Polsk språk 1 POL1110

Transkrypt

1 1 Polsk språk 1 POL1110 Forelesning 5 H2006 ORDKLASSER alle polske ord kan deles i to grupper som bøyes og som ikke bøyes ordklassene bøyes substantiv adjektiv pronomen verb tallord ikke bøyes adverb partikler preposisjoner konjunksjoner

2 2 MODALE HJELPEVERB MUSIEĆ, MÓC, CHCIEĆ, LUBIĆ musieć, móc, chcieć, lubić + Infinitiv Muszę iść do pracy. Kasia może zrobić obiad. Chcecie uczyć się języka polskiego? Lubisz chodzić do kina. VERB SOM TAR AKKUSATIV chcieć + Gen. // Akk. Chcę kawy (Gen.) // Chcę kawę (Akk.) lubić + Akk. Lubię Jolę. uwielbiać + Akk. Ula uwielbia swojego brata.

3 3 VERB SOM TAR GENITIV słuchać + Gen. Czasem słucham radia. bać się + Gen. Wojtek strasznie boi się egzaminu. potrzebować + Gen. Czy potrzebujecie tej gazety. uczyć się + Gen. W tym semestrze uczę się (języka) francuskiego. szukać + Gen. Szukamy ładnego mieszkania. VERB SOM TAR INSTR. bawić się + Instr. Ania bawi się lalką. NB! Ania bawi się z Markiem. interesować się + Instr. Interesuję się koszykówką. opiekować się + Instr. Opiekujemy się chorymi zwierzętami.

4 4 PREPOSISJONER Z BEZ z + Instr. Piję herbatę z cukrem. Maria lubi kawę ze śmietanką. bez + Gen. Piję herbatę bez cukru. Maria lubi kawę bez śmietanki. PERSONLIGE PRONOMEN akkusativ og genitiv Akk. Patrzę na niego Patrzę na nią Patrzę na nich Patrzę na nie Gen. Idę do niego Idę do niej Idę do nich Idę do nich Widzę go Widzę ją Widzę ich Widzę je Szukam go Szukam jej Szukam ich Szukam ich

5 5 PERSONLIGE PRONOMEN Nom. Gen. Akk. Instr. ja mnie mnie mną ty cię, ciebie cię, ciebie tobą sg on go, jego, niego go, jego, niego nim ona jej, niej ją, nią nią ono go, niego je, nie nim my nas nas nami pl wy oni one was ich, nich was ich, nich je, nie wami nimi GRUNNTALL 1 jeden 2 dwa 3 trzy 4 cztery 5 pięć 6 sześć 7 siedem 8 osiem 9 dziewięć 10 dziesięć 11 jedenaście 12 dwanaście 13 trzynaście 14 czternaście 15 piętnaście 16 szesnaście 17 siedemnaście 18 osiemnaście 19 dziewiętnaście 20 dwadzieścia

6 6 GRUNNTALL forts. 21 dwadzieścia jeden 22 dwadzieścia dwa 23 dwadzieścia trzy 24 dwadzieścia cztery 25 dwadzieścia pięć 26 dwadzieścia sześć 27 dwadzieścia siedem 28 dwadzieścia osiem 29 dwadzieścia dziewięć 30 trzydzieści 40 czterdzieści 50 pięćdziesiąt 60 sześćdziesiąt 70 siedemdziesiąt 80 osiemdziesiąt 90 dziewięćdziesiąt 100 sto ORDENSTALL 1 pierwszy 2 drugi 3 trzeci 4 czwarty 5 piąty 6 szósty 7 siódmy 8 ósmy 9 dziewiąty 10 dziesiąty 11 jedenasty 12 dwunasty 13 trzynasty 14 czternasty 15 piętnasty 16 szesnasty 17 siedemnasty 18 osiemnasty 19 dziewiętnasty 20 dwudziesty 21 dwudziesty pierwszy 22 dwudziesty drugi 23 dwudziesty trzeci 24 dwudziesty czwarty

7 7 ORDENSTALL forts. m -y, -i pierwszy raz drugi raz trzeci raz f -a pierwsza godzina druga godzina trzecia godzina n -e pierwsze dziecko drugie dziecko trzecie dziecko REFLEKSIVE VERB myć + Akk. myć się Mama myje Basię. Mama myje się. Mama się myje. malować + Akk. malować się Piotr maluje płot. Ewa maluję się. Ewa się maluje. NB! bać się, śmiać się, opiekować się

8 8 PRETERITUM (fortid) sg. pl. robić robi- 1. -łem, -łam 1. -liśmy, -łyśmy malować malowa- 2. -łeś, -łaś 2. -liście, -łyście śpiewać śpiewa- 3. ł, -ła, -ło 3. -li, -ły sg. pl. m f n m+f f 1. robiłem robiłam - robiliśmy robiłyśmy 2. robiłeś robiłaś - robiliście robiłyście 3. robił robiła robiło robili robiły PRETERITUM VERB -eć słyszeć, widzieć, wiedzieć, myśleć, rozumieć sg. pl. m f n m+f f słyszałem słyszałeś słyszał słyszałam słyszałaś słyszała - - słyszało słyszeliśmy słyszeliście słyszeli słyszałyśmy słyszałyście słyszały

9 9 HARDE / BLØTE KONSONANTER fremre sentrale bakre p b t d f w ł m n r s z c dz cz dż sz ż (rz) ć (ci) dź (dzi) ś (si) ź (zi) ń (ni) l j k g ch (h) harde funksjonelt bløte bløte harde fremre og bløte: pi bi fi wi mi SUBSTANTIV I NOMINATIV PL. maskulinum + femininum nøytrum entall flertall entall flertall banan ser brzeg bułka -y banany sery frem. harde + ch -i brzegi bułki bak. harde ch jabłko okno -a jabłka okna talerz -e talerze róża róże alle bløte

10 10 ADJEKTIV I NOMINATIV PL. -e To są pyszne gruszki. Tam leżą orzechowe ciastka. Tu stoją białe talerze. SUBSTANTIV I GENITIV PL. m f n entall flertall entall flertall entall flertall -ów Ø Ø mąż mężów szafa szaf pióro piór bilet biletów żona żon okno okien -y nauczycielka nauczycielek biurko biurek lekarz lekarzy torba toreb -i liść liści

11 11 ADJEKTIV I GENITIV PL. -ych (-ich) Nigdy nie kupuję ładnych, ale drogich butów. Nigdy nie kupuję tanich i nudnych książek. Nigdy nie kupuję plastikowych i brzydkich piór. AKKUSATIV PL. (substantiv og adjektiv) Akk. pl. = Nom. pl. maskulinum ikke-virile, femininum, nøytrum To są białe koty. (Nom.) To są wysokie kobiety. (Nom.) To są duże okna. (Nom.) Widzę białe koty. (Akk.) Widzę wysokie kobiety. (Akk.) Widzę duże okna. (Akk.) Akk. pl. = Gen. pl. maskulinum virile To są zdolni studenci. (Nom.) Nie znam zdolnych studentów. (Gen.) Widzę zdolnych studentów. (Akk.)

12 12 JEŚĆ entall ja ty on, ona, ono (pan, pani) jem jesz je my wy oni, one (państwo) flertall jemy jecie jedzą