NAKŁADY ENERGETYCZNE W BUDYNKACH I BUDOWLACH

Transkrypt

1 Probley Inżynierii Rolniczej Nr 3/006 Jerzy Lewandowski (eeryt), Grzegorz Fiedorowicz Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie NAKŁADY ENERGETYCZNE W BUDYNKACH I BUDOWLACH Streszczenie W wyniku badań 65 obiektów wykazano, że wartość nakładów energetycznych na 1 budynków i budowli przyjowana w przelicznikach: dla budynków ieszkalnych 100 / na rok, dla budynków produkcyjnych (obór) 90 / /rok, budynków agazynowych (stodół) 80 / na rok eksploatacji obiektów jest nieprecyzyjna. Zaproponowano przyjowanie w takich obiektach przelicznika / budowli i budynków przy nakładach na robociznę wynoszących 100 /h. Propozycja przeliczników nakładów energetycznych jest następująca: budynki ieszkalne 350 /, obory i inne budynki inwentarskie 50 / i budynki agazynowe (stodoły) 150 /. Podane wyżej wartości przeliczników wynikają z przeprowadzonych badań. Słowa kluczowe: nakłady energetyczne, budynek, budowla, aortyzacja, przelicznik energetyczny Wstęp W pracach naukowych IBMER z zakresu nakładów energetycznych przyjuje się szacunkowy przelicznik dla obiektów budowlanych: budynków ie-szkalnych 100 / na rok, budynków produkcyjnych (obór) 90 / na rok, budynków agazynowych (stodół) 80 / na rok [Szeptycki, Wójcicki 003]. Stosowanie do obliczeń nakładów energetycznych np. wartości pieniężnych jest nieprecyzyjne. Analiza [Fiedorowicz 1998] dokonana na przykładzie nakładów energetycznych w 11 ferach krów lecznych, z zakresu robocizny w zestawieniu ze strukturą kosztów wykazała znaczną rozbieżność (40:100). Zaproponowano więc potrzebę zrewidowania przelicznika podnosząc z 40 /rbh na 100 /rbh. Podobnie w analizie stwierdzone niskie nakłady energetyczne, wyliczone wg przelicznika 100 / budynków w stosunku do nakładów na aszyny (3,%:14,3%), sugerują potrzebę korekty przelicznika zwiększającego ze 100 / na 450 /, ponieważ wartości tych skład- 83

2 Jerzy Lewandowski, Grzegorz Fiedorowicz ników są podobne (ok. 4% w strukturze kosztów). Takie zwiększenie przelicznika byłoby zbyt daleko idące, jednak stosowany przelicznik wyaga znacznego przewartościowania. Cele badań było ustalenie faktycznych nakładów energetycznych na 1 budynków i budowli na większej reprezentatywnej zbiorowości obejującej: 8 budynków ieszkalnych, 17 obór i 0 stodół łącznie 65 obiektów. Obiekty te były zaprojektowane i zrealizowane w terenie według dokuentacji IBMER. Metoda badań Badania przeprowadzono na podstawie kosztorysów ww. obiektów. Kosztorysy przewartościowano, zaiast cen w złotych, na jednostkowe przeliczniki nakładów energetycznych w (egadżulach). W kosztorysach nie brano pod uwagę instalacji wodno kanalizacyjnych i elektrycznych. Materiały badawcze pochodzą z lat , jednak po zweryfikowaniu okazały się aktualne, ponieważ wskaźniki energetyczne nie uległy żadny ziano. Dlatego uznano za celowe je opublikować, z sugestią aktualizacji przeliczników energetycznych. Wyniki badań i analiza Wyniki badań, zebrane na podstawie prac Lewandowskiego [1984, 1990], dotyczące rzeczywistych nakładów energetycznych na 1 budynków, przedstawiono w tabelach 1,, 3 i 4, które kształtują się w zakresie 149, 355,1 /. Nakłady te obliczono dla 65 obiektów, przyjując robociznę w wysokości 100 /rbh. W tabeli zbiorczej 1 przedstawiono wyniki badań dotyczące nakładów energetycznych na ww. zbiorowości, w ty 8 budynków ieszkalnych, 17 budynków produkcyjnych (obór) i 0 budynków agazynowych (stodół). Tabela 1. Nakłady energetyczne na budynki Table 1. Energy inputs on the buildings Wyszczególnienie Jednostka iary szt. Liczba Nakłady energetyczne na Roczna obiektó aortyzacja w powierzchnię kubaturę (40 lat użytkowania) 3 Budynki ieszkalne ,1 Obory ,6 Stodoły , 84

3 Nakłady energetyczne... Źródło : Opracowanie własne [Lewandowski 1984a,b, 1990] Tabela. Wybrane (z całej zbiorowości 0) do obliczeń 4 przykładowe stodoły paszowe z kolektore słoneczny w dachu Table. Four exeplary barns (feed stores) with solar collectors on the roof, selected (fro total set of 0 objects) for calculations Opis stodoły Powierzchnia budowy za ytkowa uż Kubatura składowa Nakłady energetyczne na powierzchnię Jednostka iary 3 budowy za żytkowa u kubaturę składową 3 Ro cznie aortyzacja (40 lat użytkowania) segenty suszarniczo agazynowe + 1 segent przejazdowy + segenty suszarniczo aga-zynowe. Dach stalowy jednospadowy; co 180 c segenty suszarniczo agazynowe + 1 segent przejazdowy + segenty suszarniczo agazynowe. Dach stalowy dwuspadowy; co 180 c segenty suszarniczo agazynowe + 1 segent przejazdowy + segenty suszarniczo agazynowe. Dach drewniany dwuspadowy; co 90 c 1 segent otwarty wiata + segenty agazynowo składowe + segenty przejazdowe + 1 segent agazynowo składowy. Stalowe ray o rozstawie co 4,5 i rozpiętości 10,5 174,8 154,0 690,0 4453,3 5054,8 117,4 111,3 174,8 154,0 690,0 4168,9 473,0 1056,1 104, 174,8 154,0 690,0 3364,1 3818,5 85,3 84,1 48,48 6, , ,0 7019, 1534,8 160,3 Średnio 4599,4 114,6 115,0 85

4 Jerzy Lewandowski, Grzegorz Fiedorowicz Źródło: Obliczenia własne [Lewandowski 1984a] przy 100 /rbh 86

5 Nakłady energetyczne... Tabela 3. Wybrane (ze zbiorowości 17) przykładowe obory Table 3. Selected (fro total set of 17 objects) exeplary cow-sheds Opis obory zabudowy uż ytko wa tura kuba ilość Nakłady energetyczne na zabudowy Jednostka iary 3 SD Obora dla 6 krów o rozpiętości 6 Powierzchnia powierzchnię Obora dla 8 krów o rozpiętości 6 Obora dla 9 krów poddasze standar- dowe, ścianka ko lankowa 1, rozpiętości 11,10 Obora dla 1 krów poddasze standar- dowe, ścianka kolankowa rozpiętości 11,1 Obora dla 16 krów poddasze standardowe, ścianka k lankowa rozpiętości 11,1 Obora dla 0 krów poddasze standardowe, ścianka kolankowa rozpiętości 11,1 Obora dla 5 krów poddasze standardowe, ścianka kolankowa rozpiętości 11,1 Obora dla 5 krów poddasze standardowe, ścianka kolankowa rozpiętości 11,1 ze zianą systeu utrzyania łodzieży uż ytko wa k uba tur ę 3 SD SD rtyz acja wania) Rocznie ao (40 lat użytko 14, 100,7 685,5 8, ,7 173,6 14,0 960,0 11, , - 175,0 148,7 1105,8 13, ,6 17,0 01,3 1544,7 19, ,5 o- 59,0 6,5 1844,5 5, ,7 336, 90,6 39,7 31, ,0 446,7 396,1 3087,9 37, ,5 404,7 357, 788,7 37, ,5 Średnio ,1 Źródło: Obliczenia własne [Lewandowski 1984b] przy 100 /rbh 87

6 Jerzy Lewandowski, Grzegorz Fiedorowicz Tabela 4. Wybrane do obliczeń (z całej zbiorowości 8) 7 przykładowych budynków jednorodzinnych (stan surowy + stan wykończeniowy bez instalacji) Table 4. Selected for calculations (fro total set of 8 objects) 7 exeplary onefaily living houses (raw state + finishing state without installations) Opis budynku ieszkalnego Powierzchnia zabudowy u żytkowa tura Kuba Nakłady energetyczne na powierzchnię za budowy uż ytkowa kubaturę tyzacja wania) ro czna ao r (40lat uż ytko Jednostka iary 3 Budynek ieszkalny jednorodzinny; sybol M.1R-00 Budynek ieszkalny jednobliźniaczy; sybol M.1R ,9 19, 857, 14077,3 190,4 185,5 351,9 80,0 0, , 10359, ,9 191,8 59,0 Budynek ieszkalny jednorodzinny; 10,5 107,1 845,0 6891, ,8 1716,8 17,3 sybol M.1R-04 Budynek ieszkalny jednorodzinny; sybol M.1R-07 3,0 111, 875,4 7047, ,9 1795, 176, Budynek wykonany wg technologii tradycyjnej cegła; o prograie 3PK ; sybol BM-7 107,4 98,1 557, ,7 1737,6 43,4 90,9 Budynek wykonany wg technologii tradycyjnej cegła; o prograie 5PK ; sybol WB-3436/79 Budynek tradycyjny dwupokoleniowy wolno- o prograie 4PK+PK ; stojący; sybol WB-3438/79 117,3 109,8 808, , ,8 18,0 366,5 145,5 144,4 760, , ,4 119,9 76,8 Średnio 10 80, ,9 70,5 Źródło: Obliczenia własne [Lewandowski 1990] przy 100 /rbh 88

7 Nakłady energetyczne... Średnie nakłady energetyczne wynoszą dla: budynków ieszkalnych 355,1 /, obór - 59,6 /, stodół - 149, /. Z pierwotnych obliczeń [Fiedorowicz 1998] wynika, że nakład energetyczny dla rolnika lub robotnika budowlanego wynosi ok. 107 /h pracy. Przyjęto dla wygody i prostoty obliczeń 100 /h pracy efektywnej. Jednostkowe nakłady energetyczne powinny być obliczane epirycznie, a nie ustalane według szacunków, w przeciwny przypadku ogą prowadzić do poważnych nieścisłości. Podsuowanie wyników badań Powyższe wyniki badań, dokonanych na dużej reprezentacji, pozwalają na przedstawienie propozycji zrewidowania dotychczas stosowanych przelicz- energetycznych wg zaleceń Szeptyckiego i Wójcickiego ników [003]. Propozycja dotycząca przeliczników nakładów energetycznych jest następująca dla budynków: ieszkalnych 350 /, produkcyjnych (obory itp.) 50 /, agazynowych (stodoły) 150 /. Wykazaną propozycję przedkłada się pod rozwagę, jako początek dalszych prac, gdyż oparta jest ona na badaniach epirycznych dokonanych na pokaźnej zbiorowości obiektów. Potrzebna jest dyskusja w przediotowej sprawie poparta dalszyi badaniai na jeszcze większej reprezentacji obiektów zrealizowanych w terenie. Wnioski 1. Proponuje się przyjowanie wartości nakładów energetycznych na 1 budynków i budowli przy nakładach na robociznę wynoszących 100 na 1 godzinę ze zróżnicowanie podany w podsuowaniu wyników badań.. Przy obliczaniu nakładów energetycznych w rolnictwie powinno się brać pod uwagę wszystkie budynki (ieszkalne, inwentarskie, produkcyjne itp.), obiekty poocnicze (silosy, zbiorniki, gnojownie itp.) oraz pełną infrastrukturę (wodociągi i kanalizacje, oczyszczalnie ścieków, syste wentylacji itp.). 3. Wskazane są dalsze prace badawcze w oawianej teatyce. 89

8 Jerzy Lewandowski, Grzegorz Fiedorowicz Bibliografia Fiedorowicz G Efektywność chowu krów w oborach o różnych wielkościach i rozwiązaniach technologicznych. Rozprawa habilitacyjna. Prace Naukowo Badawcze, IBMER, Warszawa Lewandowski J. 1984a. Analiza techniczno ekonoiczna budynków dla gospodarstw indywidualnych z uwzględnienie energochłonności skuulowanej. Cz. I - Energochłonność skuulowana typoszeregu obór dla 6, 9, 1, 16, 0 i 5 krów. Sybol dok. XLVI/531, IBMER, Warszawa Lewandowski J. 1984b. Analiza energochłonności skuulowanej obór. Sybol dok. XLVI/51, IBMER, Warszawa Lewandowski J., Syste oszczędnych budynków dla służby rolnej. Analiza energochłonności skuulowanej. Sybol dok. XLVI/571, IBMER, Warszawa Lewandowski J., Bednarski B Energochłonność skuulowana eleentów i obiektów budownictwa rolniczego. Zad. 1. Katalog eleentów budowlanych. Sybol dok. XLVI/549, IBMER, Warszawa Szeptycki A., Wójcicki Z Postęp technologiczny i nakłady energetyczne w rolnictwie do 00 r., Zał. 1, ss IBMER, Warszawa Ustawa z dnia 15 lutego 199 r. o podatku dochodowy od osób prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 13 lipca 000 r., nr 54, poz. 654), załącznik nr 1 Wykaz rocznych stawek aortyzacyjnych Ustawa z dnia 6 lipca 1991 r. o podatku dochodowy od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. z 3 arca 000 r., nr 14, poz. 176), załącznik nr 1 Wykaz rocznych stawek aortyzacyjnych 90