poemat heroikomiczny to gatunek o charakterze epickim lub mieszanym, ukształtowany już w antyku; jest parodią eposu

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "poemat heroikomiczny to gatunek o charakterze epickim lub mieszanym, ukształtowany już w antyku; jest parodią eposu"

Ludwika Matusiak
7 lat temu
Przeglądów:

"Monachomachia" Ignacego Krasickiego poemat heroikomiczny to gatunek o charakterze epickim lub mieszanym, ukształtowany już w antyku; jest parodią eposu bohaterskiego, czyli naśladuje epos pod

1 "Monachomachia" Ignacego Krasickiego poemat heroikomiczny to gatunek o charakterze epickim lub mieszanym, ukształtowany już w antyku; jest parodią eposu bohaterskiego, czyli naśladuje epos pod względem pewnych cech w celu ośmieszenia go; epos bohaterski przedstawia przygody legendarnych bądź mitologicznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności; najsłynniejszymi antycznymi eposami bohaterskimi są Iliada i Odyseja Homera - przygody wojowników, herosów Greków i Trojan, którzy walczyli w - filmy edukacyjne on-line Strona 1/18

2 wojnie trojańskiej co jest cechą charakterystyczną eposu bohaterskiego? podniosły styl, wzniosły język, którym opisywano wydarzenia; poemat heroikomiczny posługuje się również takim samym wzniosłym, patetycznym stylem, ale opisuje wydarzenia błahe, często absurdalne; połączenie wysokiego stylu i błahej treści stanowi kontrast, na którym opiera się komizm tego gatunku; poemat heroikomiczny znany był już w czasach starożytnych; za pierwszy taki utwór uważa się, powstały ok. V w. p. n. e., poemat - filmy edukacyjne on-line Strona 2/18

3 Batrachomyomachia, czyli parodię Iliady, przedstawiającą wojnę żab z myszami Monachomachia to jeden z trzech, oprócz Myszeidy i Antymonachomachii, poematów heroikomicznych Ignacego Krasickiego; utwór ukazał się anonimowo w 1778 roku w Lipsku i we Lwowie; jego ukazanie się wywołało ogromną dyskusję i falę protestów; ponieważ utwór uderzał ostrą krytyką w zakony duchowne, na głowę Krasickiego posypały się gromy: oskarżano go o ośmieszanie stanu duchownego oraz religii; Krasicki bronił się, że utwór został wydany bez jego zgody i wiedzy; w - filmy edukacyjne on-line Strona 3/18

4 rezultacie w odpowiedzi na liczne zarzuty autor opublikował w 1780 roku Antymonachomachię również poemat heroikomiczny, w którym rzekomo miał odwołać wszystkie zarzuty postawione w Monachomachii; jednak wnikliwa lektura Antymonachomachii uświadamia czytelnikowi, że poeta jedynie potwierdził i wzmocnił poprzednie zarzuty jaka była treść Monachomachii i co tak bardzo oburzyło krytykę? akcja utworu dzieje się w polskim mieście, którego nie znamy z nazwy; najprawdopodobniej chodzi o Przemyśl; czas akcji nie jest dokładnie określony, ale jest to z pewnością - filmy edukacyjne on-line Strona 4/18

5 druga połowa XVIII wieku, czasy współczesne Krasickiemu; tematem utworu jest spór, jaki wznieca Eris, mityczna bogini niezgody, między dwoma zakonami: dominikanów i karmelitów; co jest przedmiotu sporu? do końca nie wiadomo; dominikanie postanawiają wyzwać swoich przeciwników braci karmelitów na scholastyczną dysputę; wśród bohaterów zakonu dominikanów mamy m. in. takie postacie, jak ojciec Gaudenty, ojciec Hijacynt, natomiast karmelici to na przykład ojciec Hilary, ojciec Rajmund, brat Kleofas i inni; - filmy edukacyjne on-line Strona 5/18

6 kiedy u karmelitów zjawiają się posłańcy - ojciec Hijacynt i ojciec Gaudenty, którzy przychodzą wyzwać ich na teologiczną dysputę - karmelici zastanawiają się, jakie podjąć działania; pada pomysł zorganizowania pijackiego pojedynku, jednakże karmelici szybko dochodzą do wniosku, że w tej konkurencji z dominikanami nie mają szans: pijem my nieźle, ale lepiej oni; pozostaje więc dysputa teologiczna, walka na argumenty karmelita ojciec Elizeusz przypomina sobie, że gdzieś w klasztorze znajduje się biblioteka, którą ostatnio odwiedzono trzydzieści lat temu; bracia postanawiają więc sięgnąć do ksiąg i przygotować się do dysputy; w dyspucie bierze udział wielu zakonników z - filmy edukacyjne on-line Strona 6/18

7 różnych zakonów: oprócz karmelitów i dominikanów są też bracia franciszkanie, bonifratrzy, jezuici; dyskusja jest jednak prowadzona zgodnie ze sztywnymi, schematycznymi zasadami średniowiecznej scholastyki argumenty szybko się kończą i dysputa przeradza się w regularną bijatykę; następuje szeroki opis bitwy, podczas której księgi stają się narzędziem walki, a braciszkowie nie przebierają w środkach: lecą sandały, i trepki, i pasy ( ), pękły i kufle na łbach hartowanych; ogólną walkę, wrzawę i zamęt kończy dopiero niespodziewane wniesienie pucharu; puchar okazuje się po prostu - filmy edukacyjne on-line Strona 7/18

8 pięknym naczyniem wypełnionym po brzegi winem; wino i wspólne picie godzi skłóconych, nie umiejących dyskutować braci główną ideą utworu jest ośmieszenie próżniaczego stylu życia zakonów żebraczych; Krasicki krytykuje lenistwo zakonników, ich nieuctwo, głupotę, pijaństwo, brak jakichkolwiek zasad moralnych, kłótliwość; ideą zakonów żebraczych było prowadzenie ascetycznego, skupionego na modlitwie trybu życia; tymczasem poeta pokazuje, w co obróciła się ta idea, w jaki sposób cel istnienia klasztorów kontemplacyjnych został spaczony; zamiast oddawać się modlitwie, skupieniu, ascezie bracia oddawali - filmy edukacyjne on-line Strona 8/18

9 SIĘ jedzeniu, piciu oraz spaniu; zacofana publiczność zarzucała Krasickiemu wrogość wobec religii; Kościół był oburzony, że biskup odważył się zaatakować duchowieństwo; pisarz atakował nie samą religię, a jedynie wynaturzenia stanu zakonnego; nie uderzał w konkretne osoby, pokazywał raczej pewne zachowania, cechy charakteru, wspólne wielu duchownym; w swoim utworze piętnował nieuctwo braci zakonnych, ubogą duchowość, brak religijnego zapału, brak jakiejkolwiek użyteczności - filmy edukacyjne on-line Strona 9/18

10 społecznej; klasztory bywały w XVIII wieku prawdziwą ostoją zacofania i ciemnoty utwór Krasickiego miał więc dobitnie pokazać zagrożenie płynące z ich strony komizm Monachomachii - zestawienie błahej treści z podniosłym, wysokim stylem eposu; jednym z chwytów charakterystycznych dla tego poematu jest ostry dowcip językowy; autor nazywa mnichów wielebnym głupstwem, świętymi próżniakami czy świętą prostotą; dowcipne imiona mnichów: Hermenegildus od Siedmiu Boleści, Gerwazy od Zielonych Świątek znajdujemy tu - filmy edukacyjne on-line Strona 10/18

11 kpinę nie tyle z imion ówczesnych zakonników, ile z nieużyteczności samych mnichów: kontrast zapowiadanej powagi imienia z pospolitą lub zabawną drugą częścią tegoż wywołuje uśmiech i ośmiesza braci zakonnych; dominującą cechą utworu, również stanowiącą element komizmu, jest cięta satyra; już sam podtytuł, Wojna mnichów, zapowiada, że utwór będzie zaprzeczeniem pewnego ideału; prezentacja grupy, która z założenia powinna charakteryzować się pokojowym nastawieniem, to punkt - filmy edukacyjne on-line Strona 11/18

12 wyjścia dla satyrycznej krytyki duchowieństwa; w sposób satyryczny przedstawiona jest też na przykład uczona dysputa między braćmi: tutaj, w celu ośmieszenia, poeta posłużył się parodią stylu retorycznego obecnego w średniowiecznych dysputach scholastycznych i saskim baroku; wypowiedzi braci zakonnych są zawiłe, zagmatwane, dyskutanci silą się na erudycję, stosują niepotrzebne, nadmiernie rozbudowane porównania; sporo też w poemacie Krasickiego elementów ironii; odnajdujemy je - filmy edukacyjne on-line Strona 12/18

13 na przykład w ironicznej apostrofie: Święta prostoto, ach, kto cię wychwali/ kochana szklanico/ wielebne głupstwo, przewielebni głupcy; ironiczny jest również bezpośredni zwrot do króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, słynącego ze zwalczania pijaństwa: O ty, na polskim co osiadłszy tronie/ Wzgardziłeś miodem i nie lubisz wina! ( )/ Tyś naród z kuflów, szklenic, beczek złupił;/ bodajeś w życiu nigdy się nie upił!; król jest tutaj przewrotnie oskarżany o ruinę piwnic, działanie na szkodę społeczeństwa - filmy edukacyjne on-line Strona 13/18

14 polskiego, które przecież za jeden z głównych obyczajów narodowych uważa upijanie się Monachomachia obfituje w sentencje i złote myśli, które przetrwały po dziś dzień, nic nie tracąc na swej aktualności: Nie wszystko złoto, co się świeci z góry, Szanujmy mądrych, przykładnych, chwalebnych,/ Śmiejmy się z głupich, choć i przewielebnych, Minęły czasy szczęśliwej prostoty,/ Trzeba się uczyć, upłynął wiek złoty! Monachomachia jest typowym utworem oświeceniowym; realizuje oświeceniowy program: bawiąc uczyć; celem tego - filmy edukacyjne on-line Strona 14/18

15 poematu nie jest li tylko wykpienie i ośmieszenie określonych warstw społecznych czy zachowań ludzkich; ośmieszenie jest tylko środkiem do realizacji celu; prawdziwym celem jest pouczenie, czyli uświadomienie wszelkich złych działań związanych z ówczesnym duchowieństwem i wskazanie drogi naprawy; realizacja oświeceniowego modelu wychowania poprzez naukę, zdobywanie wiedzy, racjonalne myślenie; klasycystyczna literatura oświeceniowa stawiała sobie za cel ukazanie narodowych - filmy edukacyjne on-line Strona 15/18

16 wad i przywar, jako wskazywanie zagrożenia dla przyszłości kraju; taki właśnie program realizuje również Monachomachia; Krasicki atakuje sposób funkcjonowania ówczesnych zakonów, zwłaszcza zaś uderza w zakony żebracze; ośmiesza nadmierną ilość klasztorów w Polsce: W mieście ( ) było trzy karczmy, bram cztery ułomki, klasztorów dziewięć i gdzieniegdzie domki; filozofowie i pisarze oświeceniowi atakowali instytucje zakonne jako sprzeczne z zasadami zdrowego rozsądku relikty - filmy edukacyjne on-line Strona 16/18

17 średniowiecznych obyczajów; Krasicki częściowo podpisywał się pod tą ideą, choć doceniał rangę i użyteczność zakonów ściśle związanych z edukacją - jezuici i pijarzy; te zakony nie zostały wprost zaatakowane w Monachomachii; cechą również świadczącą o przynależności do literatury oświeceniowej są liczne odwołania do kultury antycznej; sam gatunek utworu jest bezpośrednim nawiązaniem do Homera i jego naśladowców; w treści utworu znajdziemy nawiązania do greckich bogów i innych mitologicznych - filmy edukacyjne on-line Strona 17/18

18 Powered by TCPDF ( Ściąga eksperta bohaterów, np. do Eris, Parysa, Morfeusza, Atlasa - filmy edukacyjne on-line Strona 18/18

Podobne dokumenty

Ignacy Krasicki to najbardziej wszechstronny twórca literatury polskiego oświecenia; żył w latach , czyli w jednym z

Satyra "Do króla" Ignacego Krasickiego Ignacy Krasicki to najbardziej wszechstronny twórca literatury polskiego oświecenia; żył w latach 1735-1801, czyli w jednym z najciekawszych i zarazem najsmutniejszych