TWOJA PIĘKNA SKÓRA
Twoja skóra Charakterystyka skóra spękana lub niemiła w dotyku; skóra jest wysuszona w jednym lub kilku miejscach; odczuwalne napięcie skóry; sucha egzema; suche wysypki; Jak poradzić sobie z problematyczną skórą Osoby, które cierpią na przesuszoną skórę, często mają problemy związane z przyswajaniem składników odżywczych. Dlatego ważny jest sposób, w jaki jemy; należy jeść powoli i regularnie spożywać posiłki. Jedzenie powinno być ciepłe, wilgotne i sycące. Aby potrawy nie były za bardzo pikantne, dobrze jest przyprawić je cynamonem, kminem rzymskim, solą lub innymi przyprawami, które poprawiają trawienie. Dania powinny być bogate w składniki odżywcze (mowa w szczególności o potrawach jednogarnkowych). TYP 1 Unikamy gorzkich przypraw i suchych przypraw oraz zimnych posiłków. Mimo że surowe warzywa i owoce mają najwięcej witamin, w przypadku skóry, która ma problemy z przesuszeniem, nie należy jeść surowych dań, ponieważ układ trawienny nie jest w stanie dobrze je zaabsorbować. Lepiej gotować, dusić lub parować. Nawet jeśli podane w ten sposób warzywa mają mniej witamin, ciało nie musi produkować dużej energii, aby je przetrawić. Co więcej zachowany zostaje również balans zysków i start. Odwodnienie to duży problem przy tym typie skóry, dlatego wskazane są spore ilości wody, herbat cynamonowych, imbirowych i malinowych oraz wszelkie soki.
Twoja skóra TYP 2 Charakterystyka wysypki, podrażnienia, zaczerwienienia, swędzenie; zmiany koloru skóry w niektórych miejscach; obecność tłustej strefy T i ogólnie przetłuszczenie skóry; wypryski z żółtą wydzieliną lub wągry; skóra wrażliwa na kosmetyki; Jak poradzić sobie z problematyczną skórą Dieta osób, które mają podrażnioną skórę, powinna składać się z potraw chłodnych, suchych i lekkich. Należy unikać późnonocnego podjadania oraz jedzenia pod wpływem emocji. Często osoby posiadające tego rodzaju problemy skórne zjadają duże ilości źle skomponowanych, zbyt pikantnych lub tłustych posiłków, w związku z czym w organizmie może dochodzić do gromadzenia się toksyn. Powinnaś unikać kwaśnych, słonych i ostrych posiłków i zamieniać je na słodkie, gorzkie i ściągające dania o delikatnym smaku. Mowa o wszelakich sałatkach i roślinach liściastych. Posiłki należy jeść regularnie, zachowują minimum czterogodzinne przerwy między każdym. Co więcej osoby mające problemy z bardzo wrażliwą skórą muszą unikać mięsa jak ognia (zwłaszcza mięso czerwone i białe indyk, kurczak powinno być konsumowane sporadycznie). W Twojej kuchni powinny na stałe zagościć przyprawy takie jak: mięta, szafran, rozmaryn, kurkuma, koperek rzymski czy kolendra. Nie pomogą Ci: sól (poza okresem letnim), czosnek, surowa cebula, pieprz i papryka. Nawilżaj ciało, pijąc chłodną wodę mineralną, herbaty ziołowe z hibiskusa lub liści malin oraz herbaty zielone.
Twoja skóra Charakterystyka powiększone pory; duże wypryski w formie cyst lub wągrów; silne przetłuszczanie się skóry; Jak poradzić sobie z problematyczną skórą Unikaj ciężkich potraw i nie przejadaj się. Zjadaj lekkie i ciepłe posiłki. Wskazane są wszelkie pikantne dania, zwłaszcza zimą. Przed każdym posiłkiem pij herbatę imbirową lub spożywaj szczyptę suszonego imbiru, cynamonu czy bazylii, aby wspomóc trawienie. Opcjonalnie warto zrobić syrop chrzanowy (100g świeżo zmielonego chrzanu wymieszaj z 100 ml przegotowanej, chłodnej wody i 30g miodu. Pozostaw na noc w lodówce. Stosuj 1 łyżeczkę na 30 minut przed posiłkiem. Przechowuj w lodówce). Warto również pić zioła takie jak prawoślaz lekarski oraz aloes, zaś aby spalić tłuszcz herbatę z berberysu lub czarnej topoli. Staraj się ćwiczyć tak często, jak to możliwe. Raz w tygodniu staraj się nie jeść przez 24 h, w międzyczasie uzupełniając płyny. TYP 3 Unikaj monotonii konsumuj posiłki o różnych porach. Unikaj nabiału. Unikaj mrożonych lub zimnych napojów. W ciągu dnia staraj się wypić kilka ciepłych herbat ziołowych z rumianku, kwiatu czarnego bzu czy pokrzywy. Unikaj cukru i dużych ilości tłuszczu; świetnie sprawdzą się warzywa i owoce, które są lekkie i suche.
Jakie tłuszcze Nazwa tłuszczu Jego właściwości Odpowiedni typ skóry Lanolina Jest to tłuszcz, który znajdziesz w wełnie owiec. To dzięki niej ich sierść jest odporna na warunki atmosferyczne. Lanolina wręcz identyczna w składzie do naszego sebum, dlatego jest najlepszą substancją nawilżającą naszą skórę. Kupując lanolinę warto szukać tej najmniej przetworzonej, jednakże wtedy ilość jaką użyjesz musi być niewielka, gdyż będziesz pachnieć owcą. Każdy typ skóry
Jakie tłuszcze Nazwa tłuszczu Jego właściwości Odpowiedni typ skóry Łój wołowy to sekretny składnik wielu jeśli nie większości szminek, który sprawia, że skóra staje się delikatna i miękka. Dobry dla każdego rodzaju skóry Łój wołowy Dlaczego łój jest dla nas dobroczynny? Ponieważ około 50-55% jego składu to tłuszcze nasycone, czyli dokładnie taka sama ilość, jak w naszej błonie komórkowej. Pozostała część to tłuszcze mononasycone. Masło kakaowe Obecność antymikrobowego kwasu palmitoleinowego czy też kwasu linolowego oraz witamin A, D, K i E, które uwielbia nasza skóra, również nie są bez znaczenia. Ponadto łój wołowy i sebum zawierają triglicerydy lipidowe, przez co nasza skóra idealnie absorbuje łój. Jest to tłuszcz, który idealnie sprawdza się w walce z bliznami, zatyka jednak pory, dlatego nie jest dobrym tłuszczem dla twarzy. Jest bogate w witaminy A, D, K2 i E oraz przeciwutleniacze. Idealnie nawilża skórę i zmniejsza jej opuchliznę Żadna Dla każdego rodzaju skóry Masło klarowane
Jakie tłuszcze Nazwa tłuszczu Jego właściwości Odpowiedni typ skóry Masło shea Olej kokosowy Podobnie jak olejek jojoba świetnie nadaje się dla skóry z problemami i skłonnej do wyprysków. Pomaga w usuwaniu blizn po wypryskach, ponieważ jest bogaty w witaminy E i A. Choć poprawia elastyczność skóry, równocześnie ją odżywiając, częstsze stosowanie może doprowadzić do przesuszenia skóry. Jest to olej dobrze czyszczący i wspomagający leczenie skóry. Dobrze się wchłania i wykazuje działanie antybakteryjne, przeciwzmarszczkowe, wychładzające i jest pełen przeciwutleniaczy. Każdy typ skóry Skóra wrażliwa Olej konopny Jest to wyjątkowy olej, który posiada skład lipidowy podobny do naszej skóry. Ponieważ aż w 80% składa się z kwasów wielonienasyconych, musi być przechowywany w ciemnym pomieszczeniu lub w oranżowych butelkach z dala od ciepła i słońca. Bardzo szybko się wchłania. Skóra sucha i dojrzała
Jakie tłuszcze Nazwa tłuszczu Jego właściwości Odpowiedni typ skóry Olej lniany Olej lniany jest bogaty w kwasy tłuszczowe Omega-3 ALA. Działa przeciwzapalne, dlatego jest świetny dla skóry dojrzałej. Wykazuje działanie przeciwutleniające, chociaż sam uwielbia się utleniać, dlatego warto wymieszać go z konserwantem (takim jak chociażby witamina E). Powinien być przechowywany w lodówce. Skóra dojrzała i sucha Olej sezamowy Olej słonecznikowy Jest to olej bogaty w składniki odżywcze witaminy i minerały. Obfitość witaminy E sprawia, że ma świetne działanie przeciwzmarszczkowe. Ponadto chroni nas przed promieniowaniem słonecznym. Jest to tłuszcz, który delikatnie ociepla, dlatego wskazany jest zwłaszcza zimą. Rekomendowana ilość w gotowej mieszance tłuszczów: 10-100%. Jest bogatym źródłem witamin A i E. Bardzo dobrze się wchłania i świetnie nawilża. Skóra sucha Wskazany jest dla każdej cery w szczególności tej która ma problemy z przesuszaniem się ale też i tej która jest bardzo wrażliwa.
Jakie tłuszcze Nazwa tłuszczu Jego właściwości Odpowiedni typ skóry Olej z orzecha włoskiego Jest to bardzo interesujący tłuszcz, ponieważ zawiera kwasy Omega-3 i Omega-6 w proporcji 1:5. Ponadto jest bogaty w witaminy (chociażby witaminę B), minerały (magnez czy fosfor) oraz przeciwutleniacze. Rekomendowana ilość tłuszczu: 10-15%. Jest to bardzo szybko wchłaniający się olej. Skóra podrażniona i dojrzała Skóra tłusta i bardzo wrażliwa Olej z pestek winogron Olejek jojoba Jest bogaty w witaminę E, przez co tak łatwo nie jełczeje. Poprawia miękkość i nawilżenie skóry. Świetnie sprawdza się u osób mających problem z wypryskami, ponieważ otwiera zatkane przez sebum pory. Każdy typ skóry Olejek migdałowy Ten delikatny olej szybko wchłania się w naszą skórę i nie zatyka porów. Jest dobry dla każdego typu skóry. Olej z migdałów jest pełen witamin E i A oraz przeciwutleniaczy, które ochraniają przed promieniowaniem słonecznym. Idealny dla skóry suchej i dojrzałej
Jakie zioła? Nazwa tłuszczu Jego właściwości Odpowiedni typ skóry Olejek rycynowy Olejek z pestek malin Choć ma dość lepką konsystencję, bardzo dobrze zabezpiecza przed utratą wilgoci i świetnie wpływa na zmarszczki, blizny oraz inne zmiany pigmentowe skóry. Idealnie nadaje się do pielęgnacji rzęs i włosów. Dla celów kosmetycznych warto go wymieszać z innym tłuszczem. Zawiera duże ilości przeciwutleniaczy i jest bogaty w witaminy E i A. Ponadto ma zdolność pochłaniania promieniowania UV, przez co bywa używany jak filtr ochronny. Rekomendowana ilość w gotowej mieszance tłuszczów: 5-10%. Skóra dojrzała i sucha Każdy rodzaj skóry Oliwa z oliwek Oliwa z oliwek świetnie zatrzymuje wilgoć. Jest tak skuteczna w swoim działaniu, że nie ma potrzeby używać innych zamienników. Nie zatyka porów i pozwala Twojej skórze oddychać. Dodatkowo odżywia Twoje ciało, dostarczając mu przeciwutleniaczy oraz przeciwzmarszczkowych witamin A i E. Łagodzi podrażnienia, zmiękcza i nawilża. Skóra wrażliwa i przesuszająca się
Jak działają wybrane składniki? Charakterystyka skóry Zioła, które pomogą w regeneracji i powrocie do normalnej skóry Skóra ze skłonnością do bycia przesuszoną TYP1 Skóra przetłuszczająca się i wrażliwa TYP 2 Cynamon (niewielkie ilości), natka pietruszki, lawenda, tymianek, kurkuma, melisa, estragon, róża, kmin, babka lancetowata, rumianek, kolendra, płatki owsiane, żywokost lekarski, siemię lniane, żywokost lekarski, nagietek lekarski, bluszcz, kwiat lipy, żel z aloesu, kwiat czarnego bzu. Kocimiętka, mięta, nagietek lekarski, kurkuma, aloes, rumianek lekarski, przywrotnik, lawenda, kwiat czarnego bzu, żel z aloesu bluszcz.
Jak działają wybrane składniki? Charakterystyka skóry Zioła, które pomogą w regeneracji i powrocie do normalnej skóry Skóra silnie przetłuszczona TYP 3 Cynamon, rozmaryn, mięta, lawenda żywokost lekarski, kwiat czarnego bzu nagietek lekarski, kocimiętka, krwawnik, cytryna, skórka pomarańczowa, pokrzywa, bluszcz, szałwia.
Jak działają wybrane składniki? Nazwa składnika Działanie Typ skóry Aloes Brązowy cukier Cynamon Kakao i kawa Kwiat czarnego bzu Sambucus nigra W jego skład wchodzi ponad 75 różnych składników odżywczych. Wspomaga odnowę skóry, ponieważ zawiera duże ilości aminokwasów. Równocześnie poprawia elastyczność skóry. Cukier, który bardzo dobrze nawilża skórę i złuszcza obumarły naskórek. Ponadto naturalnie nawilża, rozjaśnia i przyspiesza odnowę komórek skóry. Poprawia ukrwienie skóry. Zawiera wiele przeciwutleniaczy, które pomagają zmiękczyć skórę i usunąć martwe komórki. Pomaga skórze walczyć z infekcjami ze względu na właściwości bakterio- i grzybobójcze. Nie jest zalecany dla skóry wrażliwej. Kofeina zawarta w kakao pomaga szybciej rozłożyć tłuszcz, ponadto usuwa nadmiar wody w organizmie. Pomaga równocześnie harmonizować, tonizować i napinać skórę. Ma działanie łagodzące, przeciwzapalne, delikatnie ściągające. Jest idealny dla skóry podrażnionej i uszkodzonej. Idealny dla skóry suchej Skóra sucha i wrażliwa Skóra sucha i tłusta Każdy typ skóry
Jak działają wybrane składniki? Nazwa składnika Działanie Typ skóry Lawenda Lavandula angustifolia Jest jednym z najbardziej znanych ziół używanych w pielęgnacji skóry, ma działanie przeciwzapalne ale i delikatnie odkażające. Świetnie sprawdza się w pielęgnacji skóry podrażnionej, uszkodzonej i przesuszonej. Każdy typ skóry Łopian Ze względu na dużą ilość przeciwutleniaczy świetnie sprawdza się w pielęgnacji skóry i włosów. Dobry dla każdego typu skóry Melisa Melissa officinalis Mięta Mentha L Ma silne działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe i bakteriobójcze. Jest naszym najlepszym przyjacielem w usuwaniu wyprysków czy chociażby zimna. Antybakteryjna i przeciwwirusowa. To dobre zioło dla skóry tłustej jak i skłonnej do wyprysków.mięta świetnie sprawdza się w pielęgnacji skóry wrażliwej i podrażnionej. Ma działanie ochładzające przez co jest pomocna przy wszelakich wysypkach. Skóra z problemami
Jak działają wybrane składniki? Nazwa składnika Działanie Typ skóry Miód Jest pełen przeciwutleniaczy, wspaniale odżywia i nawilża skórę, ponadto wykazuje działanie przeciwzmarszczkowe Każdy rodzaj skóry Nagietek lekarski Calendula officinalis Ocet jabłkowy Ogórek Ma działanie przeciwzapalne i wspomaga regenerację skóry. Przyspiesza gojenie się ran i wszelakich problemów ze skórą, Jest idealnym kosmetykiem, który pomoże nam zharmonizować ph skóry. Zawiera kwasy pomagające usunąć martwe komórki. Ma działanie antygrzybiczne, przez co jest doskonały dla skóry z problemami. To głównie woda, choć zawiera również witaminę C i kwas kawowy składniki łagodzące podrażnienia skóry, zmniejszające opuchliznę i zapobiegające utrzymywaniu się wody. Ponadto ph ogórka jest takie samo jak naszej skóry, dlatego pomaga jej się zregenerować. Wspaniale łagodzi podrażnienia skóry Dobry dla każdego typu skóry Skóra sucha i wrażliwa
Jak działają wybrane składniki? Nazwa składnika Działanie Typ skóry Płatki owsiane Rozmaryn Rosmarinus officialis Róża Rosa spp. Rumianek lekarski Matricaria recutita, Anthemis nobilis Płatki naturalnie oczyszczają i nawilżają skórę. Są delikatne w działaniu i łagodzą wszelakie podrażnienia. Bogate w przeciwutleniacze. W kontakcie z wodą uwalniają dodatkową ilość dobrych dla naszej skóry substancji. Płatków możemy używać jako mąki do peelingów, jako mleka owsianego (po prostu mielimy ze sobą 1/2 szklanki płatków z wodą, po czym przecedzamy). Płatków możemy użyć również w formie żelu (ponownie potrzebujesz 1/2 szklanki płatków i 1 szklankę wody, jednak tym razem płatki gotujesz i przecedzasz. Powstaje żel możesz używać go samego lub z maskami). Wspomaga krążenie, stymuluje, oczyszcza i odżywia skórę. Ze względu na działanie ściągające jest idealny dla skóry tłustej. Jest również silnym przeciwutleniaczem Królowa kwiatów, znana i kochana od pokoleń. Pomaga usuwać blizny, ożywia, harmonizuje i nadaje blasku skórze. Ma delikatne działanie ściągające lecz nie wysuszające. Jest cudownym składnikiem, który pomoże Ci walczyć z egzemą czy trądzikiem różowatym. Dzięki bogactwu flawonoidów pomaga zredukować szkody wywołane przez utlenianie. Dobre dla każdego typu skóry Skóra tłusta Idealna dla skóry uszkodzonej, suchej i dojrzałej Idealny dla skóry wrażliwej
Jak działają wybrane składniki? Nazwa składnika Działanie Typ skóry Sól morska, kamienna Jest bogata w minerały. Sól doskonale oczyszcza i usuwa toksyny z Twojego ciała. Idealna dla skóry tłustej Szałwia Salvia officinalis Zielona herbata Camellia sinensis Żywokost lekarski Symphytum officinale Jej działanie ściągające jest doceniane przez wielu zielarzy w walce o harmonię skóry która się przetłuszcza. silny przeciwutleniacz, który sprawia, że idealnie nadaje się dla skóry dojrzałej. Ma działanie ściągające, tonuje skórę i zmniejsza wielkość porów skóry, co sprawia, że jest świetnym składnikiem do pielęgnacji skóry przetłuszczającej się. Silnie nawilża i przyspiesza regenerację naskórka. Jest świetny dla skóry podrażnionej, uszkodzonej. Delikatnie zmiękcza skórę ze względu na dużą zawartość śluzów. Skóra tłusta Skóra tłusta Każdy typ skóry
Jakie zioła i jak je przechowywać? Jakie zioła świeże czy suszone? Trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć, które zioła są lepsze, ponieważ dobrej jakości suszone zioła mogą być tak samo skuteczne jak te świeże. Jednak kupując suszone zioła najważniejsza jest ich jakość. Chociaż w sezonie wszyscy zielarze jednogłośnie powiedzą, żeby używać ziół świeżych, to w czasie zimy nie mamy wyboru i musimy stosować susz. Co więcej, należy pamiętać, że suszone zioła są mocniejsze w działaniu, bardziej skoncentrowane, gdyż jest w nich mniej wody. Dodatkowo, kiedy robimy oleje ziołowe (maceraty) lepiej jest użyć suchych ziół, ponieważ świeże zioła łatwo mogą się popsuć w tłuszczu.
Jakie zioła i jak je przechowywać Jak stwierdzić jakość ziół? Idealnym rozwiązaniem byłoby wyhodowanie, zebranie i ususzenie ziół samemu, o czym będzie więcej w następnych częściach kursu. Jeśli jednak mieszkamy w mieście i nie jesteśmy w stanie stworzyć ziołowego ogródka, musimy nabyć zioła u kogoś innego. Podczas wyboru producenta ziół warto poszukać takiego, który uprawia je w sposób ekologiczny. Najważniejszymi aspektami świadczącymi o jakości ziół jest intensywny kolor, zapach i smak. Jak odróżnić zioła gorszej jakości? Otóż im starsze zioła, tym są bledsze, poza tym takie zioła nie posiadają żadnego zapachu, a ich smak jest niewyczuwalny. Jak przechowywać zioła? Tak jak w przypadku każdego produktu żywnościowego, ziołom szkodzą promienie słoneczne, wystawienie ich na działanie powietrza i wilgoci oraz zbyt wysoka temperatura. Oznacza to, że po zakupie ziół, które znajdują się w papierowych lub plastikowych torebkach, należy przesypać je do suchych szklanych i pojemników, które lokujemy w ciemnym, chłodnym i suchym pomieszczeniu (np. w najdalej położonej od kuchenki szafce), a następnie dobrze oznaczyć. Jak długo można przechowywać takie zioła? Nie ma ustalonych zasad w tej kwestii, wszystko zależy od różnych czynników, takich jak np. pogoda podczas zbioru surowca. Dlatego najlepiej empirycznie sprawdzić zioła pod kątem smaku, koloru i zapachu.
Wypryski Wypryski to nic innego jak pory skóry zablokowane przez zanieczyszczenia czy martwe komórki, na których powierzchni zastyga sebum. Utlenianie sprawia, że wierzch zablokowanego pora skóry ciemnieje, tworząc wągier. Proces ten świadczy o tym, że Twoja skóra walczy z zanieczyszczeniem, zaś jeśli na czubku wyprysku jest biała kropka, oznacza to, że białe ciałka krwi zaczęły walkę z infekcją i bakteriami. Staraj się nie wyciskać wyprysku, ponieważ na następny dzień po wyciśnięciu infekcja przeważnie powraca w gorszym wymiarze, gdyż zanieczyszczenia przedostały się głębiej. Dodatkowo na pewno powstanie strupek, a co gorsza, może po nim zostać blizna. Jeślibyś nie ruszałabyś wyprysku, to białe krwinki krwi zwalczyłyby infekcję i bakterie, zmniejszyłyby wielkość pora i zaczerwienienie, pozbyłyby się odpadów. Niewyciśnięty pryszcz łatwiej jest przykryć makijażem (nakładając pokład, a następnie używając pudru). Jeśli już się stało i wycisnęłaś pryszcz, posmaruj go olejkiem z drzewa herbacianego ma on właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Podstawą pozbycia się wyprysków jest działanie od wewnątrz, rozpoczynając od zadbania o Twoją dietę i kierując się wytycznymi dla problemowej skóry typu 2. W diecie unikaj przede wszystkim pikantnych i fermentowanych produktów, soli i cukru, kwaśnej czy smażonej żywności. Ziołowa herbata oczyszczająca Do walki z wypryskami zaprzęgnij zioła takie jak pokrzywa (2 części), ziele fiołka trójbarwnego (2 część), korzeń łopianu (2 części) i kwiat nagietka lekarskiego (1 część). Najpierw zagotuj korzeń łopianu i gotuj przez 3 minuty, następnie dodaj pozostałe zioła i odstaw na 15 minut, przecedź napar. Pij między posiłkami kilkakrotnie w ciągu dnia, warto posłodzić ciepły napar odrobiną naturalnego miodu. Ten sam napar może być użyty do okładów skóry, która jest podrażniona. Myjemy twarz skłonną do wyprysków Przede wszystkim trzeba odstawić wszelkie mydła i żele do mycia twarzy, gdyż mogą one jedynie pogorszyć stan skóry. W zamian warto wymieszać 1 łyżkę mąki z ciecierzycy z wodą, aby utworzyć pastę, i delikatnie wymyć nią twarz.
Pasta usuwająca wągry 1 łyżeczka miodu Nabierz odrobinę naturalnego miodu na palec, następnie nakładaj miód na suchą skórę w miejscu występowania wągrów. Delikatnie przyciskaj palec z miodem, a następnie odrywaj go od skóry. Kontynuuj zabieg przez około 4 minuty, a następnie przemyj twarz ciepłą wodą. Cudowna ziemniaczano-cebulowa maseczka Ta maseczka nie pachnie pięknie, ale jest naprawdę bardzo skuteczna i redukuje zaczerwienienia. Zetrzyj na papkę jednego surowego ziemniaka i połowę średniej wielkości cebuli. Na twarz nałóż kawałek świeżej gazy z wyciętymi otworami na oczy, nos i usta. Na gazę nałóż papkę i pozostaw na 7 minut. Następnie zmyj maseczkę wodą. Jeśli bardzo przeszkadza ci zapach cebuli, w szklance z wodą rozpuść 1 łyżkę octu jabłkowego i 2 krople olejku z drzewa herbacianego lub lawendowego. Delikatnie zmyj twarz wacikiem lub jedwabną szmatką.