Idea Slow jako wyznacznik działań rewitalizacyjnych podejmowanych na obszarach miejskich

Transkrypt

1 Idea Slow jako wyzaczik działań rewitalizacyjych podejmowaych a obszarach miejskich dr Eliza Farelik Wydział Nauk Ekoomiczych Uiwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyie Metropolitaly Kogres Rewitalizacji Gdańsk, 5-6 paździerika 2017 r.

2 Filozofia życia w stylu slow Filozofia stawiająca powolość (ieśpieszość) ad pośpiechem, dokładość ad powierzchowością, jakość ad ilością oraz skupieie uwagi ad rozproszeiem a wielu elemetach. Ø Slow life Ø Slow food Ø Slow fashio Ø Slow desig Ø Slow travel Ø Slow work Ø Slow moey Ø Slow paretig

3 Paradygmat idei slow Czas (dostrojeie wewętrze człowieka, własy rytm); Przestrzeń (dostrzegaie otaczającego środowiska, kreatywość); Połączeia (holistycze ujmowaie człowieka i jego związków ze środowiskiem i otoczeiem); Zrówoważoy rozwój (ocaleie spuścizy kulturowej, zrozumieie siebie i kultury); Wybory morale (zasób wartości, kosekwecja w swoich wyborach i działaiu); Przyjemość (delektowaie się życiem, jedzeiem, przestrzeią); Kultura i tradycja (ochroa tradycji i dziedzictwa kulturowego, ale i celebracja tego co ajlepsze w owoczesym świecie) 2011]. [Tati

4 Slow city jako kocepcja rozwoju miasta Model slow city jest alteratywym podejściem do tradycyjie pojmowaego rozwoju gospodarczego miasta, opartego a budowaiu jego kokurecyjości w coraz bardziej zglobalizowaym świecie. W podejściu tym szczególą uwagę zwraca się a te strategie lokalego rozwoju gospodarczego, które mają doprowadzić do zwiększeia witalości, sprawiedliwości, wyrówaia szas rozwoju i trwałości społeczości lokalej. Wprowadzeie w życie zasad slow city sprzyja podiesieiu jakości życia w mieście, które staje się bardziej przyjazym miejscem do zamieszkaia [Mierzejewska 2009, s. 208].

5 Stowarzyszeie Cittaslow Międzyarodowa Sieć Miast Dobrego Życia Sieć staowi 236 miast z 30 państw. Certyfikacja miast kadydujących w 7 obszarach: polityka eergetycza i środowiskowa; polityka ifrastrukturala; polityka jakości miejskiej; polityka rola, turystycza, rzemieślicza; polityka gościości, świadomości i kształceia; itegracja społecza oraz parterstwa. Oprócz zwykłych człoków, w działalość stowarzyszeia zaagażowai mogą zostać tzw. człokowie wspierający oraz tzw. przyjaciele stowarzyszeia, Orgay stowarzyszeia to: Prezes, Międzyarodowe Zgromadzeie, Międzyarodowy Komitet Koordyujący, Zarząd oraz Międzyarodowy Komitet Naukowy.

6 Polska Krajowa Sieć Miast Cittaslow 20 miast z województwa warmińsko-mazurskiego, w tym 4 tzw. miasta założycielskie: Biskupiec, Bisztyek, Lidzbark Warmiński, Reszel oraz pozostałe: Barczewo, Bartoszyce, Dobre Miasto, Działdowo, Gołdap, Górowo Iławeckie, Jezioray, Lidzbark, Lubawa, Nidzica, Nowe Miasto Lubawskie, Olsztyek, Oreta, Pasym, Ry, Sępopol, 2 miasta z województwa opolskiego: Głubczyce, Prudik, po jedym mieście z województw: pomorskiego (Nowy Dwór Gdański), lubelskiego (Rejowiec Fabryczy), śląskiego (Kalety) i wielkopolskiego (Murowaa Goślia), człoek wspierający Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego, pretedeci: Nowy Staw (woj. pomorskie), Rzgów (woj. łódzkie), Siaów (woj. zachodio-pomorskie).

7 Klasyfikacja miast człokowskich PKSMC Liczba mieszkańców Liczba miast Miasta Poiżej 5 tys. 8 Bisztyek, Górowo Iławeckie, Jezioray, Pasym, Rejowiec Fabryczy, Reszel, Ry, Sępopol Od 5 tys. do 10 tys. 5 Barczewo, Kalety, Lidzbark, Olsztyek, Oreta Od 10 tys. do 20 tys. 10 Biskupiec, Dobre Miasto, Głubczyce, Gołdap, Lidzbark Warmiński, Lubawa, Murowaa Goślia, Nidzica, Nowe Miasto Lubawskie, Nowy Dwór Gdański Od 20 tys. do 30 tys. 3 Bartoszyce, Działdowo, Prudik * Największe miasto w grupie, ajmiejsze miasto w grupie. Źródło: opracowaie włase a podstawie daych BDL GUS 2016

8 Cele Cittaslow zrówoważoy rozwój miasteczek wykorzystujący miejscowe zasoby, poprawa jakości życia mieszkańców m.i. dzięki tworzeiu odpowiediej ifrastruktury miejskiej oraz miejsc odpoczyku i rekreacji, ochroa środowiska i promowaie postaw ekologiczych, dbałość o zabytkową tkakę miejską, odowę i estetykę miast, upowszechieie kultury gościości, poprzez zapewieie bogatej oferty kulturalej i rekreacyjej, promowaie lokalych produktów, rzemiosła oraz kuchi, usprawiaie pracy lokalej admiistracji i istytucji.

9 Kolegiata Świętych Apostołów Piotra i Pawła Orażeria Biskupa Igacego Krasickiego

10 Niedziela Cittaslow w Lidzbarku Warmińskim Zamek Biskupów Warmińskich ( r.)

11 Poadlokaly program rewitalizacji sieci miast Cittaslow Województwa Warmińsko-Mazurskiego Program wdraża Stowarzyszeie Polskie Miasta Cittaslow. Ujęto w im 21 zitegrowaych przedsięwzięć rewitalizacyjych (87 projektów) z 14 miast (Barczewo, Biskupiec, Bisztyek, Dobre Miasto, Gołdap, Górowo Iławeckie, Lidzbark Warmiński, Lubawa, Nidzica, Nowe Miasto Lubawskie, Olsztyek, Pasym, Reszel, Ry). Na jego realizację zarezerwowao w Regioalym Programie Operacyjym Województwa Warmińsko- Mazurskiego a lata kwotę 51,1 ml euro.

12 Zitegrowae przedsięwzięcia rewitalizacyje Lidzbark Warmiński Biskupiec Lubawa Nowe Miasto Lubawskie Dobre Miasto Nidzica Ry Reszel Barczewo Pasym Olsztyek I grupa projektów II grupa projektów III grupa projektów Górowo Iławeckie Gołdap Bisztyek Koszt projektu zitegrowaego (zł)

13 Wybrae efekty procesu rewitalizacji sieci miast EFEKTY PROCESU REWITALIZACJI SIECI MIAST Dla pojedyczego miasta ależącego do sieci Poprawa jakości życia mieszkańców i waruków działalości gospodarczej. Rozwój społeczych więzi terytorialych. Przeciwdziałaie zjawiskom kryzysowym. Ochroa dziedzictwa kulturowego. Kreowaie marki miasta i zasobów będących pochodą specyfiki gmiy. Dla grupy miast ależących do sieci Możliwość realizacji wspólych działań przez grupę kilku miast (sąsiedztwo). Rozwój parterstw lokalych. Rozwój specjalizacji grupy miast w ramach sieci (p. szlaki tematycze). Dla całej sieci miast Wzrost potecjału edogeiczego sieci. Rozwój relacji sieciowych między miastami. Rozwój sieciowego produktu turystyczego. Lepsza rozpozawalość i promocja sieci. Wzrost zaczeia sieci jako determiaty rozwoju i kokurecyjości regiou.

14 Model rewitalizacji slow city Model idywidualy dla każdego miasta, ale bazujący a kocepcji rozwoju tzw. slow city. Proces rewitalizacji oparty a uikatowych, iepowtarzalych zasobach edogeiczych małego miasta. Charakter i skuteczość działań rewitalizacyjych uzależioe od poziomu zajomości i akceptacji idei slow wśród mieszkańców i lokalych liderów. Model wykorzystujący dobre praktyki i współpracę miast sieci, a więc uzależioy od relacji jedostek w sieci oraz ich dostępu do iformacji i zasobów. Model wzmaciający potecjał miasta rozwijającego się w duchu slow, ale także całej sieci Cittaslow. Ukierukowaie a rozwój slow tourism.

15 Społecza akceptacja rewitalizacji Przebieg działań rewitalizacyjych w miastach Cittaslow uzależioy jest od poziomu zajomości i akceptacji założeń filozofii slow oraz jej przełożeia a rozwój miasta (slow city). W większości miast PKSMC poziom wiedzy o idei slow i Cittaslow wśród mieszkańców i przedsiębiorców jest jeszcze ciągle dość iski, dlatego iezbęde jest podejmowaie działań, które przybliżą im tę ideę oraz pomogą dostrzec w iej szasę rozwoju lokalej przedsiębiorczości. Celowe jest więc łączeie działań dotyczących dwóch zagadień: budowaia wiedzy i akceptacji Cittaslow oraz partycypacji lokalej społeczości w plaowaiu rewitalizacji (p. poprzez warsztaty dotyczące aalizy korzyści i szas rozwoju miasta Cittaslow połączoe z opracowaiem pomysłów a rewitalizację w duchu slow).

16 Szase i zagrożeia rewitalizacji slow city Budowaie świadomości mieszkańców i przedsiębiorców a temat idei slow i modelu rozwoju slow city, która warukuje przebieg działań rewitalizacyjych, ukierukowaych a rozwój slow city. Współpraca miast w sieci Cittaslow może poprawić skuteczość i efektywość ich rewitalizacji (p. dzięki wspólemu aplikowaiu o środki z fuduszy uijych, przez kreowaie efektów możikowych i sieciowych). Perspektywa sieci miast wzmacia siłę efektu rewitalizacji miast w kształtowaiu produktu turystyczego w regioie. Ryzyko umasowieia i komercjalizacji idei slow zrewitalizowae obiekty i przestrzeie mogą przyciągąć masowego turystę, co kłóci się z ideą kameralości małych miast. Ryzyko admierej tematyzacji przestrzei (miasto-skase). Ryzyko wzrostu kokurecji wskutek zbyt dużego zaiteresowaia iych miast ideą slow.

17 Slow city i ie kocepcje rozwoju miast jako wyzacziki działań rewitalizacyjych Zrówoważoa rewitalizacja efekty rewitalizacji w sferze społeczej, gospodarczej, przestrzeej i środowiskowej. Rewitalizacja w duchu slow celem działań rewitalizacyjych jest kreowaie waruków harmoijego życia, staowiącego alteratywę wobec wielkomiejskiego pośpiechu i postępującej globalizacji. Slow city, smart city, gree city adaptacja i łączeie różych kocepcji rozwoju (p. smart slow city, slow gree city) jako owy kieruek działań rewitalizacyjych.

18 Podsumowaie (I) Przebieg, kieruki i efekty rewitalizacji miast Cittaslow uzależioe są od poziomu zajomości i akceptacji idei slow wśród mieszkańców, przedsiębiorców i lokalych liderów. Człokostwo miast w Cittaslow i przyjęcie wspólego modelu rozwoju slow city może sprzyjać wymiaie doświadczeń i współpracy w realizacji projektów rewitalizacyjych. Rewitalizacja zależy jedak od relacji jedostek w sieci oraz ich dostępu do iformacji i zasobów.

19 Podsumowaie (II) Jedym z efektów rewitalizacji miast Cittaslow może być docelowo rozwój sieciowego produktu turystyczego, bazującego silie a kocepcjach slow food, slow life, slow desig, slow tourism. Rewitalizacja realizowaa w miastach sieci Cittaslow może przyieść lepsze efekty jeśli optyka rozwoju pojedyczego miasta slow zostaie w iej zastąpioa zitegrowaym podejściem sieciowym, uwzględiającym potecjał wszystkich miast i możliwości płyące z rozwoju sieciowego produktu turystyczego.

20 Podsumowaie (III) Adaptacja i łączeie różych kocepcji rozwoju w tzw. modelach hybrydowych, może staowić owy kieruek działań rewitalizacyjych. Zagrożeiem dla rewitalizacji w duchu slow może być: ryzyko wzrostu kokurecji miast Cittaslow, ryzyko umasowieia i komercjalizacji idei slow, (ale rówież utraty zaiteresowaia ią) czy ryzyko admierej tematyzacji przestrzei miasta.

21 Dziękuję za uwagę dr Eliza Farelik Wydział Nauk Ekoomiczych Uiwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyie eliza.farelik@uwm.edu.pl

22 Źródła Farelik E., Iowacyjość w procesie rewitalizacji obszarów miejskich. [w:] Gospodarka lokala w teorii i praktyce, Prace Naukowe Uiwersytetu Ekoomiczego we Wrocławiu, Red. R. Brol, A. Raszkowski, A. Sztado, Nr 391/2015, s Farelik E., Iovatio i Urba Revitalizatio Programs i The Regio of Warmia ad Mazury, Olszty Ecoomic Joural, 10 (1/2015), s Farelik E., Staowicka A., Smart City, Slow City ad Smart Slow city as Developmet Models of Moder Cities, Olszty Ecoomic Joural, 11 (4/2016), s Mierzejewska L., Rozwój zrówoważoy miasta. Zagadieia pozawcze i praktycze. Wydawictwo Naukowe Uiwersytetu Adama Mickiewicza, Pozań Poadlokaly program rewitalizacji sieci miast Cittaslow Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Przyszłość miast, miasta przyszłości, ThikTak, 2013, Tati M., Towards a Paradigm of Slow, 2011, Wilkońska A., Slow turystyka w dużych miastach - kreowaie ieśpieszych dzielic, Folia Turistica, Nr 39/2016, s