Siostrzna firma w Östersund, Woolpower AB Szwecja, produkuje ciepłą bieliznę z wełny merynosowej, która sprzedawana jest pod nazwą handlową Woolpower.

Transkrypt

1

2 Aby stal stała się kujna, musi zostać podgrzana do 1200 C. Po uzyskaniu odpowiedniej temperatury, którą kowal poznaje po czerwono-żółtym kolorze stali, żarzący się koniec zostaje odcięty i rozpoczyna się obróbka na różnych kowadłach i tłocznikach. Kowal obchodzi się zgrabnie z gorącą stalą i powoli przekształca czworokątny kawałek stali na głowicę siekiery. Na koniec kowal wybija znak firmowy Gränsfors Bruk i swoje własne inicjały, poddaje siekierę oględzinom, a następnie odwiesza ją, aby wystygła. 15

3 W pomieszczeniu sąsiadującym z kuźnią znajduje się szlifiernia. Tam szlifowane są ostrza siekier oraz, jeżeli mają mieć jakieś specjalne zastosowanie, niektóre obuchy. Po odkuciu i wyszlifowaniu ostrza, dolna część głowicy siekiery poddana zostaje hartowaniu poprzez podgrzanie do 820 C, a następnie szybkie schłodzenie w zimnej wodzie. Przy odpuszczaniu głowica siekiery trzymana jest przez 60 minut w piecu o temperaturze 195 C, co pozwala na usunięcie ze stali naprężeń własnych, które mogły w niej wystąpić podczas wykuwania i hartowania. Po hartowaniu i odpuszczeniu głowicy siekiery, jej twardość poddana zostaje próbie w postaci testu Rockwella. Każda głowica siekiery poddana zostaje także próbie, polegającej na uderzeniu przez kowala każdego czubka ostrza dużym młotem. Jeżeli ostrze wytrzymuje tą próbę, to siekiera jest w porządku. Następnie, osoba mocująca trzonek przymierza go do głowicy siekiery i wykańcza odpowiednio jego koniec nożem, tak, aby pasował do ucha głowicy i miał względem niej odpowiednie kąty. Następnie trzonek zostaje wciśnięty do głowicy siekiery przy użyciu prasy hydraulicznej. (Patrz mocowanie trzonka, str. 35.) Na koniec siekiera poddana zostaje oględzinom, a jej głowica nasmarowana zostaje hydrofobowym i zapobiegającym korozji olejem. Do siekiery załączona zostaje ochrona ostrza i książka o siekierach. 16

4 Od lewej, w pierwszym rzędzie: Bert-Ove Andersson, Daniel Gräntz, Anders Strömstedt, Jan Mattsson, Lennart Pettersson, Ulrik Nilsson, Rune Andersson, Gabriel Brånby, Siw Lundholm, Anneli Andersson, Fredrika Norlin, Rosa Jansson, Margareta Östberg-Kynell, Ulrika Stridberg. Lars Eriksson, Kjell-Åke Sjölund, Katarina Larsson. Nie ma na fotografii: Mattias Mattsson, Domingo Gas Pallarés, Anna-Karin Pettersson. Gränsfors Bruk jest małą firmą rodzinną. Poza siekierami Gränsfors Bruk produkuje m.in. łomy o nazwie TOVE. Siostrzna firma w Östersund, Woolpower AB Szwecja, produkuje ciepłą bieliznę z wełny merynosowej, która sprzedawana jest pod nazwą handlową Woolpower. 17

5 Trzymaj trzonek obiema rękami, aby zmniejszyć ryzyko poślizgnięcia się siekiery lub niewłaściwego uderzenia nią. Przy podnoszeniu siekiery trzymaj jedną rękę wyżej na trzonku, a następnie pozwól jej zsunąć się w kierunku uchwytu podczas ruchu siekiery w dół. Odrąbanie grubych gałęzi bez rozszczepiania może czasami wymagać ich podcięcia w kierunku pod gałąź lub od góry. OKRZESYWANIE Kierunek ciosania: od końca gdzie były korzenie do czubka pnia. Stój zawsze tak, aby pień znajdował się między tobą, a gałęziami które będziesz odrąbywać. W ten sposób zmniejszasz ryzyko uderzenia się siekierą w nogi w wypadku jej poślizgnięcia się. Dopilnuj, aby przy zamachiwaniu się siekierą żadne małe gałęzie ani nic innego nie znalazło się na jej drodze. Usuń ewentualne wiszące gałęzie, które mogłyby zmienić kierunek siekiery. Cięcie od góry Stój pewnie i nie próbuj nigdy utrzymywać równowagi na gałęziach lub pniach. Cięcie pod gałąź Cięcie w kierunku gałęzi (normalny kierunek cięcia) 18

6 Spośród najczęściej występujących szwedzkich gatunków drzew, najwyższą zawartość energetyczną ma drewno z dębu i brzozy, a po nim drewno z sosny, świerku i drzewa osikowego, w podanej kolejności. Świeże drewno opałowe zawiera ok. 45% wody. Zanim drewno zostanie użyte na opał, jego zawartość wody powinna spaść do 25% lub poniżej, co normalnie uzyskuje się susząc drewno przez jedno lato. Kora, a w szczególności kora brzozowa, jest przeszkodą dla procesu suszenia drewna. Dlatego drewno porąbane na mniejsze kawałki schnie szybciej od drewna w większych, otoczonych korą, kawałkach. Oznacza to także, że drewno porąbane na polana nie pleśnieje ani nie gnije tak łatwo a do tego nadaje się dużo lepiej na opał. Suche drewno spalane w odpowiednich warunkach, tzn. z dobrym dopływem powietrza, zmniejsza ryzyko negatywnego wpływu spalania na środowisko. Zima uznawana jest za porę roku najodpowiedniejszą do ścinania drzew. Przywiezione do domu drewno najlepiej jest pociąć na odpowiedniej wielkości kawałki za pomocą piły tarczowej, piły motorowej, lub piły kabłąkowej. Najlepsza jest solidna piła kabłąkowa, pozwalająca na odpowiednie WIEDZA O DREWNIE 19 napięcie brzeszczotu. Drewno należy porąbać jak najszybciej im dłużej schnie, tym staje się bardziej lepkie i trudniej się rozłupuje. Nawet duże kawałki drewna sosnowego i brzozowego dają się dosyć łatwo rozłupywać, pod warunkiem, że są świeżo po ścięciu i mają dużo soków. Już po kilku miesiącach półsuche kłody stają się dużo trudniejsze do rozłupywania. Drewno zamarznięte jest za to kruche i daje się łatwo rozłupywać. Aby przyspieszyć schnięcie kawałków drewna, które są zbyt cienkie, aby mogły być rozłupywane, można usunąć z nich nieco kory poprzez korowanie wzdłużne pasmami. W wypadku ścięcia drzewa z liśćmi szczególnie zaraz po ich wypuszczeniu z okrzesywaniem można poczekać aż liście zwiędną. Wtedy duża część zawartej w drewnie wody zdążyła odparować przez liście, i drewno schnie szybko po porąbaniu. Samo rozłupywanie jest jednak nieco trudniejsze niż w przypadku drewna świeżego, pełnego soków (Ścinając drzewa liściaste wczesną wiosną, kiedy soki idą do góry, zmniejsza się późniejszy problem z dużą ilością pędów wypuszczanych wokół pniaka).

7 ROZŁUPYWANIE DREWNA Używaj szerokiego, stabilnego pniaka, o wysokości sięgającej kolan. Jest ważne, aby pniak stał na stabilnym, niesprężynującym podłożu. Sprężynujące podłoże zmniejsza efektywną siłę uderzenia siekierą, a co za tym idzie jej zdolność rozłupywania. Umieść rozłupywany kawałek drewna jak najdalej od siebie, na najbardziej oddalonej części pniaka. W wypadku nie trafienia siekierą w rozłupywany kawałek drewna, zatrzymuje się ona na ogół na pniaku, co zmniejsza ryzyko trafienia nią ziemi lub nóg. Umieść rozłupywany kawałek drewna jak najdalej od siebie. Drewno daje się na ogół rozłupać najłatwiej uderzeniem od góry. Przy skierowanym w dół uderzeniu trzymaj siekierę prostymi rękami za sam koniec trzonka, ponieważ daje to większą siłę uderzenia i bezpieczniejsze rozłupywanie. Odległość do rozłupywanego kawałka dopasowuj przemieszczając stopy, a nie ramionami. W momencie rozłupywania trzonek siekiery powinien się znajdować w miarę możliwości w położeniu poziomym. Staraj się, aby siekiera trafiała rdzeń, ponieważ ułatwia to rozłupywanie nawet sękatych kawałków drewna. W wypadku obecności sęku postaraj się, aby siekiera przeszła prosto przez niego. Rozłupywanie dużych kłód zaczynaj od krawędzi. Na wysokości kolan. 20 Bardzo duże kłody rozłupuje się najłatwiej stopniowo, obciosując je po kawałku.