Solvency II. Nadzór, wymogi zarządcze oraz nadzór grupowy. Polska Izba Ubezpieczeń Deloitte Advisory Sp. z o.o. Krzysztof Stroiński

Transkrypt

1 Solvency II Nadzór, wymogi zarządcze oraz nadzór grupowy. Polska Izba Ubezpieczeń Deloitte Advisory Sp. z o.o. Krzysztof Stroiński 10 grudnia 2008 roku 1

2 Agenda Solvency II Podstawy systemu i harmonogram Filar II Wymogi jakościowe Solvency II Wymogi zarządcze Wymogi nadzorcze Nadzór nad grupami kapitałowymi 2

3 Solvency II

4 Co to jest Solvency II? Nowy system wypłacalności dla sektora ubezpieczeniowego Unii Europejskiej jest oparty na następujących zasadach: Struktura trzech filarów podobnie do Bazylei II przystosowana dla ryzyk sektora ubezpieczeniowego; Zachęca podmioty rynku ubezpieczeniowego do właściwego pomiaru i zarządzania ryzykiem; Bierze pod uwagę ryzyka związane ze strukturą organizacyjną zakładu ubezpieczeń oraz ich podejście wobec zarządzania zakładem; Zapewnienie wystarczającego kapitału w celu obniżenia prawdopodobieństwa ruiny (niewypłacalności) do akceptowalnie niskiego poziomu i tym samym zwiększenie poziomu ochrony ubezpieczonych, oraz; Uspójnienie międzynarodowych zasad wypłacalności i rachunkowości w celu powstrzymania arbitrażu w standardach sprawozdawczości i nadzoru ubezpieczeniowego na świecie. 4

5 Główne cele Solvency II Ochrona interesów ubezpieczonych Wypłacalność oparta o identyfikację ryzyk Poprawa zarządzania ryzykiem w zakładach ubezpieczeń SOLVENCY II Wprowadzenie ilościowych i jakościowych czynników kształtujących wysokość marginesu wypłacalności Ujednolicenie i popularyzacja zasad wypłacalności w Europie i na świecie 5

6 Solvency II Trzy Filary Wymogów SOLVENCY II Ryzyko rynkowe Ryzyko ubezpieczeń majątkowych Ryzyko ubezpieczeń życiowych Ryzyko kredytowe Ryzyko operacyjne Filar I Zasady wyceny aktywów i pasywów (MVs) Podejście do obliczenia Kosztu Kapitału Uwolnienie rezerwy Minimalny wymagany kapitał wypłacalności (MCR) i docelowy wymagany kapitał wypłacalności (SCR) Standardowy vs. wewnętrzny model Korelacja / Dywersyfikacja Filar II Proces przeglądu nadzorczego (SRP) Ocena własna ryzyka (ORSA) System zarządzania ryzykiem Środki własne Capital Add-On Nadzór grupowy Filar III Przejrzystość Wymogi informacji publicznej Informacja na temat Systemu Zarządzania Ryzykiem (wewnętrzna vs. zewnętrzna) Informacja dla udziałowców Ryzyko reputacji Czynnik konkurencyjności Wymogi ilościowe Wymogi jakościowe Ujawnienia 6

7 Solvency II - Struktura Filar I Ilościowe wymagania finansowe Wycena aktywów i pasywów (art. 74) Rezerwy techniczne (art.75-85) Środki własne (art ) Wymagany kapitał wypłacalności (art ) Minimalne wymogi kapitałowe (art ) Zasady inwestowania (art ) SOLVENCY II Filar II Kontrola i nadzór Nadzór ubezpieczeniowy (art oraz 36 39) Zarządzanie ryzykiem i ład korporacyjny (art ) Wypłacalność Grupy (art ) Filar III Dyscyplina rynkowa Sprawozdawczość publiczna (art.50-55) Informacja do nadzoru (art. 35) 7

8 Solvency II Harmonogram Prac

9 Prace Solvency II w latach Czerwiec 2007 Wrzesień 2007 Styczeń 2008 Czerwiec 2008 Styczeń 2009 Prace Grup Roboczych Finalizacja Poziomu 1 Kluczowe daty dla Parlamentu Europejskiego Poziom 1 Lipiec 2007 publikacja wersji roboczej Dyrektywy Październik 2007 konsultacje komitetu ECON (Committee on Economic and Monetary Affairs) Styczeń 2008 ECON publikuje wersję roboczą raportu Styczeń Wrzesień ECON rozpatruje poprawki Wrzesień 2008 ECON głosuje Parlament Europejski głosuje 31 Grudnia 2008 ostateczna wersja Dyrektywy Poziom 2 Poziom 3 Marzec 2008 Kwiecień Consultation Papers odnośnie wymogów dla Grup oraz Zasady Proporcjonalności Maj 2008 ostateczne stanowisko CEIOPS odnośnie wymogów dla Grup oraz Zasady Proporcjonalności QIS 3 Listopad 2007 CEIOPS publikuje raport QIS3 QIS 4 Grudzień 2007 Luty konsultacje Komisji odnośnie QIS4 Marzec - Kwiecień 2008 CEIOPS akceptuje specyfikacje QIS4 Kwiecień Czerwiec przeprowadzenie badania QIS4 FSA 9 Listopad 2007 FSA publikuje raport QIS4

10 Plan prac Solvency II w latach Styczeń 2009 Styczeń 2010 Styczeń 2011 Styczeń 2012 Grudzień 2012 Finalizacja Poziomów 2 i 3 Kluczowe daty dla Parlamentu Europejskiego Poziom Poziom 1 1 I-wsza połowa roku 2009 oficjalna publikacja tekstu odnośnie Poziomu 1 II-ga połowa roku 2010 Parlament Europejski bada procedury dla aktów Poziomu 2 Poziom 2 Poziom Poziom 3 3 Kwiecień 2009 Consultation Papers odnośnie Rezerw Technicznych, kalibracji SCR, MCR i Środków Własnych Październik 2009 ostateczne stanowisko CEIOPS odnośnie Rezerw Technicznych, kalibracji SCR, MCR i Środków Własnych II-ga połowa roku 2010 Akty wykonawcze przyjętych dla Rezerw Technicznych, kalibracji SCR, MCR i Środków Własnych II-ga połowa roku 2010 Finalizacja wytycznych dla Poziomu 3 QIS 3 QIS 4 QIS 4 FSA 10 I-wsza połowa 2011 FSA Consultation Papers odnośnie implementacji SOLVENCY II; wstępne aplikacje dla Modeli Wewnętrznych oraz Nadzoru nad Grupami II-ga połowa 2011 FSA ostateczne zasady I-wsza połowa 2012 ostateczna aplikacja dla Modeli Wewnętrznych oraz Nadzoru nad Grupami

11 Filar II Wymogi Jakościowe

12 Filar II Wymogi Jakościowe, Zarządcze i Nadzór Oprócz ilościowych wymagań finansowych dyrektywa określa: Zakres jakościowych i zarządczych wymogów dla ubezpieczycieli i reasekuratorów Zasady mające zastosowanie do wyliczania wypłacalności dla grup ubezpieczeniowych Zasady nadzoru nad grupami Kontrola i nadzór Nadzór ubezpieczeniowy System zarządzania i ład korporacyjny Wypłacalność Grupy Ten zespół norm stanowiący Filar II Solvency II: potwierdza podkreślone przez tekst dyrektywy znaczenie jakości systemu zarządzania ryzykiem oraz solidną bazę kontroli wewnętrznej Istotnie wzmacnia podejście do kontroli nad grupami ubezpieczeniowymi 12

13 Filar II Nadzór ubezpieczeniowy Cele i główne zasady Cele, zasady i wymagania Wymogi wobec nadzoru Głównym celem jest ochrona ubezpieczonych i beneficjentów Nadzór powinien bazować na podejściu prospektywnym i zorientowanym na ryzyko Nadzór powinien zostać przeprowadzony on-site i off-site (poprzez przedstawioną dokumentację i sprawozdania) Państwa członkowskie powinny zapewnić, że wymogi są stosowane w sposób proporcjonalny do typu działalności, złożoności i skali ryzyk związanych z działalnością ubezpieczeniową i reasekuracyjną Przejrzystość / odpowiedzialność kontroli Europejski wymiar nadzoru, to znaczy: każde państwo członkowskie może nadzorować oddziały w obrębie grupy działające w innych państwach członkowskich Zakres Zakres i częstotliwość kontroli oraz uprawnienia nadzoru ubezpieczeniowego Przestrzeganie wymagań jakościowych w systemie zarządzania Przestrzeganie wymagań ilościowych (SCR i MCR, środki własne, rezerwy techniczne i zasady inwestowania) Ocena narażenia na ryzyko oraz ich zdolności do jego pomiaru Ocena adekwatności metod / działań stosowanych przez podmiot do identyfikacji możliwych zdarzeń / przyszłych zmian w warunkach ekonomicznych, które mogą mieć niekorzystny wpływ na pozycję finansową. Szczególne uprawnienia do żądania wymogu dodatkowego kapitału własnego Nadzór może wymagać dodatkowego kapitału: W drodze wyjątku (wymogu nie stosuje się, gdy usunięty został niedobór kapitału) Podlega terminowi uzasadnionej decyzji Wtedy i tylko wtedy, gdy podmiot znajduje się w jednej z trzech sytuacji opisanych obok. Częstotliwość Regularna. Częstotliwość ustalona przez nadzór odpowiednio do typu działalności, złożoności i skali ryzyk związanych z działalnością podmiotu Ogólne uprawnienia Szerokie uprawnienia: Państwa członkowskie powinny zapewnić, że nadzór ma uprawnienia do podejmowania czynności prewencyjnych oraz naprawczych w celu zapewnienia, że działalność ubezpieczeniowa i reasekuracyjna jest zgodna z prawnymi regulacjami zawartymi w Dyrektywie. Profil ryzyka podmiotu znacznie różni się od założeń zawartych w formule standardowej i podmiot nie przestrzegał żądania ze strony nadzoru do wdrożenia modelu wewnętrznego Profil ryzyka podmiotu zaczyna znacznie różnić się od założeń zawartych w modelu wewnętrznym oraz model nie został wystarczająco dostosowany do odzwierciedlenia kwantyfikowalnych ryzyk System rządzenia ryzykiem i ład korporacyjny podmiotu różni się znacznie od wymagań dyrektywy. 13

14 Filar II Nadzór nad grupami kapitałowymi Rozdział III roboczej wersji dyrektywy opisuje wymagania dla Zasad umożliwiających nadzór grupowy Nadzór nad grupami kapitałowymi Zastosowanie, poziom i zakres Metody obliczeniowe Wsparcie grupowe Nadzorca grupowy Do jakich typów struktur mają zastosowanie określone sposoby nadzoru grupowego? Jak mierzyć wypłacalność grupy? Do jakiego stopnia jest możliwe wspieranie spółki zależnej nie spełniającej odpowiednich wymogów ilościowych? Jak można ułatwić nadzór grupowy? 14

15 Nadzór

16 Filar II Nadzór ubezpieczeniowy Główne cele nadzoru Ochrona interesów ubezpieczonych Inne cele brane pod uwagę, ale nie dominujące nad głównym zamierzeniem: stabilność finansowa, zachowanie efektywności i braku arbitrażu na rynku. Nie wszystkie rodzaje ryzyk, na jakie narażony jest zakład są możliwe do zidentyfikowania na poziomie zakładu ubezpieczeń oraz nie wszystkie rodzaje ryzyk są możliwe do skwantyfikowania. Istnieje konieczność niezależnej weryfikacji nawet tych ryzyk, których zidentyfikowanie i kwantyfikacja są możliwe na poziomie zakładu. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy wymagania kapitałowe są ustalane na podstawie modeli wewnętrznych, a nie podejścia standardowego. W praktyce Filar II powinien obejmować m.in.: Kontrolę programów reasekuracyjnych Weryfikację wewnętrznych modeli Stres testy na kluczowe zmienne Kontrolę kadry zarządzającej Problem: jakie konkretnie sugestie dotyczące wymaganego poziomu kapitału powinien sformułować nadzór mając na celu uwzględnienie niemierzalnych ryzyk? 16

17 Filar II Nadzór ubezpieczeniowy Rola nadzoru w nowym modelu wypłacalności Zidentyfikowanie zakładów o szczególnych, wyższych profilach ryzyka Podniesienie poziomu harmonizacji narzędzi i metod nadzoru między krajami NADZÓR UBEZPIECZEŃ Sprawdzenie poprawności marginesu wypłacalności obliczonego w oparciu o ryzyka Potrzeba użycia zaawansowanych narzędzi stres testy, symulacje Zweryfikowanie ryzyk zidentyfikowanych przez zakłady Modele wewnętrzne II FILAR SOLVENCY II 17

18 Filar II Proces nadzoru Przejrzystość i wiarygodność Spójność i wiarygodność systemu. Przejrzystość oraz wiarygodność stosowanych reguł przyczynią się do spójności działalności organów nadzoru oraz wiarygodności całego systemu nadzoru. Przejrzystość działań. Organy nadzoru powinny przeprowadzać swoje zadania w sposób przejrzysty i zrozumiały dla wszystkich uczestników rynku. Ujawnienie zasad działania. Ujawnienie tych zasad działania służy przejrzystości i umożliwia dokonanie porównań między podejściami zaadoptowanymi przez poszczególne kraje członkowskie. Ważnymi aspektami wiarygodności jest dostarczenie przejrzystych procedur odnośnie powoływania i odwoływania członków zarządu oraz zarządzania strukturami organów nadzoru spółek. 18

19 Filar II Proces nadzoru Uprawnienia organu nadzoru Adekwatność uprawnień do wykonywanych zadań. W celu zapewnienia efektywności nadzoru, organy sprawujące nadzór muszą być władne sprawowania swoich zadań. Państwa członkowskie muszą zatem zapewnić właściwe uprawnienia dla organów nadzoru do zastosowania wszelkich środków dla zapewnienia, aby ubezpieczyciele przestrzegali wymogów ustalonych przez Dyrektywę. Organ Nadzoru powinien mieć uprawnienia do działań mających na celu ujawnianie wszelkich niezgodności z Dyrektywą, podejmowania działań prewencyjnych oraz mających na celu przywrócenie tej zgodności. Aktualizacja uprawnień. W tym kontekście wszystkie uprawnienia nadzoru powinny być możliwie najbardziej aktualne i dopasowane do działalności (zadań), której dotyczą włączając w to usługi przekazywane do wykonania stronom trzecim (tzw. outsourcing). Nadzór pośredni i bezpośredni. W celu zapewnienia efektywności procesu nadzoru istotne jest, aby obejmował on zarówno nadzór pośredni (off-site), jak i bezpośredni (on-site) w ramach przeprowadzanych kontroli w siedzibach ubezpieczycieli i reasekuratorów. 19

20 Filar II Proces nadzoru Proces kontroli przeprowadzany przez nadzór Identyfikacja instytucji o podwyższonym profilu ryzyka. Nie spełnienie wymagań jakościowych i ilościowych może spowodować istotne konsekwencje dla ubezpieczyciela lub reasekuratora. Proces kontroli przeprowadzany przez Nadzór ma na celu identyfikację instytucji posiadających finansowe, organizacyjne lub inne cechy działalności mogące powodować wyższy profil ryzyka niż przyjęty w podejściu standardowym. Zadania Nadzoru podczas kontroli. Podczas Procesu Kontroli Nadzoru (Supervisory Review Process, SRP) Nadzór: przegląda i ocenia strategie, procesy oraz procedury raportowania ustalone przez ubezpieczyciela lub reasekuratora pod kątem zgodności z Dyrektywą; dokonuje oceny ryzyk obecnych lub przyszłych i zdolność oceny tych ryzyk przez samego ubezpieczyciela lub reasekuratora; ocenia adekwatność metod i praktyk stosowanych przy identyfikacji możliwych zdarzeń lub przyszłych zmian warunków ekonomicznych, mogących mieć negatywny wpływ na ogólną sytuację finansową zakładu. Efektywność procesu. W celu zapewnienia efektywności SRP ważne jest, aby Nadzór posiadał uprawnienia do stosowania odpowiednich metod w celu wyeliminowania braków zidentyfikowanych w trakcie kontroli. Monitorowanie zakładów. Ponadto istotne jest, aby Nadzór posiadał odpowiednie narzędzia monitorujące, pozwalające na identyfikację pogarszających się warunków finansowych. Wyniki SRP mają służyć Nadzorowi w planowaniu prac mających na celu zgodność pomiędzy podejściami nadzorów z różnych krajów członkowskich. Przede wszystkim jednak dostarczać mają informację zwrotną do zakładów o obszarach wymagających od nich szczególnej uwagi. 20

21 MCR SCR SCR Skorygowany SCR Filar II Proces nadzoru Narzuty kapitałowe ( Capital Add-Ons ) - + MCR Poziom minimalny SCR (formuła standardowa) SCR (model wewnętrzny) Capital add-ons dodane jeśli system zarządzania jest znacznie słabszy niż wymagany przez Dyrektywę 21

22 Filar II Proces nadzoru Narzuty Kapitałowe ( Capital Add-ons ) SCR jest punktem wyjścia. Punktem wyjściowym dla adekwatności wymagań ilościowych w sektorze ubezpieczeń i reasekuracji jest Kapitałowy Wymóg Wypłacalności (Solvency Capital Requirement, SCR). Nadzór ma prawo żądać posiadania przez ubezpieczyciela lub reasekuratora wyższego kapitału jedynie w ściśle określonych przypadkach zidentyfikowanych podczas Procesu Kontroli Nadzoru (Supervisory Review Process - SRP). Takie podejście bierze się z obserwacji, że pomimo tego, iż formuła standardowa ma na celu uchwycenie profilu ryzyka większości zakładów ubezpieczeń i reasekuracji, to w pewnych przypadkach podejście standardowe może nie opisywać właściwie ryzyk specyficznych dla danego zakładu. Nakładanie dodatkowego wymogu przez Nadzór. W przypadku istotnych braków w pełnym lub częściowym modelu wewnętrznym lub błędów w zarządzaniu zakładem Nadzór ma za zadanie dopilnować, aby zakład dołożył wszelkich starań w celu uzupełnienia tych braków. Nadzór ma obowiązek analizowania procesu eliminacji braków przynajmniej raz w roku. Jedynie w przypadku, gdy rozbieżność profilu ryzyka jest materialna i opracowanie właściwego częściowego lub pełnego modelu wewnętrznego uznane jest za nieefektywne, wymóg dodatkowego kapitału może mieć charakter stały. Zgodność z dyrektywą o wymaganiach kapitałowych. Wprowadzane bardziej zharmonizowane i ekonomiczne podejście w sektorze ubezpieczeń i reasekuracji jest zgodne z dyrektywą o wymaganiach kapitałowych (Capital Requirements Directive, CRD). 22

23 Nadzór nad grupami kapitałowymi

24 Filar II Nadzór grupowy, zakres stosowania Przykłady stosowania Nadzoru Grupowego Zakłady posiadające udziały w co najmniej jednym zakładzie na terenie lub poza UE Wymóg dotyczy jednostki na najwyższym poziomie w kraju lub UE Zastosowanie Dyrektywy X% (Re)insurer A X% Insurance holding company (Re)insurer A X% X% Outside EU (Re)insurer C (Re)insurer) B Zakłady należące do holdingu z siedzibą na terenie UE Insurance holding company (Re)insurer B X% X% Insurance holding company (Re)insurer C X% X% (Re)insurer B (Re)insurer B (Re)insurer C (Re)insurer C Insurance holding company X% X% X% (Re)insurer (Re)insurer C (Re)insurer B Zakłady należące do holdingu lub jednostki spoza UE Insurance holding company (Re)insurer A X% X% Outside EU Zakres Nadzoru Grupowego Nadzorca grupowy może wyłączyć jednostkę z nadzoru, jeśli: Jednostka mieści się w kraju trzecim, gdzie istnieją bariery prawne w przekazie niezbędnej informacji do nadzoru (Re)insurer C (Re)insurer B Zakłady należące do hybrydowej struktury holdingowej Jednostka nie ma znaczącego udziału w stosunku do celu nadzoru grupowego Indywidualnie nieznaczące jednostki powinny być uwzględnione, jeśli łącznie ich udział jest znaczący Hybrid insurance holding company X% X% Włączenie jednostki byłoby niewłaściwe lub mylące w odniesieniu do celu nadzoru grupowego. (Re)insurer C (Re)insurer B 24

25 Zasady techniczne Zasady obliczeń Filar II Nadzór grupowy, metody obliczeniowe Wypłacalność grupy musi być Stale monitorowana Obliczana co najmniej raz na rok w oparciu o metody: Metoda 1: Konsolidacyjna (domyślna) Grupowy SCR obliczany traktując Grupę jak jednostkę (wykorzystanie sprawozdań skonsolidowanych) Minimalny poziom: SCR > suma MCR Możliwość uwzględnienia efektu dywersyfikacji w grupie Grupowy poziom wypłacalności: Metoda 2: Odejmowania i agregacji (alternatywna) Zagregowane Środki Własne (suma SCR na poziomie solo) Metoda nie pozwala na uwzględnienie efektu dywersyfikacji w grupie Wykorzystanie standardowej formuły lub modelu wewnętrznego Wykorzystanie modelu wewnętrznego możliwe pod warunkiem zaakceptowania przez Nadzorcę Grupowego (możliwa konsultacja z CEIOPS) Eliminacja podwójnego uwzględnienia Środków Własnych Musi zostać wyeliminowane podwójne uwzględnienie Środków Własnych w pokryciu SCR Eliminacja transakcji wewnątrz grupy Podczas obliczenia kapitału grupy, nie mogą być uwzględnione środki własne pochodzące z transakcji wewnątrz grupy 25

26 Filar II Nadzór grupowy, wsparcie grupowe Cel: Cele i warunki Umożliwienie, pod pewnymi warunkami, spółce matce wykorzystania deklaracji wsparcia dla celu częściowego pokrycia wymogu kapitałowego SCR (ale nie MCR) spółki zależnej Warunki: Spółka zależna musi być objęta nadzorem grupowym Spółka zależna musi posiadać wystarczający poziom procedur zarządzania ryzykiem oraz mechanizmów kontroli wewnętrznej Spółka matka potwierdza wsparcie pisemną i prawnie wiążącą deklaracją przekazania wymaganych Środków Własnych Grupa musi jako całość odpowiednie i wystarczające Środki Własne dla celu pokrycia kapitału SCR obliczonego zgodnie z metodą konsolidacyjną Nadzór grupowy wyraził zgodę na zastosowanie wsparcia grupowego 26

27 Filar II Nadzór grupowy, nadzorca grupowy Definicja Nadzór odpowiedzialny za grupy kapitałowe Nadzór odpowiedzialny za kooerdynację i egzekwowanie nadzoru grupowego wyznaczony jest spośród nadzorów krajów członkowskich, których ten nadzór dotyczy Współpraca Dyrektywa wyznacza zasady współpracy: Pomiędzy nadzorcą grupowym a odpowiednimi nadzorami lokalnymi Pomiędzy nadzorami lokalnymi Definicja, współpraca, uprawnienia i obowiązki Uprawnienia i obowiązki Koordynacja zebrania i przekazania odpowiednich danych i informacji, łącznie z informacją istotną dla kontroli przeprowadzanej przez nadzór Przegląd i ocena stanu finansowego grupy Ocena stopnia spełnienia wymogów grupy w stosunku do zasad systemu wypłacalności, koncentracji ryzyka i transakcji wewnątrzgrupowych Ocena systemu ładu korporacyjnego grupy Planowanie i koordynacja działań nadzorczych we współpracy z lokalnymi nadzorami Wykonywanie innych zadań wymaganych przez Dyrektywę, w szczególności: akceptacja modelu wewnętrznego grupy, prowadzenie procesu autoryzacji wsparcia grupowego, itd.. Sytuacja Wyznaczenie nadzoru grupowego Funkcja nadzorcy grupowego pełniona przez organ: Nadzór posiadający kompetencje wobec wszystkich jednostek w grupie Na czele grupy stoi zakład ubezpieczeń lub reasekuracji Zakład ubezpieczeń kontrolowany przez spółkę holdingową Zakłady ubezpieczeń w ramach UE pod kontrolą ubezpieczeniowej spółki holdingowej, z tego jeden z nich ma zezwolenie na prowadzenie działalności w kraju członkowskim UE, gdzie siedzibę posiada spółka holdingowa Grupa kierowana przez kilka spółek holdingowych z siedzibą w kilku krajach UE z zakładem ubezpieczeń w jednym z tych krajów Grupa kierowana przez ubezpieczeniową spółkę holdingową z siedzibą w kraju UE, w którym żaden inny zakład grupy nie posiada zezwolenia na prowadzenie działalności Pozostałe przypadki 27 Nadzorca grupowy wszystkich jednostek w grupie Nadzór odpowiedzialny za spółkę matkę Nadzór odpowiedzialny za zakład ubezpieczeń Nadzór odpowiedzialny za zakład ubezpieczeń posiadający zezwolenie na prowadzenie działalności w kraju UE, gdzie siedzibę ma spółka holdingowa Nadzór odpowiedzialny za zakład ubezpieczeń o największych aktywach Wyjątki: Możliwość odstępstwa od zasad w sytuacji, gdy zastosowanie ich byłoby niewłaściwe z punktu widzenia struktury grupy i jej działalności w różnych krajach W przypadku, gdy nadzory nie mogą dojść do porozumienia, decyzja o wyborze jest konsultowana z CEIOPS (kompromis francuski)

28 Nadzór grupowy Fundamentalne zalecenia dotyczące wymogów kapitałowych Wymogi kapitałowe powinny odzwierciedlać strukturę grupy POZIOM JEDNOSTKI Wymogi kapitałowe na poziomie jednostki powinny odzwierciedlać: Efekty dywersyfikacji wewnątrz jednostki, uwzględniając formalny transfer ryzyka i wsparcie kapitałowe Sformalizowane wsparcie, tam gdzie dostępne, poprzez transfer kapitału pomiędzy grupą a jednostką, uwzględniające ryzyko kredytowe grupy POZIOM GRUPY Wymogi kapitałowe dla grupy ubezpieczeniowej muszą być ocenione oddzielnie od tych dla jednostek w ramach tej grupy, używając modeli, które w sposób bezpośredni uwzględniają: Efekty dywersyfikacji charakterystyczne dla tej grupy, biorąc pod uwagę wszelkie ograniczenia dla mobilności kapitału Wpływ struktury prawnej grupy oraz wszelkich wewnątrzgrupowych układów na kapitał grupy 28

29 Nadzór grupowy Kapitałowy wymóg wypłacalności (SCR) Całkowity wymóg kapitałowy dla grupy WYMOGI KAPITAŁOWE DLA GRUP Kapitałowe grupy ubezpieczeniowe będą traktowane łącznie zarówno w ramach filaru I, jak i w ramach dodatkowych wymogów Filaru II i III. Całkowity wymóg kapitałowy będzie obliczony dla całej grupy, z uwzględnieniem odpowiednich efektów dywersyfikacji i koncentracji ryzyka pomiędzy spółkami. Prace nad modelami wewnętrznymi zakładów powinny uwzględniać wymóg, że całkowity wymóg kapitałowy będzie obliczony dla całej grupy, z uwzględnieniem odpowiednich efektów dywersyfikacji i koncentracji ryzyka pomiędzy spółkami. Minimalne wymogi kapitałowe dla grup będą sumą minimalnych wymogów indywidualnych spółek. Oczekuje się także, że poziom wymogów kapitałowych dla grupy będzie niższy niż suma wymogów obliczonych dla poszczególnych jednostek w ramach grupy niezależnie. 29

30 Nadzór grupowy Modele wewnętrzne Koncentracja i dywersyfikacja ryzyka WYMAGANIA KAPITAŁOWE NA POZIOMIE JEDNOSTKI Wymagania kapitałowe na poziomie lokalnego zakładu ubezpieczeń powinny odzwierciedlać: efekty dywersyfikacji ryzyka wewnątrz zakładu oraz sformalizowane wsparcie zarządzania ryzykiem z poziomu grupy WYMAGANIA KAPITAŁOWE NA POZIOMIE GRUPY Wymagania kapitałowe grupy powinny być obliczane osobno od wymagań dla poszczególnych członków grupy. Powinny one odzwierciedlać: efekty dywersyfikacyjne specyficzne dla grupy oraz kapitałowe implikacje struktur prawnych i umów wewnątrzgrupowych KOORDYNACJA Koordynacja wymogów kapitałowych wewnątrz Grupy, na poziomie jej uczestników, oraz na poziomie całej Grupy jest niezbędna dla zapewnienia efektywnego i konkurencyjnego rynku ubezpieczeń. 30

31 Nadzór grupowy Nadzór dla grupy identyfikacja oraz wyznaczenie nadzorcy grupowego Nadzór dla grupy. Proponowane jest wprowadzenie pojęcia nadzoru dla grupy. Każdej grupie zostanie przypisana instytucja posiadająca konkretne uprawnienia koordynacyjne i decyzyjne. Przyjęte kryteria zostały zainspirowane przez First Council Directive (FCD). Jednak proponowane rozwiązania są bardziej elastyczne. Lokalizacja nadzoru. Propozycja Dyrektywy stwierdza (Artykuły ), za wyjątkiem sytuacji, gdy grupa nie wybrała postępowania według zasad wsparcia grupowego, że: nadzór nad grupą powinien być umiejscowiony w spółce-matce grupy w kraju UE, kraje członkowskie mogą zezwolić ich nadzorcom na sprawowanie nadzoru nad podgrupami w tych krajach. Liczba poziomów. W praktyce takie postępowanie powinno ograniczyć liczbę poziomów nadzoru do trzech: poziom grupy w UE poziom krajowych pod-grup poziom jednostki solo. 31

32 Nadzór grupowy Nadzór dla grupy prawa i obowiązki Rola nadzoru. Nadzorca grupy jest odpowiedzialny za wszystkie kluczowe aspekty dotyczące działań nadzorczych grupy: wypłacalność grupy, transakcje wewnątrz grupowe, koncentracja ryzyka, zarządzanie ryzykiem, kontrolę wewnętrzną. Współpraca nadzorów. Obowiązki nadzoru dla grupy są wykonywane we współpracy i po konsultacjach z lokalnym nadzorem. Dodatkowo, dla każdej grupy, wszyscy zaangażowani nadzorcy muszą koordynować swoje działania. 32

33 Nadzór grupowy Nadzór nad zakładami z siedzibą w krajach trzecich Zasada równoważności. Odrębnie omówione jest stosowanie Dyrektywy do sytuacji, gdy w skład grupy wchodzi podmiot z siedzibą w kraju trzecim, nie należącym do UE. Wówczas także stosuje się zasadę równoważności, jeżeli system wypłacalności kraju trzeciego ma ustawodawstwo zgodne z Solvency II. Wówczas: Spółka z siedzibą w kraju trzecim spółki-matki z siedzibą w kraju UE może być regulowana tak, jakby to państwo należało do UE, Spółka z siedzibą w kraju UE spółki-matki z siedzibą w kraju trzecim świata może być regulowana tak, jakby spółka-matka należała do UE (w obu przypadkach zasady wypłacalności byłoby zamienione na zasady tego kraju trzeciego). 33

34 Nadzór grupowy Pozostałe środki zapewniające efektywność nadzoru dla grup Zasady współpracy nadzorów. Proponowane rozwiązania są zgodne z FCD. Wprowadzany jest pełny zbiór przepisów obligujących wszystkie zaangażowane nadzory do: automatycznej wymiany informacji (w domyśle istotnych informacji) lub udostępniania informacji na żądanie (w domyśle odpowiednich informacji), konsultacji pomiędzy nadzorami przed podejmowaniem ważnych decyzji, zwracania należytej uwagi na żądania weryfikacji informacji. 34

35 Nadzór grupowy Wypłacalność grupy wybór metody Metody obliczania SCR. Dyrektywa oferuje dwie metody obliczania SCR dla grupy: metoda główna - oparta na metodach konsolidacji księgowej (Artykuł 237), metoda alternatywna metoda odejmowania i agregacji (Artykuł 240). Dostępny kapitał. Dostępny kapitał dla grupy powinien być taki sam dla obu metod. W obliczaniu dostępnego kapitału istotne jest unikanie podwójnego użycia kapitału oraz rozważanie ograniczeń nadwyżek w funduszach ponoszonych przez ubezpieczycieli na życie (Artykuły 229 i 230). Metoda główna jest preferowana. W metodzie głównej podejście konsolidacyjne ma na celu ujęcie różnorodności w jednostkach prawnych i w różnych krajach. W metodzie alternatywnej nie jest uwzględniona dywersyfikacja. Chcąc zapewnić jak największe korzyści grupy z potencjalnych efektów dywersyfikacji, proponowane rozwiązania silnie preferują metodę konsolidacyjną. 35

36 Nadzór grupowy Wypłacalność grupy grupowy model wewnętrzny Procedura składania wniosku. Proponowane rozwiązanie daje prawo grupom starać się o pozwolenie na używanie modelu wewnętrznego w wyliczaniu grupowego SCR oraz poszczególnych SCR dla jednostek powiązanych. Procedura jest zainspirowana przez dyrektywę o wymaganiach kapitałowych (Capital Requirements Directive, CRD, Artykuł 129). Wniosek o takie pozwolenie składany bezpośrednio do CEIOPS może być zainicjowany zarówno przez spółkę - matkę grupy, jak również przez odpowiednich zaangażowanych nadzorców. 36

37 Nadzór grupowy Nadzór nad podgrupami Ograniczenie obciążenia dla grup. Aby ograniczyć obciążenie dla grup, proponowane są następujące rozwiązania: nadzór grup będzie przeprowadzany tylko na najwyższym szczeblu w UE, oraz każdy kraj członkowski może pozwolić swoim nadzorom przeprowadzać nadzór nad grupą na najwyższym szczeblu w kraju. Ograniczenie zaangażowania nadzorców. W praktyce powinno to zredukować liczbę poziomów nadzoru do maksymalnie 3 (grupa UE, podgrupy narodowe, pojedyncze podmioty). Przepisy wykonawcze. W celu zapewnienia zgodności w decyzjach i praktykach nadzorów dla grup, dla kluczowych przepisów zawarto propozycje konkretnych przyszłych przepisów wykonawczych. 37

38 Nadzór grupowy Uproszczenie zarządzania kapitałem. Proponowane rozwiązania wprowadzają innowacyjny reżim, którego celem jest uproszczenie zarządzania kapitałem przez grupy poprzez: dopuszczenie, po spełnieniu pewnych warunków, skorzystania przez spółkę deklaracji grupy pomagającej spełnić część wymogu SCR dla jej spółek powiązanych oraz wprowadzenie dodatkowych przepisów do pewnych Artykułów dotyczących nadzoru nad poszczególnymi zakładami tam, gdzie jest to konieczne. Okres dostosowawczy. Proponowane rozwiązanie pozwala na dostosowanie konkretnych działań dla grup oraz przewiduje przegląd całego systemu w pięć lat po wprowadzeniu Dyrektywy w życie. Grupy mogą uzyskiwać pozwolenie na regulacje według zasad wsparcia grupowego za zgodą Organu Nadzoru, jeżeli: nadzorca nie ma żadnych zastrzeżeń do sposobu zarządzania ryzykiem grupy i mechanizmów kontroli wewnętrznej, istnieje prawnie wiążąca umowa co do transferu funduszy do sumy kwoty wsparcia grupowego. Użycie wsparcia grupowego. Zakład może użyć wsparcia grupowego do pokrycia różnicy między solo SCR a solo MCR według tego kryterium o ile grupa ma wystarczające i akceptowalne w ramach przyjętych ograniczeń fundusze własne na pokrycie jej własnego SCR obliczanego metodą konsolidacyjną. 38

39 Nadzór grupowy Ogólne wnioski Obecne prawodawstwo UE uznaje nadzór dla grup jako uzupełnienie nadzoru nad poszczególnymi zakładami. Nadzór jest przeprowadzany w jednakowy sposób we wszystkich podmiotach, niezależnie czy są częścią grupy czy też nie. Powoduje to, że jest on postrzegany jako dodatek do nadzoru nad poszczególnymi zakładami. Proponowane przepisy zmieniają w istotny sposób tę filozofię: treść dotycząca grup zawiera wiele przepisów, które w sposób bezpośredni wpływają na sposób, w jaki nadzór jest sprawowany nad podmiotami należącymi właśnie do grupy. Chcąc podkreślić tę istotną zmianę, słowo uzupełniający zostało wykasowane z tekstu (włącznie z tytułem). Stanowisko 12 krajów dotyczące Dyrektywy w zakresie Wsparcia Grupowego stwierdza jednak, że uprawnienia nadzorów oraz podziału odpowiedzialności powinny być w bardziej ekwiwalentny sposób podzielone pomiędzy nadzór grupowy a nadzory lokalne (większe uprawnienia dla nadzorcy lokalnego). Zgłoszone zmiany do Dyrektywy przez Prezydenturę Francuską do najbardziej kontrowersyjnych zapisów Dyrektywy są przedstawione w postaci Kompromisów (A-V). Kompromisy zwiększają możliwość uwzględniania stanowiska nadzorcy lokalnego poprzez konieczność uwzględnienia opinii CEIOPS w sytuacji braku zgody (Wsparcie Grupowe, Narzut Kapitałowy). Polska i około 10 UE zablokowały zgłoszone zmiany kompromisowe uważając, że nadal nie idą one zbyt daleko, szczególnie w przypadku ogólnych trudności finansowych. 39

40 40