NA CD NEWSY Z OK ADKI FIRMA MAGAZYN PROGRAMY WARSZTAT Elementarz Internetu Czêœæ IV: FTP i Usenet W poprzednim odcinku uzupe³niliœmy wiadomoœci na temat poczty elektronicznej i przegl¹darki WWW. Pora opisaæ kolejne podstawowe us³ugi internetowe FTP i Usenet (grupy dyskusyjne). 1 Co to jest FTP? Skrót FTP pochodzi od File Transfer Protocol (protokó³ transferu plików) i oznacza us³ugê internetow¹, która umo liwia przesy³anie plików pomiêdzy komputerem u ytkownika a serwerem. Oczywiœcie transfer jest mo liwy w obie strony. Co wiêcej, niektóre programy FTP pozwalaj¹ na przesy³anie plików pomiêdzy dwoma serwerami wówczas klient pe³ni jedynie rolê steruj¹c¹. FTP to nic innego jak zwyk³e kopiowanie plików. Normalnie kopiujemy pliki np. z p³yty CD na dysk twardy, z dyskietki, z karty pamiêci itp. W przypadku FTP rolê tych noœników danych pe³ni po prostu odleg³y serwer, ale sama istota rzeczy nie ulega zmianie. Zasada dzia³ania FTP Zwyk³e kopiowanie plików: z p³yty CD, dyskietki, innego komputera itd. (lub odwrotnie) 2 Do czego mi potrzebne FTP? Obecnie, w dobie powszechnie panuj¹cego WWW, wielu zw³aszcza pocz¹tkuj¹cych internautów zadaje sobie to pytanie. No bo po co korzystaæ z FTP, skoro wszystkie pliki i tak œci¹ga siê poprzez WWW (czyli za pomoc¹ protoko³u HTTP) lub programami P2P (jak np. Kazaa czy emule). Owszem, FTP nie nale y ju dzisiaj do czo³ówki najpopularniejszych us³ug internetowych, jednak znajduje bardzo istotne zastosowanie. Mianowicie wszystkie (albo prawie wszystkie) strony internetowe s¹ przesy³ane na serwery w³aœnie za pomoc¹ FTP. Webmaster tworzy stronê w domu lub w miejscu pracy, ale aby sta³a siê ona widoczna w Internecie, musi j¹ jakoœ przes³aæ na serwer. I tu nieodzowna okazuje siê us³uga FTP. Dlatego zawsze podczas zakupu konta WWW na dowolnym serwerze otrzymujemy do niego równie adres FTP (wraz z loginem i has³em) jest to swego rodzaju furtka, dziêki której mo na w ka dej chwili uaktualniaæ stronê, kasowaæ lub dodawaæ do niej pliki itd. 3 Jak korzystaæ z FTP? Dawniej, nim powsta³y specjalizowane programy FTP, korzystanie z tej us³ugi by³o bardzo uci¹ liwe, gdy trzeba by³o znaæ ró ne skomplikowane polecenia (np. open, bin, lcd, get, quit i inne) i ich argumenty. Za pomoc¹ tych poleceñ, sterowa³o siê prac¹ serwera FTP. Szybko jednak powsta³y odpowiednie programy, które operowanie poleceniami wziê³y na siebie, zaœ dla u ytkownika pozostawi³y jedynie zgrabny, graficzny interfejs, z przyciskami i menu, obs³ugiwany myszk¹. W klientach FTP standardem jest podzia³ ekranu na dwa panele. Z jednej strony widzimy zawartoœæ katalogów naszego dysku twardego, z drugiej pliki i katalogi na dysku serwera. Kopiowanie w jedn¹ czy drug¹ stronê sprowadza siê zazwyczaj do wskazania pliku(ów) czy te ca³ych katalogów i przeci¹gniêcia ich myszk¹ na drugi panel. Nic prostszego. Oprogramowanie samo ustala tryb transmisji (mo e byæ tekstowy lub binarny) i zapewnia bezproblemow¹ komunikacjê pomiêdzy naszym komputerem a serwerem. Podobnie jak w przypadku poczty elektronicznej, FTP wymaga logowania (ale nie wymaga posiadania konta na serwerze). Istnieje tu istotne rozró nienie na tzw. anonimowe FTP i zwyk³e. To pierwsze pozwala zalogowaæ siê na serwerze ka demu, bez koniecznoœci posiadania unikalnego has³a. Jako login wpisujemy anonymous, a jako has³o podajemy po prostu zwyczajowo adres naszej skrzynki pocztowej (choæ czêsto mo e to byæ dowolny tekst). Typowe logowanie na anonimowy serwer FTP bêdzie wiêc wygl¹da³o tak: login: anonymous pass: janek@skrzynka.pocztowa.pl Kopiowanie poprzez FTP: rolê noœnika danych pe³ni odleg³y serwer internetowy, który mo na traktowaæ jako dodatkowy napêd w systemie Natomiast zwyk³e logowanie wymaga oczywiœcie podania unikalnego loginu i has³a. Anonimowe konta FTP by³y bardzo popularne dawniej, kiedy np. ogromne katalogi oprogramowania by³y dostêpne tylko na serwerach FTP. Administator takich serwerów nie musia³ tysi¹com u ytkowników przydzielaæ odrêbnych hase³. Nale y jednak pamiêtaæ, e anonimowy dostêp do serwera FTP wi¹ e siê z najmniejszymi uprawnieniami. Zazwyczaj mo na tylko pobieraæ pliki i nic wiêcej, nie mo na nawet skasowaæ czy zmieniæ nazwy pliku albo katalogu. Niemo liwe jest tak e swobodne 76
WARSZTAT PROGRAMY MAGAZYN FIRMA Z OK ADKI NEWSY NA CD Okno konfiguracji po³¹czenia FTP w Total Commanderze. Jak widaæ do po³¹czenia z serwerem potrzebne jest standardowe (unikalne) has³o i login, nie jest to wiêc konto anonimowe przegl¹danie ca³ego dysku serwera, przewa nie otrzymuje siê tylko dostêp do katalogu publicznego (najczêœciej o nazwie pub ). Dawno, dawno temu s³u y³o do tego narzêdzie o nazwie Archie. By³a to prymitywna odmiana dzisiejszych wyszukiwarek webowych, sprawdzaj¹ca tylko zawartoœæ serwerów FTP. Trzeba by³o podaæ co najmniej kilka liter nazwy poszukiwanego pliku, resztê zastêpuj¹c ma- Ekran programu Total Commander, który oprócz tego, e jest najlepszym mened erem plików, pe³ni tak e rolê klienta FTP. W prawym panelu widoczne zasoby na dysku lokalnym, w lewym katalogi na serwerze ftp://vip.pnet.pl 4 Czy da siê œci¹gaæ pliki z FTP na raty? 6 Czy FTP-em mo na przesy³aæ pliki zaszyfrowane? Tak, pod jednym warunkiem: e serwer FTP obs³uguje polecenie resume. Polecenie to, bêd¹ce zreszt¹ czêœci¹ specyfikacji FTP, umo liwia przejêcie ¹dania od klienta, w którym jest sprecyzowane, e plik ma byæ pobierany nie od pocz¹tku, ale od konkretnego miejsca, np. od 183452 bajtu. Dziêki temu nie musimy siê obawiaæ, jeœli po³¹czenie zerwie siê podczas œci¹gania jakiegoœ du ego pliku. Obecnie wiêkszoœæ serwerów ma mo liwoœæ wznawiania zerwanych transferów. 5 Które programy s¹ najlepsze do korzystania z FTP? Zacznijmy od tego, e po³¹czenia FTP mo na zrealizowaæ nawet za pomoc¹ przegl¹darki internetowej. Wówczas w adresie, z którym siê po³¹czyliœmy, zamiast przedrostka http:// pojawia siê ftp:// i widoczne s¹ dostêpne na serwerze katalogi i pliki w postaci ikonek. Taki sposób korzystania z FTP jest jednak bardzo niewygodny, dlatego lepiej u ywaæ aplikacji dedykowanych, z interfejsem podzielonym na dwa panele. Jest ich ca³a masa, czêœæ darmowych. Trudno polecaæ jakiœ jeden konkretny program, bo wiêkszoœæ oferuje podobn¹ funkcjonalnoœæ. Dobrym rozwi¹zaniem jest np. zwyk³y Total Commander (mened er plików z opcjami FTP). Kilka innych, darmowych programów wymieniono w za³¹czonej ramce. POPULARNE PROGRAMY FTP Encrypted FTP http://www.eftp.org AceFTP3 Free http://freeware.aceftp.com FileZilla http://sourceforge.net/projects/filezilla SmartFTP http://www.smartftp.com FTP Scheduler http://prosoftcentral.com FTP Explorer http://www.ftpx.com FreeFTP http://members.aol.com/brandyware WS_FTP LE http://www.gabn.net/junodj LeechFTP http://lem.stud.fh-heilbronn.de/~debis/leechftp Tak, s³u y do tego odmiana protoko³u FTP EFTP (Encrypted File Transfer Protocol). Ma on tak¹ sam¹ funkcjonalnoœæ jak zwyk³y FTP, a dodatkowo szyfruje przesy³ane pliki, dziêki czemu transmisja jest bezpieczna. Jednak rzadko który klient FTP obs³uguje ten protokó³ (jeden z nich to Encrypted FTP). Ponadto, aby szyfrowana transmisja dosz³a do skutku, równie serwer musi obs³ugiwaæ protokó³ EFTP. 7 Jak szukaæ plików dostêpnych na serwerach FTP? Plikoskop dzia³a analogicznie jak zwyk³e wyszukiwarki internetowe, ale jego specjalizacj¹ s¹ pliki i serwery FTP (w Polsce). Obs³uga jest standardowa: najpierw wpisujemy zapytanie, a nastêpnie zwracana jest lista serwerów FTP z ró nymi dodatkowymi informacjami 77
NA CD NEWSY Z OK ADKI FIRMA MAGAZYN PROGRAMY WARSZTAT skami w postaci gwiazdki lub znaku zapytania. Zapytanie mog³o wiêc wygl¹daæ tak: telnet* by³y wyszukiwane wszystkie pliki o nazwie rozpoczynaj¹cej siê na telnet, lub telnet.??? co powodowa³o wyszukanie plików o nazwie telnet i dowolnym trzyznakowym rozszerzeniu (np. telnet.exe, telnet.zip itd.). System Archie nie wytrzyma³ jednak próby czasu, wyparty przez WWW. Natomiast us³uga FTP w³aœciwie do dziœ dnia nie dorobi³a siê jakiejœ uniwersalnej wyszukiwarki. A to dlatego, e wiêkszoœæ u ytkowników dok³adnie zna³a adresy anonimowych serwerów i nie by³o potrzeby tworzenia systemów wyszukiwawczych (plików szuka³o siê po prostu przegl¹daj¹c katalogi serwera). Obecnie funkcjonuj¹ z rzadka serwisy WWW, które oferuj¹ mo - liwoœæ przeszukiwania serwerów FTP. W Polsce najlepszy tego typu serwis to Plikoskop: http://www.plikoskop.pl (patrz ilustracja na poprzedniej stronie). 8 Co to jest Usenet (grupy dyskusyjne)? Usenet to wielkie, ogólnoœwiatowe forum dyskusyjne, w którym miliony internautów mog¹ siê wypowiadaæ na dowolne tematy, wymieniaæ pogl¹dy itd. Aby unikn¹æ ba³aganu, wprowadzono podzia³ na grupy ka - da grupa to, mówi¹c w du ym skrócie, inny temat do rozmowy (szczegó- ³owo o podziale na grupy napisano poni ej). Dziêki temu unika siê sytuacji, w której np. jedni mówi¹ o hodowli rybek akwariowych, a inni o uzbrojeniu wspó³czesnych czo³gów. Idea Usenetu jest prosta. Ca³y mechanizm obs³ugi grup dyskusyjnych, jak równie przechowywanie nap³ywaj¹cych od internautów wypowiedzi (tzw. postów) zapewniaj¹ specjalnie do tego celu wyznaczone serwery. S¹ to tzw. newsserwery, inaczej zwane te serwerami NNTP od skrótu protoko³u, na którym opiera siê Usenet. U ytkownik, chc¹c uczestniczyæ w jakiejœ dyskusji, dokonuje subskrypcji okreœlonej grupy dyskusyjnej. U ywa do tego celu programu klienckiego, tzw. czytnika grup dykusyjnych (ang. newsreader) wbrew nazwie taki czytnik pozwala nie tylko na odbieranie postów, ale tak e na ich wysy³anie. Najprostszym przyk³adem mo e tu byæ zwyk³y Outlook Express, który oprócz funkcji programu pocztowego pe³ni te rolê newsreadera. Jest to zreszt¹ ju w³aœciwie standard, e programy pocztowe wyposa a siê w funkcje obs³ugi Usenetu (tak jest np. w przypadku klientów pocztowych wchodz¹cych w sk³ad pakietów Netscape, Mozilla, Opera), choæ mo na oczywiœcie korzystaæ z odrêbnych aplikacji, przeznaczonych wy³¹cznie do komunikacji z grupami dyskusyjnymi (patrz ramka). Subskrypcja polega na po³¹czeniu siê z newsserwerem i œci¹gniêciu z niego listy dostêpnych grup dyskusyjnych, a nastêpnie zapisaniu siê do jednej lub kilku. Po tej operacji newsreader pobiera z newsserwera nag³ówki (czyli temat, datê nadania, adres nadawcy itp.) postów ostatnio wys³anych do grupy, np. z ostatniego tygodnia. Dalsza obs³uga polega po prostu na zapoznaniu siê z danym postem i jeœli zechcemy dodaæ swoje trzy grosze do danej dyskusji wys³aniu odpowiedzi na niego. Wysy³aj¹c wiadomoœæ w ramach Usenetu mo emy j¹ zaadresowaæ albo do grupy, wówczas pojawi siê po pewnym czasie na serwerze i bêdzie móg³ j¹ przeczytaæ ka dy uczestnik grupy, albo bezpoœrednio do nadawcy danego postu, wówczas otrzyma j¹ tylko on. Poniewa w Internecie istnieje kilkadziesi¹t tysiêcy grup dyskusyjnych, ma³o który serwer Usenetu przechowuje i obs³uguje wszystkie. Zazwyczaj jest tak, e administrator serwera sam okreœla, które grupy bêd¹ dostêpne na jego serwerze. Nie znaczy to jednak, e musimy ³¹czyæ siê z wieloma serwerami, by uzyskaæ dostêp do interesuj¹cej nas grupy. Usenet jest bowiem systemem rozproszonym i serwery wymieniaj¹ miêdzy sob¹ posiadane wiadomoœci. Z drugiej strony wiele grup ma si³¹ rzeczy ograniczony zasiêg, choæby ze wzglêdu na jêzyk, którym pos³uguj¹ siê internauci, wiêc nie by³oby sensu umieszczaæ np. grup rosyjskich na serwerze we Francji itd. 9 Z którego serwera Usenetu powinienem korzystaæ? Zgodnie z tym, co napisano w serwisie Usenet.pl (http://www.usenet.pl), który jest prawdziw¹ kopalni¹ wiedzy o Usenecie, obowi¹zuje generalna zasada, e nale y siê ³¹czyæ z serwerem funkcjonuj¹cym w sieci danego dostawcy Internetu. Np. posiadacze modemów, którzy u ywaj¹ numerów dostêpowych Telekomunikacji Polskiej powinni ³¹czyæ siê z serwerem news.tpi.pl, bez wglêdu na to gdzie korzystaj¹ z Internetu. To samo dotyczy u ytkowników Neostrady czy innych us³ug dostêpowych TP. Dla u ytkowników kont Onetu w³aœciwym serwerem bêdzie news.onet.pl. Natomiast jeœli ktoœ jest pod³¹czony np. do sieci miejskiej (MAN) w Poznaniu, powinien wybraæ sobie serwer news.man.poznan.pl. Analogicznie w innych miastach, wed³ug zasady: news.nazwa_sieci.pl. W za- ³¹czonej ramce podajemy listê niektórych polskich serwerów Usenetu. Podana wy ej zasada wyboru newsserwera jest bardzo istotna i nale- y jej przestrzegaæ. W przypadku gdy wybierzemy niew³aœciwy serwer, najprawdopodobniej bêdziemy mogli korzystaæ z Usenetu, ale z ograniczeniami. Przyk³adowo, uzyskamy dostêp tylko niektórych grup dyskusyjnych (najczêœciej tylko polskich) lub zostaniemy pozbawieni mo liwoœci wysy³ania postów do grupy. WYBRANE SERWERY USENETU W POLSCE news.nask.pl news.tpi.pl news.onet.pl news.internetia.pl news.ipartners.pl news.vogel.pl news.man.poznan.pl news.pwr.wroc.pl news.chello.pl Zasada wyboru newsserwera: Serwer powinieneœ wybraæ zale nie od tego, w jaki sposób jesteœ pod³¹czony do sieci Internet. Jeœli korzystasz z sieci chello, wybierz news.chello.pl, jeœli masz konto w Netii, wybierz news.internetia.pl itd. (Ÿród³o: Usenet.pl) DARMOWE CZYTNIKI GRUP DYSKUSYJNYCH 40tude Dialog http://www.40tude.com Forte Free Agent http://www.forteinc.com/agent/freagent.htm Xnews http://xnews.newsguy.com GrabIt http://www.shemes.com/grabit 10 Czy grupy dyskusyjne s¹ jakoœ uporz¹dkowane? Tak, w tym tkwi ca³a kwintesencja Usenetu. Ka da grupa dyskusyjna jest poœwiêcona jakiemuœ jednemu tematowi, zaœ tematy s¹ u³o one wed³ug okreœlonej hierarchii. Grupê z interesuj¹cym nas tematem bardzo ³atwo odnaleÿæ, gdy nazwy grup precyzyjnie odzwierciedlaj¹ tematy toczonych w nich dyskusji. Gdy us³uga Usenetu powstawa³a, zdecydowano siê na podzia³ grup dyskusyjnych na siedem g³ównych kategorii (hierarchii). Jest to tzw. Wielka Siódemka: comp.* tematy zwi¹zane z komputerem, informatyk¹ itd.; news.* tematy techniczne dotycz¹ce funkcjonowania samego Usenetu; rec.* rekreacja, rozrywka, hobby itp.; sci.* tematy naukowe; soc.* tematy spo³ecznie, socjologiczne; talk.* tematy kontrowersyjne, np. aborcja, eutanazja, kara œmierci (obecnie dyskusja na te tematy odbywa siê jednak w innych grupach); misc.* tematy ró ne, np. zakupy, ycie codzienne, dom, ogród itd. Nied³ugo po uruchomieniu Usenetu do powy szych siedmiu g³ównych kategorii dosz³a jeszcze jedna, obecnie bardzo popularna alt.* 78
WARSZTAT PROGRAMY MAGAZYN FIRMA Z OK ADKI NEWSY NA CD (alternatywna). Wyró nia siê ona przede wszystkim tym, e w jej ramach mo na zak³adaæ grupy dyskusyjne bez adnych formalnoœci (w przeciwieñstwie do grup z Wielkiej Siódemki, które zanim zostan¹ za³o one, wymagaj¹ przedstawienia oficjalnej propozycji, g³osowania itd.). Dlatego kategoria alt.* jest dzisiaj najbardziej dynamiczna w ca³ym Usenecie. Prawie codziennie powstaj¹ i znikaj¹ kolejne grupy alternatywne, a poruszane w nich tematy obejmuj¹ praktycznie wszystko, co tylko da siê pomyœleæ od dziedzin zupe³nie zwariowanych, poprzez bulwersuj¹ce, dziwaczne czy zupe³nie zwyczajne, a skoñczywszy na wyj¹tkowo wyrafinowanych b¹dÿ specjalistycznych. Panuje tu pe³na dowolnoœæ, nikt nie kontroluje ani nie ma w³adzy nad hierarchi¹ alt.*. Oprócz wymienionych kategorii grup dyskusyjnych istniej¹ jeszcze grupy krajowe. O ile bowiem w grupach nale ¹cych do Wielkiej Siódemki, a w³aœciwie Ósemki (licz¹c z kategori¹ alt.*), prowadzi siê konwersacje w jêzyku angielskim, o tyle w grupach krajowych internauci dyskutuj¹ w jêzykach ojczystych. Polskie grupy maj¹ oznaczenie pl.*, a wiêc bêd¹ to np. pl.misc.*, pl.rec.*, pl.comp.* itd. Tyle teorii, a jak siê w tym wszystkim rozeznaæ? To naprawdê proste, oto kilka przyk³adów polskich grup: pl.comp.www.nowe-strony tematem s¹ nowe strony WWW, pl.rec.humor humor, humor, humor..., pl.comp.lang.perl dotyczy programowania w jêzyku Perl, pl.rec.muzyka.hip-hop o muzyce hip-hopowej. Jak widaæ nazwa grupy mówi¹ wszystko o temacie, który jest w niej poruszany. Poszczególne grupy stoj¹ce wy ej w danej hierarchii mog¹ siê dzieliæ na pokrewne, ale o zawê onej tematyce, np.: pl.rec.gry pl.rec.gry.karciane pl.rec.gry.komputerowe pl.rec.gry.strategiczne (itd.) Aktualna lista wszystkich aktywnych polskich grup dyskusyjnych Polsce jest zawsze dostêpna w serwisie Usenet.pl pod adresem http://www.usenet.pl/doc/news-pl-faq.3.html. 11 Co to jest w¹tek w grupie duskusyjnej? W grupach dyskusyjnych czêsto siê zdarza, e jedna osoba pyta siê o coœ, a wiele innych udziela odpowiedzi na to pytanie. W ten sposób tworzy siê ci¹g wiadomoœci dotycz¹cych konkretnego zapytania. To one w³aœnie stanowi¹ w¹tek. Chyba wszystkie programy do obs³ugi Usenetu maj¹ odpowiedni¹ opcjê, za pomoc¹ której mo na wyœwietlaæ posty uporz¹dkowane wed³ug w¹tków. Bardzo u³atwia to korzystanie z grup dyskusyjnych. 12 Co to jest netykieta? Jest to zbiór zasad dobrego zachowania, których nale y przestrzegaæ przede wszystkim w Usenecie, ale tak e np. w poczcie elektronicznej. S³owo pochodzi od zbitki wyrazów angielskich: net (sieæ) i etiquette (etykieta). Osoba, która nie stosuje siê do zasad netykiety, musi siê liczyæ z tym, e zostanie szybko wykluczona z grona u ytkowników Usenetu, a nawet w drastycznych przypadkach dodatkowo napiêtnowana. Nie miejsce tu, by rozpisywaæ siê o wszystkich zasadach netykiety, warto jednak wspomnieæ o kilku podstawowych: Nigdy nie wysy³aj spamu na grupê dyskusyjn¹. To najgorsze przestêpstwo, jakie mo e siê zdarzyæ w Usenecie. Nie u ywaj s³ów wulgarnych, nikogo nie obra aj. Staraj siê te unikaæ publicznego wyra ania opinii (zw³aszcza niepochlebnych) o osobach trzecich. Nie zadawaj pytañ, na które ju dawno ktoœ udzieli³ odpowiedzi. Zanim zadasz pytanie, zapoznaj siê z plikiem FAQ (patrz pkt 13) danej grupy dyskusyjnej. Nigdy nie wysy³aj do grupy dyskusyjnej wiadomoœci sformatowanych w HTML-u. W Usenecie dozwolone s¹ wy³¹cznie posty bêd¹ce zwyk³ym, czystym tekstem ASCII (TXT). Ewentualnie mo na u ywaæ polskich znaków, ale tylko w standardzie ISO-8859-2. Nie do³¹czaj do listów adnych za³¹czników, chyba e korzystasz z grupy maj¹cej w nazwie binaries (to jedyne grupy, na które mo - na wysy³aæ listy z za³¹cznikami). Staraj siê wypowiadaæ mo liwie krótko i treœciwie. Posty wiêksze ni kilkanaœcie kilobajtów s¹ niemile widziane. Standardowy post powinien siê zmieœciæ w kilku kilobajtach. Nie cytuj ca³ych listów, do których nawi¹zujesz w swoich wypowiedziach, a jedynie ich wybrane fragmenty dok³adnie te, w sprawie których chcesz zabraæ g³os. Jeœli masz zamiar napisaæ tylko Nie zgadzam siê, albo Masz racjê, to lepiej nie pisz w ogóle. Osoby, które chc¹ dowiedzieæ siê czegoœ wiêcej o zasadach netykiety, odsy³amy do Internetu, gdzie mo na znaleÿæ liczne, obszerne opracowania, np. pod adresami: http://www.wsp.krakow.pl/papers/netykiet.html, http://urethan.chem.pg.gda.pl/docs/s_s_vivre.txt 13 14 Co to jest FAQ? FAQ pochodzi od Frequently Asked Questions, co oznacza czêsto zadawane pytania. W wielu grupach dyskusyjnych poszczególni internauci zadaj¹ czêsto te same pytania. Przewa nie znajduj¹ siê osoby, które zadaj¹ sobie trud, by te pytania uporz¹dkowaæ i na nie odpowiedzieæ, a nastêpnie ca³oœæ umieœciæ na serwerze w postaci jednego pliku. Plik ten zwyk³o siê w³aœnie okreœlaæ mianem FAQ. Dziêki FAQ-om ka dy nowy uczestnik grupy dyskusyjnej mo e zaznajomiæ siê z podstawowymi informacjami na dany temat i ten sposób nie bêdzie ju zadrêcza³ innych problemami, które by³y ju kiedyœ omawiane. Oprócz funkcji informacyjnej FAQ-i pozwalaj¹ te utrzymywaæ wiêkszy porz¹dek w grupach i zmniejszaj¹ ruch na ³¹czach. Jak korzystaæ z grup dyskusyjnych? Opisano to ju czêœciowo w punkcie nr 8. Skoro teoriê mamy ju za sob¹, poszczególne kroki najlepiej po kolei zilustrowaæ: Uruchamiamy program do obs³ugi Usenetu, np. Outlook Express. Wybieramy z menu Narzêdzia opcjê Konta, w wyœwietlonym oknie klikamy przycisk Dodaj i wybieramy Grupy dyskusyjne (rys. 1). W ten sposób wywo³ujemy kreatora, który krok po kroku przeprowadzi nas przez proces subskrypcji jednej b¹dÿ wielu grup dyskusyjnych. 1 79
NA CD NEWSY Z OK ADKI FIRMA MAGAZYN PROGRAMY WARSZTAT Obs³uga kreatora: w pierwszym oknie wpisujemy nazwê u ytkownika (bêdzie ona widoczna dla wszystkich uczestników grupy dyskusyjnej, do której bêdziemy wysy³ali posty). W drugim oknie podajemy adres e-mail, poprzez który bêdziemy siê komunikowali z Usenetem. W trzecim oknie (rys. 2) rzecz najwa niejsza newsserwer (patrz punkt nr 9). Na potrzeby naszego przyk³adu wpisujemy tu: news.tpi.pl. Nastêpnie pojawia siê okno z informacj¹, e konfiguracja jest ju zakoñczona. Po powrocie do okna z rys. 1 i klikniêciu Zamknij, program proponuje pobranie listy grup dyskusyjnych z serwera. Nale y siê na to zgodziæ i klikn¹æ Tak. Ta operacja mo e potrwaæ doœæ d³ugo (rys. 3), zale nie od liczby grup dostêpnych na serwerze (zazwyczaj kilkadziesi¹t tysiêcy), na szczêœcie jest przeprowadzana tylko jednorazowo. 4 2 5 3 Wreszcie pojawia siê lista dostêpnych grup. Nale y wybraæ jedn¹ lub kilka i klikn¹æ przycisk Subskrybuj oraz OK (rys. 4). W lewym górnym panelu Outlook Expressa pojawi siê nowa pozycja grupa dyskusyjna, do której siê zapisaliœmy. Nale y wskazaæ j¹ myszk¹, klikn¹æ prawy przycisk myszy i z podrêcznego menu wybraæ opcjê Otwórz (rys. 5). Spowoduje to pobranie nag³ówków najnowszych wiadomoœci. Klikaj¹c dowolnie wybrany nag³ówek mo emy zapoznaæ siê z treœci¹ danej wiadomoœci (rys. 6). Wygl¹da to identycznie jak podczas obs³ugi poczty elektronicznej. Zmieniaj¹ siê jednak niektóre opcje, np. obok standardowego przycisku Odpowiedz pojawia siê te drugi: Odp. grupie (zaznaczony na rys. 6). Umo liwia on wysy³anie po- 80
WARSZTAT PROGRAMY MAGAZYN FIRMA Z OK ADKI NEWSY NA CD 6 stów do grupy dyskusyjnej, podczas gdy Odpowiedz s³u y do wysy- ³ania listów bezpoœrednio do uczestników grupy. I to ca³a filozofia obs³ugi Usenetu, przynajmniej w pocz¹tkowym okresie korzystania z tej us³ugi. Mo emy jeszcze ustawiæ jak czêsto Outlook Express bêdzie automatycznie pobiera³ posty z grupy (nale y wybraæ Ustaw opcje synchronizacji), choæ naturalnie mo na to robiæ rêcznie przy ka dorazowym uruchamianiu programu. O tym, do czego s³u ¹ inne opcje i jak ich u ywaæ ka dy dowie siê bez problemu samodzielnie, wystarczy po prostu w miarê regularnie zagl¹daæ na grupê/y. 15 Co oznaczaj¹ dziwne skróty w postach Usenetu? Skróty te pochodz¹ z jêzyka angielskiego i zastêpuj¹ ca³e zwroty. Dziêki nim posty wysy³ane do Usenetu s¹ krótkie, a internauci maj¹ mniej do pisania. Oto najczêœciej stosowane skróty: AFAIK As Far As I Know (z tego co wiem) AFAIR As Far As I Remember (o ile pamiêtam) ASAP As Soon As Possible (jak najszybciej) BTW By The Way (przy okazji) EOD End Of Discussion (koniec rozmowy) FYI For Your Information (do twojej wiadomoœci) GOK God Only Knows (Bóg jeden raczy wiedzieæ) IMHO In My Humble Opinion (moim skromnym zdaniem) IMO In My Opinion (moim zdaniem) S OWNICZEK anonymous FTP tzw. anonimowe konto FTP, takie, do którego dostêp mo e uzyskaæ ka dy po podaniu nazwy u ytkownika anonymous i has³a w postaci adresu w³asnej skrzynki pocztowej. EFTP odmiana protoko³u FTP z dodan¹ obs³ug¹ szyfrowania plików. FTP-owy odpowiednik webowego bezpiecznego protoko³u HTTPS. NNTP (Network News Transfer Protocol) protokó³ transmisji danych wykorzystywany w Usenecie przez serwery NNTP i programy klienckie, czyli newsreadery. post wiadomoœæ, list wysy³any/odbierany z grupy dyskusyjnej. resume funkcja serwera FTP, która jeœli jest obs³ugiwana umo liwia u ytkownikom (klientom) pobieranie plików na raty. NTG Not That Group (nie ta grupa dyskusyjna) OTOH On The Other Hand (z drugiej strony) ROTFL Rolling On The Floor Laughing (tarzaj¹c siê ze œmiechu po pod³odze) RTM Read The Manual (przeczytaj podrêcznik) TIA Thanks In Advance (z góry dziêkujê) 16 Czym ró ni¹ siê listy dyskusyjne od grup dyskusyjnych? Internauci czêsto u ywaj¹ zamiennie tych dwu pojêæ s¹dz¹c, e oznaczaj¹ one to samo. Tak jednak nie jest. Listy dyskusyjne (inaczej listy mailingowe) nie maj¹ nic wspólnego z grupami dyskusyjnymi (Usenetem). Jest to us³uga bazuj¹ca na zwyk³ej poczcie elektronicznej. Internauci mog¹ zapisywaæ siê na listê i wysy³aæ na ni¹ wiadomoœci, ale obs³uguj¹cy j¹ serwer (tzw. listserwer) pe³ni inn¹ rolê ni serwery Usenetu po prostu rozsy³a ka d¹ now¹ wiadomoœæ do wszystkich subskrybentów. Internauci otrzymuj¹ wiêc ka dy post z listy dyskusyjnej czy tego chc¹, czy nie (dopóki nie wypisz¹ siê z listy). Natomiast w Usenecie wszystkie posty s¹ przechowywane na serwerach, zaœ grupowicze sami decyduj¹ kiedy je pobior¹ i przeczytaj¹. 81