Wentylacja i klimatyzacja rozwiązania Mgr inż. Andrzej Jurkiewicz Andrzej.jurkiewicz@egie.pl
Warunki techniczne W pomieszczeniu, w którym jest zastosowana wentylacja mechaniczna lub klimatyzacja, nie można stosować wentylacji grawitacyjnej. Wymaganie to nie dotyczy pomieszczeń z urządzeniami klimatyzacyjnymi niepobierającymi powietrza zewnętrznego. Strumień powietrza zewnętrznego wg PN lecz nie mniejszy niż 20 m3/h na osobę przewidywaną na pobyt stały w projekcie budowlanym Przepływ powietrza wentylacyjnego w mieszkaniach powinien odbywać się z pokoi do pomieszczenia kuchennego lub wnęki kuchennej oraz do pomieszczeń higienicznosanitarnych.
Warunki techniczne cd.. W pomieszczeniu z paleniskami na paliwo stałe, płynne lub z urządzeniami gazowymi pobierającymi powietrze do spalania z pomieszczenia i z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin przewodem od urządzenia stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest zabronione (nie stosuje się do pomieszczeń, w których zastosowano wentylację nawiewno-wywiewną zrównoważoną lub nadciśnieniową) W budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego, oświaty, wychowania, opieki zdrowotnej i opieki społecznej, a także w pomieszczeniach biurowych przeznaczonych na pobyt ludzi, niewyposażonych w wentylację mechaniczną lub klimatyzację, okna, w celu okresowego przewietrzania, powinny mieć konstrukcję umożliwiającą otwieranie co najmniej 50% powierzchni
Okna w budynku jednorodzinnym 2.1.1. W budynku jednorodzinnym pole powierzchni A0, wyrażone w m2, okien oraz przegród szklanych i przezroczystych, o współczynniku przenikania ciepła Uk nie mniejszym niż 2,0 W/(m2 x K), obliczone według ich wymiarów modularnych, nie może być większe niż wartość A0max obliczona według wzoru: A0max = 0,15 Az + 0,03 Aw gdzie: Az - jest sumą pól powierzchni rzutu poziomego wszystkich kondygnacji nadziemnych (w zewnętrznym obrysie budynku) w pasie o szerokości 5 m wzdłuż ścian zewnętrznych, Aw - jest sumą pól powierzchni pozostałej części rzutu poziomego wszystkich kondygnacji po odjęciu Az.
Okna użyteczności publicznej 2.1.2. W budynku użyteczności publicznej pole powierzchni A0, wyrażone w m2, okien oraz przegród szklanych i przezroczystych, o współczynniku przenikania ciepła Uk nie mniejszym niż 2,0 W/(m2 x K), obliczone według ich wymiarów modularnych, nie może być większe niż wartość A0max obliczona według wzoru określonego w pkt 2.1.1, jeśli nie jest to sprzeczne z warunkami odnośnie do zapewnienia niezbędnego oświetlenia światłem dziennym, określonymi w 57 rozporządzenia 57.2: W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie dzienne jest wymagane ze względów na przeznaczenie - co najmniej 1:12.
Okna w halach 2.1.3. W budynku produkcyjnym łączne pole powierzchni okien oraz ścian szklanych w stosunku do powierzchni całej elewacji nie może być większe niż: a) w budynku jednokondygnacyjnym (halowym) - 15%, b) w budynku wielokondygnacyjnym 30%.
Punkt rosy 2.2. Punkt rosy 2.2.1. W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego, budynku użyteczności publicznej, a także w budynku produkcyjnym opór cieplny nieprzezroczystych przegród zewnętrznych powinien umożliwiać utrzymanie na wewnętrznych jej powierzchniach temperatury wyższej co najmniej o 1 C od punktu rosy powietrza w pomieszczeniu, przy obliczeniowych wartościach temperatury powietrza wewnętrznego i zewnętrznego oraz przy obliczeniowej wilgotności względnej powietrza w pomieszczeniu, obliczonej zgodnie z Polską Normą dotyczącą parametrów obliczeniowych powietrza wewnętrznego. 2.2.2. W pomieszczeniu klimatyzowanym, z utrzymywaną stałą wilgotnością względną powietrza, temperatura na wewnętrznej powierzchni przegród powinna być wyższa od punktu rosy powietrza w pomieszczeniu.
Szczelność okien 2.3. Szczelność na przenikanie powietrza 2.3.1. W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego, budynku użyteczności publicznej, a także w budynku produkcyjnym przegrody zewnętrzne nieprzezroczyste, złącza między przegrodami i częściami przegród oraz połączenia okien z ościeżami należy projektować i wykonywać pod kątem osiągnięcia ich całkowitej szczelności na przenikanie powietrza. 2.3.2. W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego i budynku użyteczności publicznej współczynnik infiltracji powietrza dla otwieranych okien i drzwi balkonowych w pomieszczeniach, w których napływ powietrza zewnętrznego jest zapewniony przez nawiewniki, powinien wynosić nie więcej niż 0,3 m3/(m x h x dapa2/3), a w pozostałych przypadkach powyżej 0,5, lecz nie więcej niż 1,0 m3/(m x h x dapa2/3), z zastrzeżeniem 155 ust. 3 i 4 rozporządzenia.
Strumienie objętości powietrza wentylacyjnego Strumień objętości powietrza wentylacyjnego dla mieszkania określany jest przez sumę strumieni powietrza usuwanych z pomieszczeń. Strumienie te, niezależnie od rodzaju wentylacji, powinny wynosić co najmniej: dla kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchnię gazową lub węglową - ٧٠ m٣/h dla kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchnię elektryczną - w mieszkaniu do ٣ osób - w mieszkaniu dla więcej niż ٣ osób - dla kuchni bez okna zewnętrznego lub dla wnęki kuchennej, wyposażonej w kuchnię elektryczną - dla łazienki (z ustępem lub bez) dla oddzielnego ustępu dla pomocniczego pomieszczenia bezokiennego - ٣٠ m٣ /h - ٥٠ m٣ /h - ٥٠ m٣ /h - ٥٠ m٣ /h - ٣٠ m٣/h - ١٥ m٣/h Kuchnie bez okna zewnętrznego, wyposażone w kuchnię gazową powinny mieć mechaniczną wentylację wywiewną; usuwany strumień powietrza powinien wynosić ٧٠ m٣/h.
Budynki zamieszkania zbiorowego Strumień objętości powietrza wentylacyjnego powinien wynosić co najmniej: dla pokojów mieszkalnych i sypialnych, ٢٠ m٣/h mieszkańca lecz nie mniej niż ١ wymianę na godzinę, dla kuchni i łazienek indywidualnych, jak dla mieszkań, dla kuchni, pomieszczeń sanitarno-higienicznych przeznaczonych dla wspólnego użytkowania, wg przepisów i wymagań technologicznych sanitarnych. dla pokojów klimatyzowanych oraz wentylowanych o nie otwieranych oknach ٣٠m٣/h dla każdej osoby.
Budynki użyteczności publicznej pomieszczenia stałego i czasowego pobytu ludzi, ٢٠ m٣/h osobę ٣٠ m٣/h osobę, przy dozwolonym paleniu dla pomieszczeń przeznaczonych dla dzieci (żłobki i przedszkola), ١٥ m٣/h dziecka, dla pokojów klimatyzowanych i wentylowanych o nie otwieranych oknach, ٣٠ m٣/h dla każdej osoby, a w przypadku dozwolonego palenia w tych pomieszczeniach, co najmniej ٥٠ m٣/h osobę.
Rodzaje wentylacji i zastosowania Obiekty Wentylacja Grawitacyjna Mechaniczna + + Budynki w budownictwie mieszkaniowym i zamieszkania zbiorowego - do ٩ kondygnacji naziemnych - ponad ٩ kondygnacji + Budynki w budownictwie użyteczności publicznej o wysokości - do ٢٥ m nad poziomem terenu - ponad ٢٥ m wysokości + + +
Wg PN-٨٣/B-٠٣٤٣٠ wentylacja mechaniczna wywiewna lub nawiewno wywiewna ciągłe działanie wentylacji mechanicznej z możliwością redukcji ilości powietrza w okresie nocnym wentylacja mechaniczna zdecentralizowana uruchamiana okresowo przez użytkownika wentylacja mechaniczna nawiewno wywiewna (zrównoważona) w mieszkaniach wyposażonych w paleniska na paliwo stałe, kominki lub gazowe podgrzewacze wody z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin.
Wg Dz. U. nr ٧٥ poz. ٦٩٠ rozdział ٦, ١٥٠, ust. ٩ i ١٠. ٩. W pomieszczeniu z paleniskami na paliwo stałe, płynne lub z urządzeniami gazowymi pobierającymi powietrze do spalania z pomieszczenia i z grawitacyjnym odprowadzaniem spalin przewodem od urządzenia stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest zabronione. ١٠. Przepisu ust. ٩ nie stosuje się do pomieszczeń, w których zastosowano wentylację nawiewno wywiewną zrównoważoną lub nadciśnieniową.
Normy wg Rozp. owt PN-EN 779+AC:1998 Przeciwpyłowe filtry powietrza do wentylacji ogólnej. Wymagania, badania, oznaczanie. PN-83/B-03430 Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymagania - wraz ze zmianą PN-83/B-03430/Az3:2000. PN-78/B-03421 Wentylacja i klimatyzacja. Parametry obliczeniowe powietrza wewnętrznego w pomieszczeniach przeznaczonych do stałego przebywania ludzi PN-77/B-02011 Obciążenia w obliczeniach statycznych. Obciążenie wiatrem. PN-89/B-10425 Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne murowane z cegły. Wymagania techniczne i badania przy odbiorze.
Normy inne PN-EN 12599 Wentylacja budynków. Procedury badań i metody pomiarowe dotyczące odbioru wykonanych instalacji wentylacji i klimatyzacji. PN-EN 1505:2001 Wentylacja budynków. Przewody proste i kształtki wentylacyjne z blachy o przekroju prostokątnym. Wymiary. PN-EN 13465:2006 Wentylacja budynków. Metody obliczeniowe do wyznaczania wartości strumienia objętości powietrza w mieszkaniach. PN-EN 12792:2006 Wentylacja budynków. Symbole, terminologia i oznaczenia na rysunkach. PN-76/B-03420 Wentylacja i klimatyzacja. Parametry obliczeniowe powietrza zewnętrznego. PN-87/B-03433 Wentylacja. Instalacje wentylacji mechanicznej wywiewnej w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych. Wymagania..
Normy c.d. PN-EN 1886:2001 Wentylacja budynków. Centrale wentylacyjne i klimatyzacyjne. Właściwości mechaniczne. PN-EN 13182:2004 Wentylacja budynków. Wymagania dotyczące przyrządów do pomiaru prędkości powietrza w wentylowanych pomieszczeniach. PN-EN 1506:2001 Wentylacja budynków. Przewody proste i kształtki wentylacyjne z blachy o przekroju kołowym. Wymiary. PN-EN 13180:2004 Wentylacja budynków. Sieć przewodów. Wymiary i wymagania mechaniczne dotyczące przewodów giętkich. PN-EN 13403:2005 Wentylacja budynków. Przewody niemetalowe. Sieć przewodów wykonanych z płyt izolacyjnych. PN-B-03434:1999 Wentylacja. Przewody wentylacyjne. Podstawowe wymagania i badania
Ciśnienie czynne Hg = g hg (ρe-ρi) Hg ciśnienie czynne przewodu wentylacji grawitacyjnej, Pa g przyśpieszenie ziemskie, m٢/s hg wysokość przewodu wentylacyjnego od osi otworu wlotowego do osi otworu wylotowego ρe, ρi gęstość powietrza zewnętrznego w pomieszczeniu, kg/m٣ Zakładany strumień objętości powietrza przepłynie przewodem wentylacji grawitacyjnej gdy straty ciśnienia będą mniejsze lub równe ciśnieniu czynnemu Δp Hg
Ciśnienie czynne dla przykładowego budynku mieszkalnego (Ti=+٢٠oC)
Wentylacja mechaniczna wywiewna - z indywidualnymi wentylatorami i przewodami, - z indywidualnymi wentylatorami i wspólnym przewodem wywiewnym, - centralne instalacje wywiewne, - wentylacja mechaniczna nawiewno wywiewna, - wentylacja mechaniczna nawiewno wywiewna z odzyskiem ciepła.
Elementy i urządzenia nawiewniki powietrza wywiewniki powietrza (zawory wywiewne) wentylatory kompaktowe centrale nawiewno - wywiewne przewody, tłumiki
Zabezpieczenia przeciwpożarowe Wymagania przeciwpożarowe dla instalacji wentylacji mechanicznej zawarte są w rozdziale VI działu VI Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z ١٢ kwietnia ٢٠٠٢, w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.