Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Pradze Biuletyn Informacyjny maj 2017 SPIS TREŚCI: I. WZROST PKB REPUBLIKI CZESKIEJ W I KW. 2017 R.. 2 II. PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA W I KW. 2017 R...... 2 III. BUDOWNICTWO W I KW. 2017 R.. 3 IV. BEZROBOCIE......... 4 V. CENY TOWARÓW I USŁUG.... 5 VI. HANDEL ZAGRANICZNY W I KW. 2017 R.. 5 VII. POLSKO-CZESKA WYMIANA HANDLOWA W I KW. 2017 R.... 7 VIII. CZESKI IMPORT ŻYWNOŚCI Z POLSKI W I KW. 2017 R. 9 IX. STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU CZESKIEJ GOSPODARKI. 10 X. NOWELIZACJA PAKIETU USTAW PODATKOWYCH.. 11 XI. REKORDOWY WZROST PRODUKCJI W BRANŻY MOTORYZACYJNEJ 11 XII. CZESKIE FIRMY CORAZ CZĘŚCIEJ PŁACĄ W EURO. 12 XIII. DUŻA INWESTYCJA GE AVIATION W CZECHACH 12 1
I. Wzrost PKB Republiki Czeskiej w I kw. 2017 r. Według wstępnych danych, PKB Republiki Czeskiej w I kwartale 2017 r., wzrósł międzyrocznie o 2,9%, a w porównaniu z kwartałem poprzednim o 1,3%. Wzrost PKB w I kwartale br. zawdzięcza się zarówno rosnącej produkcji w sektorze przemysłu przetwórczego (produkcja przemysłowa w I kw. wzrosła o 8,0% r/r, a w stosunku do kwartału poprzedniego o 3,5%), jak również dobrym wynikom w sektorze usług. Od strony popytowej, wzrost pomogły osiągnąć podobnie jak w IV kwartale ub.r. - silny popyt zagraniczny i rosnąca konsumpcja gospodarstw domowych. Stosunkowo dobra kondycja gospodarki znalazła także przełożenie na sytuację na rynku pracy. Stopa zatrudnienia w I kwartale 2017 r. wzrosła międzyrocznie o 1,5%, zaś w porównaniu z IV kwartałem ub.r. o 0,6%. Wzrost PKB Republiki Czeskiej w poszczególnych kwartałach lat 2011-2017 (; r/r; w cenach stałych, z korektą sezonową) Q1 Q2 Q3 Q4 6 5 5,0 4,8 4,6 4 3 2 1 0 3,2 2,3 1,4 1,2 0,1 1,3 3,4 3,0 2,6 1,9 4,0 3,0 2,9 2,6 1,81,9-1 -2-0,6-0,9-1,4-0,3-1,1-1,8-3 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017* * Dane za I kw. 2017 r. mają charakter wstępny. Źródło: Czeski Urząd Statystyczny II. Produkcja przemysłowa w I kw. 2017 r. Produkcja przemysłowa w Republice Czeskiej w marcu 2017 r., w stosunku międzyrocznym, wzrosła o 10,9%, a w stosunku do miesiąca poprzedniego spadła o 0,4%. Największy międzyroczny wzrost odnotowano w produkcji pojazdów silnikowych, przyczep i naczep (o 18,4%), wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 16,7%) oraz konstrukcji metalowych i wyrobów z metalu (o 13,0%). Największy międzyroczny spadek odnotowano w produkcji pozostałego sprzętu transportowego (o 11,7%), w dziale 2
naprawa i instalacja maszyn i urządzeń (o 7,2%) oraz w produkcji i dystrybucji energii elektrycznej, gazu, ciepła i powietrza klimatyzowanego (o 1,3%). Przychody z działalności przemysłowej w marcu 2017 r. w cenach bieżących, w stosunku międzyrocznym, były wyższe o 14,7%, a przychody z eksportu bezpośredniego przedsiębiorstw przemysłowych o 15,2%. nowych zamówień w przemyśle międzyrocznie była wyższa o 15,1% (przy czym wartość zamówień zagranicznych wzrosła o 14,5%, a wartość zamówień krajowych o 16,2%). Średnia liczba zatrudnionych w przemyśle czeskim, w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników (bez pracowników agencyjnych), była w marcu 2017 r. międzyrocznie wyższa o 1,9%. Średnie wynagrodzenie miesięczne brutto w przedsiębiorstwach przemysłowych wzrosło nominalnie o 5,6% i wyniosło 31 564 CZK (tj. ok. 1 185 EUR). Produkcja przemysłowa w Czechach w całym I kwartale 2017 r. wzrosła międzyrocznie o 8,0%, a w stosunku do poprzedniego kwartału o 3,5%. Przychody z działalności przemysłowej w I kw. 2017 r. w cenach bieżących, w stosunku międzyrocznym, były wyższe o 10,7%, a przychody z eksportu bezpośredniego przedsiębiorstw przemysłowych o 11,2%. nowych zamówień w przemyśle międzyrocznie była wyższa o 10,2% (przy czym wartość zamówień zagranicznych wzrosła o 9,9%, a wartość zamówień krajowych o 10,9%). Średnia liczba zatrudnionych w przemyśle czeskim, w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników (bez pracowników agencyjnych), była w całym I kw. 2017 r. międzyrocznie wyższa o 1,9%. Średnie wynagrodzenie miesięczne brutto w przedsiębiorstwach przemysłowych wzrosło nominalnie o 5,3% i wyniosło 29 653 CZK (tj. ok. 1 114 EUR). Wyszczególnienie Przemysł Republiki Czeskiej (B+C+D) Przemysł (wskaźniki międzyroczne dane wstępne) Dynamika w cenach stałych (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) styczeń 2017 luty 2017 marzec 2017 I - III 2017 110,3 102,7 110,9 108,0 B) Górnictwo i wydobycie 84,9 102,1 99,8 95,5 C) Przemysł przetwórczy 110,6 102,2 113,1 108,7 D) Produkcja i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła 114,1 106,0 98,7 106,3 III. Budownictwo w I kw. 2017 r. Produkcja budowlana na rynku czeskim w marcu 2017 roku, w stosunku międzyrocznym, wzrosła o 6,2%, a w stosunku do miesiąca poprzedniego o 1,9%. produkcji w budownictwie ogólnym wzrosła r/r o 6,4%, zaś w budownictwie inżynieryjnym o 5,5%. Średnia liczba zatrudnionych w budownictwie czeskim, w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników (bez pracowników agencyjnych), w marcu 2017 r., w stosunku międzyrocznym, była niższa o 2,6%. Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w tej branży wzrosło nominalnie o 3,7% i wyniosło 32 330 CZK (tj. ok. 1 217 EUR). Liczba 3
wydanych zezwoleń budowlanych w marcu 2017 r., w stosunku międzyrocznym, wzrosła o 8,9% (do 6 944), a orientacyjna wartość robót objętych tymi zezwoleniami wzrosła o 98,8% (do 35,9 mld CZK, tj. ok. 1,35 mld EUR). Produkcja budowlana w Czechach w I kwartale 2017 roku spadła realnie o 0,1 r/r, zaś w stosunku do poprzedniego kwartału była wyższa o 0,2%. produkcji w budownictwie ogólnym wzrosła r/r o 3,9%, zaś w budownictwie inżynieryjnym spadła o 13,4%. Średnia liczba zatrudnionych w budownictwie czeskim, w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników (bez pracowników agencyjnych), w I kw. 2017 r. była niższa o 3,1%. Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w tej branży wzrosło nominalnie o 3,2% i wyniosło 31 014 CZK (tj. ok. 1 167 EUR). Liczba wydanych zezwoleń budowlanych w całym I kw. 2017 r., w stosunku międzyrocznym, wzrosła o 8,2% (do 18 861), a orientacyjna wartość robót objętych tymi zezwoleniami o 41,5% (do 79,8 mld CZK, tj. ok. 3,00 mld EUR). Produkcja budowlana (wskaźniki międzyroczne - dane wstępne) Dynamika w cenach stałych (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) Wyszczególnienie styczeń luty marzec I III 2017 2017 2017 2017 Produkcja budowlana ogółem w tym: w budownictwie ogólnym w budownictwie inżynieryjnym Rozpoczęte realizacje mieszkań w tym: w budownictwie jednorodzinnym w budownictwie wielorodzinnym Zakończone realizacje mieszkań w tym: w budownictwie jednorodzinnym w budownictwie wielorodzinnym 98,6 105,1 75,8 104,8 125,4 88,2 103,8 85,9 157,9 93,0 99,8 71,3 123,7 125,4 157,1 111,3 112,0 154,6 106,2 106,4 105,5 153,3 135,7 295,2 71,9 90,9 39,4 99,9 103,9 86,6 126,4 129,5 142,0 94,1 95,5 100,4 IV. Bezrobocie Na koniec kwietnia 2017 roku w Republice Czeskiej bez pracy było 327,2 tys. osób, tj. o 28,9 tys. mniej niż na koniec miesiąca poprzedniego oraz o 87,8 tys. mniej niż na koniec kwietnia 2016 r. Stopa bezrobocia na 30.04.2017 r. wyniosła 4,4% (w przypadku kobiet spadła ona do poziomu 4,6%, zaś wśród mężczyzn 4,2%). Największe bezrobocie odnotowano w powiatach: Karwina (9,9%), Most (9,6%), Ostrawamiasto (8,3%), Usti nad Łabą (8,2%), Bruntal i Jesenik (po 7,5%), Chomutov (7,3%) oraz Decin (7,0%). Najniższe było w powiatach Rychnov nad Kneznou (1,4%), Praga-wschód (1,5%), Pelhrimov (2,1%), Benesov (2,2%), Jindrichuv Hradec i Jicin (po 2,3%), a także Mlada Boleslav, Pisek, Praga-zachód i Pilzno-południe (po 2,4%). Spośród 77 powiatów Republiki Czeskiej, w 34 z nich stopa bezrobocia była wyższa lub taka sama jak średnia dla całego kraju. W ewidencji czeskich urzędów pracy, wg stanu na 30 kwietnia 2017 r., było 159 072 wolnych miejsc pracy (tj. o 8,2 tys. więcej niż w miesiącu poprzednim oraz o 34,8 tys. więcej niż w kwietniu 2016 r.). Na jedno wolne miejsce przypadało średnio 2,1 bezrobotnych, z tego najwięcej w powiatach: Karwina (13,2), Usti nad Łabą (7,9), Jesenik (7,5), Sokolov (6,8), Hodonin (6,4), Bruntal (5,7) oraz Chomutov, Most i Decin (po 5,2). Zasiłek dla bezrobotnych 4
w kwietniu 2017 r. wypłacono 83,4 tys. osób ubiegających się o zatrudnienie, tj. 25,5% ogółu bezrobotnych (w marcu 2017 r. 28,1%, w kwietniu 2016 r. 22,8%). V. Ceny towarów i usług Ceny towarów i usług konsumpcyjnych na rynku czeskim w kwietniu 2017 roku wzrosły międzyrocznie o 2,0%, zaś w stosunku do miesiąca poprzedniego pozostały bez zmian. Największy wpływ na międzyroczny wzrost cen w marcu miały ceny żywności i napojów bezalkoholowych (o 3,6%), co było rezultatem wzrostu cen szeregu artykułów spożywczych, w szczególności cukru (o 20,0%), masła (o 17,9%), jaj (o 18,9%), ziemniaków (o 15,0%), serów (o 12,7%) oraz pieczywa (o 4,7%). Znaczący wzrost cen odnotowano także w dziale transport (o 5,5%), głównie wskutek wzrostu cen paliw o 12,6%. W dziale wyżywienie i zakwaterowanie ceny usług żywieniowych wzrosły o 6,3%, zaś usług kwaterunkowych o 1,5%. W dziale czynsze, woda, energia, paliwa (ogólny wzrost 0,9%) wyższe były ceny czynszów (o 2,6%) i opłaty za energię elektryczną (o 0,3%). Wzrost cen w dziale pozostałe towary i usługi (ogólny wzrost o 1,6%) był w dużej mierze spowodowany wyższymi cenami ubezpieczeń (o 3,7%). Spadek cen odnotowano w dziale napoje alkoholowe i tytoń (o 0,1%), głównie wskutek niższych o 4,1% cen napojów alkoholowych. Niższe były również ceny gazu ziemnego (o 7,1%) oraz opłaty za ciepłą wodę i ogrzewanie (o 1,5%). Ogółem ceny towarów w stosunku międzyrocznym wzrosły o 1,7%, a ceny usług o 2,8%. Średnia stopa inflacji w kwietniu 2017 r. - mierzona wzrostem średnich cen konsumpcyjnych z ostatnich 12 miesięcy w stosunku do średnich cen z poprzednich 12 miesięcy - wyniosła 1,3%. Ceny towarów i usług (wskaźniki, stopa inflacji) Wyszczególnienie Analogiczny okres roku Zmiana Stopa poprzedniego = 100 (2015= inflacji* 02/17 03/17 04/17 100) Ogółem, w tym: 102,5 102,6 102,0 102,7 101,3 Artykuły spożywcze i napoje bezalkoholowe 104,6 104,4 103,6 103,1 101,0 Napoje alkoholowe i tytoń 103,1 103,4 99,9 105,3 103,9 Odzież i obuwie 100,4 100,3 100,8 104,2 101,3 Czynsze, woda, energia, paliwa 100,8 100,9 100,9 101,7 100,6 Wyposażenie mieszkań, sprzęt AGD, naprawy 98,7 99,7 100,0 99,9 99,7 Służba zdrowia 103,8 103,2 103,3 105,8 102,9 Transport 106,6 106,3 105,5 102,3 101,1 Poczta i telekomunikacja 100,4 100,4 100,3 99,7 99,9 Kultura i rekreacja 100,8 100,8 100,9 101,5 100,8 Edukacja 102,1 102,1 102,2 102,8 101,7 Wyżywienie i zakwaterowanie 105,4 105,5 105,6 106,6 102,9 Pozostałe towary i usługi 101,7 101,4 101,6 102,5 101,4 *relacja średnich wskaźników bazowych (rok 2015=100) za ostatnie 12 miesięcy oraz wcześniejsze 12 miesięcy 5
VI. Handel zagraniczny Republiki Czeskiej w I kw. 2017 r. Obroty handlu zagranicznego Republiki Czeskiej w pierwszym kwartale 2017 roku, w stosunku międzyrocznym, wzrosły o 7,3%. Eksport był wyższy o 6,3% i wyniósł 39,4 mld EUR, a import o 8,6% i wyniósł 34,5 mld EUR. Nadwyżka handlowa Republiki Czeskiej w stosunku międzyrocznym zmalała o 8,1% i wyniosła 4,8 mld EUR. Obroty handlu zagranicznego Republiki Czeskiej w okresie styczeń-marzec 2017 r. (w mln) Waluta DYNAMIKA STYCZEŃ-MARZEC 2016 STYCZEŃ-MARZEC 2017 (I-III 2016=100) Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo eksportu importu CZK 1 001 560 859 866 141 694 1 063 439 933 325 130 114 106,2 108,5 EUR 37 041 31 801 5 240 39 358 34 542 4 816 106,3 108,6 USD 40 820 35 048 5 772 41 908 36 780 5 128 102,7 104,9 Wzrost nadwyżki handlowej odnotowano w grupie surowców z wyjątkiem paliw (o 140,3 mln EUR), w grupie maszyn i środków transportu (o 60,1 mln EUR) oraz w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 10,3 mln EUR); nadwyżka obniżyła się w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 202,2 mln EUR), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 111,2 mln EUR) i w grupie napojów i tytoniu (o 56,5 mln EUR). Wzrost deficytu handlowego odnotowano w grupie paliw mineralnych i smarów (o 488,4 mln EUR); z kolei spadek deficytu odnotowano w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 140,9 mln EUR) i w grupie żywności i zwierząt żywych (o 64,9 mln EUR), zaś w grupie wyrobów pozostałych spadek deficytu (o 16,9 mln EUR) spowodował uzyskanie nadwyżki. Największy międzyroczny wzrost wartości czeskiego eksportu w pierwszym kwartale 2017 r. miał miejsce w grupie maszyn i środków transportu (o 1 512,6 mln EUR, tj. o 7,2%), w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 320,7 mln EUR, tj. o 15,3%) oraz w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 226,2 mln EUR, tj. o 4,8%). Spadek wartości eksportu odnotowano w grupie napojów i tytoniu (o 50,8 mln EUR, tj. o 15,5%), w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 25,8 mln EUR, tj. o 19,9%) oraz w grupie paliw mineralnych i smarów (o 16,5 mln EUR, tj. o 2,0%). Największy międzyroczny wzrost wartości importu odnotowano w grupie maszyn i środków transportu (o 1 452,6 mln EUR, tj. o 10,0%), w grupie paliw mineralnych i smarów (o 471,9 mln EUR, tj. o 32,4%) oraz w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 337,4 mln EUR, tj. o 8,8%); spadki wystąpiły w grupie żywności i zwierząt żywych (o 39,6 mln EUR, tj. o 2,4%) oraz w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 36,1 mln EUR, tj. o 34,6%). 1 Głównymi pozycjami czeskiego eksportu w pierwszym kwartale 2017 r. były samochody osobowe (12,7% eksportu ogółem), części i akcesoria samochodowe (8,7%) oraz urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (4,6%); następnie aparaty i urządzenia telefoniczne (2,9%), meble do siedzenia (1,9%), druty i kable izolowane (1,6%), urządzenia elektryczne do przełączania lub zabezpieczania obwodów elektrycznych (1,5%), elektryczny sprzęt oświetleniowy i sygnalizacyjny do pojazdów (1,4%), pompy i podnośniki do cieczy (1,3%) oraz rowery trzykołowe, samochodziki, modele, łamigłówki i inne zabawki (1,2%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 37,8% czeskiego eksportu ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 5,5%. 1 Strukturę towarową czeskiego handlu zagranicznego przedstawia załącznik nr 1. 6
Do największych grup towarowych w czeskim imporcie w omawianym okresie należały: części i akcesoria samochodowe (6,7%), urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (3,6%) oraz aparaty i urządzenia telefoniczne (3,5%); następnie samochody osobowe (2,7%), leki (2,4%), przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (2,1%), elektroniczne układy scalone (1,8%), druty i kable izolowane (1,6%), meble do siedzenia (1,4%) oraz części i akcesoria do maszyn i urządzeń biurowych (1,3%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 27,1% czeskiego importu ogółem, a ich łączna wartość była międzyrocznie wyższa o 24,0%. Największą nadwyżkę handlową w pierwszym kwartale 2017 r. Republika Czeska uzyskiwała w handlu z Niemcami (3 899 mln EUR), Słowacją (1 261 mln EUR), Wielką Brytanią (1 232 mln EUR), Francją (908 mln EUR) oraz Austrią (690 mln EUR), a największy deficyt w handlu z Chinami (-3 583 mln EUR), Koreą Południową (-812 mln EUR), Japonią (-427 mln EUR), Polską (-349 mln EUR) oraz Rosją (-300 mln EUR). VII. Polsko-czeska wymiana handlowa w I kw. 2017 r. Według danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, czesko-polskie obroty handlowe w pierwszym kwartale 2017 r., w stosunku do roku poprzedniego, były o 5,9% wyższe i wyniosły 5 086,9 mln EUR. czeskiego eksportu do Polski wzrosła o 17,2% i wyniosła 2 369,1 mln EUR, a wartość importu spadła o 2,4% i wyniosła 2 717,8 mln EUR. Czeski deficyt w handlu z Polską zmalał o 54,3% i wyniósł 348,7 mln EUR. 2 Czesko-polska wymiana handlowa w okresie styczeń-marzec 2016/2017 (w mln EUR) 3 000 2 500 2 000 1 500 2 021,1 2 784,1 2 369,1 2 727,8 1 000 500 0-500 -763,0-358,7-1 000 I-III 2016 I-III 2017 Czeski eksport do Polski Czeski import z Polski Saldo wymiany dla RCz Źródło: Czeski Urząd Statystyczny W czeskim eksporcie do Polski największy wzrost wartościowy odnotowano w grupie maszyn i środków transportu (o 167,4 mln EUR, tj. o 21,2%), w grupie wyrobów 2 Wg danych Ministerstwa Rozwoju RP (system informacji Insigos), polsko-czeskie obroty handlowe w okresie styczeń-marzec 2017 r. w stosunku międzyrocznym wzrosły o 11,2% i wyniosły 4 924,6 mln EUR. Polski eksport do Czech wzrósł o 4,6% i wyniósł 3 112,2 mln EUR, a import o 24,6% i wyniósł 1 812,4 mln EUR. Wg tych danych, Polska w omawianym okresie uzyskała nadwyżkę handlową z Czechami w wysokości 1 299,8 mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego nadwyżka zmniejszyła się o 221,0 mln EUR, tj. o 14,5%. Dane te wskazują, że w badanym okresie Republika Czeska była 3. największym odbiorcą polskiego eksportu (po Niemczech i Wielkiej Brytanii) oraz 7. dostawcą towarów (za Niemcami, Chinami, Rosją, Włochami, Francją i Holandią). 7
przemysłowych rynkowych (o 59,0 mln EUR, tj. o 12,7%), w grupie paliw mineralnych i smarów (o 44,0 mln EUR, tj. o 70,1%), w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 41,5 mln EUR, tj. o 20,4%) oraz w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 39,0 mln EUR, tj. o 19,1%). Spadek eksportu odnotowano w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 21,7 mln EUR, tj. o 42,8%) oraz w grupie żywności i zwierząt żywych (o 17,3 mln EUR, tj. o 11,6%). 3 W czeskim imporcie z Polski największy wzrost wartościowy odnotowano w grupie maszyn i środków transportu (o 94,4 mln EUR, tj. o 12,6%), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 50,9 mln EUR, tj. o 15,9%), w grupie paliw mineralnych i smarów (o 12,0 mln EUR, tj. o 8,5%), w grupie surowców z wyjątkiem paliw (o 9,7 mln EUR, tj. o 18,5%) oraz w grupie napojów i tytoniu (o 4,1 mln EUR, tj. o 10,0%). Spadek importu odnotowano w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 95,8 mln EUR, tj. o 11,8%), w grupie żywności i zwierząt żywych (o 74,4 mln EUR, tj. o 33,0%), w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 39,8 mln EUR, tj. o 76,3%) oraz w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 30,6 mln EUR, tj. o 10,8%). Największy deficyt w handlu z Polską w omawianym okresie Republika Czeska odnotowała w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (-192,7 mln EUR), następnie w grupie różnych wyrobów przemysłowych (-127,6 mln EUR), w grupie żywności i zwierząt żywych (- 117,1 mln EUR) oraz w grupie paliw mineralnych i smarów (-46,1 mln EUR). Nadwyżkę uzyskano w grupie maszyn i środków transportu (+113,7 mln EUR), w grupie surowców z wyjątkiem paliw (+49,9 mln EUR) oraz w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (+8,7 mln EUR). W czeskim eksporcie do Polski największy udział w omawianym okresie miały samochody osobowe (10,5%) oraz części i akcesoria samochodowe (6,2%); następnie przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (3,4%), urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (2,7%), meble do siedzenia (1,8%), aparaty i urządzenia telefoniczne; podpaski higieniczne, tampony, pieluszki i podobne artykuły sanitarne oraz druty i kable izolowane (po 1,5%), rowery trzykołowe, samochodziki, modele, łamigłówki i inne zabawki (1,4%), a także odpady i złom z żeliwa i stali (1,3%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 31,7% czeskiego eksportu do Polski ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 39,1%. W imporcie z Polski dominowały części i akcesoria samochodowe (9,4%); następnie meble do siedzenia (5,2%), silniki spalinowe tłokowe z zapłonem samoczynnym (3,4%), węgiel kamienny (3,3%), drut miedziany (3,1%), silniki spalinowe tłokowe z zapłonem iskrowym (1,8%), odbiorniki TV i monitory oraz druty i kable izolowane (po 1,4%), wyroby ze stali lub żeliwa walcowane na gorąco (1,3%), a także mięso drobiowe (1,1%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 31,5% czeskiego importu z Polski ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 39,9%. W pierwszym kwartale 2017 r. Polska była trzecim największym partnerem handlowym Republiki Czeskiej pod względem importu (udział 7,9%), po Niemczech (26,0%) i Chinach (11,9%), a przed Słowacją (4,9%), Włochami (4,0%), Francją (3,2%) i Rosją (3,0%), a także trzecim partnerem tego kraju pod względem eksportu (6,0%), po Niemczech (32,7%) i Słowacji (7,5%), a przed Wielką Brytanią (5,3%), Francją (5,1%), Austrią (4,3%), Włochami (4,1%) i Hiszpanią (3,1%). Jak wynika z danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, spadek dodatniego dla Polski salda wymiany handlowej w pierwszym kwartale 2017 r. spowodowany był głównie spadkiem 3 Strukturę towarową czesko-polskiej wymiany handlowej wg danych Czeskiego Urzędu Statystycznego przedstawia załącznik nr 2. 8
czeskiego deficytu w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 154,8 mln EUR), chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 72,1 mln EUR) oraz żywności i zwierząt żywych (o 57,1 mln EUR), a także wzrostem czeskiej nadwyżki w grupie maszyn i środków transportu (o 73,0 mln EUR). Z drugiej jednak strony, pogłębił się czeski deficyt w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 11,9 mln EUR), wyrobów pozostałych (o 0,7 mln EUR) oraz napojów i tytoniu (o 0,1 mln EUR). Z ważniejszych dla polskiego eksportu do Czech pozycji towarowych ponadprzeciętną dynamikę w omawianym okresie wykazywały energia elektryczna (285%), węgiel kamienny (274%), elektryczny sprzęt oświetleniowy i sygnalizacyjny do pojazdów (245%), platerowane wyroby ze stali lub żeliwa (226%), samochody osobowe (193%), odbiorniki TV i monitory (189%), wyroby ze stali lub żeliwa walcowane na gorąco (171%), ołów nieobrobiony (164%), oraz nowe opony gumowe (156%) oraz odpady i złom z żeliwa i stali (153%). Największy międzyroczny spadek dynamiki w czeskim imporcie z Polski odnotowano natomiast w przypadku przetworzonych olejów ropy naftowej, benzyny i nafty (23%), aluminium nieobrobionego (84%), drutów i kabli izolowanych (87%), silników spalinowych tłokowych z zapłonem iskrowym (90%), pozostałych wyrobów z tworzyw sztucznych (95%), a także serów i twarogów oraz mięsa drobiowego (po 97%). Ponadprzeciętną dynamikę w czeskim eksporcie do Polski, z ważniejszych pozycji towarowych, wykazywały węglowodory cykliczne (s3 196%), blachy ołowiane (1 995%), nasiona rzepaku i rzepiku (602%), przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (294%), sztaby i pręty ze stali walcowane na gorąco (216%), odpady i złom z żeliwa i stali (199%), taśmy i dyski magnetyczne (195%), wyroby ze stali lub żeliwa walcowane na gorąco (184%) oraz monitory i projektory (175%). Największy spadek dynamiki eksportu odnotowano natomiast w przypadku oleju rzepakowego (39%), aparatów i urządzeń telefonicznych (79%), aparatury odbiorczej dla radiofonii i radiotelegrafii (89%), pozostałych płyt i folii z innych tworzyw sztucznych (92%), rowerów trzykołowych, samochodzików, modeli, łamigłówek i innych zabawek oraz leków (po 99%). VIII. Czeski import żywności z Polski w I kw. 2017 r. Według wstępnych danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, wartość czeskiego importu z Polski w grupie żywności i zwierzą żywych w pierwszym kwartale 2017 r., w stosunku do roku poprzedniego, spadła o 23,0% i wyniosła 248,9 mln EUR. Największy udział w czeskim imporcie z naszego kraju miało w tym okresie mięso i wyroby mięsne (27,0%), wyroby mleczne i jaja (15,4%), warzywa i owoce (12,4%), zboża i wyroby ze zbóż (12,2%), pozostałe wyroby spożywcze i przyprawy (11,1%; prawie połowę stanowiły w tej kategorii dania gotowe) oraz kawa, herbata, kakao, przyprawy korzenne i wyroby z nich (11,0%). Najniższy udział miały zwierzęta żywe (0,2%), cukier wraz z wyrobami z cukru i miodu (1,9%) oraz ryby i owoce morza (3,4%). Jak wynika z tabeli poniżej, wzrost wartości importu z Polski - w porównaniu do roku poprzedniego - odnotowano w przypadku pozostałych wyrobów spożywczych i przypraw (o 21,6%), warzyw i owoców (o 6,1%) oraz ryb i owoców morza (o 3,4%). Największy procentowy spadek wartości importu odnotowano w przypadku cukru, wyrobów z cukru i miodu (o 70,4%), kawy, herbaty, kakao, przypraw korzennych i wyrobów z nich (o 70,3%) oraz zwierząt żywych (o 37,7%). W czeskim imporcie mięsa i wyrobów mięsnych z Polski, wzrost odnotowano w imporcie mięsa wołowego (o 4,5%), zaś spadek w imporcie mięsa wieprzowego (o 12,2%) i drobiowego 9
(o 3,0%). Mimo spadku, mięso drobiowe pozostało najważniejszym importowanym rodzajem produktu mięsnego, stanowiąc 45% tej kategorii. W grupie wyrobów mlecznych i jaj wzrost odnotowano w imporcie masła i pozostałych tłuszczów mlecznych (o 6,3%) oraz mleka i śmietany (o 6,0%), zaś spadek w imporcie jaj (o 28,9%) oraz serów i twarogów (o 3,2%). Sery i twarogi utrzymały pozycję najważniejszych importowanych z Polski wyrobów mlecznych (43% wartości importu w tej kategorii). W imporcie warzyw i owoców główną pozycją były warzywa świeże, chłodzone i mrożone (38% wartości całej kategorii, wzrost o 8,5% r/r), a w dalszej kolejności warzywa konserwowe i przetworzone (spadek o 9,0%), owoce i orzechy nieoleiste świeże lub suszone (wzrost o 0,4%), owoce konserwowe i przetworzone (wzrost o 35,8%) oraz soki owocowe i warzywne (spadek o 0,5%). Kod SITC Czeski import żywności z Polski w okresie styczeń-marzec 2017 roku Źródło: Czeski Urząd Statystyczny Nazwa grupy towarowej (w tys. EUR) Dynamika (I-III 2016=100) () 0 Żywność i zwierzęta żywe ogółem - w tym: 248 859 77,0 100,0 01 Mięso i wyroby mięsne 104 370 116,0 24,8 02 Wyroby mleczne i jaja 84 683 195,3 20,1 05 Warzywa i owoce 61 404 90,5 14,6 04 Zboża i wyroby ze zbóż 47 301 93,0 11,2 09 Pozostałe wyroby spożywcze i przyprawy 44 460 100,9 10,6 07 Kawa, herbata, kakao i wyroby z nich 35 445 97,3 8,4 08 Pasze dla zwierząt 21 205 114,6 5,0 03 Ryby, skorupiaki i mięczaki 11 976 95,3 2,8 06 Cukier, wyroby z cukru i miodu 8 173 72,6 1,9 00 Zwierzęta żywe 2 132 158,1 0,5 IX. Stan i perspektywy rozwoju czeskiej gospodarki 27 kwietnia br. odbyło się spotkanie nowego czeskiego ministra przemysłu i handlu J. Havlicka z korpusem dyplomatycznym, na którym zarysował on stan i perspektywy rozwoju czeskiej gospodarki. Czeski minister przypomniał, że czeska gospodarka jest w znacznej mierze zależna od handlu zagranicznego, a znaczna część PKB (27% w 2016 r.) jest wytwarzana przez przemysł przetwórczy. Wzrost gospodarczy w ub.r. wyniósł 2,4%, a bezrobocie było najniższe w całej UE. Spadek tempa wzrostu w stosunku do 2015 r. (o 4,5%) wynikał z zakończenia czerpania środków unijnych z poprzedniej perspektywy budżetowej. Produkcja przemysłowa w 2016 r. wzrosła o 2,9% r/r, głównie dzięki branży motoryzacyjnej, która odpowiada bezpośrednio za 22% wartości sprzedanej całego sektora, mając pozytywny wpływ na szereg powiązanych z nią branż przemysłu. Ocenia się, że wzrost produkcji przemysłowej w całym 2017 r. wyniesie ok. 3,5% r/r; kluczowymi czynnikami będą tutaj zmiany globalnego popytu na pojazdy silnikowe oraz rozwój sytuacji gospodarczej w głównych krajach partnerskich, w szczególności w Niemczech. 10
Republika Czeska systematycznie notuje nadwyżkę w handlu zagranicznym: w 2016 r. eksport znów rósł szybciej od importu (2,4% wobec 0,3% r/r), a nadwyżka zwiększyła się do 487,1 mld CZK (ok. 77 mld PLN). Czeski eksport wykazuje silną zależność zarówno sektorową (56,3% udział maszyn i urządzeń transportowych w eksporcie ogółem w 2016 r.), jak i geograficzną (83,6% eksportu trafia do państw członkowskich UE). Duże i rosnące znaczenie w czeskich obrotach handlowych ma Polska: jej udział w czeskim eksporcie w okresie 2000-2016 wzrósł z 5,4% do 5,8%, a w czeskim imporcie z 3,6% do 8,3%. Oczekuje się, że w latach 2017 i 2018 nastąpi dalszy wzrost czeskich obrotów handlowych, czemu sprzyjać będzie poprawa wskaźników wzrostu w szeregu państw UE. X. Nowelizacja pakietu ustaw podatkowych 28 kwietnia br. prezydent M. Zeman podpisał pakiet nowelizacji ustaw podatkowych. Zmiany wejdą w życie 1 czerwca 2017 r. Najważniejsze zmiany podajemy poniżej. Podniesienie ulg podatkowych na dzieci Zwiększono ulgi podatkowe dla rodzin z co najmniej dwójką dzieci: w przypadku drugiego dziecka z 17.004 do 19.404 CZK (ok. 724 EUR), zaś na trzecie i kolejne z 20.604 do 24.204 CZK (ok. 903 EUR). Ulga na pierwsze dziecko pozostała na poziomie 13.404 CZK (ok. 500 EUR). Ulgi te można będzie wykorzystać już przy rozliczeniach za 2017 r. Stawka zryczałtowana także dla pracodawców Obecnie możliwość stosowania stawki zryczałtowanej przysługuje podatnikowi, który ma przychody wyłącznie z działalności gospodarczej i nie zatrudnia pracowników. Nowelizacja ustawy o podatkach dochodowych ten warunek usunęła, a prawo do stosowania stawki zryczałtowanej otrzymali także przedsiębiorcy, którzy otrzymują przychody również z czynności zależnej i równocześnie zatrudniający pracowników. Warunkiem stosowania stawki zryczałtowanej jest jednak nieprzekroczenie progu 5 mln CZK (ok. 187 tys. EUR) rocznych przychodów. Wprowadzenie instytucji osoby niewiarygodnej Już od kilku lat obowiązuje instytucja niewiarygodnego płatnika VAT jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na współpracę handlową z osobą znajdującą się w rejestrze niewiarygodnych płatników VAT, odpowiada za zapłatę podatku VAT z czynności handlowych realizowanych z tą osobą, o ile ta osoba nie spełni tego obowiązku. Dotychczas jednak zdarzało się, że osoba taka wyrejestrowywała się z listy płatników VAT, a następnie rejestrowała ponownie już jako osoba wiarygodna. Po wprowadzeniu zmian nie będzie już takiej możliwości, a osoba fizyczna lub prawna, która zostanie wpisana do rejestru jako osoba niewiarygodna będzie musiała odczekać 2 lata na zniesienie tego statusu. Pozostałe ważniejsze zmiany: - rozszerzenie zakresu przychodów, w stosunku do których można stosować podatek u źródła (srazkova dan) o przychody z drobnej (tj. rocznie do 2,5 tys. CZK, a więc ok. 93 EUR) czynności zależnej; - rozszerzenie możliwości zastosowania zasady reverse charge (przeniesienia zobowiązania podatkowego) na ostatnią grupę towarów, w stosunku do której jest to możliwe na podstawie dyrektywy unijnej ws. VAT; - ułatwienie możliwości uiszczania podatków, ceł, opłat i innych transferów pieniężnych z pomocą karty płatniczej lub podobnego narzędzia płatniczego. 11
XI. Rekordowy wzrost produkcji w branży motoryzacyjnej Według aktualnych danych czeskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego, produkcja samochodów osobowych w Republice Czeskiej w I kwartale br. wzrosła o 10,7% i osiągnęła rekordowy wynik 387,3 tys. nowych pojazdów. Wzrost odnotowały Skoda Auto oraz Hyundai Motor, natomiast niewielki spadek fabryka TPCA (Toyota Peugeot Citroen Automobile) w Kolinie. Eksport wzrósł o 0,1% (do 359,8 tys. sztuk), a sprzedaż krajowa o 13,7%. W I kw. br., w zestawieniu międzyrocznym, fabryka Skody zwiększyła produkcję o 19% (do 232,3 tys. pojazdów), Hyundai o 8% (do 98,1 tys.). W TPCA powstało 56,9 tys. pojazdów, co oznacza spadek o 0,1%. Tatra odnotowała wzrost aż o 72% (do 394 pojazdów). Liczba wyprodukowanych przyczep wzrosła o 10% do 5,8 tys. Produkcja autobusów wyniosła 1 034 (Iveco 940, SOR 84 i KH motor 10) i była wyższa o blisko 5 %. Producent motocykli JAWA odnotował spadek o 1/3 do 458 maszyn. Czescy ekonomiści oczekują, że dzięki imponującym wynikom w I kw. sektor motoryzacyjny znacząco przyczyni się do przyspieszenia rozwoju czeskiej gospodarki, wzrostu poziomu zatrudnienia i zarobków. Po zeszłorocznym wzroście w branży przemysłowej, który wyniósł niecałe 3%, w tym roku spodziewane jest znaczne przyspieszenie do ok. 6%. XII. Czeskie firmy coraz częściej płacą w euro Wraz z rosnącym czeskim eksportem rośnie udział transakcji w walucie europejskiej realizowanych pomiędzy przedsiębiorstwami tego kraju, a także kredytów zaciąganych w tej walucie. Jeszcze kilka lat temu wysoki udział płatności w euro w płatnościach ogółem był w Czechach domeną dużych firm działających zwłaszcza w branży nieruchomości oraz w sektorach przetwórczym i finansowym. W ostatnich latach obserwuje się jednak wzrost popularności waluty europejskiej także wśród mniejszych firm. O ile jeszcze w 2012 r. tylko 8,7% płatności pomiędzy czeskimi firmami wykonywano w euro, dwa lata później odsetek ten wzrósł do 15,0%, a w I kw. 2017 r. do 20,5%. Wśród powodów rosnącej popularności waluty europejskiej wymienia się chęć zminimalizowania ryzyka wynikającego z wahań kursowych, co ma szczególne znaczenie dla branż, w których zyskowność jest stosunkowo niewielka. Popularność euro wiąże się także z coraz większą otwartością czeskiej gospodarki: wartość czeskiego eksportu w stosunku do PKB wzrosła z 58,8% w 2009 do 80,3% w 2016 r. W wielu branżach, w szczególności w przemyśle maszynowym czy motoryzacyjnym, inicjatorem przechodzenia na płatności w euro są najczęściej wielkie koncerny prowadzące rozległą działalności eksportową. Czescy przedsiębiorcy coraz chętniej sięgają także po kredyty w euro ich łączna wartość wzrosła w latach 2012-17 o 1/5 do 2,38 bln CZK (ok. 90 mld EUR), a udział w łącznej sumie zadłużenia kredytowego czeskich firm z 12,7% do 20,1%. W tym przypadku należy wziąć pod uwagę również aspekt zakończenia interwencji walutowych Narodowego Banku Czeskiego, powstrzymujących koronę przed umocnieniem się w stosunku do kursu 27 CZK/EUR umacniająca się po zakończeniu interwencji korona (nastąpiło to ostatecznie 6 kwietnia br.) sprawiła bowiem, że wartość zaciągniętego w euro zadłużenia przeliczona na korony, de facto spadła. 12
XIII. Duża inwestycja GE Aviation w Czechach Amerykański koncern przemysłowy GE Aviation przygotowuje się do zwiększenia produkcji silników samolotowych w Czechach. Pomocniczą rolę w projekcie będą miały również zakłady tej firmy w Polsce i we Włoszech. GE Aviation obecna jest w Czechach od 2007 r. na obrzeżach Pragi produkuje silniki do mniejszych samolotów. W październiku 2016 r. firma poinformowała, że w Czechach powstanie centrala nowego projektu produkcji silników turbośmigłowych typu ATP (advanced turbopop) ma to być największy tego typu zakład produkcyjny na świecie. Obecnie koncern szuka odpowiedniej lokalizacji w okolicach Pragi, gdzie w 2018 r. mają zostać położone fundamenty nowego obiektu. całego projektu szacowana jest na 400 mln USD (z tego 70 mln USD pochłonie budowa nowej hali produkcyjnej). Według informacji medialnych, w Czechach produkowane będą kluczowe części silników, tu także silniki będą montowane, testowane i certyfikowane. Koncern zakłada, że produkcja w tym kraju będzie prowadzona co najmniej przez 20 lat, a zakłady wytwarzać będą rocznie od 400 do 600 silników turbośmigłowych. Znany jest już odbiorca pierwszych silników będzie to amerykański producent mniejszych samolotów Cessna. Obecnie trwa kompletowanie listy poddostawców 18 potencjalnych czeskich partnerów GE Avation rozpoczęło już rozmowy z amerykańskim gigantem lotniczym; kontrakty w br. ma podpisać jednak zaledwie od 3 do 5 firm. W ramach umowy o udzieleniu zachęt inwestycyjnych podpisanej pomiędzy GE Aviation a czeskim rządem, do 2023 r. gwarantuje się zatrudnienie 500 nowych pracowników (tylko w 2016 r. zwiększono zatrudnienie o 160 osób). Wzmocniono również współpracę w zakresie B+R z praską politechniką (obecnie ok. 50 studentów tej uczelni pracuje w firmie na niepełny etat). Zamiarem czeskiego rządu jest, aby inwestycja ta stała się modelowym przykładem odchodzenia od tzw. montowni ku inwestycjom z wysoką wartością dodaną, a jej sukces ma przyciągnąć do Czech kolejne tego typu firmy. 13
Grupa SITC WPHI Praga, maj 2017 Załącznik nr 1 STRUKTURA TOWAROWA CZESKIEJ WYMIANY HANDLOWEJ W OKRESIE STYCZEŃ-MARZEC 2017 ROKU (w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego) (w mln EUR) CZESKI EKSPORT CZESKI IMPORT WYSZCZEGÓLNIENIE I-III 2016 I-III 2017 Dynamika 2016/2017 I-III 2016 I -III 2017 Dynamika 2016/2017 Saldo I-III 2016 Saldo I-III 2017 Ogółem w tym: 37 041,2 100,0 39 357,5 100,0 106,3 31 800,8 100,0 34 542,0 100,0 108,6 5 240,4 4 815,5 0 Żywność i zwierzęta żywe 1 300,1 3,5 1 325,4 3,4 101,9 1 627,3 5,1 1 587,7 4,6 97,6-327,2-262,3 1 Napoje i tytoń 327,9 0,9 277,1 0,7 84,5 219,7 0,7 225,4 0,7 102,6 108,2 51,7 2 Surowce z wyjątkiem paliw 705,7 1,9 891,5 2,3 126,3 685,8 2,2 731,3 2,1 106,6 19,9 160,2 3 Paliwa mineralne i smary 818,4 2,2 801,9 2,0 98,0 1 458,0 4,6 1 929,9 5,6 132,4-639,6-1 128,0 4 Tłuszcze roślinne i zwierzęce 129,3 0,3 103,5 0,3 80,1 104,5 0,3 68,4 0,2 65,4 24,8 35,1 5 Chemikalia i wyroby pochodne 2 092,3 5,6 2 413,0 6,1 115,3 3 710,2 11,7 3 889,9 11,3 104,8-1 617,9-1 476,9 6 Wyroby przemysłowe rynkowe 5 891,8 15,9 6 013,5 15,3 102,1 5 590,3 17,6 5 914,2 17,1 105,8 301,5 99,3 7 Maszyny i środki transportu 21 029,3 56,8 22 541,9 57,3 107,2 14 471,5 45,5 15 924,1 46,1 110,0 6 557,7 6 617,8 8 Różne wyroby przemysłowe 4 672,4 12,6 4 898,6 12,4 104,8 3 848,7 12,1 4 186,2 12,1 108,8 823,7 712,5 9 Wyroby pozostałe 74,0 0,2 91,1 0,2 123,1 84,8 0,3 85,1 0,2 100,3-10,8 6,1 Źródło: Czeski Urząd Statystyczny 14
Grupa SITC WPHI Praga, maj 2017 Załącznik nr 2 STRUKTURA TOWAROWA CZESKO-POLSKIEJ WYMIANY HANDLOWEJ W STYCZEŃ-MARZEC 2017 ROKU (w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego) (w mln EUR) WYSZCZEGÓLNIENIE CZESKI EKSPORT DO POLSKI I-III 2016 I-III 2017 Dynamika 2016/2017 CZESKI IMPORT Z POLSKI I-III 2016 I-III 2017 Dynamika 2016/2017 Saldo I-III 2016 Saldo I-III 2017 Ogółem w tym: 2 021,1 100,0 2 369,1 100,0 117,2 2 784,1 100,0 2 717,8 100,0 97,6-762,9-348,7 0 Żywność i zwierzęta żywe 149,0 7,4 131,7 5,6 88,4 323,2 11,6 248,9 9,2 77,0-174,2-117,1 1 Napoje i tytoń 14,1 0,7 18,1 0,8 128,2 41,0 1,5 45,1 1,7 110,0-26,9-27,0 2 Surowce z wyjątkiem paliw 82,5 4,1 112,0 4,7 135,9 52,4 1,9 62,1 2,3 118,5 30,0 49,9 3 Paliwa mineralne i smary 62,7 3,1 106,7 4,5 170,1 140,8 5,1 152,8 5,6 108,5-78,1-46,1 4 Tłuszcze roślinne i zwierzęce 50,6 2,5 28,9 1,2 57,2 60,0 2,2 20,2 0,7 33,7-9,4 8,7 5 Chemikalia i wyroby pochodne 203,0 10,0 244,5 10,3 120,4 283,3 10,2 252,7 9,3 89,2-80,3-8,2 6 Wyroby przemysłowe rynkowe 464,4 23,0 523,5 22,1 112,7 811,9 29,2 716,1 26,4 88,2-347,5-192,7 7 Maszyny i środki transportu 788,5 39,0 955,9 40,3 121,2 747,8 26,9 842,2 31,0 112,6 40,7 113,7 8 Różne wyroby przemysłowe 204,0 10,1 243,0 10,3 119,1 319,7 11,5 370,6 13,6 115,9-115,7-127,6 9 Wyroby pozostałe 2,2 0,1 4,7 0,2 211,1 3,9 0,1 7,0 0,3 180,5-1,7-2,3 Źródło: Czeski Urząd Statystyczny 15