Ureteroskopia (ureteroskopem sztywnym i elastycznym) oraz zakładanie stentu JJ

Ureteroskopia (ureteroskopem sztywnym i elastycznym) oraz zakładanie stentu JJ Informacje dla pacjentów, krewnych i opiekunów Oddział urologii York Teaching Hospital NHS Foundation Trust Więcej informacji można uzyskać w szpitalu prowadzącym leczenie: Szpital w Yorku Tel.: 01904 725985 Szpitale w Scarborough / Bridlington: Pielęgniarki urologiczne tel.: 01723 385246 Sekretariat urologii tel.: 01723 342437 Świadczenie opieki z dumą

2 Troszczymy się o naszą pracę Szanujemy się wzajemnie i doceniamy

Słuchamy, aby ulepszyć nasze usługi Zawsze robimy wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić pomoc Spis treści Strona Ureteroskopia i zakładanie stentu JJ... 4 Czego należy się spodziewać przed zabiegiem?... 5 Co obejmuje zabieg?... 6 Jakie korzyści zapewnia ureteroskopia i wstawienie stentu JJ?... 7 Czy ureteroskopia i wstawienie stentu JJ stwarzają jakieś ryzyko?... 8 Jakie są alternatywy dla zabiegów ureteroskopii i wstawienia stentu JJ?... 9-10 Czego należy się spodziewać po zabiegu?... 10 Czy są jakieś skutki uboczne pozostawienia wstawionego stentu JJ?... 11 Ile wolno mi pić po zabiegu?... 12 Czy zabieg wpłynie na moje jelita?... 12 Kiedy mogę wrócić do swoich normalnych zajęć?... 13 Kiedy mogę wrócić do swoich zajęć rekreacyjnych i domowych?... 13 Kiedy mogę wrócić do aktywności seksualnej?... 13 Kiedy mogę wrócić do prowadzenia pojazdów?... 14 Kiedy mogę wrócić do pracy?... 14 Powiedz nam, co o nas sądzisz... 15 Nauka, szkolenie i badania... 15 Zespół ds. porad i kontaktów z pacjentami (PALS)... 15 3

Troszczymy się o naszą pracę Szanujemy się wzajemnie i doceniamy Ureteroskopia i zakładanie stentu JJ Poniższe informacje stanowią przewodnik dotyczący tego, czego należy oczekiwać w związku z tym zabiegiem. Dostęp do moczowodu i nerki podczas zabiegu jest minimalny. Zabieg nie obejmuje tradycyjnego cięcia chirurgicznego, dzięki czemu jest mniej inwazyjny i organizm powinien szybciej powrócić do zdrowia. Możliwość przeprowadzenia zabiegu w ten sposób wynika przede wszystkim z rozwoju nowoczesnych teleskopów cyfrowych. Każdy z nas jest inny i dochodzi do zdrowia w innym tempie, dlatego nie da się wszystkiego opisać. Niniejsza ulotka zawiera odpowiedzi na najczęstsze pytania pacjentów dotyczące zabiegu oraz zdrowienia, a jej celem jest udzielenie informacji na temat tego, czego można się zwykle spodziewać. 4

Słuchamy, aby ulepszyć nasze usługi Zawsze robimy wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić pomoc Czego należy się spodziewać przed zabiegiem? Zazwyczaj pacjenci są przyjmowani na oddział w dniu zabiegu. Zwykle jest to poprzedzone wizytą, podczas której ocenia się ogólny stan fizyczny pacjenta, bada się go na nosicielstwo MRSA oraz wykonuje pewne podstawowe badania. Po przyjęciu pacjent spotyka się z członkami zespołu medycznego, w którego skład może wchodzić konsultant, starszy specjalista, lekarz stażysta oraz wyznaczona pielęgniarka. Tuż przed zabiegiem może zostać wykonane prześwietlenie rentgenowskie albo ograniczona tomografia komputerowa w celu potwierdzenia usytuowania kamieni. Przez sześć godzin przed zabiegiem nie należy przyjmować żadnych pokarmów ani napojów, a bezpośrednio przed zabiegiem anestezjolog może podać lek, który wywoła poczucie suchości w ustach i przyjemną senność. Pacjenci przybywający na zabieg do szpitala otrzymują również ulotkę z informacjami o tym, czego należy się spodziewać. Podczas przyjmowania na oddział pacjent podpisuje drugą część formularza zgody (FYCON101-1 Diagnostic Ureteroscopy lub FYCON69-1 Ureteroscopic stone removal), zezwalając na przeprowadzenie zabiegu i potwierdzając, że rozumie procedurę i chce, aby ją zrealizowano. Przed podpisaniem formularza należy dać sobie czas na omówienie swoich wszelkich wątpliwości i zadanie wszelkich pytań. 5

Troszczymy się o naszą pracę Szanujemy się wzajemnie i doceniamy Co obejmuje zabieg? Ureteroskopia to zabieg na moczowodzie, czyli na przewodzie odprowadzającym mocz z nerki do pęcherza. Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym (pacjent jest usypiany). Zazwyczaj przed zabiegiem pacjent otrzymuje antybiotyki w zastrzyku, po wcześniejszym sprawdzeniu, czy nie ma żadnych alergii. Przez cewkę moczową do pęcherza zostaje wprowadzony teleskop. Przy użyciu obrazu rentgenowskiego do odpowiedniego moczowodu wprowadza się elastyczny prowadnik aż do nerki. Następnie do moczowodu wsuwa się dłuższy teleskop (sztywny lub elastyczny) i prowadzi się go aż do nerki. Taki zabieg wykonuje się z rozmaitych powodów, ale najczęstszym są kamienie. Jeśli jest to kamień, zostaje on zniszczony za pomocą sondy mechanicznej albo lasera, a w razie potrzeby jego pozostałości są usuwane przy użyciu specjalnego urządzenia. Po zabiegu na miejscu zwykle pozostaje stent moczowodowy oraz cewnik pęcherza moczowego. Zależnie od powodów przeprowadzenia zabiegu czasami w moczowodzie może pozostać plastikowa rurka (stent JJ). Jest to cienkościenna plastikowa rurka o długości ok. 30 cm, a jeżeli zostaje założona, jej górny i dolny koniec są zawinięte w kształt litery J. Górny koniec jest zagnieżdżony w nerce, a dolny w pęcherzu, umożliwiając spływanie moczu, co chroni nerkę. 6

Słuchamy, aby ulepszyć nasze usługi Zawsze robimy wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić pomoc Jakie korzyści zapewnia ureteroskopia i wstawienie stentu JJ? Jeśli zabieg ureteroskopii wykonuje się w celu leczenia, przykładowo w celu usunięcia kamieni, to przewidywane korzyści obejmują ustąpienie wszelkich związanych z tym objawów, np. bólu, krwawienia i infekcji. Nawet jeśli pacjent nie odczuwa żadnych objawów, to usunięcie kamieni z moczowodów zapobiegnie wszelkim komplikacjom w przyszłości, takim jak zablokowanie nerki, infekcja, krwawienie i ból. Zabieg ureteroskopii może być również wykonywany w celach diagnostycznych, aby zbadać moczowód, a czasami nerkę. Jednocześnie w razie potrzeby można pobrać próbki tkanki do analizy. Jest to przydatne, jeśli inne badania nie są rozstrzygające. Stent JJ zakłada się tylko na pewien czas, a jego głównym zadaniem jest zlikwidowanie wszelkich niedrożności moczowodu. Czasami sten zakłada się po usunięciu kamienia, aby zapewnić drożność moczowodu podczas zdrowienia po zabiegu. W rzadkich przypadkach może zajść potrzeba okresowej wymiany stentu JJ (zwykle co sześć miesięcy). 7

Troszczymy się o naszą pracę Szanujemy się wzajemnie i doceniamy Czy ureteroskopia i wstawienie stentu JJ stwarzają jakieś ryzyko? Poniżej wyszczególniono ryzyka związane z tym zabiegiem. Lekarz wykonujący zabieg chętnie omówi je bardziej szczegółowo: Częste (może wystąpić u więcej niż 1 na 10 osób) Umiarkowane pieczenie lub krwawienie podczas oddawania moczu przez krótki czas po zabiegu. Tymczasowe założenie cewnika pęcherza moczowego. Założenie stentu i kolejny zabieg w celu jego zdjęcia. Stent może powodować ból, parcie na pęcherz oraz występowanie krwi w moczu. Nie ma gwarancji wyleczenia, ponieważ często jest to tylko procedura diagnostyczna. Sporadyczne (między 1 na 10 a 1 na 50 osób) Brak możliwości usunięcia kamienia lub przesunięcie się kamienia do nerki, skąd nie można go usunąć. Uszkodzenie lub infekcja nerki wymagające dalszego leczenia. Brak możliwości przeprowadzenia teleskopu, jeśli moczowód jest zbyt wąski. Ponowne pojawienie się kamieni. 8

Słuchamy, aby ulepszyć nasze usługi Zawsze robimy wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić pomoc Rzadkie (może wystąpić u mniej niż 1 na 50 osób) Uszkodzenie moczowodu prowadzące do konieczności wykonania operacji z otwarciem lub wprowadzenia rurki do nerki bezpośrednio od tyłu w celu umożliwienia zaleczenia wszelkich wycieków. Wykrycie raka wymagającego dodatkowego leczenia w późniejszym okresie (mogą zostać wykonane biopsje w celu przeprowadzenia analizy). Bardzo rzadko może dojść do zbliznowacenia lub zwężenia wymagających wykonania dalszych zabiegów. W bardzo rzadkich przypadkach (mniej niż 1%) może dojść do uszkodzenia sąsiednich organów, np. naczyń krwionośnych lub pęcherza. Zakażenie szpitalne Kolonizacja MRSA (0,9% 1 na 110) Zakażenie pęcherza bakterią Clostridium difficile (0,2% 1 na 500) Zakażenie krwi gronkowcem złocistym (0,08% 1 na 1250) Jakie są alternatywy dla zabiegów ureteroskopii i wstawienia stentu JJ? Alternatywą dla ureteroskopii, zwłaszcza w przypadku kamieni, są obserwacja; litotrypsja zewnątrzustrojową falą uderzeniową (ESWL fale uderzeniowe wytworzone przez zewnętrzny generator i skierowane na kamień przez skórę) lub rozpuszczanie chemiczne, ale te zabiegi mają znacznie mniejszy współczynnik powodzenia; alternatywne badania rentgenowskie. Alternatywą są operacja metodą laparoskopową (operacja endoskopowa) lub operacja z otwarciem, 9

Troszczymy się o naszą pracę Szanujemy się wzajemnie i doceniamy ale są to metody znacznie bardziej inwazyjne i pociągające za sobą większy współczynnik powikłań w porównaniu do ureteroskopii. 10 Czego należy się spodziewać po zabiegu? Po zabiegu pacjenci bardzo często odczuwają dość dotkliwy ból w okolicach nerki; zapewniamy dużą ilość środków przeciwbólowych. Ból powinien ustąpić po kilku godzinach, ale czasami może się utrzymywać do 72 godzin ze względu na opuchliznę spowodowaną wprowadzeniem przyrządu albo obecnością stentu. Równie często po zabiegu w moczu pacjentów występuje krew, co także ustępuje po upływie od 24 do 72 godzin. W przypadku założenia cewnika moczowodu zostaje on zazwyczaj usunięty następnego dnia wraz z cewnikiem pęcherza moczowego. Jeśli pacjentowi założono stent JJ, może on zostać usunięty po czterech dniach. Może się zdarzyć, że ze względów medycznych stent będzie musiał pozostać na miejscu przez okres kilku tygodni (rzadziej miesięcy). W takim przypadku zostanie on usunięty poprzez wprowadzenie przyrządu do pęcherza moczowego. Procedura zostanie zrealizowana na oddziale dziennym pod znieczuleniem ogólnym albo miejscowym. Ta kwestia zostanie omówiona z pacjentem. Większość pacjentów zostaje wypisana ze szpitala w ciągu 24 godzin po zabiegu.

Słuchamy, aby ulepszyć nasze usługi Zawsze robimy wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić pomoc Czy są jakieś skutki uboczne pozostawienia wstawionego stentu JJ? Pacjenci, u których pozostawiono wstawiony stent JJ, często doznają skutków ubocznych. Najczęściej spotykanym jest obecność krwi w moczu, zwłaszcza po ćwiczeniach, ale nie należy się tym martwić i z pewnością można ćwiczyć oraz wrócić do pracy nawet ze wstawioną rurką. Mogą wystąpić problemy z pęcherzem moczowym, ponieważ dolny koniec stentu JJ podrażnia pęcherz, powodując częstomocz, parcie na pęcherz i poczucie dyskomfortu. Te objawy bardzo przypominają zapalenie pęcherza moczowego i w rzeczy samej często trudno jest rozróżnić obie dolegliwości. Niektórzy pacjenci odczuwają ból w okolicach nerki, zwłaszcza podczas opróżniania pęcherza nie należy się tym martwić i nie spowoduje to uszkodzenia nerki. W przypadku odczuwania poniższych dolegliwości należy zwrócić się o poradę do własnego lekarza ogólnego lub pielęgniarki w przychodni: Ogólne złe samopoczucie lub stan gorączkowy Bardzo bolesne oddawanie moczu 11

Troszczymy się o naszą pracę Szanujemy się wzajemnie i doceniamy Ile wolno mi pić po zabiegu? Zaleca się, aby po wypisaniu ze szpitala pacjent pił dwa razy więcej niż normalnie albo od dwóch do trzech litrów napojów bezalkoholowych (poza alkoholem, który pacjent zechce wypić) przez kolejne siedem dni. To pomoże zmniejszyć ryzyko rozwoju zakażenia dróg moczowych i usunie małe zakrzepy krwi. Czy zabieg wpłynie na moje jelita? Środki przeciwbólowe zawierające kodeinę mogą wywołać zaparcie. Jeśli okaże się to problemem, a leki przeciwbólowe trzeba będzie zażywać regularnie, najlepiej porozmawiać ze swoim lekarzem. Nie należy przerywać zażywania leków przeciwbólowych. Jeśli ból nie ustępuje, lekarz zasugeruje rozwiązania alternatywne lub zaleci zażywanie łagodnych środków przeczyszczających. Wyeliminowanie bólu jest bardzo ważne dla wyleczenia. Dodatkowo, a także ze względu na zmianę normalnego trybu życia, można doświadczyć zmian w funkcjonowaniu jelit. Po kilku dniach wszystko powinno wrócić do normy. Porady: Pij dużo płynów. Spróbuj jeść płatki śniadaniowe o dużej zawartości błonnika oraz chleb pełnoziarnisty. 12

Słuchamy, aby ulepszyć nasze usługi Zawsze robimy wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić pomoc Kiedy mogę wrócić do swoich normalnych zajęć? To, co można, a czego nie można robić po zabiegu, będzie zależało od zwykłego poziomu aktywności oraz ogólnego stanu zdrowia. Przydatna porada to słuchaj swego ciała ono zasygnalizuje wszelkie ograniczenia. Jeśli robienie czegoś sprawia ból, należy przerwać i spróbować ponownie po kilku dniach. Kiedy mogę wrócić do swoich zajęć rekreacyjnych i domowych? Koniecznie trzeba czymś się zająć. Siedzenie czy leżenie przez cały dzień może utrudnić rekonwalescencję i prowadzić do takich problemów jak np. tworzenie się zakrzepów w nogach. Spacery są dobre dla procesu zdrowienia po większości operacji. Najlepiej rozpocząć od niewielkich odległości i codziennie je zwiększać. Trzeba pamiętać o tym, aby słuchać swojego ciała ono da znać, gdy będzie miało dość. Należy odpoczywać w ciągu dnia w przypadku odczuwania zmęczenia. To może spowodować pewne zakłócenia snu w nocy, jednak koniecznie trzeba reagować na sygnały swojego ciała i nie należy czekać na poczucie całkowitego wyczerpania. Nie ma ograniczeń, jeśli chodzi o zajęcia domowe, rekreacyjne czy sportowe. Najlepiej wracać do codziennych zajęć stopniowo, robiąc każdego dnia nieco więcej. Kiedy mogę wrócić do aktywności seksualnej? Aktywność seksualną można wznowić, gdy tylko da się to zrobić bez odczuwania większego bólu czy dyskomfortu. 13

Troszczymy się o naszą pracę Szanujemy się wzajemnie i doceniamy Kiedy mogę wrócić do prowadzenia pojazdów? Zazwyczaj nie trzeba powiadamiać DVLA, chyba że stan medyczny będzie się utrzymywał przez ponad trzy miesiące po zabiegu i może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów. Jednak DVLA zastrzega, że to kierowca ponosi odpowiedzialność za zadbanie o to, że przez cały czas zachowuje kontrolę nad pojazdem. Z tego względu po zabiegu pacjent może prowadzić pojazdy, gdy tylko będzie w stanie siedzieć przez pewien czas i będzie mógł swobodnie poruszać ramionami, nogami, szyją oraz brzuchem. Należy mieć możliwość swobodnego wykonywania wszelkich ruchów, w tym tych potrzebnych do gwałtownego hamowania. Jednakże przed wznowieniem prowadzenia pojazdów należy sprawdzić warunki ubezpieczenia u swojego ubezpieczyciela. Niemniej jednak możliwość wznowienia prowadzenia pojazdów po zabiegu należy omówić ze swoim lekarzem, a ponadto zaleca się, aby sprawdzić warunki ubezpieczenia u swojego ubezpieczyciela. Kiedy mogę wrócić do pracy? To także w dużym stopniu zależy od charakteru wykonywanej pracy. Pełna rekonwalescencja po zabiegu potrwa co najmniej 10 dni. Nie należy oczekiwać powrotu do pracy w ciągu siedmiu dni. Pacjenci potrzebujący zwolnienia lekarskiego powinni powiadomić o tym personel na oddziale, a wtedy lekarz wystawi dokument. 14

Słuchamy, aby ulepszyć nasze usługi Zawsze robimy wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić pomoc Powiedz nam, co o nas sądzisz Mamy nadzieję, że niniejsza broszura okazała się przydatna. Jeżeli chciał(a)byś przekazać nam swoją opinię, należy skontaktować się z: Mr Khafagy, Consultant Urological Surgeon, Urology Department, The York Hospital, Wigginton Road, York, YO31 8HE lub zadzwoń pod numer 01904 725985. Nauka, szkolenie i badania Nasz fundusz angażuje się w naukę, szkolenia i badania w celu zapewnienia wsparcia w rozwoju personelu i poprawy jakości zdrowia i opieki zdrowotnej w naszej społeczności. Podczas konsultacji mogą być obecni członkowie personelu lub studenci w trakcie nauki. Jeżeli sobie nie życzysz obecności studentów podczas badania, możesz o to poprosić. Personel może również poprosić Cię o zgodę na udział w badaniach naukowych. Zespół ds. porad i kontaktów z pacjentami (PALS) Pacjenci, krewni i opiekunowie czasami muszą zasięgnąć pomocy, porady lub wsparcia. Nasz zespół PALS służy pomocą. Dane kontaktowe do zespołu PALS: nr tel. 1904 726262 lub e-mail: pals@york.nhs.uk. Poza godzinami pracy dostępna jest automatyczna sekretarka. 15

Wspólnie zapewniana opieka w Yorku, Scarborough, Bridlington, Malton, Selby i Easingwold Właściciel Mr Khafagy, Consultant Urological Surgeon Data pierwszego wydania Maj 2003 Data przeglądu Kwiecień 2020 Wersja 6 (wydanie w maju 2018) Zatwierdzone przez Urologiczny zespół MDT Zw. z formularzem zgody FYCON69-1 Ureteroscopic Stone Removal v5 FYCON101-1 Diagnostic Ureteroscopy v5 Numer dokumentu PIL 172 v6 2018 York Teaching Hospital NHS Foundation Trust. Wszelkie prawa zastrzeżone www.yorkhospitals.nhs.uk