Przede wszystkim rodzice
|
|
- Nina Kot
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Henryk Gulba Przede wszystkim rodzice Proces wychowania młodego człowieka to złożone oddziaływanie wielu zróżnicowanych czynników na jego osobowość i psychikę. Szczególna rola przypada tu nauczycielom, zwłaszcza jednak rodzicom. W okresie rozchwiania systemu wartości, z jakim bez wątpienia mamy do czynienia w związku z całkowitą przebudową systemu społeczno-ekonomicznego, w niektórych środowiskach pojawiają się próby zakwestionowania tej dominującej roli rodziców w wychowaniu. Na szczęście tylko nieliczni rodzice zwalniają się (pod wpływem tych opinii, wzorców i codziennych trudności) z obowiązków, których podjęli się w majestacie prawa w momencie zakładania rodziny. Przy braku należytego wsparcia ze strony rodziców praca nauczyciela jest bowiem szczególnie trudna i zwykle nie przynosi spodziewanych efektów. Poniższe opracowanie, przygotowane we współpracy z Wydziałem III Rodzinnym i Nieletnich Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach, jest próbą zwięzłego przedstawienia praw i obowiązków rodziców, ze szczególnym uwzględnieniem współpracy ze szkołą w procesie nauczania i wychowania. W artykule opisane są zobowiązania wzajemne, które mają rodzice i dzieci w stosunku do siebie ze względu na więź rodzinną, pokrewieństwo, kompetencje władzy rodzicielskiej i sposoby jej sprawowania, procedury wdrażane przez odpowiednie instytucje w stosunku do nieletniego i jego rodziców, gdy naruszane są normy współżycia społecznego, unormowania prawne zabezpieczające podstawowe prawa materialne dziecka. Omawiane zagadnienia prawne opatrzone są krótkim komentarzem. Jeżeli jednak sformułowania prawne mają charakter wyłącznie proceduralny lub ich interpretacja wymaga specjalistycznej wiedzy prawniczej ze względu na konieczność uwzględnienia wielu różnych okoliczności, komentarzy nie zamieszczono, gdyż takie było stanowisko merytorycznych pracowników sądu rejonowego. Opracowanie to może być wykorzystane jako materiał do wewnętrznego doskonalenia nauczycieli, do prowadzenia lekcji wychowawczych i zajęć z zakresu pedagogizacji rodziców w czasie okresowych spotkań, a także w organizacji pracy wychowawcy klasy. 1
2 Prawa i obowiązki rodziców w świetle przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (KRiO) wg stanu prawnego na dzień r. Zawarcie małżeństwa i powstanie rodziny wiąże się z nawiązaniem między osobami tworzącymi rodzinę bogatych i bardzo zróżnicowanych powiązań: uczuciowych, emocjonalnych, osobistych, materialnych. Z powstania, a następnie funkcjonowania tych powiązań zwanych stosunkami rodzinnymi wynikają określone prawa i obowiązki wzajemne między członkami rodziny, głównie między małżonkami oraz między rodzicami i dziećmi. Mają one charakter zarówno niemajątkowy (dotyczy to większości praw i obowiązków), jak i majątkowy. Ze względu na złożone stosunki między osobami tworzącymi rodzinę oraz materialne i niematerialne powiązania między jej członkami, prawa te i wzajemne obowiązki także są różnorodne i wielokrotnie złożone. W związku z tym w prawie rodzinnym celowo pomija się typowe podmiotowe określenia charakterystyczne dla prawa cywilnego bądź karnego, pozostawiając szeroki obszar dla indywidualnej oceny i inicjatywy osób i instytucji, które mogą w ten sposób elastycznie dążyć do najkorzystniejszego rozwiązania zaistniałych spraw rodzinnych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na dobro dziecka. Taka forma unormowań prawnych wymaga od wszystkich stron uczestniczących w rozwiązywaniu spraw rodzinnych dużej wiedzy i doświadczenia. W obszernym i złożonym zakresie regulacji prawnych dotyczących rodziny można wyróżnić pewne grupy regulacji chroniące jej najważniejsze prawa. Do podstawowych grup przepisów można zaliczyć prawa: 1) stanu cywilnego, dotyczące zawarcia małżeństwa, pochodzenia dziecka, macierzyństwa, ojcostwa i stanu wolnego, 2) rodzinne, obejmujące wzajemny stosunek rodziców i dzieci, sprawowanie władzy rodzicielskiej, zapewnienie opieki małoletnim dzieciom, 3) dotyczące postępowania w stosunku do nieletnich zagrożonych demoralizacją, naruszających zasady współżycia lub normy prawa, 4) związane ze sprawami majątkowymi, alimentacyjnymi małżonków i dzieci. Ze względu na charakter i temat tego opracowania najobszerniej zostanie omówiony punkt 2. Jako uzupełnienie zostaną przedstawione w ogólnej formie podstawowe zagadnienia dotyczące praw i obowiązków rodziców z zakresu punktów 3 i 4. 2
3 Stosunki między rodzicami a dziećmi W regulacjach przyjętych w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym (KRiO) szczególnie wyraźnie widać zależność i równowagę między prawami a obowiązkami w zasadzie, w szeroko rozumianym prawie rodzinnym, pojęcia te są równoważne. Stosunki między rodzicami a dziećmi regulowane są w tytule II: Pokrewieństwo, dział I, rozdział II, oddział 1 w art. od 87 do 91. Z postanowień tego oddziału wynika, że rodzice nadają dziecku nazwisko (ojca lub matki), przez co się z nim identyfikują. Nadanie nazwiska jest równoznaczne z przyjęciem odpowiedzialności za zaspokojenie potrzeb dziecka i zabezpieczenie stabilnego dzieciństwa. Przez nadanie nazwiska dziecko staje się pełnoprawnym członkiem rodziny, a rodzice uzyskują podstawę do sprawowania władzy rodzicielskiej. Na szczególną uwagę zasługuje art. 87, który mówi, że Rodzice i dzieci obowiązani są wspierać się wzajemnie. Obowiązek ten i wynikające z niego prawo dotyczy całej sfery powiązań niematerialnych i materialnych między członkami rodziny i oznacza np. opiekę nad chorym, pomoc w nauce, pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego, wsparcie psychiczne i pomoc w niepowodzeniach itd. Obowiązek ten jest wzajemny, tzn. dotyczy zarówno dzieci, jak i rodziców. Wiele niedomówień między dorastającymi dziećmi a rodzicami wyjaśnia art.91 KRiO. Par. 1 tego artykułu stanowi, że: Dziecko, które ma dochody z własnej pracy powinno przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców. Zgodnie z par. 2: Dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich jest obowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie. Powyższe zapisy oprócz unormowań prawnych mają bardzo duże znaczenie wychowawcze i wpływają na prawidłowe kształtowanie postaw rodzinnych i społecznych młodego człowieka. Władza rodzicielska Zagadnienia dotyczące sprawowania władzy rodzicielskiej znajdują się w tytule II: Pokrewieństwo, dział I, rozdział II, oddział 2 art. od 92 do 113 KRiO. Z zapisów tej części KRiO oraz doktryny prawa rodzinnego wynika, że dziecko ze względu na ograniczoną możliwość zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb musi być poddane pieczy innych osób. Funkcja ta tradycyjnie przypisywana jest rodzicom i potocznie nazywana jest władzą rodzicielską. Władza rodzicielska jest to ogół obowiązków i praw rodziców względem dziecka mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strze- 3
4 żenie jego interesów. Władza ta obejmuje kompetencje rodziców zarówno w odniesieniu do osoby dziecka, jak i do jego majątku. Władza rodzicielska powstaje z chwilą narodzin dziecka. W zakresie władzy rodzicielskiej na szczególną uwagę zasługują: Art. 92: Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Art. 93 par. 1: Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Art. 97 par. 2: O istotnych sprawach dziecka, rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Art. 95 par. 1: Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy na osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Par. 2: Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo. Par. 3: Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Dobro dziecka i interes społeczny wymagają m.in. uzyskania przez nie odpowiedniego wykształcenia, kwalifikacji, przygotowania do funkcjonowania w grupie, do życia w społeczeństwie, do założenia rodziny. Dziecko powinno więc m.in. uczęszczać do szkoły i prawidłowo realizować obowiązek szkolny, a rodzice powinni nadzorować realizację tego obowiązku i współpracować w tym zakresie ze szkołą i innymi instytucjami np. poprzez udział w zebraniach szkolnych i indywidualną współpracę z nauczycielami. Niedopełnianie tego obowiązku, zwłaszcza gdy dziecko ma trudności w nauce lub nie realizuje obowiązku szkolnego, jest naruszeniem art. 95 KRiO, gdyż władza rodzicielska nie jest należycie wypełniana. Art. 96: Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień. Uwzględnienie interesu społecznego oznacza m.in. niedziałanie na szkodę osób trzecich np. przez kradzież, pobicie, wymuszenie, obmowę, poniżanie innej osoby, utrudnianie pracy, niszczenie efektów pracy. Art. 98 par. 1: Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. 4
5 Rodzice reprezentują dziecko przed organami państwowymi, urzędami, osobami prawnymi w pełnym zakresie prawa. Dotyczy to również szkoły jako instytucji samorządowej. Decyzja o zmianie szkoły przez niepełnoletniego ucznia np. może być podjęta tylko przez rodziców. Rodzice są również reprezentantami prawnymi dziecka w stosunku do osoby/osób lub instytucji domagających się naprawy szkody lub odszkodowania za straty i szkody wyrządzone przez dziecko (np. uszkodzenie samochodu). Art. 100: Sąd opiekuńczy i inne organy państwowe obowiązane są udzielić pomocy rodzicom, jeżeli jest ona potrzebna do należytego wykonywania władzy rodzicielskiej, w szczególności każde z rodziców może zwrócić się do sądu opiekuńczego o odebranie dziecka zatrzymanego przez osobę nieuprawnioną. Rodzice mogą się zwracać o pomoc do odpowiednich instytucji państwowych (np. sądów, policji), instytucji samorządowych (np. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna), społecznych (np. Polski Czerwony Krzyż), kościelnych (np. Caritas, Kana), o środki materialne i niematerialne niezbędne do wypełnienia podstawowych zadań w zakresie wypełniania władzy rodzicielskiej. Jeżeli rodzice nie sprawują należycie władzy rodzicielskiej, w wyniku czego występuje np. brak nadzoru nad dzieckiem, dziecko nie realizuje obowiązku szkolnego, nie są zaspokojone jego podstawowe potrzeby bytowe, stosuje się art. 109 KRiO. Art. 109 par. 1: Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. Par. 2: Sąd opiekuńczy może w szczególności: 1) Zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonywania wydanych zarządzeń. 2) Określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun. 3) Poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego. 4) Skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi. 5) Zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej albo placówce opiekuńczo-wychowawczej. 5
6 Par. 3: Sąd opiekuńczy może także powierzyć zarząd majątkiem małoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi. Jeżeli podjęcie działań wynikających z art. 109 nie przynosi spodziewanych rezultatów lub rodzice unikają współpracy z sądem i wyznaczonymi instytucjami, a podstawowe potrzeby dziecka nie są należycie zabezpieczone (mieszkanie, ubranie, wyżywienie, poczucie bezpieczeństwa, zdobycie zawodu, przygotowanie do życia w społeczeństwie) stosowany jest: Art. 111 par. 1: Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców. Par. 1a: Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy nie ustały przyczyny zastosowania art.109 par. 2 pkt 5 (tzn. umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej albo placówce opiekuńczo-wychowawczej), a w szczególności, gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem. Par. 2: W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić. W uzupełnieniu: Art. 113 par. 1: Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy zakaże rodzicom pozbawionym władzy rodzicielskiej osobistej styczności z dzieckiem. Jeżeli więc występują ku temu jednoznaczne powody, sąd rodzinny może w drodze orzeczenia ograniczyć lub pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej. Gdy ustaną przyczyny ograniczenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej sąd w drodze orzeczenia przywraca władzę rodzicielską. Prawa i obowiązki rodziców w stosunku do nieletnich zagrożonych demoralizacją, naruszających zasady współżycia lub normy prawa Podstawowym aktem prawnym regulującym postępowanie z nieletnimi jest KRiO. Jeżeli postanowienia tego kodeksu są jednak niewystarczające do zmiany postępowania nieletniego, lub czyny nieletniego wykraczają poza ramy oddziaływania KRiO, stosowana jest 6
7 ustawa Postępowanie w sprawach nieletnich. Podstawowe z punktu widzenia praw i obowiązków rodziców są następujące zapisy ww. ustawy: Art. 1 par. 1: Przepisy ustawy stosuje się w zakresie: 1) Zapobiegania i zwalczania demoralizacji w stosunku do osób, które nie ukończyły lat 18. 2) Postępowania w sprawach o czyny karalne, w stosunku do osób, które dopuściły się takiego czynu po ukończeniu lat 13, ale nie ukończyły lat 17. 3) Wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych w stosunku do osób, względem których środki te zostały orzeczone, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez te osoby lat 21. Pod pojęciem czynu karalnego rozumie się czyny zabronione przez ustawę, takie jak: a) przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, b) wykroczenie określone w Kodeksie Wykroczeń w artykułach: 51, 62, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 124, 133 lub 143, tj. odpowiednio: zakłócenie spokoju i porządku publicznego, niszczenie znaków identyfikacyjnych, niszczenie znaków ostrzegawczych o niebezpieczeństwie, rzucanie kamieniami w pojazdy, niszczenie znaków i sygnałów drogowych, prowadzenie pojazdów w stanie nietrzeźwym, kradzież mienia o drobnej wartości (250 zł), uszkodzenie, zniszczenie cudzej własności o drobnej wartości, odsprzedaż biletów wstępu z zyskiem, utrudnianie lub uniemożliwianie korzystania z urządzeń użyteczności publicznej. Art. 3 par. 2: W postępowaniu w stosunku do nieletnich bierze się również pod uwagę osiągnięcie prawidłowego spełniania przez rodziców lub opiekuna ich obowiązków wobec nieletniego, uwzględniając przy tym interes społeczny. Art. 4 par. 1: Każdy, kto stwierdził istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego, w szczególności naruszenie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, policji lub innego właściwego organu. 7
8 Par. 2: Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego przez nieletniego ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym sąd rodzinny lub policję. Par. 3: Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub policję oraz przedsięwziąć czynności niecierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów popełnienia czynu. Art. 5: Wobec nieletniego mogą być stosowane środki wychowawcze oraz środek poprawczy w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym, kara może być orzeczona tylko w wypadkach prawem przewidzianych, jeżeli inne środki nie są w stanie zapewnić resocjalizacji nieletniego. Art. 6: Wobec nieletnich sąd może: 1) Udzielić upomnienia. 2) Zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonych lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestnictwa w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzenia się w stan odurzenia. 3) Ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna. 4) Ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania udzielających poręczenia za nieletniego. 5) Zastosować nadzór kuratora. 6) Skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmującej się pracą z nieletnimi, o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją. 7) Orzec zakaz prowadzenia pojazdów. 8) Orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego. 9) Orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w odpowiedniej placówce opiekuńczo-wy-chowawczej albo ośrodku szkolno-wychowawczym. 10) Orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym. 8
9 11) Zastosować inne środki zastrzeżone w ustawie o postępowaniu w stosunku do nieletnich, skierować do właściwego sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w KRiO. Art. 7: Sąd rodzinny może: 1) Zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkołą, do której nieletni uczęszcza, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym. 2) Zobowiązać rodziców lub opiekuna do naprawienia w całości lub w części szkody wyrządzonej przez nieletniego. Art. 8 par. 1: W wypadku, gdy rodzice lub opiekun nieletniego uchylają się od wykonywania obowiązków nałożonych na nich przez sąd rodzinny, sąd ten może wymierzyć im karę pieniężną w wysokości od 50 do 1500 zł. Art. 14: W sprawach nieletnich, którzy dopuścili się czynu karalnego, sąd rodzinny stosuje odpowiednio przepisy części ogólnej kodeksu karnego, kodeksu karnego skarbowego, lub kodeksu wykroczeń, jeżeli nie są one sprzeczne z ustawą o postępowaniu w sprawach nieletnich. Art. 30 par. 1: W postępowaniu w sprawie nieletniego stronami są: 1) nieletni, 2) rodzice lub opiekun nieletniego, 3) prokurator. Art. 32 par. 1: Kosztami postępowania w sprawie nieletniego sąd rodzinny obciąża rodziców lub inne osoby zobowiązane do jego alimentacji, albo nieletniego, chyba że ze względu na warunki materialne i osobiste tych osób uzna za celowe odstąpienie od obciążania ich kosztami w całości lub części. Do kosztów tych zalicza się np. koszty pobytu w: policyjnej izbie dziecka, w schronisku dla nieletnich, ośrodku szkolno-wychowawczym, umieszczenie w rodzinie zastępczej, ustanowienie nadzoru kuratora, badania nieletniego w ośrodku diagnostyczno-konsultacyjnym. Pozostałe zagadnienia regulowane przez ustawę Postępowanie w sprawach nieletnich dotyczą spraw proceduralnych oraz oddziaływań mających na celu osiągnięcie korzyst- 9
10 nych zmian w postępowaniu nieletniego. Ponieważ nie mają bezpośredniego związku z tematem tego opracowania, zostały pominięte. Prawa i obowiązki alimentacyjne rodziców i dzieci W stosunku do niepełnoletnich członków rodziny w zakresie spraw majątkowych i alimentacyjnych obowiązują przepisy zawarte w KRiO. Najważniejsze postanowienia w tym zakresie zawarte są w tytule II: Pokrewieństwo, dział II, rozdział II, oddział 2, art. od 101 do105, oraz w tytule II, dział III:. Obowiązek alimentacyjny, art. od 128 do 144. Z treści art. 101 do 105 wynika, że jeżeli dziecko jest właścicielem majątku (np. domu, samochodu, nieruchomości, akcji, otrzymanych w drodze spadku, darowizny np. ze strony dziadków, innych krewnych), rodzice zobowiązani są do starannego zarządzania tym majątkiem. Nie mogą jednak nim dysponować, poza zakresem zwykłego zarządu, bez zgody sądu opiekuńczego. Dział III: Obowiązek alimentacyjny w swoich zapisach ustala, że obowiązek dostarczenia środków utrzymania (a w miarę potrzeb także środków wychowawczych), tzw. obowiązek alimentacji, obciąża krewnych w linii prostej, tj. rodziców w stosunku do dzieci, dzieci w stosunku do rodziców. Obowiązek ten dotyczy również kolejnych pokoleń spokrewnionych w linii prostej, tj. wnuków, dziadków, pradziadków, a także rodzeństwa. Pierwszeństwo w świadczeniu obowiązku alimentacji obciąża przede wszystkim zstępnych, tj. rodziców, przed wstępnymi, tj. dziećmi, a wstępnych (dzieci) przed rodzeństwem. Jeżeli jest kilku zstępnych (starszych) lub kilku wstępnych (młodszych) obciąża w pierwszej kolejności bliższych stopniem pokrewieństwa przed dalszymi krewnymi. Krewnych o tym samym stopniu pokrewieństwa obowiązek alimentacyjny obciąża proporcjonalnie do ich możliwości majątkowych i zarobkowych. Powyższe wnioski wynikają z treści art. 128 i 129 KRiO. Obowiązek alimentacji powinien być rozpatrywany łącznie z art. 87 KRiO o obowiązku wzajemnego wspierania się członków rodziny. Zakres świadczeń alimentacyjnych określa art. 135 KRiO: Art. 135 par. 1: Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Par. 2: Wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać także, w całości lub części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie. 10
11 Art. 139: Obowiązek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego. Pozostałe regulacje działu III dotyczą uprawnień i obowiązków alimentacyjnych w przypadku rozwodu i ze względu na brak związku z tematem powyższego opracowania zostały pominięte. Mam nadzieję, że przestawiony wyżej materiał będzie przydatny nauczycielom w ich działaniach na rzecz dobra dzieci i ich rodziców. Literatura: 1. Ignatowicz J.: Prawo rodzinne: zarys wykładu. PWN, Warszawa Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Dz. U z późn. zmianami. 3. Postępowanie w Sprawach Nieletnich. Dz. U z późn. zmianami. Henryk Gulba jest nauczycielem w Wieloprofilowym Zespole Szkół w Tarnowskich Górach. 11
Prawa i obowiązki rodziców
IBE przepytał rodziców dziesięciolatków z całej Polski o ich wyobrażenia na temat dobrej szkoły Najnowsze badania potwierdzają: rodzice rezygnują z wychowywania dzieci, licząc, że ten obowiązek przejmą
Bardziej szczegółowoWydział Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach. Nieletni a substancje psychoaktywne
Wydział Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach Nieletni a substancje psychoaktywne Niepełnoletni ale czy bezkarny? Wiek a odpowiedzialność karna USTAWA O POSTĘPOWANIU W SPRAWACH NIELETNICH
Bardziej szczegółowoDZIECKO ŁAMIĄCE PRAWO (NIELETNI)
DZIECKO ŁAMIĄCE PRAWO (NIELETNI) 1. Kodeks karny Na zasadach określonych w kodeksie karnym odpowiadają osoby, które popełniły czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. Wyjątkowo na gruncie kodeksu karnego
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności
Bardziej szczegółowoWarunki wykonywania środków wychowawczych stosowanych przez sąd rodzinny
Warunki wykonywania środków wychowawczych stosowanych przez sąd rodzinny Środki wychowawcze wymienione w art. 6 UPN 1) udzielić upomnienia; 2) zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia
Bardziej szczegółowoROZSTRZYGNIĘCIA SĄDÓW W ZAKRESIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ I KONTAKTÓW SYTUACJI KONFLIKTÓW MIĘDZY RODZICAMI. SSO Maria Prusinowska
ROZSTRZYGNIĘCIA SĄDÓW W ZAKRESIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ I KONTAKTÓW SYTUACJI KONFLIKTÓW MIĘDZY RODZICAMI SSO Maria Prusinowska WŁADZA RODZICIELSKA WEDŁUG KODEKSU RODZINNEGO I OPIEKUŃCZEGO Art. 93 1. Kro
Bardziej szczegółowoUstawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia r (Dz.U. nr 11 poz. 109 z 2002 r. ze zm.)
Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26.10.1982r (Dz.U. nr 11 poz. 109 z 2002 r. ze zm.) 1. Przeciwdziałanie demoralizacji 2. Przeciwdziałanie przestępczości nieletnich; 3. Resocjalizacja
Bardziej szczegółowoObowiązek powiadomienia organów ścigania o popełnieniu czynu karalnego przez nieletniego:
Małoletni: - osoba, która nie ukończyła 18 roku życia lub uzyskała pełnoletność (wyjątek stanowi kobieta, która za zezwoleniem sądu wstąpi w związek małżeński po ukończeniu 16 lat) - art.10 1 i 2 Kodeksu
Bardziej szczegółowoSzkoła a Rodzice. Sędzia Anna Maria Wesołowska. Ten i inne materiały konferencyjne XIV Konferencji OSKKO znajdziesz na stronie:
zkoła a Rodzice ędzia Anna Maria Wesołowska Ten i inne materiały konferencyjne XIV Konferencji OKKO znajdziesz na stronie: www.oskko.edu.pl/konferencjaoskko2017 w zakładce materiały do pobrania. Kodeks
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność prawna nieletnich
Odpowiedzialność prawna nieletnich Referat poniższy ma charakter działań profilaktycznych i edukacyjnych. Mamy nadzieję, że nigdy nie wystąpi sytuacja z udziałem naszych wychowanek, w której będziemy musieli
Bardziej szczegółowoWybrane akty prawne dotyczące bezpieczeństwa uczniów w szkole cz. 2
Wybrane akty prawne dotyczące bezpieczeństwa uczniów w szkole cz. 2 Aleksandra Krawczyk krawczyk@womczest.edu.pl Przepisy regulujące i gwarantujące uczniom bezpieczeństwo w szkole: I. wybrane przepisy
Bardziej szczegółowoWspółpraca kuratora sądowego ze szkołą w wykonywaniu środków wychowawczych
Współpraca kuratora sądowego ze szkołą w wykonywaniu środków wychowawczych Krzysztof Stasiak Kurator Okręgowy Sądu Okręgowego w Gdańsku Współpraca zdolność tworzenia więzi i współdziałania z innymi, umiejętność
Bardziej szczegółowoPODSTAWY PRAWA DLA PEDAGOGÓW cz. II
PODSTAWY PRAWA DLA PEDAGOGÓW cz. II Zakres zdolności do czynności prawnych zależy od Wieku Ubezwłasnowolnienia Wiek a zdolność do czynności prawnych Brak zdolności do czynności prawnych do ukończenia 13
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA NIELETNICH
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA NIELETNICH Interdyscyplinarna wiedza niezbędna szkolnemu pedagogowi do kompetentnego wywiązywania się z powierzanych mu zadań, powinna również obejmować podstawy prawa. W tym, tych
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE WYSTĘPOWANIU DOPALACZY W SZKOŁACH Ciechanowska Komenda Policji
ZAPOBIEGANIE WYSTĘPOWANIU DOPALACZY W SZKOŁACH Ciechanowska Komenda Policji Współpraca szkół z Policją w ramach szkolnych programów profilaktycznych: -szkolenia dla rad pedagogicznych -szkolenia dla rodziców
Bardziej szczegółowoKonspekt lekcji wychowawczej w klasie II gimnazjum prowadzący Kinga Puła
Konspekt lekcji wychowawczej w klasie II gimnazjum prowadzący Kinga Puła Data 15.05.2018 Temat: Odpowiedzialność prawna nieletnich w świetle obowiązujących przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Bardziej szczegółowoTYTUŁ II POKREWIEŃSTWO I POWINOWACTWO
TYTUŁ II POKREWIEŃSTWO I POWINOWACTWO 2. Protokół podpisuje osoba, która przyjęła oświadczenie, oraz osoba, która je złożyła, chyba że nie może ona go podpisać. Przyczynę braku podpisu należy podać w protokole.
Bardziej szczegółowoROZWÓD, A OPIEKA NAD DZIECKIEM. Czym jest władza rodzicielska?
Marlena Dawidowicz, Robert Cisek Recenzja: dr Grzegorz Trojanowski ROZWÓD, A OPIEKA NAD DZIECKIEM Rozwód jako trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego skutkuje nie tylko zmianą sytuacji między samymi
Bardziej szczegółowoPrawne aspekty e uzależnień obszar działań kuratora sądowego dr Paweł Kozłowski, Akademia Pomorska w Słupsku Sąd Rejonowy w Słupsku
Prawne aspekty e uzależnień obszar działań kuratora sądowego dr Paweł Kozłowski, Akademia Pomorska w Słupsku Sąd Rejonowy w Słupsku Gdańsk 18.10.2017 r. Nieostrość, różnorodność definicyjna młodzieży *
Bardziej szczegółowoSENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII KADENCJA. Warszawa, dnia 2 lipca 2008 r. SPRAWOZDANIE KOMISJI NAUKI, EDUKACJI I SPORTU
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII KADENCJA Warszawa, dnia 2 lipca 2008 r. Druk nr 171 A SPRAWOZDANIE KOMISJI NAUKI, EDUKACJI I SPORTU o uchwalonej przez Sejm w dniu 13 czerwca 2008 r. ustawie o zmianie
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PRAWNA W SZKOLE
EDUKACJA PRAWNA W SZKOLE ZAPOBIEGANIE prewencja kryminalna ZDROWE I BEZPIECZNE DZIECKO RODZICE SZKOŁA POLICJA TYLKO ZROZUMIENIE PROBLEMU I WSPÓŁPRACA Obowiązujące przepisy Ustawa o postępowaniu w sprawach
Bardziej szczegółowoUSTAWA O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE. zasady przeciwdziałania przemocy w rodzinie. zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą
USTAWA O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE zasady przeciwdziałania przemocy w rodzinie zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą zasady postępowania wobec osób stosujących przemoc Obowiązek
Bardziej szczegółowoProcedura Niebieskie Karty -praktyczny niezbędnik i poradnik prawny. Dr n. prawn. Krzysztof Gieburowski Radca prawny
Procedura Niebieskie Karty -praktyczny niezbędnik i poradnik prawny Dr n. prawn. Krzysztof Gieburowski Radca prawny Podstawowe pojęcia Procedura Niebieskie Karty ogół czynności podejmowanych i realizowanych
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA UCZNIÓW
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA UCZNIÓW Obowiązujące przepisy: Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (Dz.U. nr 11 poz. 109 z 2002 r. ze zm.) Kodeks Postępowania Karnego (Dz.U.
Bardziej szczegółowoKATALOG PRAW I OBOWIĄZKÓW RODZICÓW
KATALOG PRAW I OBOWIĄZKÓW RODZICÓW Dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską, ponieważ nie jest zdolne do samodzielnego prowadzenia swoich spraw. Z tego względu wymaga pomocy i ochrony ze strony osób dorosłych.
Bardziej szczegółowoDotyczy postępowania w przypadku ujawnienia nieletniego zagrożonego demoralizacją na przykładzie: spożywania alkoholu przez nieletniego oraz
Dotyczy postępowania w przypadku ujawnienia nieletniego zagrożonego demoralizacją na przykładzie: spożywania alkoholu przez nieletniego oraz przebywania nieletniego na ucieczce. USTAWA z dnia 26 października
Bardziej szczegółowo3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.
Art. 18. Karami są: 1) areszt, 2) ograniczenie wolności, 3) grzywna, 4) nagana. Art. 19. Kara aresztu trwa najkrócej 5, najdłużej 30 dni; wymierza się ją w dniach. Art. 20. 1. Kara ograniczenia wolności
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział I. Władza rodzicielska. Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury...
Przedmowa................................................ Wykaz skrótów............................................. Wykaz literatury............................................ XIII XV XIX Rozdział I.
Bardziej szczegółowoBEZPIECZNA SZKOŁA BEZPIECZNY UCZEŃ. Przestrzeganie prawa to obowiązek każdego, także
BEZPIECZNA SZKOŁA BEZPIECZNY UCZEŃ Wykład pt. Przestrzeganie prawa to obowiązek każdego, także ucznia Zawartość pokazu: 1. Podstawowe informacje dot. nieletnich i przestępczości nieletnich 2. Zatrzymanie
Bardziej szczegółowoŚrodki psychoaktywne. a odpowiedzialność młodzieży przed sądem Justyna Piekarska - kurator sądowy. Sąd Okręgowy w Poznaniu
Środki psychoaktywne a odpowiedzialność młodzieży przed sądem Justyna Piekarska - kurator sądowy Sąd Okręgowy w Poznaniu 1 Naruszenie Strategia prawna Normy prawne Konsekwencje prawne Odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoOBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 9 lutego 2010 r.
Dziennik Ustaw Nr 33 2840 Poz. 178 178 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich
Bardziej szczegółowoJak zostać rodzicem zastępczym?
Jak zostać rodzicem zastępczym? AKTY PRAWNE Problematyka dotycząca rodzin zastępczych rozproszona została w kilku aktach prawnych poczynając od Konwencji o prawach dziecka, a na aktach wykonawczych kończąc.
Bardziej szczegółowoKWP w Olsztynie Odpowiedzialność prawna nieletnich czyny karalne oraz demoralizacja
Odpowiedzialność prawna nieletnich czyny karalne oraz demoralizacja 16 lutego 2019 roku Internet Globalna sieć komputerowa łącząca ze sobą miliony komputerów na całym świecie, umożliwiająca ich użytkownikom
Bardziej szczegółowoKW - Część ogólna - kary i środki karne. Katalog kar: 1. areszt 2. ograniczenie wolności 3. grzywna 4. nagana
Katalog kar: 1. areszt 2. ograniczenie wolności 3. grzywna 4. nagana Areszt: 1. wymiar - od 5 do 30 dni, wymierza się w dniach 2. nie można wymierzyć kary aresztu lub zastępczej kary aresztu, jeżeli warunki
Bardziej szczegółowoOrganizator rodzinnej pieczy zastępczej
Organizator rodzinnej pieczy zastępczej Organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej jest jednostka organizacyjna powiatu lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania na podstawie art. 190 ustawy.
Bardziej szczegółowoSprawy z zakresu ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich a mediacja. SSO Ewa Ważny
Sprawy z zakresu ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich a mediacja SSO Ewa Ważny GDAŃSK, 10 grudnia 2015 USTAWA z dnia 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich Cel postępowania
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od autorów... Wykaz skrótów... Bibliografia...
Od autorów........................................ Wykaz skrótów..................................... Bibliografia........................................ XI XIII XVII Ustawa o postępowaniu w sprawach
Bardziej szczegółowo2. Jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w
CO TO JEST ROZBÓJ? ART. 280 Kodeksu karnego mówi: 1. Kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo dopuszczając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności,
Bardziej szczegółowoDECYZJA. odmawiam uwzględnienia wniosku. Uzasadnienie
GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH Michał Serzycki DOLiS/DEC- 402/09 dot. DOLiS 440-937/08 Warszawa, dnia 19 maja 2009 r. DECYZJA Na podstawie art. 104 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
Dz.U.2014.855 z dnia 2014.06.27 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 24 czerwca 2014 r. w sprawie nadzoru nad nieletnim Na podstawie art. 70e ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu
Bardziej szczegółowoPowiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Siemiatyczach INFORMATOR DLA OSOBY USAMODZIELNIANEJ. Samo dzielni
INFORMATOR DLA OSOBY USAMODZIELNIANEJ Samo dzielni OGÓLNE ZASADY Indywidualny program usamodzielnienia został opracowany zgodnie z wymogami ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI Wykaz skrótów Wykaz literatury Przedmowa do wydania Piątego Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające Rozdział II.
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa do wydania Piątego... XI XIII XV Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające... 1 1. Prawo rodzinne i prawo opiekuńcze w systemie prawa... 3 I. Pojęcie
Bardziej szczegółowoPoczątkowo prawo do kontaktów było przyznane rodzicom. W uchwale z. dnia 14 czerwca 1988 r. (III CZP 42/88, LexisNexis nr , OSNCP 1989, nr 10,
Początkowo prawo do kontaktów było przyznane rodzicom. W uchwale z dnia 14 czerwca 1988 r. (III CZP 42/88, LexisNexis nr 310619, OSNCP 1989, nr 10, poz. 156) Sąd Najwyższe wskazał, że rodzice mają obowiązek
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty przemocy w rodzinie
Wybrane aspekty przemocy w rodzinie RODZAJE PRZEMOCY W RODZINIE Fizyczna (bicie, kopanie, popychanie, straszenie użyciem broni) Psychiczna/emocjonalna (wyśmiewanie, kontrola, dręczenie, upokarzanie i poniżanie,
Bardziej szczegółowoPROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH OBOWIĄZUJĄCE W II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM W LEGNICY
PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH OBOWIĄZUJĄCE W II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM W LEGNICY Do podejmowania działań interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych w szkole zobowiązuje Rozporządzenie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Rozdział I. Władza rodzicielska
Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XIII XV XIX Rozdział I. Władza rodzicielska A. Komentarz tezowy... 3 Kodeks rodzinny i opiekuńczy.... 3 Tytuł II. Pokrewieństwo i powinowactwo... 3 Dział
Bardziej szczegółowoPrawo rodzinne i opiekuńcze. Wydanie 5. Autor: Marek Andrzejewski
Prawo rodzinne i opiekuńcze. Wydanie 5. Autor: Marek Andrzejewski Wykaz skrótów Wykaz literatury Przedmowa do wydania Piątego Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające 1. Prawo rodzinne i prawo opiekuńcze
Bardziej szczegółowoPORADNIK PRAWNY. Nr 2/2019. Prawo rodzinne
PORADNIK PRAWNY Nr 2/2019 Prawo rodzinne CZY WIESZ ŻE? Prawo rodzinne jest to zbiór przepisów prawnych, obowiązujących wszystkich członków rodziny. Reguluje m.in. obowiązek zachowania wierności małżeńskiej
Bardziej szczegółowoI. W zakresie kwestii poruszanych w rozdziale 2 Małżeństwo proponuję
1 W odniesieniu do zagadnień omówionych w podręczniku Elementy Prawa w dziale Prawo Rodzinne proponuję do wykorzystania następującą dodatkową tematykę: I. W zakresie kwestii poruszanych w rozdziale 2 Małżeństwo
Bardziej szczegółowoSZKOLNE PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI I METODY WSPÓŁPRACY SZKOŁY Z POLICJĄ W SYTUACJACH ZAGROŻENIA MŁODZIEŻY PRZESTĘPCZOŚCIĄ I DEMORALIZACJĄ
SZKOLNE PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI I METODY WSPÓŁPRACY SZKOŁY Z POLICJĄ W SYTUACJACH ZAGROŻENIA MŁODZIEŻY PRZESTĘPCZOŚCIĄ I DEMORALIZACJĄ (opracowano na podstawie modułu, zawartego w projekcie
Bardziej szczegółowo1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
1. 2. Prawne definicje rodziny Wspieranie rodziny w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej Prawne definicje
Bardziej szczegółowoKRAJOWY PROGRAM ZAPOBIEGANIA NIEDOSTOSOWANIU SPOŁECZNEMU I PRZESTĘPCZOŚCI WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY
KRAJOWY PROGRAM ZAPOBIEGANIA NIEDOSTOSOWANIU SPOŁECZNEMU I PRZESTĘPCZOŚCI WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY Procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy szkoły z Policją w sytuacjach zagrożenia uczniów
Bardziej szczegółowoJarosław Polanowski. Rok: 2003 Czasopismo: Niebieska linia Numer: 3
Jarosław Polanowski Rok: 2003 Czasopismo: Niebieska linia Numer: 3 Przemoc rówieśnicza jako pojęcie prawne nie istnieje. Próby opisania zjawiska językiem wyłącznie prawnym prowadzić muszą do powstania
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 25 marca 2014 r. Poz. 382 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 20 lutego 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu
Bardziej szczegółowoSystem pieczy zastępczej w Polsce
System pieczy zastępczej w Polsce służącego weryfikacji procesu deinstytucjonalizacji pieczy zastępczej w Działania prewencyjne Zgodnie z nowelą KRiO z 2016 roku, dziecko może trafić do pieczy zastępczej
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... V Wstęp... Wstęp do wydania drugiego... VIII Wykaz skrótów... XV Wybrana literatura... XVII
Spis treści Przedmowa... V Wstęp... VII Wstęp do wydania drugiego... VIII Wykaz skrótów... XV Wybrana literatura... XVII Rozdział I. Rodzina i prawo rodzinne... 1 1. Rodzina i powiązania rodzinne... 1
Bardziej szczegółowodo ustawy z dnia 27 maja 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego (druk nr 920)
BIURO LEGISLACYJNE/ Materiał porównawczy M A T E R I A Ł P O R Ó W N AW C Z Y do ustawy z dnia 27 maja 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego (druk
Bardziej szczegółowo1. Ustrój majątkowy w małżeństwie 2. Zarząd majątkiem wspólnym małżonków 3. Odpowiedzialność małżonków za długi
Prawo rodzinne i opiekuńcze Kodeks rodzinny i opiekuńczy ustawa z dn. 25.02. 1964r. /Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm./ Przedmiotem prawa rodzinnego i opiekuńczego są stosunki prawne w małżeństwie między małżonkami
Bardziej szczegółowoI. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń który, nie ukończył 18 lat, używa
Działania interwencyjne I. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń który, nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd, bądź przejawia
Bardziej szczegółowo1) zapobiegania i zwalczania demoralizacji - w stosunku do osób, które nie ukończyły lat 18,
brzmienie od 2005-10-07 zmiany: Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 1982-10-26 (Dz.U. 1982 Nr 35, poz. 228) tekst jednolity z dnia 2002-01-25 (Dz.U. 2002 Nr 11, poz. 109) Dz.U. 2005 Nr 169,
Bardziej szczegółowoOBOWIĄZEK SZKOLNY I NAUKI. Rodzice dzieci w wieku od 7 lat do czasu ukończenia gimnazjum (obowiązek szkolny) zobowiązani są:
ZAŁĄCZNIK 5 OBOWIĄZEK SZKOLNY I NAUKI Rodzice dzieci w wieku od 7 lat do czasu ukończenia gimnazjum (obowiązek szkolny) zobowiązani są: zgłosić dziecko do szkoły, zapewnić regularne uczęszczanie dziecka
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw 1)
Kancelaria Sejmu s. 1/7 USTAWA z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw 1) Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2004 r. Nr 93, poz. 889. Art. 1. W ustawie z dnia
Bardziej szczegółowoDz.U Nr 35 poz USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich
Kancelaria Sejmu s. 1/33 Dz.U. 1982 Nr 35 poz. 228 USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich Opracowano na podstawie: t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109, Nr 58, poz.
Bardziej szczegółowoINDYWIDUALNY PROGRAM USAMODZIELNIENIA
INDYWIDUALNY PROGRAM USAMODZIELNIENIA CZĘŚĆ PIERWSZA (wypełnia osoba usamodzielniania) I. Dane osoby usamodzielnianej: 1. Imię i nazwisko:... 2. Data i miejsce urodzenia:... 3.PESEL:... 4. Nr telefonu:...
Bardziej szczegółowoWZÓR NR 42 WNIOSEK O POZBAWIENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ
WZÓR NR 42 WNIOSEK O POZBAWIENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ Do Sądu Rejonowego Wydział Rodzinny i Nieletnich w Wałbrzychu Wałbrzych, 9 sierpnia 2008 r. Wnioskodawca: Krystyna Kowalczyk, zam. w Wałbrzychu, Plac
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 15 września 2017 r. Poz. 1745
Warszawa, dnia 15 września 2017 r. Poz. 1745 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 29 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu sporządzania i przekazywania do Krajowego Rejestru
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA, ALGORYTM CZYNNOŚCI W PRZYPADKU UJAWNIENIA CZYNU KARALNEGO LUB PRZEJAWU DEMORALIZACJI. KOMENDA WOJEWÓDZKA POLICJI w POZNANIU
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA, ALGORYTM CZYNNOŚCI W PRZYPADKU UJAWNIENIA CZYNU KARALNEGO LUB PRZEJAWU DEMORALIZACJI PODSTAWA PRAWNA Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich
Bardziej szczegółowoPRAWO RODZINNE. Autorzy: Arkadiusz Krzysztof Bieliński, Maciej Pannert. Wykaz skrótów Wybrana literatura Przedmowa Wstęp
PRAWO RODZINNE Autorzy: Arkadiusz Krzysztof Bieliński, Maciej Pannert Wykaz skrótów Wybrana literatura Przedmowa Wstęp Rozdział I. Rodzina i powiązania rodzinne 1.Rodzina i powiązania rodzinne 2.Prawo
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 28 maja 2014 r. Poz. 41
Warszawa, dnia 28 maja 2014 r. Poz. 41 ZARZĄDZENIE NR 18 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI z dnia 23 maja 2014 r. zmieniające zarządzenie w sprawie metod i form wykonywania zadań przez policjantów w zakresie
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZIALNO KARANA NIELETNICH
ODPOWIEDZIALNO KARANA NIELETNICH Odpowiedzialno karn nieletnich reguluje w zasadniczej czci ustawa o postpowaniu w sprawach nieletnich i kodeks karny. 1. USTAWA z dnia 26 padziernika 1982 r. o postpowaniu
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... Wybrana literatura... Przedmowa... Wstęp... XXII
Wykaz skrótów... Wybrana literatura... Przedmowa... XI XIII XV Wstęp... XXII Rozdział I. Rodzina i powiązania rodzinne... 1 1. Rodzina i powiązania rodzinne... 1 2. Prawo rodzinne i źródła prawa rodzinnego...
Bardziej szczegółowoSpis treści Tytuł I Małżeństwo Tytuł II Pokrewieństwo i powinowactwo
Spis treści Tytuł I Małżeństwo...5 Dział I Zawarcie małżeństwa...5 Dział II Prawa i obowiązki małżonków...15 Dział III Małżeńskie ustroje majątkowe...18 Rozdział I Ustawowy ustrój majątkowy...18 Rozdział
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 1 Podstawy prawne stosowanych procedur.
PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI I METODY WSPÓŁPRACY SZKÓŁ Z POLICJĄ W SYTUACJACH ZAGROŻENIA DZIECI ORAZ MŁODZIEŻY PRZESTĘPCZOŚCIĄ I DEMORALIZACJĄ, W SZCZEGÓLNOŚCI: NARKOMANIĄ, ALKOHOLIZMEM, PROSTYTUCJĄ.
Bardziej szczegółowoRodzeństwo dzieci pochodzące od tych samych rodziców.
Wersja 03 Projekt lipiec 2013, listopad 2014 obywatelski projekt zmian ustaw w celu równego traktowania rodziców zmiany naniesiono kursywą. część. 1. KRiO W ustawie z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny
Bardziej szczegółowoDopalacze co to takiego?
Dopalacze co to takiego? Dopalacze to substancje chemiczne o działaniu psychoaktywnym. Dopalacze bywają mieszankami substancji naturalnych np. ziół, lub mogą być syntetyczne, czyli wytworzone w laboratorium
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. (tekst jednolity)
Dz.U.2014.382 USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jednolity) W dążeniu do przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich i stwarzania warunków
Bardziej szczegółowoDz.U Nr 35 poz. 228 USTAWA. z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich
Kancelaria Sejmu s. 1/48 Dz.U. 1982 Nr 35 poz. 228 Opracowano na podstawie:tj.dz. U. z 2014 r. poz. 382. USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich W dążeniu do przeciwdziałania
Bardziej szczegółowoDz.U Nr 35 poz USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich
Kancelaria Sejmu s. 1/35 Dz.U. 1982 Nr 35 poz. 228 USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich W dążeniu do przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich i stwarzania
Bardziej szczegółowoDziałania podejmowane przez Komendę Miejską Policji w Białymstoku w celu poprawy bezpieczeństwa na terenie placówek oświatowych.
EDUKACJA PRAWNA UCZNIÓW I NAUCZYCIELI Razem o Bezpieczeństwie Wydział Prewencji Komendy Miejskiej Policji w Białymstoku Działania podejmowane przez Komendę Miejską Policji w Białymstoku w celu poprawy
Bardziej szczegółowoKODEKS KARNY. Art. 207.
KODEKS KARNY Art. 207. 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich
Kancelaria Sejmu s. 1/37 Dz.U. 1982 Nr 35 poz. 228 USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich W dążeniu do przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich i stwarzania
Bardziej szczegółowoSpis treści Tytuł I Małżeństwo Tytuł II Pokrewieństwo i powinowactwo
Spis treści Tytuł I Małżeństwo...5 Dział I Zawarcie małżeństwa...5 Dział II Prawa i obowiązki małżonków...15 Dział III Małżeńskie ustroje majątkowe...18 Rozdział I Ustawowy ustrój majątkowy...18 Rozdział
Bardziej szczegółowoIndywidualny Program Usamodzielnienia
Indywidualny Program Usamodzielnienia (imię i nazwisko usamodzielnianego wychowanka) Sporządzono dnia: Część I Informacyjna Informacje o osobie usamodzielnianej: 1. Imię i nazwisko:... 2. Telefon:. 3.
Bardziej szczegółowoREJESTR PROCEDUR POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI I PRACOWNIKÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 4 IM M. KOPERNIKA W BIAŁOGARDZIE W SYTUACJACH REAGOWANIA KRYZYSOWEGO
REJESTR PROCEDUR POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI I PRACOWNIKÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 4 IM M. KOPERNIKA W BIAŁOGARDZIE W SYTUACJACH REAGOWANIA KRYZYSOWEGO Spis procedur I Procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach
Bardziej szczegółowoArt. 55. [Indywidualizacja kary] Okoliczności wpływające na wymiar kary uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą.
Część ogólna 2. Wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności. Art. 55. [Indywidualizacja kary] Okoliczności wpływające
Bardziej szczegółowoProcedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia młodzieży demoralizacją LI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Warszawie
Załącznik Nr 2 do Statutu LI LO Procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia młodzieży demoralizacją LI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Warszawie PROCEDURY POSTĘPOWANIA
Bardziej szczegółowoZadania kuratorów sądowych
Krzysztof Jędrysiak Kierownik IV Zespołu Kuratorskiej służby Sądowej w Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli Zadania kuratorów sądowych Kurator sądowy w strukturze Sądu Zawodowy kurator sądowy dla dorosłych
Bardziej szczegółowoALIMENTACJA INFORMATOR
ALIMENTACJA INFORMATOR adw. Agnieszka Krukowska OBOWIĄZEK ALIMENTACYJNY został uregulowany w Dziale III Tytułu II Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Co do zasady, uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych
Bardziej szczegółowoBezpieczna szkoła bezpieczny uczeń. Zespół Szkolno-Przedszkolny w Świerzawie
Bezpieczna szkoła bezpieczny uczeń Zespół Szkolno-Przedszkolny w Świerzawie System norm prawnych, czyli zakazów lub nakazów postępowania. Świadome zachowanie zgodne z obowiązującymi normami prawnymi (zakazami
Bardziej szczegółowoKurator sądowy. W tym numerze : Kurator sądowy w sprawach cywilnych. Pozycja i rola kuratora sądowego w świetle oczekiwań organu procesowego
dnia 2016.11.21 Jeśli pobrałeś Biuletyn, czytasz i wiedza tu zawarta jest Tobie przydatna wpłać chociaż 5 zł na konto : Jeśli masz ciekawy temat prześlij go, opublikujemy W tym numerze : Kurator sądowy
Bardziej szczegółowoWNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO DODATKU WYCHOWAWCZEGO NA DZIECKO/DZIECI UMIESZCZONE W RODZINIE ZASTĘPCZEJ
Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Lublinie Sekcja ds. rodzin zastępczych ul. Hutnicza 1A 20-218 LUBLIN Część I. WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO DODATKU WYCHOWAWCZEGO NA DZIECKO/DZIECI UMIESZCZONE W RODZINIE
Bardziej szczegółowoo postępowaniu w sprawach nieletnich
Kancelaria Sejmu s. 1/33 USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich W dążeniu do przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich i stwarzania warunków powrotu
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ORGANIACYJNY PLACÓWKI WSPARCIA DZIENNEGO W ŁOBZIE
REGULAMIN ORGANIACYJNY PLACÓWKI WSPARCIA DZIENNEGO W ŁOBZIE 1 Podstawy prawne działania Placówki Wsparcia Dziennego: 1. ustawy z dnia 09.06.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.
Bardziej szczegółowoREGULAMIN REKRUTACJI DZIECI DO MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 4 W BOCHNI
Załącznik do Uchwały Rady Pedagogicznej nr. 2012./2013 z dnia 17 stycznia 2013 r. REGULAMIN REKRUTACJI DZIECI DO MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 4 W BOCHNI Podstawy prawne: 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r.
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ I. PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... Od redaktora... XIII XV CZĘŚĆ I. PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające... 3 1. Prawo rodzinne i prawo opiekuńcze... 4 2. Źródła prawa rodzinnego...
Bardziej szczegółowoEtapy postępowania karnego. 1. Postępowanie przygotowawcze 2. Postępowanie sądowe 3. Postępowanie wykonawcze
Etapy postępowania karnego 1. Postępowanie przygotowawcze 2. Postępowanie sądowe 3. Postępowanie wykonawcze Postępowanie przygotowawcze Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wszczęcie postępowania
Bardziej szczegółowoGdańsk, dnia 23 czerwca 2015 r. Poz UCHWAŁA NR VIII/65/2015 RADY MIEJSKIEJ RUMI. z dnia 30 kwietnia 2015 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO Gdańsk, dnia 23 czerwca 2015 r. Poz. 1958 UCHWAŁA NR VIII/65/2015 RADY MIEJSKIEJ RUMI z dnia 30 kwietnia 2015 r. w sprawie nadania Statutu Miejskiego Ośrodka Pomocy
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR V/ 38 /2019 RADY GMINY KRZEMIENIEWO z dnia 25 lutego 2019 r. w sprawie Statutu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzemieniewie
UCHWAŁA NR V/ 38 /2019 RADY GMINY KRZEMIENIEWO z dnia 25 lutego 2019 r. w sprawie Statutu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzemieniewie Na podstawie art. 18 ust.2 pkt 9 lit. h, art. 40 ust. 2 pkt
Bardziej szczegółowomgr Mirosław Boczar Dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 2 w Szczecinie
* mgr Mirosław Boczar Dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 2 w Szczecinie Lp. Trzeci etap edukacyjny (gimnazjum) Czwarty etap edukacyjny (szkoła ponadgimnazjalna) 1. Orzeczenie o potrzebie
Bardziej szczegółowoOchrona prawna dla nauczycieli
Ochrona prawna dla nauczycieli Ochrona prawna nauczycieli - nowe uregulowania Zgodnie ze znowelizowanym zapisem w Karcie Nauczyciela pedagodzy uzyskali gwarancję ochrony przewidzianą w kodeksie karnym
Bardziej szczegółowo