Szkodliwe czynniki biologiczne. KM PSP w Tarnowie 2008 r.

Transkrypt

1 Szkodliwe czynniki biologiczne. KM PSP w Tarnowie 2008 r.

2 ZAGROŻENIA BIOLOGICZNE I CHEMICZNE Ekspozycja na czynniki biologiczne często prowadzi do wystąpienia wielu niekorzystnych skutków zdrowotnych u narażonych osób. Wypracowanie wartości normatywnych i (lub) referencyjnych dla biologicznych czynników szkodliwych obecnych w środowisku pracy jest warunkiem koniecznym zachowania właściwego stanu środowiska zarówno pracy, jak i pozazawodowego, a także właściwej jego kontroli i oceny.

3 UWAGI WSTĘPNE Biologiczne czynniki szkodliwe stanowią bardzo ważny i coraz częściej doceniany problem zarówno medycyny pracy, jak i zdrowia publicznego. Analizy ocen epidemiologicznych wskazują, że w skali całego świata, co najmniej kilkaset milionów ludzi jest narażonych na ich działanie. Szacuje się, że tego typu narażenie występuje, nie licząc pozazawodowego środowiska wnętrz, w co najmniej 148 specjalistycznych grupach zawodowych należących do 22 kategorii dużych gałęzi gospodarki. Narażenie na czynniki biologiczne w środowisku zawodowym i pozazawodowym jest zatem powszechne i często prowadzi do wystąpienia wielu niekorzystnych skutków zdrowotnych, poczynając od prostych podrażnień i dolegliwości, przez reakcje alergiczne, aż do wystąpienia infekcji, chorób zakaźnych i reakcji toksycznych. Najpowszechniejsze zagrożenie w środowisku pracy biologiczne czynniki szkodliwe stwarzają jako składniki bioaerozoli, które przenoszone drogą powietrzno-pyłową lub powietrznokropelkową wnikają do organizmu przez skórę, błony śluzowe czy ukłucie krwiopijnych stawonogów, a rzadziej dostają się do organizmu drogą pokarmową, która nie jest drogą typową dla zakażeń zawodowych. Jak się wydaje, warunkiem zachowania prawidłowego stanu środowiska pracy i pełnego komfortu zdrowotnego jest właściwa kontrola narażenia ludzi oraz parametrów zanieczyszczenia środowiska biologicznymi czynnikami szkodliwymi.

4 Większość zagrożeń o charakterze biologicznym i chemicznym może się zdarzyć, gdy nastąpi uwolnienie do środowiska niebezpiecznych ilości substancji toksycznych. Narażony możesz być na działanie tych substancji toksycznych poprzez: wdychanie ich, spożywanie skażonego jedzenia, wody lub lekarstw, dotykanie lub wchodzenie w jakikolwiek inny kontakt ze skażonymi rzeczami. Może się zdarzyć, że nie będziesz w stanie zobaczyć lub wyczuć niczego nietypowego. W czasie niebezpiecznego zdarzenia o charakterze chemicznym lub biologicznym władze wydadzą Ci odpowiednie instrukcje. Możesz zostać poproszony o ewakuowanie się, udanie się na wyżej położony obszar, ustawienie się pod wiatr, pozostanie w mieszkaniu lub udanie się wyznaczone miejsce. Możesz także znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie zdarzenia i nie zdawać sobie sprawy z niebezpieczeństwa. Gdy zauważysz ludzi wymiotujących, w konwulsjach lub zdezorientowanych natychmiast poinformuj służby medyczne, opuść to miejsce i szukaj pomocy medycznej.

5 Czynniki biologiczne - podstawy prawne 1. DYREKTYWA 2000/54/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy (Dz.U WE L 262/21 z 17 października 2000 roku) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 roku w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. Nr 81 poz.716 z późn. zm) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005r. w/s badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach z późniejszymi zmianami (Dz.U, Nr 126, poz. 1384) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 listopada 2005 r. w/s wykazu stanowisk pracy oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonania pracownikom podejmujących pracę lub zatrudnionych na tych stanowiskach (Dz.U. Nr 250, poz.2113). 6. WYTYCZNE DO ORGANIZACJI RATOWNICTWA MEDYCZNEGO W KRAJOWYM SYSTEMIE RATOWNICZO GAŚNICZYM KG PSP.

6 Szkodliwe czynniki biologiczne obejmują: drobnoustroje komórkowe (bakterie, grzyby, pierwotniaki) 1 pasożyty wewnętrzne człowieka 2 jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materia genetycznego (wirusy, wiroidy) 3 zmodyfikowane genetycznie hodowle komórkowe 4 Czynniki te mogą być przyczyną zakażenia, alergii lub zatrucia.

7 Klasyfikacja - kryteria Mikroorganizmy zaklasyfikowano do czterech grup zagrożenia, zgodnie z poziomem ryzyka zakażenia: -możliwość wywołania chorób u człowieka -zagrożenia dla pracowników -rozprzestrzenianie się /lub nie wśród ludzi -możliwości profilaktyki lub leczenia Wykaz prac narażających pracowników na działanie czynników biologicznych: 1 praca w zakładach produkujących żywność 2 praca w rolnictwie 3 praca, podczas której dochodzi do kontaktu ze zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego 4 praca w jednostkach ochrony zdrowia 5 praca w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych 6 praca w zakładach gospodarki odpadami 7 praca przy oczyszczaniu ścieków 8 praca w innych okolicznościach niż wyżej wymienione, podczas której jest potwierdzone narażenie na działanie czynników biologicznych

8 Grupy zagrożenia szkodliwych czynników w biologicznych Grupa zagrożenia 1 Czynniki biologiczne, przez które wywołanie chorób u ludzi jest mało prawdopodobne. Grupa zagrożenia 2 Czynniki biologiczne, które mogą wywoływać choroby u ludzi, mogą być niebezpieczne dla pracowników, ale rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest mało prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia. Grupa zagrożenia 3 Czynniki biologiczne, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla pracowników, a ich rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia. Grupa 3 ** do tej grupy należą czynniki biologiczne, które stanowią ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, ponieważ nie są zazwyczaj przenoszone drogą powietrzną. Grupa zagrożenia 4 Czynniki biologiczne, które wywołują u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla pracowników, a ich rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj nie istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia. Oznaczenia A, T, V, D Wykaz czynników biologicznych zawiera oddzielne wskazania w przypadkach, gdy prawdopodobne jest wywoływanie przez czynniki biologiczne reakcji alergicznych (A) lub toksycznych (T), gdy dostępna jest skuteczna szczepionka (V) lub, gdy wskazane jest przechowywanie listy narażonych pracowników przez okres dłuższy niż 10 lat (D).

9 Obowiązki pracodawcy - ocena ryzyka W celu ochrony pracowników przed zagrożeniami powodowanymi przez szkodliwe czynniki biologiczne pracodawca jest obowiązany do stosowania wszelkich dostępnych środków eliminujących narażenie lub ograniczających stopień tego narażenia. Przed wyborem środków zapobiegawczych pracodawca dokonuje oceny ryzyka zawodowego, na jakie jest lub może być narażony pracownik, uwzględniając w szczególności: klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych; rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia pracownika na działanie poszczególnych szkodliwych czynników biologicznych; informacje o potencjalnym działaniu alergizującym lub toksycznym; informacje o chorobach, które mogą wystąpić w następstwie wykonywanej pracy; informacje o stwierdzonych chorobach, które mają bezpośredni związek z wykonywaną pracą Stosowanie środków zapobiegawczych nie zwalnia pracodawcy z obowiązku unikania stosowania szkodliwych czynników biologicznych (jeżeli rodzaj prowadzonej działalności na to pozwala).

10 Rejestr pracowników Obowiązki pracodawcy - rejestry Pracodawca ma obowiązek prowadzić rejestr pracowników narażonych na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy 3 lub 4 zagrożenia w formie elektronicznej lub księgi rejestrowej. W rejestrze pracowników powinny być uwzględnione następujące informacje: stopień zagrożenia spowodowanego działaniem szkodliwych czynników biologicznych; 1 2 przewidywane awarie i wypadki związane z narażeniem na działanie szkodliwych czynników biologicznych; wynik przeprowadzonej oceny ryzyka z podaniem nazwy szkodliwych czynników biologicznych i grupy zagrożenia; 3 liczby pracowników narażonych na działanie szkodliwych czynników biologicznych; 4 imię, nazwisko, stanowisko oraz numeru telefonu kontaktowego osoby odpowiedzialnej u pracodawcy za bezpieczeństwo i higienę pracy oraz ochronę zdrowia pracowników. 5

11 Lp. Grupa zawodowa/ stanowisko Rejestr strażak aków w KM PSP w Tarnowie Rodzaj wykonywanej pracy Klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia wg grup zagrożenia Awaria, wypadki związane z narażeniem na działanie szkodliwego czynnika biologicznego, Nr meldunku ze zdarzenia Liczba narażonych na działanie czynnika Mężczyźni Kobiety 1 D-cy JRG Wg rejestru Wg rejestru 4 2 D-cy zmian Wg rejestru Wg rejestru 6 3 D-cy sekcji Wg rejestru Wg rejestru 12 4 St.specjalista ratownik Wg rejestru Wg rejestru 3 5 D-ca Zastępu Wg rejestru Wg rejestru 24 6 St.Specjalista Rat. Wg rejestru Wg rejestru 3 7 Specjalista Rat. Wg rejestru Wg rejestru 12 8 St.Operator Sprzętu Spec. 9 Operator Sprzętu Spec Wg rejestru Wg rejestru 30 Wg rejestru Wg rejestru St. Rat-Kierowca Wg rejestru Wg rejestru St. Ratownik Wg rejestru Wg rejestru Grupa operacyjna Wg rejestru Wg rejestru 16 Razem: = 183

12 Rejestr prac Pracodawca ma obowiązek prowadzić rejestr prac narażających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy 3 lub 4 zagrożenia w formie elektronicznej lub księgi rejestrowej: W rejestrze prac powinny być uwzględnione następujące informacje: 1 liczba pracowników wykonujących te prace; 2 wykaz czynności, podczas których pracownik jest lub może być narażony na działanie szkodliwych czynników biologicznych; 3 imię, nazwisko, stanowisko oraz telefon kontaktowy pracodawcy lub osoby przez niego upoważnionej do nadzoru w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

13 Rejestr prac narażaj ających strażak aków/pracowników w KM PSP w Tarnowie na działanie anie szkodliwego czynnika biologicznego. Lp. Stanowisko Prace narażające Szkodliwy czynnik biologiczny/ klasyfikacja czynnika wg grupy zagrożeń Clostridium tetani / 2 (laseczka 1 Dowództwo JRG 2 Dowódca sekcji Działania ratowniczo-gaśnicze, pomoc przedmedyczna, usuwanie gniazd os, szerszeni Działania ratowniczo-gaśnicze, pomoc przedmedyczna, usuwanie gniazd os, szerszeni tężca) WZW C / 3 WZW B / 3 Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności / 3 (HIV) Clostridium tetani / 2 WZW C / 3 WZW B / 3 Szczepienia V D V, D D V V 3 Dowódca zastępu Działania ratowniczo-gaśnicze, pomoc przedmedyczna, usuwanie gniazd os, szerszeni Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności / 3 Clostridium tetani / 2 WZW C / 3 WZW B / 3 V V 4 Dowódca zmiany Działania ratowniczo-gaśnicze, pomoc przedmedyczna, usuwanie gniazd os, szerszeni Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności / 3 Clostridium tetani / 2 WZW C / 3 WZW B / 3 Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności / 3 V V

14 5 Osoby pełniące służbę w grupie operacyjnej Działania ratowniczo-gaśnicze, pomoc przedmedyczna, usuwanie gniazd os, szerszeni 6 Ratownik Działania ratowniczo-gaśnicze, pomoc przedmedyczna, kontakt z krwią, niezamierzony kontakt zawodowy z owadami (usuwanie gniazd os, szerszeni), kontakt z glebą 7 Ratownik kierowca Działania ratowniczo-gaśnicze, pomoc przedmedyczna, usuwanie gniazd os, szerszeni Clostridium tetani / 2 WZW C / 3 WZW B / 3 Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności / 3 Clostridium tetani / 2 WZW C / 3 WZW B / 3 Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności / 3 Clostridium tetani / 2 WZW C / 3 WZW B / 3 V V V V V V 8 Ratownik specjalista Działania ratowniczo-gaśnicze, pomoc przedmedyczna, usuwanie gniazd os, szerszeni Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności / 3 Clostridium tetani / 2 WZW C / 3 WZW B / 3 V V Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności / 3 Środki zapobiegawcze: stosowanie odzieży ochronnej i środków ochrony osobistej jednorazowego użytku

15 Obowiązki pracodawcy - informowanie właściwego w Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego Informację dotyczącą użycia szkodliwych czynników biologicznych w celach naukowobadawczych lub przemysłowych pracodawca przekazuje właściwemu inspektorowi sanitarnemu w następujących przypadkach: 1 co najmniej 30 dni przed dniem użycia po raz pierwszy szkodliwego czynnika biologicznego zakwalifikowanego do grupy 2-4 zagrożenia; 2 3 w każdym przypadku, gdy zachodzą istotne zmiany mające znaczenie dla bezpieczeństwa i zdrowia pracownika w miejscu pracy; w ciągu 30 dni po zakończeniu działalności przez przedsiębiorstwo lub zakład; 4 niezwłocznie, w przypadku każdej awarii lub wypadku, które mogły spowodować uwolnienie się szkodliwego czynnika biologicznego zakwalifikowanego do grupy 2-4 zagrożenia.

16 Obowiązki pracodawcy - szkolenia Pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom systematycznego szkolenia; szkolenie winno być przeprowadzane w trybie określonym w przepisach w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy Szkolenie pracowników powinno uwzględniać zagadnienia dotyczące: 1 2 potencjalnego zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników spowodowanego działaniem szkodliwych czynników biologicznych; środków, które należy podjąć w celu zapobiegania zagrożeniom spowodowanym działaniem szkodliwych czynników biologicznych; 3 wymagań higieniczno-sanitarnych; 4 wyposażenia i stosowania środków ochrony zbiorowej i indywidualnej; 5 działań, które pracownicy powinni podjąć w razie wystąpienia awarii lub wypadków.

17 PROCEDURY POSTĘPOWANIA POWANIA W PRZYPADKU NARAŻENIA NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE ORAZ ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ STRAŻAK AKÓW: Ekspozycja zawodowa to narażenie na zakażenie m.in. HBV, HCV, HIV w czasie wykonywania pracy zawodowej. Materiałem zakaźnym może być każdy materiał biologiczny zawierający w tym wirusa w ilości niezbędnej do zakażenia. Krew i każda wydzielina lub wydalina zawierająca krew jest najniebezpieczniejszym źródłem zakażenia wirusami. Potencjalnie infekcyjny materiał (IPIM) zawierający HIV może być: Nasienie, wydzielina pochwowa, Płyn rdzeniowo-mózgowy, Płyn opłucnowy, Maź stawowa, Płyn osierdziowy, otrzewnowy, owodniowy, Mleko kobiece, Jakakolwiek oddzielona tkanka lub narząd człowieka żywego lub martwego, Komórki lub hodowlana tkanka zawierająca HIV, Hodowle narządów, Pożywki zawierające HBV, HCV, HIV.

18 UWAGA: Mocz, kał, ślina, plwocina, wymiocina, wydzielina z nosa, pot i łzy, (jeśli nie zawierają krwi lub IPIM) NIE SĄ ZAKAŹNE. Kontakt z nimi nie wymaga zastosowania profilaktyki poekspozycyjnej.

19 PRAWDOPODOBIEŃSTWO ZAKAŻENIA Prawdopodobieństwo zakażenia po ekspozycji związanej z uszkodzeniem skóry wynosi dla: HBV 30 %, HCV 5-15 %, HIV ekspozycja przez skórna 0,3 %. HIV ekspozycja na śluzówki 0,09 % Najmniejsza ilość krwi, która może przenieść zakażenie to: HBV 0,00004 ml, HIV 0,1 ml.

20 DZIAŁANIE ANIE NATYCHMIASTOWE PO EKSPOZYCJI: Jeśli doszło do kontaktu z materiałem zakaźnym, to poniższe działanie może Cię uchronić przed zakażeniem HIV i IPIM. Przemyć skórę wodą z mydłem, Nie tamować krwawienia, Nie wyciskać rany (krwi), Nie używać standartowych środków dezynfekcyjnych (jodyny, spirytusu), Skaleczoną skórę przemyć środkiem do dezynfekcji rąk a następnie 2-krotnie wetrzeć ten preparat w miejsce i okolice zranienia, Błony śluzowe i spojówki przepłukać kilkakrotnie wodą lub 0,9% roztworem NaCl (nie używać do płukania jamy ustnej środków dezynfekcyjnych na bazie alkoholu), Miejsce zranienia zabezpieczyć opatrunkiem jałowym, Jeśli krew dostanie się do ust trzeba ją wypluć i przepłukać jamę ustną kilkanaście razy czystą wodą.

21 Powyższy fakt należy niezwłocznie zgłosić przełożonemu i odnotowanie go jako wypadku w pracy z podaniem: Daty i godziny, Rodzaj ekspozycji, Wywiad medyczny dot. osoby będącej potencjalnym źródłem zakażenia. Należy pobrać po 5 ml. surowicy od osoby eksponowanej i osoby będącej potencjalnym źródłem zakażenia do badań serologicznych (przeciwciała anty-hiv i anty-hcv, HBSAg, anty-hbs, w celu ustalenia statusu serologicznego obu osób w momencie ekspozycji.

22 DALSZE POSTĘPOWANIE: Jak najszybciej zgłosić się do ośrodka specjalistycznego chorób zakaźnych aby lekarz po ocenie ryzyka mógł ocenić i podjąć decyzję o włączeniu profilaktyki poekspozycyjnej lub jej zaniechania. Profilaktyki HIV nie stosuje się po ekspozycji na skórę nieuszkodzoną. Profilaktyka powinna być wdrożona jak najszybciej (2-4 godzin). Skuteczność profilaktyki poekspozycyjnej lekiem przeciwwirusowym w przypadku HIV wynosi 80 %. ZAPAMIĘTAJ: Każda krew jest potencjalnie zakażona i kontakt z materiałem zakaźnym niesie ryzyko zakażenia m.in. wirusami HBV, HCV, HIV. (materiał źródłowy :Aneta Cybuła Krajowe Centrum ds. AIDS W-wa 2006 r.).

23 DZIAŁANIA ANIA ZABEZPIECZAJĄCE CE I PROFILAKTYCZNE REALIZOWANE PRZEZ KM PSP w TARNOWIE Działania z zakresu ratownictwa w tym medycznego niosą za sobą ryzyko kontaktu ratownika z krwią i IPIM pochodzącej najczęściej od osoby ratowanej. Wśród osób, którym jest udzielana pomoc przez strażaków mogą bowiem znajdować się chorzy lub nosiciele niektórych przenoszonych drogą krwi schorzeń wirusowych, istnieje więc potencjalna możliwość przeniesienia się zarażenia na ratownika. Zabezpieczenie medyczne w przypadku ekspozycji. W dniu r. została podpisana umowa z Szpitalem Wojewódzkim im.św.łukasza w Tarnowie dot. wczesnego wykrywania i zapobiegania ewentualnym zakażeniom krwiopochodnym tj. wirusem HIV, WZW B i WZW C. Umowa umożliwia podjęcie skutecznej profilaktyki i natychmiastowego leczenia.

24 Jeśli doszło do sytuacji która może spowodować zakażenie wirusami należy postępować zgodnie z procedurą opisaną wyżej. W przypadku zgłoszenia się do lekarza dyżurnego Szpitalnego Oddziału Ratunkowego w Tarnowie do jego obowiązków należy: Dokonać konsultacji z poszkodowanym Przeprowadzić szczegółowy wywiad Wdrożyć ustalone procedury medyczne Wykonać testy krwi sprawcy i poszkodowanego Zastosować odpowiednie leczenie (jak będzie konieczne) Zapewnić konsultację poekspozycyjną pracownika przez Ordynatora Oddziału.

25 RODZAJE EKSPOZYCJI: Ekspozycja nie wymagająca szczegółowego postępowania: Ekspozycja skóry nieuszkodzonej Ekspozycja wątpliwa: Powierzchowne skaleczenie przedmiotem uznanym za nieskażony Powierzchowna rana bez następstw widocznego krwawienia wywołana przez przedmiot uznany za nieskażony Wcześniej nabyte skaleczenie lub rana skażona płynem ustrojowym innym niż krew lub IPIM a nie zawierająca śladu krwi (np.:mocz)

26 Ekspozycja wymagająca postępowania poekspozycyjnego i obserwacji: Ekspozycja prawdopodobna: Śródskórna (powierzchniowa) skaleczenie przedmiotem skażonym krwią lub IPIM Powierzchniowa rana bez następstw widocznego krwawienia wywołana przez przedmiot skażony krwią lub IPIM Wcześniej nabyte skaleczenie lub rana skażona krwią lub IPIM Kontakt śluzówek, spojówek z krwią lub IPIM. Ekspozycja ewidentna: Uszkodzenie przenikające przedmiotem skażonym krwią lub IPIM Wstrzyknięcie krwi nie uwzględnione w punkcie ekspozycja masywna Skaleczenie lub podobna rana z następowym krwawieniem wywołana przez przedmiot w sposób widoczny zanieczyszczony krwią lub IPIM Każde bezpośrednie wprowadzenie materiału biologicznego, zawierającego (lub prawdopodobnie zawierającego) HIV, HBV, HCV nie uwzględnione powyżej. Ekspozycja masywna: Przetoczenie krwi Wstrzyknięcie dużej objętości (ponad 1 ml) krwi lub IPIM.

27 Jeśli wynik testów w kierunku zakażenia HIV, HBV, HCV u pacjenta będącego powodem ekspozycji są ujemne powinno się powtórzyć badanie po 3-6 miesiącach i po okresie okna serologicznego. Do czasu ewentualnego uzyskania wyniku dodatniego powyższego badania nie należy podejmować żadnych działań. Szpitalny Oddział Ratunkowy ZOZ MSWiA w Krakowie ul Galla 25 posiada zestawy leków antywirusowych stosowanych w ramach wczesnej profilaktyki poekspozycyjnej. Leki są bezpłatne i mogą być wykorzystane w sytuacji zagrożenia - podczas pełnienia służby przez strażaków PSP. Procedura toku postępowania j/w.

28 ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Odzież ochronna (USP) na wyposażeniu osobistym Uzbrojenie osobiste Rękawiczki medyczne (lateksowe-jednorazowe) Środki do odkażania i dezynfekcji Opakowania na materiał skażony Pracuj zawsze w rękawiczkach: Dzięki osłonięciu ręki rękawiczkami lateksowymi przy zakłuciu igłą ryzyko zakażenia HIV zmniejsza się o około 50 %

29 I N S T R U K C J A czyszczenia ubrań, rękawic specjalnych i sprzętu po zakończeniu akcji ratowniczo-gaśniczych w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia kontaktu ratownika z czynnikami biologicznymi / krew, płyny ustrojowe /. 1. W przypadku stwierdzenia lub podejrzenia zabrudzenia ubrania /rękawic/ specjalnego oraz sprzętu krwią lub innymi płynami ustrojowymi należy na miejscu akcji po zakończeniu prowadzenia działań ratowniczo- gaśniczych zdjąć zainfekowane ubranie /rękawice/ w rękawiczkach jednorazowych lateksowych i włożyć je do worka znajdującego się na wyposażeniu każdego samochodu. 2. Po powrocie do strażnicy wyjąć zabrudzone ubranie /rękawice/ z worka w rękawiczkach lateksowych i zawiesić na wieszaku przed myjnią garażową JRG. 3. Przygotować roztwór środka dezynfekującego PERA SAFE wg następującej procedury : przy pomocy podziałki na zakrętce odmierzyć ilość preparatu potrzebną do sporządzenia stosownej ilości roztworu. 4. Za pomocą spryskiwacza nanieść środek dezynfekujący na ubranie /rękawice/ lub sprzęt i pozostawić pod jego działaniem na okres 20 min. tak aby powierzchnia dezynfekowana była wilgotna. 5. Spłukać ubranie /rękawice/ lub sprzęt ciepłą wodą przy pomocy myjki wysokociśnieniowej i pozostawić do całkowitego wyschnięcia. 6. Postępowanie z roztworem : roztwór PERA SAFE stosować przez czas nie dłuższy niż 4 godziny od momentu jego przygotowania. 7. Środki ostrożności: preparat w postaci proszku działa drażniąco na oczy i skórę nie wdychać pyłu, unikać zanieczyszczenia skóry i oczu. W przypadku zanieczyszczenia oczu przemyć natychmiast dużą ilością wody, zwrócić się o pomoc lekarską. Tarnów dnia 5 wrzesień 2002 r.

30 I N S T R U K C J A mycia i dezynfekcji rąk w przypadku zabrudzenia /podejrzenia zabrudzenia/ krwią lub płynami ustrojowymi. 1. Czynności wstępne. Jeżeli ręce mimo stosowania rękawic miały kontakt z powierzchnią silnie zanieczyszczoną czynnikami biologicznymi to należy je najpierw dokładnie umyć a następnie zdezynfekować. Gdy ręce nie są zabrudzone, można je zdezynfekować bez wstępnego mycia. Czynności te należy wykonać zaraz po zakończeniu akcji ratowniczej. 2. Zasady mycia i dezynfekcji rąk. Podczas mycia i dezynfekcji należy zwrócić uwagę, aby cała powierzchnia rąk została oczyszczona, łącznie z grzbietową częścią dłoni,nadgarstka, powierzchnią między palcami oraz powierzchnią około paznokciową. 3. Etapy mycia i dezynfekcji rąk. - pocieranie wewnętrznych części dłoni, - pocieranie wewnętrzną częścią prawej o grzbietową część lewej dłoni,a następnie odwrotnie, - pocieranie wewnętrznych części dłoni z przeplecionymi palcami, aż do zagłębień między palcowych, - pocieranie górnych części palców prawej dłoni o wewnętrzną część lewej dłoni, a następnie odwrotnie, - obrotowe pocieranie kciuka prawej dłoni o wewnętrzną część zaciśniętej na nim lewej dłoni, a następnie odwrotnie, - obrotowe pocieranie wewnętrznej części prawej dłoni złączonymi palcami lewej dłoni, a następnie odwrotnie. Tarnów dnia 5 wrzesień 2002 r.

31 WYTYCZNE DO ORGANIZACJI RATOWNICTWA MEDYCZNEGO W KRAJOWYM SYSTEMIE RATOWNICZO GAŚNICZYM Załącznik nr 2 standard wyposażenia jednostek ratowniczo gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej; jednostek ochotniczych straży pożarnych i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz podmiotów ratowniczych włączonych lub aspirujących do KSRG w zestawy ratownictwa medycznego i w sprzęt dydaktyczny Minimalne wymagania dla zestawów ratownictwa medycznego R-1. -Płyn do dezynfekcji rąk - 1 szt. / min. 250 ml/

32 Załącznik nr 5 Szczegółowe procedury dezynfekcji dla poszczególnych elementów sprzętu ratownictwa medycznego w zestawie R - 1 i R-2. RĘCE I SKÓRA Postępowanie dezynfekcyjne w przypadku zanieczyszczenia skóry organicznymi substancjami, wydzielinami ustrojowymi lub krwią: Postępowanie dezynfekcyjne przed przystąpieniem do udzielenia pomocy medycznej przez ratownika: W przypadku braku możliwości zastosowania procedur dezynfekcyjnych przed zastosowaniem sprzętu do realizacji zada z zakresu ratownictwa medycznego należy w dokumentacji zdarzenia zaznaczyć odstąpienie od zasad powszechnie uznanych za bezpieczne. RURKA USTNO GARDŁOWA WIELORAZOWA ZESTAW DO TLENOTERAPII BIERNEJ WOREK SAMOROZPRĘŻALNY KOŁNIERZ ORTOPEDYCZNY SZYNY UNIERUCHAMIAJCE TYPU KRAMER NOSZE TYPU DESKA ORTOPEDYCZNA STABILIZATOR GŁOWY ZESTAW SSĄCY MECHANICZNY TORBA TRANSPORTOWA I PASY MOCUJCE ODZIEŻ OCHRONNA I BIELIZNA RESPIRATOR TRANSPORTOWY

33 CHOROBY ZAWODOWE Czynniki biologiczne wywierają niekorzystny wpływ na organizm ludzki i mogą być przyczyną chorób zawodowych. Czynniki wywołujące choroby zawodowe ( wirusy, riketsje, bakterie, grzyby itp.) Zawodowe choroby zakaźne i inwazyjne: Bruceloza odzwierzęca choroba zakaźna narażeni pracownicy hodowli zwierząt, służb weterynaryjnych. Leptospiroza -odzwierzęca choroba zakaźna narażeni pracownicy j/w, melioracji, kanalizacji, robót ziemnych, hodowców zwierząt i drobiu. WZW A i B grupy zawodowe mające kontakt z krwią i IPIM. Schorzenia układu oddechowego wywołane przez drobnoustroje pochodzenia roślinnego, bezpośredni kontakt z pyłem w wyniki prowadzonego procesu technologicznego. Narażeni rolnicy, młynarze w tartakach. Choroby uczuleniowe powodowane przez alergeny pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego.

34 Wykaz chorób b w związku zku ze szczególnymi właściwow ciwościami ciami lub warunkami służby s w PSP zał.. Nr 1 do Rozporządzenia MSWiA z dnia 29 września 2005 r. Ws.. Wykazu schorzeń i chorób b pozostających w związku zku ze służbąs w PSP Dz.U z 2005 r. Nr 206, poz Pkt. 15. Choroby zakaźne, inwazyjne i tropikalne w przepadkach gdy źródło choroby znajdowało się w środowisku służby. Powikłania szczepień ochronnych wykonanych w związku z wykonywaną służbą.

35 OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO Karta informacyjna o zagrożeniach strażaka podczas wykonywania czynności ratowniczych Zagrożenie Źródło zagrożenia (przyczyna) Możliwe skutki Środki ochrony Ugryzienie przez owady. Usuwanie gniazd os i szerszeni Dyskomfort, alergie. Wzmożona uwaga, Sprzęt i środki ochrony indywidualnej i osobistej.

36 Zagrożenia biologiczne Zagrożenie Źródło zagrożenia (przyczyna) Możliwe skutki Środki ochrony Grupa Droga zakażenia Rejestr/przechowywanie akt WZW C Ludzie Zapalenie wątroby, marskość, rak wątroby Sprzęt i środki ochrony indywidualnej i osobistej. Dezynfekcja, odkażanie (sprzętu i odzieży) Gr 3 brak szczepień Bezpośrednie skaleczenie (kontakt) przez krew i IPIM TAK WZW B Ludzie/gryzonie Zapalenie wątroby, marskość, rak wątroby Sprzęt i środki ochrony indywidualnej i osobistej. Dezynfekcja, odkażanie (sprzętu i odzieży) szczepienia. Gr 3 Szczepienia Bezpośrednie skaleczenie (kontakt) przez krew i IPIM TAK HIV Ludzie AIDS zespół nabytego obniżenia odporności Infekcje towarzyszące Nowotwory, śmierć. Sprzęt i środki ochrony indywidualnej i osobistej.(ubranie, uzbrojenie, rękawice jednorazowe). Dezynfekcja, odkażanie (sprzętu i odzieży). Gr 3 Brak szczepień Bezpośrednia przez krew i IPIM TAK Clostridium tetani Laseczka tężca Nawóz (zwierzęcy), gleba, toksyny. Tężec Szczepienia, szybkie opatrywanie ran, środki ochrony indywidualnej, podawanie antytoksyny antytężcowej po skaleczeniach. Gr 2 Szczepienia Bezpośrednia (przyranna) NIE

37 Karta informacji o ryzyku zawodowym strażaka podczas wykonywania czynności ratowniczych Zagrożenie Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo Ryzyko WZW C Średnia Mało prawdopodobne Małe WZW B Średnia Prawdopodobne Średnie HIV Duże Mało prawdopodobne Średnie Clostridium tetani Laseczka tężca Średnia Prawdopodobne Średnie Ugryzienie przez owady Małe Prawdopodobne Małe Oceny ryzyka zawodowego dokonano metodą wg PN w skali trzystopniowej.

38 ODPADY NIEBEZPIECZNE POMEDYCZNE Załącznik nr 5 Szczegółowe procedury dezynfekcji dla poszczególnych elementów sprzętu ratownictwa medycznego w zestawie R - 1 i R-2. Worek plastikowy z zamknięciem na odpady - 2 szt. / po 20 litrów/. Podstawy prawne: Ustawa z dnia r. o odpadach Dz.U z 2007 r. Nr39, poz. 251, Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych Dz. U z 2001 r. Nr 63, poz. 638.

39 DZIĘKUJ KUJĘ ZA UWAGĘ. Opracował: st. kpt. mgr inż. Paweł Mazurek.