PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK SPEDYTOR

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK SPEDYTOR SYMBOL CYFROWY 311[44] Obecnie: 342 [02] Akceptuj: Zatwierdzam: Minister Infrastruktury Minister Edukacji Narodowej i Sportu

2 I. ZAŁOENIA PROGRAMOWO - ORGANIZACYJNE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE A. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umie: 1) stosowa w praktyce zasady realizacji transportu w gospodarce globalnej, 2) posługiwa si aktami normatywnymi w zakresie prawa przewozowego w przedsibiorstwie spedycyjno-transportowym, 3) charakteryzowa właciwoci podstawowych surowców, materiałów i ładunków, 4) okrela zalenoci, struktury, składy i właciwoci podstawowych materiałów, 5) okrela rol towaroznawstwa i materiałoznawstwa w rozwoju transportu i spedycji. 6) okrela zadania transportowo-spedycyjne, 7) planowa, organizowa, realizowa i kontrolowa czynnoci transportowe rodkami transportu ldowego, lotniczego i wodnego, zwizane z przewozem towarów eksportowanych i importowanych oraz towarów przewoonych wewntrz kraju, 8) prowadzi negocjacje z klientami w zakresie zada spedycyjnych, 9) obsługiwa podstawowy sprzt komputerowy i korzysta ze specjalistycznego oprogramowania w zakresie niezbdnym do wykonywania pracy, 10) wykorzystywa satelitarne rodki łcznoci do kontroli przebiegu ładunków, 11) obsługiwa i wykorzystywa sprzt teleinformatyczny i radiokomunikacyjny, 12) organizowa dodatkowe czynnoci spedycyjne z zakresu konfekcjonowania, przepakowywania i magazynowania towarów, 13) interpretowa podstawowe pojcia ekonomiczne zwizane ze spedycj, 14) dokonywa doboru rodków transportu do realizacji zada spedycyjnych, 15) organizowa przewozy ładunków niebezpiecznych i ponadgabarytowych, 16) organizowa przewozy ywych zwierzt, 17) organizowa obsług portów morskich, rzecznych i terminali kolejowych, samochodowych i lotniczych, 18) organizowa obsług statków morskich i eglugi ródldowej w porcie, 19) formułowa oferty cenowe na usługi transportowo - spedycyjne, 1

3 20) dokonywa doboru form ubezpieczenia i firm ubezpieczeniowych, 21) prowadzi rozliczenia z innymi spedytorami i klientami, 22) stosowa przepisy kodeksu celnego w zakresie niezbdnym do wykonywania pracy, 23) prowadzi rozliczenia z Urzdem Celnym, 24) wykorzystywa podstawowe wiadomoci z zakresu logistyki w transporcie i spedycji, 25) stosowa metody i narzdzia statystyczne przy sporzdzaniu analiz procesów transportu i spedycji, 26) wiadomie stosowa przepisy bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciw poarowej oraz przepisy o ochronie rodowiska, 27) komunikowa si, wyszukiwa i przetwarza informacje, 28) samodzielnie podejmowa decyzje, 29) stosowa przepisy kodeksu pracy, dotyczce praw i obowizków pracownika, 30) podnosi swoje kwalifikacje drog samokształcenia, 31) właciwie prezentowa swoje kwalifikacje podczas poszukiwania pracy, 32) posługiwa si dwoma jzykami obcymi z uwzgldnieniem terminologii właciwej dla zawodu, 33) twórczo wykorzystywa nabyte umiejtnoci w pracy zawodowej. B. SPECYFICZNE WYMAGANIA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE 1. Wymagania psychofizyczne właciwe dla zawodu spedytora: 1) dobry stan zdrowia, 2) odporno psychiczna na stres, 3) umiejtno samokontroli i samooceny, 4) umiejtno rozwizywania problemów, 5) zdolno pracy w grupie, 6) dobra pami, 7) wyobrania przestrzenna, 8) komunikatywno, 9) kultura osobista, 10) podzielno uwagi, 2

4 11) szybki refleks, 12) otwarto na innowacje organizacyjno-techniczne i technologiczne. 2. Kształcenie w zawodzie technik spedytor ma na celu przygotowanie absolwentów do wykonywania zada zawodowych w zakresie organizacji transportu i spedycji. Technik spedytor naley do zawodów usługowych. W procesie kształcenia naley zwraca uwag na znaczenie istotnych dla przyszłego spedytora postaw i cech, w szczególnoci takich, jak: komunikatywno, rzetelno, odpowiedzialno, dokładno, systematyczno w pracy. Wan cech spedytora jest odpowiednia prezencja oraz potrzeba cigłego aktualizowania wiedzy i doskonalenia swoich umiejtnoci. Technik spedytor uczestniczy w procesie transportowo-spedycyjnym we wszystkich jego etapach, z zastosowaniem rónorodnych rodków transportu, realizujc zadania przede wszystkim poprzez operacje kompletacyjne oraz czynnoci kontrolno-odbiorcze. W procesie transportowo-spedycyjnym stosuje si róne technologie i algorytmy, zwizane w szczególnoci z przemieszczaniem przesyłek i z organizacj usług spedycyjnych (organizacja i planowanie przewozów rónych ładunków i rónymi rodkami transportowymi, obsługa spedycyjna). Zakres zada zawodowych technika spedytora bdzie odmienny w duych przedsibiorstwach spedycyjnych i w małych zakładach transportowych. Wspóln cech tych zada jest znajomo podstaw teoretycznych oraz praktycznych zasad nowoczesnej spedycji. Absolwentowi szkoły kształccej w zawodzie technik spedytor mog by postawione do wykonania nastpujce typowe zadania zawodowe: 1) okrelanie zada transportowo-spedycyjnych, 2) organizowanie spedycji ładunków i wykonywanie czynnoci dodatkowych w tym: a) odwozu, b) przewozu, c) załadunku, d) wyładunku, e) przeładunku, f) składowania, g) konfekcjonowania, h) przepakowywania, i) magazynowania, 3

5 j) inkasowania nalenoci za dostarczon przesyłk, k) sprzeday przesyłki, 3) organizowanie i obsługa przewozów kontenerowych, 4) obsługiwanie portów morskich i rzecznych, terminali samochodowych, kolejowych i lotniczych, 5) obsługiwanie statków w portach morskich i rzecznych, 6) organizowanie i obsługa przewozów scentralizowanych, 7) organizowanie ładunków ponadgabarytowych i niebezpiecznych, 8) organizowanie przewozów wagonowych i całopocigowych, 9) kształtowanie cen za usługi spedycyjne, prowadzenie rozlicze i rachunków ze spedytorami, klientami krajowymi i zagranicznymi, 10) prowadzenie rozlicze z urzdami celnymi, 11) przygotowywanie ładunków do wykonania odpraw celnych sanitarnych i fitosanitarnych, 12) przygotowywanie dokumentów celnych, 13) samodzielne wykonywanie lub współdziałanie przy wykonywaniu czynnoci zwizanych z organizacj i przygotowywaniem zaopatrzenia, magazynowania, transportu, spedycji oraz sprzeday produktów i usług, 14) kontrolowanie przebiegu ładunków, 15) przygotowywanie dokumentów zwizanych z ubezpieczeniem krajowym i zagranicznym, 16) rozpatrywanie reklamacji zgodnie z procedurami, 17) prowadzenie działalnoci marketingowej na rynku usług transportowo-spedycyjnych. 3. Technicy spedytorzy mog by zatrudniani w przedsibiorstwach spedycyjnych, transportowych, agencjach obsługi portów morskich i lotniczych oraz w przedsibiorstwach transportu kolejowego, midzy innymi na nastpujcych stanowiskach: 1) specjalista ds. spedycji krajowej i midzynarodowej, 2) spedytor: krajowy, midzynarodowy, morski, lotniczy, drobnicowy, całopojazdowy, 3) sprzedawca usług spedycyjnych: krajowych, morskich, kolejowych, 4) referent spedycyjny, 4

6 5) kierownik punktu ładunkowego, 6) dyspozytor ładunkowy, 7) organizator przewozów, 8) taksator, 9) specjalista ekspedytor ds. obsługi punktu eksploatacji. 4. Kształcenie w zawodzie wymaga zapewnienia właciwych warunków technicznych i dydaktycznych. Pracownie przedmiotowe powinny by wyposaone w nowoczesny i najczciej uywany sprzt w przedsibiorstwach transportowo - spedycyjnych, nowoczesne rodki nauczania oraz pomoce niezbdne do realizacji celów i treci kształcenia, okrelonych w poszczególnych blokach programowych. Realizacja treci kształcenia wymaga, aby szkoła posiadała nastpujc baz dydaktyczn: 1) laboratorium symulacyjne firmy spedycyjnej, 2) pracownie towaroznawstwa i ładunkoznawstwa, 3) pracownia rodków transportowych. Laboratorium symulacyjne firmy spedycyjnej powinno by wyposaone w: 1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) połczone w sie komputerow, z dostpem do internetu. 2) oprogramowanie komputerowe: a) uytkowe (edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, programy graficzne), b) rozlicze z urzdami celnymi, c) optymalizacji tras przejazdowych, kosztów, czasów ransportów, d) zarzdzania logistycznego, e) identyfikacji towarów, f) identyfikacji i oznacze towarów i ładunków w czasie transportu, g) elektronicznej wymiany danych (EDI), h) standardowych etykiet transportowych, i) rachunkowoci finansowo-kosztowej, j) rachunkowoci w zarzdzaniu, k) ewidencji majtku przedsibiorstwa, l) wspomagajce organizacj pracy w firmie spedycyjnej. 5

7 3) drukarki komputerowe (jedna drukarka na trzy komputery) i skanery, 4) kserokopiarki (dwie sztuki), 5) telefony, automatyczn sekretark, dyktafon, 6) kalkulatory (jeden kalkulator dla jednego ucznia), 7) maszyny do pisania, 8) akty normatywne okrelajce zasady transportu krajowego i midzynarodowego, 9) podrczniki taryfowe oraz wykazy taryf przewozowych i celnych, 10) kasy fiskalne stosowane w spedycji, 11) formularze druków stosowanych w firmie spedycyjnych, 12) materiały biurowe niezbdne do pracy w laboratorium symulacyjnym. Pracownia towaroznawstwa i ładunkoznawstwa powinna by wyposaona w: 1) próbki towarów płynnych, sypkich i stałych, 2) opakowania towarów o małych gabarytach, 3) modele opakowa wielkogabarytowych, 4) katalogi SWW, przepisy dotyczce przewozów towarów i zwierzt, 5) filmy dydaktyczne prezentujce zasady ładowania i przewozu towarów masowych, 6) folie prezentujce zasady zapakowywania towarów małogabarytowych w opakowania zbiorcze, 7) folie i filmy prezentujce załadunek towarów do rónych rodków transportu, 8) wzory oznakowania ładunków. Pracownia rodków transportu powinna by wyposaona w: 1) mapy tras komunikacyjnych krajowych i midzynarodowych, a) drogowe, b) kolejowe, c) morskie, d) ródldowe, e) lotnicze, 2) rozkłady jazdy dla poszczególnych rodków transportu, 3) wzory dokumentacji transportowej, 4) modele (eksponaty) rónych typów rodków transportu: a) samochodów wraz z naczepami, 6

8 b) wagonów kolejowych, c) statków morskich, d) statków i barek eglugi ródldowej, e) samolotów, 5) filmy i folie prezentujce zasady transportu intermodalnego i kombinowanego, 6) filmy i folie prezentujce zasady bezpiecznego transportu i ochrony rodowiska, 7) przepisy prawne i katalogi z zakresu transportu. Laboratorium i pracownie powinny by ponadto wyposaone w: 1) rzutnik pisma, 2) telewizory wraz z magnetowidem, 3) ekran, 4) projektor multimedialny. 5. Zakres umiejtnoci i treci kształcenia, wynikajcy z opisu kwalifikacji absolwenta, został ujty w czterech blokach programowych: 1) transportowo spedycyjnym, 2) ekonomiczno ubezpieczeniowym, 3) logistycznym, 4) społeczno prawnym. 7

9 II. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w % * Transportowo spedycyjny 40 Ekonomiczno ubezpieczeniowy 20 Logistyczny 20 Społeczno - prawny 10 Razem 90** * Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodziey i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej). ** Pozostałe 10 % godzin pozostaje do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy. 8

10 III. PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA W BLOKACH PROGRAMOWYCH Umiejtnoci i treci kształcenia zawarte w blokach programowych s zgodne z wymaganiami w zakresie uzyskiwania przez techników spedytorów certyfikatów kompetencji zawodowych w krajowym i midzynarodowym transporcie drogowym rzeczy okrelonych w rozporzdzeniu ministra właciwego do spraw transportu. BLOK: TRANSPORTOWO-SPEDYCYJNY 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie: 1) wykorzystywa wiedz z zakresu zarzdzania przedsibiorstwem transportowym, 2) klasyfikowa usługi spedycyjne, 3) ustala ceny za usługi spedycyjne, 4) planowa zadania transportowe i spedycyjne, 5) okrela zadania transportowo-spedycyjne z uwzgldnieniem specyfiki transportu samochodowego, kolejowego, lotniczego, morskiego i eglugi ródldowej oraz jego obszaru i zakresu, 6) realizowa zadania z wykorzystaniem intermodalnych urzdze transportowych, 7) instalowa i uytkowa typowe oprogramowanie komputerowe wspomagajce procesy transportowo-spedycyjne, 8) stosowa zasady zarzdzania jakoci w usługach spedycyjnych, 9) stosowa podstawowe narzdzia marketingowe podczas bada rynku usług transportowych, 10) prowadzi negocjacje w działalnoci gospodarczej, 11) klasyfikowa rodki transportu według przeznaczenia oraz okrela ich stan przydatnoci do pracy, 12) dobiera rodki transportu do zada transportowo-spedycyjnych, 13) okrela i analizowa koszty eksploatacji rodków transportowych, 14) prezentowa działalno przedsibiorstwa spedycyjnego na rynku usług transportowych, 15) prowadzi dokumentacj spedycyjn zgodnie z obowizujcymi przepisami, 9

11 16) wykorzystywa analizy ekonomiczne działalnoci przedsibiorstwa, 17) wykorzystywa wiedz z zakresu ochrony rodowiska przy realizacji zada transportowo-spedycyjnych. 2. Treci kształcenia (działy programowe) Treci kształcenia ujte s w nastpujcych działach programowych 1) działalno spedycyjna, rodzaje, zakres czynnoci, 2) zadania spedycyjno transportowe, 3) kształtowanie cen za usługi spedycyjne, 4) rodzaje transportu, 5) transport samochodowy, sie dróg, 6) transport kolejowy, sie linii, 7) transport lotniczy, 8) transport morski, szlaki eglowne, 9) transport ródldowy, eglowne drogi wodne, 10) intermodalne urzdzenia transportowe, 11) zarzdzanie jakoci w przedsibiorstwie spedycyjnym, 12) ochrona rodowiska w transporcie, 13) marketing w działalnoci transportowo-spedycyjnej, 14) zarzdzanie przedsibiorstwem transportowo-spedycyjnym, 15) ekonomika przedsibiorstwa transportowo-spedycyjnego, 16) dokumentacja spedycyjna, 17) rodki transportu i podstawy ich eksploatacji, 18) klasyfikacja rodków transportu ze wzgldu na ich budow i przeznaczenie, 19) koszty eksploatacyjne rodków transportu, 20) znakowanie ładunków. 21) Inspekcja Transportu Drogowego w Polsce i Unii Europejskiej. BLOK: EKONOMICZNO-UBEZPIECZENIOWY 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie: 10

12 1) orientowa si w zasadach rachunkowoci przedsibiorstwa, 2) klasyfikowa i okrela stan majtkowy przedsibiorstwa, 3) zbiera informacje ekonomiczno-finansowe i wykorzystywa je przy podejmowaniu decyzji dotyczcych przyszłej działalnoci przedsibiorstw, 4) obsługiwa i wykorzystywa programy komputerowe stosowane w rachunkowoci w celu ułatwienia zarzdzania przedsibiorstwem i podejmowania decyzji, 5) wykorzystywa ródła informacji przy opracowywaniu danych statystycznych, 6) wykorzystywa dane statystyczne przy podejmowaniu decyzji organizacyjnofinansowych, 7) wykorzystywa badania statystyczne w działalnoci spedycyjnej, 8) okrela warunki finansowe funkcjonowania firmy spedycyjnej, 9) ocenia zadania spedycyjno-transportowe pod wzgldem przewidywanego wyniku finansowego, 10) ubezpiecza ładunki i rodki transportu, 11) chroni i zabezpiecza ładunki we własnych obiektach, 12) rozpatrywa roszczenia zleceniodawcy z tytułu strat w transportowanych przesyłkach, 13) prowadzi postpowanie z ubezpieczycielem w przypadku wystpienia roszcze, 14) okrela poziom ryzyka we frachcie, 15) okrela zasady, formy, sposoby oraz zakres ubezpiecze obiektów, 16) okrela cechy zobowizania. 2. Treci kształcenia (działy programowe) Treci kształcenia ujte s w nastpujcych działach programowych: 1) ródła informacji o danych statystycznych, 2) wykorzystywanie statystyki przy podejmowaniu decyzji, 3) wykorzystywanie statystyki do planowania pracy, 4) badania statystyczne w spedycji, 5) zastosowanie statystyki w spedycji, 6) klasyfikacja ubezpiecze, 7) zasady funkcjonowania firm ubezpieczeniowych, 8) obowizki przewonika i spedytora wobec zleceniodawcy, 9) ubezpieczenia w transporcie, 10) ryzyko w rónych formach transportu i jego wpływ na ubezpieczenie, 11) ubezpieczenia ładunków, 11

13 12) ubezpieczenia obiektów i urzdze, 13) roszczenia ubezpieczeniowe, 14) majtek przedsibiorstwa, 15) bilansowanie majtku przedsibiorstwa, 16) ewidencja operacji gospodarczych, 17) zasady prowadzenia dokumentacji ksigowej, 18) zasady ewidencji majtku, 19) zasady ewidencji kosztów, 20) zasady ustalania wyniku finansowego, 21) rachunkowo i koszty, 22) klasyfikacja kosztów, 23) rachunek kosztów porednich, 24) analiza kosztów, 25) koszty a wynik finansowy. BLOK: LOGISTYCZNY 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie: 1) okrela rol, miejsce i znaczenie logistyki w działalnoci gospodarczej, 2) zarzdza zapasami, z uwzgldnieniem warunków zapotrzebowania niezalenego, 3) realizowa zasady funkcjonowania transportu w sieci powiza midzy przedsibiorstwami, 4) stosowa zasady bezpieczestwa i ochrony rodowiska przy przewozie ładunków, zgodnie z prawem polskim i midzynarodowym, 5) realizowa zasady organizacji i technologii magazynowania do planowania współpracy z firmami produkcyjnymi i handlowymi, 6) kalkulowa koszty logistyki, 7) organizowa transport zgodnie z zasadami łacucha dostaw, 8) wykorzystywa techniki teleinformatyczne w logistyce, 9) planowa zadania logistyczne, 10) stosowa systemy identyfikacji przesyłek i ładunków oraz systemy oznaczania norm technicznych, 12

14 11) posługiwa si narzdziami informatycznymi, takimi jak: automatyczna identyfikacja i elektroniczna wymiana danych, 12) charakteryzowa zasady funkcjonowania systemu UCC/EAN, okrelajcego standardy w zakresie automatycznej identyfikacji poprzez kody kreskowe. 2. Treci kształcenia (działy programowe) Treci kształcenia ujte s w nastpujcych działach programowych: 1) definicja i historia logistyki, 2) funkcje logistyczne, 3) zarzdzanie zapasami, 4) działania operacyjne w transporcie, 5) zasady ochrony rodowiska w transporcie, 6) zarzdzanie magazynem, 7) wyposaenie magazynu i metody magazynowania, 8) koszty w logistyce, 9) zarzdzanie łacuchem dostaw, 10) systemy informatyczne w logistyce, 11) systemy automatycznej identyfikacji towarów i rodków transportu, 12) strategia zarzdzania logistycznego. BLOK: SPOŁECZNO-PRAWNY 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie: 1) przestrzega zasad bezpieczestwa i higieny pracy, 2) stosowa si do przepisów prawa pracy, 3) przestrzega zasad ochrony rodowiska, 4) charakteryzowa formy prawne przedsibiorstwa spedycyjnego, 5) posługiwa si aktami normatywnymi z zakresu spedycji, 6) wykorzystywa wiedz z zakresu zarzdzania zasobami ludzkimi w przedsibiorstwie spedycyjnym, 7) charakteryzowa struktury organizacyjne przedsibiorstwa spedycyjnego i ich funkcjonowanie, 8) interpretowa prawo transportowe obowizujce w Polsce i poza granicami kraju, 13

15 9) wykorzystywa i interpretowa akty prawne i powinnoci wynikajce z aktów normatywnych, 10) wdraa i zarzdza normami jakociowymi w przedsibiorstwach transportowych i spedycyjnych, 11) zapobiega działaniom bezprawnym i zdarzeniom losowym, 12) posługiwa si dwoma jzykami obcymi w działalnoci zawodowej oraz w kontaktach z partnerami handlowymi, 13) redagowa korespondencj w jzyku polskim i w jzykach obcych z uwzgldnieniem terminologii właciwej dla zawodu, 14) obsługiwa nowoczesne urzdzenia wspomagajce prac biurow, 15) organizowa typowy obieg dokumentacji, 16) porzdkowa, rejestrowa, przechowywa, przekazywa i prezentowa informacje dotyczce transportu i spedycji. 2. Treci kształcenia (działy programowe) Treci kształcenia ujte s w nastpujcych działach programowych: 1) przepisy bezpieczestwa, higieny i prawa pracy, 2) przepisy o ochronie rodowiska w transporcie i spedycji, 3) formy prawne przedsibiorstw spedycyjnych, 4) struktura organizacyjna przedsibiorstwa transportowo-spedycyjnego, 5) zarzdzanie jakoci w przedsibiorstwie usługowym, 6) jzyki obce słownictwo, dialogi, gramatyka, 7) korespondencja w jzykach obcych, 8) nowoczesne techniki biurowe, 9) korespondencja słubowa. 14