Prof. dr hab. Marzenna Anna WERESA Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Kolegium Gospodarki Światowej Ocena dorobku naukowo-badawczego, dydaktycznego, popularyzatorskiego i współpracy międzynarodowej dr Magdaleny Olczyk w postępowaniu o nadanie stopnia naukowego doktora habilitowanego w dziedzinie nauki ekonomiczne w dyscyplinie ekonomia 1. Podstawy formalno-prawne sporządzenia recenzji Podstawę do przygotowania recenzji stanowi powołanie przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów na recenzenta (BCK-II-L-7037/18 z dnia 12 czerwca 2018 r.), zgodnie z pismem Dziekana Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej z dnia 29 czerwca 2018 r. Do pisma załączono dokumentację wnioskodawcy, na którą składają się następujące elementy: - wniosek z dnia 25 kwietnia 2018 r. o przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego; - kopia dyplomu uzyskania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych; - autoreferat Habilitantki zawierający opis dorobku i osiągnięć naukowych w j. polskim i angielskim; - wykaz opublikowanych prac naukowych wraz z kopiami wybranych prac Habilitantki; - informację o osiągnięciach dydaktycznych, współpracy naukowej, odbytych stażach i popularyzacji nauki; - oświadczenia współautorów prac naukowych określające ich udział w publikacjach współautorskich. Niniejsza recenzja ma na celu określenie, czy przedstawione osiągnięcia Habilitantki spełniają wymogi określone w art. 16 Ustawy z dnia 14.03.2003 r. o stopniach i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2016 r. poz. 882, 1311). Ocenę dorobku i aktywności naukowo-dydaktycznej Habilitantki przeprowadzono stosując kryteria wskazane w Rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 września 2011 r. w sprawie kryteriów oceny osiągnięć osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego (Dz. U. Nr 196, poz. 1165). 2. Podstawowa informacja o przebiegu pracy naukowo-dydaktycznej Dr Magdalena Olczyk jest absolwentką studiów dziennych na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego. W 1995 roku uzyskała tytuł magistra nauk ekonomicznych 1
(specjalizacja: Ekonomika i Organizacja Handlu Zagranicznego). W 2006 roku uzyskała stopień doktora nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia nadany uchwałą Rady Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej na podstawie rozprawy pt. Konkurencyjność polskiego eksportu artykułów przemysłowych na wybranych rynkach unijnych. Po doktoracie Habilitantka zdobywała doświadczenie naukowo-badawcze i doskonaliła swój warsztat naukowy w ośrodkach krajowych StatSoft Poland w Krakowie, na Politechnice Gdańskiej oraz w SWPS w Warszawie. Odbywała też kursy i staże za granicą w University of Iceland, Helmut Schmidt University (Niemcy), National University of Ireland oraz w University of Macedonia. Karierę zawodową Habilitantka rozpoczęła już w czasie studiów magisterskich, podejmując pracę jako dyrektor handlowy w Przedsiębiorstwie Handlu Zagranicznego HANDKOL, a następnie jako dyrektor finansowy w centrum medycznym OLK w Gdańsku. Ponadto, w latach 2000-2008 współzarządzała siecią szkół językowych British School. Jednocześnie od roku 2000 rozpoczęła karierę naukową podejmując pracę na stanowisku asystenta, a od 2006 r. na stanowisku adiunkta w Katedrze Nauk Ekonomicznych na Wydziale Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej. Od 2017 r. jest zatrudniona w tej katedrze na stanowisku starszego wykładowcy. 3. Ocena głównego osiągniecia naukowego Zainteresowania naukowe Habilitantki dotyczą międzynarodowej konkurencyjności wpisując się w problematykę ekonomii międzynarodowej. Głównym osiągnięciem naukowym wskazanym przez Habilitantkę zgodnie z zapisem art. 16 Ustawy z dnia 14.03.2003 r. o stopniach i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki jako podstawa wniosku o przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego są 2 cykle publikacji powiązanych tematycznie, zatytułowane: - Cykl 1. Koncepcja międzynarodowej konkurencyjności w teorii ekonomii (6 opublikowanych prac); - Cykl 2. Determinanty eksportu i konkurencyjności przemysłu przetwórczego (8 opublikowanych prac). Dokonując oceny tego głównego osiągnięcia, składającego się z dwóch członów zastanawiałam się nad jego zgodnością z ustawowym zapisem. Zgodnie z Art. 16. ust. 1 Do postępowania habilitacyjnego może zostać dopuszczona osoba, która posiada stopień doktora oraz osiągnięcia naukowe lub artystyczne, uzyskane po otrzymaniu stopnia doktora, stanowiące znaczny wkład autora w rozwój określonej dyscypliny naukowej lub artystycznej oraz wykazuje się istotną aktywnością naukową lub artystyczną.. W ust. 2 ustawodawca precyzuje: Osiągnięcie, o którym mowa w ust. 1, może stanowić: 1) dzieło opublikowane w całości lub w zasadniczej części, albo cykl publikacji powiązanych tematycznie. Regulacja ustawowa dotyczy moim zdaniem jednego cyklu publikacji powiązanych tematycznie, nie kilku (w tym przypadku dwóch). Rozstrzygnięcie dylematu interpretacyjnego pozostawiam Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, skupiając się na merytorycznej zawartości obu wskazanych cykli, aby odpowiedzieć na pytanie czy dokonania tam ujęte stanowią znaczny wkład Habilitantki w rozwój dyscypliny ekonomia. 2
Na pierwszy cykl publikacji pt. Koncepcja międzynarodowej konkurencyjności w teorii ekonomii składa się 6 opublikowanych prac. Patrząc z perspektywy parametryzacji, w sumie są to 74 punkty wg punktacji publikacji MNiSW. Cykl obejmuje następujące publikacje: - 1 artykuł opublikowany w czasopiśmie indeksowanym w bazie Web of Science (lista A MNiSW): Bibliometric approach to tracking the concept of international competitiveness, Journal of Business Economics and Management, 2016, 17(6), s.945-959; - 3 artykuły w polskich czasopismach naukowych (lista B MNiSW): o Koncepcja międzynarodowej konkurencyjności analiza bibliometryczna, Ekonomista, 2017, 5, s. 543-568, o Analiza bibliometryczna badań nad konkurencyjnością międzynarodową, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 2016, 271, s. 126-137, o Konkurencyjność w literaturze ekonomicznej analiza bibliometryczna, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 2015, 401, s.338-348; - 2 artykuły wydane za granicą w czasopismach nie umieszczonych na liście czasopism MNiSW: o International Competitiveness in the Economic Literature, Athens Journal of Business and Economics, 2016, 2(4), s. 375-388. o The systematic retrival of international competitiveness literature: a bibliometric study, Eurasian Economic Review, Springer, 2016, 6(3), s. 429-457. Wszystkie prace zaliczone przez Habilitantkę do tego cyklu koncentrują się na bibliometrycznej analizie konkurencyjności międzynarodowej i zostały zrealizowane w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki pt. Międzynarodowa konkurencyjność w teorii ekonomii analiza bibliometryczna. W pracach tych Habilitantka skupia się na definicji międzynarodowej konkurencyjności na poziomie makro poszukując w literaturze naukowej źródeł tej koncepcji oraz jej powiązania z teoriami ekonomicznymi. Punktem wyjścia prowadzonych badań bibliometrycznych jest konstatacja, że tradycyjna analiza literatury niewiele wnosi do aktualnego stanu wiedzy na temat koncepcji międzynarodowej konkurencyjności (Autoreferat zał. 2a do wniosku, s. 17). W publikacjach zaliczonych przez Habilitantkę do tego cyklu postawiono kilka pytań badawczych, które dotyczą definicji konkurencyjności międzynarodowej, źródeł tej koncepcji i jej ewolucji, teorii ekonomicznych na których ona bazuje, a także dyfuzji wiedzy dot. tego zagadnienia. Podjęto również próbę zidentyfikowania wkładu poszczególnych autorów w rozwój tej koncepcji. Habilitantka w swoim Autoreferacie (s. 17) sprowadza główne wątki, którymi się zajmuje w ramach tego cyklu publikacji do 5 następujących pytań badawczych: 1. Jakie publikacje i którzy autorzy mają decydujący wkład w ewolucję koncepcji międzynarodowej konkurencyjności? 2. Jakie są źródła koncepcji międzynarodowej konkurencyjności? Czy należy ich szukać w neoklasycznych teoriach handlu zagranicznego? 3. Jakimi ścieżkami przebiegała dyfuzja wiedzy w drodze ewolucji koncepcji międzynarodowej konkurencyjności? 3
4. Jakie są teorie ekonomiczne mające decydujący wkład w ewolucję koncepcji międzynarodowej konkurencyjności? 5. Jakie są dominujące tematy badawcze w analizach międzynarodowej konkurencyjności i jak zmieniła się ich rola na przestrzeni czasu? Zarysowane pytania są niewątpliwie bardzo interesujące, ale prowadzą raczej do opisu stanu badań dotyczących ujęć konkurencyjności międzynarodowej w literaturze, Habilitantka nie formułuje w sposób bezpośredni problemu badawczego, który ten cykl publikacji miałby rozwiązać. Po zapoznaniu się z pracami zaliczonymi do tego cyklu uważam, że nie tylko ich tematyka, ale i zawarte tam treści w pewnym zakresie pokrywają się. Dotyczy to w szczególności trzech z sześciu publikacji z tego cyklu, tj. następujących prac: 1) Koncepcja międzynarodowej konkurencyjności analiza bibliometryczna (Ekonomista, 2017, 5, s. 543-568) 2) Bibliometric approach to tracking the concept of international competitiveness, (Journal of Business Economics and Management, 2016, 17(6), s.945-959) 3) The systematic retrival of international competitiveness literature: a bibliometric study (Eurasian Economic Review, Springer, 2016, 6(3), s. 429-457) Bazują one na jednym ujęciu koncepcyjnym i tej samej metodzie (bibliometria). Przewijają się w tych opracowaniach zbliżone tezy i wnioski, udokumentowane są takimi samymi danymi ujętym w identyczne wykresy i tabele. Na przykład w artykule pt. Koncepcja międzynarodowej konkurencyjności analiza bibliometryczna (Ekonomista, 2017, 5, s. 543-568) oraz w artykule Bibliometric approach to tracking the concept of international competitiveness, (Journal of Business Economics and Management, 2016, 17(6), s.945-959) oraz w artykule The systematic retrival of international competitiveness literature: a bibliometric study (Eurasian Economic Review, Springer, 2016, 6(3), s. 429-457) analizie poddano tę samą próbę 1174 artykułów z lokalnej bazy bibliometrycznej), badając te same zagadnienia i ilustrując je takimi samymi rysunkami, a mianowicie: 1) produktywność naukową (odpowiednio rys. 2 s. 554 w art. Koncepcja międzynarodowej. ; rys. 1, s. 949 w art. Bibliometric approach oraz rys. 1 s. 435 w art. The systematic retrival ;) 2) 40 najczęściej cytowanych publikacji (odpowiednio w powyżej wymienionych artykułach: rys. 3, s. 555 w art. Koncepcja międzynarodowej. ; rys. 2 s. 950 w art. Bibliometric approach ; rys. 2 s. 443 w art. The systematic retrival ); 3) ścieżki dyfuzji wiedzy dot. konkurencyjności międzynarodowej (odpowiednio: tab. 2 s. 556 w art. Koncepcja międzynarodowej. ; tab. 1 s. 953 w art. Bibliometric approach ; tab. 5, s. 445 w art. The systematic retrival ); 4) kluczowe problemy badawcze w literaturze nt. konkurencyjności międzynarodowej w latach 1945-2015 (odpowiednio: rys. 4 s. 954 i rys. 5 s 955 w art. Bibliometric approach ; rys. 3, s. 448 i rys. 4 s. 449 w art. The systematic retrival Dostrzegam też pewne niespójności dotyczące opisu tej samej próby badawczej w poszczególnych pracach. Tabela 1 na s. 553 w art. Koncepcja międzynarodowej. informuje, że próba zawiera 1174 artykuły pochodzące z 457 czasopism naukowych opracowanych przez autorów z 961 instytucji i 69 krajów. Opis tej samej próby zawarty w art. The systematic retrival tab. 1, s. 434 informuje o tej samej liczbie publikacji i autorów, 4
ale pochodzących z 921 instytucji i z 67 krajów. Z kolei we wcześniejszym ze swoich artykułów zatytułowanym International Competitiveness in the Economic Literature, (Athens Journal of Business and Economics, 2016, 2(4), s. 375-388), w którym podstawą do analiz jest również ta sama próba badawcza, Habilitantka podaje tę samą charakterystykę jak w art. Koncepcja międzynarodowej. opublikowanym w 2017 roku w Ekonomiście. Zakładam, że wystąpił tu błąd w druku, niemiej jednak niespójność ta zasiewa cień wątpliwości co do jakości tego badania. Niewątpliwie sukcesem Habilitantki, jeśli chodzi o meritum tych badań, jest zaproponowanie metodyki badań wcześniej nie stosowanej do analiz konkurencyjności międzynarodowej. Wprawdzie analizy bibliometryczne są od wielu lat stosowane w literaturze ekonomicznej, nie jest to więc metoda nowatorska, ale nowa dla analizowanego zagadnienia. Zarówno zaproponowanie metody, jak i uzyskane wyniki można uznać za pewien wkład Habilitantki do nauk ekonomicznych. W mojej opinii osiągniecia Habilitantki uzyskane wyłącznie w ramach tego cyklu publikacji nie są wystarczające, aby stwierdzić, że stanowią wskazany w ustawie znaczny wkład autora w rozwój określonej dyscypliny naukowej. Świadczą o tym następujące przesłanki: - Cztery z artykułów składających się na cykl sześciu powiązanych tematycznie publikacji dotyczących konkurencyjności międzynarodowej bazują na tych samych badaniach wykorzystują tę samą metodę (analiza bibliometryczna), z czego trzy artykuły zawierają właściwie te same wyniki i konkluzje. - Wkład Habilitantki odnosi się do zastosowania do badania konkurencyjności metodyki badań, innej niż metody stosowane wcześniej w literaturze do analizy tego zagadnienia, jednak nie jest to metoda nowatorska. Nie stanowi to w mojej ocenie znacznego wkładu w rozwój teorii konkurencyjności. Drugi cykl publikacji, który jest elementem wskazanego przez Habilitantkę osiągnięcia naukowego zatytułowany jest Determinanty eksportu i konkurencyjności przemysłu przetwórczego. Składa się na ten cykl 8 następujących prac (w sumie 86 punktów wg punktacji MNiSW): - 3 artykuły opublikowane we współautorstwie z A. Kordalską w czasopismach o zasięgu międzynarodowym, indeksowane w bazie Web of Science (lista A MNiSW): o International Competitiveness of Czech Manufacturing a sectoral approach with error correction model, Prague Economic Papers, 2017, 26(2), s. 213-226; o Gross Exports versus Value-Added Expoerts: Determinants and Policy Implications for Manufacturing Sectors in Selected CEE Countries, Eastern European Economics, 2017, 55(1), s. 91-109; o CEE Trade in Services: Value Added versus Gross Terms Approaches, Eastern European Economics, 2018, (publikacja on-line), s. 1-23; - 2 artykuły we współautorstwie z A. Kordalską w polskich czasopismach naukowych (lista B MNiSW): 5
o Determinanty wzrostu polskiego eksportu przemysłu przetwórczego analiza długookresowa, Studia Ekonomiczne, 2015, nr 4, s. 543-568; o Impact of the Manufacturing Sector on the Export Competitiveness of European Countries a Spatial Panel Analysis, Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe 7(4), s. 105-120; - 2 rozdziały w monografiach (w tym 1 we współautorstwie z A. Kordalską): o Konkurencyjność międzynarodowa produkcji przemysłowej krajów UE 15 w świetle wybranych metod analiz analizy przestrzennej, [w]: Analizy przestrzenne procesów gospodarczych i społecznych, red. J. Kujawska, Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2015, s. 9-27; o Konkurencyjność sektorów przemysłu przetwórczego i ich wpływ na międzynarodową konkurencyjność gospodarki polskiej analiza panelowa, [w]: Modele ustroju społeczno-gospodarczego. Kontrowersje i dylematy, red. E. Mączyńska, PTE Warszawa 2015, s. 424-439; - 1 artykuł (we współautorstwie z A. Kordalską) w czasopiśmie krajowym nie ujętym na liście MNiSW: Identyfikacja konkurencyjności sektorów przemysłu przetwórczego i ich wpływ na międzynarodową konkurencyjność gospodarki polskiej analiza panelowa w modelu ECM, Materiały i Studia Narodowego Banku Polskiego, nr 311, 2015, s. 1-65. Głównym celem badań prezentowanych w ramach tego cyklu było wyznaczenie czynników determinujących eksport i konkurencyjność przemysłu przetwórczego Polski oraz innych krajów z regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Habilitantka postawiła sześć następujących pytań badawczych (s. 26 Autoreferatu): 1. Jakie są determinanty międzynarodowej konkurencyjności polskiego przemysłu przetwórczego? 2. Jaka strategia konkurowania dominuje w polskim eksporcie przemysłu przetwórczego (cena czy jakość)? 3. Jakie są determinanty wzrostu polskiego eksportu przemysłu przetwórczego? 4. Czy czynniki przestrzenne wpływają na wzrost eksportu sektora przemysłu przetwórczego? 5. Czy ocena roli poszczególnych determinant eksportu zależy od sposobu mierzenia eksportu w badaniach ekonomicznych? 6. Jak powiazania sektora przetwórstwa przemysłowego z sektorem usług wpływają na wzrost eksportu obu sektorów? Pytania te można uznać za cele szczegółowe tego cyklu. W mojej ocenie można byłoby tę obszerną listę pytań trochę zredukować, integrując pytanie o determinanty międzynarodowej konkurencyjności polskiego przemysłu przetwórczego (pyt. nr 1) z pytaniem o determinanty wzrostu polskiego eksportu (pyt. nr 3). Warto byłoby też zastanowić się nad związkami przyczynowo- skutkowymi między niektórymi z analizowanych zagadnień (stawiając nie tylko pytania: czy? jak?, ale także pytanie: dlaczego?). Sądzę, że powinien to być kierunek dalszych badań Habilitantki. 6
Najwięcej miejsca Habilitantka poświęciła w tym cyklu publikacji badaniu czynników determinujących międzynarodową konkurencyjność polskiego przemysłu przetwórczego. Jako miarę konkurencyjności przyjęto w tych badaniach raczej rzadko stosowany w literaturze empirycznej wskaźnik salda bilansu handlowego. Cenne jest to, że przed zastosowaniem tego miernika omówiono jego wady i zalety (m.in. w publikacji Identyfikacja sektorów przemysłu przetwórczego oraz w rozdziale pt. Konkurencyjność sektorów przemysłu przetwórczego ). Badania te pozwoliły wykazać pozytywny wpływ zmian w relatywnym popycie, wydajności pracy oraz otwartości na wymianę handlową na wzrost eksportu przemysłu przetwórczego w Polsce. Habilitantka zwraca jednakże uwagę na to, że sposób mierzenia eksportu może mieć znaczenie dla uzyskanych wyników badań. Wątek ten rozwija w artykule pt. Gross Exports versus Value-Added Expoerts: Determinants and Policy Implications for Manufacturing Sectors in Selected CEE Countries, w którym, po analizie czynników determinujących konkurencyjność przemysłu przetwórczego siedmiu krajów Europy Środkowo-Wschodniej przy zastosowaniu dwóch różnych miar konkurencyjności eksportu (tj. wartości dodanej i wartości dóbr finalnych), Habilitantka dochodzi do wniosku, że obie miary przynoszą zbliżone wyniki. Badania te można uznać za oryginalny wkład Habilitantki do nauk ekonomicznych. Innym wątkiem, odnoszącym się do ostatniego z postawionych pytań badawczych jest zagadnienie powiązań sektora przetwórstwa przemysłowego z sektorem usług. Ten problem badawczy jest jak dotychczas mało zbadany w literaturze ekonomicznej. Z badań Habilitantki zaprezentowanych w artykule pt. CEE Trade in Services: Value Added versus Gross Terms Approaches wynika, że pozytywny wpływ na eksport usług mają silne powiązania między krajowym sektorem przemysłowym i usługowym. Szczególne znaczenie tych powiazań udowodniono dla krajów grupy Wyszehradzkiej, zwłaszcza dla usług biznesowych, natomiast dla usług finansowych zależność tę wykazano w Litwie, Łotwie i Estonii. Reasumując, badania w ramach tego cyklu uważam za oryginalne i wartościowe. Jest to wkład Habilitantki do badań nad konkurencyjnością. Odnotować należy jednakże fakt, że siedem z ośmiu publikacji tego cyklu powstało we współautorstwie z A. Kordalską. Oceniając wkład Habilitantki do nauki należy więc brać pod uwagę, że jest to dorobek wspólny obu autorek. Niemniej jednak, po lekturze prac tego cyklu uważam, że zawarte tam wyniki badań i sformułowane na ich podstawie wnioski pozwalają uznać, że najważniejsze osiągnięcie naukowe wskazane przez Habilitantkę wnosi znaczny wkład w rozwój dyscypliny ekonomia i tym samym to ustawowe kryterium uważam za wypełnione. 4. Ocena pozostałej działalności naukowej, dydaktycznej i popularyzatorskiej 4.1.Dorobek naukowo-badawczy Pozostały dorobek naukowo-badawczy i publikacyjny Habilitantki po uzyskaniu stopnia doktora (w 2002 r.), skoncentrowany jest na dwóch głównych obszarach badawczych, tj.: (1) zmianach strukturalnych w gospodarce oraz (2) wybranych zagadnieniach ekonomicznych dotyczących regionu Morza Bałtyckiego (m.in. innowacyjności i konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, aktywizacji zawodowej kobiet). 7
Badania poświęcone powyższym zagadnieniom były prowadzone w ramach 3 projektów o zasięgu międzynarodowym, tj.: - Innovative SMEs by Gender and Age (IGA) - projekt finansowany z programu Interreg; dodatkowe finansowanie pozyskano też z Narodowego Centrum Nauki; - Qualification, Innovation, Cooperation and Key Business for Small and Medium Enterprises in the Baltic Sea Region (QUICK) - projekt finansowany z programu Interreg; - Common Vocational Training to Master in the Baltic Sea Region - projekt finansowany z programu Erasmus plus. Cały dorobek naukowy Habilitantki pod względem ilości opublikowanych prac uważam za duży i co ważne, jest to dorobek różnorodny. W okresie 12 lat od uzyskania stopnia doktora opublikowała ona w sumie 64 opracowania, w tym: - 2 monografie, w tym 1 we współautorstwie, - 4 artykuły w czasopismach z listy A Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, - 20 artykułów w innych czasopismach (w tym 7 w j. angielskim), - 24 rozdziały w monografiach (w tym 13 w j. angielskim), - 1 skrypt dydaktyczny, - 5 ekspertyz. Pozostałe publikacje to głównie prace o charakterze working papers. 35 z tych opracowań Habilitantka opublikowała we współautorstwie. W sumie Jej publikacje ujęte według punktacji MNiSW składają się na 315 punktów MNiSW, wg bazy Web of Science cytowane były 25 razy (Indeks Hirscha=3), zaś baza Google Scholar odnotowała 262 cytowania (index Hirscha= 7). Najważniejsze prace w Jej dorobku naukowym to przede wszystkim artykuły, opublikowane w międzynarodowych czasopismach indeksowanych w JCR (np. Eastern European Economics, Journal of Business Economics and Management) oraz w prestiżowych czasopismach o zasięgu krajowym (np. Ekonomista, Przedsiębiorczość i Zarządzanie). Prace te Habilitantka zaliczyła do 2 scharakteryzowanych powyżej cykli publikacji składających się na Jej główne osiągnięcie naukowe. Wśród publikacji, które nie znalazły się w tych dwóch cyklach najważniejsze są, moim zdaniem, prace dotyczące zmian strukturalnych w gospodarce, takie jak: Growth and Structural Changes in Transition Countries the Chicken or the Egg? (GUT Working paper 3/2018); Structural Heterogenity between EU15 and 12 New EU Members the Obstacle to Lisbon Strategy Implementation (EQUILIBRIUM, 2014, 9(4), s. 8-31); Zmiany strukturalne a konkurencyjność polskiego przemysłu (Prace Naukowe UE we Wrocławiu, 2012, 246, s. 311-321). W pracach tych Habilitantka wykorzystując różnorodne metody i techniki badawcze zajmuje się zarówno badaniami nad zmianami strukturalnymi na poziomie makro, jak i na poziomie mezo (branże przemysłu). W w/w artykułach prowadzi różnorakie analizy zróżnicowania strukturalnego państw członkowskich UE, w ramach grupy krajów UE (badając zależność zmian strukturalnych i wzrostu gospodarczego) oraz w odniesieniu do branż przemysłu w powiązaniu z ich konkurencyjnością. Metody wykorzystywane w tych pracach to m.in. analiza 8
korelacji, test przyczynowości Grangera, analiza taksonomiczną z wykorzystaniem syntetycznej miary Hellwiga. Badania te nie stanowią zwartego, jednorodnego cyklu, ale każdy z artykułów to interesujące studium naukowe, dobrze osadzone w literaturze przedmiotu. Habilitantka rozwinęła ponadto, szersze badania nad innowacyjnością i konkurencyjnością MSP w regionie Morza Bałtyckiego. Jest to trochę eklektyczny zbiór prac poruszający zagadnienia wspierania innowacyjności oraz przedsiębiorczości kobiet. Oceniając dorobek naukowy Habilitantki należy podkreślić Jej zaangażowanie w realizację projektów naukowych. W okresie 2007-2018 brała udział w 7 projektach naukowobadawczych, w tym w 3 projektach pełniła funkcję kierownika projektu. Pięć z tych projektów miało międzynarodowy charakter. Świadczy to o umiędzynarodowieniu dorobku Habilitantki, zaś powierzenie jej kierowania 3 projektami potwierdza nie tylko Jej kompetencje naukowe, ale też umiejętności organizacyjne. Należy także wspomnieć o uzyskanych przez Nią nagrodach za osiągniecia naukowe. Uzyskała ona dwukrotnie nagrodę Rektora Politechniki Gdańskiej (II stopnia i III stopnia) za pracę naukową (2009- nagroda indywidualna; 2011- nagroda zespołowa). Podsumowując ten element recenzji uważam, że pozostały dorobek Habilitantki, będący w wielu przypadkach rezultatem projektów międzynarodowych jest oryginalny i wartościowy, chociaż dość różnorodny jeśli chodzi o podejmowaną w badaniach problematykę. 4.2.Dorobek dydaktyczny i organizacyjny Do osiągnięć dydaktycznych Habilitantki można zaliczyć prowadzenie zajęć na Wydziale Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej na studiach I i II stopnia z przedmiotów: - Wprowadzenie do makro i mikroekonomii; - Mikroekonomia; - Makroekonomia; - Analizy makroekonomiczne i sektorowe. Habilitantka jest ponadto pomysłodawczynią nowego autorskiego przedmiotu Konkurencyjność i innowacyjność rynków Europy Środkowej (przedmiot do wyboru na studiach II stopnia) oraz opracowała sylabus i wykładała przedmiot International Competitiveness. Prowadziła też zajęcia dydaktyczne poza macierzystym wydziałem w innych jednostkach organizacyjnych Politechniki Gdańskiej (Wydział Mechaniczny, Wydział Budownictwa, Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki). Ważne są także Jej doświadczenia dydaktyczne za granicą wykłady w j. angielskim w Polytechnic Institute of Porto (Portugalia) i Laurea University of Applied Sciences (Finlandia) oraz w Polytechnic Institute of Setubal w Portugalii. Jej dorobek dydaktyczno-organizacyjny obejmuje ponadto udział w opracowywaniu efektów kształcenia w ramach Krajowych Ram Kwalifikacji na kierunku Zarządzanie, pełnienie funkcji koordynatora ds. Krajowych Ram Kwalifikacji dla kierunku Zarządzanie II, zainicjowanie studiów podyplomowych Zarządzanie Apteką, współorganizację wykładów otwartych na Wydziale Zarządzania i Ekonomii PG. 9
Dorobek dydaktyczny Habilitantki został wysoko oceniony przez władze Jej uczelni. W 2009 roku uzyskała ona nagrodę zespołową Rektora Politechniki Gdańskiej (I stopnia) za wyróżniającą działalność dydaktyczną. Ważnym elementem Jej aktywności organizacyjnej w zakresie dydaktyki jest praca na rzecz wymiany pracowników i studentów macierzystego wydziału w ramach programu ERASMUS+. 4.3.Dorobek popularyzatorski oraz współpraca międzynarodowa Działalność popularyzatorska Habilitantki jest raczej skromna. Popularyzacja wyników badań odbywała się głównie dzięki udziałowi Habilitantki w konferencjach międzynarodowych (11 konferencji) i krajowych (17 konferencji). Sposobem upowszechniania wyników badań jest także działalność ekspercka. Habilitantka brała udział w przygotowaniu 5 ekspertyz. W tym obszarze na uwagę zasługują zwłaszcza 2 ekspertyzy wykonane dla Parlamentu Hanzeatyckiego w 2011 r. i w 2012 r. Jest to również jeden z przejawów jej międzynarodowej współpracy. Pracowała też jako ekspert PARP oraz Konsorcjum Fundacji Rozwoju Badań Społecznych i Wyższej Szkoły Europejskiej im. Ks. Józefa Tischnera w Krakowie (praca eksperta w zakresie zagadnień dot. m.in. zarządzania strategicznego i kształtowania przewag konkurencyjnych firm). Pewien niedostatek jeśli chodzi o działalność popularyzatorską Habilitantka nadrabia bardzo aktywną współpracą międzynarodową. Osiągnięcia w tym zakresie można podsumować wskazując na najważniejsze formy powiązań Habilitantki z ośrodkami zagranicznymi szkolenia, wspólne badania naukowe, udział w konferencjach międzynarodowych, wspólne publikacje, członkostwo w międzynarodowych konsorcjach i sieciach badawczych. Różnorodność tych form współpracy międzynarodowej świadczy o dużym zaangażowaniu w umiędzynarodowienie nauki polskiej. W szczególności na uwagę zasługują: - szkolenia zagraniczne dotyczące metodyki prowadzenia badań naukowych, analizy danych panelowych, modelowania strukturalnego zrealizowane w University of Macedonia, National University of Ireland, University of Reykjavik; - warsztaty naukowe za granicą dot. innowacji w sektorze MSP oraz klastrów (w Hamburgu, Lund i Berlinie); - prowadzenie wspólnych badań z naukowcami z zagranicznych ośrodków, takich jak m.in.: Lund University (Szwecja), Vilnus Gedimkinas Technical University (Litwa); - udział w 5 międzynarodowych projektach badawczych, w szczególności ważne i prestiżowe są 2 projekty realizowane w ramach programu UE Interreg (opisane we wcześniejszej części tej recenzji projekty QUICK oraz IGA); ważne jest również, że projekty te zaowocowały publikacjami naukowymi przygotowanymi w międzynarodowych zespołach; - aktywny udział z referatami w 11 konferencjach międzynarodowych, wśród których są konferencje cykliczne, takie jak np. 9th Annual International Conference on Global Studies, - 2015 r., czy 9th Hanseatic Conference, 10 Steps to a New Regional Policy - 2014 r.); - pełnienie funkcji recenzenta w prestiżowych czasopismach (Scientometrics, EBER, Competitiveness Review) 10
- członkostwo w 5 międzynarodowych stowarzyszeniach i organizacjach (m.in. PTE, World Economics Association, FREIT, ETSG); - członkostwo w sieci badawczej 19 uniwersytetów - Baltic Sea Academy. - współpraca międzynarodowa w zakresie dydaktyki (wykłady na uczelniach w Portugalii i Finlandii). Duża liczba inicjatyw realizowanych we współpracy z zagranicą i ich znacząca ranga (np. projekty UE) pozwalają uznać, że Habilitantka spełnia w tym obszarze kryterium określone w rozporządzeniu MNiSW. 5. Konkluzja końcowa Moja ocena dorobku naukowego dr Magdaleny Olczyk w okresie od uzyskania stopnia doktora jest pozytywna. Uważam, że Jej główne osiągnięcie, jakim są 2 cykle tematycznie powiązanych publikacji, Jej dorobek dydaktyczny i działalność popularyzatorska oraz współpraca międzynarodowa spełniają warunki określone w art. 16 Ustawy z dnia 14.03.2003 r. o stopniach i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2016 r. poz. 882, 1311) z uwzględnieniem kryteriów sformułowanych w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 września 2011 r. (Dz. U. Nr 196, poz. 1165). W związku z powyższym popieram wniosek Habilitantki o nadanie Jej stopnia doktora habilitowanego nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia. Warszawa, 29.09.2018 11