Edukacja misjonarzy dla krajów protestanckich w Alumnacie Papieskim w Braniewie ( )
|
|
- Amelia Rudnicka
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Nurt SVD 2 (2016) s Edukacja misjonarzy dla krajów protestanckich w Alumnacie Papieskim w Braniewie ( ) Education of the missionaries for the Protestant countries in the Papal College in Braniewo ( ) wisjan@o2.pl Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Ur w Straszewie (pow. Sztum) - ksiądz rzymskokatolicki diecezji elbląskiej, profesor zwyczajny nauk teologicznych. Od 1993 wykłada historię Kościoła w Wyższym Seminarium Duchownym diecezji elbląskiej, a od 2001 na Wydziale Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Habilitował się (2000) w Instytucie Historii na Wydziale Filologiczno-Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego na podstawie pracy Kościoły i kaplice na terenie byłej diecezji pomezańskiej ( ). Pełni funkcję kierownika Katedry Historii Kościoła i Dziedzictwa Kulturowego UWM. W 1564 r., przy wsparciu Zygmunta Augusta, do Braniewa przybyli jezuici, zakładając rok później pierwsze kolegium w Polsce, które w drugiej połowie XVIII w. reprezentowało najwyższy poziom nauczania (obok Akademii W ileńskiej)1. Jednak nie otrzymało ono statusu uniwersyteckiego, ponieważ wszelkie zabiegi czyniła nieskutecznymi Akademia Krakowska i jezuicka Akademia Wileńska. Jezuici m ieli możliwość prowadzenia seminarium duchownego w wyjątkowych okolicznościach. Za każdym razem m usieli uzyskać zgodę generała zakonu na jego uruchomienie, chociaż inicjatywa wychodziła zawsze od biskupa diecezjalnego. W 1567 r., na usilną prośbę kard. Stani 1 J. Pawłowski, Wkład jezuitów do rozwoju zoologii polskiej od wieku XVII do roku 1918, w: I. Stasiewicz-Jasiukowa (red.), Wkład jezuitów do nauki i kultury w Rzeczypospolitej Obojga Narodów i pod zaborami, Kraków 2004, s. 172.
2 e d u k a c ja m is jo n a r z y.. 41 sława Hozjusza, biskupa warmińskiego, jezuici polscy otworzyli seminarium w Braniewie2. Ponadto na terenie Polski prowadzili inne seminaria duchowne, z których do kasaty w 1773 r. utrzymały się zaledwie cztery: w Braniewie (od 1567 r.), w Gdańsku (od 1620), w Sandomierzu (od 1635), w Worniach (od 1620). Trzeba podkreślić, że poza tym prowadzili aż 34 kolegia z osobnymi studiami filozofii: w 8 kolegiach kształcono kleryków jezuickich i młodzież świecką, a w 26 kolegiach wyłącznie młodzież świecką, gdzie pełne studia trwały 3 lata, a niepełne 2 lata. Studenci filozofii to niewielki procent uczniów szkół jezuickich, ale dość często byli to także innowiercy3. 1. Jezuickie kolegium w Braniewie Jezuici otwierając pierwsze Seminarium Duchowne, w okresie sporów religijnych, dążyli do wychowania i wykształcenia przede wszystkim mądrych kapłanów, zdolnych do pokonania argumentów przeciwnika, kapituły chciały zaś kapłanów przede wszystkim biegłych w praktyce duszpasterskiej"4. Ojcowie Jezuici zakładali seminaria diecezjalne przy swoich kolegiach, a nie katedrach, aby alumni mogli korzystać z wykładów w ich szkołach publicznych, które były doskonale i na wysokim poziomie zorganizowane. Brali też pod uwagę specyfikę przyszłej pracy kapłanów, dlatego odpowiednio kształtowali program studiów. Na przykład w seminarium duchownym w Braniewie i w Gdańsku, gdzie w tym okresie każdy ksiądz miał w parafii bezpośredni kontakt z protestantami, z którymi podejmował walkę, jezuici zwrócili szczególną uwagę na studium filozofii i teologii. Tak przygotowany program stawiał to seminarium duchowne w szeregu najlepiej kształcących, ponieważ inne w dekretach erekcyjnych przyjmowały bardzo skromny w swoim zakresie program nauczania5. 2 S. Librowski, Dekret Soboru Trydenckiego o seminariach i pierwsze seminaria diecezjalne w Polsce, Ateneum Kapłańskie", nr 72, 1969, s ; L. Piechnik, Jezuickie Seminaria Diecezjalne w Polsce ( ), Collectanea Theologica", t. 46, nr 4, 1976, s ; E. Brachvogel, Das Priesterseminar in Braunsberg, Braunsberg 1932, s R. Darowski, Zarys filozofii jezuitów w Polsce od XVI do XIX wieku, w: I. Stasiewicz-Jasiukowa (red.), Wkład jezuitów... dz. cyt., s Seminarium Duchowne Diecezjalne, w: L. Grzebień (red.), Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy , Kraków 1996, s Tamże.
3 42 Seminaria Duchowne, według jezuitów, nie były jedyną ścieżką" przygotowującą kandydatów do kapłaństwa, do jezuitów czy innych zakonów. Zwracano szczególną uwagę na szkolne Sodalicje Mariańskie oraz Bursy Ubogich, z których pozyskiwano" kandydatów do stanu duchownego. Podobnie postąpili jezuici w Braniewie, gdzie rozwinęli szeroką działalność edukacyjno-wychowawczą6. W 1565 r. zorganizowali kolegium jezuickie, a następnie: 1) utworzyli przy nim konwikt dla bogatej szlachty (głównie polskiej); 2) w 1567 r. otworzyli diecezjalne seminarium duchowne przy tym kolegium (wtedy przyjęto pierwszych kandydatów do kapłaństwa); 3) w 1578 r. powołano alumnat papieskie (drugie seminarium duchowne); 4) w 1582 r. utworzyli bursę ubogich, z której wielu uczniów wstępowało do seminarium diecezjalnego i papieskiego, a kolejną grupę uczniów stanowili eksterniści (z zamożnych mieszczan Prus Królewskich), mieszkający w domach rodzinnych, u krewnych i prywatnych stancjach7. Wszystkie grupy młodzieży korzystały z zasobu naukowego" tych samych profesorów kolegium jezuickiego, ale ćwiczenia kształtujące życie wewnętrzne (duchowe) każda grupa odbywała we własnych domach8. 2. Podstawy programowe nauczania i ich realizacja Trzeba wskazać, że zanim w 1599 r. ogłoszono program nauczania w kolegiach jezuickich, czyli Ratio studiorum9, w Braniewie wykładano nauki matematyczne i niektóre zagadnienia astronomiczne, które w latach (z filozofią) nauczał znany w Europie ks. W ojciech Tylkowski (+ 1695)10. Warto dodać, że Ratio studiorum 6 S. Bednarski, Podstawowe zasady szkolnictwa jezuickiego, w: Z dziejów szkolnictwa jezuickiego w Polsce, s ; J. Korewa, Rola braniewskiego Hosianum w dziele zespolenia Warmii z Rzeczpospolitą w w. XVI-XVIII, Studia Warmińskie", t. 5, 1968, s Uczniowie - sodaliści gimnazjum jezuitów w Brunsberdze (Braniewie) , Kraków 1998, s. 7; J. Wiśniewski, Powołanie do istnienia i rozwój seminarium duchownego w diecezji warmińskiej, Studia Elbląskie", t. 15, 2014, s. 25; B. Chorostian, Dzieje miasta. Braniewo, w: Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1973, s A. Kopiczko, Ustrój i organizacja diecezji warmińskiej w latach , Olsztyn 1993, s L. Piechnik SJ, Ratio studiorum": fundam ent działalności edukacyjnej i naukowej jezuitów, w: I. Stasiewicz-Jasiukowa (red.), Wkład jezuitów do nauki i kultury w Rzeczypospolitej Obojga Narodów i pod zaborami, Kraków 2004, s Z. Pawlikowska-Brożek, Podręczniki matematyczne dla polskich szkół jezuickich, w: I. Stasiewicz-Jasiukowa (red.), Wkład jezuitów..., dz. cyt., s. 245; Taż, Wybitne publikacje matematyczne polskich uczonych jezuickich siedemnastego wieku, w: I. Stasiewicz-Jasiukowa (red.), Wkład je z u itó w., dz. cyt., s. 225, 227 (Wojciech Tylkowski
4 e d u k a c ja m is jo n a r z y.. 43 [...] był to pierwszy w dziejach szkolnictwa zbiór ustaw zawierających program nauczania i wychowania, wytyczne dla profesorów poszczególnych nauk. Miało on wpływ nie tylko na szkolnictwo jezuickie, ale również pozostałe katolickie szkoły, a nawet różnow iercze"11. Jezuici, przyjmując teologię i nauki humanistyczne oraz elementarne podstawy historii naturalnej", kładli nacisk na: 1) elementy humanistyczne przesiąknięte duchem religijnym; 2) system form alny z naciskiem na wyrabianie zdolności oraz 3) języki klasyczne, ale bez dostatecznej wiedzy z historii, geografii i przyrody12. Początkowo poziom i styl nauczania w szkołach jezuickich był porównywalny z innymi szkołami europejskimi, ale cały system był traktowany jako przygotowanie do teologii, stąd stawał się on przestarzały w miarę rozwoju poszczególnych nauk. Dopiero w 1832 r., za generała Jana Roothana, jezuici przyjęli zmodyfikowane Ratio studiorum, a w Polsce wymusiła ją reforma szkół pijarów (S. Konarski) w połowie XVIII w.13. W trakcie realizacji tego planu nauczania duży nacisk kładziono na ustne ćwiczenia szkolne. W praktyce nauczanie odbywało się następująco: Profesor dyktował studentom zasadniczą treść wykładu. Przedtem, w trakcie dyktowania i po nim wyjaśniał problem i związane z nim kwestie. Studenci miewali do dyspozycji różne podręczniki. Wydania pism Arystotelesa, zwłaszcza po łacinie, znajdowały się w bibliotece, ale - jak można domniemywać - korzystali z nich tylko zdolniejsi studenci i to sporadycznie. Praktyka nauczania obfitowała w wielorakie formy utrwalania przekazywanego studentom materiału (częste powtórki [codzienne, sobotnie, miesięczne, roczne, a po wakacjach powtarzano nawet przez pół semestru], przepytywania, różnorakie dysputy, egzaminy), przygotowujące absolwentów również do przyszłej działalności publicznej (sejmiki, sejm, poselstw a)"14. Wreszcie wiedzę pogłębiały tzw. akademie, w których brali udział wybitniejsi studenci pod kierunkiem prefekta: powtórki dodatnapisał około 60 prac, w tym o tematyce religijnej, pedagogicznej i moralnej). 11 Taż, Podręczniki matematyczne dla polskich szkół jezuickich, s J. Pawłowski, Wkład jezuitów do rozw oju..., dz. cyt., s P. Kohler, Jezuici w dziejach botaniki polskiej, w: I. Stasiewicz-Jasiukowa (red.), Wkład je z u itó w., dz. cyt., s. 154; R. Darowski, Zarys filozofii jezuitów w P o ls c e., art. cyt., s R. Darowski, Zarys filozofii jezuitów w Polsce., art. cyt., s. 125.
5 44 kowe, przygotowanie i wygłaszanie prelekcji, a także urządzanie dysput15. Owe dysputy religijne, zwłaszcza w wielkich miastach północnych, m.in. w Braniewie, gdzie katolicy żyli razem z dużą populacją innowierczą, cieszyły się wielkim zainteresowaniem, prowadząc często do potyczek" słownych między obywatelami różnych wyznań. Podobnie teatr szkolny ściągał wielu mieszkańców miasta, a działalność członków Sodalicji Mariańskiej była bardzo widoczna, gdy pomagała chorym w szpitalach, gdy katechizowała ubogie dzieci i pomagała biednym studentom" Erygowanie papieskiego seminarium duchownego w Braniewie Zaledwie jedenaście lat po uruchomieniu diecezjalnego seminarium duchownego, w 1579 r. w Braniewie powołano do istnienia Alumnat Papieski (potwierdzenie w 1581 r.). Miał on, zgodnie z założeniem papieża Grzegorza XIII ( ), jako zakład naukowo-wychowawczy, przygotować kapłanów do pracy misyjnej w krajach protestanckich i prawosławnych. Zakładano, że zostanie w nim dobrze przygotowana grupa kapłanów katolickich, którzy będą skutecznie przeciwstawiali się szerzeniu nauki M. Lutra i prawosławia. Chodziło o odzyskanie dla katolicyzmu całych krajów dotkniętych protestantyzmem, a także doprowadzenie do zjednoczenia z Kościołem katolickim przynajmniej niektórych Kościołów prawosławnych. W związku z tym, papież zlecił jezuitom prowadzenie najpierw w Rzymie kolegiów, przygotowujących misjonarzy do poszczególnych krajów: Niemiec (w 1573 r. Collegium Germanicum), Węgrów (w 1579 r. Collegium Hungaricum), Anglii (1579 r.), Greków (1583), Ormian (1584), Maronitów (1584). W Austrii natomiast erygowano dwa Alumnaty: w Grazu w 1573 r. oraz rok później w Wiedniu, a w 1575 r. w Pradze oraz dziesięć lat później, czyli w 1585 r., w Dylindze. Działały on do kasaty jezuitów w 1773 r.17 Jezuita, Antoni Possevino18 zwrócił uwagę na kraje skandynawskie i bałtyckie dotknięte protestantyzmem19, dlatego w 1578 r. jego staraniem 15 Tamże. 16 L. Piechnik SJ, Ratio studiorum": fundam ent działalności edukacyjnej i naukowej jezuitów, art. cyt., s S. Achremczyk, A. Szorc, Braniewo, Olsztyn 1995, s Possevino Antonio, w: L. Grzebień(red.), Encyklopedia wiedzyo je z u ita c h., dz. cyt., s A. Szorc, Marcin Kromer ( ), biskup warmiński w latach , w: S. Achremczyk (red.), Poczet biskupów warmińskich, Olsztyn 2008, s. 177
6 e d u k a c ja m is jo n a r z y.. 45 powstały dwa Alumnaty Papieskie: w Ołomuńcu i Braniewie, a w 1582 r. w Wilnie. Nakłady na funkcjonowanie Alumnatu pochodziły z kasy papieskiej, podlegającej Kongregacji Propagandy Wiary. Dnia 10 grudnia 1578 r. zredagowano regulamin seminarium papieskiego w Braniewie, którego pierwszy rok akademicki ruszył w 1579 r. z udziałem 25 alumnów, chociaż w jego murach można było przyjąć liczbę 50 studentów. Dopiero wtedy, czyli 15 marca 1581 r., papież potwierdził decyzję A. Possevina, przydzielając na ten cel sumę 1200 talarów rocznej pensji oraz 6 tysięcy na utrzymanie budynków i wynagrodzenia służby20. Wypłacanie tych sum w srebrze spowodowało rynkowy wzrost pieniądza do 1784 talarów rocznie. W miarę upływu czasu, papieże podnosili przydzielaną pensje do 1872 i 1930 talarów21. Królowa szwedzka Katarzyna, żona Jana III Wazy, przekazała na kształcenie przyszłych misjonarzy sumę 1000 złotych, ale po jej śmierci zakazano Szwedom wyjazdu na studia do Braniewa. Władze instytutu zakupiły w Fiszewie majątek, liczący 98 ha areału ziemi, która leżała w Gronowie i Ząbrowie, a także 21 morgów łąki i 23 morgi lasu, aby z nich czerpać dochody na funkcjonowanie Alumnatu Papieskiego22. Wśród fundamentalnych potrzeb funkcjonowania Alumnatu Papieskiego w Braniewie była kwestia jego siedziby. Najpierw były to dwa niewielkie domy, a gdy alumnów zaczęło przybywać, prefekt seminarium zakupił trzeci. Ostatecznie w 1600 r. studentów przeniesiono do kamiennej kamienicy (Steinhaus), ale działo się to przy sprzeciwie rady miasta. Jezuici nabyli ten dom (Kamienny Dom) dopiero w 1614 r., wypłacając radzie sumę 500 grzywien odstępnego. Przeszedł on generalny remont w 1692 r. (na frontonie umieścili napis o fundacji Grzegorza XIII, tiarę i klucze papieskie)23. Gdy nadszedł czas zamknięcia Alumnatu w 1798 r., dom będący jego własnością niemal bezpłatnie przejęła diecezja warmińska, przeznaczając go na pomieszczenia seminarium diecezjalnego24. (o zasługach S. Hozjusza s. 167). 20 A. Kopiczko, Ustrój i organizacja diecezji w arm iń skiej., art. cyt., s S. Achremczyk, A. Szorc, Braniewo, dz. cyt., s E. Brachvogel, Das P riestersem in ar., dz. cyt., s. 53; Kopiczko podaje liczbę 1400 absolwentów (A. Kopiczko, Ustrój i organizacja diecezji w arm iń skiej., art. cyt., s ); S. Achremczyk, A. Szorc, Braniewo, dz. cyt., s. 174; Warmia i M a zury. Zarys dziejów, Olsztyn 1985, s. 290; o uposażeniu proboszcza i kościoła w Fiszewie: J. Wiśniewski, Uposażenie kościołów, duchowieństwa i służby kościelnej w diecezji pomezańskiej (XVI-XVIII w.), Olsztyn 2013, s , A. Kopiczko, Ustrój i organizacja diecezji w arm iń skiej., art. cyt., s. 132; E. Waschinski, Das kirchliche Bildungswesen in Ermland. Westpreussen und Posen, Braunsberg 1928, s S. Achremczyk, A. Szorc, Braniewo, dz. cyt., s. 175.
7 46 W programie studiów 4 i 5-letnich znalazło się wiele przedmiotów humanistycznych, a także filozoficznych i teologicznych, aby po ich ukończeniu absolwenci m ogli podejmować dyskurs z przeciwnikami wiary katolickiej. Alumni uczęszczali na wykłady do seminarium diecezjalnego w Braniewie prowadzonego przez jezuitów. W gmachu seminarium papieskiego mieli do dyspozycji na pierwszym piętrze: bibliotekę, pokój na indywidualna naukę oraz infirmerię, a także sale wykładowe. Razem ze studentami mieszkali: regens i 2 magistrów. Kandydatów do Alumnatu przyjmował nuncjusz, zwracając uwagę na: pochodzenie z prawego łoża, stan zdrowia, wolność od nałogów, pragnienie kapłaństwa i zachowania ustaw oraz regulaminu. Codzienne życie studentów Steinhaus było kontrolowane: [...] nie wolno było zamykać izb mieszkalnych i sypialni. Czas musiał być wypełniony modlitwą i nauką. Wykłady rozpoczynano o godz. 7, a kończono o godz. 13. Wieczorem, po rachunku sumienia, odmawiano Litanię do W szystkich Świętych w intencji fundatorów i za Kościół katolicki. Po tych modlitwach obowiązywało silentium sacrum''25. Tak jak w każdym seminarium, również w papieskim, wykonywano praktyki ascetyczne: rachunek sumienia, rozmyślanie, mszę św., spowiedź, rekolekcje i konferencje ascetyczne. W taki sposób przygotowywano tu misjonarzy, kapłanów, którzy po ukończeniu byli wysłani na tereny najbardziej zagrożone innowierstwem: na Warmię, do Prus Królewskich i Prus Książęcych, Inflant, Estonii, Finlandii i Szweq'i26. Gdy jednak zmalało zapotrzebowanie na misjonarzy w krajach ościennych czy na terenie Europy, wówczas absolwenci Alumnatu podejmowali prace w Polsce, na Pomorzu i Inflantach. Również pracowali w diecezji warmińskiej (Królewiec, Święta Lipka, Tylża), gdzie faktycznie potrzeba było dobrze przygotowanych kapłanów. Tej sytuacji sprzeciwiał się nuncjusz apostolski, który już w 1704 r. nakazał zwolnienie wikariuszy z katedry fromborskiej, aby oddali się wyłącznie pracy misyjnej. Wynikało to z przysięgi, która składali klerycy Alumnatu, zobowiązując się do pracy duszpasterskiej i w krajach misyjnych (nadbałtyckich). Nie mogli bowiem przyjmować beneficjum zwyczajnego, 25 A. Kopiczko, Ustrój i organizacja diecezji w arm iń skiej., art., cyt., s Encyklopedia Katolicka, t. 1, s ; G. Luhr, Die Matrikel des papstlischen Seminars zu Braunsberg , w: MHW, t. 11, Konigsberg ; S. Adamski, Alumnat papieski w Braniewie , Lublin 1969 (mps BKUL); krytycznie: A. Kopiczko, Ustrój i organizacja diecezji w arm iń skiej., art., cyt., s
8 e d u k a c ja m is jo n a r z y.. 47 czyli sine cura animarum - bez obowiązków duszpasterskich. Tymczasem w 1740 r. w czasie wizytacji Seminarium Papieskiego w Braniewie stwierdzono, że w diecezji warmińskiej było zatrudnionych 50 księży, którzy ukończyli Alumnat27. Seminarium papieskie w Braniewie kształciło aż do 1798 r., czyli przez 220 lat, które w tym okresie ukończyło 1580 kandydatów na misje wśród protestantów. Ze względu na wyznaczony cel i zadania przyszłych absolwentów Alumnatu, w Braniewie studiowali obcokrajowcy: Szwedzi, Duńczycy, Szkoci, Ukraińcy i Rosjanie. Duża liczba alumnów greckokatolickich miała własnego wychowawcę w osobie zakonnika, bazylianina. W ten sposób Braniewo zaistniało jako najważniejszy ośrodek kontrreformacji w Rzeczypospolitej i główna baza katolicyzmu, z której jezuici oddziaływali na kraje skandynawskie28. Oni też wyjeżdżali na misje do Szwecji, Norwegii, Danii, Finlandii, Prus, Łotwy i Estonii, chociaż mogli również podejmować działania na Rusi29. Ja n W i ś n i e w s k i Edukacja misjonarzy dla krajów protestanckich w Alumnacie Papieskim w Braniewie ( ) Streszczenie Autor przedstawił organizację, program nauczania i funkcjonowanie jezuickich kolegiów w wiekach XVI-XVIII. Następnie omówił działanie seminarium duchownego w Braniewie począwszy od jego powstania w 1565 roku do zamknięcia w końcu XVIII wieku. W dalszej części artykułu autor zaprezentował cele założonego w 1576 roku w Braniewie Papieskiego Alumnatu. Scharakteryzował jego sposób działania, regulaminy, program nauczania, tryb życia alumnów. Najważniejszym celem powołania Alumnatu miało być przygotowanie kapłanów do pracy misyjnej w krajach protestanckich i prawosławnych. 27 S. Achremczyk, A. Szorc, Braniewo, dz. cyt., s. 175; A. Kopiczko, Ustrój i organizacja diecezji w arm iń skiej., art., cyt., s E. Brachvogel, Das Priesterseminar..., dz. cyt., s. 53; A. Kopiczko, Ustrój i organizacja diecezji w arm iń skiej., art., cyt., s autor podaje liczbę 1400 absolwentów; S. Achremczyk, A. Szorc, Braniewo, dz. cyt., s. 174; Warmia i M a zury, s A. Kopiczko, Ustrój i organizacja diecezji w arm iń skiej., art., cyt., s. 135.
9 48 Zakładano, że zostanie w nim dobrze przygotowana grupa kapłanów katolickich, którzy będą skutecznie przeciwstawiali się szerzeniu nauki M. Lutra i prawosławia. Papieskie seminarium w Braniewie stanowiło najważniejszy ośrodek antyreformacyjny w ówczesnej Polsce. Jego alumni pracowali jednak nie tylko w Polsce, ale i w krajach protestanckich. W samym Alumnacie studiowali poza Polakami liczni obcokrajowcy z krajów protestanckich i prawosławnych. Papieski Alumnat w Braniewie został ostatecznie zamknięty w 1798 roku. Słowa kluczowe: kolegia jezuickie, seminarium jezuickie w Braniewie, Alumnat Papieski w Braniewie. Ja n W i ś n i e w s k i Education of the missionaries for the Protestant countries in the Papal College in Braniewo ( ) Abstract The author of the essay starts with a description of Jesuit colleges and their curricula from the 16th to the 18th centuries. He then presents the history of the seminary in Braniewo since its foundation in 1565 until its closure at the end of the 18th century. After that he proceeds to a detailed description of the Papal College in Braniewo, founded in 1576: its curriculum, organisation, rules and daily lives of the students. The main objective of the College was to train priests for missions in Protestant and Orthodox countries, in order to repel the teaching of M. Luther and Orthodox beliefs. It was the most important antireformation centre in Poland. Besides Polish students, there were many from Protestant and Orthodox countries. The College was closed in Keywords: Jesuit colleges, Jesuit Seminary in Braniewo, Papal College in Braniewo.
SPIS TREŚCI. Dekret zatwierdzający i ogłaszający uchwały I Synodu Diecezji Legnickiej... 5
SPIS TREŚCI Dekret zatwierdzający i ogłaszający uchwały I Synodu Diecezji Legnickiej... 5 Modlitwa do Maryi w intencji nowej ewangelizacji diecezji legnickiej... 6 Wykaz skrótów... 8 Wstęp... 9 I. HISTORIA
Prawosławne szkolnictwo teologiczne w II Rzeczpospolitej
Prawosławne szkolnictwo teologiczne w II Rzeczpospolitej Ks. dr Artur Aleksiejuk Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie Wydział Pedagogiczny Demografia 30 września 1921 pierwszy spis powszechny
(stan na 30 września 2005 roku) Opracowanie: ks. Leszek Szewczyk. Księgarnia św. Jacka Katowice. Drukarnia Archidiecezjalna Katowice
(stan na 30 września 2005 roku) Opracowanie: ks. Leszek Szewczyk Księgarnia św. Jacka Katowice Drukarnia Archidiecezjalna Katowice SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI Słowo wstępne I. MIEJSCE WYDZIAŁU TEOLOGICZNEGO
Reformacja i kontrreformacja w Rzeczypospolitej
Reformacja i kontrreformacja w Rzeczypospolitej 1. Początki reformacji w Polsce Kraj wieloetniczny, więc wielowyznaniowy XIV-XV Polacy, Litwini, Niemcy katolicy Rusini prawosławni Żydzi wyznawcy judaizmu
Opiekun: Wykonali: Śpiewakowski Marcin Rus Łukasz Maj Dominik Kowalczyk Mateusz. s. Irena Różycka
Wykonali: Śpiewakowski Marcin Rus Łukasz Maj Dominik Kowalczyk Mateusz Opiekun: s. Irena Różycka ur. 10 czerwca 1902 w Jedlińsku; zm. 2 listopada 1980 w Nałęczowie Sługa Boży Piotr Gołębiowski ur. 10 czerwca
List od Kard. Stanisława Dziwisza
List od Kard. Stanisława Dziwisza 209-0-24 List od Kard. Stanisława Dziwisza List od Kard. Dziwisza Metropolity Krakowskiego. Stanisław Dziwisz (ur. 27 kwietnia 939 w Rabie Wyżnej) polski biskup rzymskokatolicki,
STATYSTYKA KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO 2016
STATYSTYKA KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO 2016 Z okazji Światowego Dnia Misyjnego, obchodzonego w tym roku w niedzielę 23 października po raz dziewięćdziesiąty, Agencja Fides prezentuje wybrane statystyki, aby
Do młodzieży O polskim katolicyzmie O przyszłym pokoleniu kapłanów O kulcie Najświętszego Serca Pana Jezusa...
Spis treści 238 Myśli zawsze ważne... 5 Życiorys kard. A. Hlonda... 7 Myśli noworoczne...18 Wielkopostne myśli... 20 O zadaniach kobiety... 22 O idei świętowojciechowej...24 O świadomym macierzyństwie...
Edukacja w Niemczech
Niemcy Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title =Plik:Flag_of_Germany.svg [5.04.2010] Źródło: www.pk.org.pl[5.04.2010] Niemcy Republika federalna, Tworzy ją 16 krajów związkowych (landów), Liczba
TEKST Z DNIA 31 MAJA 2016 R. TEKST Z 6 WRZEŚNIA 2000 R.
POROZUMIENIE POMIĘDZY KONFERENCJĄ EPISKOPATU POLSKI ORAZ MINISTERSTWEM EDUKACJI NARODOWEJ W SPRAWIE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCCH WYMAGANYCH OD NAUCZYCIELI RELIGII - ZESTAWIENIE TEKST Z DNIA 31 MAJA 2016 R.
Statut. Instytutu Teologicznego. w Łodzi
Statut Instytutu Teologicznego w Łodzi SPIS TREŚCI Rozdział I. Postanowienia ogólne...... 2 Rozdział II. Cele i zadania Instytutu..... 2 Rozdział III. Władze Instytutu...... 3 Rozdział IV. Wykładowcy..
Parafia neounicka w Grabowcu 1935-1937 (praca w trakcie opracowywania)
Historia Grabowca: parafia neounicka w Grabowcu 1 Historia Grabowca Parafia neounicka w Grabowcu 1935-1937 (praca w trakcie opracowywania) Renata Kulik, Henryk Kulik 2 Historia Grabowca: parafia neounicka
ETAP CENTRALNY Olimpiada Historyczna dla Gimnazjów Rok szkolny 2016/2017
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA Nr zadania Model /klucz Punktacja Schemat punktowania 1. Nie W uzasadnieniu uczestnik musi zauważyć, że w źródle 2. opisano działania Henryka VIII, natomiast autorem
OGNISKA MIŁOŚCI (O.M) według Encyklopedii Katolickiej (tom XIV)
OGNISKA MIŁOŚCI (O.M) według Encyklopedii Katolickiej (tom XIV) (O.M) to prywatne, międzynarodowe stowarzyszenie wiernych (świeckich i duchownych), na prawie papieskim, założone w 1936 roku przez Martę
W II semestrze odbędą się dwu- lub trzydniowe obowiązkowe ćwiczenia terenowe w formie wyjazdu naukowego do wybranego miasta regionu Morza Bałtyckiego.
Wydział prowadzący kierunek studiów: Kierunek studiów: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: studiów: Specjalność: semestrów: : 180 Łączna liczba dydaktycznych: 1800 Praktyki zawodowe do końca u Wycieczka
Program kształcenia Studia międzykulturowe Polacy i Niemcy w Europie
Program kształcenia Studia międzykulturowe Polacy i Niemcy w Europie dla studentów rozpoczynających studia w roku 2019/2020 PROGRAM KSZTAŁCENIA: POLACY I NIEMCY W EUROPIE 1. Semestr Polacy i Niemcy w Europie
REGULAMIN STUDIÓW DOKTORANCKICH W UNIWERSYTECIE KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO W WARSZAWIE
Zał. do uchwały 51/2011 Senatu UKSW z dnia 28 kwietnia 2011r. REGULAMIN STUDIÓW DOKTORANCKICH W UNIWERSYTECIE KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO W WARSZAWIE I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Studia doktoranckie
ZARZĄDZENIE Nr 68/2005 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 18 lipca 2005 r.
ZARZĄDZENIE Nr 68/2005 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego w sprawie utworzenia w Uniwersytecie Wrocławskim Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych Na podstawie art. 49 ust. 2
Dzieciństwo i młodość Ks. Bonawentury Metlera
Dzieciństwo i młodość Ks. Bonawentury Metlera Środowisko rodzinne Ks. Bonawentura Metler urodził się 7 lipca 1866r. we wsi Ciążeń w powiecie słupeckim w ziemi kaliskiej. Był synem Bernarda i Marii z domu
Stefan Wyszyński (ur. 3 sierpnia 1901 w Zuzeli, zm. 28 maja 1981 w Warszawie) polski duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny lubelski w latach
Stefan Wyszyński (ur. 3 sierpnia 1901 w Zuzeli, zm. 28 maja 1981 w Warszawie) polski duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny lubelski w latach 1946 1948, arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski
Porozumienie z dnia 31 maja 2016 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od nauczycieli religii
Porozumienie z dnia 31 maja 2016 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od nauczycieli religii Porozumienie pomiędzy Konferencją Episkopatu Polski oraz Ministrem Edukacji Narodowej z dnia 31 maja 2016 r.
Jedyna w całym Towarzystwie Jezusowym autobiograficz na Księga powołań, należąca do Polskiej Prowincji ( ).
7 WPROWADZENIE Do napisania pracy o naukowych i duszpasterskich drogach polskich jezuitów w Rzymie i opublikowania jej w serii Biblioteka Pedagogiki Religijnej skłoniły mnie dwie racje. Po pierwsze chciałem
GRUDZIEŃ W ŻYCIORYSIE BŁ. JERZEGO MATULEWICZA
Opracowanie s. Janina Samolewicz SJE GRUDZIEŃ W ŻYCIORYSIE BŁ. JERZEGO MATULEWICZA 29 grudnia 1902 Ks. dr Jerzy Matulewicz został mianowany profesorem Seminarium Duchownego w Kielcach z wykładami prawa
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Gdańsku
Materiał na konferencję prasową w dniu 26 października 2010 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Gdańsku Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Notatka na temat szkół wyższych w Polsce 1. Ogólne
Konkursy Przedmiotowe w roku szkolnym 2017/2018
PROGRAM MERYTORYCZNY KONKURSU HISTORYCZNEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO I. CELE KONKURSU kształcenie umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy historycznej; rozbudzanie ciekawości
Kalendarium WSD Diecezji Świdnickiej na semestr letni roku akademickiego 2011/2012
Kalendarium WSD Diecezji Świdnickiej na semestr letni roku akademickiego 2011/2012 LUTY 06 II (n) Koniec przerwy międzysemestralnej. Powrót alumnów do seminarium do godziny 20.00. 07 II (po) Rozpoczęcie
OBWIESZCZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 czerwca 1989 r.
OBWIESZCZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 czerwca 1989 r. w sprawie ogłoszenia tekstu umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Konferencją Episkopatu Polski w sprawie uregulowania
NOTY O AUTORACH. Adam Brzeziński - diakon; alumn Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku.
NOTY O AUTORACH 269 STUDIA PŁOCKIE tom XXVI/1998 NOTY O AUTORACH Adam Brzeziński - diakon; alumn Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku. Daniel Brzeziński - ks.; dr liturgiki, mgr teologii; absolwent
Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI
Polish FF Curriculum Translation in Polish Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI 1. Objawienie: Pismo Św. i Tradycja a. Pismo Święte: Części,
D I E C E Z J A Z I E L O N O G Ó R S K O - G O R Z O W S K A WIZYTACJA KANONICZNA (formularz katechetyczny)
D I E C E Z J A Z I E L O N O G Ó R S K O - G O R Z O W S K A WIZYTACJA KANONICZNA (formularz katechetyczny) Parafia pw.... w (miejscowość):... Dekanat:... Proboszcz parafii:... Dane kontaktowe:..... Katecheci
Wydawnictwo WAM Księża Jezuici, 2013; Akademia Ignatianum w Krakowie, 2013 WYCHOWAWCA W PEDAGOGICE IGNACJAŃSKIEJ; Ewa Dybowska. WstĘP 13.
7 Spis treści Wykaz skrótów 11 WstĘP 13 Rozdział 1 Teoria wychowawcy stan badań 27 1.1. Pedagogika i wychowanie analiza ważniejszych pojęć 28 1.1.1. Wychowanie 28 1.1.2. Wychowawca 38 1.1.3. Pedagogia
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Teoretyczne podstawy wychowania. 2. KIERUNEK: pedagogika
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Teoretyczne podstawy wychowania 2. KIERUNEK: pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II/3 5. LICZBA PUNKTÓW
Notki o autorach. Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej 16,
Notki o autorach Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej 16, 413-416 2009 413 Ks. dr Jerzy Buczek, rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Rzeszowie, wykładowca teologii dogmatycznej
HOSPITACJA PRACY KATECHETY
KURIA METROPOLITALNA WROCŁAWSKA WYDZIAŁ KATECHETYCZNY HOSPITACJA PRACY KATECHETY Na pytania odpowiadają wszyscy katecheci księża / siostry zakonne / katecheci świeccy zatrudnieni w parafii, w której odbywa
Tomasz Garwoliński Protokół z Posiedzenia Zarządu Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES (Warszawa, 13-14 lutego 2014 roku)
Tomasz Garwoliński Protokół z Posiedzenia Zarządu Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES (Warszawa, 13-14 lutego 2014 roku) Fides: Biuletyn Bibliotek Kościelnych 2 (39), 249-252 2014 Z ŻYCIA FEDERACJI Fides.
KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Pedagogika przedszkolna i na I i II etapie edukacyjnym. 2. KIERUNEK: Filologia, specjalność filologia angielska
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Pedagogika przedszkolna i na I i II etapie edukacyjnym 2. KIERUNEK: Filologia, specjalność filologia angielska 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/
POWOŁANIE DO ISTNIENIA I ROZWÓJ SEMINARIUM DUCHOWNEGO W DIECEZJI WARMIŃSKIEJ**
Jan WIŚNIEWSKI* Studia Elbląskie XV (2014) POWOŁANIE DO ISTNIENIA I ROZWÓJ SEMINARIUM DUCHOWNEGO W DIECEZJI WARMIŃSKIEJ** Słowa kluczowe: Sobór Trydencki, kard. S. Hozjusz, jezuici, erygowanie kolegium
DZIENNIK URZĘDOWY. Warszawa, dnia 28 listopada 2014 r. Poz. 30 O B W I E S Z C Z E N I E M I N I S T R A S P R AW Z A G R A N I C Z N Y C H 1)
DZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA SPRAW ZAGRANICZNYCH Warszawa, dnia 28 listopada 2014 r. Poz. 30 O B W I E S Z C Z E N I E M I N I S T R A S P R AW Z A G R A N I C Z N Y C H 1) z dnia 27 listopada 2014 r. Na
ARKUSZ SAMOOCENY PRACY KATECHETY
UWAGA: Arkusz wypełniają katecheci: którzy są zatrudnieni na czas nieokreślony i którym kończy się misja kanoniczna 31 VIII 2011 r., a ubiegają się o jej przedłużenie na kolejne pięć lat (2011-2016). którzy
I ROK. 1. Wprowadzenie do historii 30 zal./o Język łaciński 30 zal./o zal./o. 1
Przedmioty obligatoryjne (plan obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015 i później) 1. Wprowadzenie do historii I 2. Język łaciński 30 zal./o. 1 30 zal./o. 1 3. Vademecum
BIBLIOGRAFIA. stan z 03.2015
Ks. dr Krzysztof Sosna BIBLIOGRAFIA stan z 03.2015 Druki zwarte: Chrześcijański model wychowania młodzieży w polskich publikacjach Akcji Katolickiej w latach 1930-1939, Katowice 2002, Księgarnia św. Jacka,
analizę uwarunkowań demograficznych oraz społeczno-kulturowych (np. spodziewany spadek lub wzrost liczby kandydatów na studia prowadzone przez Wydział
Pytanie: Twoja odpowiedź Data wysłania: 27.11.2013 09:22:50 Adres IP: 46.31.37.98 Odsyłający URL: Ogólne Wydział:: Wydział Teologiczny Misja Wydziału Czy Wydział ma sformułowaną misję?: Tak [Y] Kto opracował
Sylabus przedmiotowy. Wydział Zamiejscowy Pomerania w Kościerzynie. Resocjalizacja, Edukacja wczesnoszkolna i przedszkolna
Sylabus przedmiotowy Wydział Kierunek studiów Specjalność Forma studiów Stopień studiów Rok studiów/ semestr Profil kształcenia Wydział Zamiejscowy Pomerania w Kościerzynie Pedagogika Resocjalizacja, Edukacja
Kalendarium WSD Diecezji Świdnickiej rok akademicki 2016/2017. Luty 2017 r.
Kalendarium WSD Diecezji Świdnickiej rok akademicki 2016/2017 Luty 2017 r. 06.02.2017 poniedziałek Początek zajęć dydaktycznych w sem. letnim wybór seniorów 06.02.2017 poniedziałek Rada Pedagogiczna godz.
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Historia opieki i kształcenia osób z niepełnosprawnością. 2. KIERUNEK: Pedagogika
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Historia opieki i kształcenia osób z 2. KIERUNEK: Pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I/2 5. LICZBA PUNKTÓW
NAUCZANIE FILOZOFII MORALNEJ W UNIWERSYTETACH I GIMNAZJACH AKADEMICKICH W POLSCE I NA LITWIE OD XV DO XVIII WIEKU W ŚWIETLE PODRĘCZNIKÓW WYKŁADOWYCH
Stanisław Pyszka SJ 3 NAUCZANIE FILOZOFII MORALNEJ W UNIWERSYTETACH I GIMNAZJACH AKADEMICKICH W POLSCE I NA LITWIE OD XV DO XVIII WIEKU W ŚWIETLE PODRĘCZNIKÓW WYKŁADOWYCH Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna
Kalendarium WSD Diecezji Świdnickiej Rok akademicki 2018/2019. Czerwiec 2019 r.
Kalendarium WSD Diecezji Świdnickiej Rok akademicki 2018/2019 Czerwiec 2019 r. 02.06.2019 niedziela VII Niedziela Wielkanocna - Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego 02-08.06.18 nie. - sob. XV Tydzień
REGULAMIN STUDIÓW DOKTORANCKICH W UNIWERSYTECIE KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO W WARSZAWIE
Załącznik do Uchwały nr 138/2013 Senatu UKSW z dnia 26 września 2013 r. REGULAMIN STUDIÓW DOKTORANCKICH W UNIWERSYTECIE KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO W WARSZAWIE I. POSTANOWIENIA OGÓLNE Studia doktoranckie
Procedura doboru i zapewniania jakości kadry naukowo-dydaktycznej
Załącznik do Uchwały nr 156/2018 Rady Wydziału Lekarskiego z dnia 12.04.2018 Procedura doboru i zapewniania jakości kadry naukowo-dydaktycznej Symbol: WSZJK-DJK- WL-1 Data: 12.04.2018 Wydanie: Stron: 1/2018
Koncepcja pracy szkoły Zespołu Szkół Katolickich im. św. Siostry Faustyny w Trzciance
Koncepcja pracy szkoły Zespołu Szkół Katolickich im. św. Siostry Faustyny w Trzciance Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 2004 r. nr 256 poz. 2572 z późn. zm.),
Życie i nauczanie Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Życie i nauczanie Kardynała Stefana Wyszyńskiego Młodość 3 sierpnia 1901; Zuzela- narodziny drugiego dziecka Stanisława i Julianny Wyszyńskich. 1910- rodzina przenosi się do Andrzejewa, gdzie umiera mu
Maj-Czerwiec 2012 WIEŚCI Z PARAFII Jubileusz 50-lecia Kapłaństwa Księdza Infułata Jana Oleksy Ksiądz Jubilat urodził się 15 maja 1937 roku w Borzęcinie w diecezji tarnowskiej. Święcenia kapłańskie przyjął
osobowy rzeczowy geograficzny miary
Liczba Autor Sygnatura Daty Indeks Indeks Indeks L.p. Nazwa zespołu/zbioru jednostek fotografii/ zespołu / Proweniencja skrajne osobowy rzeczowy geograficzny miary atelier zbioru 1 Wizytacja parafii Boguszyce
- o finansowaniu Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie z budżetu państwa.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Druk nr 1411 Warszawa, 4 listopada 2008 r. Pan Bronisław Komorowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej
Sierpień 2016 r. Wrzesień 2016 r.
Kalendarium WSD Diecezji Świdnickiej rok akademicki 2016/2017 Sierpień 2016 r. 10.08.2016 Rozpoczęcie wakacyjnego Dnia Skupienia dla akolitów, diakonów i pozostałych alumnów Godz. 20.00 Przyjazd do godz.
Pięćdziesiątnica i Paruzja. 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja
Pięćdziesiątnica i Paruzja 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja Kontekst Odnowy DŚ został wylany w Odnowie na świat pełen poważnych podziałów, włącznie
Przyroda w nowej podstawie programowej 1. Przygotowanie do nauczania przyrody (prowadzenia zajęć) 3
Odbycie Studiów podyplomowych w zakresie przyrodoznawstwa uprawnia do nauczania przyrody na II i IV etapie edukacyjnym. Studia dają kwalifikacje i przygotowują nauczycieli do samodzielnego planowania,
Uroczystości nadania tytułu bazyliki mniejszej Sanktuarium Królowej Męczenników
Uroczystości nadania tytułu bazyliki mniejszej Sanktuarium Królowej Męczenników W Bydgoszczy 15 września odbyły się uroczystości, podczas których odczytano bullę papieską, podnoszącą do godności bazyliki
WYTYCZNE DYPLOMOWANIA dla Kierunku Oceanografia Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego
WYTYCZNE DYPLOMOWANIA dla Kierunku Oceanografia Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego Zasady postępowania związane z pisaniem pracy dyplomowej oraz egzaminem dyplomowym określa Regulamin Studiów
Postanowienia ogólne. kierunki studiów, w dniu 27 września 2016 r. zostanie ogłoszona II rekrutacja
Uchwała nr 485/1/2015 Senatu Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie warunków i trybu rekrutacji na I rok studiów na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu
Pytania konkursowe. 3. Kim z zawodu był ojciec Karola Wojtyły i gdzie pracował? 4. Przy jakiej ulicy w Wadowicach mieszkali Państwo Wojtyłowie?
Pytania konkursowe 1. Podaj imię i nazwisko Jana Pawła II. 2. Podaj imię brata Karola Wojtyły. 3. Kim z zawodu był ojciec Karola Wojtyły i gdzie pracował? 4. Przy jakiej ulicy w Wadowicach mieszkali Państwo
DWUMIESIĘCZNIK DLA CHORYCH. cena: 3,50 PLN (w tym 5% VAT) luty-marzec 1(151)2014. BÓG chlebem NADZIEI
DWUMIESIĘCZNIK DLA CHORYCH cena: 3,50 PLN (w tym 5% VAT) luty-marzec 1(151)2014 BÓG chlebem NADZIEI Duchowy na dobry Patronat początek Misyjny Misjonarze do adopcji ks. Piotr Chmielecki SCJ Lublin 24 Kiedy
Ogłoszenie Rektora PWT we Wrocławiu
Ogłoszenie Rektora PWT we Wrocławiu 1. Mając na uwadze zmiany w Uchwale nr 495/5/2016 Senatu Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu z dn. 25 kwietnia 2016 r. w sprawie warunków i trybu rekrutacji
Armin Mikos von Rohrscheidt Studia turystyki kulturowej na polskich uczelniach Turystyka Kulturowa nr 9, 52-55
Armin Mikos von Rohrscheidt Studia turystyki kulturowej na polskich uczelniach - 2010 Turystyka Kulturowa nr 9, 52-55 2010 Raport Opracował: Armin Mikos v. Rohrscheidt Studia turystyki kulturowej na polskich
Na podstawie par. 29 pkt. 3 Statutu Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie uchwala się, co następuje:
Uchwała Senatu Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie z dnia 27 czerwca 2011 r. w sprawie przyjęcia Strategii rozwoju Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie w latach 2012-2017 Na
Powstanie, rozwój i śmierć marianów 309 SPIS TREŚCI
Powstanie, rozwój i śmierć marianów 309 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów..............................................5 K. Pek MIC Ojciec Matulis o reformie marianów.............................7 Słowo wstępne.............................................11
NAZWA MODUŁU KSZTAŁCENIA Teologia moralna szczegółowa I: Bioetyka teologiczna
NAZWA MODUŁU KSZTAŁCENIA Teologia moralna szczegółowa I: Bioetyka teologiczna NAZWA W JĘZYKU ANGIELSKIM: Detailed Moral Theology I KOD MODUŁU: 1-TS-1-TMTMSZ1, 1-TN-1-TMTMSZ1 KIERUNEK STUDIÓW: teologia
SPECJALNOŚCI NAUCZYCIELSKIE. INSTYTUT HISTORII. I. Praktyka ciągła specjalności głównej tj. Historii (studia pierwszego stopnia)
Załącznik nr 3 do Regulaminu praktyk pedagogicznych stosowanego w projekcie www.praktyki.wh.umcs - Przygotowanie i realizacja nowego programu praktyk pedagogicznych na Wydziale Humanistycznym UMCS NOWY
PROGRAM DLA STUDIÓW I STOPNIA NA KIERUNKU HISTORIA DLA STUDENTÓW MISHUS Rok akademicki 2012/2013 I ROK
Lp. PROGRAM DLA STUDIÓW I STOPNIA NA KIERUNKU HISTORIA DLA STUDENTÓW MISHUS Rok akademicki 2012/2013 I ROK Nazwa przedmiotu: I Semestr II Wykłady obowiązkowe Historia starożytna Zbo/1 - -. Główne nurty
Spis treści. Słowo Biskupa Płockiego... 5 Ks. H. Seweryniak, Od Redaktora... 9
Spis treści Słowo Biskupa Płockiego... 5 Ks. H. Seweryniak, Od Redaktora... 9 1909 Orędzie jego Ekscelencji Biskupa Płockiego do Diecezjan Płockich... 17 List pasterski na Post Wielki r. 1909... 21 List
REGULAMIN PRAKTYK PEDAGOGICZNYCH NA WYDZIALE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO. Rozdział I. Postanowienia ogólne & 1
REGULAMIN PRAKTYK PEDAGOGICZNYCH NA WYDZIALE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO Rozdział I Postanowienia ogólne & 1 1. Praktyka pedagogiczna jest integralną częścią trzyletnich studiów licencjackich
PROGRAMY STUDIÓW WYDZIAŁU TEOLOGICZNEGO
PROGRAMY STUDIÓW WYDZIAŁU TEOLOGICZNEGO 1. Program studiów magisterskich teologii Program niniejszy został przyjęty przez Radę Wydziału w dniu 12 kwietnia 1999 r. z późniejszymi zmianami Program ten stosowany
Podyplomowe Studium Teologii Na Wydziale Teologicznym UMK w Toruniu
Podyplomowe Studium Teologii Na Wydziale Teologicznym UMK w Toruniu I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Decyzję o powołaniu Podyplomowego Studium Teologii podejmuje Rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na wniosek
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII KL.1 SZKOŁA PODSTAWOWA ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 1 W ALWERNI
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII KL.1 SZKOŁA PODSTAWOWA ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 1 W ALWERNI Przedmiotowy System Oceniania z religii został opracowany na podstawie Programu Nauczania Religii Rzymskokatolickiej w
KSZTAŁCENIE NAUCZYCIELI DLA JEZUICKICH SZKÓŁ ŚREDNICH W POLSCE OD XVI DO XVIII WIEKU
Anna Królikowska KSZTAŁCENIE NAUCZYCIELI DLA JEZUICKICH SZKÓŁ ŚREDNICH W POLSCE OD XVI DO XVIII WIEKU Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie Kraków 2019 Spis treści Wykaz skrótów 7 Wstęp 9
Wiadomości ogólne. VIII Dział 2 Religia. Teologia. VIII.1 Dział 2 Religia. Teologia wiadomości ogólne
Wiadomości ogólne VIII Dział 2 Religia. Teologia VIII.1 Dział 2 Religia. Teologia wiadomości ogólne Dział 2 Religia. Teologia obejmuje teologię, systematykę Kościołów chrześcijańskich i religii niechrześcijańskich
Chrześcijaństwo skupia w sobie wiele odłamów, które powstały przez lata, opierający się jednak na jednej nauce Jezusa Chrystusa.
Chrześcijaństwo Chrześcijaństwo jest jedną z głównych religii monoteistycznych wyznawanych na całym świecie. Jest to największa religia pod względem wyznawców, którzy stanowią 1/3 całej populacji. Najliczniej
PASTORALNA Tezy do licencjatu
PASTORALNA Tezy do licencjatu 1. Relacja teologii pastoralnej do nauk teologicznych i pozateologicznych. 2. Główne koncepcje teologii pastoralnej. 3. Funkcje autorealizacji Kościoła w parafii. 4. Dobro
{tab=gdzie i kiedy spotkania?} Spotykamy się w parafii św. Piotra i Pawła na Lotnisku. we wtorki po Mszy świętej ok. godz. 19 w Domu Parafialnym
EFFATHA {tab=gdzie i kiedy spotkania?} Spotykamy się w parafii św. Piotra i Pawła na Lotnisku we wtorki po Mszy świętej ok. godz. 19 w Domu Parafialnym {tab=co robimy?} - EWANGELIZACJA (głoszenie Ewangelii,
Rok studiów: I. Liczba pkt ECTS/ godz.dyd. (przedm. fakul.) x x III Kierunkowych
2015/2016 15.01.2015s Załącznik TL/4 Plan studiów na kierunku: Teologia specjalność: formacja kapłańska Profil kształcenia: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Forma kształcenia: jednolite studia
Duszpasterze. Proboszcz: Ksiądz prałat Jerzy Kalinka r. z dniem 1 sierpnia objął urząd Proboszcza parafii św. Jana Chrzciciela w Górznie.
Duszpasterze Proboszcz: Ksiądz prałat Jerzy Kalinka - 01.08.2014r. z dniem 1 sierpnia objął urząd Proboszcza parafii św. Jana Chrzciciela w Górznie. Wikariusz: Ksiądz Paweł Wysokiński - wikariusz - 01.07.2014
AKCJA KATOLICKA jest według Kodeksu Prawa Kanonicznego publicznym stowarzyszeniem wiernych, erygowanym w diecezji przez biskupa.
AKCJA KATOLICKA jest według Kodeksu Prawa Kanonicznego publicznym stowarzyszeniem wiernych, erygowanym w diecezji przez biskupa. Celem Akcji Katolickiej jest pogłębianie formacji chrześcijańskiej oraz
Instytut Duchowości Carmelitanum w Sopocie
Informator wersja 1.0 Instytut Duchowości Carmelitanum w Sopocie Streszczenie Interesujesz się duchowością? Zastanawiają Cię takie określenia jak kontemplacja, mistyka, świętość, życie duchowe? Szukasz
JAN PAWEŁ II JAN PAWEŁ
JAN PAWEŁ II Spis treści Życie przed wyborem na papieża Pontyfikat Zwyczaje Jana Pawła II Nagrody i wyróżnienia Ostatnie Dni Podsumowanie Dlaczego powinien być patronem naszej szkoły? Życie przed wyborem
Plan studiów na kierunku: Teologia Specjalność: formacja kapłańska
Plan studiów na kierunku: Teologia Specjalność: formacja kapłańska Załącznik TL/4 Profil kształcenia: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Forma kształcenia: jednolite studia magisterskie Uzyskane
15. ANEKS. Ludwikowo - rodzinny dom Mączyńskich tu urodził się ks. Kazimierz Mączyński. Rodzinny dom
82 15. ANEKS Ludwikowo - rodzinny dom Mączyńskich tu urodził się ks. Kazimierz Mączyński Rodzinny dom 82 Ludwikowo - fundamenty starego kościoła 83 Ludwikowo - dzisiejsza kaplica parafialna kiedyś była
Wykład 2. Powstanie Akademii Krakowskiej.
Wykład 2. Powstanie Akademii Krakowskiej. POWSTANIE AKADEMII KRAKOWSKIEJ Uniwersytet nie obejmował wszystkich uprawianych na większości ówczesnych uniwersytetów nauk; nie było w nim wydziału teologii.
2. Wiadomości zdobywane podczas katechezy będą sprawdzane w następującej formie:
Klasa 6 SP 1. Ocenie z religii podlegają: 1. Wiadomości w zakresie materiału przewidzianego programem klasy. 2. Umiejętności: aktywność (podczas katechez, w przygotowaniu szkolnych Mszy Św., nabożeństw
Druk nr 249 Warszawa, 19 grudnia 2007 r. - o zmianie ustawy o finansowaniu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego z budżetu państwa.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Druk nr 249 Warszawa, 19 grudnia 2007 r. Pan Bronisław Komorowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art.
2. Wysokość opłat, o których mowa w ust. 1 nie obejmuje cudzoziemców podejmujących studia na zasadach innych niż obowiązujące obywateli polskich.
Zarządzenie nr 43/2015/2016 Rektora Akademii Ignatianum w Krakowie z dnia 24 maja 2016 roku w sprawie opłat za usługi edukacyjne w Akademii Ignatianum w Krakowie oraz opłat za wydanie dokumentów na studiach
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus
WSHiG Karta /sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i rekreacja Hotelarstwo i Gastronomia, Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii, Turystyce i Rekreacji, Obsługa Ruchu
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych: liceum, technikum oraz szkół zawodowych. Katechezy
Kalendarium WSD Diecezji Świdnickiej rok akademicki 2015/2016. Luty 2016 r.
Kalendarium WSD Diecezji Świdnickiej rok akademicki 2015/2016 Luty 2016 r. 08.02.2016 poniedziałek Początek zajęć dydaktycznych w sem. letnim wybór seniorów 09.02.2016 wtorek Rada Pedagogiczna Podsumowanie
ARKUSZ SAMOOCENY PRACY KATECHETY
UWAGA: Arkusz wypełniają katecheci: którzy są zatrudnieni na czas nieokreślony i którym kończy się książeczka misji kanonicznej 31 VIII 20... r., a ubiegają się o jej przedłużenie na kolejne pięć lat (20...-20...).
Program kształcenia Polacy i Niemcy w Europie
Program kształcenia Polacy i Niemcy w Europie dla studentów rozpoczynających studia w roku 2014/2015 1. PROGRAM KSZTAŁCENIA: POLACY I NIEMCY W EUROPIE 1. Semestr Polacy i Niemcy w Europie PiNwE I Zajęcia
Odbywa praktykę prawniczą w kancelarii papieskiej w Rzymie Rozpoczyna studia medyczne w Padwie i kontynuuje prawnicze Za pośred
9 II 1473 - W Toruniu urodził się Mikołaj Kopernik 1483 - Umiera ojciec Mikołaja Kopernika 1491- Mikołaj Kopernik kończy naukę w szkole przy kościele Św. Jana w Toruniu. 1491-1495 - Studiuje na Uniwersytecie
Program kształcenia Studia międzykulturowe Polacy i Niemcy w Europie
Program kształcenia Studia międzykulturowe Polacy i Niemcy w Europie dla studentów rozpoczynających studia w roku 2016/2017 PROGRAM KSZTAŁCENIA: POLACY I NIEMCY W EUROPIE 1. Semestr Polacy i Niemcy w Europie
KUL. Lubelski Jana Pawła II. europeistyka
KUL Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II europeistyka 2 europeistyka European Studies www.kul.pl/unia Tryby studiów stacjonarne I stopnia licencjackie (limit miejsc: 60); niestacjonarne I stopnia
OŚWIATA I WYCHOWANIE W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W ROKU SZKOLNYM 2004/2005
OŚWIATA I WYCHOWANIE W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W ROKU SZKOLNYM 2004/2005 W systemie oświaty i wychowania wraz z wprowadzeniem z dniem 1 września 1999 r. reformy szkolnictwa oraz reformy ustroju szkolnego