Reliktowa Puszcza Karpacka

Podobne dokumenty
UWAGI DO PROJEKTU PLANU URZĄDZENIA LASU DLA NADLEŚNICTWA BIRCZA NA LATA

Reliktowa Puszcza Karpacka

Rezerwaty przyrody - czas na comeback. Ochrona rezerwatowa w województwie podkarpackim (styczeń 2017) Współpraca:

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE

Działanie 4.5. Cel szczegółowy

KOSACIEC SYBERYJSKI OBUWIK ARNIKA GÓRSKA

Ochrona przyrody. Test podsumowujący rozdział III. Wersja A

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.

ochrona przyrody 80 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2009 ROKU

PRZYRODA w KRAKOWIE z uwzględnieniem obszarów Natura 2000 Informacja Prezydenta Miasta Krakowa

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

ZARZĄDZENIE NR 1 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA WE WROCŁAWIU. z dnia 15 lipca 2010 r.

dotychczasowych lustracji terenu rezerwatu, plan urządzenia lasu, miejscowy plan zagospodarowania

Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej

Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady Natura 2000 a polski system ochrony przyrody

DYREKTYWA RADY 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

Założenia do opracowania projektu planu ochrony dla Drawieńskiego Parku Narodowego uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000

MIESZKAM NA TERENIE CHRONIONYM PRAWA I OBOWIĄZKI

Aspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego

WALORYZACJA PRZYRODNICZA GMINY

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.

3. Celem powołania użytku ekologicznego jest ochrona naturalnego zbiornika wodnego w obszarze wododziałowym, otoczonego drzewostanem. 7) wydobywania d

ZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS

Fundusze UE na finansowanie Natury 2000 w Niemczech

Wyjątkowe położenie na Mierzei Wiślanej u ujścia Wisły do

Rezerwaty przyrody czas na comeback!

OPERAT ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGOŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH

Kompetencje Dyrektora Parku Narodowego sprawującego nadzór nad obszarami Natura 2000 w świetle zapisów Ustawy o ochronie przyrody

ROZPORZĄDZENIE NR 53/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Dębowiec

SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO

Rola Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie w zarządzaniu obszarami Natura 2000

Aspekty formalne zatwierdzania planu ochrony Świętokrzyskiego Parku Narodowego

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA BIAŁYSTOK. z dnia r.

Dawniej Polskę pokrywały nieprzebyte puszcze, czyli wielkie lasy, niezmieniane przez człowieka, odludne, niezamieszkane przez kogokolwiek.

Uchwała Nr 34/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata z dnia 29 października 2015 r.

ROZPORZĄDZENIE NR 51/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Kruszewiec

Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska ul. Erazma Ciołka 13, Warszawa (

Urząd Statystyczny Białystok ul. Krakowska 13 Numer identyfikacyjny REGON za rok 2015 Stan w dniu 31 XII

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Cześć III Opis przedmiotu zamówienia

GŁÓWNE UWARUNKOWANIA OCHRONY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU (1)

PREZYDENT MIASTA RADOMIA VIII ETAP ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY RADOM

Projekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony

PREZYDENT MIASTA RADOM VII ETAP ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY RADOM

Drewno i tzw. martwe drewno konflikt interesów

Rezerwaty przyrody czas na comeback!

Podstawowe informacje o Naturze 2000 i planach ochrony

Wpływ zabiegów hodowlanych i ochronnych na bioróżnorodność w ekosystemach leśnych na obszarach chronionych i gospodarczych

RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH)

ZAŁĄCZNIK NR 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MICHAŁOWO - ARONIOWA W POZNAN

Gorzów Wielkopolski, dnia 22 sierpnia 2012 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 32/2012 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

Czy sprawowanie nadzoru to nadzór czyli o dylematach dyrektora parku naturowego Białowieża 14 września 2010 r. Białowieski Park Narodowy

Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Regionalną Dyrekcje Lasów Państwowych w Krakowie, Nadleśnictwo Krościenko, Regionalny Zarząd Gospodarki


Podstawy prawne Dyrektywa Ptasia Dyrektywa Siedliskowa

Polska-Warszawa: Usługi środowiska naturalnego 2019/S Sprostowanie. Ogłoszenie zmian lub dodatkowych informacji.

żerowania z całą gamą gatunków ptaków towarzyszących, charakterystycznych dla

Jedynie Turnicki Park Narodowy

Rzeszów, dnia 14 listopada 2013 r. Poz UCHWAŁA NR XXXIX/791/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO. z dnia 28 października 2013 r.

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

Rola zielonych szkół w promocji obszarów Natura dr Maria Palińska Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej

Parku Krajobrazowego Puszczy Knysyzńśkiej

NATURA STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH

Warunki korzystania z wód regionu wodnego /zlewni - znaczenie, możliwości wprowadzenia potrzeb przyrodniczych

Nowe zasady ochrony gatunkowej grzybów - założenia merytoryczne i prawne. Andrzej Kepel

1. Celu strategicznego nr 5. Ochrona oraz wykorzystanie walorów przyrodniczych, rewitalizacja i rozwój przestrzeni miejskiej, w tym celów kierunkowych

Uchwała Nr L/708/94. z dnia 16 maja 1994r. W sprawie uznania niektórych terenów za użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczokrajobrazowe.

Informacja dla chętnych na specjalizację Ochrona przyrody

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ochrona przyrody i krajobrazu

Karpacki Uniwersytet Partycypacji. Monika Ochwat Marcinkiewicz Specjalista ds. Konwencji Karpackiej

ROZPORZĄDZENIE NR 50/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Małecz

Waloryzacja a wycena funkcji lasu

Gmina: Miłosław (m. Miłosław, Kozubiec, Mikuszewo) Gmina: Kołaczkowo (Budziłowo, Wszembórz, Borzykowo)

Wycena zmian w zarządzaniu lasami

UZASADNIENIE. 1. Przedstawienie istniejącego stanu rzeczy, który ma być unormowany oraz wyjaśnienie potrzeby i celu wydania przedmiotowego aktu

ROZPORZĄDZENIE NR 54/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Spała

NATURA Janusz Bohatkiewicz. EKKOM Sp. z o.o. Regietów, 21 stycznia 2010

Konferencja pn. Natura 2000 naszą szansą

konferencja Planowanie przestrzenne a ochrona łączności ekologicznej w północnowschodniej Białowieża, 7-8 kwietnia 2011 roku

Planowanie przestrzenne jako instrument ochrony środowiska. Aspekty prawne

Planowanie przestrzenne a ochrona przyrody

Uchwała Nr 32/2017 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata z dnia 23 sierpnia 2017 r.

Zrównoważony rozwój infrastruktury transportowej w północno-wschodniej Polsce

A. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów.

Europejskie i polskie prawo ochrony

Kraków, dnia 7 grudnia 2015 r. Poz UCHWAŁA NR XVI/227/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO. z dnia 23 listopada 2015 roku

KRYTERIA WYBORU OPERACJI LGR Opolszczyzna

«TableStart:SzablonAktyKierowania» ZARZĄDZENIE Nr 1509/2019 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia r. «TableEnd:SzablonAktyKierowania»

Gorzów Wielkopolski, dnia 20 grudnia 2013 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 38/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania. projekt Prezydenta Miasta Krakowa

Wykonanie: Koplin Małgorzata i Szmyt Konstancja Kl. 3 IM

ZMIANA PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

- o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (druk nr 608).

Komunikacja społeczna w tworzeniu i funkcjonowaniu obszarów Natura 2000

UCHWAŁA Nr XII/120/2016 RADY GMINY WIDUCHOWA z dnia 16 maja 2016 r.

BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO W ŁODZI ŁÓDś, UL. SIENKIEWICZA 3

Opole, dnia 14 września 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W OPOLU. z dnia 13 września 2016 r.

Procedura realizacji inwestycji na terenach obszarów Natura 2000 z uwzględnieniem planowania przestrzennego

NATURA 2000 Opracowanie: Agnieszka Daca

Transkrypt:

Wyciąg z dokumentu: Dokumentacja dla rezerwatu przyrody Reliktowa Puszcza Karpacka wraz z projektem zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie w sprawie uznania za rezerwat przyrody Archiwum Fundacji Dziedzictwo Przyrodnicze, fot.: Grzegorz Leśniewski Wykonawca: Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze Leszczawa Dolna 16, 37-740 Bircza KRS 0000305072 www.przyrodnicze.org biuro@dziedzictwoprzyrodnicze.pl

Uzasadnienie Na podstawie art. 13 ust. 3. ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz.U. z 2016 poz. 2134 t.j.), uznanie za rezerwat przyrody następuje w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska, które określa jego nazwę, położenie lub przebieg granicy i otulinę, jeżeli została wyznaczona, cele ochrony oraz rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody, a także sprawującego nadzór nad rezerwatem. Wnioskowane do objęcia jako rezerwat tereny cechuje to, iż są to ekosystemy zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, przez co spełniona jest ustawowa definicja rezerwatu, o której mowa w art. 13 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody. Potrzeba uznania za rezerwat przyrody fragmentów lasu o cechach lasu naturalnego na terenie gmin Bircza, Fredropol i Ustrzyki Dolne wynika z: - Konieczności ochrony szeregu gatunków związanych z lasami pierwotnymi, które w dłuższej perspektywie nie znajdują dla siebie miejsca w lasach użytkowanych gospodarczo, zaś aktualne stwierdzenia wielu z nich mogą już teraz być przejawem tzw. długu wymierania extinction debt. -Obszar Rezerwatu jest najcenniejszym miejscem występowania entomofauny puszczańskiej w Polsce, zaraz po rezerwacie ścisłym Białowieskiego Parku Narodowego. Na terenie Rezerwatu występują 24 gatunki chrząszczy wskaźnikowych dla lasów naturalnych: Abraeus parvulus, Abraeus perpusillus, Agathidium confusum, Ampedus elegantulus, Ampedus hjorti, Ampedus melanurus, Boros schnaideri, Dendrophagus crenatus, Diacanthous undulatus, Dorcatoma robusta, Enicmus brevicornis, Ipidia binotata, Lacon lepidopterus, Leiestes seminiger, Neomida haemorrhoidalis, Peltis grossa, Phryganophilus auritus, Phymatura brevicollis, Rhizophagus brancsiki, Rhysodes sulcatus, Scydmaenus perrisi, Synchita separanda, Thymalus limbatus, Wagaicis wagae. Stwierdzone na terenie Rezerwatu 13 gatunków jest potwierdzeniem ich występownia w Polsce (gatunki nie podawane z terenu Polski od przełomu XIX/XX wieku): Agathidium nudum, Atomaria rubida, Baeocrara variolosa, Choleva reitteri, Colenis immunda, Dapsa denticollis, Hydraena morio, Hydraena schuleri, Meligethes lepiidi, Micridium halidaii, Sternodea baudii, Triarthon maerkelii, Wagaicis wagae. Na terenie Rezerwatu odnaleziono 3 nowe gatunki dla fauny Polski: Limnius intermedius, Atheta elegantula, Plectophloeus rhenanus, jak również stwierdzono występowanie 2 gatunków uznanych za wymarłe w Polsce (kategoria EX? na Polskiej Czerwonej Liście): Micridium halidaii, Euplectus decipiens. Dla 11 gatunków Rezerwat jest drugim miejscem występowania w Polsce (często po rezerwacie ścisłym Białowieskiego Parku Narodowego): Actinotus pulcher, Cis hanseni, Clambus lohsei, Clambus pallidulus, Enicmus atriceps, Phloeonomus sjobergi, Pityophthorus cephalonicae, Plectophloeus fleischeri, Rugilus mixtus, Scaphisoma limbatum, Sepedophilus wankowiczii. - Na terenie Rezerwatu stwierdzono obecność aż 18 gatunków porostów uznawanych za wskaźnikowe dla lasów naturalnych: Arthonia byssacea, A. vinosa, Arthothelium spectabile, Cetrelia (głównie C. cetrarioides oraz wyodrębniona z niej po opublikowaniu czerwonej listy C. monachorum, rzadko C. olivetorum), Chrysothrix candelaris, Hypotrachyna revoluta, Lecanora albella, Lobaria pulmonaria, Loxospora elatina, Menegazzia terebrata (ma status gatunku lokalnie wymarłego w większości 12

lokalnych czerwonych list w Polsce), Multiclavula mucida, Opegrapha viridis, Parmotrema arnoldii (to gatunek znany tylko z kilku stanowisk w Polsce), Pertusaria hemisphaerica, Pyrenula nitidella, Trapeliopsis viridescens, Usnea ceratina oraz Thelotrema lepadinum (176 stanowisk tego gatunku na terenie Rezerwatu, świadczy że jest to krajowy rezerwuar tego wskaźnikowego dla lasów naturalnych gatunku). -152 gatunki grzybów wielkoowocnikowych (spośród 375 stwierdzonych taksonów), to gatunki ważne ze względu na: status ochronny (6 gatunków chronionych), stwierdzone zagrożenie (29 gatunków grzybów wymierających lub narażonych na wymarcie), rzadko spotykane, a także nowe dla Polski (24 gatunki). Stanowiska 24 taksonów nowych dla Polski przemawiają za wybitną wartością omawianego terenu dla mykobioty naszego kraju. Wśród gatunków nowych kilka jest rzadkich w skali kontynentu. Są to np. Cystolepiota icterina i Entoloma amicorum rosnące na żyznej glebie w zaroślach lepiężnika Petasites, Entoloma testaceum var. testaceum znaleziona w lesie łęgowym lub Lactarius intermedius związany z jodłami przedstawiciel sekcji Scrobiculati. - Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie wskaźnikowych dla lasów naturalnych gatunków mchów i wątrobowców. Są to: Anomodon attenuatus zwiślik maczugowaty, Anomodon viticulosus zwiślik wiciowy, Anomodon longifolius zwislik długolistny, Buxbaumia viridis bezlist okrywowy, Dicranum viride widłoząb zielony, Homalia trichomanoides gładysz paprociowy, Neckera crispa miechera kędzierzawa oraz Dicranodontium denudatum (który nie jest objęty w Polsce ochroną gatunkową ale występuje w lasach o charakterze pierwotnym, porastając martwe drewno przy potokach oraz skały i ziemię). Łącznie stwierdzono na terenie Rezerwatu 1796 stanowisk chronionych gatunków mchów oraz 4852 stanowisk chronionych gatunków wątrobowców. Populacja mchu bezlista okrywowego Buxbaumia viriridis, gatunku ściśle chronionego, znajdującego się w załączniku I, na liście gatunków Konwencji Berneńskiej (1979) oraz w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej (1992), jest największa w Polsce - 104 stanowiska na terenie Rezerwatu (w tym kilka tysięcy sporofitów - ponad połowa stwierdzonych na terenie Polski). - Ochrona gatunków związanych z lasami naturalnymi może być realizowana jedynie poprzez ochronę całych ekosystemów leśnych. Ekosystemy te są jednocześnie ostoją i ważnym korytarzem migracyjnym dla dużych drapieżników: niedźwiedzia, wilka, rysia oraz żbika. Zachowane naturalne fragmenty lasów są też miejscem bytowania dzięcioła trójpalczastego, pozwalają też na bezpieczne zakładanie lęgów przez rzadkie gatunki ptaków, takie jak orzeł przedni orlik krzykliwy czy sóweczka. - Na obszarze rezerwatu znajduje się druga największa koncentracja drzew o wymiarach pomnika przyrody po Puszczy Białowieskiej. Zinwentaryzowano w granicach rezerwatu aż 5976 drzew o wymiarach pomnika przyrody. - Zdaniem ekspertów obszar rezerwatu chroniłby połowę fragmentów reliktowej puszczy karpackiej znajdujących się w polskiej części łańcucha Karpat (pozostała część w większości przypadków znajduje się na terenie istniejących już parków narodowych i rezerwatów przyrody). - Jest to teren projektowanego Turnickiego Parku Narodowego, którego powstanie zapisane jest w Krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania 13

różnorodności biologicznej wraz z Programem Działań na lata 2007-2013, w Programie ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz Planie działań na lata 2014-2020, oraz w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 na terenie którego projektowany jest obszar ochrony ścisłej o wielkości odpowiadającej wielkości rezerwatu, a którego najcenniejsze walory przyrodnicze, zgodnie z najnowszymi wynikami inwentaryzacji przyrodniczej, są silnie zagrożone planowaną gospodarką leśną określoną w projekcie Planu Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Bircza na lata 2017-2026. -Potrzeba utworzenia rezerwatu została rozpoznana i uzasadniona w licznych inwentaryzacjach przyrodniczych przeprowadzonych na potrzeby projektowanego Turnickiego Parku Narodowego, doprecyzowana i potwierdzona w dokumentacji przyrodniczej obiektu Rezerwatu. Rezerwat obejmie wyłącznie działki będące własnością Skarbu Państwa znajdujące się w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśnictwa Bircza. - Utworzenie rezerwatu jest potencjalnym silnym impulsem dla rozwoju turystyki przyrodniczej. -Istnieje w Polsce przykład podobnego rozwiązania ochronnego dla fragmentów puszczy o cechach lasu naturalnego o podobnej powierzchni (ponad 8 000 ha), składającego się podobnie jak w tym przypadku z wielu fragmentów i enklaw, utworzonego dla zabezpieczenia przed zniszczeniem, cennych fragmentów rodzimej przyrody do czasu powiększenia parku narodowego na obszar całej Puszczy Białowieskiej: rezerwat Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej, powołany Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 25 czerwca 2003. - Pilne powołanie rezerwatu wynika również z: 1. Stanowiska Państwowej Rady Ochrony Przyrody w sprawie projektowanego Turnickiego Parku Narodowego: STANOWISKO PAŃSTWOWEJ RADY OCHRONY PRZYRODY W SPRAWIE PROJEKTOWANEGO TURNICKIEGO PARKU NARODOWEGO Państwowa Rada Ochrony Przyrody, kierując się postanowieniami Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, a w szczególności art. 96 ust. 3 stwierdzającym, że do zadań Rady należy m.in.: opiniowanie strategii, planów i programów dotyczących ochrony przyrody; ocena realizacji krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej; przedstawianie wniosków i opinii w sprawach ochrony przyrody; przedstawia poniższe stanowisko. 14

W dniach 14-17 września 2011 r. Rada odbyła plenarne posiedzenie wyjazdowe w Przemyślu, poświęcone projektowanemu od 1992 r. Turnickiemu Parkowi Narodowemu (program tego posiedzenia znajduje się w załączeniu). W wyniku wysłuchania prezentacji przygotowanych przez zaproszonych referentów, sesji terenowej, zapoznania się z licznymi materiałami merytorycznymi oraz przeprowadzonej dyskusji Rada uznaje, że istnieje nadal potrzeba i możliwości utworzenia Turnickiego Parku Narodowego, za czym przemawiają: zachowane, unikalne na skalę międzynarodową wartości przyrodnicze, potwierdzane współcześnie prowadzonymi badaniami; brak w Polsce parku narodowego reprezentującego wartości przyrodnicze Pogórza Karpackiego; przestrzenna zwartość obszaru projektowanego parku oraz jednolite prawne uwarunkowania gruntów będących w dominującej większości własnością Skarbu Państwa; opracowana dokumentacja projektowa, wymagająca jedynie uaktualnienia; niewielkie zainwestowanie w techniczną infrastrukturę; małe zaludnienie terenu. Jednocześnie Rada zwraca uwagę, że dotychczasowy stan ochrony obszaru projektowanego parku jest niewystarczający, bowiem: dotychczas utworzone rezerwaty zajmują jedynie 2,6% powierzchni jego obszaru; status ostoi Natura 2000 chroni jedynie aktualny stan wybranych gatunków i siedlisk, natomiast zadaniem rezerwatu oraz parku narodowego jest ochrona całokształtu wartości przyrodniczych, krajobrazowych, naukowych, społecznych, kulturowych i edukacyjnych w tym wszystkich ekosystemów, ostoi i siedlisk przyrodniczych, a także siedlisk roślin, zwierząt i grzybów. Szczególnym atrybutem Pogórza Przemyskiego jest splatanie się wartości przyrodniczych, historyczno-kulturowych oraz krajobrazowych. W przekonaniu Rady, park narodowy oprócz ożywienia gospodarczego związanego z rozwojem turystyki może odegrać na tym terenie istotną i bardzo potrzebną rolę kulturową. Aktualnie zgłaszane zastrzeżenia ze strony samorządów lokalnych mają charakter wyłącznie ekonomiczny i wiążą się z obawami utraty dotychczasowych miejsc pracy oraz podatku gruntowego wpływającego do gmin. W związku z powyższymi uwarunkowaniami Państwowa Rada Ochrony Przyrody wnioskuje o etapowe doprowadzanie omawianego obszaru do statusu parku narodowego i podjęcie następujących działań: 15

1. Jak najpilniejsze rozszerzenie ochrony rezerwatowej najcenniejszych ekosystemów projektowanego parku, z uwzględnieniem obszarów trudno dostępnych, mało opłacalnych dla gospodarki leśnej. 2. Objęcie wybranych rezerwatów ochroną ścisłą, do której obszar ten jest szczególnie predestynowany. 3. Uaktualnienie istniejącego stanu wiedzy przyrodniczej o obszarze projektowanego parku, z wykorzystaniem istniejących wyników badań. Dane takie powinny posłużyć delimitacji granic rezerwatów. PROP oferuje pomoc w uzyskaniu takich materiałów. 4. Podjęcie działań na rzecz zmiany przepisu o zmniejszonym podatku gruntowym z obszarów chronionych, powodującego negatywny stosunek gmin do powierzchniowych form ochrony. Proponowane działania posiadają następujące atuty: zabezpieczają bezcenne wartości przyrodnicze; nie wymagają zgody samorządów lokalnych i nie są w kolizji z ich interesami; usuwają potencjalne konflikty na linii ochrona przyrody gospodarka leśna, nie wiążąc się jednocześnie z radykalnymi zmianami w zakresie funkcjonowania miejscowego nadleśnictwa; dają możliwości konsensusu z gospodarką łowiecką. Rada traktuje swój pobyt na terenie Pogórza Przemyskiego oraz przedstawione powyżej postulaty jako przykład i precedens dla działań niezbędnych wobec oczekujących od lat na zatwierdzenie parków narodowych. Jednocześnie Rada zwraca uwagę na istotność zachowania kwestii projektowanych parków narodowych w Krajowej Strategii Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej oraz konieczność wprowadzenia tego motywu do projektu Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko Perspektywa 2020 r. sygnowanej przez Ministerstwo Gospodarki oraz Ministerstwo Środowiska. W przeciwnym wypadku może dojść do wykreślenia projektowanych parków narodowych z lokalnych strategii rozwojowych. Należy żałować, że kwestia nowych parków narodowych nie znalazła miejsca w projekcie drugiej z wymienionych powyżej strategii - jedynej firmowanej przez Ministerstwo Środowiska spośród 9-ciu kluczowych strategii rozwoju kraju. Z konieczności więc cytujemy zapis z Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie przygotowanej przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego: W porównaniu do innych krajów europejskich polskie regiony charakteryzują się dużym udziałem obszarów o wysokich walorach przyrodniczych, które z jednej strony ograniczają możliwości inwestycyjne, z drugiej jednak strony mogą okazać się niezwykle atrakcyjnym czynnikiem wpływającym na rozwój turystyki i jakość życia mieszkańców. W połączeniu z podniesieniem jakości dóbr i rozwojem usług oferowanych w sferze kultury oraz ochroną cennych przyrodniczo obszarów, rozwój 16

turystyki może okazać się niezwykłą szansą rozwojową dla regionów (szczególnie Polski wschodniej), które dysponują wysokim potencjałem w tym zakresie, a jednocześnie ograniczonymi możliwościami inwestycyjnymi. Niekontrolowane procesy urbanizacyjne mogą zagrażać funkcjonalności i spójności wielu cennych ekosystemów, które ukształtowały się i istniały dotychczas w warunkach umiarkowanej antropopresji, głownie ze strony rolnictwa, czy gospodarki leśnej. / / Dotychczasowe doświadczenia z wdrażania programów operacyjnych współfinansowanych przez UE w Polsce wskazują, że największy wpływ rozwojowy mają inwestycje związane z najważniejszymi obiektami przyrody i kultury, mające znaczenie krajowe i regionalne, takimi jak obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO czy parki narodowe. Dla uruchamiania rozprzestrzeniania procesów rozwojowych niezbędna jest jednak polityka wykorzystywania walorów przyrodniczych i kulturowych położonych w oddaleniu od ośrodków wojewódzkich (np. w postaci specjalnych priorytetów bądź kryteriów wyboru) i rozszerzania dzięki temu możliwości wykorzystywania turystyki jako dźwigni rozwoju i restrukturyzacji w ośrodkach subregionalnych, lokalnych i na obszarach wiejskich. 2. Opinii Komitetu Ekologii Polskiej Akademii Nauk w sprawie utworzenia Turnickiego Parku Narodowego Opinia Komitetu Ekologii Polskiej Akademii Nauk w sprawie utworzenia Turnickiego Parku Narodowego W dniu 20 marca 2014 roku, na posiedzeniu plenarnym Komitetu Ekologii PAN, rozpatrywana była sprawa projektowanego Turnickiego Parku Narodowego. Po wysłuchaniu prezentacji zaproszonych referentów, prof. dr. hab. Wiesława Dembka z Państwowej Rady Ochrony Przyrody i Radosława Michalskiego z Fundacji Dziedzictwo Przyrodnicze, po zapoznaniu się z materiałami merytorycznymi i przeprowadzonej dyskusji, członkowie Komitetu Ekologii poparli w głosowaniu ideę utworzenia Parku. Za utworzeniem Turnickiego Parku Narodowego przemawiają unikatowe wartości przyrodnicze tego obszaru, który obejmuje znaczącą część reliktowej puszczy karpackiej, znajdującej się w granicach naszego kraju. Teren ten łączy trzy prowincje geobotaniczne, co tłumaczy jego dużą bioróżnorodność. Wyróżnia go niezwykle bogata szata roślinna, w tym zbiorowiska roślinne o wysokim stopniu naturalności, liczne stanowiska rzadkich roślin (np. 80% znanych polskich stanowisk mchu bezlistu okrywowego) i pomnikowe drzewa. O niskim stopniu przekształcenia i słabym zanieczyszczeniu powietrza świadczy bardzo bogata biota porostów z wieloma gatunkami zagrożonymi. Wyróżnikiem planowanego Parku jest także występowanie dużych drapieżnych ssaków: niedźwiedzia, wilka, rysia i krytycznie zagrożonego w Polsce żbika, dla którego region ten jest kluczową ostoją, jak również gniazdowanie drapieżnych ptaków, m.in. orła przedniego (ponad 30% polskiej populacji) i orlika krzykliwego. O wysokim stopniu naturalności kompleksów leśnych świadczą także liczne stanowiska niezwykle rzadkich gdzie indziej gatunków owadów, a zwłaszcza chrząszczy rozwijających się w martwym drewnie. 17

Wartości przyrodnicze tego terenu nie są właściwie zabezpieczone. Tylko niewielka część, bo 2,7% powierzchni planowanego Parku, objęta jest ochroną rezerwatową. Nasila się przy tym antropopresja, prowadzona jest szeroko zakrojona eksploatacja zasobów leśnych, która zagraża unikalnym walorom przyrodniczym. Należy też podkreślić, że istniejący tu status obszaru Natura 2000 chroni jedynie stan wybranych siedlisk i gatunków. Tylko utworzenie parku narodowego umożliwi ochronę całokształtu wartości przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych typowych dla regionu, a przede wszystkim ochronę naturalnych procesów ekologicznych wiążących wszystkie elementy przyrodnicze omawianego terenu. Biorąc pod uwagę unikatowe wartości przyrodnicze i ich zagrożenia, Komitet Ekologii PAN zdecydowanie popiera stanowisko Państwowej Rady Ochrony Przyrody z września 2011 roku w sprawie projektowanego Turnickiego Parku Narodowego oraz zawarte w nim postulaty, by jak najszybciej podjąć działania, które etapowo prowadziłyby do utworzenia Parku. Działania te, zgodnie ze stanowiskiem Rady, powinny obejmować przede wszystkim rozszerzenie ochrony rezerwatowej najcenniejszych ekosystemów projektowanego Parku, rozszerzenie zakresu ochrony ścisłej oraz wyłączenie z pozyskiwania rębnego okazów starych drzew z zastosowaniem rozwiązań opracowanych dla Puszczy Białowieskiej. Komitet Ekologii proponuje także, by planowany Park nazywał się Parkiem Narodowym Pogórza Przemyskiego. (-) Prof. dr hab. Jan R.E. Taylor Przewodniczący Komitetu Ekologii PAN 3. Listu poparcia uczestników konferencji Ochrona przyrody w Polsce wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjnych dla idei utworzenia Parku Narodowego Pogórza Karpackiego Poparcie uczestników konferencji Ochrona przyrody w Polsce wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjnych dla idei utworzenia Parku Narodowego Pogórza Karpackiego Wyrażamy niniejszym poparcie dla idei utworzenia parku narodowego reprezentującego wartości przyrodnicze Pogórza Karpackiego. Park ten, zgodnie z zamysłem i staraniami kilku pokoleń przyrodników polskich, powinien zostać utworzony na Pogórzu Przemyskim w rejonie masywu górskiego Turnicy. Przemawiają za tym m.in. ciągle zachowane, unikatowe w skali międzynarodowej wartości przyrodnicze tego obszaru, potwierdzane współcześnie prowadzonymi badaniami, reprezentowanie przez niego znacznej części reliktowej puszczy karpackiej zachowanej w polskiej części Karpat, bogactwo szaty roślinnej, wyjątkowe bogactwo dużych drapieżników oraz rzadkich gatunków ptaków, jak również liczne stanowiska bardzo rzadkich, chronionych 18

gatunków owadów, w tym chrząszczy ksylobiontycznych charakterystycznych dla pierwotnych kompleksów puszczańskich; Konieczne jest w imię interesu ogólnonarodowego - nasilenie starań o uzyskanie akceptacji dla utworzenia tego parku u społeczności miejscowej. Biorąc pod uwagę obecne ograniczenia prawne oraz ekonomiczne, jak również fakt, że wartości przyrodnicze omawianego obszaru nie są obecnie właściwie zabezpieczone, popieramy stanowisko Państwowej Rady Ochrony Przyrody z września 2011 roku w sprawie projektowanego Turnickiego Parku Narodowego, rekomendujące m.in. niezbędne działania przygotowawcze, w tym: - rozszerzenie ochrony rezerwatowej najcenniejszych ekosystemów projektowanego parku, z uwzględnieniem zwłaszcza obszarów trudno dostępnych, mało opłacalnych dla gospodarki leśnej; - rozszerzenie zakresu ochrony ścisłej, do której obszar ten jest szczególnie predestynowany; - rozważenie możliwości wyłączenia z pozyskiwania rębnego okazów starych drzew, z zastosowaniem rozwiązań opracowanych dla Puszczy Białowieskiej; - opracowanie programu wsparcia dla przekwalifikowania się części gospodarki miejscowych gmin, w celu lepszego wykorzystania szans zrównoważonego rozwoju stwarzanych przez park narodowy. Kraków, 24 października 2013 r. W imieniu uczestników i organizatorów konferencji prof. dr hab. Zbigniew Mirek Adresaci: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ministerstwo Środowiska Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie Państwowa Rada Ochrony Przyrody Urząd Marszałkowski w Rzeszowie Prezydium Polskiej Akademii Nauk 19

Władze II Wydziału Nauk Biologicznych i Rolniczych Polskiej Akademii Nauk Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze Uzasadnieniem pilnej potrzeby utworzenia rezerwatu są wyniki badań przyrodniczych zebrane w poniższej dokumentacji. 20

Załącznik nr 1: Lokalizacja rezerwatu "Reliktowa Puszcza Karpacka"na podkładzie mapy topograficznej: 21