Analiza dostosowania obowi¹zuj¹cych struktur i treœci danych ewidencji gruntów i budynków do wymagañ INSPIRE

Transkrypt

1 ANALIZA POLSKIE DOSTOSOWANIA TOWARZYSTWO OBOWI ZUJ CYCH INFORMACJI STRUKTUR I TREŒCI PRZESTRZENNEJ DANYCH EWIDENCJI... ROCZNIKI GEOMATYKI 2015 TOM XIV ZESZYT 2(72): Analiza dostosowania obowi¹zuj¹cych struktur i treœci danych ewidencji gruntów i budynków do wymagañ INSPIRE Analysis of adaptation of the structure and contents of the land and buildings registry to INSPIRE requirements Katarzyna Wróblewska, Wojciech Pachelski Wojskowa Akademia Techniczna, Wydzia³ In ynierii L¹dowej i Geodezji S³owa kluczowe: ewidencja gruntów i budynków, INSPIRE, EGiB, schemat aplikacyjny, dzia³ka katastralna, budynek, UML Keywords: land and building registry, INSPIRE, cadastre, application schema, cadastral parcel, building, UML Wstêp Postulowana w polityce Unii Europejskiej potrzeba zrównowa onego rozwoju znajduje pe³ne odbicie w dyrektywie UE, dotycz¹cej utworzenia jednolitej i spójnej infrastruktury informacji przestrzennej w Europie. Podjête dzia³ania w tym kierunku obejmuj¹ realizacjê przez kraje cz³onkowskie stosownej dyrektywy unijnej INSPIRE (Dyrektywa, 2007). Informacja przestrzenna znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach ujêtych w trzy aneksy do dyrektywy, obejmuj¹ce tak zwane zakresy tematyczne w liczbie 34. Ich celem jest koordynacja i optymalizacja dzia³añ w wielu dziedzinach, jak miêdzy innymi: ochrona œrodowiska, rolnictwo, gospodarka energetyczna i wodna, transport i komunikacja i wiele innych. Dyrektywa INSPIRE oraz towarzysz¹ce jej dokumenty zobowi¹zuj¹ pañstwa cz³onkowskie do dostosowania swego prawodawstwa do jej postanowieñ oraz do podjêcia stosownych dzia ³añ: administracyjnych, organizacyjnych, technicznych i innych, w tym do podporz¹dkowania swych zbiorów danych przestrzennych przyjêtym w Unii standardom technicznym (zob. Ustawa, 2010). Wpisuj¹c siê w powy sze uwarunkowania, artyku³ ten ma na celu zinwentaryzowanie ró nic pomiêdzy modelem danych INSPIRE dla tematów: dzia³ki katastralne wed³ug (INSPIRED2.8.I.6, 2014) i budynki wed³ug (INSPIRED2.8.III.2, 2013) a obowi¹zuj¹cym w kraju modelem danych ewidencji gruntów i budynków (EGiB) wed³ug rozporz¹dzeñ (2001 i 2013b). W ramach tej pracy wykonano analizê dostosowania obu modeli, obejmuj¹c¹ zbadanie, na ile polskie zbiory danych ewidencyjnych, gromadzone zgodnie z modelem danych EGiB, s¹ zgodne z wymaganiami okreœlonymi w specyfikacjach INSPIRE dla analizowanych tematów.

2 254 KATARZYNA WRÓBLEWSKA, WOJCIECH PACHELSKI Przedstawione w artykule wyniki badañ s¹ oparte na wczeœniejszych rozwa aniach GóŸdŸ i in. (2014) oraz s¹ ich rozwiniêciem, uszczegó³owieniem i sformalizowaniem na poziomie atrybutów klas dzia³ki katastralne i budynki oraz klas powi¹zanych. Ogólna charakterystyka schematów aplikacyjnych analizowanych modeli Model INSPIRE Dzia³ka katastralna Schemat aplikacyjny INSPIRE dla tematu dzia³ki katastralne jest zawarty w dokumencie (INSPIRE D2.8.I.6, 2014). Schemat obejmuje cztery typy obiektów przestrzennych (CadastralParcel, CadastralBoundary, CadastralZoning, BasicPropertyUnit) oraz jedn¹ listê kodow¹ (CadastralZoningLevelValue). Wœród wymienionych, obiekt przestrzenny o nazwie BasicPropertyUnit odnosi siê do podstawowej jednostki w³asnoœci, która jest zarejestrowana w ksiêdze wieczystej, rejestrze gruntów lub innym tego typu rejestrze. Podstawowa jednostka w³asnoœci okreœlana jest przez wy³¹czne i jednorodne prawa w³asnoœci do nieruchomoœci, a w jej sk³ad mo e wchodziæ kilka nieruchomoœci. W polskim modelu EGiB obiekt tego typu mo na uto samiaæ z Jednostk¹ Rejestrow¹ Gruntów, jednak e informacje na temat tego obiektu przestrzennego nie s¹ udostêpniane, poniewa jednoznaczne odniesienia katastralne (ang. national cadastral references) s¹ podawane dla dzia³ek, a nie dla podstawowych jednostek w³asnoœci (Rozporz¹dzenie, 2010). Obiekt przestrzenny CadastralBoundary oznacza granicê nieruchomoœci ( granicê katastraln¹ ). W myœl dokumentu (Rozporz¹dzenie, 2010) informacje o granicach nieruchomoœci powinny byæ udostêpniane przez kraje cz³onkowskie, o ile zosta³y zarejestrowane informacje o bezwzglêdnej dok³adnoœci po³o enia tych granic (ang. estimated accuracy). Obiekty typu CadastralZoning reprezentuj¹ trójpoziomowy podzia³ obszaru kraju na dzia³ki katastralne. Dla Polski takimi obszarami, oprócz dzia³ek, s¹ jednostki ewidencyjne oraz obrêby ewidencyjne. Klasa CadastralParcel (dzia³ka katastralna) reprezentuje podstawowy obszar w ramach podzia³u terytorialnego zdefiniowany, w przypadku Polski, w ewidencji gruntów i budynków lub innym podobnym rejestrze. W modelu EGiB odpowiednikiem dla CadastralParcel jest klasa EGB_DzialkaEwidencyjna 1. Model EGiB Polski schemat aplikacyjny UML danych ewidencji gruntów i budynków zosta³ ujêty w rozporz¹dzeniu (Rozporz¹dzenie, 2013b). Posiada on bardzo rozbudowan¹ strukturê. Sk³ada siê z szesnastu diagramów, które s¹ w pe³ni opisane w zawartym w rozporz¹dzeniu katalogu obiektów. 1 W Polsce pojêcie ewidencji gruntów i budynków prawnie uto samiane jest z pojêciem katastru nieruchomoœci. Mówi o tym art. 53a ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity): Do czasu przekszta³cenia ewidencji gruntów i budynków w kataster nieruchomoœci przez u yte w niniejszej ustawie pojêcie kataster rozumie siê tê ewidencjê.

3 ANALIZA DOSTOSOWANIA OBOWI ZUJ CYCH STRUKTUR I TREŒCI DANYCH EWIDENCJI Diagramem dotycz¹cym dzia³ki ewidencyjnej jest diagram numer 4 w rozporz¹dzeniu: DzialkaKlasouzytek. Schemat aplikacyjny UML danych EGiB dla DzialkaKlasouzytek, zawiera osiem klas. Wszystkie klasy dziedzicz¹ z klasy abstrakcyjnej EGB_OgolnyObiekt jej atrybuty, takie jak: idiip (identyfikator infrastruktury informacji przestrzennej), startobiekt (pocz¹tek istnienia obiektu), startwersjaobiekt (pocz¹tek danej wersji obiektu), koniecwersja Obiekt (koniec danej wersji obiektu) oraz koniecobiekt (koniec istnienia obiektu) (Rozporz¹dzenie, 2013b). G³ówn¹ rolê w diagramie DzialkaKlasouzytek pe³ni klasa EGB_DzialkaEwidencyjna. Zgodnie z definicj¹ zawart¹ w rozporz¹dzeniu dzia³ka ewidencyjna stanowi ci¹g³y obszar gruntu, po³o ony w granicach jednego obrêbu, jednorodny pod wzglêdem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomoc¹ linii granicznych (Rozporz¹dzenie, 2001). Klasa ta opisana jest czternastoma atrybutami, w tym oœmioma opatrzonym stereotypem, który dotyczy nastêpuj¹cych atrybutów: waznoscod, waznoscdo, wartoscgruntu, datawyceny, numerkw, innedokumentyokreslaj¹ceprawa, nrrejestruzabytkow, idrejonustatystycznego. Model INSPIRE Budynek Schemat aplikacyjny INSPIRE dla tematu budynki jest zawarty w specyfikacji danych INSPIRE (INSPIRED2.8.III.2, 2013). Specyfikacja ta wyodrêbnia cztery rodzaje profili semantycznych, z uwagi na zakres informacyjny oraz prezentacjê graficzn¹ budynków (GóŸdŸ i in., 2014). Zosta³y one przedstawione w tabeli 1. Tabela1. Rodzaje profili semantycznych dla tematu budynki (Ÿród³o: opracowanie w³asne na podstawie (INSPIRED2.8.III.2, 2013) oraz (GóŸdŸ i in., 2014)) Podstawa semantyczna Rozszerzenie semantyczne nazwa zakres prezentacja nazwa zakres prezentacja informacyjny graficzna informacyjny graficzna 2Dgeometry 3D geometry profilpodstawowy2d ( ang. c ore 2D profile) podstawowy profilpodstawowy3d ( ang. core 3D profile) podstawowy 2Dlub2.5D 3D wykorzystuj¹cystandardcitygml profilrozszerzony2d ( ang. extended 2D profile) rozszerzony profilrozszerzony3d ( ang. extended 3D profile) rozszerzony 2Dlub2.5D 3D wykorzystuj¹cystandardcitygml W zwi¹zku z tym, e EGiB nie gromadzi informacji odnoœnie trzeciego wymiaru, analiza porównawcza zawarta w pracy zosta³a przeprowadzona jedynie w stosunku do profilu podstawowego 2D. Schemat aplikacyjny Buildings Base jest abstrakcyjnym schematem aplikacyjnym. Opisuje on wspólne dla wszystkich czterech profili typy obiektów przestrzennych oraz rozszerzalne listy predefiniowanych wartoœci, jakie mog¹ przyjmowaæ atrybuty. Buildings Base wyró niony jest ramk¹, w której znajduj¹ siê klasy stanowi¹ce bazê dla wszystkich czterech profili, równie profilu podstawowego 2D (INSPIRED2.8.III.2, 2013).

4 256 KATARZYNA WRÓBLEWSKA, WOJCIECH PACHELSKI Profil podstawowy 2D wyró nia 2 obiekty przestrzenne: Building (budynek) i Building Part (czêœæ budynku). Nale y zauwa yæ, e klasa BuildingPart jest powi¹zana z klas¹ Building relacj¹ agregacji ca³kowitej, a wiêc jest elementem klasy Building. Oba te obiekty opisane s¹ atrybutem geometry2d, którego typem danych jest klasa BuildingGeometry2D. Ponadto dziedzicz¹ atrybuty z klas abstrakcyjnych AbstractBuilding i AbstractConstruction. Model EGiB Diagramem dotycz¹cym budynków w polskim modelu EGiB jest diagram numer 5 o nazwie BudynekLokal. Diagram zawiera osiem klas. Podstawow¹ klas¹ w tym diagramie jest klasa EGB_Budynek opatrzona stereotypem «featuretype». Zgodnie z definicj¹ zawart¹ w rozporz¹dzeniu, budynek okreœlany jest jako: obiekt budowlany, który jest budynkiem w rozumieniu przepisów rozporz¹dzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 roku w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz.U.Nr 112, poz, 1316 oraz z 2002 r. Nr 18. Poz.170) (Rozporz¹dzenie, 2013b). Obiekt przestrzenny EGB_Budynek opisany jest 37 atrybutami a wiêc mo na powiedzieæ, e EGiB gromadzi doœæ szczegó³owe informacje o budynku. Generalnie, atrybuty te dotycz¹ parametrów technicznych tego obiektu, tj.: geometria, georeferencja, statusbudynku, rodzajbudynku itp. Oczywiœcie klasa EGB_Budynek dziedziczy atrybuty z klasy Ogólny_ Obiekt. Z klas¹ EGB_Budynek powi¹zane jednokierunkowo s¹ dwie klasy: EGB_BlokBudynku oraz EGB_ObiektTrwaleZwiazanyZBudynkiem. Analiza porównawcza modeli INSPIRE i EGiB dla tematu dzia³ki katastralne W celu ustalenia zgodnoœci klas i ich atrybutów modelu danych EGiB z modelem INSPIRE przyjêto w tej analizie ich precyzyjne definicje, a tak e pe³nione funkcje (np. atrybuty: validto, validfrom w klasie BuildingPart). W tabeli 2 (za³¹cznik) przedstawiono zestawienie atrybutów klasy CadastralParcel oraz odpowiadaj¹cych im atrybutów klasy EGB_DzialkaEwidencyjna wraz z opisami zgodnoœci. Klasa CadastralParcel ma piêæ obligatoryjnych atrybutów. S¹ to: beginlifespanversion, geometry, inspireid, label, nationalcadastralreference. Z przeprowadzonej analizy porównawczej wynika, e wszystkie atrybuty wymagane przez INSPIRE dla obiektu przestrzennego CadastralParcel mog¹ zostaæ zasilone danymi ewidencyjnymi gromadzonymi zgodnie z modelem EGiB. Na rysunku 1 z lewej strony przedstawiono wykres ko³owy obrazuj¹cy procent zgodnoœci wszystkich atrybutów klasy CadastralParcel z klas¹ EGB_DzialkaEwidencyjna. Jak widaæ 30% wszystkich atrybutów opisuj¹cych klasê CadastralParcel to atrybuty mog¹ce zostaæ wygenerowane na podstawie danych ewidencyjnych, aczkolwiek konieczne jest ich uzupe³nienie o dodatkowe informacje. Dotyczy to atrybutów takich jak: validto, validfrom, które mog³yby byæ odpowiednikami atrybutów opisuj¹cych klasê EGB_DzialkaEwidencyjna waznoscod, waznoscdo. Nale y jednak zauwa yæ, e EGiB nie gromadzi informacji o czasie, w którym dzia³ka ewidencyjna zosta³a zgodnie z prawem ustanowiona, b¹dÿ te przesta³a istnieæ.

5 ANALIZA DOSTOSOWANIA OBOWI ZUJ CYCH STRUKTUR I TREŒCI DANYCH EWIDENCJI Z kolei atrybut label, bêd¹cy tekstem stosowanym powszechnie do wyœwietlania identyfikacji dzia³ki katastralnej, mo na uto samiæ z numerem dzia³ki ewidencyjnej, który móg³by zostaæ zaczerpniêty z fragmentu identyfikatora dzia³ki ewidencyjnej (atrybut iddzialki) nadanego zgodnie z zasadami okreœlonymi w ust. 68 za³¹cznika nr 1 do rozporz¹dzenia w sprawie EGiB. Wykres na rysunku 1 z prawej strony obrazuje procent zgodnoœci wszystkich opcjonalnych atrybutów klasy Cadastral Parcel z klas¹ EGB_DzialkaEwidencyjna. Ponad po³owa atrybutów opcjonalnych klasy CadastralParcel ma swoje odpowiedniki w modelu danych EGiB. W tabeli 3 (za³¹cznik) przedstawiono zestawienie atrybutów klasy CadastralZoning oraz odpowiadaj¹cych im atrybutów klas: EGB_ObrebEwidencyjny i EGB_JednostkaEwidencyjna wraz z opisem zgodnoœci. Klasa CadastralZoning opisana jest szeœcioma atrybutami obligatoryjnymi. S¹ to: beginli fespanversion, geometry, label, level, levelname, nationalcadastralzoningreference. Z przeprowadzonej analizy porównawczej wynika, e model EGiB spe³nia wymagania INSPIRE dla obiektu przestrzennego tego typu. Na rysunku 2 zaprezentowano wykresy ko³owe obrazuj¹ce procent zgodnoœci wszystkich atrybutów klasy CadastralZoning z klasami EGB_ObrebEwidencyjny, EGB_JednostkaEwidencyjna. Nale y zwróciæ uwagê, e a 29% wszystkich atrybutów opisuj¹cych klasê Cadastral Zoning to atrybuty nieposiadaj¹ce odpowiednika w EGiB. Chodzi tu o atrybuty, takie jak: originalmapscaledenominator, referencepoint, validfrom, validto. Ewidencja gruntów i budynków nie gromadzi tak Rysunek 1. Procentowa ocena zgodnoœci atrybutów klasy CadastralParcel i klasy EGB_DzialkaEwidencyjna (Ÿród³o: Wróblewska, 2015) Rysunek 2. Procentowa ocena zgodnoœci atrybutów klasy CadastralZoning oraz klas EGB_ObrebEwidencyjny i EGB_JednostkaEwidencyjna (Ÿród³o: Wróblewska, 2015)

6 258 KATARZYNA WRÓBLEWSKA, WOJCIECH PACHELSKI szczegó³owych informacji dotycz¹cych obrêbu ewidencyjnego b¹dÿ te jednostki ewidencyjnej. Atrybut level okreœlaj¹cy poziom obszaru katastralnego w krajowej strukturze katastralnej nie ma bezpoœredniego odpowiednika w EGiB. Aczkolwiek, bior¹c pod uwagê dopuszczalne wartoœci jakie mo e przyjmowaæ ten atrybut (1stOrder, 2ndOrder, 3rdOrder), mo na przyj¹æ, e w przypadku obrêbu ewidencyjnego atrybut ten przyjmie wartoœæ 2ndOrder (drugi poziom w hierarchii obszarów katastralnych), natomiast dla jednostki ewidencyjnej 1dOrder (pierwszy poziom w hierarchii obszarów katastralnych). Ponadto powinna byæ tak e okreœlona nazwa poziomu obszaru katastralnego w krajowej strukturze katastralnej (atrybut levelname). Jednak tak samo, jak w przypadku atrybutu level, dla atrybutu levelname nie istnieje atrybut w EGiB, który by³by jego odpowiednikiem. Jednak mo na przyj¹æ, e atrybut ten dla obiektów typu CadastralZoning bêdzie przyjmowa³ wartoœæ Obrêb ewidencyjny lub wartoœæ Jednostka ewidencyjna. Po³owa atrybutów opcjonalnych obiektu przestrzennego CadastralZoning nie ma odpowiednika w ewidencji gruntów i budynków. Nale y zauwa yæ, e nie mo na uto samiaæ atrybutów validto i validfrom, opisuj¹cych klasê CadastralZoning, z atrybutami startobiekt i koniecobiekt dziedziczonych z klasy EGB_OglonyObiekt, poniewa ich definicje nie s¹ zgodne. Atrybuty validto i validfrom dotycz¹ oficjalnej daty i godziny, w której obiekt zosta³ (lub przesta³ byæ) prawnie ustanowiony. Natomiast startobiekt i koniecobiekt informuj¹ tylko o wprowadzeniu obiektu do bazy (niekoniecznie musi to byæ to same z formalnoprawnym ustanowieniem). Analiza porównawcza modeli INSPIRE i EGiB dla tematu budynki W specyfikacji INSPIRE dla tematu budynki przedstawiony zosta³ typ obiektu przestrzennego BuildingPart, który mo na uto samiæ z obiektem przestrzennym EGB_BlokBudynku. Co prawda definicje ich s¹ zbie ne, jednak ze wzglêdu na ró nice w pe³nionej funkcji oraz niespe³nienie wymagañ dotycz¹cych tego obiektu przestrzennego, EGB_BlokBudynku nie bêdzie udostêpniany w ramach INSPIRE (GóŸdŸ i in., 2014). Specyfikacja techniczna INSPI RE nie uwzglêdnia informacji dotycz¹cych lokali, dlatego te w ramach INSPIRE ewidencja gruntów i budynków nie udostêpnia informacji na ich temat. W tabelach 4 i 5 (za³¹cznik) przedstawiono zestawienie atrybutów klasy Building, a tak e BuildingGeometry2D z odpowiadaj¹cymi im atrybutami klasy EGB_Budynek wraz z opisem zgodnoœci. Z przeprowadzonej analizy porównawczej wynika, e wszystkie atrybuty wymagane przez INSPIRE dla obiektu przestrzennego Building mog¹ zostaæ zasilone danymi ewidencyjnymi gromadzonymi zgodnie z modelem EGiB. Wykresy ko³owe (rys. 3) przedstawiaj¹ procentowe oceny zgodnoœci wszystkich atrybutów klasy Building z klas¹ EGB_Budynek. Tylko niespe³na po³owa wszystkich atrybutów opisuj¹cych klasê Building ma swoje odpowiedniki w klasie EGB_Budynek. Wartoœci a 36% wszystkich atrybutów mog¹ byæ uzyskane poœrednio, na podstawie wartoœci innych atrybutów. Zgodnie ze specyfikacj¹ INSPIRE atrybuty dateofconstruction, dateofdemolition, date OfRenovation maj¹ typ danych DateOfEvent, który uwzglêdnia ró ne mo liwe sposoby okreœlenia daty wydarzenia: anypoint, beginning oraz end, z których co najmniej jeden z nich musi

7 ANALIZA DOSTOSOWANIA OBOWI ZUJ CYCH STRUKTUR I TREŒCI DANYCH EWIDENCJI Rysunek 3. Procentowa ocena zgodnoœci atrybutów dla klas Building i EGB_Budynek (Ÿród³o: Wróblewska, 2015) mieæ nadan¹ wartoœæ. W ten sposób atrybuty rok ZakonczeniaBudowy, rokzakonczeniaprzebudowy, datarozbiorkibudynku mog³yby byæ skojarzone z atrybutem end, który okreœla datê i godzinê zakoñczenia wydarzenia. Jednak e nale y zauwa yæ, e w ewidencji gruntów i budynków nie jest gromadzona informacja o godzinie zakoñczenia danego wydarzenia (budowy, przebudowy, rozbiórki). St¹d, ze wzglêdu na niezgodnoœæ typów danych, omawianych atrybutów nie mo na uznaæ za zgodne z atrybutami w modelu INSPIRE. W INSPIRE jest mo liwoœæ, aby nadaæ nazwê budynkowi (atrybut name). Atrybut ten mo e zostaæ pozyskany na podstawie atrybutu nazwawlasna opisuj¹c¹ klasê EGB_Adres. Z kolei 23% atrybutów INSPIRE to atrybuty nieposiadaj¹ce adnego odpowiednika w EGiB. S¹ to atrybuty dotycz¹ce trzeciego wymiaru. Ze wzglêdu na to, e EGiB nie dysponuje takimi informacjami, odpowiednie atrybuty w modelu INSPIRE pozostaj¹ nieokreœlone. Podsumowanie Dyrektywa INSPIRE stanowi nie tylko narzêdzie umo liwiaj¹ce prowadzenie skoordynowanej polityki Unii w wielu dziedzinach gospodarczych, œrodowiskowych, spo³ecznych i innych, opartych na informacji geograficznej, lecz równie jest stymulatorem rozwoju tych dziedzin w krajach cz³onkowskich. Cz³onkostwo w Unii Europejskiej zobowi¹zuje kraje cz³onkowskie do harmonizacji swych zasobów w zakresie informacji przestrzennej w ramach INSPIRE, w tym zasobów dotycz¹cych dzia³ek katastralnych i budynków. Koniecznoœæ tej harmonizacji, czyli dostosowania struktur i treœci zasobów poszczególnych krajów do standardów unijnych, poci¹ga za sob¹ d¹ enie do pe³nej lub czêœciowej automatyzacji procesów transformacyjnych przez opracowanie stosownych aplikacji komputerowych. Prace tego typu zosta³y podjête miêdzy innymi przez grupê KEN (Knowledge Exchange Network) w ramach INSPIRE i przedstawione na warsztatach w 2013 roku (KEN, 2013). Podjête w tym kierunku badania w ramach pracy dyplomowej magisterskiej (Wróblewska, 2015), których syntez¹ jest niniejsze opracowanie, s¹ prób¹ wyjœcia naprzeciw tym wyzwaniom. Polegaj¹ one z jednej strony na zinwentaryzowaniu niezbêdnych strukturalnych i semantycznych przekszta³ceñ modeli danych EGiB, z drugiej zaœ strony mog¹ potencjalnie s³u yæ rozpoznaniu zakresu niezbêdnych dzia³añ informatycznych w omawia

8 260 KATARZYNA WRÓBLEWSKA, WOJCIECH PACHELSKI nym kierunku. W szczególnoœci podane w za³¹czniku w formie tabel szczegó³owe oceny zgodnoœci atrybutów precyzuj¹, w przypadku niepe³nej zgodnoœci, jakie dzia³ania nale y wykonaæ, by uzyskaæ pe³n¹ zgodnoœæ. W tym sensie wyniki te mog¹ stanowiæ podstawê dla budowy s³owników w ewentualnych przysz³ych aplikacjach do transformacji modeli. Inwentaryzacja ró nic pomiêdzy docelowym modelem INSPIRE dla tematów dzia³ki katastralne i budynki a obowi¹zuj¹cym w Polsce modelem ewidencji gruntów i budynków pozwala stwierdziæ, e wszystkie obligatoryjne wed³ug specyfikacji INSPIRE typy obiektów przestrzennych oraz ich atrybuty mog¹ zostaæ utworzone na podstawie danych ewidencyjnych gromadzonych zgodnie z modelem danych EGiB. Jednak e, wiele atrybutów opcjonalnych w modelu INSPIRE nie bêdzie mog³o byæ zasilone danymi pochodz¹cymi z krajowych rejestrów EGiB. Znaczna czêœæ atrybutów opisuj¹cych typy obiektów, zarówno dla tematu dzia³ki katastralne jak i tematu budynki, wymaga uzupe³nienia danych b¹dÿ dostosowania ich semantyki. Ponadto ewidencja gruntów i budynków nie gromadzi informacji dotycz¹cych danych katastralnych w trzecim wymiarze. EGiB pozwala udostêpniæ w formatach i strukturach INSPIRE wiêcej informacji dla tematu dzia³ki katastralne ni dla tematu budynki. Z drugiej strony wiêkszoœæ danych gromadzonych w EGiB dla tematu budynki nie mo e byæ w obecnej postaci udostêpniona w strukturach INSPIRE. Literatura Dyrektywa, 2007: Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiaj¹ca infrastrukturê informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE). GóŸdŸ K., Parzyñski Z., Radzio W., 2014: Polski kataster nieruchomoœci, jako element INSPIRE. Roczniki Geomatyki t. 12, z. 1(63): PTIP, Warszawa. INSPIRE D2.8.I.6, 2014: Data Specification on Cadastral Parcels Technical Guidelines, INSPIRE Thematic Working Group Cadastral Parcels (ver. 3.1). INSPIRE D2.8.III.2, 2013: Data Specification on Buildings Draft Technical Guidelines, INSPIRE Thematic Working Group Buildings, ver KEN, 2013: INSPIRE KEN Schema Transformation Workshop, Marne la Vallée, Rozporz¹dzenie, 2001: Rozporz¹dzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 roku w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Dz.U.2001 nr 38, poz. 454 z póÿn. zm. Rozporz¹dzenie, 2010: Rozporz¹dzenie Komisji (UE) nr 1089/2010 z dnia 23 listopada 2010 roku w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie interoperacyjnoœci zbiorów i us³ug danych przestrzennych. Rozporz¹dzenie, 2013a: Rozporz¹dzenie Komisji (UE) Nr 1253/2013 z dnia 21 paÿdziernika 2013 roku zmieniaj¹ce rozporz¹dzenie (UE) nr 1089/2010 w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE w zakresie interoperacyjnoœci zbiorów i us³ug danych przestrzennych. Rozporz¹dzenie, 2013b: Rozporz¹dzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 listopada 2013 roku zmieniaj¹ce rozporz¹dzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Dz.U poz Rozporz¹dzenie, 2014: Rozporz¹dzenie Komisji (UE) nr 1312/2014 z dnia 10 grudnia 2014 roku zmieniaj¹ce rozporz¹dzenie (UE) nr 1089/2010 w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie interoperacyjnoœci us³ug danych przestrzennych. Ustawa, 1989: Ustawa z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne. Dz.U nr 193, poz.1287, z póÿn. zm. Ustawa, 2010: Ustawa z dnia 4 marca 2010 roku o infrastrukturze informacji przestrzennej. Dz.U. Nr 76, poz.489.

9 ANALIZA DOSTOSOWANIA OBOWI ZUJ CYCH STRUKTUR I TREŒCI DANYCH EWIDENCJI Wróblewska K., 2015: Analiza dostosowania obowi¹zuj¹cych struktur i treœci danych ewidencji gruntów i budynków do wymagañ INSPIRE. Praca dyplomowa magisterska wykonana na Wydziale In ynierii L¹dowej i Geodezji WAT pod kierunkiem prof. W. Pachelskiego. Streszczenie Celem pracy jest zinwentaryzowanie ró nic pomiêdzy modelem danych INSPIRE dla tematów: dzia³ki katastralne i budynki a obowi¹zuj¹cym modelem danych ewidencji gruntów i budynków. W ramach pracy wykonano analizê dostosowania tych modeli, maj¹c¹ na celu sprawdzenie, na ile polskie zbiory danych katastralnych, gromadzone zgodnie z modelem danych wed³ug Rozporz¹dzenie (2001), s¹ zgodne z wymaganiami zawartymi w specyfikacjach INSPIRE dla analizowanych tematów (INSPIRED2.8.I.6, 2014) i (INSPIRED2.8.III.2, 2013). W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, e obowi¹zuj¹cy model danych ewidencji gruntów i budynków spe³nia wymagania INSPIRE dla tematów: dzia³ki katastralne i budynki. Jednak e, znaczna czêœæ atrybutów opcjonalnych, wystêpuj¹cych w modelach danych INSPIRE, nie bêdzie mog³a byæ zasilona danymi zawartymi w zbiorach krajowych. Abstract The purpose of this work is making an inventory of the differences between the INSPIRE data model for the themes cadastral parcel and buildings and the current data model records of the land and buildings registry. As a part of the work we analyzed the relevant adaptation of these models; one of the objectives was to check how many Polish cadastral data sets, collected in accordance with the data model (2001) meet the requirements set out in the INSPIRE specifications for analyzed themes, (INSPI RED2.8.I.6, 2014) and (INSPIRED2.8.III.2, 2013). As a result of the analysis, it was found that the existing data model is compliant with the requirements of INSPIRE for the themes cadastral parcels and buildings. However, a significant part of optional attributes included in INSPIRE data models cannot be supported by data contained in the national repository. mgr in. Katarzyna Wróblewska katarzynawroblewska9@o2.pl prof. dr hab. in. Wojciech Pachelski wojciech.pachelski@wat.edu.pl

10 262 KATARZYNA WRÓBLEWSKA, WOJCIECH PACHELSKI Za³¹czniki Tabela 2. Ocena zgodnoœci atrybutów Nazwa atrybutu areavalue beginlifespanversion endlifespanversion Model INSPIRE dla tematu Działki katastralne (CadastralParcel) Area [m 2 ], lifecycleinfo, lifecycleinfo [0..1] CadastralParcel Definicja atrybutu Rejestrowana wartość pola odpowiadająca powierzchni rzutu na płaszczyznę poziomą działki p katastralnej. Data i godzina, w której ta wersja obiektu przestrzennego została wprowadzona do zbioru s danych przestrzennych lub zmieniona w tym zbiorze. Data i godzina, w której ta wersja obiektu przestrzennego została zastąpiona w zbiorze danych k przestrzennych lub wycofana z tego zbioru. geometry GM_Object 1) Geometria działki katastralnej. g N inspireid Identifier Zewnętrzny identyfikator obiektu dla obiektu przestrzennego. i label nationalcadastralrefer ence CharacterString CharacterString Tekst stosowany powszechnie do wyświetlania identyfikacji działki katastralnej. Identyfikator tematyczny na poziomie krajowym, zasadniczo pełny kod krajowy działki katastralnej. Musi zapewniać powiązanie z krajowym rejestrem katastralnym lub równoważnym dokumentem. i referencepoint GM_Point Punkt w obrębie działki katastralnej. g validfrom Oficjalna data i godzina, w której działka katastralna została/zostanie zgodnie z prawem ustanowiona. w validto Data i godzina, w której działka katastralna przestała/przestanie zgodnie z prawem być stosowana. w

11 ANALIZA DOSTOSOWANIA OBOWI ZUJ CYCH STRUKTUR I TREŒCI DANYCH EWIDENCJI dla klasy CadastralParcel Ewidencja Gruntów i Budynków e. Nazwa Atrybutu powierzchniaewidecyjna startwersjaobiekt Area [ha] EGB_DzialkaEwidencyjna Definicja Wartość zgodna z dokumentacją określającą pole powierzchni działki ewidencyjnej. Data i czas utworzenia wersji obiektu w bazie danych. Przeliczyć ha na m 2 Opis zgodności koniecwersjaobiekt [0..1] Data i czas przeniesienia wersji obiektu do archiwum w bazie danych. geometria GM_Surface Poligon z enklawami. idiip BT_Identyfikator iddzialki georeferencja waznoscod waznoscdo CharacterString GM_Point [0..1] Date Date Identyfikator, o którym mowa w rozdziale 2.1 załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 1089/2010 z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie interoperacyjności Identyfikator działki ewidencyjnej nadany zgodnie z zasadami określonymi w ust. 68 załącznika nr 1 do rozporządzenia w sprawie EGiB. Zaczerpnąć tylko fragment identyfikatora z numerem działki. Dostosować semantykę Punkt referencyjny (centroid) położony w obszarze działki reprezentujący jej przybliżony środek geometryczny. Dzień, w którym stała się ostateczna decyzja administracyjna lub uprawomocniło się orzeczenie sądowe, na Uzupełnić dane o czas. mocy których utworzona została działka ewidencyjna. Dzień, w którym działka ewidencyjna zgodnie z prawem przestała istnieć. Uzupełnić dane o czas.

12 264 KATARZYNA WRÓBLEWSKA, WOJCIECH PACHELSKI Tabela 3. Ocena zgodnoœci dla klasy CadastralZoning wzglêdem EGB_ObrebEwidencyjny CadastralZoning Nazwa atrybutu Definicja atrybutu beginlifespanversion Data i godzina, w której ta wersja obiektu przestrzennego została wprowadzona do zbioru, lifecycleinfo danych przestrzennych lub zmieniona w tym zbiorze. Data i godzina, w której ta wersja obiektu endlifespanversion, lifecycleinfo przestrzennego została zastąpiona w zbiorze danych [0..1] przestrzennych lub wycofana z tego zbioru. Szacowana bezwzględna dokładność położenia działek katastralnych w ramach obszaru katastralnego w stosowanym przez INSPIRE systemie odniesienia za Length [m] pomocą współrzędnych. Bezwzględna dokładność estimatedaccuracy położenia to średnia wartość niepewności położenia dla zbioru położeń, gdzie niepewność położenia oznacza odległość między położeniem zmierzonym i położeniem uważanym za odpowiednie położenie rzeczywiste. geometry GM_MultiSurface Geometria obszaru katastralnego. inspireid Identifier [0..1] Zewnętrzny identyfikator obiektu dla obiektu przestrzennego. label CharacterString Tekst stosowany powszechnie do wyświetlania identyfikacji obszaru katastralnego. level Klasa «CodeList» Poziom obszaru katastralnego w krajowej strukturze CadastralZoningLevelValue katastralnej. levelname name nationalcadastalzonin greference originalmapscaleden ominator referencepoint validfrom validto LocalisedCharacterString [1..*] GeographicalName [0..*] CharacterString Integer GM_Point Nazwa poziomu obszaru katastralnego w krajowej strukturze katastralnej, podana w co najmniej jednym języku urzędowym Unii Europejskiej. Nazwa obszaru katastralnego. Identyfikator tematyczny na poziomie krajowym, zasadniczo pełny kod krajowy obszaru katastralnego. Mianownik skali pierwotnej mapy papierowej (w stosownych przypadkach), zakresowi której odpowiada obszar katastralny. Punkt w obszarze katastralnym. Oficjalna data i godzina, w której obszar katastralny został/zostanie zgodnie z prawem ustanowiony. Data i godzina, w której obszar katastralny przestał/ przestanie zgodnie z prawem być stosowany.

13 ANALIZA DOSTOSOWANIA OBOWI ZUJ CYCH STRUKTUR I TREŒCI DANYCH EWIDENCJI oraz EGB_JednostkaEwidencyjna * Nazwa Atrybutu startwersjaobiekt. k EGB_ObrebEwidencyjny/ EGB_JednostkaEwidencyjna Definicja koniecwersjaobiekt [0..1] Data i czas utworzenia wersji obiektu w bazie danych. Data i czas przeniesienia wersji obiektu do archiwum w bazie danych. Opis zgodności Informacja znajduje się w klasie EGB_PunktGraniczny, ze wskazaniem na atrybut bladpolozeniawzgledemosnowy geometria GM_MultiSurface Zbiór poligonów z enklawami. idiip /idjednostkiewid BT_Identyfikator /CharacterString Identyfikator, o którym mowa w rozdziale 2.1 załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 1089/2010 z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie interoperacyjności /Identyfikator jednostki ewidencyjnej nadany zgodnie z ust. 1 załącznika nr 1. Należy zaczerpnąć tylko fragment identyfikatora z numerem obrębu. /Dostosować semantykę. Obręb ewidencyjny 2ndOrder /Jednostka Ewidencyjna 1ndOrder Wartość Obręb ewidencyjny /Wartość Jednostka Ewidencyjna nazwawlasna CharacterString [0..1] Nazwa własna. idobrebu /idjednostkiewid CharacterString /CharacterString Identyfikator obrębu ewidencyjnego nadany zgodnie z ust. 4 załącznika nr 1. /Identyfikator jednostki ewidencyjnej nadany zgodnie z ust. 1 załącznika nr 1. Dostosować semantykę Brak odpowiednika. Brak odpowiednika. Brak odpowiednika. Brak odpowiednika. * Ze wzglêdu na podobieñstwo atrybutów klas: EGB_ObrebEwidencyjny oraz EGB_JednostkaEwidencyjna, analizê przedstawiono w jednej tabeli.

14 266 KATARZYNA WRÓBLEWSKA, WOJCIECH PACHELSKI Tabela 4. Ocena zgodnoœci dla klas Building Nazwa Atrybutu Building beginlifespanversion Model INSPIRE dla tematu Budynki (BuildingsCore2D) feature Type podtyp AbstractBuilding, dziedziczy z AbstractConstruction, AbstractBuilding Definicja atrybutu, lifecycleinfo Data i godzina, w której ta wersja obiektu przestrzennego została wprowadzona do zbioru danych przestrzennych lub zmieniona w tym zbiorze. N s endlifespanversion, lifecycleinfo [0..1] Data i godzina, w której ta wersja obiektu przestrzennego została zastąpiona w zbiorze danych przestrzennych lub wycofana z tego zbioru. k condidtionofconstruction Klasa «CodeList» ConditionOfConstructionValue Stan konstrukcji. s dateofconstruction Klasa «DataType» DateOfEvent Data budowy budynku. r dateofdemolition Klasa «DataType» DateOfEvent Data rozbiórki budynku. d dateofrenovation elevation externalreference heightaboveground Klasa «DataType» DateOfEvent Klasa «DataType» Elevation [0..*] Klasa «DataType» ExternalReference [0..*] Klasa «DataType» HeightAboveGround [0..*] Data ostatniego remontu generalnego. Właściwość obiektu przestrzennego, stanowiąca miarę bezwzględną liczoną wzłuż linii pionu od określonej powierzchni odniesienia (geoida, poziom, wody, itd.). Odniesienie do zewnętrznego systemu informacyjnego zawierającego jakiekolwiek informacje dotyczące tego obiektu przestrzennego. Wysokość budynku. r inspireid Identifier Zewnętrzny identyfikator obiektu dla obiektu przestrzennego. i name buildingnature currentuse GeographicalName Klasa «CodeList» BuildingNatureValue [0..*] Klasa «DataType» CurrentUse [0..*] Nazwa konstrukcji. Cechy budynku sprawiające, że jest on przedmiotem zainteresowania aplikacji wizualizacyjnych. Cechy te mogą dotyczyć fizycznego charakteru budynku lub jego funkcji. Działalność prowadzona na terenie budynku. Atrybut ten dotyczy głównie budynków, w których prowadzona jest działalność człowieka. g k

15 ANALIZA DOSTOSOWANIA OBOWI ZUJ CYCH STRUKTUR I TREŒCI DANYCH EWIDENCJI wzlêdem klasyegb_budynek Ewidencja Gruntów i Budynków EGB_Budynek Nazwa Atrybutu feature Type Definicja atrybutu Opis zgodności startwersjaobiekt Data i czas utworzenia wersji obiektu w bazie danych. koniecwersjaobiekt [0..1] Data i czas przeniesienia wersji obiektu do archiwum w bazie danych. statusbudynku EGB_StatusBudynku Status budynku. Częściowa zgodność z predefiniowaną listą rokzakonczeniabudowy Date Rok zakończenia budowy. Liczba całkowita czterocyfrowa Uzupełnić dane o czas datarozbiorkibudynku Date rokzakonczeniaprzebudowy Date [0..1] Data rozbiórki całego budynku. Format daty: rrrrmm Liczba całkowita czterocyfrowa określająca rok, w którym zakończona została ostatnia przebudowa budynku. Uzupełnić dane o czas Uzupełnić dane o czas Brak informacji dotyczących trzeciego wymiaru. Model podstawowy EGiB idiip BT_Identyfikator glownafunkcjabudynku t klasawgpkob EGB_FunkcjaBudynku EGB_KlasaWgPKOB Identyfikator, o którym mowa w rozdziale 2.1 załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 1089/2010 z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych. Brak informacji dotyczących trzeciego wymiaru. Może być pozyskany na podstawie atrybutu nazwawlasna opisującego klasę EGB_Adres. Przez główną funkcję budynku rozumie się sposób użytkowania w przeważającej, pod względem powierzchni użytkowej, części tego budynku. Zgodność wartości z listy. Brak Klasa budynku wg PKOB. informacji o wartości procentowej aktualnego

16 268 KATARZYNA WRÓBLEWSKA, WOJCIECH PACHELSKI Nazwa Atrybutu cd. tabeli 4 prowadzona jest działalność człowieka. Definicja atrybutu N numberofdwellings Integer Liczba lokali. l c numberofbuildingsunits Integer Liczba jednostek budowlanych w budynku. BuildingUnit stanowi część Budynku z własnym zamykanym dostępem z zewnątrz lub z terenu wspólnego (tzn. nie z innego budynku BuildingUnit), która jest niepodzielna, funkcjonalnie niezależna, a także może być osobno sprzedawana, wynajmowana, dziedziczona itd. numberoffloorsaboveground Integer Liczba pięter usytuowanych powyżej powierzchni gruntu. l h geometry2d Klasa «DataType» BuildingGeometry2D 2D lub 2.5D geometryczna reprezentacja budynków. Tabela 5. Ocena zgodnoœci dla klasy BuildingGeometry2D Model INSPIRE dla tematu Budynki (BuildingsCore2D) Building Geometry 2D Nazwa Atrybutu Data Type dwuwymiarowa geometria budynku Definicja atrybutu N geometry GM_Object Reprezentacja geometryczna 2D lub 2.5D. g g referencegeometry horizontalgeometryreference verticalgeometryreference Boolean Klasa «CodeList» HorizontalGeometryReferenceV alue Klasa «CodeList» ElevationReferenceValue [0..1] Geometria uwzględniana w usługach przeglądania na potrzeby prezentacji. Element budynku pozyskany za pomocą współrzędnych (X,Y). Element budynku pozyskany za pomocą współrzędnych pionowych. horizontalgeometryestimateda ccuracy Lenght Szacunkowa bezwzględna dokładność polożenia współrzędnych (X,Y) geometrii budynku w oficjalnym systemie odniesienia za pomocą współrzędnych przyjętych w INSPIRE. verticalgeometryestimatedaccu racy Lenght Szacunkowa bezwzględna dokładność polożenia współrzędnej Z geometrii budynku w oficjalnym systemie odniesienia za pomocą współrzędnych przyjętych w INSPIRE.

17 ANALIZA DOSTOSOWANIA OBOWI ZUJ CYCH STRUKTUR I TREŒCI DANYCH EWIDENCJI Nazwa Atrybutu liczbaujawnionychsamodzielny Integer chlokali Definicja atrybutu Atrybut wyliczany na podstawie liczby relacji obiektów klasy EGB_LokalSamodzielny do obiektu EGB_Budynek. Liczba całkowita dodatnia. procentowej aktualnego Opis zgodności e Brak odpowiednika. liczbakondygnacjinadziemnyc h Integer Liczba kondygnacji nadziemnych jest określana jako: 0 jeżeli budynek nie posiada kondygnacji nadziemnych, liczba całkowita przedziale od 1 do n, jeżeli budynek posiada kondygnacje nadziemne. Geometria własna obiektu budynki wzglêdem geometrii budynku Ewidencja Gruntów i Budynków Nazwa Atrybutu Geometria własna obiektu budynki Definicja atrybutu Opis zgodności geometria GM_MultiSurface Zbiór poligonów z enklawami. Punkt referencyjny (centroid) położony w georeferencja GM_Point konturze budynku reprezentujący jego przybliżony środek geometryczny. Przyjmuje wartość 1, jeśli a dany obiekt ma dokładnie jedną geometrię. Wartość najniższa kondygnacja na powierzchni gruntu Brak informacji dotyczących trzeciego wymiaru. Ze względu na to, że narożniki budynku będące szczegółami sytuacyjnymi należą do pierwszej grupy dokładnościowej należy przyjąć, że wartość dla tego atrybutu to 0,10 m. Brak informacji dotyczących trzeciego wymiaru.