BUNTOWNICY KAMERY. czechosłowacka nowa fala Słupsk, kino REJS stycznia 2017

Transkrypt

1 BUNTOWNICY KAMERY czechosłowacka nowa fala Słupsk, kino REJS stycznia 2017 Przegląd Buntownicy Kamery. Czechosłowacka Nowa Fala to filmy znane, nagradzane na festiwalach na całym świecie i cieszące się niesłabnącym zainteresowaniem kinomanów, ale także niszowe produkcje artystyczne, często eksperymentalne, silnie oddziałujące jednak na kulturę i sztukę europejską. To także filmy, które z przyczyn polityczno-ideologicznych zostały zmarginalizowane. Przegląd oferuje skarby z Filmotek: praskiej, bratysławskiej i warszawskiej, a wśród nich takie hity, jak Miłość blondynki, Pociągi pod specjalnym nadzorem czy Palacz zwłok. Czechosłowacka Nowa Fala to olbrzymi ruch filmowy, będący integralną częścią rewolucji kulturowej i świadomościowej Czechów i Słowaków lat 60 XX wieku, która przeszła do historii pod nazwą Praskiej Wiosny. Młodzi filmowcy, którzy na początku tej dekady skończyli praską filmówkę (FAMU), chcieli realizować filmy inaczej, niż robiło się to do tej pory zarówno od strony formalnej, jak i tematycznej. Po latach powojennej cenzury, strachu i szarości, przyszła odwilż, którą twórcy wykorzystali, by pojawić się z nową estetyką i nowymi tematami. Złagodzenie cenzury pozwoliło na wprowadzenie do kina tak charakterystycznego dla Czechosłowacji czarnego humoru. Bezkompromisowość, odwaga w podejmowaniu ważnych i niewygodnych tematów, przełomowość formy, awangardowość języka filmowego oraz wspomniany oryginalny humor to wartości, które europejskie kino zawdzięcza w dużej mierze właśnie Nowej Fali.

2 10 stycznia 2017 /wtorek/, godz MIŁOŚĆ BLONDYNKI Lásky jedné plavovlásky Czechosłowacja 1965, 80 min. reżyseria: Miloš Forman scenariusz: Jaroslav Papoušek, Miloš Forman, Ivan Passer zdjęcia: Miroslav Ondřiček muzyka: Evžen Illín obsada: Hana Brejchová, Vladimír Pucholt, Vladimír Menšik, Ivan Kheil Andula mieszka w maleńkiej osadzie fabrycznej w hotelu robotniczym. Codzienną monotonię przerywa wiadomość o zakwaterowaniu w pobliżu jednostki wojskowej. Jakież jest rozczarowanie dziewcząt, gdy na wieczorku zapoznawczym okazuje się, że wojskowi to grupa czterdziestoletnich rezerwistów. Na szczęście do tańca przygrywa zespół, a wśród muzyków jest młody pianista Milda. Skuszona jego obietnicami miłości, Andula szybko odwzajemnia uczucie. Dopiero podróż w ślad za Mildą do Pragi uświadomi jej, jak naiwne były wielkie marzenia Znakomite dzieło Formana, zrealizowane w stylu paradokumentalnym, ze śmiałymi jak na owe czasy scenami erotycznymi, w którym reżyser przenikliwie, ale jednocześnie ciepło i z sympatią przygląda się swoim bohaterom. Nagrody: Nagroda CIDALC na festiwalu w Wenecji, 1965, nominacja do Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny 11 stycznia 2017 /środa/, godz POCIĄGI POD SPECJALNYM NADZOREM Ostře sledované vlaky Czechosłowacja 1966, 92 min. reżyseria: Jiří Menzel scenariusz: Jiří Menzel, Bohumil Hrabal (na podstawie opowiadania Bohumila Hrabala) zdjęcia: Jaromír Šofr muzyka: Jiří Šust obsada: Václav Neckář, Jitka Bendová, Vladimír Valenta, Libuše Havelková Ikoniczne dzieło czechosłowackiej Nowej Fali i jedna z najciekawszych adaptacji literatury Bohumila Hrabala. II wojna światowa. Młodziutki absolwent szkoły kolejarskiej, Miloš Hrma, rozpoczyna swoją pierwszą pracę na małej stacji kolejowej. Wojna i polityka nie należą do jego kręgu zainteresowań, uwaga chłopca skupia się raczej wokół kobiet, szczególnie młodziutkiej konduktorki Mášy. Swą nieporadność w kwestii kontaktów z płcią przeciwną przeżywa wyjątkowo boleśnie, obserwując poczynania starszego kolegi, dyżurnego ruchu, wytrawnego kobieciarza Ladislava Hubički. Pociągi pod specjalnym nadzorem mają charakter nastrojowej groteski, w której proste życie zwykłych ludzi przeplata się z wydarzeniami komicznymi, heroicznymi i tragicznymi. Nagrody: Oscar za najlepszy film nieanglojęzyczny w 1968 roku (jako drugi w historii film czechosłowacki)

3 12 stycznia 2017 /czwartek/, godz JA, JULINKA I KONIEC WOJNY Ať žije republika i koniec wojny Czechosłowacja 1965, 131 min. reżyseria: Karel Kachyňa scenariusz: Jan Procházka, Karel Kachyňa zdjęcia: Jaromír Šofr muzyka: Jan Novák obsada: Zdeněk Lstibůrek, Naděžda Gajerová, Vlado Müller, Gustáv Valach, Iva Janžurová Nagrody: Nagroda główna na festiwalu w argentyńskim Mar del Plata Wiosna 1945 roku, mała wieś na Morawach. Olin to 12-letni outsider, który nie znajduje wspólnego języka z rówieśnikami. Jego prawdziwymi przyjaciółmi są zwierzęta psy i konie i to z nimi spędza większość czasu. Wojna chyli się ku końcowi, gdy surowy ojciec Olina dowiaduje się, że Niemcy będą rekwirować zwierzęta. Wysyła chłopca do lasu z klaczą Julinką, by znalazł dla niej kryjówkę. Napotkani Niemcy natrafiają na Olina i zabierają klacz. Chłopiec postanawia za wszelką cenę odzyskać przyjaciółkę Reżyser maluje w swym filmie świat dorosłych oglądany oczami dziecka. To świat niezrozumiały, okrutny, pełen przemocy, a jednocześnie fascynujący. 13 stycznia 2017 /piątek/, godz STOKROTKI Sedmikrásky Czechosłowacja 1966, 74 min. reżyseria: Věra Chytilová scenariusz: Ester Krumbachová, Věra Chytilová,Pavel Juráček zdjęcia: Jaroslav Kučera muzyka: Jiří Šlitr, Jiří Šust obsada: Ivana Karbanová, Jitka Cerhová, Jan Klusák, Marie Češková, Julius Albert Najsłynniejsze dzieło wybitnej czeskiej eksperymentatorki Věry Chytilovej. Surrealistyczna opowieść o dwóch bezpruderyjnych i pozbawionych zahamowań Mariach. Pozornie niewinne dziewczęta dopuszczają się wszystkich możliwych grzechów, łamiąc wszelkie granice przyzwoitości. Naciąganie starszych panów czy pijackie harce w eleganckich lokalach to tylko niektóre z przykładów ich licznych wyrachowanych, ale niepozbawionych uroku psot. Stokrotki to wielkie osiągnięcie czechosłowackiej Nowej Fali i jeden z najbardziej wyrazistych obrazów łączonych z awangardowym ruchem artystycznym, który zaistniał za naszą południową granicą w latach 60. To ekscentryczne stylistycznie dzieło do dziś zaskakuje wielością interpretacji, często skrajnych. Jest odczytywane zarówno jako moralitet o zepsuciu współczesnych kobiet, jak i pierwszy w historii kina manifest feministyczny. Nagrody: Grand Prix na festiwalu kina autorskiego w Bergamo

4 14 stycznia 2017 /sobota/, godz DIABELSKI WYNALAZEK Vynález zkázy Czechosłowacja 1958, 79 min. reżyseria: Karel Zeman scenariusz: František Hrubín, Karel Zeman muzyka: Zdeněk Liška zdjęcia: Antonín Horák, Bronislau Pikhart obsada: Lubor Tokos, Arnost Navrátil, Miroslav Holub, Frantisek Slégr Diabelski wynalazek, największy sukces w historii czeskiej kinematografii, w 1958 roku obiegł cały świat, zdobywając szturmem światowe festiwale i miliony widzów w kinach. Przepiękna i nowatorska adaptacja "Dwudziestu tysięcy mil podmorskiej żeglugi Juliusza Verne'a. Oglądamy tu zarówno cuda techniki, jak i cuda natury. Balony szybują na tle chmur, łodzie podwodne przemierzają ocean, kilkutonowe machiny wojenne wznoszą lufy, wszędzie pełno jest korb i łańcuchów. Kolejne kadry wystylizowane są na klasyczne ilustracje z książek Verne a: czarno-białe i gęste od kresek. Ten ostentacyjnie sztuczny i równocześnie żywy świat powstał dzięki zastosowaniu niemalże wszystkich trików i efektów, które wymyślono przez pierwsze sześć dekad istnienia kina. Znajdziemy w Diabelskim wynalazku m.in. podwójną ekspozycję, miniatury, marionetki, a także ujęcia z aktorami połączone z animacją rysunkową, poklatkową i wycinankową. 14 stycznia 2017 /sobota/, godz SŁOŃCE W SIECI Slnko v sieti Czechosłowacja 1962, 90 min. reżyseria: Štefan Uher scenariusz: Alfonz Bednár zdjęcia: Stanislav Szomolányi muzyka: Ilja Zeljenka, Ivan Stadtrucker obsada: Marián Bielik, Jana Beláková, Oľga Šalagová, Eliška Nosáľová, Pavol Chrobak Historia skomplikowanego związku Fajola i Beli, którzy poszukując własnej tożsamości uciekają przed światem na dachy domów czy na wyprawy po Dunaju. Przełomowe dzieło uznawane za początek czechosłowackiej Nowej Fali, które zaskakuje przede wszystkim świeżością i odkrywczością formy. Liryczna historia miłości dwojga młodych ludzi była udaną próbą uchwycenia emocjonalnego dojrzewania ówczesnej młodzieży, która swoją niepewność, niedoświadczenie i strach przed życiem starała się ukryć pod maską cynizmu i obojętności. Reżyser wykorzystał w filmie swoje doświadczenia dokumentalisty, zrywając niemal całkowicie z konwencją epickiego filmu fabularnego. Połączenie gry profesjonalnych aktorów i amatorów daje efekt ogromnego autentyzmu. Plastyczne zdjęcia znakomicie oddają atmosferę tamtych czasów i podkreślają wymowę filmu. Słońce w sieci to film, który rozpoczyna epokę portretowania prawdziwych ludzi.

5 15 stycznia 2017 /niedziela/, godz PALACZ ZWŁOK Spalovač mrtvol Czechosłowacja 1968, 96 min. reżyseria: Juraj Herz scenariusz: Juraj Herz, Ladislav Fuks (na podstawie powieści Ladislava Fuksa) zdjęcia: Stanislav Milota muzyka: Zdeněk Liška obsada: Rudolf Hrušínský, Vlasta Chramostová, Jana Stehnová, Miloš Vognič, Ilja Prachař, Zora Božinová, Eduard Kohout Koniec lat 30. XX wieku, mroczne czasy narastającego chaosu i ekspansji nazistowskiej. Główny bohater Karl Kopfrkingl pracuje w praskim krematorium. Ma żonę Żydówkę i dwójkę dzieci, jest wzorowym mężem i ojcem, a w wolnych chwilach czytuje Tybetańską Księgę Umarłych. Karl wierzy w to, że jego praca służy wyższemu celowi, a jego wiarę skrzętnie podsyca znajomy - faszysta Walter Reinke. Kopfrkingl gotów jest poświęcić się w imię wyższych idei, co jednak stoi w konflikcie z dobrem jego niearyjskiej rodziny. Kultowy Palacz zwłok to dramat z elementami czarnej komedii i horroru. Życiowa rola wybitnego Rudolfa Hrušínskiego oraz niepowtarzalna forma języka filmowego, ilustrująca strukturę psychiczną głównego bohatera, czyni film jednym z najważniejszych dokonań czechosłowackiej Nowej Fali i kinematografii światowej w ogóle. Film po premierze w Czechosłowacji aż do 1989 roku pozostał zakazany. Nagrody: Nagroda główna na Katalońskim Festiwalu Filmowym w Sitges Srebrna nagroda na Festiwalu w Sorrento kino REJS Młodzieżowe Centrum Kultury, Słupsk, aleja 3 Maja kinorejs@wp.pl bilety: 10,00 zł, karnet na całość: 35,00 zł