UCHWAŁA NR XXI/115/17 RADY GMINY TRAWNIKI. z dnia 26 czerwca 2017 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XXI/115/17 RADY GMINY TRAWNIKI z dnia 26 czerwca 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Trawniki na lata Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 446 z późn. zm.), art. 176 pkt 1 i art. 179 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t. j. Dz. U r., poz. 697) - Rada Gminy Trawniki uchwala, co następuje: 1. Uchwala się i przyjmuje do realizacji Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Trawniki na lata stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Trawniki. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodnicząca Rady Barbara Waryszak Id: 2F29D5C3-565C-482D-8F58-185A6FFC4227. Podpisany Strona 1

2 Załącznik do Uchwały Nr XXI/115/17 Rady Gminy Trawniki z dnia 26 czerwca 2017 r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE TRAWNIKI NA LATA Rozdział I. Wiadomości ogólne 1. Wstęp Dziecko do prawidłowego rozwoju potrzebuje stymulacji ze strony rodziny, miłości, zapewnienia bezpieczeństwa, zaspokojenia potrzeb. Rodzina jako naturalne środowisko wychowawcze oddziałuje na osobowość dziecka najsilniej i najdłużej, w sposób świadomy lub nieświadomy kształtuje jego wizję społeczeństwa, wyznawane wartości. Rodzina ma za zadanie pełnić określone funkcje, podstawowe z nich to funkcje opiekuńczo-zabezpieczająca, socjalizacyjna, ekonomiczna, wychowawcza, kulturalna. Ze względu na pełnienie tych funkcji można wyróżnić dwie kategorie rodzin: rodziny funkcjonalne i dysfunkcjonalne. Współczesna rodzina narażona jest na wpływ wielu negatywnych oddziaływań zewnętrznych, które są przyczyną wielorakich przeobrażeń. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym powstają lub przeobrażają się występujące już problemy. Główną przyczyną występowania współczesnych problemów w rodzinie jest pogorszenie się sytuacji ekonomicznej, głównie w wyniku bezrobocia, obniżenia wynagrodzenia, wzrostu kosztów utrzymania i kształcenia. Wszystkie te czynniki wpływają destrukcyjnie na rozwój rodziny, a co za tym idzie na rozwój dzieci w rodzinie. Współcześnie można zaobserwować zwiększenie się liczby rodzin niepełnych, związków nieformalnych czy rodzin zrekonstruowanych, ale także wzrost liczby rozwodów. Z uwagi na powyższe współczesna rodzina boryka się z wieloma problemami i coraz częściej ma to negatywny wpływ na zapewnienie dzieciom prawidłowej opieki i wychowania. Program Wspierania Rodziny w Gminie Trawniki na lata stanowi realizację obowiązku nałożonego na gminy w związku z wprowadzeniem ustawy o wspieraniu rodzin i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. 2017, poz. 697). Jest koncepcją zintegrowanych i zaplanowanych wytycznych podejmowanych działań w odniesieniu do mieszkańców gminy potrzebujących wsparcia w sytuacji kryzysu w rodzinie w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych na szczeblu gminnym realizowane jest we współpracy ze środowiskiem lokalnym, policją, sądami, organizacjami społecznymi, placówkami oświatowymi, podmiotami opieki zdrowotnej, a także kościołami i związkami wyznaniowymi. Wspieranie rodziny winno być prowadzone za zgodą rodziny oraz jej aktywnym udziałem. Może ono przybierać dwie formy: pracy z rodziną, pomocy w opiece i wychowaniu dziecka. Formy pracy z rodziną: konsultacja i poradnictwo specjalistyczne, terapia i mediacja; usługi dla rodzin z dziećmi, w tym usługi specjalistyczne i opiekuńcze, pomoc prawna, szczególnie z zakresu prawa rodzinnego, organizowanie dla rodzin grup wsparcia lub grup samopomocowych. Gmina Trawniki od wielu lat proponuje i oferuje wiele usług na rzecz rodzin będących w potrzebie, nieradzących sobie ze swoimi problemami i rodzin dysfunkcyjnych. Kierując się wytycznymi i obowiązkami wynikającymi z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej Ośrodek Pomocy Społecznej w Trawnikach zatrudnia asystenta rodziny. W ramach Gminnej Komisja Profilaktyki i Rozwiazywania Problemów Alkoholowych w Trawnikach działa Punkt Konsultacyjny, w którym przyjmują i udzielają porad specjaliści: prawnik, psycholog i psychiatra. Na terenie Gminy funkcjonuje Zespół Interdyscyplinarny, który zajmuje się problemami związanymi z przemocą w rodzinie. W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele instytucji i organizacji pozarządowych działających na rzecz przeciwdziałaniu przemocy. Są to przedstawiciele: prokuratury, sądu, szpitala, szkół, Id: 2F29D5C3-565C-482D-8F58-185A6FFC4227. Podpisany Strona 1

3 policji, pomocy społecznej. Zadaniem Zespołu jest zapobieganie zjawisku przemocy i likwidowanie jej przyczyn, a przede wszystkim współpraca z osobami doznającymi przemocy. Niejednokrotnie jest tak, że rodziny, w których występują problemy opiekuńczo wychowawcze z powodu występującej przemocy, alkoholizmu, czy niskiego dochodu korzystają z wsparcia wyżej wskazanych instytucji. W sytuacji, kiedy nie ma możliwości zapewnienia w rodzinie prawidłowej opieki i wychowania dziecka powiat zapewnia pieczę zastępczą w formie rodzinnej lub instytucjonalnej. W myśl ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej do zadań gminy należy częściowe pokrycie kosztów związanych z pobytem dziecka w pieczy zastępczej. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej określa, iż rodzinie, która przeżywa trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej może zostać przydzielony asystent rodziny. Jest to osoba wspierająca rodzinę przez pewien czas, współpracująca z nią w taki sposób, aby rodzina potrafiła w przyszłości samodzielnie przezwyciężać trudności, zwłaszcza te związane z opieką i wychowaniem dzieci. Rolą asystenta rodziny, który realizuje swoje obowiązki od 01 czerwca 2014 r. jest wspieranie rodziny na etapie profilaktyki, jest całościowe wspieranie rodzin wychowujących dzieci, zagrożonych różnymi dysfunkcjami. Zadaniem asystenta jest natychmiastowe reagowanie na powstające problemy opiekuńczo wychowawcze w rodzinie, reakcja na sygnały o powstawaniu w rodzinie problemów związanych z jej prawidłowym funkcjonowaniem. Asystent rodziny otrzymuje informacje od pracownika socjalnego, pedagoga szkolnego, policji, pielęgniarki środowiskowej. Celem pracy asystenta jest osiągnięcie przez rodzinę podstawowego poziomu stabilizacji życiowej, która umożliwi rodzinie wychowanie dzieci. Podstawowym zadaniem pracy asystenta jest niedopuszczenie do oddzielenia dzieci od rodziny. W przypadku oddzielenia dziecka od rodziny gmina zobowiązana jest do ponoszenia częściowych wydatków związanych z pobytem dziecka, w wskazanej w postanowieniu sądu formie pieczy zastępczej. 2. Diagnoza społeczna Gmina Trawniki leży w województwie lubelskim, w powiecie świdnickim i sąsiaduje od zachodu z gminą Piaski, od północy z gminą Milejów, od południa z gminami Fajsławice oraz Łopiennik Górny, a od wschodu z gminami Rejowiec Fabryczny i Siedliszcze. Pod względem administracyjnym gmina podzielona jest na 11 sołectw. Gminę Trawniki wg stanu na dzień r. zamieszkiwało osoby, z pośród których populacja osób do 18 roku życia wynosiła osób. Poniższa tabela przedstawia rodziny i główne przyczyny udzielania pomocy przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Trawnikach na przestrzeni lat Rok Liczba rodzin, które korzystały z pomocy społecznej Liczba osób w rodzinach Typy rodzin objętych pomocą społeczną (w formie pieniężnej i niepieniężnej) Rodziny z dziećmi ogółem, w tym o liczbie dzieci i więcej Rodziny niepełne ogółem, w tym o liczbie dzieci i więcej Liczba rodzin, w których wystąpiły przyczyny udzielania pomocy ubóstwo bezrobocie niepełnosprawność długotrwała lub ciężka choroba Id: 2F29D5C3-565C-482D-8F58-185A6FFC4227. Podpisany Strona 2

4 potrzeba ochrony macierzyństwa w tym wielodzietność alkoholizm bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego w tym rodziny niepełne w tym rodziny wielodzietne trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego zdarzenie losowe narkomania przemoc sieroctwo sytuacja kryzysowa Porównując dane z lat zauważalny, jest spadek liczby rodzin korzystających z świadczeń pomocy społecznej z 324 rodzin w 2014 roku do 291 w roku Z powyższych danych wynika, iż oprócz bezrobocia dominującymi problemami rodzin korzystających z świadczeń z pomocy społecznej w ciągu ostatnich trzech lat były: niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, potrzeba ochrony macierzyństwa, alkoholizm oraz bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych oraz prowadzeniu gospodarstwa domowego. Większość tych problemów społecznych w coraz większym stopniu wpływa negatywnie na sytuację mieszkańców gminy Trawniki. Zwiększyła się liczba rodzin, które z uwagi na problem niepełnosprawności, alkoholizmu, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych korzystały z pomocy ośrodka pomocy społecznej w latach odpowiednio z: 95 na 116 (niepełnosprawność w rodzinie), z 17 na 31 (alkoholizm jednego z członków rodziny), z 12 na 25 (bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych). Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych wzrosła z 3,70% do 8,59% wszystkich rodzin korzystających ze wsparcia w okresie wskazanym powyżej. Bezradność ta może być rozumiana jako konsekwencja innych problemów, takich jak np. uzależnienia czy bezrobocie, jednakże może również stanowić ich przyczynę. Bardzo często problemy występujące w rodzinie zazębiają się, współistnieją, dlatego też niełatwo jest określić, który z nich stanowi problem pierwotny. Wśród typów rodzin z dziećmi ogółem objętych świadczeniami pomocy społecznej na przestrzeni lat zmniejszyła się ich liczba z 120 do 109 rodzin, a także liczba rodzin pełnych i niepełnych z jednym, z dwójką dzieci i 4 i więcej dzieci, a pozostaje na tym samym poziomie z trójką dzieci. Nastąpiło także zmniejszenie liczby rodzin niepełnych z 55 do 42. Na terenie powiatu świdnickiego piecza zastępcza realizowana jest wyłącznie w rodzinnych formach opieki i wychowania. To rodziny zastępcze: spokrewnione, niezawodowe, zawodowe. Poniższa tabela przedstawia umieszczenia dzieci po raz pierwszy w pieczy zastępczej na przestrzeni lat Rok Umieszczenia w rodzinach zastępczych Umieszczenia w placówkach opiekuńczowychowawczych Razem Z terenu Gminy Trawniki na przestrzeni lat w pieczy zastępczej zostało umieszczonych 31 dzieci. Rozdział II. Zadania i realizacja Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Trawniki 1. Zasoby instytucjonalne gminy Trawniki - Gmina Trawniki; - Ośrodek Pomocy Społecznej w Trawnikach; - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Trawniki; Id: 2F29D5C3-565C-482D-8F58-185A6FFC4227. Podpisany Strona 3

5 - Zespół Interdyscyplinarny w Trawnikach; - Gminny Ośrodek Kultury w Trawnikach; - Gminny Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół w Trawnikach; - Zespół Placówek Oświatowych w Biskupicach; - Zespół Placówek Oświatowych w Trawnikach; - Gimnazjum Publiczne w Trawnikach; - Szkoła Podstawowa w Siostrzytowie; - Szkoła Podstawowa w Oleśnikach; - Szkoła Podstawowa w Dorohuczy; - Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Trawnikach. 2. Zasady działania Programu W zakresie udzielania pomocy rodzinom oraz podnoszenia świadomości społecznej na temat przyczyn i skutków dezintegracji rodzin Program oparty jest na zasadach: wzajemnej współpracy i współdziałania odpowiednich służb publicznych, organizacji pozarządowych i kościołów oraz związków wyznaniowych, a także innych organizacji, środowisk i osób fizycznych uprawnionych lub zobowiązanych do inicjowania i realizacji zadań związanych pośrednio lub bezpośrednio z pomaganiem rodzinie, jawności działań organów władzy publicznej oraz podmiotów realizujących zadania publiczne w zakresie wspierania rodziny z poszanowaniem godności wszystkich osób. 3. Koordynator Programu Realizacja Gminnego Programu Wspierania Rodziny koordynowana będzie przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Trawnikach. 4. Adresaci programu Gminny Program Wspierania Rodziny skierowany jest do rodzin zamieszkałych na terenie Gminy Trawniki, które są niewydolne zarówno opiekuńczo jak i wychowawczo, są zagrożone umieszczeniem dzieci w pieczy zastępczej. Program skierowany jest również do rodzin, których dzieci są już umieszczone w pieczy zastępczej, a które chcą współpracować z pracownikami służb społecznych na rzecz odzyskania opieki nad dziećmi. 5. Cele programu Cel główny: Stworzenie warunków do pozostania dziecka w rodzinie naturalnej lub jego powrotu do niej. Cele szczegółowe: - pozostawienie dzieci i młodzieży w środowisku zamieszkania; - stworzenie korzystnych dla dziecka warunków powrotu do rodziny naturalnej; - wsparcie rodzin dysfunkcyjnych z dziećmi w wypełnianiu obowiązków opiekuńczo-wychowawczych; - integracja rodziny; - wzmocnienie roli i funkcji rodziny; - stworzenie systemu wsparcia rodziny w prawidłowym wypełnieniu funkcji opiekuńczo-wychowawczych; - zapewnienie bezpieczeństwa rodzinie z dziećmi. 6. Realizatorzy i zadania programu Lp. Zadanie Realizator 1. Wspieranie lokalnych programów oraz inicjatyw na rzecz rodziny w zakresie kreowania i upowszechniania pozytywnych wzorców funkcjonowania rodziny Urząd Gminy Trawniki, Gmina Trawniki Id: 2F29D5C3-565C-482D-8F58-185A6FFC4227. Podpisany Strona 4

6 2. Zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodzinnego; Podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez asystenta rodziny; Współfinansowanie pobytu dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej oraz w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w regionalnej placówce opiekuńczo-wychowawczej, w interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym. Praca socjalna z rodziną oraz pomoc finansowa i rzeczowa dla rodzin (np. gorący posiłek w szkole, stypendia socjalne). 3. Integrowanie i koordynowanie działań wszystkich instytucji oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Wspieranie osób i rodzin dotkniętych problemem przemocy. Podejmowanie czynności w ramach procedury Niebieskiej Karty. 4. Zapewnienie osobom uzależnionym i ich rodzinom oraz ofiarom przemocy w rodzinie dostępu do form wsparcia poprzez poradnie specjalistyczne. Organizacja, finansowanie i współfinansowanie wypoczynku letniego w formie kolonii z programem profilaktycznym w szczególności dla dzieci z rodzin dotkniętych problemem uzależnienia od alkoholu oraz przemocy w rodzinie. Wspieranie alternatywnych form spędzania wolnego czasu dla dzieci, młodzieży (w tym pozalekcyjnych działań opiekuńczo-wychowawczych, kulturalno - oświatowych, sportowych i rekreacyjnych) oraz dorosłych. Podejmowanie czynności w ramach procedury Niebieskiej Karty. 5. Realizacja szkolnych programów profilaktycznych, edukacyjnych, wychowawczych. Wsparcie pedagogiczne dla rodziców i dzieci. Pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych. Uświadamianie rodzicom potrzeb edukacyjnych dzieci i młodzieży. Organizowanie czasu wolnego dla dzieci (zajęcia terapii pedagogicznej, socjoterapeutycznej, pomoc w odrabianiu lekcji). 6. Prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej 7. Opieka i profilaktyka zdrowotna. Podejmowanie czynności w ramach procedury Niebieskiej Karty. Ośrodek Pomocy Społecznej w Trawnikach Zespół Interdyscyplinarny d/s przeciwdziałania przemocy w rodzinie Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Trawniki, placówki oświatowe, Gminny Ośrodek Kultury w Trawnikach Placówki oświatowe Ośrodek Pomocy Społecznej w Trawnikach, Komisariat Policji w Piaskach, Zespół Interdyscyplinarny d/s przeciwdziałania przemocy w rodzinie Zakłady Opieki Zdrowotnej 8. Zagospodarowanie czasu wolnego oraz promowanie aktywności dzieci i młodzieży poprzez propagowanie działalności klubowej, sportowej, rekreacyjnej i kulturalnej. Gminny Ośrodek Kultury w Trawnikach, Organizacje pozarządowe i inne podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego w obszarze przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie 9. Umożliwienie dostępu do poradnictwa specjalistycznego Ośrodek Pomocy Społecznej w Trawnikach, Gminna Komisja Id: 2F29D5C3-565C-482D-8F58-185A6FFC4227. Podpisany Strona 5

7 Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespół Interdyscyplinarny d/s przeciwdziałania przemocy w rodzinie 10. Wspieranie działań w zakresie realizowania programów na rzecz rodziny oraz upowszechniania pozytywnych wzorców funkcjonowania rodziny. Parafie, placówki oświatowe 11. Udzielanie pomocy i wsparcia w rozwiązywaniu problemów dotyczących rodzin zastępczych oraz rodzin zagrożonych kryzysem. Zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Udzielanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Świdniku, Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Świdniku 12. Zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom i rodzinom na terenie Gminy Trawniki. Podejmowanie czynności w ramach procedury Niebieskiej Karty. Komisariat Policji w Piaskach Przeciwdziałanie przestępczości i uzależnieniom wśród dzieci i młodzieży. 13. Orzekanie z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Sąd Rejonowy w Świdniku 14. Wykonywanie zadań o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym związanych z wykonywaniem orzeczeń sądu. Podejmowanie czynności w ramach procedury Niebieskiej Karty. Kuratorzy sądowi Do realizacji założonych działań istotna jest systematyczna współpraca instytucji i podmiotów działających w obszarze wspierania rodziny i dziecka, a także rodziców i rodzin zastępczych. 7. Przewidywane efekty: Przewidywane efekty: - pozostawienie dzieci w miejscu zamieszkania; - powrót dziecka do rodziny naturalnej; - zmiana postaw społecznych oraz wzrost poczucia sprawczości i odpowiedzialności za rodzinę członków rodzin; - połączenie działań różnych grup społecznych, organizacji pozarządowych, instytucji; - podniesienie poziomu i rozwój różnych form pomocy rodzinie w środowisku; - wzrost poczucia bezpieczeństwa. 8. Źródła finansowania Projektu Finansowanie Gminnego Programu Wspierania Rodziny odbywać się będzie w ramach środków budżetu Gminy Trawniki, dotacji czy środków pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł. 9. Sposób kontroli realizacji Programu W terminie do dnia 31 marca każdego roku Wójt Gminy Trawniki przedstawi Radzie Gminy Trawniki roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny oraz przedstawi potrzeby związane z realizacją tych zadań. 10. Monitoring i ewaluacja Programu W ramach ewaluacji Programu prowadzony będzie monitoring. Głównymi obszarami monitorowania Programu będą wyznaczone zadania. Monitoring realizacji Programu umożliwi: rozpoznanie ilościowe rodzin wymagających pomocy; ocenę zaangażowania jednostek odpowiedzialnych za ich realizację; stan zaawansowania prowadzonych działań; Id: 2F29D5C3-565C-482D-8F58-185A6FFC4227. Podpisany Strona 6

8 zebranie informacji, które dostarczą podstaw do planowania działań profilaktycznych na lata następne oraz przesłanek do oceny ich skuteczności. 11. Zakończenie Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Trawniki na lata zakłada stworzenie warunków dla poprawy jakości życia rodzin dotkniętych problemami opiekuńczo-wychowawczymi. Aby sprostać temu założeniu niezbędna jest współpraca instytucji, placówek oraz organizacji pozarządowych wspierających rodzinę w sytuacji kryzysu. Dzięki temu oraz przy aktywnej współpracy rodziny założenia płynące z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej mają szanse zostać zrealizowane. Wsparcie rodziny będzie miało charakter profilaktyczny, ochronny, a rodzinie w pierwszej kolejności zostaną stworzone możliwości samodzielnego zmierzenia się ze swoimi problemami. Tylko wtedy można zwiększyć jej szanse na prawidłowe funkcjonowanie w środowisku oraz wykorzystanie własnej aktywności i wewnętrznego potencjału w celu zdobywania nowych umiejętności. Id: 2F29D5C3-565C-482D-8F58-185A6FFC4227. Podpisany Strona 7