Dr Magdalena Nowak 2008/2009 Zakład Historii Najnowszej Polski Instytut Historii Uniwersytet Gdański 1. Przedmiot: Historia Europy Środkowej i Rosji 2. Ilość godzin: 1 grupa 20 h = 20 godzin 3. Forma: wykład 4. Wykaz tematów realizowanych oraz wymagana literatura: 1. Absolutyzm oświecony w Prusach a. Fryderyk Wilhelm I b. Fryderyk II 2. Absolutyzm oświecony w Monarchii Habsburgów a. Maria Teresa b. Józef II 3. Absolutyzm oświecony w Rosji a. Piotr I b. Katarzyna II 4.. Zjednoczenie Niemiec a. okres napoleoński (Związek Reński, reformy Steina) b. Związek Niemiecki (1815) c. Integracja gospodarcza (Związek Celny - 1834) d. Wiosna Ludów (parlament frankfurcki) e. Koncepcje zjednoczenia Niemiec f. Związek Północnoniemiecki g. Wojna francusko-pruska 1870-71 i traktat frankfurcki 5. Polacy, Ukraińcy a Rosja w XIX w. a. Stosunki narodowościowe i społeczno-gospodrcze w Cesarstwie Rosyjskim b. Polityka caratu wobec mniejszości narodowych c. Polityka caratu wobec Cerkwi greckokatolickiej 6. Rzesza Bismarkowska a. Organizacja państwa b. Partie polityczne c. Stosunki gospodarcze d. Kulturkampf (1873-1875) e. Bismarck - polityka wewnętrzna i zagraniczna 7. Rzesza Wilhelmińska (1890-1918) a. Weltpolitik i jej skutki dla sytuacji międzynarodowej b. Stosunki polityczne wewnątrz Niemiec w latach po ustąpieniu Bismarcka. 1
8. Austria na przełomie XIX i XX wieku a. Wiosna Ludów b. Konstytucja 1867 c. Galicja pod Rząsami Polaków d. Stosunki narodowościowe i społeczne w Monarchii Habsburskiej i w Galicji 9. Republika Weimarska a. Powstanie republiki (1918) b. Rewolucja w Niemczech c. Ustrój republiki, główne partie polityczne d. Lata powojenne - kryzys 1919-1923 e. Rząd Stresemanna - reforma walutowa i lata 1924-29 f. Niemcy w polityce międzynarodowej g. Kryzys gospodarczy 10. Niemcy powojenne a. Okupacja Niemiec b. Denazyfikacja c. Zimna wojna, jej skutki dla Niemiec d. Powstanie NRF i NRD. e. Rozwój gospodarczy obu państw niemieckich f. Polityka wewnętrzna i zagraniczna RFN i NRD g. Zjednoczenie Niemiec. Literatura: 1. Czapliński W., Galos A., Korta W., Historia Niemiec, Wrocław 1990 do 1945 r. 2. Cziomer E., Zarys Historii Niemiec powojennych 1945-1995,Warszawa Kraków 1997- po 1945 r. 3. Beauvois D., Trójkąt ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie 1793-1914, Lublin 2005 4. Bullock A., Hitler - studium tyranii, Warszawa 1969 5. Bazylow L., Historia Rosji, Wrocław 1969 6. Bazylow L., Dzieje Rosji, Warszawa 1970 7. Cygański M., Polityka wschodnia RFN 1969/70-1988/89, Opole 1990 8. Cziomer E., Historia Niemiec 1945-1991. Zarys rozwoju problemu niemieckiego od podziału do jedności, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace z nauk politycznych, z.47, Kraków 1993 9. Cziomer E., Polityka zagraniczna RFN, Warszawa 1988 10. Czubiński A., Strzelecki J., Zarys dziejów Niemiec i państw niemieckich powstałych po II wojnie światowej, Poznań 1986 2
11. Droga Niemców do ponownego zjednoczenia państwa 1948-1990, red. A.Czubiński, Poznań 1991 12. Fest J.C., Hitler - droga do władzy, t.i, Warszawa 1995, s.321-348 13. Fromont M., Ewolucja systemu politycznego RFN, "Przegląd Zachodni", 1993, z.4. 14. Grunberger R., Historia społeczna Trzeciej Rzeszy, Warszawa 1987 15. Grünberg K., Sprengel B., Trudne sąsiedztwo. Stosunki polsko-ukraińskie w X-XX wieku, Warszawa 2005 16. Hailbronner K., Prawne aspekty zjednoczenia dwóch państw niemieckich, Przegląd Zachodni, 1991, nr 4, s.101-124 17. Hartan F., Wilhelm II, Lublin 1995 18. Herwarth H.v., Od Adenauera do Brandta, Wspomnienia, Warszawa 1995 19. Krasuski J., Historia Niemiec, Wrocław 1998 20. Krasuski J., Historia Rzeszy Niemieckiej 1871-1945, Poznań 1986. 21. Krasuski J., Historia RFN. Warszawa 1981 (1987 wyd.ii) 22. Krasuski J., Polityka czterech mocarstw wobec Niemiec 1945-1949, Poznań 1967 23. Łuczak C., Dzieje gospodarcze Niemiec 1871-1945, Poznań 1984 24. Maciejewski M., Ruch i ideologia narodowych socjalistów w Republice Weimarskiej, Warszawa-Wrocław 1985 25. Matelski Cz., Niemcy w Polsce w XX wieku, Warszawa Poznań 1999 26. Mommsen W., Bismarck, Lublin 1995 27. Mosse G.L., Kryzys ideologii niemieckiej. Rodowód intelektualny III Rzeszy, Warszawa 1972 28. Mróz M., Z dziejów rosyjskiego katolicyzmu. Kościół greckokatolicki w Rosji w latach 1907-2007, Toruń 2008 29. Przegląd Zachodni, 1991, nr 1 (w całości) 30. Salmonowicz S., Fryderyk II, Wrocław 19981 31. Sas G., NRD - droga do tożsamości, Poznań 1990 32. Serczyk J., Podzielone Niemcy. Przegląd dziejów niemieckich od kapitulacji Trzeciej Rzeszy do zjednoczenia obu państw niemieckich, Toruń 1993 33. Serczyk W., Katarzyna II, Wrocław 2004 34. Serczyk W., Piotr I Wielki, Wrocław 1977 35. Stern,K., Brandt, Warszawa 1988 36. Sułek J., Geneza RFN, Warszawa 1977 3
37. Ryszka F., Państwo stanu wyjątkowego. Rzecz o systemie państwowym i prawnym III Rzeszy, Warszawa 1974 38. Teltschik H., 329 dni, Zjednoczenie Niemiec w zapiskach doradcy kanclerza, Warszawa 1992 39. Tomala M., Warszawa-Berlin-Bonn 1944-1980, Szczecin 1987 40. Uexkull G.v., Konrad Adenauer, Lublin 1995 41. Ustawa Zasadnicza (konstytucja) RFN, oprac. L. Janicki, Poznań 1989 42. Wąsicki J., Rzesza i państwa niemieckie 1789-1815, Poznań 1982 43. Wąsicki J., Związek Niemiecki i państwa niemieckie 1815-1848, Poznań 1986 44. Wawrykowa M., Między Pierwszą a Drugą Rzeszą, Warszawa 1972 45. Wereszycki H., Historia Austrii, Wrocław 1972 5. Sposób rozliczenia studentów: uczestnictwo w wykładzie 4
Dr Magdalena Nowak 2008/2009 Zakład Historii Najnowszej Polski Instytut Historii Uniwersytet Gdański 1. Przedmiot: Translatorium językowe, rok I, studia stacjonarne Historia II stopnia 2. Ilość godzin: 1 grupy po 20 h w semestrze= 40 godzin 3. Forma: konwersatorium 4. Wykaz tematów realizowanych oraz wymagana literatura: W trakcie kursu studenci będą czytać źródła i literaturę historyczną z XIX i XX wieku w języku angielskim. Studenci powinni przynosić na zajęcia słownik angielsko-polski. Materiał dobierany na zajęcia zależy od poziomu znajomości języka prezentowanego przez studentów. Literatura i źródła będą publikowane na bieżąco na Platformie Edukacyjnej UG 1. Holocaust na Ukrainie Morality and Reality. The Life and Times of Andrei Sheptyts kyi, ed. by P. R. Magocsi, Edmonton 1989 P.R.Magocsi, A History of Ukraine, Toronto 1996 Kurt I. Lewin, A Journey through Illusions, Santa Barbara 1994 B.R. Bociurkiw, The Ukrainian Greek Catholic Church and the Soviet State 1939-1950, Toronto 1996 Kahana D., Lvov getto diaty, Amherst 1990 5. Sposób rozliczenia studentów: zaliczenie 5
Dr Magdalena Nowak Rok 2008/2009 Zakład Historii Najnowszej Polski Instytut Historii Uniwersytet Gdański 1. Przedmiot: Rozwój dokumentacji archiwalnej, studia licencjackie, specjalizacja archiwalna, rok I, studia stacjonarne 2. Ilość godzin: 1 grupa po 30 h = 30 godzin 3. Forma: ćwiczenia 4. Wykaz tematów realizowanych oraz wymagana literatura: Ważną częścią zajęć jest samodzielnie przygotowany przez studentów w zespołach materiał archiwalny ilustrujący dane zagadnienie. W czasie realizacji tego projektu studenci mogą się wykazać umiejętnością praktycznego wykorzystania swojej wiedzy. W czasie zajęć jest wykorzystywany zasób Archiwum Państwowego w Gdańsku 1. Powtórzenie wiadomości z I semestru (1 spotkanie) - dokument - kancelaria odbiorcy - kancelaria wystawcy - księga wpisu - przechodzenie od księgi wpisów do akt spraw poprzez akta czynności 2. Akta czynności wprowadzenie (1 spotkanie) - zmiana toku postępowania i urzędowania - przemiany w archiwistyce europejskiej po Rewolucji Francuskiej - akta centralne okresu stanisławowskiego 3. Akta czynności analiza szczegółowa (2 spotkania) - typy akt: protokoły posiedzeń, ekspedycji, aneksy, kopiarze - akta Rady Nieustającej - akta Komisji Edukacji Narodowej - akta Komisji Wojskowej Koronnej i Obojga Narodów 4. Akta spraw wprowadzenie (2 spotkania) pojęcie akt spraw dziennik podawczy inne pomoce kancelaryjne kancelaria scentralizowana 5. Akra spraw w systemie kancelarii pruskiej (3 spotkania) - przemiany w państwie pruskim - obieg dokumentów i organizacja kancelarii - fascykuły - dziennik podawczy - plan akt - system dziennikowy - pagina fracta 1
6. Akta w systemie kancelarii Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (2 spotkania) - akta spraw - obieg dokumentów i organizacja kancelarii - rotulus - dziennik podawczy - inne pomoce kancelaryjne - wykaz akt w archiwum urzędu - rusyfiakcja systemu kancelaryjnego po powstaniu listopadowym (częściowa) i po powstaniu styczniowym (ostateczna) - system kancelarii rosyjskiej 7. Akta w systemie kancelarii austriackiej (2 spotkania) - dziennik podawczy o układzie chronologiczno numerowym - organizacja kancelarii - pomoce kancelaryjne - obieg pisma w instytucji: minuta i koncept - wykaz akt - akta instytucji kościelnych 8. Kancelarie w II Rzeczypospolitej ogólna charakterystyka (2 spotkania) - powojenne projekty systemu kancelaryjnego - reforma kancelaryjna z sierpnia 1931 r. - kancelaria zdecentralizowana - jednolity wykazy akt - klasyfiakcja dziesiętna Dewey a - spisy spraw i system bezdziennikowym - obieg dokumentów w urzędzie 9. Akta w II Rzeczypospolitej (3 spotkania) - charakterystyka stopnia wprowadzenia nowego systemu kancelarii zdecentralizowanej z systemem bezdziennikowym w ministerstwach, urzędach wojewódzkich i starostwach powiatowych - skaładnice akt - państwowa służba archiwalna 10. Kancelarie podczas okupacji (2 spotkania) - podział administracyjny kraju - organiazacja kancelarii i jej przemiany - obieg dokumentów - jednolity dziesiętny wykaz akt 11. Akta podczas okupacji (2 spotkania) - akta spraw - jednolity wykaz akt - kancelaria zdecentralizowana z systemem bezdziennikowym - losy dokumentacji polskich instytucji w czasie II wojny światowej - straty w dokumentacji 12. Kancelaria okresu PRL (2 spotkania) 2
- przemiany administracji państwa - reformy administracyjne - obieg dokumentów - organizacja kancelarii: sektetariat, instrukacja kancelaryjna, jednolity rzeczowy wykaz akt, kategoria akt - archiwa zakładowe i brakowanie - państwowa służba archiwalna 13. Zmiany w wytwarzaniu akt i inne formy dokumentacji (2 spotkania) - nowe formy dokumentacji: kserokopie, fotokopie - oprawianie i przekładanie akt - wczesna dokumentacja komputerowa 14. Kancelaria w III Rzeczypospolitej (2 spotkania) - przemiany ustrojowe i administracyjne - zmniejszenie się obszaru nadzoru archiwalnego - obieg dokumentów i ich typy - organizacja kancelarii 15. Dokumentacja komputerowa i tradycyjna aktowa (2 spotkania) - wzrost znaczenia komputera - archiwizacja danych - księgowość komputerowa - Internet i pisma e-mail Podręczniki: 1. Nawrocki S. Rozwój form kancelaryjnych na 2. Robótka H. Ryszewski B. Tomczak A. ziemiach polskich od Średniowiecza do końca XX wieku Poznań 1998 Archiwistyka Warszawa 1989 3. Tomczak A. Zarys dziejów archiwów polskich cz. I i II Toruń 1974 4. Tomczak A. Zarys dziejów archiwów polskich Toruń 1982 Literatura przedmiotu: 1. Polski Słownik Archiwalny pod red. W. Maciejewskiej 2. Arłamowski K. Kancelaria zarządów miejskich w zaborze austriackim w latach 1772-1919 Warszawa 1974 Archeion t. 38/ 1962, 3
3. Bagieński W. Procesy aktotwórcze akt miejskich na Warszawa 1999 Mazowszu na przykładzie Piaseczna w latach 1815-1950 4. Bańkowski B. Archiwum Stanisława Augusta, Warszawa 1959 5. Biernat Cz. Spór archiwalny polsko-gdańskoniemiecki Warszawa 1969 w okresie międzywojennym 1919-1939 6. Ciesielska K. Ustrój i organizacja władz i kancelarii Warszawa 1972 miasta Torunia w latach 1793-1919 7. Jankowska J. Akta Rady Nieustającej, Straty Archiwów i Bibliotek Warszawskich, t. I, Warszawa 1957 8. Jankowska J. Akta Komisji Policji Straty Archiwów i Bibliotek Warszawskich, t. I, Warszawa 1957 9. Jankowska J. Akta Komisji Edukacji Narodowej Straty Archiwów i Bibliotek Warszawskich, t.. I, Warszawa 1957 10. Menzel T. Założenie Archiwum Ogólnego Archeion,t. 18, 1948 Krajowego w Warszawie 1808 11. Pańków S. Archiwa Warszawa 1975 12. Poprawska S. Kancelaria górnośląskich Warszawa 1972 przedsiębiorstw przemysłowych do 1945 r. 13. Radke I Kancelaria miasta Poznania do roku Warszawa 1967 1570 14. Radke I. Akta spraw w systemie kancelarii Archeion t. 78/ 1984 pruskiej 15. Robótka H. Wprowadzenie do archiwistyki Toruń 2002 16. Robótka H. Kancelaria urzędów administracji państwowej w II Rzeczypospolitej Toruń 1993 4
17. Rostocki W. Kancelaria i dokumentacja aktowa Wrocław 1964 urzędów administracji w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim 18. Stażewski M. Niemiecka polityka archiwalna na Warszawa Łódź 1991 ziemiach polskich włączonych do Rzeszy 1939-1945 19. Stelmach M. Kancelaria pruskich urzędów Szczecin 1981 administracji państwowej na przykładzie rejencji w latach 1808-1945 20. Stojanowski J. Akta Rady Nieustającej Archeion, t. 3, 1928, s. 54 89 21. Szymański J. Nauki pomocnicze historii Warszawa 1983, 2002 22. Tomczak A. Rzut oka na dzieje archiwów polskich Archeion, t. 43/1966 23. Wakuluk L. Akta miast Rejencji Bydgoskiej 1815 Warszawa 1998 1919 24. 2Zaborowska J. Ustrój, dzieje i akta kancelarii Archeion, t. 51/ 1969 0 Gubernatora Warszawskiego z lat 1866-1917 5. Sposób rozliczenia studentów: zaliczenie 5