No i jest! Wykluł się jak z wiosennego jajka pierwszy numer gazetki Muzeum

Transkrypt

1 No i jest! Wykluł się jak z wiosennego jajka pierwszy numer gazetki Muzeum Orawskiego Parku Etnograficznego Półki Orawy, którego Redaktorami, dziennikarzami, ilustratorami oraz fotografami są uczniowie Gimnazjum z Zubrzycy Górnej wraz ze swoją opiekunką p. Władysławą Grabarczyk Kolendą. Pracują głównie na zbiorach bibliotecznych Skansenu, wybierają informacje dosłownie jak z półki i odświeżając je, zapoznają się z nimi wybierając te, które wydają się im najbardziej interesujące. Komponują je w dziennikarski, kulturowy news. Pierwszy numer odnosi się do problematyki postu w rozmaitych wyznaniach, po to by przybliżyć, w jaki sposób ten wyjątkowy czas przeżywają wyznawcy różnych religii. Na początku statystyki! Przeprowadziliśmy ankietę wśród niektórych mieszkańców Orawy, zapytaliśmy 50 osób o to, jak rozumieją pojęcie post? Czy posiadają jakąś wiedzę na temat postu w innych religiach. Prawidłową definicję pojęcia post podało UWAGA aż 98 % ankietowanych. Jeśli zaś chodzi o wiedzę na temat innych religii 80% (czyli 40 osób) wymieniło post obowiązujący w islamie czyli ramadan. 78%- mieszkańców wie coś o postach w judaizmie i protestantyzmie. Jako że od środy popielcowej my również rozpoczęliśmy post chcemy przybliżyć kilka ciekawostek jak ludzie innego wyznania przeżywają ten czas pokuty, oczyszczenia i chwilę zadumy. W prawosławiu w ciągu roku pojawiają się cztery główne okresy długiego postu: - Wielki Post rozpoczyna się siedem tygodni przed świętem Zmartwychwstania - Post świętych Apostołów rozpoczyna się w poniedziałek, osiem dni po święcie Pięćdziesiątnicy a kończy się 11 lipca, w wigilię święta apostołów Piotra i Pawła, w zależności od daty świętowania Paschy czas jego trwania waha się od jednego do sześciu tygodni. - Post przed świętami Zaśnięcia Bogarodzicy trwa dwa tygodnie, od 14 do 27 sierpnia. - Post Filipowy ( przed świętem narodzenia Jezusa Chrystusa) trwa czterdzieści dni, od 28 listopada do 6 stycznia. Oprócz tych czterech głównych okresów dniami postnymi są wszystkie środy (na pamiątkę zdrady Chrystusa przez Judasza) i piątki (dzień męki i śmierci Pańskiej na Krzyżu). Dniami postu są również święta podwyższenia Krzyża Świętego (27 września). Wszystkie posty jednodniowe są postami ścisłymi. Praktyka postu w protestantyzmie rozumiana jako wstrzymywanie się na pewien czas od określonych potraw lub napoju. Post w Kościele Ewangelickim ma przede wszystkim postać etycznej postawy wobec drugiego człowieka. Właśnie czas pasyjny poprzez skupienie, modlitwę i koncentrację na Słowie Bożym ma umożliwić wierzącym weryfikację postaw, naprawę wyrządzonych innym szkód, wejrzenie w siebie. Tym niemniej w niektórych regionach kraju praktykuje się post również jako pewną wstrzemięźliwość wobec napoju lub jedzenia. Według kalendarza muzułmańskiego ramadan jest miesiącem postu (saum). Dorośli wyznawcy od świtu do zachodu słońca powstrzymują się od jedzenia, picia i życia seksualnego. Celem postu jest oczyszczenie ciał na przyjęcie ducha pobożności i sprawiedliwości. Post w judaizmie można podzielić na posty dotyczące wszystkich wyznawców oraz indywidualne. Te dotyczące wszystkich wyznawców obowiązuję podczas świąt Jom Kippur, w przeddzień świąt Pesach oraz Purim oraz podczas rocznic tragicznych wydarzeń, tj. Tisza be Aw czy com Gedali. Post w Jom Kippur oraz Tisza be Aw trwa dokładnie 24 godziny, od zachodu słońca do zachodu w dniu następnym. Przed Purium oraz Pesach pości się od wschodu do zachodu słońca. Natalia Kulak, Agnieszka Kubacka, Wojtek Hotała, Aleksandra Kowalczyk Ramadan Post w Islamie

2 Ramadan to dziewiąty miesiąc kalendarza muzułmańskiego. Według tamtejszej tradycji, to właśnie w tym miesiącu prorokowi Mahometowi przyśnił się archanioł Gabriel, który przekazał mu kilka wersów przyszłej, świętej księgi Islamu Koranu. Podczas trwania postu muzułmanin nie może spożywać posiłków i napojów w takiej ilości jak w zwykły dzień ogranicza się tylko do dwóch posiłków, musi także zachować czystość. Ostatni posiłek muzułmanin je przed świtem. Gdy usłyszy wołanie do porannej modlitwy fadżr, przestaje jeść i pić. Muzułmanie wierzą, że post jest ochroną przed karą Allaha. Wierzą również, że ci właśnie, którzy stosują się do postnych zaleceń, wchodzą do raju przez bramę ar Rajan. Jedynymi osobami, jakie nie muszą przestrzegać ramadanu to karmiące matki, kobiety w ciąży, osoby chore psychicznie oraz turyści. W zamian za to muszą wybrać sobie 30 dowolnych dni w ciągu roku na post, a w trakcie ogólnego postu nakarmić, chociaż jedną osobę, której nie stać na posiłek. Święto Id al Fitr, czyli Święto Przerwania Postu jest dziękczynieniem na zakończenie Ramadanu. Obchodzenie tego świątecznego czasu przypomina nasze Boże Narodzenie, ponieważ ludzie odwiedzają się nawzajem, pozdrawiają się słowami id mubarak, składają sobie życzenia i obdarowują się prezentami. Wśród wyznawców islamu panuje wówczas atmosfera radości, pojednania i dziękczynienia Allahowi za przeżycie postu, przebaczenie grzechów a także dzień społecznej solidarności. Ci, których na to stać, powinni wesprzeć ubogich, aby i oni w tym okresie mogli czuć się radośnie. W tym roku Ramadan będzie trwał w okresie od 1 do 30 sierpnia. Zofia Niżnik Monika Świetlak Magdalena Mastela Alicja Misiniec

3 Postanowiliśmy dostarczyć Wam, Drodzy Czytelnicy trochę estetycznych wrażeń, które towarzyszą czytaniu poezji w pierwszym numerze prezentujemy jeden z wierszy śp. dra Emila Kowalczyka a przy okazji przedstawić w skrócie jego najważniejsze dokonania. Krzizowe drógi orawskiego pielgrzymowanio Skaliste drógi Kie zaś przidzie wiesna Na Danielkak zapłakano Siedmiobolesno Dzier-zy na podołku Zbawiciela Przed niom oskołysane kadzidła zielo Wiyrchy w odziywackak smreków odśpiywujo Gorzkie zole My ludzkie bóle A tu w modlitwie ordynuje nowiućko kaplicka ku niebu ponad ściany lasów z tabulom Pietrowi nasyk casów Gloryjo wyśpiywuje Klamra nieustające modlitwy Ludu orawskiego wiara Kaplicka, Emil Kowalczyk Emil Kowalczyk urodził się na Orawie w Lipnicy Wielkiej 17 grudnia 1941 r. Wychowywał się a atmosferze silnego przywiązania do tradycji regionalnych. Po ukończeniu szkoły podstawowej, naukę kontynuował w Państwowym Liceum Pedagogicznym nr 2 w Krakowie. Zdecydował się na kontynuację nauki na studiach wyższych na Wydziale Filologiczno Historycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej również w Krakowie, gdzie w 1971 r. uzyskał tytuł magistra filologii polskiej. 10 lat później owocem jego pracy oraz naukowych dociekań była obrona pracy doktorskiej Środowiskowe funkcje literatury regionalnej na przykładzie polskiej Orawy. Był wieloletnim dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 4 w Przywarówce, gdzie między innymi, notował szczególne osiągnięcia w rozwijaniu ruchu regionalnego. Utworzył i prowadził Dziecięcy Zespół Regionalny Orawianie, który wprowadził na scenę międzynarodową, a który potwierdzał wysoki poziom licznymi nagrodami i wyróżnieniami. Był cenionym orawskim poetą; jego twórczość sprawdziła się również w napisanej przez niego inscenizacji Wolorze dla teatru ludowego oraz scenariuszach radiowych i filmowych. Pisał również publikacje prasowe o tematyce regionalnej, społecznej. Swoją wiedzą i umiejętnościami służył swojej społeczności także jako Przewodniczący Rady Gminy Lipnica Wielka. Należał również do Rady Naukowej Związku Podhalan oraz Rady Naukowej Muzeum Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej, Rady Euroregionu TATRY oraz Rady Naukowej Babiogórskiego Parku Narodowego w Zawoi, był również członkiem Stowarzyszenia Gmin Babiogórskich. Za swoje osiągnięcia został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Laurem Babiogórskim. Zmarł 23 lutego 2005 roku.

4 Mamy już wiosnę robimy wiosenne porządki.odświeżamy po zimie parę wiosennych zwyczajów 21 marca to pierwszy dzień kalendarzowej wiosny. Jakkolwiek w górach z wiosną bywa różnie w tym roku można było poczuć naprawdę ciepłe marcowe słońce. Więc zazieleniło się w głowach i grupy młodzieży nie wytrzymując w szkolnych ławkach gromadnie szły topić pannę Marzannę. Zwyczaj takiego pożegnania zimowej pory narodził się w Karpatach. Początkowo polegał na tym, że dziewczęta chodziły po wsi ze słomianą kukłą w kobiecym stroju a na koniec pochodu wrzucały ją do rzeki. Chodzeniu z Marzanną często towarzyszyły śpiewy: Marzanno krasna, radaś gęś pasła Wczoraj groch warzyła, kolanoś sparzyła Dziosio w zimnej wodzie leczysz go po szkodzie A do jutra rana już będziesz wygnana. Dziewczętom w pochodzie towarzyszyły często dzieci i wszyscy razem witali do gospodarzy, podobnie jak po kolędzie. Recytowano i śpiewano pieśni o śmierci. Niektóre o humorystycznym zabarwieniu inne z kolei bardzo poważnie traktowały o męce Jezusa Chrystusa: Sła śmiertecka z miasta, Pon Jezus do miasta Dziewczęta jom nosom O jojecka prosom. Za taką wizytę goście dostawali pieniądze i w zamian na zapłatę żegnali się z gospodarzami, śpiewając: Za jojecko dziynkujemy Zdrowio, scynścio winsujemy Żebyście tu długo zyli A po śmierci w niebie byli Tak Boze dej! Karolina S. Dominik K. Aga M. Bartek W. Artur K. Ala M.

5 Wiosenna malowanka Topienie Marzanny Wykonała: Gabrysia Maryniarczyk

6 Na koniec jeszcze kilka zdjęć. Tak pracowała ekipa redaktorów Półek Orawy

7

8