PROGRAM WERYFIKACJI TECHNOLOGII ŚRODOWISKOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ EU ETV: PREZENTACJA, ZASADY, KORZYŚCI

Transkrypt

1 PROGRAM WERYFIKACJI TECHNOLOGII ŚRODOWISKOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ EU ETV: PREZENTACJA, ZASADY, KORZYŚCI Izabela Ratman-Kłosińska Ekspert zewnętrzny Ministerstwa Środowiska ds. ETV, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Katowice Konferencja Polskiej Izby Ekologii: EKOINNOWACJE W POLSCE Stan obecny. Bariery rozwoju. Możliwości wsparcia, Katowice, 8 grudnia 2016

2 Dlaczego ETV? wzrastają ceny surowców, energii, wody zaostrzają się przepisy dot. oddziaływań na środowisko łańcuchy dostaw w jakich funkcjonuj ą firmy ulegają ekologizacji konkurencyjność = efektywność ekologiczna rośnie świadomość ekologiczna klientów wykorzystanie wskaźnika TOTEX (CAPEX + OPEX) w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych Konieczność ograniczania ryzyka inwestycyjnego 2

3 zaistnienie na rynku z nową technologią i udowodnienie jej skuteczności inwestorowi bez referencyjnego zastosowania jest poważnym wyzwaniem dla MŚP i start-upów inwestorzy, szczególnie z sektora komunalnego wolą mniej skuteczne lecz sprawdzone rozwiązania (ryzyko inwestycyjne, zamówienia publiczne, skomplikowane procedury wewnętrzne ) brak przetartych ścieżek i dobrych praktyk dla zamówień przedkomercyjnych brak rzetelnej i wiarygodnej oferty innowacji MŚP i start-upy ponoszą wysokie nakłady na wykazywanie klientom w drodze testów, demonstracji czy certyfikacji, że technologia jest: innowacyjna spełnia ich potrzeby przynosi konkretne korzyści użytkownikowi Dlaczego ETV? 3

4 Wzrastające zainteresowanie firm innowacjami poprawiającymi efektywność środowiskową Słaba absorpcja przez rynek powodowana ograniczonym zaufaniem do deklarowanej przez dostawców sprawności innowacyjnych technologii Program Weryfikacji Technologii Środowiskowych Unii Europejskiej EU ETV 4

5 Czym jest ETV? ETV system oceny/walidacji sprawności technicznej rozwiązań dostarczający niezależnej i wiarygodnej informacji na temat innowacyjnych technologii środowiskowych przez potwierdzenie, że deklaracja wytwórcy technologii na temat jej działania jest rzetelna, kompletna, i oparta na wiarygodnych wynikach badań ETV uruchomiono w UE jako system dobrowolny w postaci programu KE ETV jest narzędziem wsparcia dla wdrażania i upowszechniania innowacyjnych technologii środowiskowych 5

6 ETV ma za zadanie zwiększyć wiarygodność twórców i dostawców innowacyjnych technologii umożliwić użytkownikom technologii wykorzystanie potencjału innowacyjnych technologii oraz ich świadomy wybór technologii zgodnie z zapotrzebowaniem ograniczyć ryzyko inwestycyjne związane z zakupem i wdrożeniem innowacyjnej technologii wspierać komercjalizację i upowszechnianie ekoinnowacyjnych technologii na rynku UE i globalnym pozwala udokumentować skuteczność technologii i uzyskiwany efekt środowiskowy np. na potrzeby procedur przetargowych 6

7 Najistotniejsze cechy ETV Wiarygodność Uznawalność Kompletność Elastyczność» Przejrzystość i uniwersalność procedury -przebiega każdorazowo według tego samego schematu z uwzględnieniem specyfiki danej technologii (norma ISO 14034)» Zapewnienie najwyższych standardów jakości : wyspecjalizowane jednostki weryfikujące o kompetencjach potwierdzonych normą ISO oraz dane z badań spełniające wymagania ISO 17025» Istnieje możliwość uznania danych z badań technologii uzyskanych przed weryfikacją do potwierdzenia deklaracji działania bez konieczności powtarzania testów o ile spełniają określone wymagania ilościowe i jakościowe» Świadectwo weryfikacji uznawane na rynkach w Europie a docelowo na świecie» Weryfikacja deklaracji sprawności i efektu ekologicznego uwzględnia wszystkie aspekty oddziaływania technologii na środowisko począwszy od jej wytworzenia aż po wyłączenie z cyklu eksploatacyjnego» Świadectwo weryfikacji zawiera także inne istotne z punktu widzenia użytkownika informacje na temat technologii (koszty eksploatacji, łatwość obsługi, bezpieczeństwo itp.)» Elastyczny dobór weryfikowanych parametrów zgodnie z potrzebami użytkowników technologii» ETV nie jest oceną zgodności co pozwala na weryfikowanie parametrów działania innowacji dla których nie istnieją normy 7

8 Obszary technologiczne Programu ETV Gospodarka wodno-ściekowa i monitoring jakości wody Rozwiązania dla: Monitoringu jakości wody pod kątem zanieczyszczeń mikrobiologicznych i chemicznych (np. zestawy pomiarowe, sondy, analizatory) Uzdatniania wody do spożycia usuwanie zanieczyszczeń mikrobiologicznych i chemicznych (np. filtracja, dezynfekcja chemiczna, zaawansowane utlenianie) oraz odsalanie wody morskiej Oczyszczania ścieków z zanieczyszczeń mikrobiologicznych i chemicznych (np. techniki separacji, oczyszczanie biologiczne, metody elektrochemiczne, małe systemy oczyszczania dla słabo zaludnionych obszarów) Oczyszczania wód przemysłowych (np. dezynfekcja, filtracja, itp.) 8

9 Obszary technologiczne Programu Pilotażowego ETV Materiały, odpady, recykling Rozwiązania dla: Recyklingu produktów ubocznych i odpadów przemysłowych w kierunku odzysku surowców wtórnych, Recyklingu odpadów budowlanych w kierunku uzyskania materiałów budowlanych (np. przeróbka cegieł), Recyklingu produktów ubocznych oraz odpadów z rolnictwa do celów nierolniczych poprawy efektywności gospodarki zasobami dzięki zastosowaniu materiałów zamiennych separacja lub techniki sortowania odpadów stałych (np. przetwórstwo tworzyw sztucznych, odpadów mieszanych i metali), odzysk surowców Recyklingu baterii, akumulatorów i substancji chemicznych (np. technologie przetwarzania metali) Ograniczenie skażenia rtęcią z odpadów stałych (np. separacja, usuwanie rtęci odpadowej oraz bezpieczne technologie składowania) Produkty wykonane z biomasy (produkty zdrowotne, wyroby 9 z włókien, biotworzywa, biopaliwa, enzymy)

10 Technologie energetyczne Rozwiązania dla: Produkcji energii elektrycznej i cieplnej z odnawialnych źródeł energii (np. wiatru, morza, geotermii i biomasy) Wykorzystania energii z odpadów (np. biopaliwa 3-ciej generacji, technologie spalania) Technologie produkcji energii (np. mikro-turbiny, wodór i ogniwa paliwowe, pompy cieplne, skojarzona produkcja ciepła i energii, wymienniki ciepła), dystrybucja, magazynowanie energii Energooszczędność w procesach przemysłowych i budynkach (np. izolacja cieplna skorupy budynku, izolacja termiczna ścian, energooszczędne okna, systemy wentylacji i klimatyzacji) Obszary technologiczne Programu Pilotażowego ETV 10

11 Jakie technologie Określenie technologia obejmuje produkty, procesy i usługi. Do weryfikacji zgłasza się konkretne urządzenie/wyrób o unikatowej nazwie a nie technologię w rozumieniu ogólnym Technologie środowiskowe to wszystkie technologie dostarczające środowiskowej wartości dodanej lub pozwalające zmierzyć oddziaływanie na środowisko 2 grupy 11

12 Jakie technologie Podstawowe kryteria kwalifikowalności gotowość do komercjalizacji lub obecność na rynku zgodność z definicją technologii środowiskowej innowacyjność w odniesieniu do technologii alternatywnych dostępnych na rynku, a szczególnie gdy: efektu działania/osiągów technologii deklarowanej przez wnioskodawcę nie da się w pełni scharakteryzować przy pomocy odpowiednich, aktualnie obowiązujących przepisów oraz norm technologia działa sprawniej/skuteczniej niż wymagają tego odpowiednie regulacje adekwatność do potrzeb użytkowników zgodność z przepisami prawnymi zgodność z obszarami technologicznymi programu pilotażowego ETV 12

13 Kiedy technologia może być uznana za technologię środowiskową? - Gdy dostarcza środowiskowej wartości dodanej t.j.: - gdy jej oddziaływanie na środowisko jest mniejsze niż innych technologii obecnie stosowanych w podobnych przypadkach ( technologii alternatywnych) tzn.: - powoduje usunięcie zanieczyszczenia - generuje mniejszą emisję zanieczyszczeń do środowiska - generuje mniej odpadów - pozwala zaoszczędzić energię i surowce. Jakie technologie - Gdy rozwiązuje dany problem ekologiczny, który dotychczas nie był rozwiązany (np. recykling zamiast składowania) - Gdy pozwala lepiej zmierzyć parametry oddziaływania na środowisko (technologie i urządzenia pomiarowe) 13

14 Kiedy technologia może być uznana za innowacyjną technologię środowiskową? Gdy stanowi nowość pod względem: - sposobu zaprojektowania/konstrukcji - surowców/ materiałów koniecznych do jej wytworzenia - sposobu wytworzenia/procesu produkcji - eksploatacji Jakie technologie - możliwości recyklingu/końcowego unieszkodliwienia 14

15 Co to znaczy że technologia jest dostępna na rynku Technologia/ Rozwiązanie może być uznane jako dostępne na rynku gdy: wyprodukowano przynajmniej jeden egzemplarz w skali przemysłowej oraz, w powiązaniu z powyższym, spełnia przynajmniej dwa spośród następujących warunków: posiada instrukcję obsługi i eksploatacji, jest produktem znajdującym się w katalogu cenowym wytwórcy, znajduje się w materiałach marketingowych / reklamowych. 15

16 Jednostki weryfikujące : Kto może weryfikować? akredytowane przez PCA na zgodność z normą ISO dla jednostki inspekcyjnej typu A oraz Ogólnym Protokołem Weryfikacji ETV Odpowiedzialne za przeprowadzenie całej procedury weryfikacji Pomoc dla MŚP: doradztwo, sprawdzenie kwalifikowalności, wsparcie w przygotowaniu dokumentacji do weryfikacji Koordynowane przez Robocze Grupy Techniczne ETV na poziomie UE 16

17 Jednostki weryfikujące : Gdzie weryfikować w Polsce Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, oddział Poznań Obszar: Materiały, odpady, zasoby Obszar: Technologie energetyczne Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa Obszar: Materiały, odpady, zasoby Obszar: Technologie energetyczne Przemysłowy Instytut Motoryzacji, Warszawa Obszar: Materiały, odpady i zasoby : produkty wykonane z biomasy:(biopaliwa i biotworzywa) Obszar :Technologie energetyczne: produkcja energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych (biomasy) oraz wykorzystanie energii z odpadów (biopaliwa 3-ciej generacji) Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice Obszar: Technologie gospodarki wodno-ściekowej 17

18 Kto może zgłaszać technologie do weryfikacji? Wnioskodawca: każdy podmiot prawny lub osobę fizyczną ustanowioną w Unii Europejskiej lub poza nią twórca technologii, producent lub jego prawomocny przedstawiciel inna strona zainteresowana, po uzyskaniu odpowiedniej zgody twórcy lub producenta technologii (np. jako część wstępnej procedury udzielania zamówienia 18

19 Na czym polega weryfikacja Weryfikacja polega na dostarczeniu obiektywnych dowodów na to, że projekt techniczny danej technologii środowiskowej gwarantuje uzyskanie deklarowanej sprawności technicznej/funkcjonalnej i wynikającego z niej efektu ekologicznego dla: konkretnego zastosowania technologii w dokładnie określonych warunkach eksploatacji z uwzględnieniem wszelkiej niepewności pomiarów oraz przyjętych założeń. Punktem wyjścia jest deklaracja działania zaproponowana przez wnioskodawcę 19

20 wstępnie proponuje ją wnioskodawca Deklaracja sprawności technicznej/działania oznacza specyfikację techniczną dotyczącą działania/sprawności/wydajności technicznej lub funkcjonalnej jest wyrażona w sposób ilościowy za pomocą parametrów i ich wartości numerycznych możliwych do zmierzenia, dla konkretnego zastosowania technologii w określonych warunkach eksploatacji powinna odpowiadać konkretnym potrzebom użytkowników/rynku powinna wyrażać cechy innowacyjne technologii, stanowić wyróżnik technologii, stanowić o jej przewadze konkurencyjnej 20

21 Procedura weryfikacji ETV 1. Etap kontaktu Quick Scan Deklaracja działania 2. Etap wniosku 3.Etap Szczegółowego Protokołu Weryfikacji Jeśli konieczne są badania 4.Etap badań (może być pominięty) 5. Etap oceny wszystkich danych i ostatecznej weryfikacji zadeklarowanych parametrów 6. Etap publikacji Świadectwo weryfikacji 7. Etap czynności poweryfikacyjnych 21

22 Rezultaty weryfikacji ETV Raport z weryfikacji Szczegółowy opis przeprowadzonych procedur weryfikacyjnych wraz z kompletem danych Świadectwo weryfikacji Do wykorzystania w relacjach B2B Uznawane we wszystkich krajach członkowskich UE a docelowo na świecie 22

23 Czym nie jest ETV nie jest systemem certyfikacji lub normą produktową (certyfikacja stwierdza czy produkt spełnienia określone normy i standardy np. nadanie znaku zgodności CE) nie stanowi podstawy do bezpośredniego porównania technologii lecz dostarcza informacji, które umożliwiają nabywcom i decydentom dokonanie porównań z innymi technologiami według ich własnego uznania nie jest narzędziem oceny technologii pod kątem dopuszczenia do obrotu, uzyskania aprobaty itp. ale może te normy uwzględniać nie zastępuje typowych badań technologii nie jest systemem kontroli procesu produkcyjnego ETV nie ma charakteru jednoznacznie rozstrzygającej oceny czy technologia spełnia lub nie określone kryteria ( pass/fail) 23

24 Aspekt międzynarodowy globalna uznawalność rezultatów weryfikacji Inne programy ETV na świecie: Kanada, Chiny, Japonia, Korea Pd., Filipiny, USA Uznawalność ma zapewnić nowa norma techniczna ISO 14034, która dot. procedury weryfikacji, publikacja październik 2016 Weryfikacje w Programie EU ETV spełniają wymagania tej normy Verified once accepted everywhere Międzynarodowa Grupa Robocza ds. ETV pracuje nad wzajemnym rozpoznaniem weryfikacji ETV 24

25 Koszty Koszty mogą być bardzo zróżnicowane w zależności od złożoności technologii, liczby weryfikowanych parametrów, konieczności wykonania badań itp.. Orientacyjne w przedziale 10,000 do 40,000 EUR bez kosztów badań Pośrednie wsparcie przez jednostki weryfikujące celem obniżenia kosztów poniżej 20,000 EUR for dla MŚP Możliwe wsparcie przez programy UE i Fundusze Strukturalne na poziomie krajowym lub regionalnym 25

26 Zweryfikowane technologie z Polski Maszyna brykietująca BIOMASSER BSX firmy ASKET Roman Długi Pierwsza zweryfikowana w ramach ETV w Europie technologia System Bio-Com firmy SELMA sp. z o.o. sp.k do kompostowania zmieszanych odpadów komunalnych Kolejne cztery technologie przygotowują się do weryfikacji 26

27 Program ETV obecnie Obecnie w KE trwa ocena pilotażu i przygotowania do ewentualnego pełnego programu ETV w pakiecie KE dot. gospodarki o obiegu zamkniętym ETV jako projekt flagowy Ministerstwa Środowiska w ramach Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju w obszarze reindustrializacja i innowacyjność, ETV w ustawie Prawo Ochrony Środowiska - zmiany w ramach tzw. małej ustawy o innowacyjności koordynowanej przez MNiSW, ETV w Krajowym Planie Krajowym Planie Działań w zakresie Zrównoważonych Zamówień Publicznych (KPD ZZP) na Planowane uruchomienie dedykowanego instrumentu finansowego przez NFOSiGW 27

28 Więcej informacji o ETV my-srodowiskowe/system-weryfikacjitechnologii-srodowiskowych-etv/ 28

29 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ul. Wawelska 52/ Warszawa Izabela Ratman-Kłosińska Ekspert zewnętrzny Ministerstwa Środowiska Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych tel