PROCEDURA PRZETWARZANIA POD KONTROLĄ CELNĄ Instrukcja dla przedsiębiorców Wersja 1.1 z dnia 14 czerwca 2013 r.
Spis treści: 1. Podstawa prawna stosowania procedury przetwarzania pod kontrolą celną 2. Wprowadzenie 3. Sposoby stosowania procedury przetwarzania pod kontrolą celną 4. Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną 4.1. Pełna forma wniosku 4.2. Skrócona forma wniosku 4.3. Organ celny, do którego składany jest wniosek w pełnej formie 4.4. Organ celny, do którego składany jest wniosek w formie skróconej 4.5. Załączniki do wniosku 4.6. Wniosek o przedłużenie lub zmianę pozwolenia 5. Warunki udzielenia pozwolenia 5.1. Warunki podmiotowe 5.2. Warunki przedmiotowe 5.3. Warunki ekonomiczne 6. Dopuszczalne procesy przetwarzania 7. Zabezpieczenie 8. Ewidencja 9. Transfer przemieszczanie towarów w ramach procedury zawieszającej 10. Termin ważności pozwolenia 11. Pozwolenie z mocą wsteczną 12. Przeniesienie praw i obowiązków 13. Stosowanie procedury 2
1. Podstawa prawna stosowania procedury przetwarzania pod kontrolą celną Zasady stosowania procedury przetwarzania pod kontrolą celną regulują przepisy: rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 302 z 19.10.1992, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 4, str. 307 z późn. zm.) rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiającego przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 253 z 11.10.1993, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 6, str. 3, z późn. zm.) ustawy z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 622, z późn. zm.) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie przypadków, w których organ celny pobiera zabezpieczenie (Dz. U. Nr 87, poz. 829) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie wzorów formularzy stosowanych w sprawach celnych (Dz. U. Nr 166, poz. 995) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie właściwości miejscowej organów celnych (Dz. U. Nr 94, poz. 911 z późn. zm.). 2. Wprowadzenie Procedura przetwarzania pod kontrolą celną ma na celu wspieranie działalności wspólnotowych producentów. Procedura przetwarzania pod kontrolą celną, będąca gospodarczą procedurą celną, pozwala na wprowadzenie na obszar celny Unii Europejskiej towarów niewspólnotowych na określony czas potrzebny do poddania ich określonym procesom przetwarzania (zmieniających ich rodzaj lub stan) w celu wytworzenia gotowych produktów (tzw. produktów przetworzonych) oraz na dopuszczenie do obrotu produktów powstałych w wyniku tych procesów po zapłaceniu należności celnych przywozowych właściwych dla tych produktów. Stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną uzależnione jest od posiadania ważnego pozwolenia udzielanego przez właściwy organ celny. 3
3. Sposoby stosowania procedury przetwarzania pod kontrolą celną Wobec towarów obejmowanych procedurą przetwarzania pod kontrolą celną nie pobiera się należności celnych przywozowych, jak również nie stosuje się wobec nich środków polityki handlowej. Środki polityki handlowej, jak również należności celne przywozowe mają zastosowanie dopiero wobec produktów przetworzonych, przy ich dopuszczeniu do obrotu. Są dwa podstawowe przypadki, w których stosowana jest procedura przetwarzania pod kontrolą celną. Procedurę przetwarzania pod kontrolą celną stosuje się, gdy (pierwszy przypadek): proces przetwarzania prowadzi do powstania produktów, które podlegają niższej kwocie należności przywozowych niż ta, która miałaby zastosowanie do towarów przywożonych. Przykład Firma planuje wytworzenie siedzeń z metalową ramą z przywożonych spoza Unii Europejskiej rurek żelaznych. W przypadku przywozu i dopuszczenia do wolnego obrotu rurek żelaznych firma musiałaby zapłacić cło według stawki celnej wynoszącej 4%, która jest stawką wyższą niż stawka celna mająca zastosowanie do przywożonych spoza Unii Europejskiej gotowych siedzeń z metalową ramą. Zastosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną jest możliwe. Kwota cła przywozowego mająca zastosowanie wobec przywożonych rurek żelaznych jest wyższa niż wobec siedzeń z metalową ramą, które powstaną w wyniku zastosowania procedury; uzyskiwana jest tzw. "korzyść z cła przywozowego". Towary/towary przywiezione Wartość celna/wartość celna po przetwarzaniu pod kontrolą celną Koszty przetwarzania Produkty przetworzone Stawka celna Kwota cła przywozowego Korzyść z cła przywozowego Bez zastosowania przetwarzania pod kontrolą celną Rurki żelazne Z zastosowaniem przetwarzania pod kontrolą celną Rurki żelazne 100 000 EURO 350 000 EURO - 250 000 EURO - Siedzenia z metalową ramą 4% Wolne 4 000 EURO 0 EURO 4 000 EURO 4
Procedurę przetwarzania pod kontrolą celną stosuje się także, gdy (drugi przypadek): towary przywożone zostają poddane procesowi przetwarzania, w celu zapewnienia ich zgodności z wymogami technicznymi obowiązującymi przy dopuszczaniu ich do obrotu na obszarze celnym Unii Europejskiej. Pojęcie wymogi techniczne oznacza wymogi przewidziane przepisami wspólnotowymi lub krajowymi, których spełnienie jest warunkiem dla dopuszczenia do swobodnego obrotu (np. pewne normy techniczne dotyczące towarów sprzedawanych na rynku Unii Europejskiej lub normy jakościowe dla żywności). Przykład Obejmowanie procedurą przetwarzania pod kontrolą celną żywności dla małych dzieci w celu usunięcia skażenia biologicznego. 4. Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną Stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną wiąże się z obowiązkiem posiadania pozwolenia na stosowanie tej procedury, które wydawane jest przez właściwy organ celny. W celu uzyskania pozwolenia należy złożyć wniosek o jego udzielenie. 4.1. Pełna forma wniosku Zasadą jest, że wniosek o udzielenie pozwolenia powinien być sporządzony na piśmie z zastosowaniem wzoru określonego w załączniku nr 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego. Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną i samo pozwolenie są więc dokumentami sformalizowanymi. Dla procedury przetwarzania pod kontrolą celną wzór ten składa się z formularza podstawowego, który jest wspólny dla wszystkich gospodarczych procedur celnych. Nie jest natomiast wykorzystywany, z uwagi na specyfikę procedury przetwarzania pod kontrolą celną, wzór formularza kontynuacyjnego stanowiący kontynuację podstawowej części wniosku zawartej w formularzu podstawowym. Pola formularza wniosku powinny zostać wypełnione zgodnie z Objaśnieniami zawartymi w załączniku nr 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego. We wniosku należy podać informacje m.in. na temat charakteru planowanych do przeprowadzenia działań w ramach wnioskowanej procedury, towarów przeznaczonych do 5
objęcia procedurą oraz wytwarzanych z nich produktów przetworzonych, rodzaju wykorzystywanej ewidencji. Dodatkowo w treści wniosku (w polu nr 1) należy podać numer identyfikacyjny EORI, oraz - jeśli wnioskodawca posiada status upoważnionego przedsiębiorcy - numer świadectwa AEO. W przypadku, gdy wnioskodawca nie posiada statusu AEO zobowiązany jest przedstawić wraz z wnioskiem o udzielenie pozwolenia oświadczenie sporządzone według wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie wzorów formularzy stosowanych w sprawach celnych. Wnioskodawca może zostać poproszony o przedstawienie dodatkowych informacji w sytuacji, gdy organ celny uzna jakąkolwiek informację podaną we wniosku za niewystarczającą. 4.2. Skrócona forma wniosku Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną może być także sporządzony za pomocą zgłoszenia celnego w formie pisemnej lub za pomocą technik elektronicznego przetwarzania danych. Ta forma wniosku może być zastosowana wyłącznie w sytuacjach, gdy: - warunki ekonomiczne uznaje się za spełnione (zgodnie z art. 552 ust. 1 akapit pierwszy Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego), - wniosek nie dotyczy udzielenia pozwolenia pojedynczego, - nie są stosowane procedury uproszczone. W przypadku sporządzenia wniosku za pomocą zgłoszenia celnego wnioskodawca zobowiązany jest w Polu 44 zgłoszenia celnego podać niezbędne do rozpatrzenia wniosku o udzielenie pozwolenia informacje na temat planowanego sposobu stosowania procedury przetwarzania pod kontrolą celną (m.in. miejsce, gdzie będzie dokonywany proces przetwarzania, rodzaj procesu przetwarzania, uzyskiwane produkty przetworzone, przewidywany urząd zakończenia) przy użyciu następujących krajowych kodów informacji dodatkowych: - 0PL05, - 0PL06, - 0PL07, - 0PL08, - 0PL09, - 0PL10. 6
W przypadku procedury przetwarzania pod kontrolą celną kod informacji dodatkowej: - 0PL05 jest stosowany do wskazania miejsca (miejsc), gdzie będzie dokonywany proces przetwarzania, - 0PL06 jest stosowany do wskazania przewidywanego urzędu (urzędów) zakończenia i urzędu kontrolnego, - 0PL07 jest stosowany do wskazania charakteru/rodzaju procesu (procesów) przetwarzania oraz wskazania warunków ekonomicznych, - 0PL08 jest stosowany do wskazania kodu (kodów) CN uzyskiwanych produktów przetworzonych oraz określenia ich nazwy handlowej i/lub technicznej, a także do podania współczynnika produktywności lub metody jego obliczenia, - 0PL09 jest stosowany do wskazania przewidywanego terminu zakończenia procedury przetwarzania pod kontrolą celną, a także do określenia proponowanego sposobu(ów) dokonania identyfikacji towarów przywożonych, - 0PL10 jest używany do wskazania rodzaju stosowanych transferów, o których mowa w art. 512 ust. 1-3 Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego (przemieszczanie towarów lub produktów objętych procedurą zawieszającą). Szczegółowe zasady stosowania powyżej wymienionych krajowych kodów informacji dodatkowych zostały szczegółowo przedstawione w Instrukcji wypełniania zgłoszeń celnych, zmienionej w związku z wejściem w życie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie wzorów formularzy stosowanych w sprawach celnych. W przypadku sporządzenia wniosku za pomocą zgłoszenia celnego pozwolenie udzielane jest, o ile zostaną spełnione warunki korzystania z tej procedury, poprzez przyjęcie zgłoszenia celnego. Udzielone w ten sposób pozwolenie ma zastosowanie tylko do tej ilości towarów, które zostały objęte procedurą na podstawie przedmiotowego zgłoszenia celnego. 4.3. Organ celny, do którego składany jest wniosek w pełnej formie Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną, składany w pełnej formie należy złożyć do organu celnego właściwego ze względu na miejsce, w którym są prowadzone księgi handlowe wnioskodawcy oraz gdzie będzie dokonywana przynajmniej część procesu przetwarzania. W przypadku, gdy właściwy organ celny nie może zostać określony według tego kryterium, wówczas wniosek należy złożyć do organu celnego właściwego ze względu na miejsce, w którym są prowadzone księgi handlowe wnioskodawcy. 7
Właściwym organem celnym w sprawie rozpatrzenia wniosku o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną jest naczelnik urzędu celnego. 4.4. Organ celny, do którego składany jest wniosek w formie skróconej Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną, składany w formie skróconej, składa się do urzędu celnego mającego uprawnienie do obejmowania towarów procedurą przetwarzania pod kontrolą celną oraz właściwego dla miejsca, w którym są prowadzone księgi handlowe wnioskodawcy oraz gdzie będzie dokonywana przynajmniej część procesu przetwarzania. Urząd ten staje się urzędem kontrolnym w rozumieniu art. 496 lit. e Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego. W przypadkach, gdy nie wpływa to negatywnie na skuteczność sprawowania kontroli celnej za "miejsce, w którym są prowadzone księgi handlowe wnioskodawcy" może być uznane także miejsce gdzie księgi te są dostępne, również przy wykorzystaniu systemów teleinformatycznych. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się złożenie wniosku w formie skróconej do urzędu celnego właściwego do przyjęcia zgłoszenia do procedury przetwarzania pod kontrolą celną. 4.5. Załączniki do wniosku Do wniosku o wydanie pozwolenia na stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną należy dołączyć: - oświadczenie sporządzone według wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie wzorów formularzy stosowanych w sprawach celnych - w przypadku, gdy wnioskodawca nie posiada statusu AEO, - dokumenty udowadniające spełnienie warunków ekonomicznych w danej sprawie (np. oświadczenie, korespondencja handlowa, kalkulacje), - informację, czy którykolwiek z produktów przetworzonych jest odpadem w rozumieniu przepisów ustawy o odpadach. Obowiązek załączania do wniosku dokumentów innych niż wymienione powyżej winien wynikać z przepisów prawa celnego lub przepisów odrębnych. Rodzaj załączanych dokumentów powinien być bezpośrednio powiązany z przedmiotem prowadzonego postępowania i mieć wpływ na jego rozstrzygnięcie, np. ustalenie czy spełnione są warunki skutecznego sprawowania dozoru celnego i kontroli celnej. W przypadku, gdy wymagany dokument został dołączony w toku innego postępowania prowadzonego przez dany organ celny, a informacje w nim zawarte odzwierciedlają aktualny 8
stan faktyczny i stan prawny, wnioskodawca może ograniczyć się do wskazania numeru sprawy, przy której dany dokument został dołączony. 4.6. Wniosek o przedłużenie lub zmianę pozwolenia Możliwe jest ubieganie się o przedłużenie pozwolenia, jednakże jedynie w przypadku, gdy pozwolenie zostało udzielone przez właściwy organ celny w pełnej formie (według wzoru określonego w załączniku nr 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego). Ubieganie się natomiast o zmianę pozwolenia możliwe jest zarówno w przypadku, gdy pozwolenie zostało udzielone przez właściwy organ celny w pełnej formie, jak i w przypadku gdy zostało udzielone w formie skróconej (poprzez przyjęcie zgłoszenia celnego). W przypadku wnioskowania o dokonanie zmiany pozwolenia udzielonego poprzez przyjęcie zgłoszenia celnego, wniosek taki zostanie rozpatrzony w trybie art. 23 ust. 5 ustawy Prawo celne, czyli poprzez zmianę przyjętego zgłoszenia celnego. Zmiana taka dokonana zostanie w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie. Organem właściwym do rozpatrzenia ww. wniosku jest organ celny, który poprzez przyjęcie zgłoszenia celnego udzielił pozwolenia. Wnioski o przedłużenie lub zmianę pozwolenia mogą zostać złożone w drodze zwykłego podania na piśmie, o ile organy celne wyrażą na to zgodę. W takiej sytuacji należy podać przynajmniej numer pozwolenia, które ma zostać przedłużone lub zmienione, informacje niezbędne do jego przedłużenia lub zmiany, a także informację wskazującą, w jakim zakresie pozwolenie ma ulec zmianie. W przypadku pozwolenia udzielonego w pełnej formie wniosek o jego przedłużenie lub zmianę powinien raczej zostać sporządzony na formularzu stanowiącym załącznik 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego wraz z zastosowaniem przewidzianego dla tego rodzaju sytuacji kodu 2 w polu 3 Rodzaj wniosku tego formularza. 5. Warunki udzielenia pozwolenia 5.1. Warunki podmiotowe Pozwolenie wydawane jest: - na wniosek osoby, która dokonuje procesu przetwarzania lub organizuje proces przetwarzania, - jedynie osobom mającym swoją siedzibę w Unii Europejskiej. 9
Pozwolenie może otrzymać osoba, która spełnia wszelkie przesłanki, pozwalające na uznanie, że gwarantuje ona prawidłowy przebieg procedury. Sprawdzenie, czy spełniona została powyższa przesłanka sprowadza się do oceny wiarygodności podmiotu występującego o pozwolenie, która odbywa się przykładowo m.in. poprzez sprawdzenie, czy wnioskodawca: - należycie, rzetelnie prowadzi ewidencje i księgi handlowe, - terminowo kończy procedurę, zgodnie z regułami określonymi w przepisach prawa celnego, - nie dopuścił się poważnych lub powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego. 5.2. Warunki przedmiotowe Pozwolenie może zostać udzielone, jeśli możliwe jest stwierdzenie przez organ celny, czy przywożone towary niewspólnotowe, będące przedmiotem procedury, weszły w skład produktów przetworzonych uzyskanych w jej toku. Pozwolenie może zostać udzielone, jeśli towary przywożone nie mogą już być, bez ponoszenia nadmiernych kosztów, przywrócone po ich przetworzeniu do rodzaju lub stanu, w jakim znajdowały się w chwili, gdy zostały objęte procedurą. Pozwolenie może zostać udzielone, jeśli zastosowanie procedury nie będzie stanowić obejścia przepisów dotyczących pochodzenia i ograniczeń ilościowych mających zastosowanie do przywożonych towarów. 5.3. Warunki ekonomiczne Spełnienie warunków ekonomicznych jest jednym z wymogów uzyskania pozwolenia. Sprawdzenie przez organy celne, czy zostały spełnione warunki ekonomiczne polega w procedurze przetwarzania pod kontrolą celną na ocenie, czy zastosowanie zasobów niewspólnotowych umożliwi, aby czynności przetworzenia zaistniały lub zostały utrzymane w Unii Europejskiej. Wnioskodawca we wniosku o udzielenie pozwolenia zobowiązany jest wskazać powody, dla których uważa warunki ekonomiczne za spełnione. Informacja taka powinna zostać przekazana opisowo. Przepisy prawa celnego nie precyzują, jakie dokumenty powinien przedłożyć wnioskodawca w celu udowodnienia, że warunki ekonomiczne uznaje za spełnione. Przyjąć zatem należy, zgodnie z ogólnymi zasadami przeprowadzania postępowania dowodowego, że za dowód 10
może służyć wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dla typów towarów i operacji, które są wymienione w części A załącznika nr 76 do Rozporządzenia Wykonawczego warunki ekonomiczne uważane są za spełnione. Dla typów towarów i operacji nie wymienionych w tym załączniku przeprowadzane jest sprawdzenie warunków ekonomicznych i sprawdzenia tego dokonuje organ celny właściwy do wydania pozwolenia. Dla typów towarów i operacji wymienionych w części B załącznika nr 76 do Rozporządzenia Wykonawczego i nie wymienionych w części A tego załącznika (dot. to przede wszystkim towarów rolnych lub towarów objętych cłem antydumpingowym lub cłem wyrównawczym), sprawdzenie warunków ekonomicznych odbywa się w ramach Komitetu Kodeksu Celnego (w Komisji Europejskiej). Rozstrzygnięcia Komitetu Kodeksu Celnego są wiążące dla organów celnych wszystkich państw członkowskich w wypadku zaistnienia identycznych spraw. W niektórych przypadkach, oprócz powyższej sytuacji, sprawdzenie, czy w danej sprawie spełnione zostały warunki ekonomiczne może zostać przeprowadzone przy udziale Komisji Europejskiej. Są to jednak wyjątkowe i bardzo rzadko występujące sytuacje, gdyż mogą mieć miejsce tylko: - jeżeli zainteresowane organy celne pragną przeprowadzić konsultacje przed lub po wydaniu pozwolenia, - jeżeli inna administracja celna wyraża sprzeciw wobec wydanego pozwolenia, - z inicjatywy Komisji. W przypadku przedłożenia sprawy Komitetowi, wnioskodawca lub posiadacz pozwolenia, zostaną poinformowani przez organ celny, iż taka procedura została wszczęta. 6. Dopuszczalne procesy przetwarzania W ramach procedury przetwarzania pod kontrolą celną dopuszczalne jest każde przetworzenie, prowadzące do powstania produktów, które podlegają niższej kwocie należności przywozowych niż ta, która miałaby zastosowanie do przywożonych towarów niewspólnotowych. Ponadto, przetworzenie - niezależnie od wysokości należności przywozowych - dopuszczalne jest wobec wszelkich towarów, dla których przetworzenie to będzie prowadziło do zapewnienia zgodności tych towarów z wymogami technicznymi obowiązującymi przy dopuszczaniu tych towarów do obrotu. W ramach procedury przetwarzania pod kontrolą celną nie jest dopuszczalne użycie towarów ekwiwalentnych. 11
7. Zabezpieczenie W myśl ogólnych zasad określonych w przepisach prawa organy celne mogą uzależnić objęcie towarów procedurą zawieszającą (a taką jest procedura przetwarzania pod kontrolą celną) od złożenia zabezpieczenia w celu zapewnienia uiszczenia długu celnego mogącego powstać w stosunku do tych towarów. Wnioskodawca może więc zostać zobowiązany do złożenia zabezpieczenia w związku z korzystaniem z procedury przetwarzania pod kontrolą celną. W przypadku zabezpieczenia fakultatywnego o tym, czy zabezpieczenie powinno być złożone i jaka winna być jego wysokość decyduje organ celny, uwzględniając m.in. okoliczność, czy w konkretnym wypadku istnieje ryzyko powstania długu celnego w związku z procedurą i jego nieuiszczenia w terminie. Organ celny podejmując powyższą decyzję bierze pod uwagę w szczególności kryteria takie jak: posiadanie statusu AEO, czas prowadzenia działalności gospodarczej, rzetelność rozliczania należności celnych i podatkowych, pozytywną opinię organów celnych o wnioskodawcy, charakter i zakres czynności jakie będą przeprowadzane w ramach stosowania wnioskowanej procedury celnej, rodzaj przywożonych towarów, wysokość należności celnych i podatkowych. Wymienione powyżej kryteria są kryteriami przykładowymi. Oznacza to, że organ celny podejmując decyzję o wymogu złożenia zabezpieczenia lub odstąpieniu od tego wymogu, bierze pod uwagę wymienione powyżej kryteria, oraz/lub inne kryteria, które uznaje za właściwe w danym przypadku. W przepisach krajowych określony został przypadek, w którym złożenie zabezpieczenia jest obowiązkowe. I tak organ celny wymaga złożenia zabezpieczenia w sytuacji, gdy procedurą przetwarzania pod kontrolą celną obejmowane są towary wrażliwe określone w załączniku nr 44c do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego. 8. Ewidencja Stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną wiąże się z koniecznością prowadzenia ewidencji zawierającej wszelkie niezbędne informacje i szczegóły techniczne umożliwiające organom celnym sprawowanie nadzoru i kontroli nad prawidłowością przebiegu procedury. W praktyce, prowadzenie ewidencji będzie wymagane na przykład w sytuacji realizacji złożonych procesów przetwarzania, czy też korzystania z towarów uznanych za wrażliwe 12
(towary wymienione w załączniku nr 44c do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego). Odstąpienie od wymogu prowadzenia ewidencji przez posiadacza pozwolenia może nastąpić wyłącznie w sytuacji, w której organ celny nie uzna prowadzenia ewidencji za niezbędne. Organ celny może zobowiązać również operatora (osobę wykonującą część procesów uszlachetniania, podwykonawcę) do prowadzenia ewidencji. Jako ewidencję organ celny może zatwierdzić istniejące księgi rachunkowe (księgowość) o ile zawierają stosowne/ właściwe dane. Ewidencja może być prowadzona w sposób tradycyjny (książkowy) albo z zastosowaniem programów informatycznych. 9. Transfer przemieszczanie towarów w ramach procedury zawieszającej Przepisy prawa celnego pozwalają na skorzystanie w ramach procedury zawieszającej, a taką jest procedura przetwarzania pod kontrolą celną, z instytucji transferu, która umożliwia przemieszczanie towarów przywożonych lub produktów przetworzonych pomiędzy różnymi miejscami albo do pomieszczeń innego posiadacza, bez zakończenia tej procedury. Podczas przemieszczania z wykorzystaniem transferu towary przywożone lub produkty przetworzone pozostają przez cały czas pod procedurą przetwarzania pod kontrolą celną. Przemieszczenie może zostać również dokonane w trybie i na warunkach określonych przez przepisy prawa celnego dla procedury tranzytu, a więc nie w ramach procedury przetwarzania pod kontrolą celną. Objęcie towarów procedurą tranzytu powoduje zakończenie procedury przetwarzania pod kontrolą celną. Jeśli wnioskodawca zamierza dokonać transferu (przemieszczenia/ przewozu) towarów przywożonych lub produktów przetworzonych w ramach procedury przetwarzania pod kontrolą celną pomiędzy różnymi miejscami albo do pomieszczeń innego posiadacza, bez zakończenia tej procedury, to powinien we wniosku o udzielenie pozwolenia wskazać proponowane formalności transferowe. O ile organ celny nie uzna tego za zbędne transfer podlega obowiązkowi prowadzenia ewidencji. Wyróżnia się następujące sposoby realizowania transferu: 1) transfer bez formalności celnych między różnymi miejscami określonymi w jednym pozwoleniu (np. pomiędzy różnymi miejscami przetwarzania). Przemieszczanie takie może się odbywać bez szczególnych formalności, jeżeli ruch towarów będzie uprzednio zapisany w ewidencji prowadzonej przez posiadacza pozwolenia. 2) transfer z urzędu objęcia do zakładów lub miejsca przetworzenia należących do 13
wnioskodawcy bądź podwykonawcy (operatora). Przemieszczenie takie może być przeprowadzone na podstawie zgłoszenia celnego o objęcie procedurą. Prowadzenie oddzielnej ewidencji nie jest, w przypadku tego sposobu przemieszczania, wymagane. 3) transfer do urzędu zakończenia i - w ramach powrotnego wywozu - transfer do urzędu wyprowadzenia odbywający się w ramach procedury. W przypadku powrotnego wywozu procedura dopiero wtedy jest zakończona, kiedy towary, którym zostało nadane przeznaczenie powrotnego wywozu, faktycznie opuszczą obszar celny Unii Europejskiej. Dowód wyprowadzenia towaru powinien być dostarczony przy rozliczeniu procedury. 4) transfer od jednego posiadacza pozwolenia do drugiego, zgodnie z załącznikiem nr 68 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego (np. w celu poddania towaru końcowym procesom przetwarzania). Warunkiem koniecznym do stosowania takiego sposobu przemieszczania jest, aby osoba przyjmująca towar była także posiadaczem pozwolenia na stosowanie drugiej procedury gospodarczej i jednocześnie posiadaczem pozwolenia na stosowanie procedury uproszczonej, o której mowa w art. 76 lit. c Wspólnotowego Kodeksu Celnego. Przekazujący towar posiadacz pozwolenia powinien więc upewnić się, czy osoba przyjmująca posiada w tym zakresie odpowiednie pozwolenie. Formalności celne, które należy spełnić, zostały uregulowane w załączniku nr 68 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego. Przy transferze towarów o podwyższonym ryzyku, wymienionych w załączniku 44 c do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego, wymagane jest złożenie zabezpieczenia, na warunkach odpowiadających warunkom przewidzianym dla procedury tranzytu. 10. Termin ważności pozwolenia W przypadku wniosku o udzielenie pozwolenia sporządzonego na piśmie z zastosowaniem wzoru określonego w załączniku nr 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego wnioskowany okres ważności pozwolenia na stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną nie może przekroczyć trzech lat od daty kiedy pozwolenie stanie się skuteczne, z wyjątkiem przypadków o odpowiednio umotywowanych rzetelnych podstawach. Powyższa zasada nie dotyczy wniosku o udzielenie pozwolenia sporządzonego za pomocą zgłoszenia celnego, gdyż przyjęcie tego zgłoszenia przez organ celny jest jednorazowym pozwoleniem obejmującym wyłącznie towar określony w tym zgłoszeniu celnym. 14
11. Pozwolenie z mocą wsteczną Przepisy prawa celnego dopuszczają możliwość ubiegania się w wyjątkowych sytuacjach o uzyskanie pozwolenia z mocą wsteczną na stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną. W przepisach Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego przewidziano trzy sytuacje, w których może znaleźć zastosowanie instytucja pozwolenia z mocą wsteczną, a mianowicie: 1) organ celny może zezwolić, aby towary zostały objęte procedurą przetwarzania pod kontrolą celną, zanim wydane zostało pozwolenie na ich przywóz z zastosowaniem tej procedury. Pozwolenie takie zaczyna obowiązywać najwcześniej od daty złożenia wniosku o udzielenie pozwolenia. 2) pozwolenie zostało wydane, ale termin jego ważności już upłynął, wówczas można zwrócić się z wnioskiem o przedłużenie tego pozwolenia. Wniosek musi jednak dotyczyć takich samych towarów i operacji. Udzielone w takim przypadku pozwolenie z mocą wsteczną zaczyna obowiązywać od daty wygaśnięcia pierwotnego pozwolenia. 3) w szczególnych okolicznościach moc wsteczna pozwolenia może obejmować okres jednego roku przed datą złożenia wniosku pod warunkiem, że istnieje udowodniona potrzeba gospodarcza oraz, że są spełnione następujące warunki: a) wniosek nie odnosi się do próby oszustwa lub oczywistego zaniedbania; b) okres ważności, który zostałby ustanowiony na mocy art. 507 Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego nie zostanie przekroczony; c) księgi rachunkowe wnioskodawcy potwierdzają, że wszelkie wymagania procedury mogą zostać uznane za wypełnione oraz, gdzie stosowne, towary mogą zostać zidentyfikowane dla okresu o którym mowa, a takie księgi pozwalają na kontrolę procedury; oraz d) dokonane mogą zostać wszelkie formalności konieczne do uregulowania sytuacji towarów, włączając, w razie potrzeby, unieważnienie zgłoszenia celnego. Dodatkowe informacje na temat pozwoleń z mocą wsteczną znajdują się w odrębnym materiale zatytułowanym Pozwolenie z mocą wsteczną, zamieszczonym na stronie internetowej. 15
12. Przeniesienie praw i obowiązków Prawa i obowiązki osoby uprawnionej do korzystania z procedury przetwarzania pod kontrolą celną mogą zostać, za zgodą organów celnych, przeniesione na inną osobę w ramach tego samego pozwolenia na stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną bez zakończenia procedury. Przeniesienie praw i obowiązków dotyczy wyłącznie towarów już objętych procedurą przetwarzania pod kontrolą celną. Warunki przeniesienia określa organ celny. Osoba, na którą przenoszone są prawa i obowiązki, musi spełniać warunki wymagane do korzystania z danej procedury. Oznacza to, że nowa osoba korzystająca z procedury, chociaż nie jest i nie będzie posiadaczem tego pozwolenia (posiadacz pozwolenia bowiem pozostaje ten sam), to jednak musi spełniać takie same warunki do korzystania z procedury przetwarzania pod kontrolą celną, jakie zostały przewidziane dla posiadacza pozwolenia. 13. Stosowanie procedury Stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną winno być zgodne z udzielonym pozwoleniem oraz przepisami prawa regulującymi jej stosowanie. W pozwoleniu, wydawanym z zastosowaniem wzoru z załącznika nr 67 do Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego określany jest termin ważności pozwolenia. Termin ten oznacza okres, w którym możliwe jest zgłaszanie towarów do procedury przetwarzania pod kontrolą celną, w ramach danego pozwolenia. Pozwolenie wydawane w trybie skróconym, poprzez złożenie zgłoszenia celnego, oznacza, że jest to jednorazowe pozwolenie mające zastosowanie tylko do tej ilości towarów, które zostały objęte procedurą przetwarzania pod kontrolą celną na podstawie przedmiotowego zgłoszenia celnego. Towary mogą zostać objęte procedurą tylko i wyłącznie w terminie ważności pozwolenia. Zgłoszenie celne o objęcie towarów procedurą powinno zostać złożone w jednym z urzędów objęcia, określonych w pozwoleniu. Z definicji procedury przetwarzania pod kontrolą celną wynika, iż celem procesów przetwarzania jest wytworzenie produktów przetworzonych, które po zakończeniu procesów przetwarzania są następnie, co do zasady, dopuszczane do swobodnego obrotu, w terminie wyznaczonym do zakończenia procedury. Procedura przetwarzania pod kontrolą celną kończy się więc w stosunku do towarów przywożonych, gdy produkty przetworzone lub towary znajdujące się w stanie niezmienionym lub produkty, znajdujące się na pośrednim etapie przetworzenia w stosunku do stopnia przetworzenia określonego w pozwoleniu zostaną w terminie, określonym w 16
pozwoleniu, zgłoszone do dopuszczenia do swobodnego obrotu lub, co wynika z przepisu ogólnego dotyczącego sposobu zakończenia procedur zawieszających, otrzymają inne dopuszczalne przeznaczenie celne. Wszystkie pozostałe warunki procedury muszą również zostać spełnione. Zgłoszenie celne kończące stosowanie procedury przetwarzania pod kontrolą celną powinno zostać złożone w jednym z urzędów zakończenia, określonych w pozwoleniu, przed upływem terminu zakończenia procedury. Po upływie terminu zakończenia procedury, który określany jest w udzielanym pozwoleniu, wnioskodawca winien przedstawić organom celnym rozliczenie procedury (kwit zakończenia). Poprzez rozliczenie w szczególności zostaje stwierdzone czy, i ewentualnie w jakiej wysokości, powstaje dług celny. Posiadacz pozwolenia samodzielnie dokonuje rozliczenia procedury i przedkłada jego wyniki w urzędzie kontrolnym w terminie 30 dni po upływie terminu zakończenia procedury. W uzasadnionych okolicznościach organy celne mogą przedłużyć ten termin nawet jeżeli już upłynął. Kwestia niewykonania obowiązku przedstawienia rozliczenia procedury (kwitu zakończenia) w przewidzianym terminie oraz powstania długu celnego w związku z niewykonaniem tego obowiązku była przedmiotem badania przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości w sprawie związanej ze stosowaniem procedury uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń, w której to procedurze podobnie jak przy procedurze przetwarzania pod kontrolą celną konieczne jest przedstawienie rozliczenia procedury (kwitu zakończenia) - wyrok z dnia 6 września 2012r. sygn. akt C-262/10. W wyroku tym Europejski Trybunał Sprawiedliwości rozstrzygnął, iż art. 204 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny zmienionego rozporządzeniem (WE) nr 648/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 kwietnia 2005 r. powinien być interpretowany w ten sposób, że naruszenie obowiązku przedstawienia urzędowi kontrolnemu rozliczenia procedury (kwitu zakończenia) w ciągu 30 dni po wygaśnięciu terminu zakończenia procedury, przewidzianego w art. 521 ust. 1 akapit pierwszy tiret pierwsze rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93 ustanawiającego przepisy w celu wykonania rozporządzenia nr 2913/92 zmienionego rozporządzeniem Komisji (WE) nr 214/2007 z dnia 28 lutego 2007 r. prowadzi do powstania długu celnego w zakresie całości przywożonych towarów podlegających rozliczeniu (ujętych w kwicie zakończenia), włącznie z towarami powrotnie wywiezionymi poza obszar Unii Europejskiej, o ile warunki określone w art. 859 pkt 9 owego rozporządzenia nr 2454/93 są uważane za niespełnione. 17
Rozliczenie powinno zawierać w szczególności następujące dane: 1. numer pozwolenia, 2. ilość każdego rodzaju towarów przywożonych, dla których termin zakończenia procedury już upłynął, 3. kod CN towarów przywożonych, stawki celne dla towarów przywożonych i ewentualnie ich wartość celną, 4. szczegóły dotyczące zgłoszenia celnego, na podstawie którego towary przywożone zostały objęte procedurą, 5. rodzaj i ilość produktów przetworzonych albo towarów w stanie niezmienionym, jak również rodzaj przeznaczenia celnego, które te produkty (towary) otrzymały, wraz ze szczegółami odnoszącymi się do zgłoszenia celnego, dokumentów celnych i pozostałych dokumentów, które odnoszą się do zakończenia procedury, oraz terminów zakończenia, 6. współczynnik produktywności, 7. kwotę należności przywozowych wymaganych do uiszczenia, 8. kod CN produktów przetworzonych i elementy konieczne do ustalenia wartości celnej. W związku z zakończeniem procedury przetwarzania pod kontrolą celną procedurą dopuszczenia do obrotu powstaje dług celny. Jeżeli dług celny powstaje w wyniku dopuszczenia do obrotu produktów przetworzonych, to wówczas stosuje się należności przywozowe właściwe dla tych produktów w chwili powstania tego długu, a więc w chwili dopuszczenia ich do obrotu. W przypadku powstania długu celnego w odniesieniu do towarów w stanie niezmienionym lub produktów, które znajdują się na pośrednim etapie przetworzenia w stosunku do stopnia przetworzenia określonego w pozwoleniu, kwota tego długu jest określana na podstawie elementów kalkulacyjnych właściwych dla przywożonych towarów w chwili przyjęcia zgłoszenia o ich objęcie procedurą przetwarzania pod kontrolą celną. 18