R y b y m a j ą g ł o s!

Transkrypt

1 Ryby mają głos!

2 OCEAN2012: Przeobrażanie europejskiego rybołówstwa Zdrowe oceany z obfitością ryb i innych gatunków Europejskie rybołówstwo w stanie kryzysu Dziesięciolecia intensywnego rybołówstwa w wodach Europy doprowadziły do dramatycznego spadku, niegdyś obfitych populacji ryb. Obecnie ocenia się, że 72 procent wszystkich oszacowanych zasobów ryb jest nadmiernie eksploatowanych, z czego ponad 20 procent przekroczyło bezpieczny poziom biologiczny, co zagraża ich przyszłości. Wspólna Polityka Rybacka (WPRyb) Unii Europejskiej (UE) zawiodła w zakresie przeciwdziałania nadmiernym połowom. Ponad 25 lat krótkoterminowych interesów gospodarczych i politycznych wprowadziło europejskie rybołówstwo w głęboki kryzys. Nadmierne połowy doprowadziły do spadku wydajności łowisk, co z kolei spowodowało utratę miejsc pracy i źródeł utrzymania dla rybaków. Poławia się coraz mniej, coraz mniejszych ryb, a ich odnalezienie wymaga większego wysiłku, co często prowadzi do łowienia innych, czasami bardziej wrażliwych gatunków. Reforma WPRyb daje możliwość przywrócenia równowagi ekonomicznej, społecznej i biologicznej rybołówstwa. Konieczne jest ostateczne zakończenie nadmiernych połowów i szkodliwych praktyk połowowych w celu zapewnienia uczciwego i sprawiedliwego wykorzystywania zasobów przyszłym pokoleniom. Wymagają tego inne zobowiązania prawne UE. Na przykład, dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej ma na celu osiągnięcie dobrego stanu środowiska mórz Europy, a zwłaszcza zapewnienie, aby: populacja ryb i skorupiaków mieściła się w bezpiecznych biologicznych granicach, wskazując rozmieszczenie ze względu na wiek i rozmiar populacji, świadczące o dobrym zdrowiu zasobów; wszystkie elementy morskiego łańcucha pokarmowego występowały w normalnych ilościach i zróżnicowaniu, na poziomie, który w dalszej perspektywie może zapewnić bogactwo gatunków i utrzymanie ich pełnej zdolności reprodukcyjnej. Do realizacji powyższych celów niezbędna jest gruntowna reforma WPRyb i jej wdrożenie.

3 RYBIE FAKTY: Rzeczywistość nadmiernych połowów Dorsz z Morza Północnego osiąga wiek rozrodczy około czwartego roku życia. Średni wiek dorsza odławianego w Morzu Północnym to 1,6 roku, a średnia waga wynosi poniżej 1 kg. W ocenie naukowców, 93 procent dorszy z Morza Północnego odławia się zanim dojrzeją do reprodukcji. Atlantycki tuńczyk błękitnopłetwy, jeden z największych i najszybszych drapieżników morskich, na skutek nadmiernych połowów jest zagrożony całkowitych wyginięciem. W 2010 r. uzależnienie UE od importu produktów rybnych szacowane było na 48 procent. Łączne wyładunki rybołówstwa UE na północnym Atlantyku i Morzu Śródziemnym spadły w okresie ostatnich 10 lat o 30 procent. Szacuje się, ze flota UE ma zdolność połowową przekraczającą dwu- lub trzykrotnie poziom zrównoważony. Niektóre gatunki są szczególnie wrażliwe na nadmierne połowy. Jest tak w przypadku ryb, które wolno rosną i późno osiągają dojrzałość, w tym większości gatunków ryb głębinowych, rekinów i płaszczek. Prawie jedna trzecia gatunków rekinów poddanych ocenie w wodach europejskich, została sklasyfikowana przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) jako zagrożona. Fiasko Wspólnej Polityki Rybackiej Niepowodzenie w walce z nadmiernymi połowami jest wynikiem braku woli politycznej. Europejski Trybunał Obrachunkowy stwierdził w 2007 roku, że Wspólna Polityka Rybacka nie osiągnęła swojego głównego celu: zrównoważonej eksploatacji żywych zasobów morskich. Nie zdołano sprostać wielu różnym wyzwaniom. Nadmierne moce połowowe Ocenia się, że niektóre segmenty flot rybackich w UE są dwu-, lub trzykrotnie liczniejsze od wielkości potrzebnych do odłowu dostępnych kwot połowowych. Prowadzi to do przełowienia, nielegalnych połowów i do wywierania politycznych nacisków na ministrów rybołówstwa państw członkowskich UE, aby wyznaczali limity połowowe powyżej limitów zalecanych przez naukowców. Wysiłki na rzecz obniżenia zdolności połowowych nie osiągnęły, jak na razie, zakładanych wyników.

4 Zbyt wysokie kwoty połowowe Mimo najnowszej tendencji malejącej, w ostatnich latach kwoty połowowe ustalane były średnio o 46 procent powyżej poziomu zalecanego przez naukowców. W 2009 roku w Zatoce Biskajskiej i w wodach iberyjsko-atlantyckich przyznawane kwoty przekraczały średnio zalecenia naukowców o 55 procent, na wodach na zachód od Szkocji, w Morzu Irlandzkim i Celtyckim o 49 procent. Na rok 2010 kwota połowowa ustalona została średnio o 34 procent powyżej limitu zalecanego przez naukowców. Konsument płaci podwójnie Unia Europejska nadal wypłaca subsydia na modernizację flot rybackich, zamiast skupić się na ograniczeniu nadmiernej mocy połowowej, oraz na inwestowaniu w bardziej zrównoważone technologie połowowe. W wielu państwach członkowskich oszacowano, że koszty ponoszone przez budżety narodowe w postaci subsydiów dla rybołówstwa przekraczają łączną wartość połowów. W rezultacie płacimy obecnie za ryby dwukrotnie, w formie subsydiów oraz w sklepie. Globalny zasięg Unii Europejskiej Unia Europejska ma ogromny wpływ na stan światowych zasobów oraz ponosi znaczącą odpowiedzialność z tego tytułu. Unijna flota rybacka jest trzecią co do wielkości na świecie i operuje na wszystkich oceanach. Unia jest też największym importerem produktów rybnych. Prawie 50 procent ryb na rynku europejskim pochodzi z importu. Unia Europejska mogłaby stać się wzorem dla innych części świata, promując zasady zrównoważonego rybołówstwa. Niestety, wysoki poziom importu i działalności rybołówstwa poza wodami UE oznacza, że skutki nadmiernych połowów eksportowane są często do odległych społeczności nadmorskich, gdzie ryby stanowią kluczowy element diety i dochodów Szansa na zmianę Reforma Wspólnej Polityki Rybackiej UE zaplanowana na 2012 rok daje możliwość przyjęcia nowej polityki, która położy kres przełowieniu, szkodliwym praktykom połowowym oraz przyniesie uczciwe i sprawiedliwe korzystanie z bogactwa zasobów ryb. OCEAN2012 pracuje na rzecz WPRyb, która: zapewni traktowanie zrównoważonego rybołówstwa jako nadrzędnej zasady, będącej warunkiem stabilnego rozwoju gospodarczego i społecznego; zapewni przejrzysty proces podejmowania decyzji na najbardziej właściwych poziomach, gwarantując skuteczne uczestnictwo interesariuszy; zapewni zrównoważony poziom zdolności połowowych na poziomie UE i na poziomie regionalnym; uzależni dostęp do zasobów rybnych od spełnienia kryteriów ekologicznych i społecznych; oraz zapewni, aby publiczne środki wykorzystywane były jedynie w sposób służący dobru publicznemu oraz w celu łagodzenia społecznych kosztów przechodzenia na zrównoważone rybołówstwo.

5 Ryby mają głos! Ryby mają głos! tak przekornie zatytułowano program Klubu Gaja przygotowany z myślą o edukacji na temat zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, w szczególności zrównoważonego rybołówstwa i ochrony gatunków ryb zagrożonych wyginięciem. Program Ryby maja głos! to nie tylko wydawnictwa edukacyjne, wystawy, poradnik dla konsumentów, ale przede wszystkim aktywna edukacja poprzez sztukę oraz angażowanie dzieci, młodzieży i dorosłych w lokalne inicjatywy, które pomagają w dokonywaniu świadomych wyborów konsumenckich. Ważnym elementem programu była kampania medialna w największych stacjach radiowych na polskim wybrzeżu oraz działania edukacyjno-artystyczne realizowane w miejscowościach, chętnie odwiedzanych latem przez turystów. Widzowie happeningu Klubu Gaja Historia złotej rybki dowiadywali się o zagrożonych gatunkach ryb, o problemach przełowienia i jego konsekwencji dla niektórych gatunków bałtyckich, takich jak np. dorsz. Przedstawienie cieszyło się, i nadal cieszy, ogromną popularnością, przyciąga uwagę mieszkańców, turystów i mediów. Było inspiracją do przygotowania interaktywnej animacji (DVD, internet), w której wybór zakończenia Historii złotej rybki należy do użytkownika. W 2009 roku w programie Klubu Gaja Ryby mają głos! wzięło udział ponad 15 tysięcy osób. W szkołach w całej Polsce organizowano happeningi, lekcje tematyczne, konkursy i wystawy. W Stacji Morskiej Uniwersytetu Gdańskiego w Helu Klub Gaja prezentował wystawę Ryby mają głos! obejrzało ją ponad 250 tysięcy osób. Przygotowana w formie kolorowej bajki, o przyjaźni złotej rybki i rybaka, kończy się jasnym przesłaniem: jeśli nie będzie ryb, nie będzie rybaków. Zdrowe oceany z obfitością ryb i innych gatunków sprzyjają dobrobytowi człowieka

6 H i s t o r i a z ł o t e j r y b k i i Urodziłam się o wschodzie słońca i opowiem Wam moją historię

7 z a g r o ż o n y c h g a t u n k ó w r y b Miałam mamę i tatę, piękny dom i niezliczoną ilość przyjaciół.

8 Czasami spotykałam Rybaka, który opowiadał mi swoje przygody.

9 Dla Rybaka, byłam życiem i przynosiłam mu szczęście.

10 Pewnego dnia Rybak zapragnął więcej i złowił nas wszystkie.

11 Teraz nie ma ryb i nie ma Rybaka.

12 Klub Gaja jest jedną z najstarszych polskich organizacji społecznych zajmujących się ochroną środowiska naturalnego i prawami zwierząt. Od ponad 20 lat aktywizujemy obywateli (dzieci, młodzież i dorosłych) do działań na rzecz ochrony naturalnych zasobów, podkreślając wagę codziennych wyborów w stosunku do otaczającego nas świata. Prowadzimy programy i kampanie dotyczące ochrony przyrody, promocji i egzekwowania praw zwierząt oraz polepszenia ich dobrostanu. W działaniach wykorzystujemy innowacyjne metody edukacji oraz niekonwencjonalne środki artystyczne. Wspierając działania Klubu Gaja chronisz przyrodę, pomagasz zwierzętom i rozwijasz edukację. OCEAN2012 to koalicja organizacji pracujących na rzecz takich zmian w europejskiej Wspólnej Polityce Rybackiej, które położą kres nadmiernym połowom, niszczycielskim praktykom połowowym i umożliwią sprawiedliwe i równomierne korzystanie ze zdrowych zasobów ryb. Koalicja proponuje całkowicie nowe podejście, bazujące na określonych zasadach, do zarządzania rybołówstwem na wodach UE oraz wobec całej floty UE działającej na całym świecie. Koalicja OCEAN 2012 została zainicjowana i jest koordynowana przez Pew Environment Group będącą agendą ds. ochrony przyrody fundacji the Pew Charitable Trusts organizacji pozarządowej mającej na celu położenie kresu nadmiernym połowom ryb w oceanach świata. Grupa Sterująca OCEAN2012 składa się z: Coalition for Fair Fisheries Arrangements, Ecologistas en Accion, The Fisheries Secretariat, nef (new economics foundation), Pew Environment Group oraz Seas at Risk. Członkowie OCEAN2012 w Polsce Klub Gaja, Fundacja Nasza Ziemia, Stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Unia, Fundacja Sprzątanie Świata Polska, Polski Klub Ekologiczny, Towarzystwo Przyjaciół Rzek Iny i Gowienicy Wilkowice, ul. Parkowa 10 tel./fax , klubgaja@klubgaja.pl w w w. a r c t i c p a p e r. c o m Wydrukowano na papierze produkowanym w sposób przyjazny dla środowiska ISBN