krajowe urzędy patentowe lub organizacje międzynarodowe (np. Europejski Urząd Patentowy). System PCT jest patentowym systemem zgłoszeniowym a nie systemem udzielania patentów. Nie ma patentu światowego czy patentu PCT. System PCT przewiduje fazę międzynarodową i fazę krajową. Decyzję o udzieleniu patentu podejmują wyłącznie krajowe bądź regionalne urzędy patentowe w fazie krajowej /regionalnej.
Procedura międzynarodowa PCT Art. 40 pwp cd. Wynalazek, na który polska osoba prawna bądź obywatel polski, mający miejsce zamieszkania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, chce uzyskad patent za granicą, może byd zgłoszony za granicą w celu uzyskania ochrony dopiero po zgłoszeniu go w Urzędzie Patentowym RP.
Procedura międzynarodowa PCT cd. Faza międzynarodowa: - wniesienie zgłoszenia międzynarodowego - postępowanie wdrażane przez Urząd przyjmujący - sporządzenie sprawozdania z międzynarodowych poszukiwao - międzynarodowa publikacja - na wniosek zgłaszającego sporządzenie raportu z międzynarodowego badania wstępnego Faza krajowa / regionalna: - dokonanie czynności określonych przepisami krajowymi bądź przepisami określonymi przez odpowiednie umowy (np. konwencję o patencie europejskim), warunkujących rozpoczęcie procedury w celu uzyskania patentu krajowego / regionalnego.
Procedura międzynarodowa PCT cd. Zgłaszający: Zgłoszenia międzynarodowego może dokonad każda osoba fizyczna, która ma miejsce zamieszkania w Umawiającym się Paostwie lub jest jego obywatelem bądź osoba prawna mająca główną siedzibę na terenie danego Paostwa. Miejsce dokonania zgłoszenia: - Urząd przyjmujący Dla zgłaszających z Polski urzędem przyjmującym może byd UPRP, EUP lub można zgłoszenia dokonad bezpośrednio w Biurze Międzynarodowym (WIPO) Wymóg posiadania pełnomocnika: Nie ma wymogu posiadania pełnomocnika. Jak można dokonad zgłoszenia międzynarodowego: - osobiście - za pośrednictwem poczty - faksem - on-line
Procedura międzynarodowa PCT cd. Data wniesienia i skutki zgłoszenia międzynarodowego: Urząd przyjmujący uznaje za międzynarodową datę wniesienia, datę otrzymania zgłoszenia międzynarodowego, pod warunkiem, że zgłoszenie to spełnia przewidziane wymagania. Każde zgłoszenie międzynarodowe korzystające z przyznanej międzynarodowej daty zgłoszenia ma skutek zwykłego krajowego zgłoszenia w każdym z wyznaczonych Paostw, a międzynarodową datę wniesienia tego zgłoszenia uważa się za faktyczną datę zgłoszenia w każdym z wyznaczonych Paostw.
Procedura międzynarodowa PCT cd. Opłaty za zgłoszenie międzynarodowe w ramach Układu o współpracy patentowej: 1. opłata międzynarodowa - 1330 CHF Osobom fizycznym przysługuje zniżka w wysokości 90%. Osoby te płacą 10% należnej opłaty międzynarodowej. 2. za poszukiwanie - 1785 (bez zniżek) 3. za przekazanie - 300 PLN 4. za sporządzenie dokumentu pierwszeostwa - do 20 stron 60 PLN - powyżej 20 stron 125 PLN Jeżeli zgłaszający wystąpi o międzynarodowe badanie wstępne: 1. za badanie wstępne - 1760 (bez zniżek) 2. opłata manipulacyjna - 164 (zniżka dla osób fizycznych 90%)
Zalety procedury PCT jedno zgłoszenie opracowane według jednolitych zasad, składane w jednym Urzędzie przyjmującym, wywierające skutek w wielu krajach odroczenie terminów do uiszczenia opłat w poszczególnych urzędach krajowych, związanych z wejściem w fazy krajowe brak wymogu posiadania pełnomocnika przy dokonywaniu zgłoszenia brak konieczności przekazywania urzędom krajowym dowodów pierwszeostwa
PATENT EUROPEJSKI Patenty europejskie udzielane są na wszelkie wynalazki we wszystkich dziedzinach techniki pod warunkiem, że są one nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania. Europejskie zgłoszenie patentowe może byd dokonane przez każdą osobę fizyczną lub prawną lub przez każdą osobę równoważną osobie prawnej bez względu na jej narodowośd, miejsce zamieszkania czy siedzibę firmy
Postępowanie przed Europejskim Urzędem Patentowym Zgłaszający, którzy posiadają miejsce zamieszkania lub główną siedzibę firmy w jednym z umawiających się paostw, mogą działad przed EUP w swoim własnym imieniu. W innym przypadku muszą korzystad z usług profesjonalnego przedstawiciela, uprawnionego do występowania przed EUP. Zgłoszenia dokonad można bezpośrednio w Europejskim Urzędzie Patentowym w Monachium, Berlinie lub Hadze (ale najpierw w Polsce) lub przez Urząd Patentowy RP
Postępowanie przed Europejskim Urzędem Patentowym c.d. Zgłoszenia można dokonad: - Osobiście - Za pośrednictwem poczty - On-line - Faksem (bez konieczności dosyłania oryginału!) Zgłoszenia można dokonad w dowolnym języku W dacie dokonania zgłoszenia wyznaczone są wszystkie kraje
Uproszczona procedura udzielania patentu europejskiego Prawidłowe zgłoszenie (nadanie daty) Wniesienie wymaganych opłat urzędowych Badanie formalne Przygotowanie raportu z europejskiego poszukiwania Publikacja europejskiego zgłoszenia patentowego i raportu z poszukiwao Badanie zdolności patentowej wynalazku Decyzja o udzieleniu patentu Walidacja w wyznaczonych krajach
Walidacja w wyznaczonych krajach Aby patent europejski obowiązywał w Polsce uprawniony z patentu europejskiego jest obowiązany złożyd w Urzędzie Patentowym RP tłumaczenie patentu europejskiego na język polski w terminie trzech miesięcy od daty opublikowania przez Europejski Urząd Patentowy informacji o jego udzieleniu oraz wnieśd stosowne opłaty urzędowe.
Wybrane opłaty w procedurze patentu europejskiego Opłata za zgłoszenie (krajowa opłata podstawowa), gdy: - europejskie zgłoszenie patentowe zostało dokonane w formie elektronicznej (on-line) - 105 EUR - europejskie zgłoszenie patentowe zostało dokonane na nośniku papierowym - 190 EUR Opłata za przeprowadzenie poszukiwao - 1 105 EUR Opłata za wyznaczenie jednego lub więcej paostwa członkowskiego - 525 EUR Opłata za przeprowadzenie badao - 1480 EUR Opłata za udzielenie patentu, włączając opłatę za wydrukowanie opisu patentowego - 830 EUR. Jeżeli europejskie zgłoszenie patentowe składane jest w UP RP jako urzędzie przyjmującym, pobierana jest tzw. opłata za przekazanie w wysokości 300 zł.
Zalety patentu europejskiego Jedno zgłoszenie brak konieczności dopasowywania do różnych wymogów formalnych w różnych krajach Jedno zgłoszenie, które wywiera skutek w wielu krajach Jedna procedura administracyjna (w jednym języku, w jednym urzędzie) Jednolity zakres ochrony Możliwośd przesunięcia w czasie decyzji o wyborze krajów, w których patent ma obowiązywad i związanych z tym kosztów.
Zalety patentu europejskiego Jedno zgłoszenie brak konieczności dopasowywania do różnych wymogów formalnych w różnych krajach Jedno zgłoszenie, które wywiera skutek w wielu krajach Jedna procedura administracyjna (w jednym języku, w jednym urzędzie) Jednolity zakres ochrony Możliwośd przesunięcia w czasie decyzji o wyborze krajów, w których patent ma obowiązywad i związanych z tym kosztów.