KADA GLOWNA NAUKII SZKOLNICTWA WYZSZEGO

Transkrypt

1 KADA GLOWNA NAUKII SZKOLNICTWA WYZSZEGO PRZEWODMCZACY BM.WOG Warszawa.'f^' wtzesnia 2015 r. Pani Joanna Kluzik-Rostkowska Minister Edukacji Narodowej SzanowTia Pani Minister, Przekazuj? w zai4czemu dokument\- Prezydium Rady Gtownej Nauki i Szkolnictwa Wyzszego z dnia 9 wtzesnia 2015 r.: Uchwaly: -Nr 53/ dotycz^ca projektu rozporz^dzenia Ministra Edukacji Narodowej \v sprawie kwalifikacji naucz\ cieli, - Nr 54/ dotycz^ca projektu rozporz^dzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie rodzajow i szczegotowych zasad dzialania placowek publicznych. warunkow pob\tu dzieci i mlodziezy w tych placowkach oraz wysokosci i zasad odplatnosci wnoszonej przez rodzicow za pob>l ich dzieci w tych placowkach. - Nr 55/ dotycz^ca projektu rozporz^dzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie konkursu na stanowisko dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i stanowisko dyrektora okr^gowej komisji egzaminacyjnej. Stanowiska: -Nr 15/ w sprawie wniosku Helsihskiej Fundacji Praw Czlowieka skierowanego do Rzecznika Praw Obywatelskich. -Nr 16/ w sprawie wniosku Zarzadu Glownego Polskiego Towarzystwa Dysleksji. Z wy razami szacunku. RPU/55067/2015 P Data:20l5-09-l/ Przewodnicz^cy ' "SS^^S^^'*>' Glownej Naujtij^zkolnictwa Wyzszego Wpl / Podpis W'oznicki ul. Wspaina 1/3, Warszawa tel.: (+48 22) t4.iel./faks: M8 22) radaglowtiaf^nauka.gov.pl, iaternet: w^-w.rgnisw.nauka.gov.pl

2 LcbwaJa Nr 53/2015 Prezv'dium Rady Glownej Nauki i Szkolnictn a Wyzszego z dnia 9 n rzesnia 2015 r. dotycz^ca projektu rozporz^dzenia Ministra Edukacji Narodonej w sprawie szczegolontch kn alifikacji maganych od Daucz> cieli Po rozpatrzeniu, na wniosek Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 sierpnia 2015 r. (pismo DWST-UTCN DD), projektu rozporzadzenia w sprawie szczegolowych kwalifikacji \\'y'maganych od naucz>cieli. Rada Giowna, stosowtiie do art. 45, ust. 3 pkt. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyzsz>'ni (Dz. U. z 2012 r. poz. 572, z pozn. zm.), uchwala co nast^puje. Rada Gtowna Nauki i Szkolnictwa Wyzszego przedstawia nast^puj^c^ opini? o projekcie rozporzadzenia. Prz>gotowanie rozporz4dzenia okreslaj^cego szczegolowe kwalifikacje w^-magane w zawodzie nauczycielskim s^ wazn>"m krokiem w podniesieniu jakosci ksztatcenia. Dlatego Rada Glowiia Nauki i Szkolnictwa Wyzszego uznaje te dzialania jako poz\t\'ta'ne i bardzo potrzebne. Jednak szczegolowa analiza projektu rozporzadzenia pokazuje. ze nie zostaty w sposob satysfakcjonuj^cy rozwi^ane wczesniej sygnalizowane w^tpliwosci, a wr^cz pojawily si? dodatkowe. Przede wszystkim projekt rozporzadzenia nie jest spojny z uregulowaniami prawnymi wynikaj^cymi z systemu bolonskiego i podzialem na studia I stopnia (licencjackie) i II stopnia (magisterskie). Koniecznym w t\"m miejscu jest zaznaczenie, ze studia II stopnia nie musz^ bye kontjtiuacj^ studiow I stopnia, co w kontekscie prz>gotowania realizowanego na studiach pedagogicznych ma zasadnicze znaczenie. Z jednej strony bowiem rozporz^dzenie przymusza do uz\'skania przez naucz\'cieli prz\'gotowania na poziomie studiow magisterskich a jednoczesnie w przypadku nauczycieli ksztalconych na studiach pedagogicznych le kwalifikacje raz^co obniza proponuj^c krotsz^ drog? uzyskania kwalifikacji poprzez dopuszczenie ich do zawodu w oparciu o vsiedz? uzyskiwan^ na kursach kwalifikacyjnych. Projekt bowiem zaklada rownowaznosc wyksztatcenia uzyskanego na studiach II stopnia (magisterskich) z przyuczeniem do zawodu poprzez pozauczelniane formy kursow. Wydaje si? konieczn}^ zaznaczenie, ze wszelkie pozauczelniane formy ksztalcenia (paradoksainie daj^ce uprawnienia w przeciwiehstwie do studiow I stopnia) nie maj^ obowi^u poddawania swoich dzialah ocenie. Kazda uczelniana forma ksztalcenia podlega okresowej akredytacji Polskiej Komisji Akredytacyjnej (PKA). ten sposob mozna werv'fikowac proponowan^ jakosc edukacji, gdyz PKA ma wgl^d w systematycznie aktualizowane tresci kszt^cenia ktore weryfikowane s^ na drodze uzyskiwanych przez studentow efektow ksztalcenia, co jest zgodne z zalozeniami KRK. PKA ocenia tez kwalifikacje zatrudnianej kadry dydaktycznej. Natomiast kursy kwalifikacyjne. nie s^ poddawane obligatoryjnej kontroli jakosci ksztalcenia. To budzi nasze powazne w^tpliwosci co do jakosci swiadczonych w lej formic ushig edukacyjnych. Ponadto zgodnie z projektem rozporzadzenia prz>gotowanym przez MEN. studia I stopnia realizowane na kierunkach pedagogicznych (mi?dzy innymi pedagogika, pedagogika specjalne, pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna) nie b^d^ uprawniac do wykonywania zawodu nauczycieia. Co wazne, studia I stopnia nie musz^ bye zwi^ane mer\'torycznie z lym'i kierunkami. To oznacza obnizenie kompetencji wymaganych od nauczycieli. Warto podkreslic, ze w wielu krajach europejskich ksztalcenie naucz>'cieli jest dluzsze i trwa co

3 najmniej 5 lat. Zgodnie z projektem rozporzadzenia moze bye zminimaiizowane do dwoch lat ksztaicenia na poziomie studiow magisterskich. To z formalnego punktu widzenia daje wyzsze prz\gotowanie (magisterskie). tym niemniej jest one pozome. zdecydowanie skrocone i obnizaj^ce jakosc przygotowania nauczycieli. Srodowisko akademickie, szczegolnie pedagogow, od dluzszego czasu sygnalizowaio koniecznosc wydhizenia okresu edukacji nauczyeieli (problem dotyczy zwiaszcza naucz\cieli nauczania przedszkolnego i wczesnoszkolnego) a nie jego skrocenia, co ma miejsce w zapisie projektu rozporzadzenia. Intencj^ srodowiska byto podniesienie jakosci ksztalcenia naucz>'cieli edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. St^d nasze wczesniejsze uwagi 0 koniecznosci uzyskania efektow ksztakenia dla kierunku pedagogika i pokrewnych (pedagogika specjalna, wczesnoszkolna i przedszkolna) na poziomie studiow II stopnia. Ponadto nieczytelne s^ intencje autorow projektu rozdzieiajqce kwalifikacje nauczycieli przedszkoli i klas I-III choc w zaiozeniach z roku 2009 wprowadzone byly gwarancje tozsamego ksztakenia na obu poziomach edukacji. W uzasadnieniu do rozporzadzenia zaznaczono, ze jego celem jest zniwelowanie rozbieznosci pomi^dzy rozporz^dzeniem a regulacjami wprowadzonymi przez Ministerstwo Nauki 1 Szkolnictwa Wyzszego, zwtaszcza ze standardami ksztaicenia naucz>cieli i systemem bolonskim. Niestet)' jest to tylko deklaracja. W rozporz^dzeniu widoczne s^ znacz^ce rozbieznosci pomi^dzy tymi aktami prawnymi. Ma to miejsce zwiaszcza w dwoch aspektach: 1. Nie uwzgl^dnienie sugestii zawartych we wzorcowych efektach ksztaicenia dla kierunku pedagogika zgodnie z ktorjmi ksztaicenie moze odbywac si? na obu stopniach z wvtaznvtu zroznicowaniem poziomu otrzyinywanej wiedz\' i mozliwosci pogt^biania jej na drugim stopniu. Ponadto nalezy zaznaczyc, ze weryfikowane efekt\' ksztaicenia a nie tresci ksztaicenia 2. Brak zrozumienia dla istoty systemu bolohskiego i w zwi^zku z tjni znaczqce obnizenie statusu studiow I stopnia lub. jak to ma miejsce w przypadku kierunkow pedagogicznych, Ukwidacj? sensu ich podejmowania. Jest to niepokoj^ce dzialanie. gdyz wbrew staraniom uczelni wyzszych zwi^kszaj^cych warlosc dyplomu ukoriczenia studiow I stopnia i podwyzszenia ich rangi {zwlaszcza na r>'nku pracy) dochodzi do ich dyskredytacji. Brak spojnosci rozporzadzenia z regulacjami MNISW spowodowal ponadto, ze w rozporz^dzeniu nie uwzgl^dniono mozliwosci uz>'skania przygotowania do zawodu nauczyciela podczas trzylemich studiow zawodowych o profilu praktycznym z odpowiednio przygotowan^ trzymiesi^czn^ praktyk^ zawodow^. Problem ten dotyczy licznej, wymienianej przez autorow grupy nauczycieli: wychowawcow w szkolnych schroniskach miodziezowych, nauczycieli, wychowawcow w miodziezowych osrodkach wychowawczych, zakladach poprawczych i schroniskach dla nieletnich (dla absolwentow pedagogiki resocjalizacyjnej), nauczycieli wychowawcow w swietlicach szkolnych i intematach, j^zykow obcych, a takze nauczjcieli - logopedow nie dostrzegaj^c przy tym, ze nie ma studiow magisterskich z logopedii. Nie jest zrozumiale. dlaczego wymaga si? ukohczenia studiow na..kierunku pedagogika" nie uwzgl^dniaj^c innych kierunkow np.; pedagogika specjalna, pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna oraz kierunki pokrewne. Dodatkowo. nadal sankcjonuje si? nazw? kierunku..oligofreno pedagogika" choc w przewazaj^cej wi?kszosci uczelni nie ma juz kierunku o takiej nazwie, gdyz to nazewtiictwo zostalo zmienione. Oczekiwanie ukoriczenia oligofrenopedagogiki budzi nie tyiko watpliwosci nazewnicze. ale takze moze prowadzic do utrudnieri prz>' zatrudnieniu absolwentow edukacji i rehabilitacji osob z niepelnosprawnosci^, bo takie svtuacje maj^ nadal

4 miejsce. Zatrudnienie takiej osob\" jest uzaleznione nie od jej wiedzv' i kompetencji, ale od inierpretacji nazw\' kierunku przez dyrektorow placowek edukacyjnych (szkot specjalnych, integracyjnych cz\' wprowadzaj^cych inkiuzje do sysiemu szkolnego) i ich zwierzchnikow. Nadal nie ma czyielnego zdefiniowania czjm jest przygotowanie pedagogiczne ( 2) a czym przj'gotowanie do w^kony-wania zawodu nauczyciela prowadz^cego zaj^cia dydaktyczne zgodnego ze standardami ksztaicenia nauczycieli z roku Brak jest wyroznienia i precyzyjnego zdefiniowania czym jest przygotowanie do prowadzenia przedmiotow a czym innych zaj^c, w t\tn takze rehabilitacyjnych. terapeutycznych, wychowawczych, ktore mozna uznac za nienauczycielskie. To rozroznienie ma zasadnicze znaczenie dla absolwentow pedagogiki o odmiennych, cz^sto rozdrobnionych, ale niezw}'kle waznych specjalnosciach. Jako prz>'klad niech poshizy prz>'gotowanie pedagogiczne niezb^dne w pracy w osrodkach wczesnej interwencji rehabilitacyjnej, gdzie nie jest potrzebne przygotowanie do prowadzenia zaj^c 0 charakterze nauczycielskim. Tego t}pu niejasnosci budz^ powazne trudnosci w zatrudnieniu absolwentow pedagogiki. W^tpliwosci budzi rowniez raz^ce zroznicowanie warunkow uzupelnienia kwalifikacji dla osob wykonuj^cych aktualnie zawod nauczyciela oraz osob nie wykonuj^cych zawodu, przj'kladowo ksztalc^cych si? aktualnie studentow 1 stopnia. W zaproponowan>tn projekcie pierwsza grupa osob zobowi^ana jest uzupelnic kwalifikacje do 2020 roku, natomiast druga grupa zobowi^zana jest do posiadania kwalifikacji juz od wejscia w zj'cie rozporz^dzenie, wbrew ich oczekiwaniom i zalozeniom. Warunki dla obu grup powiimy bye zblizone Uwzgl^dniaj^c szereg przedstawionych w^tpliwosci wynikaj^cych glownie z niespojnosci regulacji prawnych MEN i MNISW, a takze zwtacaj^c uwag? na zroznicowan^ specyfik? studiow pedagogicznych sugerujemy podj^cie dalszych konsultacji w celu wyeliminowania wszelkich niejasnosci. Rada Glowna Nauki i Szkolnictwa Wyzszego shiz>' pomoc^ w doprecyzowaniu zapisow rozporz^dzenia tak, aby wszystkie niespojnosci zostaly usuni^te. Uchwal? otrzymuje Minister Edukacji N'arodowej oraz Minister Nauki i Szkolnictwa Wyzszego. Przewodiii^ Rady Glownej NauUH'^zkolnictwa Wyzszego rzv/woznicki

5 LchwalaNr 54/2015 Prezvdium Rady Glownej Nauki i Szkolnictwa Wyzszego z dnia 9 wrzesnia 2015 r. doucz^ca projektu rozporz^dzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie rodzajow i szczegolowa'ch zasad dzialania placowek publicznych, warunkow pobytu dzieci i mlodziez\' w t>ch placowkach oraz ntsokosci i zasad odplatnosci wnoszonej przez rodzicow za pobyt ich dzieci w tych placowkach Po rozpatrzeniu, na wniosek Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 sierpnia 2015 r. (pismo DZSE-WSPE KT), projektu rozporz^dzenia w sprawie rodzajow i szczegolowych zasad dzialania placowek publicznych. warunkow pob>tu dzieci i mlodziezy w t\xh placowkach oraz w^sokosci i zasad odplatnosci wnoszonej przez rodzicow za pobyt ich dzieci w tych placowkach, Rada Glowna. stosownie do art. 45, ust. 3 pkt. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyzsz>m (Dz. U. z 2012 r. poz. 572, z pozu. zm.), uchwala co nast^puje. Rada Glowna Nauki i Szkolnictwa Wyzszego zglasza nast^pujace uwagi do projektu rozporz^dzenia. 1. W 1 projektu rozporz^dzenia powinno wyst^powac okreslenie..dzieci i mlodziez z niepetnosprawnosci^ intelektimln^" a nie ^.dzieci i mlodziez z uposledzeniem umyslowym". Autorzy rozporz^dzenia w 2 pisz^ o prawach wychowankow wyiniemaj^c nast^puj^ce zasady: 1) zasada poszanowania godnosci wychowanka; 2) zasada poszanowania prywatnosci wy chowanka; 3) zasada prz\'jaznej komunikacji z wychowankiem: 4) zasada wspierania kreatywnej aktywnosci wychowanka; 5) zasada odpowiedzialnosci wychowanka za swoje post^powanie; 6) i^ada wspolodpowiedzialnosci nauczycieli i pracownikow pedagogicznych zatrudnionych w placowce za rozwijanie mozliwosci psychofizycznych wychowanka; 7) zasada kreatywnosci dzialari wychowawczvch i edukacyjnych; 8) zasada otwartosci na srodowisko lokalne. Paradoksalnie lami^ te zasady przy tak stygmatyzuj^cym i nie stosowanym juz na swiecie pejoratywnym nazewnictwie. Mozna to uj^c w ten sposob - uposledzony to inny. gorszej kategorii. 2. W rozporz^dzeniu pojawiaj^ si^ okreslenia.. dzialania rewalidacyjne",..osrodki rewalidacyjne". itp. Rada Glowna pragnie zaznaczyc, ze poj^cie..rewalidacja", jako nieprzetlumaczalne na j^zjk angielski. zosialo zast^pione w akademickiej pedagogice specjalnej poj^ciem rehabilitacja"\ co znacz^co wplywa na przejrz>'stosc rozumienia zapisu przez obcokrajowcow. a takze jest wlasciwie rozumiane w tekstach naukowych dotycz^cych osob z niepelnosprawnosci^ i udzielanej im pomocy. 3. W 61 ust. 2 pkt. 2 podana zostala liczba 4 wychowankow w grupie. w ktorej znajduje si? osoba z autystycznego spektrum (z autyzmem lub z zespolem Aspergera; tu warto zaznacz\'c. ze w swietle klasyfikacji DSM V tej kategorii juz nie wymienia sie). Specyfika

6 zaburzenia, przy tej liczebnosci grupy. uniemozliwia skuteczn^ prac? rehabilitacyjn^ ale takze bezpieczn^ prac? z podopiecznymi, szczegolnie, gdy pojawia si? u nich siina nadaktywnosc i przejawy agresji lub autoagresji. Nalezy d^c do zmniejszania liczebnosci wychowankow w takich grupach, choc oczywistym jest, ze podniesie to koszt dzialari rehabilitacyjnych. Uchw^? otrzjmuje Minister Edukacji Narodowej oraz Minister Nauki i Szkolnictwa Wyzszego. Przewodnii Rady Glownej Ni olnictwa Wyzszego Woznicki

7 Uchwala Nr 55/2015 Prez\dium Rady Glownej Nauki i Szkolnictw a Wyzszego z dnia 9 wrzesnia 2015 r. dokcz^ca projektu rozporz^dzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie konkurso na stanowtsko dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i stanowisko dvrektora okr^gowej komisji egzaminacyjnej Po rozpatrzeniu, na wniosek Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 wtzesnia 2015 r. (pismo DJE-WEK UW), projektu rozporz^dzenia w sprawie konkursu na stanowisko dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i stanowisko dyrektora okr^gowej komisji egzaminacyjnej, Rada Gtowna, siosowiiie do art. 45, ust. 3 pkl. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyzszym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572, z pozn. zm.), uchwala CO nast^puje. Rada Gtowna Nauki i Szkolnictwa W>-zszego zglasza nast^puj^ce uwagi do projektu rozporz^dzenia. 1. W 3 ust. 1 nie okreslono wjinaganego wyksztalcenia. Natomiast w 4 ust. 3 pkt. 4 wsrod dokumentow, ktore powinien ztoz>'c kandydat wymienia sie potwierdzenie posiadania wymaganego w\'ksztalcema. 2. Rada uwaza, ze kandydat na stanowisko dyrektora Komisji Centralnej nie musi posiadac doswiadczenia w zakresie zarz^dzania projektami realizowanymi ze srodkow Europejskiego Funduszu Spolecznego. 3. W komisji konkursowej. o ktorej mowa w 5 ust. 1 i ust. 2 powinien bye rowniez przedstawiciel srodowiska akademickiego. WyTiika to z faktu, ze swiadectwo maturalne wydawane przez Komisj? Egzaminacyjna upowaznia do ubiegania si? o prz\j?cie w szkolach w>'zszych. 4. Warunek waznosci obrad komisji konkursowej. sformulowany w 7 ust. 2. jest zbyt lagodny. Biorac pod uwage zapisy 8 ust. 2 oraz 10 ust. 2. moze si? okazac w szczegolnym przypadku, ze dyrektor Komisji zostanie wybrany dwoma gtosami cztonkow komisji konkursowej. Uchwal? otrzymuje Minister Edukacji Narodowej oraz Minister Nauki i Szkolnictwa Wyzszego. Przewodpicl^cy Rady Glownej Nairf^j^zkplnictwa Wyzszego Prof. JerzN' Woznicki

8 Stanowisko nr 15/2015 Prezydium Rady Glownej Nauki i Szkolnictwa Wyzszego z dnia 9 wrzesnia 2015 r. w sprawie wniosku Helsinskiej Fundacji Praw Czlowieka skierowanego do Rzecznika Praw Obyivatelskich Po rozpatrzeniu, na wtiiosek Komitetu Matematyki Polskiej Akademii Nauk z dnia 8 wtzesnia 2015 roku, wniosku Helsinskiej Fundacji Praw Czlowieka dotycz^cego obowi^zkowej matut)' z matemat\'ki dla uczniow niepelnosprawnych. Rada Glowna, stosownie do art. 45, ust. 3 pkt. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie \\yzsz>m (Dz. U. z 2012 r. poz. 572, z pozn. zm.), przyjmuje nast^puj^ce stanowisko. Rada Glowna Nauki i Szkolnictwa Wyzszego dokladnie przeanalizowala wniosek Helsinskiej Fundacji Praw Czlowieka adresowany do Rzecznika Praw Ob>'W'atelskich, dotycz^cy obowi^zkowej matur>' z matemat\ki dla uczniow niepelnosprawnych. W pelni doceniaj^c szlachetn^ trosk? Fundacji o losy edukacyjne osob dolkni?t\ch niepelnosprawnosci^ Rada podziela zaniepokojenie Komitetu Matematyki PAN tym, ze przedstawiony wniosek oparty jest na falszywych przeslankach. NajbardzieJ niepokoj^cy dla Rady jest nast^puj^cy, zawartj' we wniosku, argument:.\ie mozna uznac. ze koniecznosc zdania egzaminu maturalnego z matematyki jest w rzeczywistosci niezb^dnym w arunkiem podjqcia i ukonczenia wszystkich kierunkow studiow i Jest decydujqcym wymogiem zawodomym, ktdry nalezy slosowac M zglfdem Mszystkich profesji. " Teza ta pozostaje w jawnej sprzecznosci z globaln^ praktyk^ edukacyjna. Gdyby powyzsza teza byla prawdziwa, nie znajdow^aloby uzasadnienia powszechne w skali swiata nauczanie matematyki przez caly czas nauki szkolnej. Spolecznosc mi^dzynarodowa jest obecnie zgodna co do tego, ze umiej^mosci matemat\czne, obok czytania ze zrozimiieniem oraz wiedzj' prz\"rodniczej slanowi^ absolutnie niezb^dny ftmdament sprawnego funkcjonowania nie tylko w zyciu zawodowym, ale takze w zyciu indywidualnym i spolecznjm. W programie OECD PISA, mierz^cym ten zestaw umiej^tnosci aktualnie bierze udziai ponad 60 krajow swiata. Umiej^tnosci rozumowania matematycznego, myslenia strategicznego oraz modelowania matematjtznego. stanowi^ce rdzeri polskiej podstawy programowej z matematyki, znajduja zastosowanie w kazdej dziedzinie zycia i s^ rownie wazne i uz>leczne jak sprawnosc poshigiwania si^ j^zykiem ojcz>'st}m oraz j?z\kami obcymi. Z tych przeslanek wynika konstrukcja cz^sci obowiqzkowej egzaminu maturalnego, na ktor^ skladaja si? egzamin pisemny i ustny z j^zyka polskiego. egzamin pisemny i ustn> z jezyka obcego nowozyinego oraz egzamin pisemny z matematyki. Dostrzegajgc petn^ komplementamosc obszarow wiedzy sprawdzanych t\"mi egzaminami. ustawodawca zdefiniowal jako wanmek otrzymania swiadectwa dojrzalosci uzyskanie co najmniej 30% punktow z kazdego z t>'ch egzaminow. Zgodnie z logik^ lego rozwi^ania, podj^ta w roku 2007 proba wydawania

9 swiadectw dojrzalosci osobom. ktore nie zdak matur\ z jednego z przedmiolow obowi^zkowych zostala uznana przez Tr\ bunal Konst^tucyjny za niekonst\iucyjna. Rada zwtaca uwag?, ze nieprawdziwa jest takze teza, jakoby ismiah- kierunki studiow na ktorych w toku rekrutacji nie brane sq pod uwagf wyniki ze wszystkich egzaminow obom-iqzkowych". Fakt przekroczenia bariery 30% punktow z kazdego przedmiotu obowiazkowego jest uwzgl?dniany przez uczelnie w sposob automatyczny, na mocy art. 169 ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyzszym, ktory mowi ze o przyj?cie na studia mog^ ubiegac si? t\iko osoby, ktore maj^ swiadectwo dojrzalosci. Posiadanie tego swiadectwa przez kandydata na studia jest dla uczelni gwarancje tego. ze jest on przygotowany do podj?cia studiow w kazdym z podstawowych zakresow umiej?tnosci, w t>tn z matematyki. Obecnosc egzaminu z matematyki w tym zestawie jest z punktu widzenia szkol wyzszych niezb?dna - uczelnie przez wiele lat wytrwale zabiegaly o powtot matematyki do obowi^kowej cz?sci matujy. Takze wynik punktowy uzyskany z kazdego z obowi^zkowych egzaminow b>"wa wykorzystywany w rekrutacji - na przyktad Senat Uniwers>telu Warszawskiego postanowil juz kilka lat temu, ze wynik uzyskany na obowi^zkowych egzaminach z j?zyka polskiego, j?z\'ka obcego oraz matematyki jest uwzgl?dniany w rekrutacji na kazdy kierunek studiow. W procesie rekrutacji uczelnie formuluj^ ponadto wymagania kierunkowe, zwykle dokumentowane przez kandydata wynikami uz>'skan>mi na egzaminach przeprowadzanych na poziomie rozszerzonym. Matemat\ka wyst?puje wsrod tych wymagari bardzo cz?sto, nie tylko na kierunkach scislych, prz\todniczych lub technicznych, ale nawet na takich kierunkach jak prawo, psychologia czy medycyna. Rad? niepokoi tez zawarta we wniosku sugestia indv'widualnego dostosowywania egzaminu dla uczniow niepelnosprawnych,.az do skutku" - w dokumencie az dw^krotnie przytoczono jako argument za niedostatecznym dostosowaniem arkuszy egzaminacyjnych fakt, ze klient Fundacji nie by! w stanie egzaminu zdac. Polski system egzaminacyjny zrobil juz bardzo wiele dla zapewnienia odpowiednich warunkow zdawania egzaminu maturalnego przez uczniow niepelnosprawnych. Warto tez pami?tac, ze kazdy zdaj^cy matur? z matematjki ma do dyspoz>cji bogate tablice matematyczne zawieraj^ce wszystkie defmicje oraz wzory, a takze kalkulator, kt6r\' wspiera osob? zdaj^c^ przy wykonywaniu dzialari ar\lmetycznych. Podstawowy zarzut wniosku, ze egzamin z matematyki narusza konstjtucyjn^ zasad? powszechnosci dost?pu do wyksztatcenia na poziomie wyzsz\'m, gdyz jego niezdanie uniemozliwia niekt6r\'m absolwentom (przeciez nie tylko niepelnosprawnym. a takze nie wsz>'stkim niepelnosprawnym) podj?cie studiow wyzsz\'ch, zost^ w opinii Rady jednoznacznie wyjasniony przez Trybunal Konst\tucyjny w wyxoku z 16. stycznia 2007 r., slovvami: Konstytucyjna zasada powszechnosci dost^pu do wykszialcenia nie maze bye odczyty^ana \v ten sposob. ze kazdy. niezaleznie od umiejpnosci i posiadanej wiedzy (talentu). ma gwaranlowany dost^p do kazdego szczebla wykszialcenia. Dziaiania

10 wyr6wna\\-cze podejmowane przez wiadze publiczne pominny dotyczyc przede wszystkim merownosci i barter faktycznych, \\ tym finansowychy a nie samych wynikow edukacyjnych^ kidre z zalozenia odzwierciedlajq rzeczywisty zasob wiedzy i umiej^tnosci danej osoby. Celem i istotq tego prawa jest bow iem stw orzenie jednostce realnych szans ksztaicenia na rotnych poziomach edukacyjnych. \v tym takze z uwzgl^dnieniem edukacji na poziomie wyzszym. Chodzi tu zatem o r6\\nosc szans. a nie powszechny dost^p do efektow Hyksztakenia. Dost^p do wyksztalcenia nie jest rownoznaczny z obowiqzkiem zapem nienia kazdemu zdania " matury. " Rada Glowna przedklada te uwagi z peln^ swiadomosci^ wielkiej wagi poruszonych tu spraw dla jakosci ksztaicenia w polskich uczelniach. Stanowisko otrz\tnuj^: 1. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyzszego 2. Minister Edukacji Narodowej 3. Rzecznik Praw Ob\'watelskich 4. Helsinska Fundacja Praw Czlowieka 5. Komitet Matematyki PAN Przewodnicz^cy Rady Glownej NaykH'Jzkolnictwa Wyzszego Jerzv Wozniclti

11 Stanowisko nr 16/2015 Prezydium Rady Glownej Nauki i Szkolnictwa Wyzszego z dnia 9 wrzesnia 2015 r. w sprawie wniosku Zarzqdu Glownego Polskiego Towarz> stwa Dysleksji Po rozpatrzeniu, na wniosek Centralnej Komisji Egzaminacyjnej z dnia 23 lipca 2015 roku (pismo SG MS), wniosku Zarzadu Glownego Polskiego Towarzv'stwa Dysleksji w sprawie dostosowania warunkow i form przeprowadzania egzaminu maturalnego do potrzeb absolwentow ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Rada Glowiia stosownie do art. 45, ust. 3 pkt. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie wyzszym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572, z pozn. zm.), przyjmuje nast^puj^ce stanowisko. Zarz^d Gtowny Polskiego Towarz>stwa Dysleksji postuluje wydhizenie czasu zdawania egzaminow maturalnych osobom, ktore posiadaj^ orzeczenie o dysleksji, dysortografii, dysgrafii lub dyskalkulii. Autorzy wiiiosku postrzegaj^ egzamin maturalny jako egzamin podsumowuj^cy "caly etap obowi^zkowej nauki w szkole", a wi?c jako w pelni analogiczny do egzaminu gimnazjalnego i sprawdzianu po VI klasie, na kt6r\ch w}'dhizenie czasu egzaminu dla uczniow z podobnymi dysfunkcjami jest stosowane. Takie postrzeganie matur>' jest mylne z dwoch powodow. Po pierwsze, gdyby matura istotnie petnila funkcj? podsumowuj^c^ nauk? szkoln^, lo bytaby egzaminem obowi^zkowym dla wszystkich, jak to ma miejsce w przypadku egzaminu gimnazjalnego i sprawdzianu. Tak jednak nie jest - absolwenci szkol srednich prz>'st?puj^ do egzaminu maturalnego calkowicie dobrowolnie. Po drugie, rozwazany wniosek calkowicie pomija najwazniejsz^ funkcj? matury - pelni ona rol? podstawowego narzedzia rekrutacyjnego do szkol wyzszych. W szczegolnosci, wyniki tego egzaminu shiz^ do tworzenia rankingow kandydatow na studia, na podslawie ktorych podejmowane s^ decyzje rekrutacyjne. Dlatego niezwykle wazn^ sprawq jest zapewnienie pelnej por6\\'n>'walnosci wynikow egzaminow, sprawdzaj^cych wiedz? oraz umiej?tnosci osob, konkuruj^cych o miejsca na studiach. Sugerowane wydhizenie czasu zdawania egzaminu istotnie zmieniloby sytuacj? nie tylko osob z wymienionymi orzeczeniami, ale takze pozosialych zdaj^cych, wplywaj^c na ich pozycj? rankingow^. Posrod tych pozostahxh osob jest z pewnosci^ wiele takich, ktore wolniej od innych zdaj^ egzaminy pisemne z powodow obiektv^miych, choc innych niz wskazane w orzeczeniach, albo nawet z takich samych, choc nie poswiadczonych orzeczeniem. Z perspektywy tych osob, przedlozona propozycja jest bardzo kontrowersyjna. Polski system egzaminacyjny zrobil juz bardzo wiele, by dostosowac arkusze egzaminacyjne do wielu rodzajow niepeinosprawnosci. W opinii Rady, dzialania te w dostatecznym stopniu wyrownuj^ szanse takze osob obarczonych dysfunkcjami, wymienionymi we wniosku. Nalezy wzi^c pod uwag? takze i to, ze od studentow oczekujemy znacznie sz\'bszego tempa zarowno zdobywania, jak i prezentowania wiedz>', niz to si? dzieje w szkole sredniej. Przeci?tny semestralny kurs uniwersytecki zawiera znacznie wi?cej tresci. niz c^y trzyletni

12 kurs licealny zjednego przedmiotu. zas sprawdziany egzaminacyjne stawiaj^ zdaj^cym znacznie bardziej zlozone wymagania, niz egzamin maturalny, zwlaszcza w swojej cz^sci obowiazkowej. Pomimo lego, polskie szkoly wyzsze nie odnotowuj^ zjawiska zglaszania zapotrzebowania na wydhizony czas zdawania egzaminow ze strony studentow. posiadaj^cych orzeczenie 0 dysleksji, dysortografii. dysgrafii lub dyskalkulii. choc takich studentow mamy w murach uczelni, a uczelniane biura do spraw osob niepetnosprawnych wktadaj^ znaczny wysilek w rozpoznawanie potrzeb studentow dotkni^tych wszelkimi rodzajami niepelnosprawnosci lub dysfunkcji. Warto takze pami^tac. ze dzieje si? tak. choc dwukrotne niezdanie egzaminu na pierwszjin roku studiow cz^sto skuikuje skresleniem z listy studentow, podczas gdy matur? mozna powtarzac wielokrotnie. Opieraj^c si? na powyzszych przeslankach, Rada Glowna Nauki i Szkolnictwa Wyzszego. po przeprowadzeniu wyczerpuj^cej dyskusji, sklania si? ku opinii, by nie uwzgl?dniac omawianego wniosku. Rada Glowna uwaza za niecelowe koncentrowanie troski o wyrownywanie szans osob niepelnosprawnych na etapie pomiaru umiej?tnosci. wlasciwsz^ drog^ jest przeniesienie wysilkow na rzecz osob dotkni?tych niepelnosprawnosci^ na proces ksztaicenia. Rada Glowna zawsze b?dzie wspierac takie dzialania, zarowno w obszarze oswiaty, jak 1 szkolnictwa wyzszego. Stanowisko otrz\tnuje Minister Nauki i Szkolnictwa Wyzszego, Minister Edukacji Narodowej oraz Centralna Komisja Egzaminacyjna. Rady G16 I^^evCodnicz^cy i^ N^k>,i^zkolnictwa Wyzszego Prof. Je wozmc