Polska ,2 3. Lubelskie ,9 3. Powiat Opolski 64,6 14,8 2,8 1,4. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS (2002)

Transkrypt

1 32 Polska ,2 3 Lubelskie ,9 3 Powiat Opolski 64,6 14,8 2,8 1,4 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS (2002) Rolnicy mają dostęp do coraz lepiej rozwiniętej sieci instytucji otoczenia rolnictwa w powiecie. W jej skład wchodzą między innymi takie instytucje jak: Biuro Powiatowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Opolu Lubelskim, Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Opolu Lubelskim oraz banki, fundacje i stowarzyszenia. Na terenie powiatu działają takŝe grupy producenckie zrzeszające rolników tj: Nadwiślańskie Towarzystwo Producentów Owoców w Wojciechowie; Ogólnopolskie Zrzeszenie Producentów Owoców i Warzyw; Grupa Producencka Owoców i Warzyw NIWA w Lesie Dębowym; Zrzeszenie Producentów Owoców i Warzyw Podlipie w Chruślinie; Zrzeszenie Producentów Owoców i Warzyw Przełom w Wilkowie; Zrzeszenie Producentów Owoców i Warzyw SAD-VIT w Urządkowie; Zrzeszenie Producentów Owoców, Warzyw i Materiału Szkółkarskiego Wisła w Zakrzowie; Zrzeszenie Producentów Owoców i Warzyw w Pusznie; Zrzeszenie Producentów Owoców i Warzyw w Wandalinie; Nadwiślańskie Zrzeszenie Plantatorów Chmielu.

2 33 Mapa 6. Uwarunkowania rozwoju sektora rolnego w powiecie opolskim Sektor pozarolniczy Poza indywidualnymi gospodarstwami rolnymi, w powiecie opolskim zlokalizowanych jest ponad 3,4 tys. podmiotów gospodarczych, z czego nieco ponad 78% to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Tak zwany wskaźnik przedsiębiorczości, liczony liczbą zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców, wynosi dla powiatu - 53,5 przedsiębiorstw i jest o 31% niŝszy niŝ średnia dla województwa (70 podmiotów) i o 81% niŝ średnia dla kraju (97 podmiotów). Wykres 16. Liczba podmiotów gospodarczych wg sektorów własnościowych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS Najliczniej reprezentowaną dziedziną działalności jest sekcja G (handel oraz naprawy), w której działa 39% zarejestrowanych podmiotów. W sekcji F (budownictwo) działa 8% przedsiębiorstw, zaś w sekcji D (przetwórstwo przemysłowe) działalność gospodarczą prowadzi tylko około 250 podmiotów (7,3%). Wykres 17. Liczba podmiotów gospodarczych wg sekcji PKD Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS 6 6 Wyjaśnienie skrótów sekcji PKD: Sekcja A - rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, Sekcja B rybactwo,

3 34 Mała liczba przedsiębiorstw działających w sektorze przemysłu przekłada się na niską wartość produkcji sprzedanej w przeliczeniu na mieszkańca. Jest ona prawie czterokrotnie niŝsza niŝ średnia dla Polski i dwukrotnie niŝsza niŝ w województwie. Co jest bardzo niepokojące wskaźnik ten utrzymuje się od kilku lat na podobnym poziomie, przy rosnących wartościach w kraju i regionie. Wykres 18. Wartość produkcji sprzedanej przemysłu na 1 mieszkańca Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS O kondycji gospodarki i jej potencjale rozwojowym w duŝym stopniu świadczą nakłady inwestycyjne i wartość środków trwałych w przedsiębiorstwach. Na tle kraju i województwa, przedsiębiorstwa Powiatu Opolskiego jawią się jako niedoinwestowane i mało konkurencyjne. Nakłady inwestycyjne (10,2 tys. zł na przedsiębiorstwo) są ponad dwukrotnie niŝsze niŝ średnia krajowa (25,9 tys. zł) i o 30% niŝsze niŝ średnia dla województwa (14,6 tys. zł). Sekcja C górnictwo, Sekcja D przetwórstwo przemysłowe, Sekcja E - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę, Sekcja F budownictwo, Sekcja G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego, Sekcja H hotele i restauracje, Sekcja I - transport i gospodarka magazynowa i łączność, Sekcja J pośrednictwo finansowe, Sekcja K - obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, Sekcja L - administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenia zdrowotne, Sekcja M edukacja, Sekcja N ochrona zdrowia i pomoc społeczna, Sekcja O działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała, Sekcja P gospodarstwo domowe zatrudniające pracowników, Sekcja Q organizacje i zespoły eksterytorialne.

4 35 Wykres 19. Nakłady inwestycyjne i wartość brutto środków trwałych na 1 mieszkańca Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest niska wartość środków trwałych. Dla powiatu jest to 122 tys. zł na przedsiębiorstwo, podczas gdy średnia dla województwa wynosi 220 tys. zł i 290 tys. zł średnio na przedsiębiorstwo w kraju. Tabela 4. Nakłady inwestycyjne i wartość środków trwałych na 1 przedsiębiorstwo Nakłady inwestycyjne w Wartość brutto środków trwałych na przedsiębiorstwach na 1 1 przedsiębiorstwo w mln zł przedsiębiorstwo w tys. zł LATA POLSKA 20,42 21,91 25,9 0,274 0,281 0,290 LUBELSKIE 12,23 14,56 14,65 0,211 0,217 0,220 Powiat Opolski 5,445 4,673 10,23 0,106 0,112 0,122 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS (2006) Wspierając procesy restrukturyzacyjne w powiecie naleŝy przede wszystkim dąŝyć do wzrostu liczby przedsiębiorstw w najwaŝniejszych dla rozwoju powiatu branŝach, tj. budownictwie, przetwórstwie przemysłowym i usługach rynkowych, w tym w sekcji H (hotele i restauracje). Na terenie powiatu zarejestrowanych jest tylko 14 spółek z udziałem kapitału zagranicznego, co stanowi niecałe 1,5% tego rodzaju podmiotów działających w województwie. Tak niski udział firm z kapitałem zagranicznym wynika nie tylko z braku zainteresowania inwestorów zagranicznych tym obszarem województwa, ale równieŝ moŝe być rezultatem braku wolnych terenów inwestycyjnych. Z informacji nadesłanych przez poszczególne gminy wynika, Ŝe na terenie powiatu jest około 15,2 ha terenów inwestycyjnych. Na 7 gmin powiatu w 6 gminach są aktualne plany zagospodarowania przestrzennego z wydzielonymi terenami inwestycyjnymi, a w gminie Chodel plan jest w trakcie opracowania. NaleŜy jednak

5 36 pamiętać, Ŝe atrakcyjność tych terenów jest mocno ograniczona z uwagi na słabą dostępność komunikacyjną i niedostateczne wyposaŝenie w podstawową infrastrukturę techniczną. Dlatego teŝ w najbliŝszych latach naleŝy zwrócić szczególną uwagę na kompleksowe przygotowanie terenów pod przyszłe inwestycje i właściwą ich promocję na forum krajowym i międzynarodowym. Instytucje otoczenia i wspierania przedsiębiorczości Jednym z warunków rozwoju przedsiębiorczości są sprawnie działające instytucje otoczenia przedsiębiorczości. Niestety, na terenie powiatu działa niewiele instytucji zrzeszających biznes. Wyjątek stanowi, Opolska Izba Gospodarcza w Opolu Lubelskim, która zrzesza i reprezentuje interesy podmiotów prowadzących działalność gospodarczą oraz Lubelska Agencja Rozwoju filia w Poniatowej. Zatem dąŝąc do rozwoju przedsiębiorczości naleŝy równieŝ zadbać o rozwój instytucji samorządu gospodarczego, które w istotny sposób mogą przyczynić się do umocnienia sektora biznesu w powiecie i podniesienia jego konkurencyjności. Rozwój sektora turystyki Rozwój sektora turystyki moŝe być jedną z form wzmacniania lokalnej gospodarki i tworzenia nowych miejsc pracy poza rolnictwem. DuŜą szansą dla rozwoju turystyki w powiecie mogą być atrakcyjne przyrodniczo i kulturowo obszary parków krajobrazowych (Wrzelowiecki PK, Kazimierski PK). Obszar powiatu został uznany za teren wskazany do intensywnego rozwoju turystyki w województwie lubelskim 7. Do głównych form turystyki i rekreacji mających realne szanse rozwoju w powiecie opolskim naleŝy zaliczyć: turystyka sobotnio-niedzielna mieszkańców Lubelszczyzny, z wykorzystaniem kompleksów leśnych, sieci rzek i zbiorników wodnych (do uprawiania między innymi wędkarstwa oraz organizowania spływów wodnych), turystyka rowerowa rozwijana ścieŝkami rowerowymi (w tym szlaki rowerowe o nazwach: Dolina Chodelki, Kazimierz Dolny - Opole Lubelskie - Bęczyn, Kazimierz Dolny - Kraśnik, Małopolski Przełom Wisły, Nitką Kolejki Wąskotorowej, Opole Lubelskie - Solec nad Wisłą, Powiśle oraz Gościniec Piotrawiński), 7 Koncepcja programowo-przestrzenna rozwoju turystyki i rekreacji Atrakcyjność turystyczna województwa lubelskiego, Biuro Planowania Przestrzennego w Lublinie, styczeń 2007.

6 37 turystyka krajoznawcza i kulturowa z wykorzystaniem szlaków dziedzictwa kulturowego (w tym: Szlaku Nadwiślańskiego, Szlaku Architektury Sakralnej oraz Traktu Krakowsko-Wileńskiego) oraz ścieŝek dydaktycznych (Dobre- Podgórz, Rogów, Grodziska nad Chodelką) i przyrodniczych (Jaworce- Rogów-Zagajdzie, Kleniewo), turystyka krajoznawcza i kulturowa szlakiem Nałęczowskiej Kolei Dojazdowej, przebiegającej przez cztery gminy Powiatu Opolskiego (Karczmiska, Opole Lubelskie, Poniatowa, Wilków) oraz przez dwie gminy Powiatu Puławskiego (Wąwolnica, Nałęczów), agroturystyka oraz organizacja letniego wypoczynku dla dzieci w szkołach wiejskich. Wśród wielu atrakcji turystycznych występujących w powiecie opolskim na szczególną uwagę zasługuje kolejka wąskotorowa przebiegająca przez cztery gminy Powiatu Opolskiego (Wilków, Karczmiska, Opole Lubelskie, Poniatowa). Ciekawym miejscem jest takŝe miejscowość Emilcin, gdzie znajduje się jedyny istniejący do tej pory pomnik UFO w Polsce. Upamiętnia on wydarzenia z 10 maja 1978 roku, kiedy to doszło do spotkania mieszkańca Emilcina z istotami pozaziemskimi.

7 38 Mapa 7. Szlaki rowerowe Powiatu Opolskiego i okolic Jednak niezbędnym warunkiem do rozwoju róŝnych form turystyki w powiecie jest stworzenie odpowiedniej infrastruktury (w tym bazy noclegowo-gastronomicznej) oraz prowadzenie skutecznych działań promocyjnych. Obecnie na terenie powiatu funkcjonują 3 turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania (nieco ponad 3% obiektów w województwie). Łącznie obiekty te dysponują 111 miejscami noclegowymi, w tym 81% miejsc noclegowych dostępnych jest przez cały rok. Ocenia

8 39 się, Ŝe z bazy tej korzysta co roku około 5,8 tys. turystów, w tym 87 osób to turyści z zagranicy. WaŜnym elementem tworzącej się infrastruktury turystycznej są gospodarstwa agroturystyczne skupione w kilku stowarzyszeniach. Najliczniej gospodarstwa agroturystyczne występują w gminach: Wilków (5 gospodarstw), Opole Lubelskie (4 gospodarcze). W najbliŝszych latach naleŝy zadbać o dalszy rozwój gospodarstw agroturystycznych w powiecie oraz włączenie ich do kompleksowego systemu promocji i zwiększania zakresu świadczonych usług. W powiecie opolskim dość dobrze rozwija się infrastruktura szlaków turystycznych. Na terenie powiatu istnieje juŝ 1 szlak pieszy oraz 8 szlaków rowerowych. W poszczególnych gminach funkcjonują takŝe liczne ścieŝki edukacyjne, przebiegające przez najbardziej atrakcyjne przyrodniczo miejsca. WaŜne jest teŝ tworzenie gminnych centrów rekreacji i sportu oraz modernizacja istniejących obiektów sportowych. Mapa 8. Szlaki turystyczne i baza noclegowo-wypoczynkowa w powiecie opolskim

9 40 W celu rozwoju sektora usług turystycznych w powiecie naleŝy przede wszystkim dąŝyć do: dalszego rozwoju podstawowej infrastruktury, w tym przede wszystkim bazy gastronomicznej i noclegowej, niezbędnej do stworzenia kompleksowej oferty turystycznej i zapewnienia zadawalającej jakości usług, a takŝe rozwoju bazy sportowo-rekreacyjnej, przygotowania atrakcyjnej oferty turystycznej zdolnej przyciągnąć i zatrzymać na dłuŝej turystów, zwiększenia aktywności samorządów lokalnych i mieszkańców w zakresie tworzenia lokalnych produktów turystycznych i promowania ich na zewnątrz, modernizacji i adaptacji infrastruktury Nałęczowskiej Kolei Dojazdowej Infrastruktura techniczna WyposaŜenie powiatu w podstawową infrastrukturę techniczną decyduje w duŝym stopniu o jakości Ŝycia mieszkańców i wpływa na atrakcyjność inwestycyjną powiatu i wchodzących w jego skład gmin. Ogólnie naleŝy stwierdzić, Ŝe Powiat Opolski boryka się z wieloma problemami, jeŝeli chodzi o jakość i stopień wyposaŝenia w podstawową infrastrukturę techniczną. PoniŜej dokonano krótkiej analizy głównych elementów składowych infrastruktury technicznej w powiecie. Infrastruktura transportowa i komunikacyjna W skład infrastruktury transportowej powiatu wchodzi głównie sieć kolejowa i drogowa. Sieć kolejowa na terenie powiatu jest uboga, zarówno pod względem gęstości jak i stanu technicznego. Od Nałęczowa przez Karczmiska do Opola Lubelskiego i Poniatowej biegnie zabytkowa kolejka wąskotorowa. Obecnie jest wykorzystywana do sezonowego ruchu turystycznego. Na terenie Powiatu Opolskiego łączna długość infrastruktury drogowej wynosi km dróg i sieć ta obejmuje: 106,7 km dróg wojewódzkich, w tym: 747 (IłŜa - Lipsko - Solec nad Wisłą - Opole Lubelskie - BełŜyce - Konopnica), 817 (Kłudzie - rz. Wisła - Kamień - droga 747), 824 (śyrzyn - Puławy - Opole Lubelskie - Józefów - Annopol), 825 (Kamień - Józefów), 832 (Wola Rudzka - Poniatowa - KręŜnica Okrągła), 833 (Chodel - Kraśnik), 900 (Raj - rz. Wisła - Piotrawin - droga 825), 420,3 km dróg powiatowych, w tym 85% to drogi o nawierzchni utwardzonej, ok. 815 km dróg gminnych, Wykres 20. Udział dróg o nawierzchni gruntowej w drogach powiatowych ogółem

10 41 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS Parametry techniczne i uŝytkowe większości dróg powiatowych i gminnych nie odpowiadają wymaganym standardom. Wiele odcinków dróg nie posiada dostatecznej nośności - bardzo waŝnego parametru technicznego, przy obecnym stałym wzroście przewozu towarów transportem kołowym. Postępująca degradacja dróg wymaga przeprowadzenia na większości z nich duŝego zakresu remontów bieŝących, poprawy stanu poboczy i odwodnienia oraz uregulowania stanu prawnego pasów drogowych. Niestety, środki dostępne w budŝecie powiatu na modernizację sieci dróg powiatowych są dalece niewystarczające w stosunku do zidentyfikowanych potrzeb. Rocznie z budŝetu powiatu przeznaczanych jest nieco ponad 900 tys. zł na inwestycje w zakresie modernizacji dróg. Kwota ta nie pozwala nawet na bieŝące utrzymanie parametrów technicznych infrastruktury drogowej. Tymczasem potrzeby inwestycyjne w zakresie najwaŝniejszych inwestycji drogowych w powiecie obejmują między innymi takie zadania jak: Przebudowa drogi powiatowej nr 2552 L Wąwolnica Poniatowa (I odcinek dł ,47 mb, II odcinek dł mb, III odcinek dł. 4998,22 mb, przebudowa mostu na rzece Kowalance) Przebudowa drogi powiatowej nr 2639 L Józefów nad Wisłą Boiska Dzierzkowice, odcinek Józefów Prawno długości 6,0 km, Przebudowa drogi powiatowej nr 2247 L Chodel Borzechów Wilkołaz, odcinek Chodel granica powiatu długości 7,095 km, Przebudowa drogi powiatowej nr 2605 L Wilków Zagłoba Łaziska do dr woj. 824, odcinek Niedźwiada Łaziska, długości 4,300 km, Przebudowa drogi powiatowej nr 2630 L Poniatowa Chodel, odcinek Dąbrowa Wronowska Chodel ( dr woj. 747 ) długości 7,50 km, Przebudowa drogi powiatowej nr 2237 L Poniatowa Kraczewice Szczuczki, na odcinku Kraczewice Szczuczki długości 6,00 km, Budowa drogi klasy Z ul. Przemysłowa ul. Fabryczna w Opolu Lubelskim wraz z kanalizacją deszczową, długości 0,624 km, Przebudowa drogi powiatowej nr 2610 L Trzciniec Opole Lubelskie do dr woj. 824 na odcinku ulicy Szkolnej w Opolu Lubelskim długości 1600 mb, Budowa drogi powiatowej nr 2629 L Ruda Maciejowska Lipiny - Adelina Trzciniec w m. Lipiny długości 1,20 km

11 42 Szczegółowy wykaz dróg planowanych do realizacji umieszczony jest w załączniku do Strategii Rozwoju Powiatu Wieloletnim Planie Inwestycyjnym. Jednym z rozwiązań zwiększających zdolność inwestycyjną powiatu powinno być planowanie i realizacja wspólnych inwestycji drogowych w partnerstwie z gminami. Takie przedsięwzięcia pozwolą na optymalny wybór zadań inwestycyjnych oraz zwiększą szanse powiatu w ubieganiu się o dofinansowanie projektów ze środków z zewnątrz. W powiecie dosyć dobrze funkcjonuje sieć komunikacji autobusowej. Powiat ma bezpośrednie połączenia z sąsiednimi miastami powiatowymi a takŝe z Warszawą. Usługi w zakresie zbiorowego przewozu osób świadczone są przede wszystkim przez Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej, obsługujące większość linii, oraz przewoźników prywatnych Komunikacja Bus. Gospodarka wodno-ściekowa Stan infrastruktury wodno-kanalizacyjnej w powiecie jest niezadowalający, pomimo znacznych postępów dokonanych w tym zakresie na przestrzeni ostatnich lat. Zwodociągowanie powiatu oceniane jest na poziomie około 80% i w najbliŝszych latach prawdopodobnie wzrośnie w związku z planowanymi inwestycjami w tym zakresie. JednakŜe na obszarach o budowie rozproszonej, ze względu na wysoki koszt budowy sieci wodociągowej mieszkańcy będą nadal korzystać z własnych studni. Tabela 5. Zwodociągowanie i skanalizowanie gmin Powiatu Opolskiego (stan na r.) Stopień Stopień Lp. Nazwa gminy skanalizowania zwodociągowania % (%) 1. gm. Chodel 86, gm. Józefów nad Wisłą 69,03 7,3 3. gm. Karczmiska 75,07 6,5 4. gm. Łaziska 84, gm. Wilków 74, Poniatowa obszar miejski 96,08 95,4 7. Poniatowa obszar wiejski 43,26 6,6 8. Opole Lubelskie obszar miejski 95,6 75,0 9. Opole Lubelskie obszar wiejski 77,55 4,8 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z poszczególnych gmin Sieć kanalizacyjna nie rozwija się w powiecie w sposób skoordynowany z rozwojem sieci wodociągowej. O ile w latach roku powstało ponad 100 km wodociągów, to w tym samym czasie wybudowano jedynie około 24 km sieci kanalizacyjnej, której długość w roku 2006 wyniosła 66 km.

12 43 Wykres 21. Długość sieci wodociągowej i kanalizacyjnej (w km) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS Równocześnie z budową kanalizacji sanitarnej konieczna jest budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków, aby do wód powierzchniowych były wprowadzane wyłącznie ścieki oczyszczone, spełniające normy emisyjne. Obecnie w powiecie istnieje 7 oczyszczalni ścieków. Wykres 22. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS Jednocześnie udział osób korzystających z oczyszczalni w populacji zamieszkującej powiat jest obecnie znacznie niŝszy niŝ średnia dla Polski i województwa: 37% (o 16 punktów procentowych mniej niŝ w regionie i 25 niŝ w kraju). Znamienne jest, Ŝe z kanalizacji korzysta 98% mieszkańców miast i jedynie 12% mieszkańców wsi. Poziom skanalizowania poszczególnych gmin jest w dalszym ciągu bardzo niski i nie przekracza 10%.

13 44 Większość mieszkańców nieskanalizowanych terenów korzysta z szamb bezodpływowych. Szacuje się, Ŝe około 60-70% wytwarzanych przez mieszkańców gospodarstw rolnych ścieków w nieoczyszczonej formie trafia do gruntu, stwarzając tym samym zagroŝenie dla jakości środowiska wodnego. W celu dalszej poprawy stanu ochrony środowiska w powiecie, w przyszłości naleŝy przede wszystkim zadbać o inwestycje w zakresie zbiorczej sieci kanalizacyjnej. Zaś na terenach o rozproszonej zabudowie, poszczególne gminy powinny rozwaŝyć moŝliwość zbudowanie kompleksowego systemu oczyszczalni przydomowych. Mapa 9: Stopień wyposaŝenia powiatu w infrastrukturę ochrony środowiska Gospodarka odpadami Na stan środowiska znacząco wpływa gospodarka odpadami. Ocenia się, Ŝe rocznie na terenie powiatu powstaje około 13,5 tys. Mg odpadów. W 2006 r. zebrano Mg odpadów komunalnych zmieszanych. Około 86% tych odpadów pochodzi z gospodarstw domowych. Szacuje się, Ŝe najbliŝszych latach ilość zebranych odpadów komunalnych w powiecie będzie nieznacznie rosła i w 2015 roku wyniesie około 7,7 tys. Mg.

14 45 Podstawową metodą unieszkodliwiania odpadów jest ich deponowanie na składowiskach odpadów. Na terenie powiatu zlokalizowane są 3 składowiska odpadów komunalnych oraz 1 składowisko odpadów przemysłowych. MoŜna przyjąć, Ŝe odpady składowane to około 70% wytworzonej masy odpadów komunalnych, pozostałe są spalane, gromadzone w obrębie poszczególnych posesji, częściowo kompostowane, ale takŝe wywoŝone na dzikie wysypiska śmieci. Wskaźnik ten określa jak duŝe są jeszcze potrzeby w zakresie zbiórki, segregacji i odzysku odpadów komunalnych w obrębie powiatu. W ciągu najbliŝszych lat naleŝy doprowadzić do wdroŝenia sprawnego systemu zbiórki, segregacji i unieszkodliwiania odpadów w powiecie. Zarys funkcjonowania takiego systemu został opracowany w Programie ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami na lata dla Powiatu Opolskiego. Oprócz zrealizowania niezbędnych inwestycji, waŝnym elementem efektywnej gospodarki odpadami powinny być działania uświadamiające mieszkańców powiatu w zakresie właściwego postępowania z powstającymi w ich gospodarstwach odpadami. Infrastruktura elektroenergetyczna i gazowa Stan techniczny sieci energetycznej w poszczególnych gminach jest zróŝnicowany i w części gmin wymagający pilnej modernizacji. Układ energetyczny oparty jest na sieci wysokiego napięcia 110 kv z linami niskiego napięcia zasilającymi poszczególne obszary gminy. Na dzień dzisiejszy nie notuje się większych problemów z dostarczaniem energii elektrycznej do budynków i gospodarstw domowych. Praktycznie kaŝdy indywidualny odbiorca moŝe zostać podłączony do sieci energetycznej. W dłuŝszej perspektywie naleŝy jednak liczyć się z inwestycjami w zakresie infrastruktury niskonapięciowej, której stan techniczny z roku na rok się pogarsza. W 2006 roku w powiecie opolskim istniało ponad 310 km sieci gazowej, do której podłączonych jest prawie 5400 budynków. Z gazu sieciowego korzysta ok. 13% mieszkańców powiatu. Infrastruktura telekomunikacyjna Dostępność mieszkańców powiatu do infrastruktury telekomunikacyjnej systematycznie poprawia się. Dzieje się tak za sprawą rozwoju telefonii stacjonarnej (głównie TP S.A.), jak i coraz powszechniejszego dostępu mieszkańców do usług telefonii komórkowej. Praktycznie cały obszar powiatu objęty jest zasięgiem wszystkich funkcjonujących w Polsce operatorów sieci komórkowej (GSM/GPRS). Obecnie dostęp do internetu oferowany jest przez kilka działających w powiecie firm. Urzędy i instytucje publiczne mają dostęp do szerokopasmowego internetu oferowanego głównie przez TP S.A. Trudno dokładnie oszacować liczbę osób

15 46 korzystających z internetu, ale biorąc pod uwagę dość wysokie opłaty abonamentowe, naleŝy sądzić, Ŝe jest to ciągle niewielki odsetek mieszkańców. Dalszy rozwój społeczeństwa informacyjnego na terenie powiatu będzie uzaleŝniony od ograniczenia bariery ekonomicznej w dostępie do internetu oraz od efektywnego informatyzowania administracji publicznej na poziomie powiatu i poszczególnych gmin. Procesowi temu powinny towarzyszyć działania związane z uświadamianiem i edukacją mieszkańców jak korzystać z usług i technologii informacyjnych Infrastruktura społeczna Infrastruktura społeczna jest to zespół obiektów publicznych zaspokajających potrzeby socjalne, oświatowe i kulturalne ludności. Do infrastruktury społecznej zaliczamy infrastrukturę z zakresu oświaty i wychowania, kultury, ochrony zdrowia i opieki społecznej, wypoczynku i kultury fizycznej oraz bezpieczeństwa. Od stanu infrastruktury społecznej zaleŝy jakość Ŝycia mieszkańców i ich szanse rozwoju. Infrastruktura edukacyjna Jednym z waŝniejszych zadań samorządów lokalnych jest zapewnienie mieszkańcom dostępu do edukacji. Liczba szkół w powiecie systematycznie spada, w latach liczba szkół podstawowych spadła z 46 do 37. W roku szkolnym 2007/2008 w skład infrastruktury edukacyjnej wchodziło: 5 placówek wychowania przedszkolnego i 31 oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych, do których uczęszcza łącznie 1141 dzieci, 37 szkół podstawowych, do których uczęszcza dzieci, 10 gimnazjów, do których uczęszcza uczniów, 3 zasadnicze szkoły zawodowe, do których uczęszcza 226 uczniów 10 szkół średnich zawodowych, w tym 4 licea profilowane, 6 technika (łącznie 1127 uczniów), 4 licea ogólnokształcące (ponad 730 uczniów), 1 uzupełniające liceum ogólnokształcące dla dorosłych (32 uczniów) 6 szkół policealnych. Samorządowi powiatowemu podporządkowanych jest sześć placówek:. Zespół Szkół w Chodlu, Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy w Karczmiskach, Zespół Szkół w Opolu Lubelskim, Zespół Szkół Zawodowych im. Stanisława Konarskiego w Opolu Lubelskim, Liceum Ogólnokształcące w Poniatowej, Zespół Szkół Technicznych w Poniatowej W celu poprawy standardów kształcenia większość placówek edukacyjnych podległych samorządowi powiatowemu wymaga wsparcia inwestycyjnego, m.in. w zakresie modernizacji budynków szkolnych, dostosowania infrastruktury sportowej do wymaganych standardów oraz zakupu niezbędnego wyposaŝenia i pomocy naukowych. Na skutek zmian demograficznych, liczba uczniów stale spada. Trend ten jest widoczny w przedszkolach w klasach 0 (dzieci w wieku 6 lat). W ciągu ostatnich

16 47 9 lat liczba dzieci spadła z 907 do 551. Łącznie edukacją przedszkolną objętych jest 46% populacji dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Wskaźnik ten dla województwa wynosi prawie 38%. Wykres 23. Liczba dzieci w przedszkolach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS W ślad za spadkiem liczby 6-latków spada takŝe liczba uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych. W podstawówkach w 2004 r. uczyło się ponad uczniów, natomiast w 2007 roku juŝ tylko Na poziomie gimnazjalnym takŝe nastąpił spadek liczby uczniów (z uczniów w 2001 roku do w roku 2007). Wykres 24. Liczba uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjalnych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS