XIV Olimpiada Szachowa - Lipsk 1960

Transkrypt

1 1

2 XIV Olimpiada Szachowa Lipsk 1960 Krzysztof Puszczewicz Wydanie pierwsze 2015 (#PL PDF) Copyright Krzysztof Puszczewicz, Wrocław Wszelkie prawa zastrzeżone do niniejszej publikacji oraz do serii Wielka Księga Olimpiad Szachowych. Projekt okładki: Sebastian Paszkiewicz. Wszelkie prawa do wersji elektronicznej: Comrel , Internet: ISBN

3 Dodatkowe informacje znajdziesz na oficjalnej stronie internetowej serii Wielka Księga Olimpiad Szachowych 3

4 XIV Olimpiada Lipsk, 16 października 9 listopada 1960 r. XIV Olimpiada przebiła swoim rozmachem i poziomem organizacji wszystkie poprzednie Turnieje Narodów! Stało się tak, gdyż Związek Szachowy NRD otrzymał wszechstronną pomoc nie tylko ze strony Komitetu Sportu NRD, ale również ze strony rządu. Zatem zniknęły wszelkie bariery finansowe! W skład Komitetu Organizacyjnego weszli: marszałek sejmu i członek Rady Państwa NRD (!) dr Erich Correns, minister kultury Alfred Neumann, wiceprzewodniczący Komitetu Sportu Manfred Ewald, przewodniczący Związku Szachowego Arno Becher, dyrektor Targów Lipskich Rolf Lemser i wiele innych osobistości. Ci wysoko postawieni działacze w strukturze partyjnej ówczesnych komunistycznych Niemiec nie byli bynajmniej figurantami, lecz bardzo aktywnie brali udział w przygotowaniu Olimpiady, przy czym opracowania koncepcyjne i przydział poszczególnych funkcji nastąpiły natychmiast po zakończeniu zmagań monachijskich w 1958 roku! Pod kierunkiem Herberta Grätza, przewodniczącego utworzonego dla potrzeb organizacyjnych Komitetu Wykonawczego, intensywnie pracowało ponad 100 działaczy głównie z Berlina i Lipska, którzy specjalnie w tym celu zostali oddelegowani ze swoich zakładów pracy. Komitet ten dostał do swojej dyspozycji dwa najlepsze hotele w Lipsku ( Astoria i Park Hotel ). Dla rozgrywek przeznaczono Ring-Messehaus, największy główny biurowiec Targów Lipskich. Dwa piętra silnie oświetlone światłem jarzeniowym, ze wspaniałymi witrynami po obu stronach sali, zostały zagospodarowane dla celów wystawy Szachy na przestrzeni dziejów, pierwszej w historii ekspozycji dokumentującej historię narodzin i rozwoju królewskiej gry. Eksponaty dostarczono praktycznie ze wszystkich zakątków świata, z najbardziej znaczących muzeów. Najcenniejsze zbiory eksponowano w Kabinett der Kostbarkeiten, czyli w gabinecie kosztowności. Przygotowano także pomieszczenia dla zawodników i ich kapitanów, specjalne kawiarnie i restauracje, także dla publiczności. Zorganizowany urząd pocztowy kusił kibiców stemplem okolicznościowym i serią znaczków (3 sztuki) poświęconą Olimpiadzie. Doskonale pracujące centrum prasowe wydawało biuletyn turniejowy aż cztery razy dziennie! Biuletyn, zawierający wszystkie partie, był praktycznie bezbłędny, bowiem zapisy partii dodatkowo prowadził sędzia spotkania! Do pracy w centrum 4

5 prasowym akredytowano około 200 dziennikarzy z całego świata. Przy centrum prasowym zainstalowano międzynarodową centralę telefoniczną, gdzie codziennie korespondenci prowadzili rozmowy z Londynem, Bonn, Berlinem, Buenos Aires, Brukselą, Belgradem i wieloma innymi miastami. Wielkie wrażenie sprawiały tabele turniejowe, na których można było odczytać, kto i z kim grał, a nawet, jakim kolorem. Błyskawicznie wpisywano nie tylko wyniki uzyskane przez poszczególne drużyny, ale i osiągnięcia indywidualne wszystkich zawodników. Wszystkie partie grane na pierwszych szachownicach, w czasie eliminacji, były demonstrowane na wielkich tablicach magnetycznych, które potem wykorzystano do pokazywania kompletu partii granych w finale A! Na różnych stoiskach można było zaopatrzyć się we wszelkiej maści sprzęt szachowy, zegary, czy też odpowiednią literaturę. Odbył się także pokaz filmów szachowych, m.in. polskiej krótkometrażówki rysunkowej pod tytułem Turniej na szachownicy. Każda ekipa była pod opieką określonego zakładu pracy (to były tzw. standardy obowiązujące w krajach komunistycznych!). Polską ekipę wzięła pod swoją pieczę przędzalnia VEB Leipzig Wollgarn Fabrik. Zaczęło się od specjalnego śniadania, po którym polscy szachiści otrzymali w charakterze upominków znaczki klubowe oraz zegary szachowe, które w latach sześćdziesiątych były dla Polaków prawdziwym rarytasem i znajdowały się praktycznie tylko w klubach szachowych! W rewanżu kierownik polskiego zespołu S. Furs i reżyser polskiego filmu szachowego H. Rewkiewicz zawodnik WK Legion, zorganizowali w tym zakładzie pracy trzy symultany dla pracowników. W dniach wolnych od gry zorganizowano dwie wycieczki: zwiedzanie Galerii Drezdeńskiej oraz Weimaru i Buchenwaldu. Sala gry. W środku, przy tablicy demonstracyjnej stoi zamyślony Botwinnik Zdjęcie: Tidskrift För Schack numer 10/1960 5

6 Półfinały, 17 października 1960 r. Sensacyjny triumf Hindusa Aarona w partii z Euwem" Grupa: 1 Wyniki I rundy: Jugosławia 2,0 : 2,0 Bułgaria Indonezja 2,5 : 1,5 Izrael Francja 0,0 : 4,0 Norwegia Malta 1,0 : 3,0 NRD Albania 1,5 : 2,5 Finlandia W godzinach porannych odbył się bankiet w hotelu Astoria wydany przez organizatorów Olimpiady dla kierowników i zawodników zespołów uczestniczących w Olimpiadzie. O godzinie 15,30 zaczęła wypełniać się szachistami sala w Ring-Messehaus. Dziesięć minut przed rozpoczęciem rundy, czyli o 15,50 w sektorze, gdzie miał rozpocząć się mecz Malta NRD, pojawił się prezydent FIDE Folke Rogard w towarzystwie sędziego głównego Wiaczesława Ragozina. Rozległy się pierwsze akordy hymnu FIDE, po czym sędzia rundowy uderzył w gong. Folke Rogard wykonał wówczas, równo o godzinie 16,00 pierwszy ruch w partii Pietzsch Soler. Głównym zainteresowaniem kibiców, w tej grupie, cieszył się mecz Jugosławia Bułgaria. Zanotowano w nim pierwszą porażkę arcymistrza! Początek zrobił Matanović, którego gładko załatwił Neikirch. Partia Gligorić Padewski toczyła się pod znakiem równowagi i kiedy materiał na szachownicy znacznie się zredukował nastąpiła zgoda na remis. Jako trzeci, zakończył się pojedynek Milew Bertok. W dobrej pozycji Bułgar przeoczył taktyczne uderzenie przeciwnika i zamiast odejść gońcem (13.Ge4), zaatakował czarnego hetmana ruchem 13.Sa4. Okazało się wówczas, że Bertok nie musi odchodzić zaatakowaną figurą, lecz dysponuje taktycznym uderzeniem 14 Sg5!! Powstała pozycja okazała się trudna dla białych i mimo walki przez pełną rundę Milew musiał skapitulować, dzięki czemu Jugosłowianie wyrównali stan meczu. Jako ostatnia finiszowała końcówka wieżowa w partii Ivkov Minew, w której Bułgar pod koniec oddał piona przechodząc do remisowej pozycji i taki wynik, równo z gongiem wieńczącym koniec rundy, podpisano. Młodzi bułgarscy szachiści poczynili wielkie postępy i cała szóstka posiadała tytuły mistrzów międzynarodowych, 19

7 co w omawianych czasach znaczyło bardzo wiele! Do kolejnej niespodzianki doszło w meczu Malta NRD. W partii Gouder Malich, Niemiec grał niedokładnie i mimo przewagi, jaką uzyskał po debiucie, szybko wpadł w kłopoty. Chcąc szybko rozwiązać problemy przeprowadził niepoprawną kombinację ruchem 35 Sc5, atakującym hetmana przeciwnika i podobnie jak w omówionej wyżej partii Neikirch Matanović, okazało się, że Gouder nie musiał odejść hetmanem, ale po pięknym 36.Sf6!! zdobył figurę i pod koniec rundy triumfował! W pozostałych partiach Niemcy bez problemu osiągnęli zwycięstwa. Siedzą przy stoliku Pietzsch (po prawej) i Soler Rogard wykonuje ruch honorowy Sędzia główny Ragozin uruchamia pierwszy zegar Zdjęcie: Szachy numer 12/1960 Uhlmann w partii z Camillerim zadebiutował na Olimpiadzie w szlifach arcymistrzowskich. Sensacyjnie zakończył się mecz beniaminków z Indonezji walczących z rutynowaną ekipą Izraela. Szczególne uznanie budziła odważna gra młodych liderów w osobach Wotulo i Bachtiara. Wszystkie partie tego meczu były długie, a dwie odłożono. Zaznaczmy w tym miejscu, że w Lipsku dogrywki były dłuższe niż w Monachium w 1958 roku i ich czas przewidziano na godziny 10,00 14,00. W partii Wotulo Czerniak długo utrzymywała się równowaga. Jednakże znany mistrz międzynarodowy Moshe Czerniak, wybrał zły plan gry w postaci końcówki po wymianie hetmanów. Kiedy zniknęły najcięższe 20

8 figury okazało się, że Wotulo ma pozycję na granicy wygranej, co potwierdził sam zainteresowany szybko wygrywając piona. Kryzys nastąpił, gdy Czerniak mający już dwa piony mniej zagrał 48 Sc3. Wotulo zamiast 49.a4! wybrał słabiutkie 49.Sf4 i po niespodziewanym, przynajmniej dla niego, 49 Gb3!!, pozycja natychmiast wyrównała się i można było podpisać remis. Partia Aloni Bachtiar toczyła się pod znakiem małej przewagi Indonezyjczyka. Ale po słabym 38 Hd7 zamiast silnego 38 We1!, jego przewaga stopniała do zera, co podziałało na Aloniego tak rozprężająco, że w pierwszym ruchu po kontroli czasu zabił zatrutego piona ruchem 41.Hc5, natychmiast został bez figury i szybko skapitulował. Grający tylko na tej Olimpiadzie Raaphi Persitz, nie miał żadnych problemów w partii z Baswedanem. Od początku do końca, mimo czarnego koloru, miał przewagę pozycyjną. Pod koniec rundy zamienił ją na materialną i zdobył cały punkt dla swojej ekipy. O wyniku partii Kraidman Tan Hoan Liong zadecydował niedoczas. W równej pozycji, debiutant z Monachium 1958, Yair Kraidman podstawił wieżę i natychmiast poddał partię. W ten sposób zespół Indonezji rozpoczął swoją przygodę z Olimpiadami zwycięstwem meczowym z silnym przeciwnikiem! Sensacjami sypnęło w tej grupie jak z rękawa, bo oto Francuzi przegrali z Norwegami do zera! Dobrze spisali się kolejni debiutanci, młodzi szachiści albańscy, którzy w starciu z uczestniczką Olimpiad od samego początku, ekipą Finlandii trzy partie zdołali zremisować. O wyniku meczu zadecydowała walka na drugiej szachownicy Rantanen Hoxha. W końcówce ciężkofigurowej, Rantanen grając bardzo aktywnie zmusił przeciwnika do osłabienia pozycji króla i po kilku poważnych błędach, Hoxha nie czekając na forsownego mata, zatrzymał zegar i pogratulował Finowi zwycięstwa. Jeśli ktoś kochał niespodzianki i sensacje, to śledząc inaugurującą rundę w pierwszej grupie, na pewno nie był zawiedziony. Stan po I rundzie: 1 Norwegia 4,0 2 NRD 3,0 3 4 Indonezja i Finlandia 2,5 5 6 Jugosławia i Bułgaria 2,0 7 8 Albania i Izrael 1,5 9 Malta 1,0 10 Francja 0,0 21

9 Zaraz rozpocznie się partia Pietzsch (NRD) Soler (Malta). Ruch inauguracyjny wykonuje prezydent FIDE Folke Rogard. Zdjęcie: Archiwum autora 1.Obrona Tarrascha [D34] GM Gligorić (Jugosławia) IM Padewski (Bułgaria) 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 c5 4.cd5 ed5 5.Sf3 Sc6 6.g3 Sf6 7.Gg2 Ge dc5 d4 10.Sa4 Gf5 11.Gf4 Ge4 12.b4 d3 13.b5 de2 14.He2 Sd4 15.Sd4 Hd4 16.Hd1 Wfd8 17.Gd6 Hd1 18.Wfd1 Gd6 19.cd6 Gg2 20.Kg2 Wac8 21.Wac1 Wc1 22.Wc1 Se8 23.Sb2 Kf8 24.a4 Wd6 25.Wc8 Wd4 26.Sc4 Ke7 i remis. 22

10 2.Obrona królewsko indyjska [E70] IM Neikirch (Bułgaria) GM Matanović (Jugosławia) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Gg5 c5 6.d Gd3 e6 8.de6 Ge6 9.Sge2 Sc6 10.f4 Gg Hd7 12.Hd2 Ge2 (To posunięcie nie było konieczne) 13.Ge2 Wfe8 14.Gd3 Sd4 15.Wae1 Wac8 16.f5! gf5 17.ef5 We1 18.He1! h6 19.Gf6 Gf6 20.Sd5 Hd8 21.Hg3 Kh7 (Przedłużało walę 21 Kh8 Judowicz, Szachmaty w ZSRR numer 1/1961) 22.We1! 22 Sc6 (Na 22.Hh8 nastąpi 23.We7!) 23.We8!! i czarne poddały się. Uwagi: Władysław Litmanowicz, grudzień 1960 r. 3.Obrona Tarrascha [D34] GM Ivkov (Jugosławia) IM Minew (Bułgaria) 1.d4 d5 2.Sf3 e6 3.c4 c5 4.cd5 ed5 5.g3 Sc6 6.Gg2 Sf Ge7 8.Sc dc5 Gc5 10.Gg5 d4 11.Gf6 Hf6 12.Se4 He7 13.Sc5 Hc5 14.Hd2 Gg4 15.Wac1 Hb6 16.Sg5 h6 17.Se4 Wad8 18.Sc5 Gc8 19.Wc4 Wfe8 20.Wfc1 Ge6 21.Se6 We6 22.Gc6 bc6 23.W1c2 We2 24.He2 d3 25.He4 dc2 26.Wc2 Ha6 27.Hc4 Hc4 28.Wc4 Wd2 29.Wb4 a5 30.Wb8 Kh7 31.a4 g5 32.h3 h5 33.Wa8 Wd5 34.Kg2 Kg6 35.Kf3 g4 36.hg4 hg4 37.Kg4 Wd4 38.f4 Wa4 39.Wa6 Wb4 40.Wc6 f6 41.Wc2 a4 42.Kh4 Kh6 43.Wd2 Kg6 i remis. 4.Obrona królewsko indyjska [E89] IM Milew (Bułgaria) IM Bertok (Jugosławia) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.f Ge3 e5 7.Sge2 c6 8.d5 cd5 9.cd5 a6 10.g4 h5 11.h3 Sbd7 12.Gg5 Hb6 13.Hd2 Sh7 14.Sa4 Sg5 15.Sb6 Sf3 16.Kf2 Sd2 17.Sa8 Se4 18.Kg1 Gh6 19.gh5 Ge3 20.Kh2 gh5 21.Gg2 Sdf6 22.Whf1 Gd7 23.Ge4 Se4 24.Wf3 Gc5 25.b4 Ga7 26.Sc7 Gb6 27.Sc3 Sc3 28.Wc3 h4 29.Wac1 Gd4 30.Wc4 Ge3 31.W1c3 Gf4 32.Kg2 Kh7 33.Wf3 Wc8 34.Wfc3 Kh6 35.Sa6 Wg8 36.Kf2 ba6 37.Wc7 Gg3 38.Kf3 Gh3 39.Wf7 Gg2 40.Kg2 Ge1 41.Kh3 Gc3 i białe poddały się. 23

11 Mario Bertok Zdjęcie: 5.Obrona staroindyjska [A55] Wotulo (Indonezja) IM Czerniak (Izrael) 1.c4 Sf6 2.Sc3 c6 3.e4 e5 4.Sf3 d6 5.d4 Sbd7 6.Ge2 Ge h3 ed4 9.Sd4 Sc5 10.Hc2 a5 11.Ge3 We8 12.Wad1 Hc7 13.Sf3 Gf8 14.Gc5 dc5 15.e5 Sd7 16.Sg5 g6 17.f4 f6 18.Sge4 f5 19.Sd6 Gd6 20.Wd6 Sf8 21.Sa4 Se6 22.Hd2 Sd4 23.Gd1 b6 24.Hf2 Ga6 25.b3 Wad8 26.Wd8 Hd8 27.Kh2 Hc7 28.Sc3 Wd8 29.We1 Se6 30.g4 Wd3 31.gf5 gf5 32.Wg1 Kh8 33.Hh4 Hd8 34.Hd8 Sd8 35.Wg3 Wd2 36.Wg2 Wd3 37.Wg3 Wd2 38.Wg2 Wd4 39.Wf2 b5 40.cb5 cb5 41.Gc2 Se6 42.Gf5 Wf4 43.Wf4 Sf4 44.Se4 Gb7 45.Sc5 Gd5 46.Sd3 Se2 47.Gd7 Kg7 48.Gb5 Sc3 49.Sf4 Gb3 50.ab3 Sb5 51.Se6 Kg6 52.Sc5 Sd4 53.Kg3 i remis. 6.Obrona Nimzowitscha [E32] Aloni (Izrael) Bachtiar (Indonezja) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4 4.Hc2 b6 5.e4 Gc3 6.bc3 d6 7.Gd3 Sbd7 8.f4 e5 9.fe5 de5 10.Sf3 He Gb7 12.a Ga3 c5 14.Wae1 Wfe8 15.d5 Sf8 16.Gc1 Sg6 17.Gg5 h6 18.Gf6 Hf6 19.Sd4 Sf4 20.Sb5 Hd8 21.g3 Sd3 22.Hd3 Hd7 23.Hc2 Gc8 24.Wd1 a6 25.Sa3 Hd6 26.a5 ba5 27.Ha4 Gh3 28.Wf2 Wab8 29.Ha5 Wb3 30.Ha4 Wbb8 31.Sc2 Hg6 32.We1 Wec8 33.Ha3 Wb6 34.Hc1 Wcb8 35.He3 Wb1 36.Wfe2 Hg4 37.Wd2 W8b2 38.d6 Hd7 39.Kf2 Ha4 40.Wb1 Wb1 41.Hc5 Wb2 42.g4 Gg4 43.He5 Wc2 44.Ke3 Wd2 45.Kd2 Hc4 i białe poddały się. 24

12 7.Obrona Grünfelda [D94] Baswedan (Indonezja) Persitz (Izrael) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 d5 4.e3 Gg7 5.Sf cd5 Sd5 7.Gc4 Sb6 8.Ge2 Sc e5 10.de5 Se5 11.Se5 Ge5 12.Hd8 Wd8 13.f4 Gg7 14.a4 Ge6 15.e4 Gd4 16.Kh1 Gc4 17.Gc4 Sc4 18.Sb5 Gb6 19.b3 Sa5 20.Wb1 c6 21.Sa3 Wd3 22.b4 Sb3 23.Sc4 Wad8 24.Sb6 ab6 25.We1 W8d4 26.a5 ba5 27.ba5 We4 28.Gb2 f5 29.g3 Sa5 30.Ge5 Sb3 31.Wbd1 We1 32.We1 Kf7 33.Kg2 c5 34.Kf2 c4 35.Wb1 Ke6 36.Wb2 Kd5 37.Ke2 b5 38.Gg7 b4 39.Ge5 Sc1 40.Ke1 b3 41.Wd2 Ke4 i białe poddały się. 8.Obrona Bogoljubowa [E11] Kraidman (Izrael) Tan Hoan Liong (Indonezja) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sf3 Gb4 4.Gd2 He7 5.e3 b6 6.Gd3 Gb Gd2 8.Sbd2 c5 9.Hc2 Sc6 10.a dc5 bc5 12.Wfd1 Wab8 13.Hc3 d6 14.Se4 Se4 15.Ge4 f5 16.Gc2 Ga8 17.Wd2 Wb6 18.Wad1 Hb7 19.Se1 He7 20.Ga4 Se5 21.h3 Wfb8 22.f4 Sf7 23.b4 d5 24.b5 Sd6 25.cd5 Se4 26.He5 Sd2 27.Wd2 Wd8 28.Gb3 Kf8 29.Sf3 ed5 30.Hf5 Wf6 31.Hh7 He3 32.Kh1 Wh6 33.Hf5 Kg8 34.Gd5 Gd5 35.Wd5 Wf8 36.Hc2 Hf4 37.Wg5 c4 38.Wg4 Hg4 i białe poddały się. 9.Obrona holenderska [A91] Bouteville (Francja) Johannessen (Norwegia) 1.c4 e6 2.g3 f5 3.Gg2 Sf6 4.Sc3 Ge7 5.d Sh3 d6 7.Sf4 He8 8.e4 fe4 9.Se4 Se4 10.Ge4 e5 11.de5 de5 12.Sd5 Gd8 13.Ge3 c6 14.Sc3 Sd Sf6 16.Gg2 Ge6 17.He2 Hf7 18.b3 Gg4 19.f3 Gf5 20.Gc5 We8 21.Wad1 Hg6 22.g4 Ge6 23.Gd6 Gb6 24.c5 Ga5 25.Hb2 Gc3 26.Hc3 e4 27.h3 ef3 28.Gf3 h5 29.Wd2 hg4 30.Wg2 Hh6 31.hg4 Sd5 32.Gd5 Gd5 33.Wh2 We3 34.Hd4 Wh3 35.Hf4 Wh2 36.Hh2 He3 37.Hf2 He4 38.Hg3 We8 39.Gf4 Hc2 40.Ge5 We5 i białe poddały się. 10.Obrona Bogoljubowa [E11] De Lange (Norwegia) Noradounguian (Francja) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sf3 Gb4 4.Gd2 Gd2 5.Hd2 d6 6.Sc3 Sc6 7.g Gg2 e Gg4 10.de5 de5 11.Wfd1 He7 12.Sd5 Sd5 13.cd5 Gf3 14.Gf3 Sd4 15.Gg2 Sf5 16.Wac1 Sd6 17.Hc2 Wac8 18.Gh3 f5 19.e4 g6 20.We1 Se4 21.We4 fe4 22.Ge6 Kg7 23.He4 Hd6 24.Gc8 Wc8 25.We1 Wd8 26.He5 He5 27.We5 Kf6 28.f4 Wd6 29.Kf2 Wa6 30.a3 Wa4 31.Ke3 Wc4 32.Kd3 Wc1 33.We2 Wc5 34.Kd4 Wc1 35.We6 Kf7 36.We3 Wd1 37.Wd3 We1 38.Wb3 b6 39.Wc3 We7 40.Wc6 Kg8 41.We6 Wd7 42.Ke5 Kf7 43.b4 Wd8 44.b5 Wd7 45.g4 Kg7 46.f5 gf5 47.gf5 Kf7 48.a4 Wd8 49.f6 Wd7 50.Wc6 Kg6 51.Wc3 Kf7 52.Wg3 Kf8 53.Wg7 i czarne poddały się. 25

13 11.Gambit hetmański [D59] Bergraser (Francja) Lindblom (Norwegia) 1.d4 e6 2.c4 Sf6 3.Sf3 d5 4.Sc3 Ge7 5.Gg5 h6 6.Gh e3 b6 8.cd5 Sd5 9.Ge7 He7 10.Sd5 ed5 11.Gd3 Gg4 12.Wc1 c5 13.Gb1 c4 14.Hc2 g6 15.Hd2 Sd7 16.h3 Gf3 17.gf3 Sf6 18.Ke2 Kg7 19.Wcg1 Wfe8 20.h4 Sh5 21.Wg4 Kh7 22.Hc2 Hf6 23.Kf1 We3 24.Whg1 We6 25.Kg2 Sf4 26.Kh2 We2 27.Hd1 Wae8 28.Kg3 Sh5 29.Kg2 W8e3 30.Kf1 Hf3 31.W4g2 Wf2 i białe poddały się. 12.Partia szkocka [C45] Hoen (Norwegia) Casa (Francja) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.d4 ed4 4.Sd4 Sf6 5.Sc6 bc6 6.Gd3 d5 7.ed5 cd Ge7 9.Sc Gg5 Ge6 11.Se2 Wb8 12.Wb1 c5 13.c3 Hd7 14.We1 Wb6 15.Sg3 Wfb8 16.Hc2 g6 17.Wed1 Sg4 18.Gf4 Gd6 19.Gd6 Hd6 20.Ge2 Sf6 21.b3 Hf4 22.Gf3 a5 23.h3 h5 24.Se2 Gf5 25.Hc1 Hh4 26.g3 Hh3 27.Sf4 Gb1 28.Sh3 Ga2 29.Wd5 Wb3 30.Wd1 Gb1 31.Sf4 Se4 32.Sd5 Kg7 33.Hf4 f5 34.Sc7 Sf6 35.He5 i czarne poddały się. 13.Obrona królewsko indyjska [E89] Camilleri (Malta) GM Uhlmann (NRD) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.f Ge3 Sbd7 7.Hd2 e5 8.Sge2 c6 9.d5 cd5 10.cd5 Sb6 11.Sg3 Gd Hc7 13.Kb1 Sc4 14.Gc4 Hc4 15.Gh6 b5 16.Gg7 Kg7 17.Sf5 Gf5 18.ef5 b4 19.Se2 Wfc8 20.fg6 hg6 21.g4 Wc5 22.Sg3 Wac8 23.Wc1 Hd5 24.Hd5 Sd5 25.Se4 Wc1 26.Wc1 Wh8 27.Sd6 Wh2 28.Sc4 We2 29.Sa5 e4 30.fe4 We4 31.Wc5 Se3 32.g5 Wg4 33.Kc1 Sf5 34.Sc6 a6 35.Wa5 Wc4 i białe poddały się. 14.Partia hiszpańska [C77] Pietzsch (NRD) Soler (Malta) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.d3 d6 6.c3 b5 7.Gb3 Ge7 8.Sbd2 Sa5 9.Gc2 c5 10.Sf1 Sc6 11.Sg3 g6 12.h3 Gf Gg7 14.Ge d4 He7 16.d5 Sb8 17.a4 Gd7 18.ab5 Gb5 19.Gd3 c4 20.Ge2 Wc8 21.Sd2 Hc7 22.b3 a5 23.Gc4 Gc4 24.Sc4 Sbd7 25.Wa4 h5 26.Hc2 Wcb8 27.Wfa1 Wb5 28.Sa3 Wbb8 29.Se2 Hb7 30.Sc1 Hc7 31.Wc4 Hd8 32.Wc6 Se8 33.Sc4 Gf8 34.f3 Wb7 35.Hf2 Sb8 36.Wb6 Hc8 37.Wb7 Hb7 38.Wa5 Sa6 39.Ha2 Sec7 40.b4 Wd8 41.Ha4 Ge7 42.b5 Sc5 43.Gc5 dc5 44.Wa7 i czarne poddały się. 26

14 15.Debiut Retiego [A04] Gouder (Malta) Malich (NRD) 1.Sf3 f5 2.d3 Sf6 3.g3 g6 4.Gg2 Gg d6 6.Sc Gg5 h6 8.Gf6 Gf6 9.Hc1 Gg7 10.e4 e6 11.ef5 gf5 12.Se2 e5 13.Sh4 c6 14.f4 Hb6 15.Kh1 e4 16.Wb1 d5 17.Sg6 We8 18.Se5 Sd7 19.d4 Sf6 20.Hd2 Ge6 21.Gh3 a5 22.a3 Hc7 23.Sc3 Sh7 24.Sd1 Wf8 25.Se3 b6 26.c3 Wae8 27.He2 Wf6 28.Wbc1 Wd8 29.c4 dc4 30.Wc4! Gc4 31.Hc4 Kh8 32.Gf5 Sf8? 33.Ge4 b5 34.Hd3 Se6 35.S3g4! (Białe zastawiły pułapkę. Jeśli teraz 35 Wd4, to 36.Sf6!! Wd3?? 37.Sg6 i mat!) 35 Sc5 36.Sf6 He5 37.fe5 Sd3 38.Gd3 Wd4 39.Gg6 Wd2 40.Se4 Wd5 41.e6 i czarne poddały się. Sensacyjna partia! 27

15 16.Obrona królewsko indyjska [E95] Dittmann (NRD) Fenech (Malta) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Ge2 Sbd7 6.Sf c6 8.We1 e5 9.Gf1 Hc7 10.Hc2 a6 11.Gd2 We8 12.d5 cd5 13.cd5 b5 14.Wac1 Sb6 15.Hb3 Hd8 16.Sd1 Gg4 17.Ga5 Sfd7 18.Wc6 Gf8 19.Sd2 Gd1 20.Wd1 Hb8 21.Hh3 Wc8 22.Wdc1 Wc6 23.Wc6 Wa7 24.b3 Sc8 25.He3 Se7 26.Wc2 Wb7 27.b4 Ha7 28.Ha7 Wa7 29.g3 f5 30.ef5 gf5 31.a4 Sd5 32.ab5 ab5 33.Gb5 S5b6 34.Wc6 Wb7 35.Ga6 Wb8 36.Sc4 Sc4 37.Gc4 Kh8 38.Ge6 Wb7 39.Wc7 Wc7 40.Gc7 Sf6 41.b5 Se4 42.b6 Sc5 43.Gd5 Kg7 44.b7 Sb7 45.Gb7 Kf6 46.Kf1 e4 47.Ga5 Kg5 48.Gd2 Kg6 49.Gc3 Ge7 50.Gc6 Gf6 51.Gf6 Kf6 52.Ke2 Ke5 53.f4 ef3 54.Kf3 d5 55.Gb5 h5 56.h4 d4 57.Gd3 i czarne poddały się. 17.Obrona sycylijska [B45] Pustina (Albania) IM Böök (Finlandia) 1.e4 c5 2.Sf3 Sc6 3.d4 cd4 4.Sd4 e6 5.Ge3 Sf6 6.Sc3 Gb4 7.Gd3 d5 8.Sc6 bc6 9.e5 d4 10.ef6 dc3 11.b3 Hf a3 Ge7 14.Gd4 Hg5 15.Gc3 Gf6 16.Gf6 Hf6 17.Hh5 g6 18.Hc5 Gb7 19.Wad1 Wfd8 20.Ge4 Wd1 21.Wd1 Wd8 22.Wd8 Hd8 23.h3 a6 24.a4 h5 25.b4 Hd7 26.Gf3 Kg7 27.Hb6 h4 28.b5 ab5 29.ab5 Hd2 30.bc6 Hc1 31.Kh2 Hf4 32.g3 Hf3 33.cb7 hg3 34.fg3 He2 35.Kg1 Hd1 36.Kf2 Hc2 37.Ke3 Hc3 38.Kf2 Hd2 39.Kf3 Hd3 40.Kf2 Hd2 41.Kf3 Hd3 42.He3 Hf1 43.Hf2 Hb5 44.Hd4 e5 45.Ha7 Hd3 46.Kf2 Hd2 i remis. 18.Gambit hetmański [D22] Rantanen (Finlandia) Hoxha (Albania) 1.d4 d5 2.c4 dc4 3.e3 a6 4.Gc4 e6 5.Sf3 b5 6.Gd3 Gb7 7.Sc3 Sd c5 9.He2 Sgf6 10.a3 Ge7 11.Wd1 cd4 12.ed Gg5 g6 14.Se5 Sd5 15.Gh6 We8 16.Se4 f5 17.Sg3 Se5 18.de5 Gg5 19.Gg5 Hg5 20.Hd2 f4 21.Se4 He5 22.Sc5 Gc6 23.We1 Hd6 24.Wac1 Sf6 25.Hc2 Gd5 26.Gg6 We7 27.Se4 He5 28.Sf6 Hf6 29.Ge4 Wd8 30.Gd5 Wd5 31.He4 Hd4 32.Hf3 h6 33.Wcd1 Hc4 34.b3 Wd1 35.Wd1 Hc2 36.h4 Kh7 37.Wd8 e5 38.Ha8 Hc1 39.Kh2 Hc5 40.Wh8 Kg6 41.He4 Kg7 42.Wh7 i czarne poddały się. Ylvi Pustina Zdjęcie: 28

16 19.Obrona sycylijska [B43] Konci (Albania) Räisä (Finlandia) 1.e4 c5 2.Sf3 e6 3.d4 cd4 4.Sd4 a6 5.Sc3 Hc7 6.Gd3 Sc6 7.Sc6 dc e5 9.Ge3 Sf6 10.h3 Ge7 11.Kh1 Ge6 12.f4 ef4 13.Gf4 Gd6 14.Gd6 Hd6 15.He2 He5 16.Wf Waf1 Wad8 18.Hf2 c5 19.Hg3 Hg3 20.Wg3 Sd7 21.Sd5 Se5 22.c4 Kh8 23.b3 f6 24.Kg1 Gf7 25.We1 Wfe8 26.Wge3 Gg6 27.Gf1 Kg8 28.Sc7 We7 29.Sd5 We6 30.Kf2 Wed6 31.Kg1 Kf7 32.Kf2 Ke6 33.Kg1 Kd7 34.Kf2 b6 35.Wd1 Kc6 36.Se7 Kb7 37.Sd5 We8 38.Wde1 Kc6 39.Kg1 Wd7 40.Kf2 Kb7 41.Kg1 Gf7 42.Kf2 Gg6 43.g4 h6 44.Kg3 Ka7 45.Kf2 Gh7 46.Kg3 Gg8 47.Kf4 Wb8 48.Wc1 We8 49.Wce1 Kb7 50.Kg3 Wdd8 51.Kf4 Ge6 52.Kg3 Wh8 53.Ge2 Gf7 54.Wg1 Wd7 55.Kf4 We8 56.We1 Wd6 57.Gf1 Sg6 58.Kg3 We5 59.Sf4 Sf4 60.Kf4 Wd2 61.Wd3 Wd3 62.Gd3 Kc6 63.Wd1 Kd6 64.Ge2 Ke7 65.h4 g5 66.hg5 hg5 67.Ke3 We6 68.Wd2 Wd6 69.Wd6 Kd6 70.Gf1 Ke5 71.Gd3 Gg6 72.a4 Gh7 73.Gc2 Gg8 74.Gd3 Gf7 75.Gc2 Ge8 76.Gd3 Gc6 77.Gc2 b5 78.cb5 ab5 79.a5 Kd6 80.Gd1 Ke5 81.Gc2 Gd7 82.a6 Gc6 83.a7 c4 i remis. 20.Partia pionem hetmańskim [A40] Fred (Finlandia) Veizaj (Albania) 1.d4 g6 2.Sf3 Gg7 3.Gf4 c5 4.c3 Hb6 5.Hc1 cd4 6.cd4 Sc6 7.e3 d6 8.Sc3 Sf6 9.Ge Sh5 11.Gg3 Sg3 12.hg3 Gg4 13.Hd2 Wac8 14.Wfc1 e6 15.Wab1 Ha5 16.a3 Hh5 17.b4 Wfd8 18.Sh2 Ge2 19.Se2 Se7 20.Sf3 Hb5 21.Wc8 Wc8 22.Wc1 Wc1 23.Sc1 Kf8 24.Hc2 Ke8 25.Sd3 Hc6 26.Hc6 Sc6 27.Kf1 h6 i remis. 29

17 Grupa: 2 Wyniki I rundy: Indie 1,5 : 2,5 Holandia ZSRR 4,0 : 0,0 Monako Filipiny 1,0 : 3,0 Portugalia Austria 1,5 : 2,5 Polska Włochy 0,0 : 4,0 Argentyna Trwa partia Manuel Aaron Max Euwe Zdjęcie: Archiwum autora 30

18 Najsilniejsza grupa! Ekipy ZSRR i Argentyny wydawały się poza zasięgiem, ale o trzecie premiowane awansem miejsce walczyć miały Polska, Holandia i Austria, chociaż Polacy twierdzili, że ekipa holenderska jest obiektywnie od nich silniejsza. Głównym zainteresowaniem cieszył się mecz ZSRR Monako. Mówiono żartobliwie, że sowiecka ekipa wystąpiła w osłabionym składzie, bowiem jeszcze nie dojechał do Lipska nowo kreowany mistrz świata Michaił Tal. Mecz był krótki i oczywiście przyniósł Rosjanom komplet punktów. Sensacyjnie przebiegał mecz Indie Austria. Młodziutki i sympatyczny student z Madrasu, Manuel Aaron po świetnej grze pokonał byłego mistrza świata Euwego! Partia Wahi Bouwmeester została odłożona w końcówce hetmańskiej z przewagą piona u Holendra. W dogrywce Bouwmeester zdołał wymienić hetmany, ale zakończenie pionowe okazało się remisowe. W partiach Donner Sapre i Prins Seth Hindusi nie mieli nic do powiedzenia i chociaż partie trwały po pełne pięć godzin, przegrali. Polacy nie kryli radości widząc kłopoty Holendrów z Hindusami. Zresztą przez cały okres eliminacji, przy meczach Holendrów warowali Polacy, a przy polskich stolikach straż pełnili Holendrzy. Szachiści polscy wypełnili pierwszy punkt planu awansu do finału głównego zwyciężając bezpośredniego rywala ekipę Austrii. Najciekawsza była partia Lokvenc Tarnowski. Lata mijały, a Josef Lokvenc, uczestnik Olimpiad Szachowych w Londynie 1927, Hadze 1928, Hamburgu 1930 i Pradze 1931 oraz wszystkich powojennych z wyjątkiem Dubrownika 1950, ciągle był w znakomitej formie. Następna Olimpiada odbyła się w Złotych Piaskach (Bułgaria) w 1962 roku i była ostatnim występem olimpijskim tego znakomitego mistrza międzynarodowego z Austrii. Tarnowski po dobrej grze wygrał dwa piony i Lokvenc poddał się rezygnując z możliwości odłożenia partii. Śliwa był przeziębiony i grał niepewnie przeciwko Robatschowi. Austriak ofiarował dwa piony za atak i Śliwa po nienajlepszej obronie skapitulował. Karl Robatsch rozegrał eliminacje doskonale i wygrywał partię po partii. Pokonanie Śliwy rozpoczęło jego piękną serię czterech z rzędu zwycięstw. Plater po spokojnej grze zremisował z Benim. Partia Kostro Janetschek została odłożona w trochę gorszej pozycji dla Polaka. Nocna analiza wykazała jednak, że Austriak nie ma szans na wygraną i że forsowanie wydarzeń może skończyć się dla niego tragicznie. Polacy późną nocą udali się na spoczynek z nadzieją, że Janetschek będzie chciał wygrać za wszelką cenę. Bardzo pomógł im kapitan zespołu austriackiego, który nakazał grać dogrywkę na wygraną! Janetschek przeszarżował i Polacy wygrali nie tylko dogrywaną partię, ale i cały mecz z finalistą poprzedniej Olimpiady! Ekipa Argentyny mimo wyraźnie osłabionego składu, bez problemów rozniosła zespół włoski. Partie były zaciekłe, ale żadna z nich nie musiała być dogrywana. W meczu Filipiny Portugalia, De Oliveira pokonał Villanuevę w miniaturce i Portugalczycy objęli prowadzenie. Pozostałe trzy gry zakończyły się dopiero w dogrywkach. Ostatecznie Filipińczycy zdołali uzyskać tylko dwa remisy na pierwszych dwóch szachownicach. 31

19 Stan po I rundzie: 1 2 Argentyna i ZSRR 4,0 3 Portugalia 3,0 4 5 Polska i Holandia 2,5 6 7 Indie i Austria 1,5 8 Filipiny 1, Monako i Włochy 0,0 21.Obrona hetmańsko indyjska [E12] Aaron (Indie) GM Euwe (Holandia) 1.d4 Sf6 2.Sf3 b6 3.c4 Gb7 4.Sc3 e6 5.Gg5 h6 6.Gh4 Ge7 7.e3 d6 8.Gd3? (To kosztuje piona; należało grać 8.Gg3 lub 8.Gf6) 8 g5 9.Gg3 g4 10.Sd2 Gg2 11.Wg1 Gb7 12.e4 e5 13.d5 Sbd7 14.f3 h5 15.Ge2 gf3 16.Gf3 Sf8 17.He2 Sg Gc8 19.Sf1 h4 20.Ge1 Sf4 21.Hc2 Gh3 22.Se3 Hd7 23.Gf ? (Samobójczy ruch; białe od razu mogą rozpocząć atak na skrzydle hetmańskim) 24.a4 Kb7 25.b4 c5 26.dc6 Hc6 27.Scd5 S6d5 28.Sd5 Sd5 29.ed5 Hc8 30.c5! Wdg8 31.c6 Kc7 32.a5 ba5 33.Ha4 Kd8 34.Ha5 Hc7 35.Ha7 Ha7 36.Ga7 Gg5 37.Kb2 Ke7 38.b5 Wa8 39.Wg5 Wa7 40.b6 Wa4 41.b7 Wb8 42.Wa1 Wb4 (Albo 42 Wa1 43.Ka1 Kd8 Wg7!) 43.Kc3 W4b7 (Rozpacz) 44.cb7 Wb7 45.Wh5 Wc7 46.Kd3 Gd7 47.Wh4 Gf5 48.Ge4 Ge4 49.We4 Wc5 50.Wa7 Kf6 51.We2 Wd5 52.Ke3 Ke6 53.Wd2 Wb5 54.Wa6 Wb3 55.Kf2 i czarne poddały się. Uwagi: Władysław Litmanowicz, grudzień 1960 r. 32

20 Drezno 1960 Od lewej: Andrzej Adamski, Manuel Aaron i Rafał Marszałek Zdjęcie: Andrzej Filipowicz 22.Obrona Nimzowitscha [E30] GM Donner (Holandia) Sapre (Indie) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4 4.Gg5 h6 5.Gh4 c5 6.d5 e5 7.Hc2 d6 8.f3 Sbd7 9.e3 Ha5 10.Sge2 b5 11.cb5 a6 12.ba6 Ga6 13.e4 c4 14.Sc g4 Sh7 16.Kf2 Wab8 17.Kg2 Gc3 18.Hc3 Hc3 19.bc3 Wb2 20.Se2 g5 21.Gf2 Wfb8 22.h4 Sc5 23.Gc5 dc5 24.h5 Sf6 25.Kg1 Se8 26.Wh2 Sd6 27.Sg3 Kf8 28.Wb2 Wb2 29.Se2 Ke7 30.Kf2 Sb5 31.a4 Sc3 32.Ke1 Se2 33.Ge2 Kd6 34.Wc1 Wb4 35.Gd1 Gc8 36.Kd2 Gd7 37.Wa1 Gc8 38.Gc2 c3 39.Kc3 Ga6 40.Gd3 Gd3 41.Kd3 Kc7 42.a5 Kb7 43.a6 Ka7 44.Kc3 Wd4 45.Wa5 c4 46.Wa4 Wd3 47.Kc4 Wf3 48.d6 i czarne poddały się. 33

21 23.Obrona Caro Kann [B10] Wahi (Indie) IM Bouwmeester (Holandia) 1.e4 c6 2.f4 d5 3.ed5 cd5 4.Sf3 Sc6 5.d4 Gf5 6.Gb5 e Hb6 8.Ga4 Gd6 9.Kh1 Sf6 10.c Se5 Wac8 12.Sd2 Wfd8 13.g4 Ge4 14.Se4 Se4 15.He2 f6 16.Sd3 Hc7 17.Sf2 f5 18.gf5 ef5 19.Se4 fe4 20.Gb3 Hf7 21.f5 Sa5 22.Gf4 Gf4 23.Wf4 Wc6 24.Wg1 Sb3 25.ab3 Kh8 26.c4 Wf6 27.cd5 Wf5 28.We4 Hd5 29.Hg2 Wg5 30.Hf3 h6 31.Wg5 Hg5 32.Wg4 Hc1 33.Wg1 Hb2 34.Wd1 Hc2 35.d5 Wd6 36.Hf8 Kh7 37.Hd6 Hd1 38.Kg2 Hc2 39.Kf1 Hf5 40.Ke2 a5 41.Kd2 b5 42.Hc6 Hf4 43.Kd3 a4 44.ba4 ba4 45.d6 a3 46.d7 a2 47.Ha8 Hf5 48.Ke2 He5 49.Kf3 a1h 50.Ha1 Ha1 51.d8H Hf6 52.Hf6 gf6 53.Kf4 Kg6 54.Kg4 f5 55.Kf4 Kf6 56.Kf3 Ke5 57.Ke3 f4 58.Kf3 Kf5 59.Kf2 Kg4 60.Kg2 h5 61.Kf2 Kf5 62.Kf3 Ke5 63.Kf2 Ke4 64.Ke2 h4 65.Kf2 f3 66.Ke1 Kf4 i remis. 24.Obrona sycylijska [B54] IM Prins (Holandia) Seth (Indie) 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.f3 Sc6 6.c4 g6 7.Ge3 Gg7 8.Hd Ge2 Sd Sd4 11.Gd4 Gd4 12.Hd4 Hb6 13.Wd1 Hd4 14.Wd4 Sc5 15.Sc3 Ge6 16.f4 Wac8 17.g4 f6 18.h4 Gf7 19.Wf1 Wc6 20.g5 e5 21.Wd2 fg5 22.fg5 Ge6 23.b4 Sd7 24.b5 Wc7 25.Wd6 Gc4 26.Wd7 Wd7 27.Gc4 Kg7 28.Wf8 Kf8 29.Sd5 Wd8 30.Sf6 Wc8 31.Gd5 b6 32.Sd7 Ke7 33.Se5 Wc5 34.Sc6 Kd6 35.Sa7 Ke5 36.Gc6 Kf4 37.Sc8 Kg3 38.Kf1 Kh4 39.Sb6 Kg5 40.Sd7 Wc1 41.Ke2 h5 42.Kd2 Wc4 43.b6 i czarne poddały się. 25.Partia angielska [A25] GM Botwinnik (ZSRR) Kostjoerin (Monako) 1.g3 e5 2.c4 Sf6 3.Sc3 Sc6 4.Gg2 d6 5.d3 Ge7 6.Wb1 Gd7 7.b4 Hc8 8.Gd h3 Sd8 10.e3 Gc6 11.e4 Se6 12.Sge2 Sh5 13.Sd5 Gd Gd7 15.Kh2 c6 16.Se3 g6 17.f4 Gf6 18.Sg4 ef4 19.Sf6 Sf6 20.gf4 h5 21.He1 Kh7 22.f5 Sg7 23.Hh4 Sg8 24.f6 Hd8 25.Sg3 We8 26.d4 We6 27.Gg5 i czarne poddały się. 26.Partia pionem hetmańskim [D04] Fauconnier (Monako) GM Keres (ZSRR) 1.Sf3 d5 2.d4 Sf6 3.e3 c5 4.c3 Gg4 5.Ha4 Gd7 6.Hc2 e6 7.Sbd2 Sc6 8.Gd3 Wc8 9.a3 cd4 10.ed4 Gd We1 We8 13.Sf1 e5 14.de5 Se5 15.Se5 Ge5 16.Gg5 h6 17.Gh4 Gc6 18.Wad1 Ha5 19.Gf5 Wa8 20.f4 Gf4 21.Gf6 gf6 22.Ge6 We6 23.We6 Ga4 24.b3 Gb3 25.We8 We8 26.Hb3 Hc5 27.Wd4 Ge5 i białe poddały się. 34

22 27.Partia angielska [A15] GM Korcznoj (ZSRR) Perrottey (Monako) 1.c4 e6 2.g3 Sf6 3.Gg2 Ge7 4.Sf3 d6 5.d4 Sc6 6.Sc3 d Se5 Wb8 9.e3 Sd7 10.Sd7 Hd7 11.cd5 Sb4 12.e4 ed5 13.a3 Sa6 14.Sd5 c6 15.Se7 He7 16.Gf4 Wa8 17.Hb3 g5 18.Ge3 Wd8 19.Wac1 Wd6 20.f4 g4 21.f5 Hd8 22.Hd1 h5 23.h3 c5 24.d5 Hf6 25.Wf2 Wb6 26.hg4 i czarne poddały się. Debiut olimpijski jednego z najwybitniejszych szachistów w historii! Wiktor Korcznoj do dnia dzisiejszego jest nie tylko aktywnym, ale i silnym szachistą! 28.Atak królewsko indyjski [A08] Angles d Auriac (Monako) GM Smysłow (ZSRR) 1.Sf3 Sf6 2.g3 d5 3.Gg2 c5 4.d4 e cd4 6.Sd4 Gc5 7.Sb3 Gb6 8.Gg5 h6 9.Gf4 Sc6 10.Sc3 e5 11.Gd Sa4 Gc7 13.Sac5 He7 14.e4 Gg4 15.Hc1 Sd4 16.Sd4 ed4 17.Sb3 de4 18.Sd4 Gb6 19.Ge3 Sd5 20.h3 Gf3 21.Sf5 Hf6 22.Gb6 Hf5 23.Ge3 Wfe8 24.a3 Wac8 25.c3 h5 26.h4 Wc6 27.Kh2 Sf6 28.Gf4 Sg4 29.Kg1 Wd8 30.Hc2 Gg2 31.Kg2 Wg6 32.He2 Wd3 33.Ge3 Hd5 34.Wad1 Se3 35.fe3 Hd6 i białe poddały się. 29.Obrona królewsko indyjska [E62] Campomanes (Filipiny) Durao (Portugalia) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.g Gg2 d6 6.Sf3 Sc e5 8.de5 Se5 9.Se5 de5 10.Hd8 Wd8 11.Gg5 Wd4 12.Sd5 Sd5 13.cd5 Gg4 14.Ge3 Wb4 15.b3 Ge2 16.Wfe1 Gd3 17.Wac1 Wc8 18.d6 c6 19.Ga7 Wb5 20.Wc3 e4 21.d7 Wf8 22.Wc5 Wb4 23.Wcc1 Wd8 24.Gc5 Gf8 25.Gb4 Gb4 26.Wed1 Ga3 27.Wc3 Gb4 28.Wcd3 ed3 29.Wd3 Kf8 30.Wd4 Gc5 31.Wc4 Ge7 32.Wd4 Gc5 33.Wd3 h6 34.Gh3 f5 35.Wf3 Ke7 36.Wc3 Gd4 37.Wc2 Wd7 38.Gf1 c5 39.Gc4 Kd6 40.Kg2 We7 41.Kf3 Ke5 42.h4 Kf6 43.a4 We1 44.a5 Wb1 45.Ke2 Wb2 46.Wb2 Gb2 47.Kd3 Ga3 48.Gd5 Gb4 49.Kc4 Ga5 50.Kd3 b5 51.Gg8 Gb6 52.Ke2 c4 53.bc4 b4 54.c5 Gc5 55.f4 i remis. 30.Obrona Robatscha [B06] Ribeiro (Portugalia) Reyes (Filipiny) 1.e4 g6 2.d4 Gg7 3.Ge3 c5 4.c3 Sf6 5.f3 cd4 6.cd Sc3 d6 8.Gc4 Sc6 9.Sge2 a6 10.a4 Gd Wb8 12.Sc1 Sa5 13.Ge2 b5 14.ab5 ab5 15.b3 Hc7 16.Hd2 Wfc8 17.Sb5 Gb5 18.Ha5 Ha5 19.Wa5 Ge2 20.Se2 Wb3 21.Wc1 Wc1 22.Gc1 h5 23.Wa7 e6 24.Gg5 Wb2 25.Kf1 Wb1 26.Kf2 Wb2 27.Wa8 Kh7 28.Wa6 Se8 29.Ge3 Wc2 30.Wa7 Sc7 31.Wb7 f5 32.h3 fe4 33.fe4 g5 34.Gg5 Gd4 35.Ge3 Ge5 36.Kf3 Kg6 37.h4 Se8 38.Gg5 Sf6 39.Gf6 Kf6 40.Wb3 Wa2 41.g3 Wa1 42.Sf4 Gf4 43.Kf4 Wa4 44.Kf3 Ke5 45.We3 Kd4 46.Wb3 e5 47.We3 Wa8 48.We1 Wf8 49.Kg2 Wf6 50.We2 Kd3 51.We1 Kd2 52.Wa1 Ke3 53.We1 Kd3 54.Kg1 We6 55.Kf2 Wh6 56.We3 Kd4 57.We1 Wf6 58.Kg2 Kd3 59.g4 i remis. 35

23 31.Partia angielska [A13] De Castro (Filipiny) Goncalves (Portugalia) 1.Sf3 Sf6 2.c4 e6 3.g3 d5 4.b3 c6 5.Gb2 Sbd7 6.Gg2 Hb6 7.d3 Gc dc4 9.dc4 Se4 10.e Sd4 Sdf6 12.Hc2 e5 13.Ge4 ed4 14.ed4 Gd4 15.Gg2 Gf5 16.Gd4 Hd4 17.Hc3 Wad8 18.Hd4 Wd4 19.Sc3 Wd2 20.Wfd1 Wc2 21.Wac1 Wb2 22.h3 h5 23.Wd4 We8 24.Wf4 g6 25.Gf3 Sh7 26.g4 Sg5 27.Gg2 hg4 28.hg4 Se6 29.Wf3 Gg4 30.Wg3 Gf5 31.Gf3 Sf4 32.Wf1 Wc2 33.Gd1 Wd2 34.Gg4 Gd3 35.Wc1 Ge2 36.We1 Kg7 37.Ge2 Se2 38.Se2 Wee2 39.We2 We2 40.a4 Wb2 (W tym miejscu partię odłożono) 41.Kg2 f5 42.Wd3 Kf6 43.Kg3 g5 44.f4 g4 45.Wd6 Ke7 46.Wd3 We2 47.Kh4 Kf6 48.Wd6 We6 49.Wd8 We7 50.Wd6 We6 51.Wd4 We8 52.Wd6 Ke7 53.Wg6 Kf7 54.Wd6 Wg8 55.b4 g3 56.Wd1 g2 57.Wg1 Wg4 58.Kh3 Wf4 59.Wg2 Wc4 60.Wb2 Wg4 61.a5 a6 i białe poddały się. 32.Obrona sycylijska [B71] De Oliveira (Portugalia) Villanueva (Filipiny) 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 g6 6.f4 Gg7 7.e5 de5 8.fe5 Sfd7 36

24 9.e6 Sf6 10.ef7 Kf7 11.Gc4 e We8 13.Gg5 Sc6 14.Sc6 bc6 15.Se4 Hb6 16.Kh1 Wd8 17.Hf3 Kg8 18.Sf6 Kh8 19.Sg4 Wf8 20.Hf8 i czarne poddały się. Trwa partia Lokvenc (po lewej) Tarnowski Zdjęcie: Szachy numer 12/ Atak królewsko indyjski [A08] IM Robatsch (Austria) IM Śliwa (Polska) 1.e4 e6 2.d3 d5 3.Sd2 c5 4.g3 Sc6 5.Gg2 Ge7 6.Sgf3 Sf b6 8.e5 Sd7 9.We1 Hc7 10.He2 Gb7 11.c3 d4 12.cd4 Sd4 13.Sd4 cd4 14.Gb7 Hb7 15.Hg Sb3 Wfd8 17.Gh6 g6 18.Gg5 Gg5 19.Hg5 Hd5 20.Hf4 Sc5 21.Sc5 bc5 22.b3 a5 23.h4 h5 24.g4 hg4 25.We4 Wdc8 26.h5 gh5 27.Hh6 Wc7 28.Wae1 Hd8 29.Kg2 Hf8 30.Hh5 f5 31.ef6 Hf6 32.Wg4 Wg7 33.Wee4 Waa7 34.Hc5 e5 35.Ha7 i czarne poddały się. 34.Partia szkocka [C47] IM Plater (Polska) IM Beni (Austria) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Sc3 Sf6 4.d4 ed4 5.Sd4 Gb4 6.Sc6 bc6 7.Gd3 d5 8.ed5 cd Gg5 c6 11.Hf3 Gd6 12.Wae1 Wb8 13.Sd1 h6 14.Gf6 Hf6 15.Hf6 gf6 16.c3 Gd7 17.We2 Wfe8 18.Wfe1 We5 19.Se3 Wbe8 20.g3 Gc5 21.Kg2 Kf8 22.Sc2 Gg4 23.f3 We2 24.We2 We2 25.Ge2 Gd7 26.Sd4 Ke7 27.f4 Kd6 28.Gh5 Ke7 29.Kf3 Gb6 30.Gg4 c5 31.Sf5 Gf5 32.Gf5 c4 i remis. 37

25 Kazimierz Plater Zdjęcie: Szachy numer 12/ Obrona słowiańska [D13] IM Lokvenc (Austria) Tarnowski (Polska) 1.d4 d5 2.c4 c6 3.cd5 cd5 4.Sc3 Sf6 5.Sf3 e6 6.Gf4 Gb4 (Ulubiony wariant Tarnowskiego) 7.Ha4 Sc6 8.Se5 Ha5 9.Ha5 Sa5 10.e3? (To jest przyczyna trudności, w jakie wpadają białe; należało grać bezwzględnie 10.Gd2 z równą grą) 10 Se4 11.Wc1 Sc3 12.bc3 Ga3 13.Wb1 f6 14.Gb5 Ke7 15.Sf3 Gd7 16.Kd2 Gb5 17.Wb5 b6 (Wytworzona końcówka jest dość trudna dla białych z uwagi na słabość piona c3 ; trzeba przy tym pamiętać, że białe nie mogą dopuścić do końcówki gońcowej, z uwagi na złego gońca; gra Tarnowskiego w tej części partii sprawia bardzo dodatnie wrażenie) 38

26 18.Kd3 Whc8 19.Sd2 Wc6 20.Sb1 Wac8 21.Kc2 Gd6 22.Gd6 Kd6 23.We1 Wc4 24.Kd3 Wa4 25.We2 e5 26.f3 (Nieco lepsze było 26.e4) 26 ed4 27.ed4 Sc4 28.Wb4 Wa5 29.g3 a6 30.a4 Wc7 31.Sd2 (To kosztuje piona, ale pozycja białych jest już nie do utrzymania) 31 Wa4! 32.Sb1 (32.Wa4 Sb2) 32 Wa1 33.Sd2 b5 34.Wb1 Wb1 35.Sb1 We7 36.Wf2 We1 37.Kc2 Wf1! 38.We2 (Wchodziło w rachubę 38.Wf1 Se3 39.Kd3 Sf1 40.Ke2 Sh2 41.Kf2, ale po Sf3 czarne mają trzy piony za skoczka i łatwo wygrywają) 38 Wf3 39.Sd2 Sd2 40.Kd2 Kd7 41.Kc2 a5 i białe poddały się. Uwagi: Władysław Litmanowicz, grudzień 1960 r. 36.Partia hiszpańska [C92] Kostro (Polska) Janetschek (Austria) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf Ge7 6.We1 b5 7.Gb3 d6 8.c h3 Sd7 10.d4 Sb6 11.Sbd2 Gf6 12.Sf1 Sa5 13.Gc2 c5 14.Se3 cd4 15.cd4 Sc6 16.d5 Sb4 17.Gb1 a5 18.He2 Gd7 19.Gd2 Sa4 20.a3 Sa6 21.b4 ab4 22.ab4 Hb8 23.Wc1 Wc8 24.Wc8 Hc8 25.Gd3 Hb7 26.Wa2 Sc7 27.Sd1 Gd8 28.g4 Sb6 29.Wa8 Ha8 30.Sc3 Ha6 31.Se1 Sc4 32.Gc4 bc4 33.Sc2 Sa8 34.He1 Sb6 35.Hc1 h5 36.f3 Sa4 37.Ha3 Gb6 38.Kg2 Ha7 39.gh5 Gg1 40.Sd1 Gd4 39

27 41.Gc3 (Zapisane posunięcie) 41 Hb6 (Do remisu prowadziło 41 Sc3 42.Ha7 Ga7 43.Sc3) 42.Ge1! c3 43.Hc1! f6 44.Gf2 Gf2 45.Sf2 Hb5 46.h6 He2 47.hg7 Gb5 48.Hd1 Sb2 49.He2 Ge2 50.Sg4! (Już teraz czarne muszą przegrać) 50 Sd1 51.Sf6 Kg7 52.Se8 Kh6 53.Sd6 Gd3 54.Sf5 Kg5 55.Sfe3 Se3 56.Se3 c2 57.Sc2 Gc2 58.b5 Gd3 59.b6 Ga6 60.h4 i czarne poddały się. Olimpiada w Lipsku Jerzy Kostro Zdjęcie: Szachy numer 1/ Obrona sycylijska [B47] Contedini (Włochy) GM Najdorf (Argentyna) 1.e4 c5 2.Sf3 Sc6 3.d4 cd4 4.Sd4 e6 5.Sc3 Hc7 6.a3 Sf6 7.Ge3 a6 8.f4 d5 9.e5 Sd7 10.Hg4 Sc5 11.b4 Se4 12.Se4 de4 13.Ge2 Gd g6 15.Sb3 Se7 16.Gc5 b6 17.Gd6 Hc2 18.Sd4 Hc3 19.Wfd1 Sd5 20.Gf8 Wf8 21.Hg3 Hg3 22.hg3 Ke7 23.Wac1 Wfc8 24.Wc8 Wc8 25.Ga6 Wc3 26.f5 gf5 27.Sf5 ef5 28.Wd5 Wa3 29.Ge2 Wg3 30.Wd6 Wg6 i białe poddały się. 38.Partia angielska [A16] GM Eliskases (Argentyna) Tamburini (Włochy) 1.c4 Sf6 2.Sc3 d5 3.cd5 Sd5 4.g3 g6 5.Gg2 c6 6.Sf3 Gg d4 Sc7 9.Hc2 Gg4 10.Wd1 Sd7 11.h3 Gf3 12.Gf3 Hc8 13.Gg2 e5 14.de5 Se5 15.f4 Sd7 16.e4 Sb6 17.Ge3 He6 18.Gf2 Wfd8 19.e5 Gf8 20.b3 f6 21.ef6 Hf6 22.Se4 Hf5 23.He2 Gg7 24.Wac1 Scd5 25.Hf3 Wd7 26.a4 Wad8 27.a5 Sc8 28.Sc5 We7 29.a6 b6 30.Sb7 Wde8 31.Wc6 Sb4 32.Wc8 Hc8 33.Sd6 Ha6 34.Gf1 Ha2 35.Gc4 Kh8 36.Se8 We8 37.We1 We1 38.Ge1 Gd4 39.Kf1 Hh2 40.Gb4 Hg1 41.Ke2 i czarne poddały się. 39.Obrona Nimzowitscha [E54] Magrin (Włochy) IM Wexler (Argentyna) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4 4.e Gd3 d5 6.Sf3 c dc4 8.Gc4 b6 9.He2 Gb7 10.Wd1 cd4 11.ed4 Sbd7 12.Gg5 Gc3 13.bc3 Hc7 14.Wac1 Gf3 40

28 15.gf3 Sd5 16.Gd3 Sf4 17.Gf4 Hf4 18.He4 Hh6 19.Kh1 Sf6 20.He3 Hh4 21.Wg1 Sd5 22.Hg5 Hg5 23.Wg5 Wac8 24.c4 Sf4 25.Gf1 Wfd8 26.Wd1 f5 27.Wd2 Kf7 28.Wg3 Wc7 29.h4 Kf6 30.Kh2 Wcd7 31.Gh3 Wd4 32.Wc2 Wd2 i białe poddały się. 40.Obrona holenderska [A88] Bazan (Argentyna) Mercuri (Włochy) 1.c4 f5 2.Sf3 Sf6 3.g3 g6 4.d4 c6 5.Gg2 Gg Sc3 d6 8.Hb3 Sa6 9.Wd1 Sc7 10.d5 c5 11.a4 Wb8 12.a5 b5 13.ab6 Wb6 14.Hc2 a6 15.b3 e5 16.de6 Se6 17.e3 He7 18.Gb2 Sc7 19.Wa3 Wb8 20.h4 h6 21.Sd5 Scd5 22.cd5 Gb7 23.Hc4 Kh7 24.Wd3 He4 25.Sd2 Hc4 26.Sc4 Se4 27.Gg7 Kg7 28.Gf3 Wfd8 29.Sa5 Wd7 30.Sb7 Wdb7 31.Wa6 Wb3 32.Ge4 Wb1 33.Kg2 fe4 34.Wc3 Wd1 35.Wd6 Wbb1 36.Wc4 Wb4 37.Wc5 i czarne poddały się. Grupa: 3 Wyniki I rundy: Tunezja 4,0 : 0,0 Dania Grecja 1,0 : 3,0 Islandia Mongolia 1,5 : 2,5 Czechosłowacja Szwecja 2,0 : 2,0 Anglia Boliwia 0,0 : 4,0 Węgry Zgodnie z decyzją Golombka, 49. letniego kapitana zespołu angielskiego, seniora w składzie odmłodzonej ekipy, obok niego, do pierwszego meczu zasiedli 26. letni Michael Haygarth i o rok starsi Jonathan Penrose oraz Peter Clarke. 31. letni Leonard Barden i drugi senior 39. letni Robert Wade dostali dzień wolny i mogli kibicować swojej drużynie, która walczyła ze Szwedami, których średnia wieku była z kolei najwyższa na Olimpiadzie! Partia Golombek Lundin, najstarszych zawodników meczu, toczyła się pod znakiem dużej przewagi pozycyjnej szachisty angielskiego, ale po wymianie hetmanów została przywrócona równowaga i podpisano remis. Na pozostałych szachownicach trwała zażarta walka. W partii Haygarth Nilsson rozegrano obronę królewsko indyjską. Anglik zrezygnował z krótkiej roszady, aby móc swobodnie przeprowadzić atak na królewskim skrzydle, zaś Nilsson za wszelką cenę starał się zamykać wszystkie linie. Jednakże po 17 f6 zamiast naturalnego 17 Hf6 wpadł w trudności. Haygarth przerzucił atak na skrzydło królewskie. Wówczas Nilsson zaczął zamykać i to skrzydło. Anglikowi udało się w końcu otworzyć jedyną linię a i opanować ją wieżami, co nadal zapewniało mu dużą przewagę pozycyjną. Nastąpiła wymiana wież, ale linia a była we władaniu białej wieży i hetmana. Młody Anglik nie znalazł jednak planu gry na wygraną i kiedy gong obwieścił koniec rundy, zrezygnował z odkładania partii, w której nadal miał dużą przewagę i podpisał remis. Partie Stahlberg Penrose i Johansson Clarke zostały odłożone. W pierwszej wytworzyła się końcówka, w której partnerzy mieli po jednej wieży, 41

29 skoczku i po cztery piony. Atutem arcymistrza szwedzkiego był wolny pion na linii h, ale pozycja była równa. Dogrywka była bardzo ciekawa. Stahlberg rozpoczął marsz wolnym pionem po drodze oddając skoczka za dwa piony przeciwnika. Kiedy pion dotarł do siódmej linii dokładnie grający Penrose na tyle skutecznie go zatrzymał, że podpisano trzeci już remis w tym meczu. W drugiej partii, w dogrywce Johansson zdołał wygrać piona, ale Clarke rozpoczął marsz swoim wolniakiem. Kiedy dotarł nim do pola b3, Szwed musiał celem jego zablokowania oddać dwa swoje wolne piony na hetmańskim skrzydle. Nastąpiły uproszczenia i także ten pojedynek zakończył się remisem. Ostatecznie w meczu Szwecja Anglia podpisano cztery bojowe remisy, które żadnej ze stron nie utrudniały walki o awans do głównego finału. Prawdziwa bomba wybuchła w meczu Tunezja Dania, w którym Duńczycy zostali ograni do suchej nitki! Jedynym ich usprawiedliwieniem był osłabiony skład, w jakim pojawili się w Lipsku. Celem odmłodzenia zespołu, zrezygnowano z doświadczonych braci Enevoldsen i Andersena. Najważniejszym jednak mankamentem był brak Benta Larsena należącego wówczas do ścisłej czołówki światowej. Do kolejnej niespodzianki doszło w meczu Mongolia Czechosłowacja. Na czwartej szachownicy, mocno stremowany debiutem, szesnastoletni bardzo utalentowany Vlastimil Hort w partii z Mjagmarsurenem pomylił się i po 24.Gb6?? stracił piona i szybko przegrał. Po tej porażce František Pithart, kapitan zespołu czechosłowackiego, dał Hortowi jeden dzień wolny, a potem, celem dania pewności siebie, wystawił na mecz ze słabiutką Boliwią. To było mądre posunięcie i Hort do końca eliminacji grał świetnie wygrywając trzy i remisując dwie partie. Zespół Boliwii w meczu z faworytami grupy, Węgrami stawił nieoczekiwany opór. Do końca rundy zdołał wygrać tylko Kluger, którego przeciwnik Salazar, w gorszej pozycji przekroczył czas. Pozostałe partie miały swój finał dopiero w dogrywkach. Partie Humerez Szabo i Mendivil Bilek przerwano w pozycjach praktycznie wygranych dla szachistów węgierskich, a pojedynek Barcza Zubieta był równy. Ponieważ Barcza zdołał w dogrywce oszukać grającego kapitana ekipy boliwijskiej, Węgrzy triumfowali do zera. Stan po I rundzie: 1 2 Tunezja i Węgry 4,0 3 Islandia 3,0 4 Czechosłowacja 2,5 5 6 Szwecja i Anglia 2,0 7 Mongolia 1,5 8 Grecja 1, Boliwia i Dania 0,0 42

30 Suren Momo 1960 Zdjęcie: Archiwum autora 41.Obrona królewsko indyjska [E91] Belkadi (Tunezja) Nielsen (Dania) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Sf Ge2 Sc a6 8.d5 Se5 9.Se5 de5 10.Ge3 e6 11.h3 ed5 12.cd5 Se8 13.Wc1 Sd6 14.Hc2 Gd7 15.Sa4 Ga4 16.Ha4 f5 17.f3 Wf7 18.Gd3 Hh4 19.Ha5 Gh6 20.Gf2 He7 21.Wce1 We8 22.We2 Gf4 23.Wfe1 Hg5 24.h4 Hf6 25.Hc3 fe4 26.Ge4 Sf5 27.Gf5 gf5 28.Hc4 Kh8 43

31 29.Hf4! ef4 30.We8 Kg7 31.W1e5! (Zadaniowe posunięcie. Ten ruch umożliwia białym przeprowadzenie gońca na pole d4 ) 31 Wd7 32.Gd4 Kf7 33.W8e6 Hd8 34.Wf5 Kg8 35.Wg5 Kf8 (Lub 35 Kf7 36.Wh6!, i jeśli 36 Wd5, to 37.Wh7 Ke6 38.Wg6 Kf5 39.Wf6 Hf6 40.Gf6 Kf6 41.Wc7!) 36.Wf6 i czarne poddały się. Uwagi M. Judowicz, Szachmaty w ZSRR, numer 1/1961 r. 42.Debiut Birda [A03] Kölvig (Dania) Lagha (Tunezja) 1.g3 d5 2.Gg2 Sf6 3.f4 c6 4.Sf3 Sbd e6 6.b3 g6 7.Ga3 Ga3 8.Sa3 He7 9.Hc Hb2 Se4 11.c4 f6 12.d3 Sd6 13.Wac1 We8 14.e3 Sf8 15.Wfe1 Gd7 16.b4 a6 17.Hb3 Wac8 18.c5 Sf7 19.e4 Hd8 20.e5 f5 21.Sc2 Kg7 22.Scd4 g5 23.Se2 g4 24.Sfd4 Sg6 25.Hc3 Kg8 26.Sb3 h5 27.Hd4 Sh6 28.Sc3 We7 29.Sa4 Wc7 30.Sb6 Ge8 31.Sc4 Wh7 32.Sd6 Wcg7 33.Kf2 Wc7 34.He3 Gd7 35.Wh1 Gc8 36.Sa5 Sf7 37.Sb3 Sf8 38.Sd4 Gd7 39.a4 Sd6 i uzyskawszy wygraną pozycję, białe nie zdążyły zagrać 40.ed6, gdyż przekroczyły czas. 43.Obrona holenderska [A85] Kahia (Tunezja) Blom (Dania) 1.d4 f5 2.c4 Sf6 3.Sc3 g6 4.Sf3 Gg7 5.Gf4 d6 6.g3 Sbd7 7.Gg2 c Sh5 9.Gd e4 Sdf6 11.We1 fe4 12.Se4 Se4 13.We4 Gf5 14.Wh4 Gf6 15.g4 Ge4 16.Sg5 Gg2 17.gh5 Gg5 18.Gg5 Gf3 19.He1 Ha5?? 20.Ha5 i czarne poddały się. 44.Obrona francuska [C14] From (Dania) Mohsen (Tunezja) 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Sf6 4.Gg5 Ge7 5.e5 Sfd7 6.Ge7 He7 7.f4 a6 8.Sf3 c5 9.Ge2 Sc cd4 11.Sd4 Hc5 12.Sd5 Sd4 13.Sc7 Hc7 14.Hd4 Hc5 15.Wfd Gf3 Wb8 17.c4 b5 18.Hc5 Sc5 19.b4 Sa4 20.c5 Gb7 21.c6 Ga8 22.Wd7 Wbc8 23.Wc1 Sb2 24.Wc5 Wfe8 25.a3 Sc4 26.a4 Sb6 27.ab5 ab5 28.Wd6 Sd5 29.Gd5 ed5 30.c7 Kf8 31.Wb6 d4 32.Kf2 Ge4 33.Wbb5 We7 34.Wb8 Wee8 35.Wc8 Wc8 36.b5 Ke7 37.b6 Gb7 38.f5 Wa8 39.Ke2 Kd7 40.Kd3 Wa4 41.Wc4 Wc4 42.Kc4 Kc6 43.g4 Kb6 44.g5 Kc7 45.Kd4 Kd7 46.h4 g6 47.e6 fe6 48.f6 Kd6 49.Ke3 e5 50.Kf2 Gd5 51.Kg3 Kc5 i białe poddały się. 45.Debiut Retiego [A05] Anastasopoulos (Grecja) Thorbergsson (Islandia) 1.Sf3 Sf6 2.g3 g6 3.Gg2 Gg d3 d6 6.e4 e5 7.Sbd2 Sbd7 8.Sc4 Sc5 9.a4 We8 10.a5 c6 11.We1 Hc7 12.Gd2 Ge6 13.Se3 Wad8 14.He2 d5 15.ed5 cd5 16.d4 ed4 17.Sd4 Gc8 18.Sb5 Hb8 19.Hf1 Sfe4 20.Gc1 a6 21.Sa3 b5 22.ab6 Hb6 23.Wb1 Gb7 24.c4 d4 25.b4 Sa4 26.Sd5 Gd5 27.cd5 Sac3 28.Sc4 Hb5 29.Wb3 Hd5 30.Hd3 Hf5 31.f4 Sd6 32.We8 We8 33.Hf5 Sf5 34.Gd2 Se4 35.Ge1 Sc3 36.Gc3 dc3 37.Se5 Ge5 38.fe5 Wc8 39.Wb1 Sd4 i białe poddały się. 44

32 46.Gambit hetmański [D59] Gudmundsson (Islandia) Aggos (Grecja) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 d5 4.Gg5 Ge7 5.e Sf3 h6 7.Gh4 b6 8.cd5 Sd5 9.Ge7 Se7 10.Gc4 Gb Sd7 12.He2 c5 13.Wfd1 cd4 14.Sd4 Sd5 15.Sd5 ed5 16.Gb5 Sc5 17.b4 Se4 18.Wac1 Wc8 19.Hb2 Hf6 20.Gd7 Wc4 21.Gb5 Wc1 22.Wc1 Wc8 23.Wc8 Gc8 24.Gc6 Ge6 25.He2 He7 26.a3 a5 27.Hb5 ab4 28.ab4 Ha7 29.Ha4 Ha4 30.Ga4 Kf8 31.f3 Sd6 32.Gb3 Ke7 33.Kf2 Se8 34.Ke2 Sc7 35.Kd3 Kd6 i remis. 47.Obrona sycylijska [B85] Papapostolou (Grecja) Gunnarsson (Islandia) 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 e6 6.Ge2 Ge7 7.Ge a6 9.f4 Gd7 10.a4 Sc6 11.Kh1 Wc8 12.Sc6 Gc6 13.Gf3 Ha5 14.He1 Kh8 15.Gd2 Hc7 16.a5 d5 17.e5 Sd7 18.Hg3 Wcd8 19.Wfc1 f6 20.ef6 Wf6 21.We1 Gd6 22.Se2 e5 23.fe5 Se5 24.Gf4 Sf3 25.Gd6 Wdd6 26.gf3 Wf3 27.Wf1 Wf1 28.Wf1 d4 29.Kg1 He7 30.Sf4 Wf6 31.h3 He4 32.Kh2 Wf4 i białe poddały się. 48.Gambit hetmański [D52] Magnusson (Islandia) Paidousis (Grecja) 1.c4 Sf6 2.d4 e6 3.Sc3 d5 4.Gg5 Sbd7 5.e3 c6 6.Sf3 Ha5 7.Gf6 Sf6 8.Sd2 Ge7 9.Gd3 Hc7 10.Wc Wd8 12.Sf3 b6 13.He2 Ga6 14.cd5 Gd3 15.Hd3 ed5 16.Ha6 Hc8 17.Ha4 Hb7 18.Se5 Wac8 19.Sd3 Sd7 20.Hb3 Sf6 21.Sa4 Wc7 22.Wc2 Wdc8 23.Wfc1 Se4 24.Se5 Gd6 25.Sf3 i remis. 49.Partia angielska [A19] Namżil (Mongolia) GM Pachman (Czechosłowacja) 1.c4 Sf6 2.Sc3 e6 3.e4 c5 4.g3 d5 5.cd5 ed5 6.ed5 Sd5 7.Gg2 Sb4 8.d4 cd4 9.Sb1 He7 10.Kf1 Gf5 11.Sa3 Gd3 12.Se2 S8c6 13.Gd f4 Sd5 15.Gd5 Wd5 16.Kf2 He6 17.Sc1 Ge4 18.We1 d3 19.Sb3 Ga3 20.ba3 We8 21.We3 Hh3 22.Hg1 Wh5 23.Wae1 f5 24.Wc1 We6 25.Wf1 Hh2 26.Ke1 Weh6 27.Sc5 Hg1 28.Wg1 Wh1 29.Wh1 Wh1 30.Kf2 Wh2 i białe poddały się. 50.Obrona Nimzowitscha [E50] GM Filip (Czechosłowacja) Momo (Mongolia) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4 4.e3 c5 5.Sf Gd3 Sc d6 8.Hc2 Ga5 9.a3 Gc3 10.Hc3 e5 11.de5 de5 12.Sg5! h6 13.Se4 Se4 14.Ge4 Ge6 15.b4! Wc8 16.Gb2 f6 (Złe było 16 f5 z powodu 17.Wd1 z następnym Sd5) 17.Wad1 He7 18.b5 Sd8 19.f4! ef4 20.ef4 Hf7 21.Wc1 f5 22.Gf3 Kh8 23.Wfe1 Wc7 24.We3 b6 25.Hd3 Wd7 26.Hc2 Kh7 27.Ge5 Hg8 28.Gc6 Sc6! 29.bc6 Wdd8 30.h4 Wfe8 31.Wg3 g6? (31 We7) 32.h5 Gf7 33.c7 Wc8 34.Hd3 Hf8 35.Wd1 He7 36.hg6 Gg6 37.Hd6 Hf7 38.Hg6! (38 Hg6 39.Wd7) i czarne poddały się. Uwagi: Josef Rejfir, Československy Šach, str. 178, rok

33 51.Obrona francuska [C11] Chalkhasuren (Mongolia) IM Fichtl (Czechosłowacja) 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Sf6 4.Gg5 de4 5.Se4 Ge7 6.Gf6 gf6 7.Sf3 b6 8.Gc4 Gb7 9.He2 Sd c6 11.Whe1 Hc7 12.Ga Kb1 Whg8 14.g3 f5 15.Sed2 h5 16.Gb7 Kb7 17.c4 Sf6 18.a3 Gf8 19.Sb3 Wg4 20.He5 Se4 21.Hc7 Kc7 22.We2 Ge7 23.Se5 Wg7 24.f3 Sc5 25.Sc5 bc5 26.Wed2 Gf6 27.f4 h4 28.d5 Ge5 29.fe5 hg3 30.hg3 ed5 31.cd5 Wd5 32.Wd5 cd5 33.Wd5 Wg3 34.Wc5 Kd7 35.Kc2 Ke6 36.Kd2 Wb3 37.Wa5 f4 38.Ke2 a6 39.Wa6 Ke5 40.Wa5 Ke4 41.Wa4 Kf5 42.Wb4 Wh3 43.Wb8 i remis. Vlastimil Hort Lipsk 1960; Zdjęcie: de.chessbase.com 46

34 Od lewej: Stahlberg, Botwinnik, Tal i Euwe Zdjęcie: Chess Review nr Obrona królewsko indyjska [E68] Hort (Czechosłowacja) Mjagmarsuren (Mongolia) 1.c4 Sf6 2.Sc3 d6 3.d4 e5 4.Sf3 Sbd7 5.g3 g6 6.Gg2 Gg e4 ed4 9.Sd4 Sc5 10.f3 c6 11.Ge3 We8 12.Hc2 Gd7 13.Wad1 Hc7 14.Wf2 Wad8 15.Wfd2 Gc8 16.b4 Se6 17.Sde2 g5 18.Ha4 a6 19.Hc2 b6 20.Wb1 d5 21.Sa4 de4 22.Wd8 Hd8 23.fe4 b5 24.Gb6 Hd6 25.Sb2 c5 26.Ga7 Hc7 27.Gc5 Sc5 28.bc5 Hc5 29.Kh1 Sg4 30.h3 Se3 31.Hd2 Sg2 32.Kg2 Gb7 33.Wf1 We4 34.Kh2 He7 35.Wf2 bc4 36.Sa4 We3 37.Sac3 Wd3 38.Hc1 h5 39.Wf5 Gc3 40.Sc3 Wc3 41.Hg5 Kf8 i białe poddały się. 53.Obrona królewsko indyjska [E70] GM Stahlberg (Szwecja) Penrose (Anglia) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Gg5 h6 6.Gh4 c5 7.d5 e6 8.de6 Ge6 9.Gd3 Sc6 10.Sge2 g5 11.Gg3 Hd7 12.f4 gf4 13.Sf h5 15.Gh4 Wdg8 16.Se6 He6 17.e5 He5 18.Gf5 Kb8 19.Gg3 He3 20.Kh1 Wd8 21.Ha4 h4 22.Gf4 He7 23.Wae1 Hf8 24.Gh3 Gh6 25.Hc2 Hg7 26.Hf2 Sg4 27.Gg4 Hg4 28.We4 Hh5 29.h3 Gf4 30.Hf4 Se5 31.Sd5 Hh6 32.Hh6 Wh6 33.b3 a6 34.Wff4 Wdh8 35.Se7 Kc7 36.Sf5 Wf6 37.Sh4 Wf4 38.Wf4 Kd7 39.Sf5 b5 40.Se3 bc4 41.bc4 Wb8 42.h4 Wb7 43.a4 Ke6 44.h5 Wb3 45.Sd5 f5 46.Kg1 Sc4 47.Sc7 Kd7 48.Sa6 Se3 49.Kf2 Sg4 50.Ke2 Wb2 51.Kd3 Wb6 52.Sc5 dc5 53.Wf5 Kd6 54.Kc3 Wb4 55.h6 Wa4 56.h7 Wa3 57.Kc4 Se3 58.Kb5 Wb3 59.Ka6 Wb8 60.Wh5 Wh8 61.Kb5 i remis. 47

35 54.Debiut Retiego [A13] IM Golombek (Anglia) IM Lundin (Szwecja) 1.c4 e6 2.Sf3 d5 3.e3 Sf6 4.b3 c5 5.Gb2 Gd6 6.Ge Sc6 8.cd5 ed5 9.d4 Ge6 10.Sc3 b6 11.Wc1 cd4 12.Sb5 Wc8 13.Sd6 Hd6 14.Sd4 Sd4 15.Hd4 Wc1 16.Wc1 Wc8 17.Wc8 Gc8 18.h3 Ge6 19.Gf3 Hd7 20.Hf4 Se8 21.Hb8 f6 22.Ge2 Kf7 23.a4 Hc7 24.Hc7 Sc7 25.Gd4 Gf5 26.a5 ba5 27.Ga7 Gc2 28.Gb6 Se6 i remis. 55.Gambit hetmański [D28] Johansson (Szwecja) Clarke (Anglia) 1.d4 d5 2.c4 dc4 3.Sf3 Sf6 4.e3 e6 5.Gc4 c a6 7.He2 b5 8.Gd3 Sc6 9.a4 b4 10.dc5 Gc5 11.Wd1 Hc7 12.Sbd Sb3 Gd6 14.e4 Sg4 15.g3 Gb7 16.Gd2 Sge5 17.Se5 Se5 18.Wac1 He7 19.Sa5 Sd3 20.Hd3 Wfd8 21.Gg5 f6 22.Sb7 Hb7 23.Hc4 Kf7 24.Ge3 Wac8 25.He2 Wc1 26.Wc1 Wc8 27.Wd1 Ge7 28.h4 Hc6 29.Wc1 Hb7 30.Wc4 Wc4 31.Hc4 Gd6 32.b3 Ke7 33.Kf1 Kd7 34.Ke2 Hc6 35.Kd3 a5 36.Hb5 Gc7 37.Gc5 g6 38.Gd4 f5 39.ef5 gf5 40.Gc5 Gd8 41.Kc4 h5 42.Kd4 Gf6 43.Ke3 Gd8 44.Kf4 Hb5 45.ab5 a4 46.ba4 b3 47.Gd4 Gb6 48.Gb2 Gf2 49.a5 Kc7 50.Kf3 Gc5 51.Ge5 Gd6 52.Gb2 Gb4 53.a6 Gc5 54.Kf4 Kb6 55.Ke5 Kb5 56.Ke6 Ka6 57.Kf5 Gf2 i remis. 56.Obrona królewsko indyjska [E73] Haygarth (Anglia) Nilsson (Szwecja) 1.d4 c5 2.d5 e5 3.c4 d6 4.Sc3 g6 5.e4 Gg7 6.h4 Sf6 7.Ge2 h6 8.h5 g5 9.f3 Sa6 10.g4 Sc7 11.Gd3 Gd7 12.Sge Sg3 a6 14.Ge3 b5 15.b3 Wb8 16.Wh2 Sfe8 17.Hc1 f6 18.Wb2 Wf7 19.Wab1 b4 20.Sd1 Sa8 21.a3 a5 22.ab4 ab4 23.Wa2 Sb6 24.Wba1 Wa8 25.Gf2 Hb8 26.Wa8 Sa8 27.Wa5 Sb6 28.Ha1 Gf8 29.Se3 Gc8 30.Sgf5 Hc7 31.Ke2 Hb8 32.Sc2 Wb7 33.Kf1 Hc7 34.Wa6 Gd7 35.Kg2 Sc8 36.Kg3 Sb6 37.Ge3 Sc8 38.Kf2 Sb6 39.Ke2 Sc8 40.Hg1 Wb8 41.Ha1 Wb7 i remis. 57.Obrona sycylijska [B34] Humerez (Boliwia) GM Szabo (Węgry) 1.e4 c5 2.Sf3 g6 3.d4 Gg7 4.Sc3 cd4 5.Sd4 Sc6 6.Ge3 Sf6 7.f Hd2 d de4 10.Sc6 Hd2 11.Wd2 bc6 12.Ge2 Gf5 13.h3 ef3 14.Gf3 Wfc8 15.Whd1 h5 16.We2 e5 17.Gf2 Se8 18.Gg3 f6 19.Gf2 Ge6 20.g4 hg4 21.hg4 f5 22.gf5 gf5 23.Wg1 e4 24.Gh5 Sf6 25.Gg6 Sg4 26.Gc5 Wab8 27.Se4 Gb2 28.Kd1 fe4 29.We4 Gd5 30.Wf4 Sf6 31.Gf5 Kf7 32.Gg6 Kg7 33.Gf5 Kf7 34.Gg6 Ke6 35.We1 Kd7 36.Gf5 Kc7 37.We7 Kd8 38.Gc8 Kc8 39.Wa7 Gc3 40.Wh4 Gf3 41.Kc1 Se4 42.We4 Ge4 43.We7 Wb5 44.We4 Wc5 45.We7 Wh5 i białe poddały się. 48

36 58.Debiut Barczy [A07] GM Barcza (Węgry) Zubieta M. (Boliwia) 1.Sf3 d5 2.g3 Sf6 3.Gg2 e Sbd7 5.c4 b6 6.Ha4 Gb7 7.Se5 Gd6 8.cd5 ed5 9.Sd7 Hd7 10.Hd7 Sd7 11.Sc3 c6 12.d Wb1 a5 14.e4 d4 15.Se2 c5 16.f4 Gc7 17.g4 Wad8 18.Sg3 Ga6 19.Wd1 Wfe8 20.e5 b5 21.b3 Sb6 22.Gd2 Sd5 23.Wbc1 Gb6 24.Sf5 We6 25.Sd6 Sc7 26.Gb7 b4 27.Ga6 Sa6 28.f5 We5 29.Sc4 Gc7 30.Se5 Ge5 31.We1 f6 32.Kg2 Wd5 33.Kf3 Sc7 34.Gf4 Gf4 35.Kf4 Kf7 36.Wc2 Sb5 37.Wce2 Wd7 38.We8 Sc3 39.Wc8 a4 40.ba4 Sa4 41.We6 Sb2 42.We2 Sd3 43.Ke4 Se5 44.Wc5 Sg4 45.Wd5 Wd5 46.Kd5 d3 47.Wd2 Se5 48.Kc5 Ke7 49.Kb4 Kd6 50.Kc3 Kc5 51.Wb2 Sc4 52.Wb4 Se3 53.Wb7 Sf5 54.Kd3 h5 55.a4 Kc6 56.Wb5 g6 57.Wb8 Sd6 58.Wf8 f5 59.Wf6 Kd5 60.a5 Sc4 61.a6 Se5 62.Ke2 Sc6 63.Wf7 i czarne poddały się. 59.Obrona Grünfelda [D94] Mendivil (Boliwia) IM Bilek (Węgry) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.Sf3 d5 5.e Gd3 c cd4 8.ed4 Sc6 9.We1 Gg4 10.Ge3 Wc8 11.h3 Gf3 12.Hf3 Sb4 13.Gb1 Wc4 14.a3 Sa6 15.Ga2 Wc7 16.Sd5 Wd7 17.Sf6 Gf6 18.Wad1 Gg7 19.Gg5 Sc7 20.d5 Se8 21.We2 Sd6 22.Wde1 Sf5 23.He4 Hb6 24.Hg4 Gf6 25.Gb1 Wd5 26.b4 Sd4 27.Ge3 Se2 28.He2 Hc7 29.Wc1 He5 30.Hf3 Wfd8 31.Ga7 Hb2 32.Ge3 Ha3 33.Ge4 W5d7 34.Gb7 Hb4 35.Gc6 Wd3 36.Ge4 Wa3 37.Hf4 Wa1 38.Wa1 Ga1 39.g3 Gd4 40.Gf3 He1 41.Kg2 Ge3 42.He3 He3 43.fe3 Wd2 44.Kf1 Kg7 45.Ge2 Kf6 46.Kf2 Kf5 47.Kf3 h5 48.Gb5 Wh2 49.Gf1 Ke5 50.g4 h4 51.Gg2 Wg2 52.Kg2 Ke4 53.Kf2 Kd3 54.Kf3 e5 i białe poddały się. 49

37 60.Obrona królewsko indyjska [E91] IM Kluger (Węgry) Salazar H. (Boliwia) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Sf Ge2 c a5 8.h3 Sa6 9.Gf4 Sc7 10.Hd2 Gd7 11.e5 Sfe8 12.d5 cd5 13.cd5 de5 14.Ge5 b5 15.Gg7 Kg7 16.Wfd1 b4 17.Se4 Gb5 18.Gb5 Sb5 19.Se5 Wc8 20.Sc6 Hc7 21.Wac1 Sed6 22.Sd6 Hd6 23.He2 Sc7 24.He7 Se8 25.Hd6 Sd6 26.Sa5 i czarne przekroczyły czas. Istvan Bilek Zdjęcie: naibarea.blog.cat 50

38 Grupa: 4 Wyniki I rundy: NRF 3,0 : 1,0 Chile Rumunia 1,0 : 3,0 USA Ekwador 0,0 : 4,0 Hiszpania Kuba 4,0 : 0,0 Liban Irlandia 1,0 : 3,0 Belgia W centrum uwagi był mecz Rumunia USA. Błyski fleszy towarzyszyły pojawieniu się na sali gry młodziutkiego, siedemnastoletniego Roberta Fischera. Układano o nim anegdoty, opowiadano o sukcesach szachowych zadziwiających z uwagi na młody wiek bohatera. Nie bardzo podobało się to korespondentom sowieckim, którzy w swoich depeszach do ZSRR pisali z sarkazmem o przesadzonym zainteresowaniu młodym amerykańskim arcymistrzem. Za to zwracali uwagę na jego złe zachowanie i traktowanie z wyższością swoich przeciwników. Sowieccy dziennikarze z zadowoleniem cytowali zdanie, jakie wypowiedział Golombek o Fischerze na łamach angielskiej prasy: Od czasu mojego ostatniego spotkania z Fischerem, on bardzo wyrósł, ale tylko pod względem wzrostu. Mecz Rumunia USA był niezwykle bojowy! Nieoczekiwanie szybko zakończyła się partia Ghitescu Fischer. Ghitescu zestresowany ogromnym zainteresowaniem kibiców i dziennikarzy partią jaką toczył z nastoletnim debiutantem olimpijskim Fischerem, zagrał w pewnym momencie 14.dc5. Fischer aż przetarł oczy ze zdziwienia, po czym zagrał szybko oczywiste 14 Gh2! i Rumun wobec straty hetmana musiał złożyć broń! W partii Bisguier Mititelu panowała równowaga do momentu niefortunnego manewru czarnego hetmana 14 Hc5? i po silnej odpowiedzi białych 15.b4!! mistrz rumuński wpadł w kłopoty, z których już się nie wykaraskał. Pod koniec rundy Mititelu w końcu poddał końcówkę bez dwóch pionów i Amerykanie prowadzili 2,0 : 0,0. Finisz partii Lombardy Drimer toczył się w niedoczasie. Debiutujący na Olimpiadzie w szlifach arcymistrzowskich Lombardy mógł zremisować partię wymieniając hetmany (36.Hg5!). Niestety odszedł hetmanem na pole e1 i szybko wpadł w beznadziejną pozycję, którą poddał nie wykonując już czterdziestego posunięcia. Partia Radovici Byrne została odłożona z dużą przewagą Amerykanina, który na drugi dzień rano, po kolejnych dziesięciu posunięciach, dorzucił trzeci punkt swojej drużynie. Pięknie prezentowali się młodzi Hiszpanie, z których aż czterech legitymowało się prestiżowym tytułem mistrza międzynarodowego (Perez, Pomar, Toran i Farre). W meczu z Ekwadorczykami wygrali wszystkie partie, chociaż F. Perez i Farre musieli sporo namęczyć się i realizować przewagę w dogrywce. Niewidziani od czasów Helsinek 1952, Kubańczycy bez trudu rozgromili Liban. W jedynej odłożonej partii Gilberto Garcia zmusił Batlouniego do oddania gońca za jednego ze swoich zaawansowanych pionów, co szybko zadecydowało o wygranej Kubańczyka. 51

39 W meczu Irlandia Belgia arcymistrz O Kelly musiał zgodzić się na remis z Reillym, gdyż powstała końcówka wieżowa była idealnie równa. Stan po I rundzie: 1 2 Kuba i Hiszpania 4,0 3 5 Belgia, NRF i USA 3,0 6 8 Irlandia, Chile i Rumunia 1, Liban i Ekwador 0,0 61.Partia hiszpańska [C75] GM Unzicker (NRF) IM Letelier (Chile) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 d6 5.c3 Gd7 6.d4 Sge Sg6 8.Sbd2 Ge7 9.We1 h6 10.Sf1 Gg5 11.de5 Gc1 12.Wc1 Sce5 13.Se5 de5 14.Se3 Ga4 15.Ha4 Hd7 16.Hd7 Kd7 17.Sf5 Sf4 18.Wcd1 Kc6 19.g3 Se6 20.Wd5 Wae8 21.We5 g6 22.Sd4 Sd4 23.cd4 We5 24.Wc1 Kb6 25.de5 Wd8 26.Wc3 Wd4 27.Wf3 We4 28.Wf7 We5 29.Wf6 Ka5 30.Wg6 We2 31.f4 Wb2 32.f5 Wb5 33.g4 Wb4 34.Kf2 Wf4 35.Ke3 Wf1 36.Wh6 c5 37.f6 Kb4 38.g5 c4 39.Wh8 c3 40.Wc8 b5 41.g6 i czarne poddały się. 62.Obrona staroindyjska [A53] Larrain (Chile) GM Schmid (NRF) 1.c4 Sf6 2.Sc3 d6 3.d4 e5 4.d5 Ge7 5.e f3 Sh5 7.Sge2 f5 8.Ge3 fe4 9.Se4 Gf5 10.Hd2 Sd7 11.S2c3 a6 12.Gd3 Sf4 13.Gc2 Wb Gg6 15.b4 b6 i remis. 63.Partia katalońska [E00] IM Darga (NRF) Ader (Chile) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 c5 4.e3 b6 5.Ge2 Gb7 6.Gf3 Gf3 7.Sf3 Ge d5 ed5 10.cd5 d6 11.e4 Sbd7 12.a4 We8 13.We1 Gf8 14.h3 a6 15.Gf4 b5 16.ab5 ab5 17.Wa8 Ha8 18.Sb5 i remis. 64.Obrona Nimzowitscha [E39] Salas (Chile) Lehmann (NRF) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4 4.Hc2 c5 5.dc Sf3 Sa6 7.e3 Sc5 8.Gd2 b6 9.Ge2 Gb He7 11.Wfd1 Wfd8 12.Sd4 Wac8 13.b3 d5 14.Hb2 dc4 15.Gc4 e5 16.Sf5 Hd7 17.Sg3 h5 18.Sd5 Gd2 19.Wd2 Gd5 20.Gd5 e4 21.Wad1 Sd3 22.Wd3 ed3 23.Gf3 Wc2 24.Hb1 Hc8 25.Sh5 Sh5 26.Gh5 d2 27.b4 Hc3 28.Kf1 Hc4 29.Ge2 Ha2 i białe poddały się. 52

40 65.Obrona Nimzowitscha [E51] Ghitescu (Rumunia) GM Fischer (USA) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4 4.e Gd3 d5 6.Sf3 Sc dc4 8.Gc4 Gd6 9.Gb5 e5 10.Gc6 ed4 11.ed4 bc6 12.Gg5 We8 13.Hd3 c5 14.dc5?? Gh2 i białe poddały się. Debiut olimpijski 17. letniego mistrza USA, w przyszłości jednego z najwybitniejszych szachistów w historii! 66.Gambit hetmański [D36] GM Lombardy (USA) Drimer (Rumunia) 1.c4 Sf6 2.Sc3 e6 3.d4 d5 4.cd5 ed5 5.Gg5 Ge7 6.e Gd3 Sbd7 8.Sf3 We8 9.Hc2 c6 10.h3 Sf8 11.g4 Se4 12.Ge7 He7 13.Wg1 Sc3 14.Hc3 Se Sg5 16.Sg5 Hg5 17.Kb1 g6 18.Wc1 Gd7 19.Hb4 b6 20.Hd6 He7 21.Hf4 c5 22.h4 c4 23.Gc2 Wac8 24.h5 g5 25.Hf3 Hd6 26.Wge1 h6 27.e4 de4 28.We4 Kg7 29.d5 Hf6 30.He3 (Ta część partii rozgrywana była w silnym obustronnym niedoczasie) 30 c3! 31.bc3 Wc3 32.He2 Wec8 33.Hd2 a5 34.f4 W8c4 35.fg5 Hg5 36.He1 (W przypadku 36.Hg5 36.hg5 37.We7 można grać 37 Gg4, ale nie 37 Ga4 z powodu 38.h6) 37 Gg4 37.Wc4 Wc4 38.d6 Wb4 39.Gb3 Gf5 i w tej przegranej pozycji białe przekroczyły czas. Uwagi: M. Judowicz, Szachmaty w ZSRR, numer 1/1961 r. 53

41 67.Obrona francuska [C15] Radovici (Rumunia) IM Byrne R. (USA) 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Gb4 4.Gd3 de4 5.Ge4 Sf6 6.Gg5 h6 7.Gf6 Hf6 8.Sf3 Sd a3 Ga5 11.b4 Gb6 12.Gd3 c6 13.Se4 He7 14.We1 Wd8 15.c3 Gc7 16.He2 a5 17.Sc5 Sf6 18.b5 cb5 19.Gb5 Gd6 20.Sa4 Ga3 21.Sb6 Wa7 22.Hc4 Hf8 23.Wa3 Ha3 24.Sc8 Wa8 25.Sb6 Wab8 26.Se5 Hd6 27.Hc5 Hc5 28.dc5 Wd2 29.h3 Wc2 30.c4 Wd8 31.Sf3 g5 32.Ga4 Wa2 33.c6 bc6 34.Gc6 g4 35.hg4 Sg4 36.Wf1 Wd6 37.Sc8 Wd3 38.Gb5 Wc3 39.Se7 Kg7 40.Sc6 a4 41.Sfe5 Se5 42.Se5 a3 43.Wd1 We2 44.f4 a2 45.Kh2 Wb2 46.Wa1 Wcc2 47.Gc6 Wb1 48.Wa2 Wa2 49.Ge4 We1 50.Gf3 We5 51.fe5 Wc2 52.Kg3 Wc4 i białe poddały się 68.Obrona Bogoljubowa [E11] GM Bisguier (USA) Mititelu (Rumunia) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sf3 Gb4 4.Sbd2 d6 5.e Gd3 Sc Gd2 8.Gd2 e5 9.de5 de5 10.Hc2 He7 11.Sg5 h6 12.Se4 Wd8 13.Wad1 Se4 14.Ge4 Hc5 15.b4 He7 16.b5 Sb8 17.Gb4 He8 18.Wd8 Hd8 19.Wd1 He8 20.Hd3 Sd7 21.Gb7 Gb7 22.Hd7 Hc8 23.Ga5 a6 24.Gc7 ab5 25.cb5 Wa2 26.Hc8 Gc8 27.Ge5 Wc2 28.Wd8 Kh7 29.h4 h5 30.b6 Ga6 31.Wa8 Wc5 32.Gd4 Wc1 33.Kh2 Gb7 34.Wa7 Gd5 35.Wa5 Gc6 36.Wh5 Kg8 i czarne poddały się 69.Obrona Nowoczesny Benoni [A78] Munoz (Ekwador) IM Perez F. (Hiszpania) 1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 e6 4.Sc3 ed5 5.cd5 d6 6.e4 g6 7.Sf3 Gg7 8.Ge We8 10.Sd2 Sa6 11.We1 Sc7 12.a4 Wb8 13.Hc2 b6 14.Sc4 Ga6 15.Gf4 Gc4 16.Gc4 a6 17.Hd3 Sg4 18.Ga6 Gd4 19.Gg3 Hf6 20.Hf3 Hf3 21.gf3 Sf2 22.Gf2 Gf2 23.Kf2 Sa6 24.f4 Sb4 25.Wad1 f5 26.e5 c4 27.Sb5 de5 28.fe5 Sd3 29.Wd3 cd3 30.e6 Wbd8 31.Wd1 Wd5 32.Sc7 Wdd8 33.Se8 We8 34.Wd3 We6 35.Wd8 Kg7 36.Wb8 g5 37.b4 Kf6 38.a5 ba5 39.ba5 Wd6 40.Wa8 Ke5 41.a6 Kf4 42.Ke2 h5 43.a7 Wd7 44.Ke1 g4 45.Ke2 h4 46.h3 Kg3 47.hg4 f4 i białe poddały się. 70.Obrona Ragozina [D35] IM Toran (Hiszpania) Aguirre (Ekwador) 1.d4 d5 2.Sf3 Sf6 3.c4 e6 4.Sc3 c6 5.cd5 ed5 6.Hc2 Gb4 7.Gg e3 Sbd7 9.Gd3 We8 10.Gh7 Kh8 11.Gd3 Ha Gc3 13.bc3 Se4 14.c4 f6 15.Gf4 Sf8 16.Wfb1 g5 17.Gg3 Sg3 18.hg3 dc4 19.Gc4 Gf5 20.Gd3 Gd3 21.Hd3 We7 22.e4 Wh7 23.We1 Wd8 24.e5 g4 25.Sh4 fe5 26.Hf5 Hd5 27.Hf6 i czarne poddały się. 54

42 Cesar Munoz Zdjęcie: Archiwum autora 71.Obrona holenderska [A85] Morales (Ekwador) IM Farre (Hiszpania) 1.d4 f5 2.c4 Sf6 3.Sc3 g6 4.e3 Gg7 5.Sf3 d6 6.Ge e6 8.Hc2 Sc6 9.a3 e5 10.de5 de5 11.Wd1 Gd7 12.b4 e4 13.Sd4 He8 14.Sc6 Gc6 15.Gb2 g5 16.b5 Gd7 17.Sd5 Wc8 18.Sf6 Gf6 19.c5 Ge6 20.Wd2 Hf7 21.Gf6 Hf6 22.Wd4 Wfd8 23.Wad1 Wd4 24.Wd4 Wd8 25.Hd2 Wd4 26.Hd4 Hd4 27.ed4 Gb3 28.Kf1 Kf7 29.Ke1 f4 30.Kd2 Gd5 31.Gf1 b6 32.g3 Kf6 33.Gh3 Gc4 34.Gd7 bc5 35.dc5 Ke5 36.Kc3 e3 37.fe3 fe3 38.Gc6 e2 39.Kd2 Kd4 40.b6 ab6 41.cb6 cb6 42.h4 gh4 43.gh4 h6 44.Gf3 b5 45.Gg4 e1h 46.Ke1 Kc3 47.Gd1 Gb3 48.Ge2 Ga4 49.Kf2 Kb3 50.Kg3 Ka3 51.Kg4 b4 52.Kh5 b3 53.Kh6 b2 54.Gd3 Kb3 55.h5 Kc3 56.Gb1 Gc2 57.Gc2 Kc2 58.Kg7 b1h 59.h6 Hb2 60.Kg8 Hb8 61.Kg7 He5 62.Kg8 Hg5 i białe poddały się. 72.Obrona sycylijska [B94] Diez del Corral (Hiszpania) Garces (Ekwador) 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.Gg5 e5 7.Sde2 Ge7 8.Gf6 Gf6 9.Sd5 Sd7 10.Sec Ge2 b Wb8 13.b4 Gb7 14.a4 ba4 15.Wa4 Sb6 16.Sb6 Hb6 17.Sd5 Hc6 18.c4 Wfc8 19.Wa3 Gd8 20.Gg4 Hc4 21.Gc8 Wc8 22.Wc3 He4 23.Ha4 h6 24.Wc8 Gc8 25.He8 Kh7 26.Hd8 Gb7 27.Se3 i czarne poddały się. 55

43 73.Obrona sycylijska [B98] Jimenez E. (Kuba) Chalabi (Liban) 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.Gg5 e6 7.f4 h6 8.Gh4 Ge7 9.Hf3 Hc Sc6 11.g4 Gd7 12.Sc6 Gc6 13.Gg2 Wc8 14.Whe g5 hg5 16.Gg5 Se4 17.Se4 f5 18.Hb3 Gd5 19.Wd5 ed5 20.Hd5 Wf7 21.Sc3 Gg5 22.fg5 Kf8 23.h4 b5 24.a3 g6 25.Hd4 Wg7 26.Hf6 Kg8 27.Gd5 Kh8 28.h5 Hd8 29.hg6 i czarne poddały się. Chalabi (pogromca Barczy z Monachium 1958) zagrał jeszcze w drugiej rundzie, po czym wyjechał z Lipska. 74.Obrona sycylijska [B92] Gabriel (Liban) Cobo (Kuba) 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.Ge2 e5 7.Sb3 Sbd7 8.Ge3 Ge b5 10.a3 Gb7 11.Gf He2 Hc7 13.Wfd1 Wac8 14.Wac1 Wfd8 15.h3 Sb6 16.Gb6 Hb6 17.Sd5 Sd5 18.ed5 Gg5 19.Wb1 Wc4 20.c3 f5 21.Hc2 Wf8 22.Sd2 Wh4 23.g3 Wh3 24.Kg2 Wh6 25.Sf1 e4 26.Ge2 f4 27.Gg4 f3 28.Kg1 e3 29.Wd4 Gf6 30.fe3 Gd4 31.cd4 f2 32.Kg2 Gd5 33.e4 Hd4 34.Sd2 Hd2 35.Hd2 Ge4 36.Kf1 Wh1 37.Ke2 Wb1 i białe poddały się. 75.Gambit hetmański [D43] Gonzales J. (Kuba) Galeb (Liban) 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 Sf6 4.Gg5 Ge7 5.e3 c6 6.Sf3 Sbd7 7.Hc2 b6 8.Wd1 Gb7 9.Gd3 dc4 10.Gc4 Sd5 11.Se4 f6 12.Gh We8 14.a3 Sf8 15.Gg3 f5 16.Sc3 Wc8 17.e4 Sc3 18.bc3 fe4 19.He4 Gf6 20.Wfe1 He7 21.Hc2 Wcd8 22.a4 Kh8 23.We3 Gc8 24.Se5 Ge5 25.Ge5 Hb7 26.Wh3 Kg8 27.Wdd3 b5 28.ab5 cb5 29.Ga2 We7 30.Wdg3 g6 31.f4 Wf7 32.Wh6 Hc6 33.h4 Sd7 34.Hg6 i czarne poddały się. 56

44 76.Obrona królewsko indyjska [E61] Batlouni (Liban) Garcia Gilberto (Kuba) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e Gd3 d6 6.Sge2 e5 7.d5 Sbd Sc5 9.e4 Sh5 10.Sg3 Sg3 11.fg3 Sd3 12.Hd3 f5 13.Ge3 fe4 14.Wf8 Hf8 15.Se4 Gf5 16.Wf1 He7 17.b4 a6 18.c5 Wd8 19.Hc4 Ge4 20.He4 dc5 21.Gc5 Hd7 22.d6 cd6 23.Hd5 Kh8 24.Wf7 Hc6 25.Hd2 Wf8 26.Wf8 Gf8 27.Hf2 Kg8 28.Ge3 28 d5 29.Hb2 d4 30.Gd2 b5 31.g4 Gg7 32.Hb3 Kf8 33.g5 e4 34.Kf1 Hc4 35.Ke1 Hb3 36.ab3 Kf7 37.Gc1 Ke6 38.Gb2 Kd5 39.Kd2 Gf8 40.h4 Gb4 41.Kd1 e3 42.Ke2 Ke4 43.Gd4 Kd4 44.g4 a5 45.h5 a4 i białe poddały się. 77.Partia pionem hetmańskim [A47] Reilly (Irlandia) GM O Kelly (Belgia) 1.d4 Sf6 2.Sf3 b6 3.g3 Gb7 4.Gg2 c g6 6.c4 cd4 7.Sd4 Gg2 8.Kg2 Hc8 9.Hd3 Sa6 10.Sc3 Sc5 11.Hf3 Gg7 12.Wd Gg5 Se6 14.Gf6 Gf6 15.Sd5 Hc4 16.Sf6 ef6 17.Hf6 Wac8 18.Wd3 Sd4 19.Hd4 Hd4 20.Wd4 Wc2 21.Wd7 We8 22.We1 a5 23.b3 Wa2 24.e4 We6 25.Wd3 Wf6 26.Wf3 Wf3 27.Kf3 Wb2 28.We3 Kf8 29.Wd3 Ke7 30.Ke3 g5 31.h3 f6 32.h4 gh4 33.gh4 h5 34.f3 Wc2 35.Kf4 Ke6 36.Wd5 Wc5 37.Wd3 Wb5 38.Ke3 f5 39.Kf4 fe4 40.fe4 Wb4 41.Wg3 Wb5 42.Wd3 Wc5 43.Wg3 i remis. 78.Obrona Tarrascha [D41] Thibaut (Belgia) Littleton (Irlandia) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sf3 d5 4.e3 c5 5.Sc3 Sc6 6.cd5 Sd5 7.Sd5 Hd5 8.Ge2 cd4 9.ed4 Gb4 10.Gd2 Gd2 11.Hd Wd8 13.Wfd1 Gd7 14.b3 Wac8 15.Wac1 Se7 16.Se5 Wc1 17.Hc1 Sc6 18.Hf4 Ge8 19.Gf3 Hd6 20.Gc6 bc6 21.He3 c5 22.Hd2 Hd4 23.Hd4 cd4 24.Sf3 d3 25.Se5 Gb5 26.f4 f6 27.Sf3 g5 28.fg5 e5 29.Kf2 e4 30.Sd2 We8 31.Ke3 fg5 32.Wf1 Gd7 33.Wf6 Gc8 34.h4 gh4 35.Wf4 h3 36.gh3 Gh3 37.Se4 Wf8 38.Sf6 Kg7 39.Sh5 Kg8 40.Sf6 Kg7 i remis. 57

45 79.Obrona Caro Kann [B10] O Hare (Irlandia) IM Dunkelblum (Belgia) 1.e4 c6 2.Sc3 d5 3.Sf3 de4 4.Se4 Gg4 5.Gc4 e Ge7 7.d3 Sf6 8.He h3 Gh5 10.We1 Sbd7 11.Sg3 Gf3 12.Hf3 Sd5 13.Sh5 S7f6 14.Gg5 Sh5 15.Ge7 He7 16.Hh5 Wad8 17.Wad1 Hf6 18.He5 He5 19.We5 Wd6 20.Wde1 Wfd8 21.g3 Sb6 22.Gb3 Sd7 23.W5e3 Sc5 24.We5 b6 25.f4 Kf8 26.Wc5 bc5 27.We5 Wb8 28.a4 c4 29.dc4 Wd2 30.Kf1 Wh2 31.We2 Wh3 32.Kg2 Wh5 33.Kf3 Wd8 34.c3 Wd3 35.We3 We3 36.Ke3 Wh2 i białe poddały się. 80.Obrona skandynawska [B01] Van Schoor (Belgia) Cassidy R. (Irlandia) 1.e4 d5 2.ed5 Sf6 3.d4 Sd5 4.c4 Sb4 5.a3 S4c6 6.Ge3 Gf5 7.Sf3 e6 8.Sc3 Sd7 9.Wc1 a6 10.d5 ed5 11.cd5 Sce5 12.Sd4 Hf6 13.Ge2 Sc5 14.Sf5 Hf5 15.Gc5 Gc b4 Ga7 18.Sa4 Hd7 19.Hb3 c6 20.Wfd1 cd5 21.Sc5 He7 22.Hd5 Wac8 23.Sb7 Wc1 24.Wc1 Hf6 25.Sc5 Wd8 26.He4 a5 27.We1 g6 28.Gb5 Hb6 29.He5 Hb5 30.Hf6 Wf8 31.Hd4 ab4 32.ab4 Gc5 33.bc5 Wc8 34.Wc1 Hc6 35.h3 h5 36.Hc4 Wc7 37.Wc2 Wc8 38.Wc1 Wc7 39.Hc3 Wc8 40.He5 We8 41.Hc3 Wc8 42.We1 Hc7 43.Wd1 Wb8 44.c6 Kh7 45.g3 Kg8 46.Hc4 Wd8 47.Wd8 Hd8 48.c7 Hc8 49.Hc5 i czarne poddały się. 58

46 739