Projekt z dnia Wersja nr 5.3 OCENA SKUTKÓW REGULACJI

Transkrypt

1 OCENA SKUTKÓW REGULACJI 1. Konsultacje. Przedmiotowy projekt został skonsultowany z następującymi organizacjami oraz przedsiębiorcami, które mogą być zainteresowane wejściem Ŝycie przedmiotowej regulacji. 1. KK NSZZ Solidarność, 2. Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, 3. Forum Związków Zawodowych, 4. Konfederacja Pracodawców Polskich, 5. Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan, 6. Związek Rzemiosła Polskiego, 7. Business Center Club Związek Pracodawców, 8. PSE Operator S.A., 9. Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, 10. Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony Środowiska, 11. Polski Komitet Energii Elektrycznej, 12. Gaz-system S.A., 13. Izba Gospodarcza Gazownictwa, 14. PERN Przyjaźń S.A., 15. Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie, 16. Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, 17. Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych. W trakcie prowadzonych juŝ konsultacji do przedmiotowego projektu zostało zgłoszonych szereg uwag i propozycji. Znaczna większość z nich dotyczyła zaproponowanego w ustawie algorytmu oszacowania wysokości odszkodowania za ustanowienie słuŝebności przesyłu. Praktycznie wszyscy przedsiębiorcy i organizacje zdecydowanie opowiedziały się za wprowadzeniem tego typu rozwiązania do polskiego ustawodawstwa uznając go za jedyną moŝliwą drogę uregulowania problemu tak zwanych zaszłości, czyli prawa do nieruchomości pod istniejącymi juŝ urządzeniami przesyłowymi. Część przedsiębiorców i organizacji uznała jednak, iŝ algorytm w zaproponowanej formie jest dla nich nie do zaakceptowania, z uwagi na zbyt wysokie odszkodowania, które wynikały z wyliczeń przeprowadzonych na podstawie ww. algorytmu. Kwestia ta dotyczyła przede wszystkim przedsiębiorców dystrybucyjnych. Na podstawie ich szacunków gdyby zastosowano algorytm w ówczesnej wersji opłaty dystrybucyjne mogłyby wzrosnąć nawet do kilkuset procent. Zatem w trakcie prac nad ww. dokumentem opracowano algorytm, który jest 1

2 do zaakceptowania oraz do udźwignięcia przez wszystkich przedsiębiorców objętych przedmiotowym projektem ustawy, jak równieŝ stanowi realną korzyść dla właścicieli nieruchomości, na których urządzenia przesyłowe zostały zlokalizowane. 2. Podmioty na które oddziałuje przedmiotowa regulacja. Przedmiotowa regulacja generuje przede wszystkim koszty po stronie przedsiębiorstw energetycznych, które są związane z odszkodowaniami dla właścicieli (uŝytkowników wieczystych) jakie mogą oni uzyskać z tytułu określenia korytarza przesyłowego oraz słuŝebności przesyłu. Nadmierny poziom obciąŝeń jaki mógłby wynikać z wypłaty tych odszkodowań zablokowałby korzyści z projektowanej ustawy, poniewaŝ miałby skrajnie negatywne skutki na gospodarkę (wysoki wzrost kosztów prowadzenia gospodarstw domowych jak i obniŝenie konkurencyjności polskiego przemysłu) jak równieŝ pozbawiłby przedsiębiorstwa energetyczne środków na modernizację i rozwój infrastruktury (tym samym i właściciele zostaliby bez korzyści). Zatem przedmiotowa regulacja będzie oddziaływała przede wszystkim na przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą w zakresie przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, gazów, w tym dwutlenku węgla, ciepła, ropy naftowej i produktów naftowych. Szacuje się, Ŝe uregulowanie zaszłości tzn. prawa do gruntu pod istniejącymi juŝ urządzeniami przesyłowymi w przypadku tylko operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego kosztować będzie ok. 1,27 mld zł., co jest kwotą i tak bardzo duŝą, jednak o wiele mniejszą od kwoty, którą przedsiębiorstwo to musiałoby zapłacić, gdyby kwestię zaszłości naleŝało uregulować w trybie dotychczasowym. Wynika to z faktu, iŝ obecnie większość odszkodowań jakie wpłaca operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego ustalana jest w drodze postępowania sądowego. W takiej sytuacji do kosztów, prócz samego odszkodowania, naleŝy doliczyć jeszcze koszty biegłego, które na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 46, poz. 254 z późn. zm.), wynosić będą w granicach 1800 zł za sprawę, ponadto koszty opłat sądowych od pozwu i apelacji itp., które zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) wynoszą 5 % od wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarŝenia, jednak nie mniej niŝ 30 złotych i nie więcej niŝ złotych. Dodatkowo do tych kosztów naleŝy doliczyć jeszcze koszty pełnomocników, które na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu 2

3 (Dz.U. Nr 163, poz z późn. zm.) będą się wahały w okolicy 2400 zł za sprawę. Zatem naleŝy zauwaŝyć, iŝ prócz kosztów odszkodowania, które przedsiębiorstwa przesyłowe będą musiały wypłacić właścicielom nieruchomości, na których posadowiona jest infrastruktura liniowa nieuregulowanie tej kwestii spowoduje, Ŝe przedsiębiorstwa te będą musiały jeszcze bardzo często pokryć koszty postępowania procesowego. Wobec powyŝszego aby zapobiec nadmiernemu wzrostowi wysokości odszkodowań, został przygotowany specjalny algorytm, który pozwala na redukcje kosztów wypłacanych odszkodowań, przede wszystkim dzięki faktowi, iŝ przedsiębiorstwa nie będą musiały wdawać się w długie i kosztowne procesy sądowe z właścicielami nieruchomości. Szczegółowe zasady funkcjonowania tego algorytmu zostały opisane w uzasadnieniu do ustawy. PoniŜej zostanie przedstawione informacje na temat skutku tego algorytmu dla sektora przedsiębiorstw przesyłowych w rozumieniu projektu ustawy o korytarzach przesyłowych. Koszty ustanowienia słuŝebności przesyłu dla poszczególnych sektorów. I. Sektor elektroenergetyczny. 1. Koszty Operatora Systemu Przesyłowego elektroenergetycznego: Szacowane są na kwotę 1,27 mld zł. i zostały wyliczone przy załoŝeniu średniej wartość metra kwadratowego nieruchomości rolnej w wysokości 1,8923 zł/m² (na podstawie średniej ceny zakupu/sprzedaŝy uŝytków rolnych dla województw w I kwartale 2013 r., wg GUS). PowyŜsza kwota została wyliczona przy załoŝeniu, Ŝe długość przesyłowych linii elektroenergetycznych wynosi km a powierzchnia tzw. pasów technologicznych wynosi ok m², a powierzchnia gruntów zajętych pod słupy i fundamenty wynosi ok m²: 2. Koszty dla systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego W przypadku systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego koszty uregulowania zaszłości wyniosą ok. 9 mld. zł. i zostały wyliczone przy załoŝeniu, Ŝe długość sieci dystrybucyjnej wynosi ok km, natomiast szerokości pasa technologicznego waha się od 0,5 m do nawet 22 m w zaleŝności od rodzaju linii elektroenergetycznej. Jednak w chwili obecnej nie jesteśmy w stanie oszacować jaka będzie sumaryczna powierzchnia pasów technologicznych pod tą infrasrukturą II. Sektor ciepłowniczy. 3

4 W przypadku przedsiębiorstw ciepłowniczych, naleŝy zwrócić uwagę, Ŝe wobec łącznej długość sieci, których długość w 2011 roku wyniosła ,6 km, aŝ 83% z nich (16280 km) nie ma uregulowanego stanu prawnego, tzn. sieci te umiejscowione są na terenie gruntów, z których właścicielami nie są zawarte umowy cywilnoprawne. Przewidywany jednostkowy koszt, zawierający wszystkie wydatki związane z uporządkowaniem stanów prawnych, zawarty jest w przedziale od 24 tys. zł/km do 301 tys. zł/km, a średnia waŝona wynosi 151,9 tys.zł/km. Jak wynika z powyŝszych danych, wartość odszkodowań w sektorze ciepłowniczym wyniesie ok. 2,6 mld. NaleŜy jednak zauwaŝyć, iŝ projekt ustawy przewiduje dodatkową wartość w przypadku bezumownego korzystania tj. powiększenie kwoty odszkodowania o 5%, zatem kwota odszkodowania moŝe wynieć w zaokrągleniu ok 2,75 mld. zł. III. Sektor gazowniczy Koszty ustanowienia słuŝebności przesyłu dla przedsiębiorstw gazowniczych w zakresie dotyczącym gazowniczej sieci dystrybucyjnej (niskie, średnie i wysokie ciśnienie o charakterze regionalnym), będącej na stanie spółek dystrybucyjnych, o długości ok. 130 tys. km łącznie z obciąŝeniem uwzględniającym 5% wskaźnik za bezumowne korzystanie z nieruchomości na terenach miejskich i wiejskich szacowane są na ok. 6 mld zł. Natomiast w zakresie sieci przesyłowej o charakterze magistralnym o długości ok km wysokość opłat odszkodowawczych moŝe sięgnąć 2 mld zł. PowyŜsze oznacza, Ŝe przedmiotowe koszty będą musiały być przełoŝone na wzrost taryfy dystrybucyjnej i przesyłowej. Szacuje się, Ŝe będzie on wahał się w granicach od 5 do 8 procent, w zaleŝności od urządzenia przesyłowego. NaleŜy jednak pokreślić, iŝ niewprowadzenie przedmiotowego algorytmu spowoduje znacznie większy wzrost kosztów spowodowany choćby koniecznością sporządzania operatów szacunkowych, których koszt dla wszystkich urządzeń przesyłowych w rozumieniu niniejszej ustawy szacuje się na ponad 4 mld zł przy załoŝeniu, Ŝe jeden operat będzie kosztował 200 zł. Przedmiotowa kwota wynika z faktu, iŝ liczba działek, na której znajdują się przedmiotowe urządzenia wynosi ok. 19 mln. NaleŜy równieŝ zaznaczyć, iŝ ustawa będzie oddziaływać na organy samorządu terytorialnego, zwłaszcza starostów, którzy będą wydawać decyzje o ustanowieniu lub określeniu korytarza przesyłowego, decyzje o lokalizacji urządzenia w korytarzu, jak równieŝ decyzję o wysokości wypłacanego odszkodowania. W takim samym zakresie ustawa będzie 4

5 równieŝ oddziaływała na zadania wykonywane przez wojewodów. Ponadto ustawa będzie wpływała równieŝ na zadania administracji wykonywane na szczeblu rządowym, zwłaszcza na ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, który będzie rozpatrywał odwołania od wszelkich decyzji wydawanych przez wojewodów na podstawie niniejszej ustawy. Ustawa będzie oddziaływała równieŝ na właścicieli nieruchomości, na obszarze których zostaną lub są juŝ zlokalizowane urządzenia przesyłowe. 3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budŝet państwa i budŝety jednostek samorządu terytorialnego. Regulacja nie będzie miała znaczącego wpływu na sektor finansów publicznych, w tym równieŝ na budŝet państwa i budŝet jednostek samorządu terytorialnego. W zakresie ilości wydawanych decyzji administracyjnych ustawa powinna doprowadzić do ich zmniejszenia. Nie mniej naleŝy liczyć się z tym, Ŝe nastąpi wzrost obciąŝenia pracą związaną z przygotowaniem decyzji administracyjnych, zwłaszcza na szczeblu ministra właściwego w sprawach nadzoru nad decyzjami podejmowanymi przez wojewodów, czyli Ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Tego rodzaju zjawisko wystąpiło po wdroŝeniu ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Będzie się tak działo z jednej strony z uwagi na wzrost nowych inwestycji w urządzenia przesyłowe co moŝe wiązać się ze wzrostem ilości wydawanych decyzji administracyjnych z drugiej strony ustawa reguluje kwestie tzw. zaszłości czyli kwestie pozyskania prawa do gruntu pod juŝ istniejącymi urządzeniami przesyłowymi, co równieŝ będzie miało wpływ na wzrost liczby wydanych decyzji. W chwili obecnej decyzje związane z lokalizowaniem i budową urządzeń przesyłowych leŝą w gestii gmin i starostów. Projekt ustawy o korytarzach przesyłowych stanowi, Ŝe decyzje te zostaną przeniesione do jednego organu, którym w tym przypadku będzie starosta (dla korytarzy przesyłowych o znaczeniu lokalnym) i wojewoda (dla korytarzy przesyłowych o znaczeniu ponadlokalnym). Wobec powyŝszego część zadań naleŝących do organów szczebla samorządu gmin w zakresie lokalizacji urządzeń przesyłowych zostanie przesuniętych do kompetencji wojewodów oraz starostów. Zatem będzie moŝna zaobserwować nieznaczny wzrost liczby zatrudnienia (liczby etatów) w starostwach powiatowych, jako Ŝe projektowana ustawa nie zwiększa istotnie zadań, które obecnie realizuje ten organ, więc skala dodatkowych zadań nie powinna powodować konieczności wzrostu zatrudnienia. Zamiast bowiem wielu postępowań incydentalnych, starosta będzie 5

6 prowadził znacznie mniej postępowań istotnie porządkujących stan rzeczy. NaleŜy spodziewać się jednak wzrostu zatrudnienia w urzędach wojewódzkich oraz w Ministerstwie Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej, który stanie się organem odwoławczym od decyzji wydawanych przez wojewodów. Szacuje się biorąc pod uwagę wzrost liczby etatów z uwagi na wprowadzenie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, Ŝe będzie to 26 etatów w MTBiGM i ok. 80 etatów w urzędach wojewódzkich. Ponadto naleŝy zaznaczyć, iŝ z uwagi na dwuinstancyjność postępowania odszkodowawczego moŝe wzrosnąć liczba osób zatrudnionych w ww. urzędach z tytułu rozpatrywania takich spraw. Szacuje się, Ŝe w moŝe to być 8 etatów na szczeblu urzędów wojewódzkich i ok. 3 etat na szczeblu Ministra Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej. Inna sytuacja jest w przypadku planowanego uregulowania prawa własności pod urządzeniami przesyłowymi, gdyŝ będzie to zadanie dla tych organów stosunkowo nowe. W chwili obecnej infrastruktura przesyłowa w rozumieniu przepisów projektowanej ustawy znajduje się na ok. 19 mln działek. NaleŜy jednak zaznaczyć, iŝ decyzje związane z pozyskaniem prawa do gruntu przez przedsiębiorstwa przesyłowe wydawane są na konkretne nieruchomości, a nie bezpośrednio na działki. W chwili obecnej szacuje się, Ŝe na jedną nieruchomość przypada średnio od 2 do 4 działek. Zatem do wyliczeń niezbędnych do oceny skutków regulacji projektu ustawy o korytarzach przesyłowych przyjmuje się, Ŝe na jedną nieruchomość pod liniami elektroenergetycznymi przypadają 3 działki. Zatem infrastruktura przesyłowa znajduje się na ok. 6 mln nieruchomościach. Na chwilę obecną szacuje się, Ŝe na ok. 10 procentach spośród tych nieruchomości przedsiębiorstwa energetyczne uregulowały stan prawny, poprzez uzyskanie prawa do korzystania z nich, a ok. 25 do 30 procent z tych nieruchomości znajduje się w pasie dróg publicznych, do których nie odnosi się projekt przedmiotowej ustawy. Wobec powyŝszego do uregulowania pozostało ok. 2 mln nieruchomości w ciągu 30 lat, co daje średnią ok decyzji rocznie, 5555 decyzji miesięcznie. Przedmiotową kwotę naleŝy jeszcze, zgodnie z doświadczeniami wynikającymi z funkcjonowania ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, skorygować o liczbę faktycznych wniosków o wydanie decyzji, których naleŝy się spodziewać. Projekt ustawy o korytarzach przesyłowych zawiera podobnie jak wskazana wyŝej ustawa konieczność przeprowadzenia rokowań z właścicielem, które są skuteczne w co najmniej 80% przypadków. Zakładając, Ŝe i w tym przypadku będzie podobnie przedmiotową liczbę naleŝy obniŝyć o 80% co daje liczbę 1111 decyzji miesięcznie. Biorąc 6

7 pod uwagę fakt, Ŝe jeden pracownik jest w stanie miesięcznie wydać ok. 20 decyzji daje to sumarycznie liczbę 55 etatów, w przypadków organów pierwszej instancji. Natomiast w przypadku organów drugiej instancji przyjmując, Ŝe odwołanie złoŝy ok. 10% podmiotów daje to łącznie liczbę ok. 6 etatów. Zatem reasumując zakłada się, Ŝe zatrudnienie z tytułu wprowadzenia ustawy o korytarzach przesyłowych zatrudnienie moŝe wzrosnąć w: - MTBiGM - 35 etaty zł miesięcznie - Szczebel wojewódzki 110 etatów miesięcznie - szczebel starostów -37 etatów zł miesięcznie Do powyŝszego naleŝy równieŝ doliczyć około 5% spraw prowadzonych w trybie nadzoru (np. wznowienie postępowań, stwierdzenie niewaŝności, jak i prowadzonych ponownie po wyroku sądu administracyjnego lub decyzji organu odwoławczego). W przypadku uregulowania zaszłości szacuje się, iŝ będzie to ok. 3 etatów. Łącznie daje to liczbę ok. 185 etatów, których utrzymanie szacuje się rocznie na kwotę rocznie. ZauwaŜyć jednak naleŝy, Ŝe zgodnie ze sprawozdaniem Rb-70 za IV kwartały 2011 r. przeciętne wykonanie zatrudnienia w tym okresie wyniosło w dziale 750 Administracja publiczna: w części 18 Budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa 88% planu, a w części 85 BudŜety wojewodów 82% planu., co wskazuje na moŝliwość zwiększenia zatrudnienia bez przyznawania dodatkowych środków na ten cel. NaleŜy równieŝ zaznaczyć, Ŝe kwoty podane wyŝej są jedynie szacunkami i nie muszą prowadzić do wskazanego wyŝej wzrostu wydatków z budŝetu Państwa. Planuje się równieŝ, iŝ skutkiem rozbudowy infrastruktury przesyłowej będzie wzrost dochodów budŝetu państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego. Wśród wyŝej wymienionych przychodów naleŝy wymienić przychody z podatku PIT, CIT, podatków akcyzowych łańcucha wartości sektorów produkcyjnych i kooperujących oraz przychody z tytułu podatków i opłat lokalnych. 1. Szacuje się, iŝ tylko dzięki nakładom poczynionym na rozbudowę ok km sieci elektroenergetycznej na przestrzeni najbliŝszych 7 lub 8 lat budŝet państwa moŝe zyskać wpływy w następującej wysokości: - z podatek PIT - ok. 200 mln zł, - z podatku CIT ok. 120 mln zł Ponadto szacuje się Ŝe jednostki samorządu terytorialne z samych podatków od nieruchomości mogą zyskać ok. 120 mln zł. 7

8 2. W przypadku sektora gazowniczego planowane inwestycje w infrastrukturę przesyłową spowodują znaczące zwiększenie wpływów budŝetowych z tytułu podatków dochodowych od wykonawców, podwykonawców oraz innych firm i pracowników zatrudnionych przy ich realizacji. Przewiduje się, Ŝe przychód budŝetu Państwa w ciągu najbliŝszych 7 lat do roku 2020 będzie wynosił ok. 1,23 mld PLN. Wartość ta pochodzi z tytułu: - podatków od nieruchomości ok. 1 mld PLN, - podatków od dochodów ludności, w przybliŝeniu ok. 120,1 mln PLN, - podatków od podmiotów realizujących inwestycje ok. 113,6 mln PLN. Podatki od podmiotów realizujących inwestycje będą pochodziły z tytułu: - dokumentacji projektowej i wykonawczej ok. 10,8 mln PLN, - robót budowlano montaŝowych ok. 51,4 mln PLN, - dostaw rur i pozostałej armatury ok. 51,4 mln PLN. Spółki dystrybucyjnych, które w Planach Rozwoju na lata ujęły: - budowę nowych sieci wysokiego i podwyŝszonego średniego ciśnienia o łącznej długości 651,4 km wycenioną na 839,1 mln zł. - modernizację sieci wysokiego i podwyŝszonego średniego ciśnienia o łącznej długości 546,1 km wycenioną na 611,9 mln zł. zamierzają zainwestować natomiast kwotę ok mln zł. przy załoŝeniu średniego koszt budowy 1km sieci w przypadku tych zadań wynosi 1.2 mln zł/km 3. W przypadku sektora ciepłowniczego naleŝy zaznaczyć, Ŝe konieczna jest wymiana przynajmniej 20% zdekapitalizowanych sieci, czyli około 3900 km rurociągów o średnicy od DN 100 do większych niŝ DN 1000 mm. W sieci o łącznej długości rurociągów km (stan na 31 grudnia 2011 r.), przy załoŝeniu 30-letniego okresu ich eksploatacji, dla zachowania status quo, powinno się co roku wymieniać (reprodukcja prosta) nie 340 km rurociągów lecz ok. 650 km. Jak widać obecny poziom inwestowania prowadzi do dalszej dekapitalizacji majątku sieciowego. Szczególnie waŝna, a przy tym kosztowna jest wymiana starych magistral, których awaria moŝe spowodować ogromne straty. Średni koszt budowy 1 km sieci ciepłowniczej kształtuje się na poziomie 1,4 mln zł. Szacunkowe zaległe nakłady inwestycyjne związane z minimalnym odnowieniem majątku (3900 km sieci) wynoszą obecnie około mln zł. Jeśli przyjąć, Ŝe co roku będzie odtwarzane 650 km sieci i jednocześnie budowane będzie 250 km nowych sieci, to aby poprawić kondycję techniczną przedsiębiorstw zajmujących się przesyłem ciepła, naleŝy co roku budować 900 km sieci. Roczna szacunkowa wysokość nakładów z tym związana wynosi mln zł. 8

9 Pamiętając o wyŝej wspomnianych zaległościach, które powinny ulec zniwelowaniu w ciągu najbliŝszych lat, roczne wydatki na inwestycje w sieci wynieść powinny mln zł. 4. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Głównym celem przedmiotowej ustawy jest pokrycie w sposób ciągły i wystarczający planowanego zapotrzebowania na energię elektryczną, gaz, ropę, ciepło, wodę itp. Stabilny i bezpieczny poziom dostaw tych mediów jest warunkiem koniecznym i niezbędnym do niezakłóconego funkcjonowania i rozwoju społeczeństw. Jakiekolwiek zakłócenia tych dostaw uniemoŝliwia wypracowywanie dochodu narodowego oraz dezorganizuje funkcjonowanie państw, społeczności, gospodarki, handlu, łączności, komunikacji itd. Przykłady skutków braku chociaŝby bieŝących dostaw energii elektrycznej (dezorganizacja duŝych obszarów państw i miast) uwidoczniły się i były szeroko komentowane w UE i w Polsce. Brak moŝliwości zapewnienia dostaw przedmiotowych mediów w przyszłości rzutuje na perspektywy rozwoju państw, społeczeństw i gospodarki. Informacje o braku moŝliwości zapewnienia dostaw energii elektrycznej, gazu, czy wody rzutują równieŝ na decyzje inwestorów o lokalizacji planowanych przez nich przedsięwzięć. Podjęcie decyzji o uruchomieniu inwestycji infrastrukturalnych w okresie trwania znacznego spowolnienia gospodarczego jest postrzegane przez wielu ekspertów, jako środek walki z tym spowolnieniem. Rozbudowa infrastruktury przesyłowej wynika z konieczności pokrycia planowanego zapotrzebowania odbiorców na w/w media, a takŝe, w przypadku energii elektrycznej, konieczności wyprowadzenia mocy z nowych źródeł wytwórczych oraz budowy rurociągów słuŝących do przesyłania dwutlenku węgla, co jest szczególnie istotne z uwagi na konieczność ograniczenia emisji dwutlenku węgla. Chwilowe osłabienie gospodarki oraz chociaŝby oszacowany wpływ budowy infrastruktury na gospodarkę kraju świadczą, Ŝe teraz jest najlepszy moment do intensywnej rozbudowy tego typu urządzeń, który wpisuje się w działania gospodarcze mające na celu walkę ze spowolnieniem gospodarczym. Wobec powyŝszego naleŝy podkreślić, iŝ inwestycje w rozbudowę infrastruktury przesyłowej mogą złagodzić skutki spowolnienia gospodarczego i w znaczący sposób wpłyną na poprawę sytuacji gospodarczej w Polsce. W przypadku rezygnacji z uchwalenia projektu niniejszej ustawy naleŝy natomiast się liczyć z następującymi konsekwencjami: 9

10 - Drastycznym i niekontrolowanym wzrostem liczby roszczeń na drodze cywilno-prawnej zgłaszanych przez właścicieli nieruchomości, na których posadowione są urządzenia przesyłowe oraz trudnym do oszacowania poziomem wypłaconych odszkodowań (ze względu na często bardzo wysokie oczekiwania odszkodowawcze właścicieli nieruchomości oraz rozbieŝne decyzje sądów w podobnych przypadkach). Same koszty wykonania operatów, przy załoŝeniu stawki za operat na bardzo niskim poziomie 250 zł, wyniósłby ,00 zł. - Ponoszeniem przez operatorów sieci wysokich kosztów procesowych związanych z roszczeniami właścicieli nieruchomości. - Ryzykiem niezaleŝnego od operatorów sieci skumulowania w nieokreślonym czasie kosztów odszkodowań zasądzanych przez sądy to w zdecydowanej większości właściciele nieruchomości będą występowali z wnioskami do sądów. - Niekontrolowanym wzrostem stawek taryf dystrybucyjnych i przesyłowych, a takŝe zagroŝeniem stabilności finansowej oraz realizacji zadań ustawowych przez operatorów sieci. - Pogłębiającymi się problemami operatorów sieci z utrzymaniem właściwego stanu istniejących urządzeń przesyłowych wynikającym z utrudnionego lub zupełnego braku moŝliwości dostępu (utrudnienia ze strony właścicieli nieruchomości) do tych urządzeń oraz znaczące ograniczenia w zakresie rozwoju i rozbudowy urządzeń przesyłowych (brak zgody właścicieli nieruchomości na pozyskanie prawa drogi dla nowych urządzeń). - Uzyskiwaniem pozwoleń na budowę linii elektroenergetycznych wg obecnej procedury długotrwałej czasowo i trudnej proceduralnie m.in. ze względu na fakt, iŝ obecne przepisy budowlane praktycznie nie uwzględniają liniowego charakteru urządzeń przesyłowych. 5. Wpływ regulacji na rynek pracy. Stworzenie korzystnego klimatu prawnego dzięki ustawie o korytarzach przesyłowych pozwoli na sprawniejszą realizację planu rozbudowy sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. Plany rozbudowy sieci wynikają z konieczności pokrycia planowanego zapotrzebowania odbiorców oraz konieczności wyprowadzenia mocy z nowych źródeł wytwórczych. Wraz ze spowolnieniem gospodarczym maleje zapotrzebowanie na energię elektryczną, łatwiejsze jest uzyskanie wyłączeń elementów sieci, a tym samym - łatwiejsza jej rozbudowa i modernizacja. Z drugiej strony realizacja planu rozbudowy sieci wpisuje się w działania gospodarcze mające na celu walkę ze spowolnieniem gospodarczym. Realizacja tych celów będzie miała odzwierciedlenie poprzez zwiększone zapotrzebowanie na materiały budowlane do realizacji inwestycji oraz wzrost zapotrzebowania na kapitał ludzki niezbędny do ich 10

11 zrealizowania (wzrost zatrudnienia wysoko wyspecjalizowanej kadry inŝynierskiej oraz pracowników budowlano-montaŝowych). Istotny wzrost inwestycji planowanych przez Operatora Systemu Przesyłowego (OSP) w perspektywie do 2020 r. i szacowane na nie nakłady inwestycyjne na poziomie ok. 11,5 mld zł, skutkować będą koniecznością wzrostu zatrudnienia w firmach wykonawczych realizujących zadania inwestycyjne OSP. Średnie nakłady inwestycyjne w latach kształtują się na poziomie ok. 0,6 mld zł, natomiast średnie nakłady w perspektywie planowane są na poziomie ok. 1,6 mld zł, co stanowi prawie 3-krotny wzrost nakładów w stosunku do okresu Biorąc pod uwagę potrzeby i skalę planowanych do realizacji inwestycji przez PSE S.A., aktualną bazę pracowniczą firm wykonawczych - ok osób, jej aktualne wykorzystanie i uwzględniając realną moŝliwość jego zwiększania, realizacja planów inwestycyjnych bez włączenia się w proces inwestycyjny nowych podmiotów wykonawczych będzie niemoŝliwa. Znaczne zwiększenie frontu inwestycyjnego OSP stworzy zapotrzebowanie i da szansę na powstanie nowych podmiotów gospodarczych specjalizujących się w projektowaniu oraz budownictwie elektroenergetycznym. W związku z realizacją inwestycji w róŝnych częściach kraju oraz w celu częściowego ograniczania kosztów relokacji pracowników przez firmy wykonawcze przy mniej specjalistycznych pracach zatrudnienie moŝe znaleźć równieŝ lokalna społeczność. Dodatkowo zapewnienie bazy noclegowo-gastronomicznej dla pracowników realizujących inwestycje moŝe przyczynić się lokalnie do zwiększenia zatrudnienia w tych sektorach oraz wzrostu przychodów społeczności lokalnych na terenach, na których realizowane będą inwestycje. Uproszczenie procedur pozyskania tytułów prawnych do terenu pod inwestycje przełoŝy się na zwiększenie ilości realizowanych zadań przez operatorów sieci i wpłynie na wzrost zatrudnienia na rynku wykonawców robót budowlanych oraz projektantów sieci elektroenergetycznych. W przypadku branŝy gazowniczej, łączna liczba projektów inwestycyjnych planowanych do realizacji przez wszystkie przedsiębiorstwa gazownicze, w ramach nowej perspektywy budŝetowej UE na lata wynosi 215, z czego największy ok. 77% udział (165 projektów) stanowią projekty w sektorze dystrybucji paliw gazowych. Łączna wartość projektów inwestycyjnych planowanych do realizacji przez przedsiębiorstwa gazownicze w ramach nowej perspektywy budŝetowej UE wynosi około 20,5 mld PLN, z czego największy ok. 53% udział (11,0 mld PLN) stanowią projekty w segmencie przesyłu paliw gazowych. 11

12 Szacunkowa średnioroczna liczba utworzonych miejsc pracy w fazie realizacji inwestycji gazowych wyraŝona w Pełnych Jednostkach Etatowych wynosi ok. 4,4 tys. PJE. W głównej mierze są to miejsca pracy związane z projektowaniem oraz realizacją inwestycji, utworzone głównie w sektorze budowlanym. Na podstawie przeprowadzonych analiz, moŝna stwierdzić, iŝ największa liczba miejsc pracy w fazie realizacji inwestycji zostanie utworzona w województwie mazowieckim (ponad 1,3 tys. PJE), pomorskim (910 PJE), warmińsko-mazurskim (420 PJE), dolnośląskim (330 PJE) i kujawsko-pomorskim (290 PJE). Łącznie w wymienionych województwach utworzonych zostanie ok. 75% całkowitej liczby PJE związanych z realizacją inwestycji ujętych w PPI. Szacunkowa średnioroczna liczba utworzonych miejsc pracy w fazie eksploatacji inwestycji gazowych wynosi ok. 0,5 tys. PJE. W zasadniczym stopniu są to miejsca pracy związane z utrzymaniem, naprawami oraz obsługą zrealizowanych inwestycji. Największa liczba miejsc pracy w fazie eksploatacji inwestycji zostanie utworzona w województwie mazowieckim (ponad 153 PJE), pomorskim (102 PJE), warmińsko-mazurskim (48 PJE), dolnośląskim (37 PJE) i kujawsko-pomorskim (33 PJE). Łącznie w wymienionych województwach utworzonych zostanie ok. 75% całkowitej liczby PJE związanych z realizacją inwestycji ujętych w PPI. W związku ze wzrostem zatrudnienia sektor rynku pracy moŝe zostać rozszerzony o bezpośrednie zatrudnienie przy robotach budowlano montaŝowych, do: - pracy na czołówkach spawalniczych, - ontaŝu układów ZZU i obiektów towarzyszących, pozostałych robót specjalistycznych oraz innych prac towarzyszących, tj.: przewierty, drenaŝe, przygotowanie placów składowych pod rurociągi oraz pozostałą armaturę, wycinka drzew i krzewów pod zabudowę, - produkcji rur, - produkcji armatury, - wykonywania prac projektowych oraz prac zatwierdzających i uzgadniających. NaleŜy nadmienić, Ŝe przedmiotowa regulacja oprócz pozytywnego wpływu na rynek pracy przyczyni się, takŝe do stabilizacji zatrudnienia w sektorach, które obecnie świadczą usługi dostawy i roboty dla potrzeb przedsiębiorstw przesyłowych. Przewiduje się, Ŝe na wybudowanie 1 km gazociągu potrzeba zatrudnienia wynosi ok. 50 osób. W tym naleŝy pamiętać, Ŝe proces całkowity zakłada fazę projektowania, fazę realizacji oraz faza zamknięcia i odbioru obiektu. Fakt realizowania zakładanych w projekcie ustawy przedsięwzięć budowlanych o skali lokalnej bądź ponadlokalnej wpłynie na rynek pracy przez zaangaŝowanie większej liczby ekspertów, specjalistów oraz robotników z róŝnych branŝy. Taki stan doprowadzi takŝe do 12

13 oŝywienia koniunktury gospodarczej oraz stymulowanie zamówień do sektora prywatnego. W związku z powyŝszym naleŝy liczyć się z tym, Ŝe duŝy popyt na rynku pracy moŝe doprowadzić do wzrostu wynagrodzeń w najbardziej preferowanych grupach zawodowych. Wprowadzone do regulacji zmiany zmobilizują i zachęcą inwestorów do intensyfikacji prowadzonych działań, co w znacznym stopniu przełoŝy się na większą ilość realizowanych projektów inwestycyjnych. To z kolei przełoŝy się na stałe zatrudnienie w sektorach społecznych. 6. Wpływ regulacji na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki. Urządzenia przesyłowe umoŝliwiają rozwój gospodarki, a ten tworzenie nowych miejsc pracy i zmniejszenie bezrobocia. Rozwinięta infrastruktura umoŝliwia pozyskiwanie inwestorów i pobudza przedsiębiorczość. Zatem projektowana ustawa pozytywnie wpłynie na konkurencyjność gospodarki. 7. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny. Rozwiązania projektowanej ustawy dadzą regionom instrumenty do lepszego wykorzystania atutów regionów oraz środków finansowych, w tym: unijnych. Regiony zwiększą swoją konkurencyjność w zakresie pozyskiwania środków finansowych i inwestorów oraz uzyskają dodatkowy wpływ na kształtowanie rynku pracy. Rozwiązania te pozwolą równieŝ na lepsze wykorzystywanie środków z Unii Europejskiej przewidzianych w programie operacyjnym Infrastruktura i Środowisko. 8. Skutki prawne związane z wejściem w Ŝycie regulacji Projektowana regulacja powinna wejść w Ŝycie jak najszybciej z uwagi na pilną potrzebę budowy nowych i modernizacji istniejących juŝ urządzeń przesyłowych. Wejście przedmiotowej regulacji w znacznym stopniu przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego Państwa, jak równieŝ do oŝywienia gospodarczego w Polsce. 13