OCHRONA WÓD PRZED ZANIECZYSZCZENIAMI POWODOWANYMI PRZEZ AZOTANY POCHODZENIA ROLNICZEGO Program działań

Transkrypt

1 OCHRONA WÓD PRZED ZANIECZYSZCZENIAMI POWODOWANYMI PRZEZ AZOTANY POCHODZENIA ROLNICZEGO Program działań Dotyczy rolników, których działki położone są na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami (OSN) FORUM WODNE R. Baltic Deal Danuta Nowak 1

2 Źródłem zaopatrzenia w wodę są rzeki, jeziora, płytsze warstwy wodonośne, a także wody podziemne dlatego powinniśmy dbać o jakość wód.

3 PROGRAMY DZIAŁAŃ Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej (RZGW) opracowały i wprowadziły programy działań celem ograniczenia odpływu azotu ze źródeł rolniczych. Wymagania dla programów działań obejmują: okresy nawożenia UR, zasady nawożenia, dawki i sposoby nawożenia, składowanie nawozów naturalnych i kiszonek, prowadzenie dokumentacji, inne wymagana wynikające z programów działań. 3

4 OKRESY NAWOŻENIA Ogólna zasada stosowania nawozów Nawozy naturalne w postaci stałej lub płynnej stosuje się od 1 marca do 30 listopada.

5 OKRESY NAWOŻENIA NA OSN Nawozy stosuje się w okresach i w warunkach, gdy nie ma zagrożenia, że zawarte w nich składniki mineralne, szczególnie związki azotu, będą wymywane do wód gruntowych lub zmywanie do wód powierzchniowych w stopniu powodującym zagrożenie dla wód, a w konsekwencji ich zanieczyszczenie. (okres zimowy oraz inne okresy zależnie od natężenia opadów i okrywy roślinnej)

6 OKRESY NAWOŻENIA NA OSN Nawozy naturalne i organiczne na gruntach ornych stosuje się od 1 marca do 15 listopada.

7 OKRESY NAWOŻENIA NA OSN Nawozy płynne naturalne na łąkach trwałych i pastwiskach trwałych stosuje się od dnia 1 marca do dnia 15 sierpnia.

8 OKRESY NAWOŻENIA NA OSN Przy użytkowaniu zmiennym (kośno-pastwiskowym) i przy wypasie kwaterowym stosuje się obniżoną dawkę azotu w ilości do 85 kg N/ha/rok z nawozów płynnych naturalnych, bezpośrednio po pokosie/wypasie, ale nie później niż do dnia 15 sierpnia.

9 OKRESY NAWOŻENIA NA OSN Nawozy stałe naturalne stosuje się: na Na łąkach trwałych od dnia 1 marca do 30 listopada; na pastwiskach trwałych od dnia 1 marca do 15 kwietnia i 15 października do 30 listopada

10 OKRESY NAWOŻENIA NA OSN Nawozy azotowe mineralne stosuje się: N na gruntach ornych w uprawach wieloletnich od dnia 1 marca do dnia 15 listopada; na łąkach trwałych i pastwiskach trwałych N od dnia 1 marca do dnia 15 sierpnia.

11 OKRESY NAWOŻENIA NA OSN Nawozy azotowe mineralne stosuje się: Producenci buraka cukrowego, kukurydzy, którzy zawarli umowę kontraktacyjną na dostawę buraków, kukurydzy po dniu 15 listopada po zbiorze tych upraw wykonują siew roślin ozimych mogą stosować przedsiewnie nawozy azotowe mineralne najpóźniej w okresie 14 dni od terminu dostawy produktów rolnych objętych umową kontraktacyjną, ale nie później niż do zakończenia okresu wegetacyjnego w danym regionie.

12 ZASADY NAWOŻENIA NA OSN na glebach podmokłych, zalanych, zamarzniętych lub pokrytych śniegiem pól na terenie o dużym nachyleniu w pobliżu cieków dawki i sposoby nawożenia

13 ZASADY NAWOŻENIA Ogólna zasada nawożenia Nie stosujemy nawozów na glebach zalanych wodą oraz przykrytych śniegiem lub zamarzniętych. Składniki mineralne z nawozów ulegają dużym stratom.

14 ZASADY NAWOŻENIA NA OSN Brak możliwości stosowania nawozów oraz rolniczego wykorzystania ścieków na glebach zamarzniętych powierzchniowo. Nie dotyczy pierwszej wiosennej dawki nawozów azotowych na uprawach roślin ozimych na glebach zamarzniętych powierzchniowo (nocne przymrozki i odwilże w dzień), jeżeli uzasadniają to względy agrotechniczne.

15 ZASADY NAWOŻENIA NA OSN Nie stosujemy nawozów naturalnych PÓL w postaci NA TERENIE płynnej O DUŻYM oraz mineralnych NACHYLENIU azotowych na glebach bez okrywy roślinnej, położonych na stokach o nachyleniu NA większym GLEBACH niż PODMOKŁYCH, 10%. ZALANYCH, ZAMARZNIĘTYCH LUB POKRYTYCH ŚNIEGIEM W POBLIŻU CIEKÓW DAWKI I SPOSOBY NAWOŻENIA

16 ZASADY NAWOŻENIA NA OSN Na działkach o nachyleniu powyżej 10% zabiegi uprawowe należy wykonywać w kierunku poprzecznym do nachylenia stoku, o ile pozwala na to usytuowanie i powierzchnia działki. Orkę należy wykonywać odkładając skiby w górę stoku.

17 ZASADY NAWOŻENIA w pobliżu cieków Nawozy stosuje się na gruntach rolnych Rowów z wyłączeniem tych o szer. do 5 m liczonej na wysokości od górnej krawędzi brzegu rowu 5 m od Jezior i zbiorników wodnych do 50 ha Cieków wodnych i kanałów z wyłączeniem gnojowicy

18 ZASADY NAWOŻENIA w pobliżu cieków Gnojowicę stosuje się na gruntach rolnych Rowów z wyłączeniem tych o szer. do 5 m liczonej na wysokości od górnej krawędzi brzegu rowu 10 m od Jezior i zbiorników wodnych do 50 ha Cieków wodnych i kanałów

19 ZASADY NAWOŻENIA w pobliżu cieków Nawozy stosuje się na gruntach rolnych Jezior i zbiorników wodnych powyżej 50 ha 20 m od Stref ochronnych ujęć wodnych Od obszarów morskiego pasa nadbrzeżnego

20 ZASADY NAWOŻENIA NA OSN w pobliżu cieków 20 m Mycie rozsiewaczy nawozów i opryskiwaczy oraz rozlewanie wody z ich mycia w odległości większej niż 20 m od brzegu zbiorników oraz cieków wodnych,

21 Maksymalne dawki nawożenia azotem dla upraw w plonie głównym N w kg/ha składnika działającego dla gospodarstw poniżej 100ha na OSN Fragment załącznika nr 5 do programu działań na OSN na lata Rodzaj uprawy Zboża Maksymalne dawki azotu ze wszystkich źródeł *) (N kg/ha) Pszenica ozima 200 Rodzaj uprawy Groch (także wg starego nazewnictwa peluszki, grochopeluszki) Strączkowe Maksymalne dawki azotu ze wszystkich źródeł *) (N kg/ha) Pszenica jara 160 Bobik 30 Jęczmień 140 Łubin 0 Żyto 120 Bób 60 Owies 120 Wyka 20 Kukurydza na ziarno 240 Seradela 30 Pszenżyto 180 Soja 100 Mieszanki zbożowe 100 Lędźwian 60 Mieszanki zbożowe na ziarno 140 Fasola Okopowe Fasolka szparagowa 60 Ziemniaki wczesne 100 Soczewica 20

22 ZASADY NAWOŻENIA NA OSN w pobliżu cieków Wodopoje lokalizuje się poza zbiornikami i ciekami wodnymi.

23 ZASADY NAWOŻENIA dawki i sposoby nawożenia Nawozy naturalne stosowane na gruntach ornych muszą być przykryte lub wymieszane z glebą nie później niż następnego dnia po ich zastosowaniu, wyjątek nawozy stosowane na użytkach zielonych. 23

24 ZASADY NAWOŻENIA dawki i sposoby nawożenia Nawozy stosujemy równomiernie na całej powierzchni pola w sposób wykluczający nawożenie pól i upraw do tego nieprzeznaczonych. (grunty ugorowane, odłogowane)

25 ZASADY NAWOŻENIA dawki i sposoby nawożenia Nawozy naturalne i organiczne w postaci stałej mogą być stosowanie podczas wegetacji roślin (pogłównie) tylko na użytkach zielonych i na wieloletnich uprawach polowych roślin nieprzeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez ludzi. 25

26 ZASADY NAWOŻENIA NA OSN dawki i sposoby nawożenia Roczna dawka nawozu naturalnego max.170 kg N/ha UR w czystym składniku w ciągu roku Obornik + gnojówka + gnojowica max 170 kg N/1 ha UR 170 kg N = 2 DJP DJP = krowa o wadze 500 kg CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE 26

27 Warunki przechowywania nawozów naturalnych oraz postępowanie z odciekami

28 SKŁADOWANIE NAWOZÓW I KISZONEK Należy zapewnić możliwość gromadzenia i przechowywania obornika przez okres, kiedy nie jest on rolniczo wykorzystywany jednak nie krócej niż 6 przez miesięcy. Obowiązkowo do końca okresu obowiązywania Programu należy dostosować powierzchnię lub pojemności posiadanych miejsc do przechowywania nawozów naturalnych na okres co najmniej 6 miesięcy

29 SKŁADOWANIE NAWOZÓW I KISZONEK Nawozy naturalne w postaci stałej (obornik) powinny być przechowywane w sposób zabezpieczający przed przenikaniem odcieków do wód gruntowych lub do gruntu oraz posiadających instalację odprowadzającą wyciek do szczelnych zbiorników. CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE 29

30 Nawozy naturalne w postaci stałej (obornik) należy przechowywać przy utrzymywaniu zwierząt na głębokiej ściółce w budynku inwentarskim o nieprzepuszczalnym podłożu. CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE 30

31 Obornik na pryzmie, bezpośrednio na gruncie można składować w okresie od dnia 1 marca do 31 października, nie dłużej niż przez 12 tygodni.

32 Lokalizacja pryzmy : - poza zagłębieniami terenu, - na terenie niepiaszczystym i niepodmokłym, - w odległości większej niż 20 m od linii brzegu wód powierzchniowych, - na terenach o dopuszczalnym spadku do 3%, - w innym miejscu; w kolejnym sezonie wegetacyjnym.

33 SKŁADOWANIE NAWOZÓW I KISZONEK Każdorazowo zaznaczyć na mapie lub szkicu działek, lokalizację pryzmy oraz datę złożenia obornika w danym roku. Obornik złożony r.

34 Nawozy naturalne przechowuje się w odległości większej niż 20 m od studni, od linii brzegu cieków i zbiorników wodnych, jeżeli obowiązujące przepisy nie stanowią inaczej.

35 SKŁADOWANIE NAWOZÓW I KISZONEK Płynne nawozy naturalne należy tak, aby wycieki nie przedostawały się do gruntu i do wód.. Zapewnić pojemność zbiorników na gnojówkę i gnojowicę na okres co najmniej 6 miesięcy. CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE 35

36 SKŁADOWANIE NAWOZÓW I KISZONEK Kiszonki produkowane w gospodarstwie przechowujemy w specjalnych w silosach, na płytach bądź w belach lub rękawach foliowych. Soki powstające przy zakiszaniu świeżej masy roślinnej należy zabezpieczyć przed wyciekiem do gruntu. 36

37 Zalecanym sposobem konserwacji pasz jest sporządzanie sianokiszonek, z których nie ma wycieków soków. Pryzmy należy sporządzać w odpowiedniej odległości od zabudowań i granic zagrody wiejskiej. (np. 10 m od płyty obornikowej) 37

38 SKŁADOWANIE NAWOZÓW I KISZONEK 20 m Kiszonki składuje się w odległości większej niż 20 m od linii brzegu wód powierzchniowych oraz źródeł i ujęć wody. 38

39 Składowanie nawozów i kiszonek Podstawa prawna: Rozporządzenie MR i GŻ z dnia 7 października 1997 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie Dz.U. z 1997r. Nr 132, poz. 877 z późn. zm Fundamenty budowli rolniczych (między innymi silosów na kiszonkę) i urządzeń budowlanych z nimi związanych powinny być zabezpieczone przed: 1) negatywnymi skutkami oddziaływania wód gruntowych, 3) uszkodzeniami umożliwiającymi przeniknięcie do gruntu szkodliwych substancji znajdujących się w budowli. 48. Instalacje i urządzenia budowli rolniczych służące do odprowadzania zużytych wód, soków kiszonkowych, powinny być projektowane i wykonane w sposób zabezpieczający przed przenikaniem szkodliwych substancji do wód i gruntu. 39

40 PROWADZENIE DOKUMENTACJI Rolnik (każdy na OSN) prowadzi dokumentację wszystkich zabiegów agrotechnicznych w szczególności: terminów i dawek nawożenia, rodzaju stosowanego nawozu oraz uprawy. Rolnik posiada plan nawożenia sporządzony metodą na powierzchni pola i bilans azotu sporządzony metodą na powierzchni pola.* (dotyczy tych którzy mają powyżej 100 ha użytków rolnych na OSN). Rolnik posiada szkic lub mapę działek z odnotowaną datą złożenia pryzmy obornika na gruncie i zaznaczonym miejscem jej lokalizacji. Dotyczy tylko prowadzących działalność rolniczą na powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych na OSN (stanowiących własność prowadzącego działalność rolniczą na OSNdzierżawionych przez niego lub będących w jego użytkowaniu lub w użytkowaniu wieczystym).

41 PROWADZENIE DOKUMENTACJI Posiadanie umowy zbytu nawozu naturalnego (w przypadku jego sprzedaży lub przekazania poza gospodarstwo). Dawka nawozu naturalnego zastosowana w danym roku, nie przekracza 170 kg azotu (N) w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych. Dokumentację należy przechowywać przez okres obowiązywania Programu i rok po jego zakończeniu (5 lat).

42 OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Rolnik, którego gospodarstwo lub pola leżą na OSN, powinien: przechowywać nawozy naturalne w postaci stałej i płynnej zgodnie ze szczegółowym programem działań ustanowionym dla obszarów OSN, zapewnić szczelność płyt (miejsc) na nawozy naturalne, zapewnić pojemność płyty obornikowej (miejsc) i zbiornika/lub zbiornika na nawozy naturalne co najmniej na 6 miesięcy, prowadzący działalność rolniczą na OSN zobowiązany jest do dostosowania powierzchni lub pojemności posiadanych miejsc do przechowywania nawozów naturalnych (na okres 6 miesięcy) do końca obowiązywania programu, przechowywać kiszonki w odpowiedni sposób tj. zabezpieczone przed wyciekiem soków do gruntu (zbiorniki, silosy, płyty, bele lub rękawy foliowe), 42

43 OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Rolnik, którego gospodarstwo lub pola leżą na OSN, powinien: posiadać obowiązującą dokumentację, przestrzegać okresów nawożenia, przestrzegać zasad nawożenia, stosować roczne dawki nawozu naturalnego w ilości nie większej niż 170 kg azotu w czystym składniku na hektar UR w ciągu roku. przestrzegać pozostałych wymagań z programu działań obowiązującego na danym terenie OSN. 43

44 Dziękuję