SZARA STREFA I STREFA WYŁUDZEŃ W POLSCE UJĘCIE SEKTOROWE 111 Branża tytoniowa Branża tytoniowa jest szczególnie dotknięta działaniami w obszarze szarej i czarnej strefy. Są liczne, zarówno finansowe, jak i pozafinansowe przyczyny tego stanu. BAROMETR ZMIAN 50% + Pakiet transportowy Są one wysoko opodatkowane łączna wielkość danin państwowych znacznie się zwiększyła po wejściu Polski do UE, m.in. na mocy dyrektywy Rady 2011/64/UE z dnia 21 czerwca 2011 r. w sprawie struktury oraz stawek akcyzy stosowanych do wyrobów tytoniowych (Dz. Urz. UE L 176/24). Kolejnym problemem jest niedostateczne zarządzanie klientem poprzez brak odpowiedniej edukacji klienci nie są stygmatyzowani jako partycypujący w nielegalnym, negatywnie postrzeganym procederze. Dodatkowo, nie ma odpowiedniej penalizacji dla osób posiadających małe ilości nieakcyzowanych papierosów często wymierzana jest najniższa kara grzywny uregulowana w Art. 65. 4, czyli grzywna za wykroczenie skarbowe. Kolejnym elementem działającym na niekorzyść legalnych producentów są zaostrzenia prawa, które dotykają tylko zarejestrowane podmioty są to m.in. efekty implementacji Dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych (2014/40/UE), która weszła w życie 19 maja 2014 r., a 20 maja 2016 r. zaczęła obowiązywać w państwach członkowskich. Zmniejszyła ona różnorodność legalnych produktów tytoniowych, których wiele rodzajów zniknęło z półek w 2017 roku, po wyprzedaniu zapasów wyprodukowanych przed majem 2016. Czynnikiem mogącym zmniejszyć rozmiar handlu nielegalnymi wyrobami tytoniowymi jest zacieśnienie współpracy producentów, żywo zainteresowanych chronieniem polskiego rynku przed szarą strefą, ze służbami odpowiedzialnymi za walkę z przestępstwami gospodarczymi. Dodatkowo, obecnie istniejące instytucje prawne dotyczące penalizacji nielegalnych działań nie są wystarczające, by skutecznie pełnić funkcję odstraszającą. Walką z nielegalnym tytoniem musi odbywać się w dwóch wymiarach: zwalczanie przemytu oraz likwidacja rodzimego rynku nielegalnych wytworów tytoniowych. Uniemożliwianie rodzimej produkcji nielegalnych wyrobów tytoniowych. Tzw. szara strefa pozyskuje nadal tytoń do wyrobów tytoniowych korzystając z nieszczelnego łańcucha dostaw jeszcze w 2015 roku była możliwość obrotu suszem tytoniowym poprzez fikcyjną sprzedaż w ramach dostaw wewnątrzwspólnotowych. Oficjalnie tytoń zakupiony przez podmiot pośred-
112 GLOBAL COMPACT PRZECIWDZIAŁANIE SZAREJ STREFIE W POLSCE niczący miał wyjechać z Polski i docelowo trafić do legalnego producenta unijnego, jednak nigdy nie opuszczał granic kraju. Faktycznym kupcem był krajowy odbiorca, który produkował nielegalne papierosy. Nie było możliwości skutecznego ograniczenia nielegalnego handlu ukrytego pod pozorami sprzedaży wewnątrzwspólnotowej. Stan ten zmienił się 18 kwietnia 2017 roku, w chwili wejścia w życie ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów (Dz.U. 2017 poz. 708). Monitoring przewoźników tytoniu pomógł ograniczyć ten proceder obecnie trasa przewozu wyrobów akcyzowych jest znana służbom, które mają możliwość kontroli transportu i sprawdzenia czy opuszcza on granice kraju. Najstarszym źródłem nielegalnego suszu był zakup prosto od plantatora pod pozorem zakupu na własny użytek przez konsumenta. Po opodatkowaniu sprzedaży bezpośrednio do konsumenta nielegalni producenci musieli szukać innych źródeł surowca. W 2013 roku, na mocy ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (Dz.U. 2012 poz. 1456), jedynymi podmiotami, które mogły legalnie nabyć tytoń bez akcyzy, były podmioty pośredniczące w handlu tytoniem. Aby zapewnić dalszy dopływ surowca dla nielegalnych producentów, powstało wiele podmiotów, które bez podatku mogły pośredniczyć w handlu tytoniem. Jedynym warunkiem zalegalizowania takiej działalności była notyfikacja o jej rozpoczęciu. Proceder przestępczy zaczynał się w momencie, w którym podmiot pośredniczący w handlu kupował susz od plantatora nie rejestrując transakcji. W przypadku kontroli drogowej zatrzymującej transport suszu wystarczyło wylegitymowanie się dokumentami potwierdzającymi posiadanie zezwolenia na pośrednictwo w handlu tytoniem, natomiast dopiero ewentualna kontrola Urzędu Celnego skutkowała zapłaceniem zaległej akcyzy, jednak tyko wtedy, kiedy udało się zidentyfikować właściciela suszu przechowywanego poza składem podatkowym. Wiele z firm pośredniczących w handlu tytoniem było zarejestrowanych na tzw. słupy proceder ten był ułatwiony przez brak zabezpieczeń składanych przez podmioty handlujące tytoniem. Z początkiem 2016 roku wszedł w życie obowiązek składania zabezpieczenia akcyzowego równego średniemu miesięcznemu obrotowi stało się to na mocy ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1479). Był to sposób na walkę ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w działalności podmiotów pośredniczących. Dodatkowo akt ten wprowadzał obowiązek rejestracji podmiotów. Ponadto ww. ustawą nałożono na podmioty obowiązek prowadzenia ewidencji suszu tytoniowego. Z dniem wejścia w życie nowelizacji doszło do regulacji obrotu tytoniem przez podmioty pośredniczące oraz gwałtownego zmniejszenia się ilości podmiotów handlujących tytoniem z ponad 158 pod koniec 2015 roku do zaledwie kilkunastu. Zmiany zawarte w obecnie procedowanym w sejmie tzw. pakiecie tytoniowym mają na celu objęcie handlu tytoniem całkowitą kontrolą od momentu hodowli aż do punktu sprzedaży detalicznej. Dotychczasowo dopiero transakcja sprzedaży pomiędzy pośrednikami i producentem podlegała rejestracji. Produkty tytoniowe nie były monitorowane od momentu zakupu od plantatora po moment wjazdu do fabryki, a sama transakcja zakupu tytoniu od plantatora w większości przypadków w ogóle nie była rejestrowana. Nieuczciwi producenci papierosów mogli przewozić tytoń tylko na podstawie zezwolenia na obrót wyrobami tytoniowymi nie musieli nigdzie rejestrować transakcji. Zgłaszanie zakupu odbywało się tylko w przypadku kontroli policyjnej transportu towaru jeśli transport przejechał niezauważony, nie było potrzeby zgłaszania go służbom skarbowym. O ile sama transakcja kupna nadal nie jest rejestrowana, to przewóz niezgłoszonego, kupionego od plantatora tytoniu, grozi karą finansową nawet do 46% wartości niezgłoszonego towaru. Pierwsze kilka dni istnienia pakietu było kłopotliwe, ale dzięki współpracy Ministerstwa Finansów i producentów udało się rozwiązać wszelkie problemy techniczne i wypracować dobre praktyki. Obecnie system pozwala zapobiec dużym stratom zarówno Skarbu Państwa, jak i producentów. 2013 2014 2015 2016 93 697 372 529 295 105 040 382 162 200 112 199 428 139 705 128 772 514 061 940 66 526 209 055 030 523 5 372 760 562 8 029 735 460 10 002 790 206 1 975 540 26 217 740 94 220 377 902 055 105 602 390 191 935 112 659 438 142 495 128 978 516 037 480 12,1% 3,3% 6,7% 12,3% 14,5% 17,8%
SZARA STREFA I STREFA WYŁUDZEŃ W POLSCE UJĘCIE SEKTOROWE 113 Pakiet tytoniowy będzie ostatnim ogniwem domykającym regulacje zapobiegające nierejestrowanej sprzedaży tytoniu. Nałoży on na plantatorów obowiązek rejestracji upraw oraz notyfikowania o podmiotach, które zakontraktowały tytoń. Zmiana ta jest o tyle istotna, że dwa lata temu dopłaty bezpośrednie do tytoniu zaczęły się kurczyć moment, w którym rolnicy przestali starać się o dopłaty był tym samym, w którym zniknęła możliwość nieformalnego monitorowania ilości upraw. HANDEL ULICZNY WYZWANIE DLA ORGANÓW ŚCIGANIA Pakiet tytoniowy to nie jedyna istotna zmiana w obrocie produktami tytoniowymi. 8 września 2016 roku w życie weszły zmiany w ustawie z 9 listopada 1995 o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. 1996 nr 10 poz. 55). Na mocy tych zmian zakazana jest sprzedaż wyrobów tytoniowych na odległość do konsumenta ostatecznego. Oznacza to niemożność zamawiania różnego rodzaju produktów tytoniowych przez Internet. W tej sytuacji wiele sklepów w sieci instruuje swoich klientów, że zamówienie może zostać zrealizowane tylko jeśli zamawiający jest firmą i poda NIP. Prowadzi to oczywiście do zamówień grupowych w wąskich kręgach przez osoby posiadające działalność gospodarczą. Obecnie pojawiają się sygnały, ze względu na wzmożoną kontrolę KAS, nielegalne fabryki przenoszą się do Belgii i Francji tamtejsze służby napotykają na liczne problemy ze zwalczaniem tego zjawiska, jednak dzięki współpracy w ramach Europolu istnieje możliwość wymiany wiedzy i doświadczenia z polskimi służbami. WALKA Z PRZEMYTEM TYTONIU ZZA WSCHODNIEJ GRANICY Tytoń pochodzący z przemytu, zasilający czarną strefę ma dwa źródła pochodzenia: jedną z nich są tzw. mrówki, czyli pojedyncze osoby przekraczające granicę posiadając dopuszczalną, jednorazową ilość towarów często jednak przekraczają granicę kilka razy dziennie, o ile nie zostaną zatrzymani przez Straż Graniczną. Drugim, o wiele poważniejszym źródłem są zorganizowane grupy przemycające jednorazowo cały samochód ciężarowy pełen nielegalnie przemycanych papierosów ze wschodu. Jakie są miejsca zbytu nielegalnych papierosów? Nie ma możliwości wprowadzenia ich do dużych sieci handlowych. Najczęściej są one rozprowadzane pomiędzy znajomymi czy też w ramach ulicznego handlu. To ostatnie zjawisko cieszy się dużym przyzwoleniem społecznym i jest uważane za działalność o małej szkodliwości społecznej. Na potrzeby niniejszego raportu prezentujemy przykłady obrazują-
114 GLOBAL COMPACT PRZECIWDZIAŁANIE SZAREJ STREFIE W POLSCE ce taki handel na jednym z głównych bazarów w Lublinie. Wybór padł ze względu na dostępność materiałów, choć wiemy też o podobnych przykładach w innych miastach. Problem jest głównie związany z przemytem ze wschodu, zatem im dalej na zachód kraju, tym mniejsze występowanie, ponieważ koszt transportu i koszt operacji przemytu nielegalnych papierosów powoduje, że cena nie jest konkurencyjna w stosunku do legalnych produktów. Konsumenci chętnie się zaopatrują u nielegalnych sprzedawców ze względu na cenę. Edukacja konsumencka pomogłaby ograniczyć popyt na tego rodzaju produkty. Walkę z tym zjawiskiem utrudnia problem dopasowania kary i interpretacji prawa w odniesieniu do osób, które handlują nielegalnymi wyrobami akcyzowymi. Zwykle dystrybutorzy wiedzą jaka ilość papierosów jest traktowana jako wykroczenie oraz przestępstwo. Walka z handlem bazarowym powinna zatem rozpocząć się zarówno od kontroli przez policję, jak i przez organy kontroli skarbowej. SAMODZIELNY WYRÓB PAPIEROSÓW BEZ AKCYZY Istnieje jeszcze jedna niewielka grupa konsumentów, którzy samodzielnie przygotowując papierosy szukają sposobu na zakup tańszego tytoniu czy to w postaci nisko akcyzowanego towaru omijającego w pewien sposób prawo czy to kupując susz samodzielnie, prosto od plantatora tytoniu. Pierwszym znaczącym krokiem w walce z szarą strefą było wyeliminowanie tzw. cygar imprezowych. Były one pomysłem na uniknięcie opłacenia akcyzy, która była płacona od sztuki, a nie od wagi cygara. Takie cygaro potrafiło ważyć nawet pół kilograma i wystarczyło na wiele samodzielnie skręcanych papierosów. Cygara imprezowe można było nawet umieścić w maszynie, która je rozcinała i rozdrabniała na mniejsze porcje. Problem ten rozwiązano ustawą z dnia 5 grudnia 2014 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (Dz.U. 2014 poz. 1877) poprzez zmianę sposobu akcyzowania cygar i cygaretek. Do 2013 roku susz sprzedawany bezpośrednio do konsumenta nie był opodatkowany zmieniła to ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (Dz.U. 2012 poz. 1456). Przepisy te w skuteczny sposób utrudniły zakup suszu nieobciążonego akcyzą do własnego wyrobu papierosów. EFEKTY ZMIAN ORGANIZACYJNYCH I STRUKTURALNYCH ORGANÓW ŚCIGANIA Branża tytoniowa dostrzega zarówno istotny wkład Ministerstwa Finansów w walce z sytuacjami niepożądanymi, jak i również zmianę organizacyjną w Prokuraturze. Dzięki nim zwiększyły się tak samo obroty branży, jak i wpływy do Skarbu Państwa. Dzięki dotychczasowym działaniom związanym z nielegalnym tytoniem, zarówno producenci, jak i Skarb Państwa zarejestrowali wzrost dochodów z wyrobów tytoniowych. Ministerstwo Sprawiedliwości ma nadal wiele możliwości aktywnego wpłynięcia na prawo zarówno karne, jak i administracyjne. Proponowane zmiany zostaną omówione w rozdziale poświęconym rekomendacjom. PAKIET TYTONIOWY Pakiet tytoniowy wprowadza m. in.: opodatkowania sprzedaży suszu połączonej z dostawą wewnątrzwspólnotową lub eksportem przez rolnika. Dotychczasowy mechanizm przestępczy polegał na tym, że rolnik mógł sprzedać susz do innego kraju unijnego, przy czym fizycznie susz nigdy nie opuszczał granic Polski. Był on nabywany przez podmioty nieuprawnione do obrotu suszem bez opłacenia podatku akcyzowego. Kolejną istotną zmianą jest obniżenia górnej granicy zabezpieczenia ryczałtowego, które składają pośredniczące podmioty tytoniowe lub podmioty reprezentujące przedsiębiorcę zagranicznego, z obecnych 30 mln zł do 15 mln zł. Oznacza to większą możliwość przystąpienia nowych podmiotów do handlu suszem, co zwiększa konkurencję na rynku. Konkurując ze sobą podmioty są w stanie zapewnić atrakcyjniejsze ceny dla plantatorów im bardziej atrakcyjny i otwarty jest legalny rynek, oraz im więcej jest źródeł legalnego zbytu dla tytoniu, tym częściej plantatorzy nie mają problemu ze zbytem i nie szukają go poza legalnym rynkiem. Rozwiązanie zawarte w pakiecie tytoniowym przewiduje, że zamiast pośredniczącego podmiotu tytoniowego oraz podmiotu reprezentującego przedsiębiorcę zagranicznego, lub łącznie z nim, wymagane zabezpieczenie akcyzowe może złożyć osoba trzecia. Rozwiązanie takie zostało wprowadzone w celu ułatwienia prowadzenia działalności podmiotom handlującym suszem mogą one mieć problem ze złożeniem zabezpieczenia akcyzowego dla zagwarantowania płatności akcy-
SZARA STREFA I STREFA WYŁUDZEŃ W POLSCE UJĘCIE SEKTOROWE 115 zy z tytułu zobowiązań podatkowych, jakie mogą powstać od suszu tytoniowego. W celu zabezpieczenia roszczeń Skarbu Państwa wynikających z łamania warunków prowadzenia handlu suszem wprowadzono solidarną odpowiedzialność osoby trzeciej odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania podmiotu, za który złożyła ona zabezpieczenie akcyzowe. Zmiany te powstały ze względu na zgłaszane przez podmioty niewspółmiernie wysokie zabezpieczenie akcyzowe w stosunku do ceny skupu na rynku. Drugim argumentem przeważającym za wprowadzeniem możliwości wpłacania za zabezpieczenia przez osoby trzecie jest skala przedsiębiorstw handlujących tytoniem: są to głównie małe i średnie przedsiębiorstwa dysponujące ograniczonymi zasobami finansowymi. Aby ułatwić składanie zabezpieczenia akcyzowego wprowadzono nową jego formę w postaci hipoteki na nieruchomości. Ma to maksymalnie zwiększyć możliwość tworzenia nowych podmiotów skupujących tytoń. Powyższe rozwiązania były postulowane zarówno przez branżę producentów wyrobów tytoniowych, jak i również przez podmioty trudniące się handlem tytoniem. Istotny ze względu na odcięcie szarej strefy od dostaw surowca będzie nowy obowiązek ewidencjonowania nieopodatkowanego suszu przez podmiot, który magazynuje go poza składem podatkowym.
116 GLOBAL COMPACT PRZECIWDZIAŁANIE SZAREJ STREFIE W POLSCE DRAGOS CONSTANTINESCU Prezes Zarządu British American Tobacco Polska Trading Sp. z o.o. British American Tobacco od lat wspiera aktywnie wszelkie inicjatywy zmierzające do ograniczenia szarej strefy na rynku wyrobów tytoniowych. Szczególne znaczenie mają działania podejmowane przez odpowiednie władze państwowe w ramach wprowadzania regulacji prawnych, których celem jest eliminacja niepożądanych zjawisk. W trakcie ostatnich dwóch lat wyraźnie da się zaobserwować wzrost aktywności organów ścigania w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, co bezpośrednio przekłada się na spadek wolumenu nielegalnych wyrobów tytoniowych. Również zainicjowany przez Ministerstwo Finansów we współpracy z Ministerstwem Rolnictwa projekt wprowadzenia systemu monitorowania upraw tytoniu powinien przynieść pozytywne rezultaty. Duże znaczenie ma także fakt, że brak podwyżek akcyzy w ostatnich latach nie wypycha konsumentów z legalnego rynku. Do rozwiązania pozostaje kwestia prewencji ogólnej tj. wprowadzenie takich regulacji karnych (zmiana kodeksu karnego skarbowego), które skutecznie będą odstraszać od popełniania przestępstw związanych z obrotem nielegalnymi wyrobami tytoniowymi a sprawców surowo karać, tak, aby nie powracali do przestępczego procederu. Na uwagę zasługuje również rosnąca szara strefa w obszarze płynów nikotynowych do papierosów elektronicznych. W związku z planowanym przez Ministerstwo Finansów wprowadzeniem akcyzy na wyżej wymienione wyroby, należy podjąć działania prewencyjne, które zapobiegną rozwojowi nowego segmentu szarej strefy. Z zadowoleniem obserwujemy liczne inicjatywy różnych organów państwowych i deklarujemy wolę pełnej współpracy i wsparcia przy wprowadzaniu efektywnych rozwiązań.
SZARA STREFA I STREFA WYŁUDZEŃ W POLSCE UJĘCIE SEKTOROWE 117 ANDRZEJ LEWANDOWSKI Członek Zarządu JTI Polska sp. z o.o. Dyrektor ds. Korporacyjnych i Komunikacji Wytężona walka państwa z tytoniową szarą strefą zaczyna przynosić pozytywne rezultaty. W 2016 r. polskie służby zlikwidowały rekordową liczbę 26 dużych nielegalnych fabryk wyrobów tytoniowych. Ostatnie szacunki wskazują, że udział w rynku papierosów bez opłaconej polskiej akcyzy spadł poniżej 14%. Dzięki temu stabilizuje się rynek legalny, a co za tym idzie rosną wpływy budżetowe z akcyzy od wyrobów tytoniowych. Z nadzieją czekamy na skuteczne wdrożenie tzw. pakietu tytoniowego. Regulacje, o które od wielu lat prosiła branża tytoniowa (np. monitorowanie obrotu suszem tytoniowym), to kolejny ważny krok w uszczelnianiu systemu podatkowego. Wydaje się, że w obliczu rosnącego ruchu na granicach i znaczących dysproporcji w cenach papierosów między Polską a jej wschodnimi sąsiadami, dużym wyzwaniem w najbliższej przyszłości będzie również dalsze ograniczanie przemytu papierosów do kraju. W naszej ocenie, niezwykle istotnym i wciąż zaniedbanym problemem pozostaje handel nielegalnymi wyrobami tytoniowymi na bazarach. Mając na uwadze ograniczone zasoby służb takich jak Policja i KAS, należy rozważyć większe zaangażowanie władz samorządowych, np. straży miejskich w walkę z nielegalnym handlem. Jednocześnie powinno się zwiększać świadomość konsumentów, choćby poprzez społeczne kampanie informacyjne. Aktualnym problemem do rozwiązania pozostaje nadal nieadekwatność kar za przestępstwa akcyzowe. Obecnie są one niewspółmierne do strat budżetowych i często nie uwzględniają zorganizowanego charakteru przestępczej działalności. Przegląd przepisów karnych, w tym Kodeksu Karnego Skarbowego i powiązanie kar z wysokością uszczuplenia wpływów budżetowych powinny być kolejnym elementem skutecznej walki z przestępczością tytoniową. Ograniczaniu nielegalnego handlu sprzyja również przewidywalna polityka akcyzowa. Przykłady wielu europejskich krajów pokazują, że wypracowanie kilkuletniej mapy drogowej, obejmującej racjonalne stawki akcyzy i komunikującej z wyprzedzeniem czas ich wprowadzenia, pomaga stabilizować sytuację legalnego rynku i zwalczać szarą strefę, a tym samym zwiększać wpływy budżetu państwa. Jeżeli w przyszłości rząd zdecyduje się na zakończenie akcyzowego moratorium, to zdaniem JTI Polska właśnie mapa drogowa byłaby najlepszym rozwiązaniem w celu uniknięcia negatywnych efektów ewentualnego skokowego podwyższenia akcyzy, w tym ponownego wzrostu szarej strefy w Polsce.
118 GLOBAL COMPACT PRZECIWDZIAŁANIE SZAREJ STREFIE W POLSCE MICHAŁ MIERZEJEWSKI Prezes Zarządu i Dyrektor Zarządzający Philip Morris Polska i Kraje Bałtyckie Jednym z czynników stwarzających sprzyjające warunki dla zorganizowanych grup przestępczych do uruchamiania nielegalnych fabryk w naszym kraju jest łagodne prawodawstwo. W 2016 roku w Polsce zlikwidowano rekordową liczbę nielegalnych fabryk wyrobów tytoniowych. Jest to niewątpliwą zasługą intensywnych działań polskich służb państwowych. Niestety, 47 nielegalnych fabryk papierosów, które zostały zamknięte wskazuje, że plasujemy się na pierwszym miejscu w Unii Europejskiej, i z pewnością w czołówce światowej, pod względem liczby powstających nielegalnie fabryk w poszczególnych krajach. Jednym z czynników stwarzających sprzyjające warunki dla zorganizowanych grup przestępczych do uruchamiania nielegalnych fabryk w naszym kraju jest łagodne prawodawstwo w stosunku do innych krajów Unii Europejskiej. W ciągu ostatnich dwóch lat wprowadzono wiele regulacji, które coraz skuteczniej pozwalają kontrolować łańcuch dostaw surowca tytoniowego i zapobiegać zaopatrywaniu nielegalnych fabryk. Jednak w tym samym okresie nie nastąpiły konieczne zmiany w przepisach karnych, które byłyby związane z podwyższeniem kar, w tym bezwzględnego pozbawienia wolności za przestępstwa związane z nielegalną produkcją wyrobów tytoniowych. Negatywnym zjawiskiem, które obserwujemy od wielu lat, jest łatwość nabycia nielegalnych wyrobów tytoniowych na polskich ulicach. Warto rozważyć wprowadzenie nowych przepisów karnych wymierzonych w sprzedawców nielegalnych wyrobów tytoniowych, a także zaangażować w ten proces służby takie jak Straż Miejska czy Gminna, które dobrze znają strukturę lokalną. Pozwoliłoby to z łatwością zidentyfikować miejsca nielegalnego handlu. Wyposażenie tych służb w odpowiednie uprawnienia karno-kontrolne umożliwiłoby skuteczną walkę z ulicznymi sprzedawcami wprowadzającymi do obrotu nielegalne wyroby tytoniowe. Przyczyniłoby się to również do ochrony zysków małych i średnich sklepów, a także zabezpieczyło wpływy z podatku akcyzowego do budżetu państwa. Mając na uwadze planowane od 1 stycznia 2018 roku rozszerzenie katalogu wyrobów opodatkowanych akcyzą o wyroby nowatorskie i płyny do e-papierosów, konieczne będzie opracowanie nowych, odpowiednich dla tych wyrobów, procedur kontrolnych. Krokiem we właściwym kierunku byłoby opodatkowanie tych produktów adekwatną stawką podatku akcyzowego, odpowiednią dla geograficznego położenia naszego kraju oraz regulowany procedurami system kontroli i monitoringu. Zbyt wysoka stawka podatku akcyzowego stanowić będzie niewątpliwie zachętę do nielegalnego przywozu tych wyrobów.