1 Polsk språk 1 POL1110 Forelesning 2 H2006 ORDKLASSER alle polske ord kan deles i to grupper som bøyes og som ikke bøyes ordklassene bøyes pronomen verb adverb partikler ikke bøyes
2 BYĆ (liczba pojedyncza) jestem jesteś on, ona, ono (pan, pani) jest (liczba mnoga) jesteś jesteście oni, one (państwo) są MIEĆ on, ona, ono (pan, pani) mam masz ma oni, one (państwo) ma macie mają
3 INSTRUMENTALIS m -em f -ą m -ami f -ami m+f -ami On jest Francuzem Ona jest Francuzką Oni są Francuzami One są Francuzkami Oni są Francuzami NB! Nominativ: Francuz, Francuzka KIM ON JEST? KTO TO JEST? Kim on(a) jest? On(a) jest + Instrumentalis On jest Anglikiem. Ona jest Angielką. On jest Niemcem. Ona jest Niemką. To jest + Nominativ To jest Anglik. To jest Niemiec. Kto to jest? To jest Angielka. To jest Niemka.
4 PÅPEKENDE PRONOMEN Ten kwiatek jest żół, a tamten (jest) czerwony. (Denne blomsten er gul, men den er rød.) Ta filiżanka jest niebieska, a tamta (jest) zielona. (Denne koppen er blå, men den er grønn.) To krzesło jest białe, a tamto (jest) czarne. (Denne stolen er hvit, men den er sort.) AKKUSATIV animatum (=personer / dyr) -ego -a obrzydliwego pająka m inanimatum (=ting) - - żół ołówek f -ą -ę białą chusteczkę n - - czarne pióro wesołego kolegę niebieski samochód ładną torebkę czerwone błko
5 VERB 3 hovedkonjugasjoner avspeiler en rekke grammatiske kategorier, f.eks.: person, tall, kjønn, tid, modus, aspekt KONJUGASJON konjugasjon er verbenes bøyning i tall, person, tid og kjønn vi opererer med 3 konjugasjonsper Konjugasjon I kjennetegn: endelsen -ę i 1. person og -esz i 2. person ć ję jesz Konjugasjon II kjennetegn: endelsen -ę i 1. person og -isz (-ysz) i 2. person robić robię robisz leżeć leżę leżysz Konjugasjon III kjennetegn: endelsen -m i 1. person og -sz i 2. person rozumieć rozumiem rozumiesz
6 KONJUGASJON I -ę, -esz czesać (inf.) - å gre czeszę czeszesz on, ona, ono (pan, pani) czesze oni, one (państwo) czesze czeszecie czeszą KONJUGASJON I -ę, -esz ć, czesać, gotować, spacerować, ć, ć, pisać, próbować, malować, verb + Akkusativ f.eks. pisać list malować obraz
7 KONJUGASJON II -ę, -isz (-ysz) chodzić (inf.) - å gå chodzę chodzisz on, ona, ono (pan, pani) chodzi oni, one (państwo) chodzi chodzicie chodzą KONJUGASJON II -ę, -isz (-ysz) robić, topić, bawić się, mamić leżeć, marzyć, grzeszyć, milczeć siedzieć, chodzić, leczyć, rodzić, gapić się, ćwiczyć, tańczyć verb + Akkusativ f.eks. robić ćwiczenie rodzić dziecko
8 KONJUGASJON III -m, -sz oglądać (inf.) - å se, titte oglądam oglądasz on, ona, ono (pan, pani) ogląda oni, one (państwo) ogląda oglądacie oglądają KONJUGASJON III -m, -sz oglądać, sprzątać, otwierać, odpoczywać, rozumieć, słuchać, czytać, rozmawiać, zakać, rzucać, śpiewać, mieć, glądać verb + Akkustativ f.eks. czytać książkę rzucać gazetę
9 SPESIALTYPE AV KONJUGASJON I verb med morfemet (endelsen) -owa- i infinitiv får -uj- gjennom hele bøyningen. gotować : gotuję gotujesz gotuje... gotować, interesować, spacerować, malować, rysować, próbować, pracować, podróżować m -ym (-im) -em wesołym chłopcem N: wesoły chłopiec sokim facetem N: soki facet INSTRUMENTALIS av og ( og ) f -ą -ą grzeczną dziewczynką N: grzeczna dziewczynka n -ym (-im) -em czerwonym słońcem N: czerwone słońce towarzyskim dzieckiem N: towarzyskie dziecko m+f+n -ymi (-imi) -ami ładnymi / towarzyskimi chłopcami / paniami / słońcami
10 PERSONLIGE PRONOMEN i akkusativ Nom. Akkusativ Nom. Akkusativ mnie nas cię, ciebie was on go, jego, niego oni ich, nich ona ją, nią one je, nie ono je, nie FREKVENSADVERB nigdy zawsze, rzadko często, czasem, codziennie Adverbene hører til de ord som ikke kan bøyes. Hertil hører alle ord som brukes for å beskrive handlingens omstendigheter - især dens frekvens-, tids- og stedsforhold. f.eks. dziś, wtedy, tutaj, tam.