W BIEŻĄCYM NUMERZE KURIERA SZACHOWEGO:

Transkrypt

1

2 W BIEŻĄCYM NUMERZE KURIERA SZACHOWEGO: Od Redakcji Mistrzostwa Polski Mistrzostwa Polski kobiet Robert James Fischer XI Mistrz Świata Robert Fischer i jego olimpijski debiut Historia Olimpiad Szachowych Prasa z dawnych lat Praktyka szachowa Galeria unikalnych zdjęć Panie grają w szachy Katastrofy szachowe (1) Polacy i Polki grają w szachy Katastrofy szachowe (2) Z kart historii - Mistrzostwa świata kobiet Forum czytelników Na wrocławskim podwórku Komunikat turniejowy Historia Olimpiad Szachowych Zapraszamy do współpracy! Okładka: Bartłomiej Heberla Fot. Przemysław Jahr Rozwiązanie zagadki ze strony 33: 233. Białe zagrały 1.Scd6! Wd6 2.Sd6 Hd6 3.Wc6 Gc6 4.Wc6 i czarne dostały mata Nastąpiło 1.Sc5! i czarne natychmiast poddały się. Wydawca: comrel@comrel.pl Wszelkie prawa zastrzeżone dla Comrel. Powielanie całości lub części artykułów zawartych w Kurierze Szachowym bez zgody Wydawnictwa jest zakazane! Redaktor naczelny: Krzysztof Puszczewicz Strona internetowa Kuriera Szachowego: Kontakt z czytelnikami: kurier@comrel.pl 2

3 OD REDAKCJI Witamy czytelników w numerze wakacyjnym Kuriera Szachowego. Następny, ósmy numer ukaże się z datą wrzesień Dziękujemy bardzo Panu Przemysławowi Jahrowi za udostępnienie zdjęć z ostatnich Mistrzostw Polski w kategorii pań i panów. W tym numerze Kuriera Szachowego przypominamy m.in. sylwetkę byłego mistrza świata Roberta Fischera, podajemy kilka mało znanych zdjęć z jego debiutu olimpijskiego, jaki miał miejsce w Lipsku w 1960 roku. Tradycyjnie prezentujemy partie byłego mistrza świata rozegrane na Olimpiadzie Szachowej. W ramach przeglądu Olimpiad Szachowych przedstawiamy opis, partie oraz wyniki VI Olimpiady, która odbyła się w Warszawie w 1935 roku. Ten fakt zbiegł się z wydaniem przez Wydawnictwo Comrel pełnej wersji tej Olimpiady w ramach Wielkiej Encyklopedii Olimpiad Szachowych. W książce pojawią się zapisy partii dotychczas nieznanych. Będzie to ich powojenna premiera! W 1932 roku odbył się bardzo ciekawy turniej z udziałem czołowych szachistów fińskich. Przedstawiamy z tej imprezy unikalne zdjęcie i zapisy partii. W tym roku czeka nas wielkie święto szachowe, czyli 41. Olimpiada Szachowa, organizowanej w Norwegii w dniach 1 14 sierpnia. Z tego powodu bardzo ważne są wyniki rozegranych na przełomie marca i kwietnia Mistrzostw Polski, których rezultaty na pewno pomogą w wyłonieniu polskich reprezentacji na tę najważniejszą, odbywającą się co dwa lata, imprezę szachową. W kategorii pań nie było niespodzianki, zaś w kategorii panów pojawiła się nowa twarz w osobie Jana Krzysztofa Dudy. Dowiemy się także jak w latach 50. ubiegłego wieku panie wygrywały z panami, co w owym czasie było ewenementem. Kurier Szachowy można pobierać bezpłatnie z dedykowanej strony internetowej: Krzysztof Puszczewicz 3

4 71. MISTRZOSTWA POLSKI W dniach 25 marca 2 kwietnia 2014 roku rozegrano 71. mistrzostwa Polski mężczyzn. Rozgrywki szczególnie ważne, gdyż zorganizowane w tzw. roku olimpijskim. Wyniki w nich uzyskane na pewno pomogą przy ustaleniu reprezentacji Polski na najbliższą 41. Olimpiadę Szachową w Tromsø (Norwegia), która odbędzie się w pierwszych dwóch tygodniach sierpnia tego roku. Warto przy okazji zaznaczyć, że walcząc o prawo organizacji z bułgarską Albeną, Norweska Federacja Szachowa obiecała, że jak wygra przetarg zapewni udział mistrza świata Magnusa Carlsena. Wyniki końcowe IMIĘ i NAZWISKO K ELO S M 1 Radosław Wojtaszek GM ,0 I 2 Grzegorz Gajewski GM ,0 II 3 Jan Krzysztof Duda GM ,0 III 4 Bartłomiej Heberla `GM ,5 IV 5 Tomasz Markowski GM ,5 V 6 Krzysztof Jakubowski GM ,0 VI 7 Michał Krasenkow GM ,0 VII 8 Bartosz Soćko GM ,0 VIII 9 Paweł Weichhold M ,0 IX 10 Jacek Tomczak GM ,5 X 11 Tomasz Warakomski IM ,5 XI 12 Mateusz Bartel GM ,5 XII 13 Daniel Sadzikowski IM ,0 XIII 14 Marcin Sieciechowicz IM ,0 XIV 15 Dariusz Świercz GM ,0 XV 16 Kacper Piorun GM ,0 XVI 17 Kamil Stachowiak IM ,0 XVII 18 Mirosław Grabarczyk GM ,5 XVIII 19 Marcel Kanarek IM ,5 XIX 20 Zbigniew Pakleza IM ,0 XX 21 Oskar Wieczorek IM ,0 XXI 22 Jan Adamski IM ,5 XXII Oznaczenia w tabelach: K kategoria, S suma punktów, M miejsce 4

5 Dla mnie jedynym zaskoczeniem było niskie miejsce bardzo utalentowanego Dariusza Świercza. Pamiętam jego piękną grę na 40. Olimpiadzie Szachowej w Stambule. Uważam, że mimo wspomnianego niepowodzenia powinien grać w Tromsø. Cieszy wynik Dudy, dużego talentu. Faworytem był oczywiście Radosław Wojtaszek i nie zawiódł. Z arcymistrzami światowego formatu gra bez respektu, a niezbyt udany występ na Memoriale Gaszimowa o niczym nie świadczy. Mój skład na Olimpiadę, według kolejności szachownic, to 1. Wojtaszek, 2. Soćko, 3. Świercz 4. Duda i 5. Gajewski. Zauważmy, że z wyjątkiem doświadczonego Bartosza Soćko, pozostali nie przekroczyli 30. roku życia! Młoda drużyna, to wielka szansa na bojową i skuteczną grę. Dość przypadkowy udział Jana Adamskiego, który zdołał wywalczyć tylko trzy remisy, jest zrozumiały z uwagi na symbolikę jego udziału. Kiedyś nazywano go wiecznie drugim, bowiem w latach pięciokrotnie był wicemistrzem Polski. W latach sześciokrotnie grał w Olimpiadach Szachowych. Dobrze wypadł tylko w Siegen 1970, gdzie uzyskał 71%. Poza tym nigdy nie przekroczył 55%. Sędzią głównym był pan Andrzej Szewczak. Turniej przeprowadzono systemem szwajcarskim na dystansie 9. rund. Grano tempem 90 minut na 40 posunięć plus 30 minut na zakończenie partii, przy czym po każdym posunięciu zawodnik otrzymywał dodatkowe 30 sekund. Autorem wszystkich poniżej zamieszczonych zdjęć jest Przemysław Jahr 201.Gambit hetmański [D20] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa marca, runda 1 GM Wojtaszek (Polska) 2713 GM Jakubowski (Polska) d4 d5 2.c4 dc4 3.e4 Sf6 4.e5 Sd5 5.Gc4 Sb6 6.Gd3 Sc6 7.Se2 Sb4 8.Ge4 S4d5 9.Sbc3 e6 10.Sf4 Gb4 11.Hd3 Gd7 12.a3 Gc3 13.bc3 Gc6 14.Hg3 Hd7 15.Sd5 Gd5 16.Gc f5 18.f3 Hc6 19.He1 Whg8 20.a4 a5 21.Wf2 g5 22.Gd1 h5 23.Wb1 g4 24.Wb5 gf3 25.Wa5 fg2 26.Wc5 Hd7 27.a5 Sa4 28.Wd5 Hd5 29.Ga4 Wg4 30.a6 ba6 31.He2 Kb7 32.Gd1 Ka7 33.Hd2 Wgg8 34.Ga3 He4 35.Gc5 Kb8 36.Gh5 Hh4 37.Hd1 Kc8 38.Gf7 Wg3 39.Ge6 Kb7 40.Hb3 i czarne poddały się. 5

6 Mistrz Polski Radosław Wojtaszek 202.Obrona Grünfelda [D81] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa marca, runda 3 GM Soćko (Polska) 2651 GM Świercz (Polska) d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 d5 4.Hb3 dc4 5.Hc4 Gg7 6.e Ge2 Ge6 8.d5 Gg4 9.h3 Ge2 10.Sge2 c cd5 12.ed5 Sbd7 13.Wd1 Hb6 14.Ge3 Hb2 15.Wab1 Hc2 16.Wdc1 Wac8 17.Hd4 Hf5 18.Wb7 Sc5 19.Wa7 Sfe4 20.Hd1 6

7 20 Sf2 21.Gf2 Sd3 22.Hf1 Sc1 23.Hc1 Hd3 24.Wa3 Wc4 25.He3 Hc2 26.Gg3 Wfc8 27.Ge5 Gf8 28.Wb3 Hf5 29.Gd4 Hd7 30.He5 f6 31.He3 We8 32.Wb6 Wec8 33.We6 Kf7 34.a4 Hd8 35.a5 Ha5 36.Wf6 Ke8 37.d6 Wd4 38.Hd4 ef6 39.d7 Kd8 40.dc8H Kc8 41.Hf6 i czarne poddały się. 203.Obrona francuska [C07] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa marca, runda 4 GM Heberla (Polska) 2544 GM Soćko (Polska) e4 e6 2.d4 d5 3.Sd2 c5 4.c3 cd4 5.cd4 de4 6.Se4 Gb4 7.Sc3 Sf6 8.Sf Gd3 b Gb7 11.Gg5 Sc6 12.Gc2 Ge7 13.a3 Sd5 14.Hd3 g6 15.Gh6 We8 16.Ga4 Sc3 17.Hc3 Hd5 18.Gb3 Ha5 19.He3 Hf5 20.Wac1 Gf6 21.Gc2 Hh5 22.Ge4 Wac8 23.Gf4 Sa5 24.Gb7 Sb7 25.Ge5 Ge7 26.Wc8 Wc8 27.Wc1 We8 28.Wc7 Sd8 29.h3 Hf5 30.g4 Hb1 31.Kg2 Hb2 32.d5 (Natychmiast wygrywało 32.Hh6!! Gf8 33.Hf4 Gg7 34.Gg7 Kg7 35.Se5 Wf8 36.g5 itd.) 32 Ha3 33.Ha3 Ga3 34.d6 Wf8 35.g5 a5? 36.Sd2! f6 37.Gf6 Sf7 38.d7 a4 39.Wc8 Gb4 40.Sf3 b5 41.Sd4 i czarne poddały się. 7

8 Nowy polski talent Jan Krzysztof Duda 204.Obrona nowoczesna [A41] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa marca, runda 5 GM Wojtaszek (Polska) 2713 GM Krasenkow (Polska) d4 d6 2.Sf3 Gg4 3.c4 Sd7 4.Sc3 e5 5.g3 Sgf6 6.Gg2 c6 7.h3 Gf3 8.Gf3 Ge7 9.e Ge3 Hb b5 12.cb5 cb5 13.Wc1 b4 14.Sb1 d5 15.Sd2 Hb5 16.Hb3 de4 17.Se4 Wac8 18.a4 Ha6 19.Sc5 Gc5 20.dc5 e4 21.Gg2 Se5 22.Hb4 Sd3 23.Hc4 Hc4 24.Wc4 Sb2 25.Wc2 Sd3 26.Gd4 Wfe8 27.Wb1 Sd5 28.We2 f5 29.f3 Wed8 30.Wb7 S5f4 31.Wg7 Kf8 32.gf4 Wd4 33.Wh7 Wc5 34.fe4 Wa4 35.e5 Sf4 36.Wb2 Kg8 37.Wd7 Wc8 38.e6 We8 39.Wbb7 Wa1 40.Kh2 Se6 41.Gd5 We1 42.Wg7 Kh8 43.Wh7 Kg8 44.Whg7 Kh8 45.Wh7 Kg8 46.Wbg7 Kf8 47.Wf7 Kg8 48.Wfg7 Kf8 49.Wa7 Kg8 50.Wh6 We5 51.Wd7 Wd5 52.Wd5 Kg7 53.Wh5 f4 54.Whe5 Kf6 55.We1 Wa8 56.Wd6 We8 57.Kg2 Kf7 58.Kf2 We7 59.h4 Sf8 60.We7 Ke7 61.Wh6 Kf7 62.Kf3 Sg6 63.Kg4 f3 64.Kf3 Kg7 65.Wh5 Kf6 66.Kg3 i czarne poddały się. 8

9 205.Obrona francuska [C02] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa marca, runda 6 GM Duda (Polska) 2563 GM Heberla (Polska) e4 e6 2.d4 d5 3.e5 c5 4.c3 Sc6 5.Sf3 Gd7 6.a3 Sge7 7.Gd3 cd4 8.cd4 Hb6 9.Gc2 Sf5 10.Gf5 ef5 11.Sc3 Ge a5 13.h4 h6 14.Wb1 Ge7 15.g Kg2 Wfc8 17.Ge3 Gf8 18.h5 Wd8 19.Gf4 Ha6 20.a4 Sa7 21.Sh4 Hc4 22.Ge3 Sc6 23.Sb5 Sb4 24.Hf3 Hc8 25.Wbc1 Sc6 26.Gf4 Hd7 27.He3 Wac8 28.Sd6 Gd6 29.ed6 f6 30.Wfe1 We8 31.Sg6 Gf7 32.Hd3 We4 33.f3 We1 34.We1 We8 35.Kf1 We1 36.Ke1 He8 37.Kd2 Ge6 38.He3 Kf7 39.Gh6!? Sb4? (Fałszywy plan prowadzący do porażki. Po 39 gh6! pozycja była równa) 40.Gf4! Ha4? (40 Hc8) 41.Sh8! (Wygrywające posunięcie) 41 Kg8 42.He6 Kh8 43.Hc8 Kh7 44.Hf5 Kh8 45.Hc8 Kh7 46.Hf5 Kh8 47.d7 Sc6 48.Hd5 Hb4 49.Kd3 Hb6 50.Gd2 Kh7 51.Ga5 Hb2 52.He4 f5 53.Hf5 Kh8 54.d8H Sd8 55.Hf8 Kh7 56.Hd8 Hb3 57.Ke4 i czarne poddały się. 206.Obrona Nimzowitscha [E53] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa marca, runda 7 GM Gajewski (Polska) 2631 GM Markowski (Polska) d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4 4.e Gd3 d5 6.Sf3 c b6 8.cd5 ed5 9.a3 Gc3 10.bc3 c4 11.Gc2 Gg4 12.He1 Sc6 13.Se5 Hc7 14.f3 Gh5 15.g4 Gg6 16.Sg6 hg6 17.e4 de4 18.g5 Sh5 19.fe4 Wae8 20.a4 f5 21.Ga3 Wf7 22.Hh4 fe4 23.Ge4 Sf4 24.Wae1 Se7 25.Gc2 Sd3 26.Gd3 cd3 27.Wf7 Kf7 28.He4 Hd7 29.Hd3 Hg4 30.Kh1 Sd5 31.We8 Ke8 32.Hg6 Kd7 33.Hd6 Kc8 34.Hd5 Hd1 35.Kg2 i czarne poddały się. 9

10 Partia Gajewski (po lewej) Markowski Sala gry 10

11 Jacek Tomczak w partii z Janem Dudą Sala gry 11

12 207.Debiut Retiego [A13] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa marca, runda 7 IM Warakomski (Polska) 2498 GM Wojtaszek (Polska) Sf3 d5 2.c4 e6 3.g3 dc4 4.Ha4 Sd7 5.Gg2 a6 6.Hc4 b5 7.Hc2 Gb Sgf6 9.a4 c5 10.d3 Ge7 11.Sc3 Hb6 12.ab5 ab5 13.Wa8 Ga8 14.e h3 Wc8 16.Ge3 Hb8 17.b3 Gc6 18.Wa1 Se8 19.d4 Sef6 20.Hd3 Hb7 21.d5 ed5 22.ed5 Sd5 23.Sd5 Gd5 24.Sg5 Sf6 25.Wa7 Ha7 26.Gd5 Wf8 27.Gc6 h6 28.Sf3 b4 29.Kh2 Wd8 30.Hf5 Hc7 31.Gb5 Hc8 32.Hc2 Hb7 33.He2 Sd5 34.Ga6 Sc3 i białe poddały się. 208.Obrona sycylijska [B96] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa kwietnia, runda 8 GM Duda (Polska) 2563 GM Wojtaszek (Polska) e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.Gg5 e6 7.f4 h6 8.Gh4 Hb6 9.Hd2 Hb2 10.Wb1 Ha3 11.e5 de5 12.fe5 g5 13.ef6 gh4 14.Ge2 Ha Sd7 16.Kh1 Hg5 17.Wf4 e5 18.Sd5 ed4 19.Hd4 Kd8 20.Gg4 Gc5 21.Hd2 Gd6 22.Ha5 b6 23.Wb6 Gc7 24.Gd7 He5 25.Kg1 25 Wb8 26.Hb4 Gb6 27.Sb6 He3 i białe poddały się. 12

13 Oskar Wieczorek 13

14 209.Obrona sycylijska [B90] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa kwietnia, runda 8 GM Jakubowski (Polska) 2527 GM Gajewski (Polska) e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.a4 e5 7.Sf3 Hc7 8.Gg5 Sbd7 9.Sd2 b6 10.Gc4 Gb7 11.He2 Ge h6 13.Gf6 Sf6 14.Wfd Sf1 Hd7 16.Sg3 g6 17.Wd2 Wfc8 18.Wf1 Hc7 19.Gb3 Hc5 20.Kh1 h5 21.f4 h4 22.fe5 de5 23.Wd7 Wc7 24.Wc7 Hc7 25.Hd2 hg3 26.Hh6 Wf8 27.Wf3 Sh7 28.Wg3 Gg5 29.Wg5 Sg5 30.Hg6 Kh8 31.Hg5 Hd6 32.h4 Gc6 33.Kh2 Kh7 34.Hf5 Kg7 35.Hg5 Kh7 36.Gc4 b5 37.ab5 ab5 38.Gb5 Gb5 39.Sb5 Hh6 40.Hh6 Kh6 41.Sd6 Kg6 42.Kg3 Wd8 43.Sc4 f5 44.Se5 Kf6 45.Sc6 Wg8 46.Kf2 fe4 47.Sd4 Wg4 48.g3 e3 49.Ke3 Wg3 50.Ke4 Wg4 51.Kd5 Ke7 52.c4 Kd7 53.Sf3 Wf4 54.Se5 Kc7 55.h5 Wh4 56.b4 Wh5 57.c5 Wh4 58.Sd3 Wh5 59.Kc4 Wh4 60.Kb5 We4 61.Sb2 We8 62.Sc4 Wb8 63.Sb6 Wb7 64.Ka6 Kc6 65.b5 Kc5 66.Sa4 Kb4 67.Kb7 Kb5 i remis. 210.Obrona królewsko indyjska [E70] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa kwietnia, runda 8 IM Sieciechowicz (Polska) 2436 IM Wieczorek (Polska) d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e Sf3 c6 6.Ge2 d5 7.e5 Se4 8.Hc2 Sc3 9.Hc3 dc4 10.Gc4 c5 11.dc5 Gg Sd7 13.Gf4 Hc7 14.b4 Gf3 15.Hf3 Ge5 16.Ge5 Se5 17.Hf4 Wac8 18.Gb3 Sc6 19.Hc4 a5 20.a3 e5 21.f4 Sd4 22.Ga2 ab4 23.ab4 b6 24.fe5 bc5 25.b5 Se6 26.Wae1 Wcd8 27.Wf6 Ha5 28.Wa1 Hb6 29.Kh1 Hc7 30.Hf1 He5 31.We1 Hb2 32.Gc4 Wde8 33.h3 Kg7 34.Wf2 Hc3 35.b6 Sg5 36.We8 We8 37.b7 f5 38.Gd5 Hb4 39.Ha1 Kh6 40.Wf1 Se4 41.Ge4 He4 42.Hc1 Kh5 43.Hd1 Kh6 44.Hd2 f4 45.Hb2 Hb4 46.Hb4 cb4 47.Wf4 i czarne poddały się. 211.Obrona słowiańska [D10] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa kwietnia, runda 9 GM Wojtaszek (Polska) 2713 GM Bartel (Polska) d4 d5 2.c4 c6 3.e3 e6 4.Sc3 Gd6 5.Gd3 f5 6.f4 Hh4 7.g3 He7 8.Hc2 Sf6 9.Sf Gd2 Se4 11.Wg1 b5 12.c5 Gc7 13.Se2 a5 14.Wg2 Gd Sa6 16.Wdg1 b4 17.g4 g6 18.gf5 ef5 19.Se5 Ge5 20.fe5 Sd2 21.Hd2 Sc7 22.Sf4 14

15 Se6 23.Hf2 Sf4 24.Hf4 Wf7 25.h4 Wg7 26.h5 He6 27.hg6 hg6 28.Hh6 Kf7 29.Wg5 Wf8 30.Gc2 Wgg8 31.Gd1 Wh8 32.Hg6 Hg6 33.Wg6 Ke7 34.Ga4 b3 35.Wg7 Kd8 36.Gb3 f4 37.ef4 Wf4 38.We1 Wh6 39.Wg8 Ke7 40.Wg7 Kd8 41.Wg8 Ke7 42.Wa8 Wd4 43.Wa5 Wdh4 44.Wa7 Ke6 45.Gd1 Wc4 46.Kb1 Ge8 47.a4 Gg6 48.Ka2 Ge4 49.Gb3 Wd4 50.Wb7 Wh8 51.Wc7 Ke5 52.Wc6 Wb8 53.Wb6 Wb6 54.cb6 Wb4 55.a5 Wb5 56.Ga4 Wa5 57.b7 i czarne poddały się. 212.Obrona sycylijska [B90] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa kwietnia, runda 9 M Weichhold (Polska) 2394 GM Duda (Polska) e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.Ge3 e5 7.Sb3 Ge6 8.h3 Ge7 9.Hf b5 11.g4 b4 12.Sd5 Sd5 13.ed5 Gc8 14.Gd3 a5 15.Sc5 a4 16.Kb1 Sd7 17.Sd7 Gd7 18.He4 f5 19.gf5 Wf5 20.Hb4 Wh5 21.c4 Wb8 22.Hd2 Hc8 23.Wdg1 Gf6 24.Ge2 Wf5 25.Wc1 e4 26.Wc2 He8 27.a3 h5 28.Ka2 Ge5 29.h4 Hg6 30.Hd1 Hf6 31.Gg5 Hf8 32.Ge3 Wb3 33.Wg1 Wf2 34.Gf2 Hf2 35.c5 He3 36.Gc4 Hc5 37.Gb3 ab3 38.Kb3 Hb5 39.Ka2 Gg4 40.Hd2 Kh7 41.b3 Gf6 42.Wc4 He8 43.Hf4 e3 44.Wg4 hg4 45.Hg4 Kh6 46.Hf4 Kh5 47.Hf3 Kg6 48.Hg4 Kh6 49.He4 Hg6 50.He3 i czarne poddały się. 213.Partia angielska [A28] 71. Mistrzostwa Polski, Warszawa kwietnia, runda 9 GM Gajewski (Polska) 2631 GM Tomczak (Polska) c4 Sf6 2.Sc3 e5 3.Sf3 Sc6 4.e3 d5 5.cd5 Sd5 6.Gb5 Sc3 7.bc3 Gd6 8.d4 e4 9.Sd2 Hg5 10.Gf1 Hg6 11.g Gg2 We Gg4 14.Hc2 Gf5 15.Wb1 Wab8 16.Wb5 a6 17.Wf5 Hf5 18.Ge4 Hh5 19.Gg2 Sa5 20.e4 c5 21.e5 Gf8 22.Gf3 Hg6 23.Ge4 Hh5 24.Sf3 cd4 25.cd4 Sc6 26.Kg2 f6 27.h3 f5 28.Gd5 Kh8 29.Sg5 Sd4 30.Hc4 Sc6 31.Sf7 Kg8 32.Gc6 i czarne poddały się. 15

16 66. MISTRZOSTWA POLSKI KOBIET W dniach 25 marca 2 kwietnia 2014 roku rozegrano 66. mistrzostwa Polski kobiet. Tu niestety od lat mamy te same praktycznie nazwiska. Soćko, Zawadzka, Kulon czy Rajlich (wcześniej Radziewicz), to uznane gwiazdy polskiej sceny szachowej. Czekamy nadal na jakąś nową dziewczynę, która przebojem wedrze się do czołówki naszych pań, chociaż uczciwie trzeba stwierdzić, że polskie szachistki sporo potrafią. Tempo gry, podobnie jak u panów, wynosiło 90 minut na 40 posunięć plus 30 minut na zakończenie partii, przy czym po każdym posunięciu zawodniczka otrzymywała dodatkowe 30 sekund. Rozgrywki przeprowadzono systemem kołowym. Sędziowała pani Agnieszka Brustman, swego czasu czołowa szachistka świata. Pamiętam żeński turniej kandydatek, do którego zakwalifikowały się wyłącznie szachistki byłego ZSRR, a wśród nich jako jedyna zagraniczna uczestniczka właśnie pani Agnieszka. Stało się to w 1986 roku w gruzińskiej miejscowości Ckaltubo. Dziewięciokrotnie reprezentowała Polskę na Olimpiadach Szachowych. Agnieszka Brustman, to wybitna karta historii polskich szachów. Wyniki końcowe IMIĘ i NAZWISKO K ELO S M 1 Monika Soćko GM ,0 I 2 Jolanta Zawadzka WGM ,5 II 3 Klaudia Kulon WIM ,5 III 4 Iweta Rajlich IM ,5 IV 5 Karina Szczepkowska Horowska WGM ,5 V 6 Marta Bartel WGM ,0 VI 7 Katarzyna Adamowicz WFM ,5 VII 8 Anna Iwanow WIM ,5 VIII 9 Joanna Worek WGM ,0 IX 10 Edyta Jakubiec WIM ,0 X Oznaczenia w tabelach: K kategoria, S suma punktów, M miejsce Autorem wszystkich poniżej zamieszczonych zdjęć jest Przemysław Jahr. 16

17 214.Obrona królewsko indyjska [E62] 66. Mistrzostwa Polski, Warszawa marca, runda 1 GM Soćko (Polska) 2446 WFM Adamowicz (Polska) d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.Sf g3 d6 6.Gg2 c Ha5 8.e4 Gg4 9.h3 Gf3 10.Gf3 e5 11.Ge3 Sbd7 12.a3 Hc7 13.Gg2 Se8 14.de5 de5 15.Hd3 Sef6 16.Wad1 Wfd8 17.He2 Sf8 18.f4 Se6 19.Hf2 b6 20.f5 Sd4 21.g4 Se8 22.h4 Sf6 23.Hg3 Wac8 24.Gg5 Wf8 25.Wf2 Hd6 26.Wdf1 h6 27.Gf6 Gf6 28.g5 Ge7 29.f6 Gd8 30.Gh3 Wb8 31.h5 Kh7 32.hg6 fg6 33.Hh4 h5 34.Gf5 Sf5 35.ef5 Hd4 36.Hh3 Hd6 37.fg6 Kg6 38.Hf5 Kf7 39.Wd1 i czarne poddały się. 215.Obrona królewsko indyjska [E92] 66. Mistrzostwa Polski, Warszawa marca, runda 2 WGM Worek (Polska) 2346 GM Soćko (Polska) d4 Sf6 2.Sf3 g6 3.c4 Gg7 4.Sc3 d6 5.e Ge2 e5 7.Ge3 ed4 8.Sd4 We8 9.f3 c6 10.Gf2 d5 11.ed5 cd Sc6 13.c5 Sh5 14.g3 Gh3 15.We1 Hg5 16.Sdb5 Wad8 17.Sd6 Gc3 18.bc3 We7 19.Ha4 Hf6 20.Gd4 Sd4 21.Hd4 b6 22.Hf6 Sf6 23.Ga6 We1 24.We1 bc5 25.Sb5 Ge6 26.a4 d4 27.cd4 cd4 28.Wd1 Gc4 29.Gb7 d3 30.Wd2 a5 31.Sa3 Gb3 32.Ga6 Ga4 33.Wd3 Wd3 34.Gd3 Kf8 35.Kf2 Ke7 36.Ke3 Gc6 37.Ge2 Sd7 38.Kd4 Ke6 39.Gc4 Kf6 40.f4 Ke7 41.g4 Sf6 42.g5 Sh5 43.Ke3 Sg7 44.Gd3 Se6 45.h4 Sg7 46.Kd4 f6 47.Gc2 a4 48.Sc4 Se6 49.Ke3 Gd5 50.Sa3 Gb3 51.Gb1 f5 52.h5 Kd6 53.h6 Kc5 54.Gd3 Kb4 55.Sb1 Ga2 56.Sd2 a3 57.Sf3 Gd5 58.Gb1 Kc3 i białe poddały się. 17

18 Monika Soćko 216.Obrona królewsko indyjska [E68] 66. Mistrzostwa Polski, Warszawa marca, runda 3 GM Soćko (Polska) 2446 WIM Iwanow (Polska) d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sf3 Gg7 4.g Gg2 d Sbd7 7.Sc3 e5 8.e4 ed4 9.Sd4 a6 10.h3 Wb8 11.Ge3 c5 12.Sde2 b5 13.cb5 ab5 14.Hd6 We8 15.Wfd1 Ha5 16.a3 Gf8 17.Hd2 b4 18.ab4 Hb4 19.Gf4 Se5 20.Ge5 We5 21.f4 We6 22.e5 Se8 23.Wa4 Hb2 24.Hb2 Wb2 25.Wd8 Ga6 26.Gd5 Sc7 27.Ge6 Se6 28.Wf8 i czarne poddały się. 18

19 217.Obrona francuska [C18] 66. Mistrzostwa Polski, Warszawa marca, runda 4 WGM Zawadzka (Polska) 2394 GM Soćko (Polska) e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Gb4 4.e5 c5 5.a3 Gc3 6.bc3 Hc7 7.Hg4 f6 8.Hg3 fe5 9.de5 Sc6 10.Sf3 Sh6 11.Gh6 gh6 12.Ge2 Gd7 13.Hh4 Se Sg6 15.Hh Wfe1 e5 17.Sg5 Whg8 18.g3 Gf5 19.c4 Wd6 20.Hh5 h6 21.Sf3 Wf6 22.cd5 Sf4 23.Hh4 Hd6 24.Gd3 Sh3 25.Kg2 Sf4 26.Kg1 Gd7 27.Se5 Sh3 28.Kg2?? 28 Wf4! 29.Hh5 Wf2 30.Kh1 Wg5 31.Hh4 We5 32.c4 Sg5 33.g4 We1 34.We1 Hf4 i białe poddały się. 218.Obrona holenderska [A87] 66. Mistrzostwa Polski, Warszawa kwietnia, runda 8 GM Soćko (Polska) 2446 WGM Bartel (Polska) Sf3 f5 2.d4 Sf6 3.c4 g6 4.g3 Gg7 5.Gg d6 7.b3 c6 8.Gb2 a5 9.Hc2 Sa6 10.Sbd2 d5 11.a3 Ge6 12.Se5 Se4 13.Wad1 He8 14.Se4 fe4 15.f3 Ge5 16.de5 dc4 17.bc4 ef3 18.ef3 Hf7 19.Wd4 Sc5 20.f4 Wad8 21.Hd1 Wd4 22.Hd4 Sa4 23.Ga1 c5 24.Hd2 Sb6 25.Ha5 Sc4 26.Hc5 Wa8 27.Gb7 Wa3 28.Wd1 Wa2 29.Gc3 Wc2 30.Gb4 Wb2 31.Ge4 Kg7 32.Wa1 Sd2 33.Hd4 Sc4 34.Gc3 Wb3 35.Wa7 Kh6 36.Gc2 Wa3 37.Wc7 Gd5 38.f5 gf5 39.e6 Hg6 40.Wc4 Gc4 41.Gd2 i czarne poddały się. 19

20 Soćko (po lewej) Szczepkowska Horowska Bartel (po lewej) Jakubiec 20

21 ROBERT JAMES FISCHER XI MISTRZ ŚWIATA 9 marca 1943 roku w Chicago, w rodzinie Gerharda i Reginy Fischer przyszedł na świat syn, Robert James. Po rozwodzie z mężem, Regina została sama z dwójką dzieci Joan (7 lat) i Robertem (2 lata). W 1949 roku rodzina Fischerów opuściła Chicago i w poszukiwaniu lepszego życia osiedliła się w Nowym Jorku, w okolicach Brooklynu. Joan podarowała bratu szachy i zapoznała z regułami gry. W 1956 roku, w wieku trzynastu lat trafił pod opiekuńcze ręce Johna Collinsa, trenera, który tak przygotował Williama Lombardy ego do mistrzostw świata juniorów, że ten je wygrał ze stuprocentowym rezultatem! W 1956 roku Fischer już jest mistrzem USA w kategorii juniorów. Rok 1958 przynosi mu sensacyjne zwycięstwo w mistrzostwach kraju w kategorii seniorów, co bardzo niepokoi Reshevsky ego, który po śmierci Marshalla, był uznawany za szachistę numer 1 Stanów Zjednoczonych. W efekcie na Olimpiadę Szachową w Lipsku 1960 miała jechać ekipa w wyjątkowo silnym składzie (Fischer, Reshevsky, Evans, Lombardy itd.). Tak silnym, że uważano iż hegemonia zwycięstw Rosjan jest poważnie zagrożona! Niestety, Reshevsky nie zgodził się zagrać na drugiej szachownicy przed dzieckiem i na smaku się skończyło. To właśnie Fischerowi zawdzięczamy wyraźne zwiększenie funduszu nagród w turniejach i podniesienie standardów organizacyjnych imprez szachowych. Na Olimpiadzie, jak powiedziano wyżej, zadebiutował w Lipsku. Budził tam złość dziennikarzy sowieckich, że częściej mówi się o nim niż o plejadzie przybyłych na Olimpiadę arcymistrzów sowieckich na czele z Talem (mistrzem świata) i pokonanym przez niego Botwinnikiem. Szczegóły tej historii znajdziemy oczywiście w czternastym tomie naszej Wielkiej Encyklopedii Olimpiad Szachowych. W Lipsku Fischer walnie przyczynił się do zdobycia przez USA srebrnych medali, chociaż nie uniknął sensacyjnej porażki z rąk słabiutkiego Ekwadorczyka Munoza. Uzyskał 13 punktów z 18 partii przy dwóch porażkach. Grał jeszcze trzykrotnie: w Warnie 1962 (11 p. z 17 partii), Hawanie 1966 (15 p. z 17 partii) i Siegen 1970 (10 p. z 13 partii). Byłby częstszym uczestnikiem tej największej na świecie imprezy, gdyby organizatorzy trzymali się odpowiedniego poziomu odnośnie sali gry, stolików szachowych, kompletów do gry itp. W tej kategorii XI mistrz świata był nieubłagalny i bywało, że przyjeżdżał odpowiednio wcześnie, oglądał stworzone warunki, a gdy nie spełniały jego oczekiwań, po prostu bez uprzedzenia wyjeżdżał. Taki był Robert Fischer i za to świat szachowy go uwielbiał. 21

22 XIV Olimpiada Szachowa w Lipsku Partia Uhlmann (po lewej) Fischer XIV Olimpiada Szachowa w Lipsku Fischer (po lewej) Pachman Zdjęcia: Archiwum Kuriera Szachowego 22

23 ROBERT FISCHER I JEGO OLIMPIJSKI DEBIUT 219.Obrona Nimzowitscha [E51] XIV Olimpiada Szachowa, Lipsk 1960 Eliminacje Ghitescu (Rumunia) GM Fischer (USA) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4 4.e Gd3 d5 6.Sf3 Sc dc4 8.Gc4 Gd6 9.Gb5 e5 10.Gc6 ed4 11.ed4 bc6 12.Gg5 We8 13.Hd3 c5 14.dc5?? Gh2 i białe poddały się. Pierwsza olimpijska partia Fischera. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że partia toczyła się w świetle błysków fleszy, a kłębiący się tłum fotoreporterów stworzył tak stresującą sytuację, że doskonały mistrz rumuński po prostu pękł. Później sędziowie bardziej pilnowali kibiców i dziennikarzy. 220.Obrona sycylijska [B77] XIV Olimpiada Szachowa, Lipsk 1960 Eliminacje GM Fischer (USA) Munoz (Ekwador) 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 g6 6.Ge3 Gg7 7.f Hd2 Sc6 9.Gc4 a6 (Teoria rekomenduje w tym miejscu 9 Sd4 10.Gd4 Ge6) 10.Gb3 Ha Gd7 (Plan obrany przez czarne jest za długi jak na tak dynamiczny wariant. Poza tym pozycja hetmana na polu a5 jest zła) 12.Kb1 (W tej pozycji Michaił Tal polecał 12.h4) 12 Wac8 13.g4 (Należało rozpocząć szturm pionami ruchem 13.h4 z groźbą h4 h5) 13 Se5 14.Gh6 Sc4 15.Gc4 Wc4 16.Sb3 (Zasługiwało na uwagę 16.Sd5 Hd2 17.Se7 Kh8 18.Gg7 Kg7 19.Wd2 We8 20.Sd5 Sd5 21.ed5 We5 22.b3 Wc8 23.c4 z przewagą białych) 16 He5 (Na 16 Hd8 nastąpiłoby 17.Gg7 Kg7 18.e5!) 17.h4 (Zła była próba wygrania jakości po 17.Gf4 He6 18.Sd4 Wd4 19.Hd4 z powodu 19 Sh5! 20.Hc3 Sf4 21.Hf4 Gc3 22.bc3 Hc4 z atakiem czarnych) 17 Wfc8 18.Gf4 He6 19.h5 b5 (Teraz czarne mają kontrę na skrzydle hetmańskim i przechwytują inicjatywę) 20.hg6 fg6 21.Gh6 (Fischer nie znajduje prawidłowego planu gry. Większe szanse dawało 21.e5 de5 22.Gh6 lub 21.a3) 21 Gh8 22.e5 (W takiej redakcji ten ruch nie ma siły) 23

24 22 b4! (Doskonałe wyczucie czasu! Ekwadorski mistrz precyzyjnie prowadzi końcową fazę partii. Odpowiedź białych jest wymuszona, ale prowadzi ona do beznadziejnej pozycji) 23.ef6 bc3 24.Hh2 Hf6 25.Gg5 (Ostatnia taktyczna szansa białych) 25 Hf7 26.He2 cb2 27.He7 He7 28.Ge7 Wc2 29.Wd6 Ga4! 30.Gg5 (Groziło 30 Gb3 i 31 Wc1) 30 Wf2 31.Ge3 Wf3 32.Gd4 Gb3 33.ab3 Gd4 34.Wd4 Wb3 35.Wd2 Wcb8 36.Wd7 Wa3 i białe poddały się. Uwagi: H. Gołowko, Szachmaty w ZSRR, numer 1/1961 r. Stolik po zakończeniu najbardziej sensacyjnej partii Olimpiady Zdjęcie: Archiwum Kuriera Szachowego 24

25 221.Obrona sycylijska [B92] XIV Olimpiada Szachowa, Lipsk 1960 Finały GM Fischer (USA) Ghitescu (Rumunia) 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.Ge2 e5 7.Sb3 Ge7 8.Gg Sd2 (Ghitescu przeprowadził kombinację mającą na celu wygranie piona. Okazało się jednak, że kombinacja jest dziurawa i prowadzi forsownie do utraty jakości) 9 Se4? 10.Ge7 Sc3 11.Gd8 Sd1 12.Ge7 We8 13.Sc4! (Tego ruchu Ghitescu nie wziął w rachubę) 13 Sb2 14.Sb6 We7 15.Sa8 Sa Sc6 17.Wd6 Ge6 18.Gf3 g6 19.Gc6 bc6 20.Wc6 Wa7 21.Sc7 Gd7 22.Wc4 Sb6 23.Wb4 Wc7 24.Wb6 Gb5 25.We1 Wc5 26.We3 Kg7 27.Wb7 e4 28.We4 Gc6 29.Wbe7 Ge4 30.We4 h5 31.c4 f5 32.Wd4 Kf6 33.f4 Ke6 34.Kc2 Wc8 35.Kc3 Wb8 36.c5 Wb1 37.Wd6 Kf7 38.Wa6 Wc1 39.Kd4 Wc2 40.g3 Wh2 41.Kd5 Wg2 42.c6 Ke7 43.Wa8 i czarne poddały się. Uwagi: Władysław Litmanowicz, styczeń 1961 r. 222.Partia hiszpańska [C92] XIV Olimpiada Szachowa, Lipsk 1960 Finały GM Fischer (USA) IM Bobocow (Bułgaria) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf Ge7 6.We1 b5 7.Gb3 d6 8.c h3 Ge6 10.d4 Gb3 11.ab3 ed4 12.cd4 d5 13.e5 Se4 14.Sc3 f5 15.ef6 Gf6 16.Se4 de4 17.We4 Hd5 18.Wg4 h5 19.Wf4 Sb4 20.Ge3 Wad8 21.Wc1 c5 22.Hd2 Sc6 23.Hc2 Sd4 24.Gd4 Gd4 25.Wf8 Wf8 26.b4 Wf3 27.gf3 Hf3 28.bc5 Hg3 29.Kf1 Hh3 30.Ke1 Hh1 31.Ke2 Hc6 32.Hb3 Kh8 33.Hf3 He6 34.Kf1 Hh6 35.Hd1 i czarne poddały się. 223.Obrona królewsko indyjska [E70] XIV Olimpiada Szachowa, Lipsk 1960 Finały GM Szabo (Węgry) GM Fischer (USA) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e Gg5 d6 6.Hd2 c5 7.d5 e6 8.Gd3 ed5 9.Sd5 Ge6 10.Se2 Gd5 11.ed5 Sbd Se5 13.f4 Sd3 14.Hd3 h6 15.Gh4 We8 16.Wae1 Hb6 17.Gf6 Gf6 18.f5 g5 19.b3 Ha5 20.Wc1 Ha2 21.Wc2 We3 22.He3 Hc2 23.Kh1 a5 24.h4 a4 i białe poddały się. 25

26 HISTORIA OLIMPIAD SZACHOWYCH VI Olimpiada Szachowa Warszawa 1935 Na XI Kongresie FIDE w Folkestone zaproponowano organizację kolejnej Olimpiady Polsce. Stało się to głównie dzięki Dawidowi Przepiórce, który zdążył już wycofać się z gry wyczynowej i cały swój wolny czas poświęcał pracy w Polskim Związku Szachowym oraz we władzach FIDE. Jako miejsce rozgrywek wybrano duże i przestronne sale Oficerskiego Kasyna Garnizonowego mieszczącego się przy Alei Szucha. Budynek ten nie zachował się do dnia dzisiejszego: został rozebrany w latach sześćdziesiątych podczas budowy Trasy Łazienkowskiej. W każdym razie znajdował się wówczas w jednym z najładniejszych miejsc stolicy Polski. Dwie główne sale posłużyły za miejsce olimpijskich zmagań. W mniejszej zorganizowano m.in. biuro prasowe, pokój analiz dla zawodników, biuro komitetu organizacyjnego, pokój do gry w szachy dla publiczności itp. W dwóch reprezentacyjnych halach umieszczono wszelkiego rodzaju stoiska, kioski i wystawy. Łączny koszt organizacji Olimpiady wynosił około złotych i pieniędzy tych nie zmarnowano: ogromny rozmach organizacyjny był doskonałą wizytówką międzynarodową Polski, która była zaliczana w owym czasie do potęg szachowych! Grano, jak poprzednio, systemem każdy z każdym, tempem dwie godziny na 36 posunięć i 18 na kolejną godzinę. Każda runda trwała cztery godziny: rano od 9,00 do 13,00 oraz wieczorem od 18,00 do 22,00. Co dwie rundy był dzień, w którym dogrywano niedokończone partie, co zapobiegło gromadzeniu się zbyt dużej ilości dogrywek i doskonale zdało egzamin. Przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego został Bronisław Nakoniecznikow Klukowski, zaś dyrektorem turnieju mianowano Dawida Przepiórkę. Rekord z Pragi został pobity i do Warszawy przybyły reprezentacje dwudziestu państw. Przyjechali nawet Litwini, którzy nie utrzymywali z Polską stosunków dyplomatycznych, co pozwoliło zatriumfować dewizie FIDE Gens Una Sumus! Przybyli Węgrzy (znowu w ich skład wchodzili Steiner L., Havasi i Lilienthal), Duńczycy, Czesi (z Flohrem na czele), Austriacy (w bardzo silnym składzie: Grünfeld, Spielmann i Eliskases!), Szwedzi (ze znaną trójką: Stahlberg, Stoltz i Lundin), a także Francuzi (z mistrzem świata Alechinem, któremu w czasie gry towarzyszył piękny syjamski kot). Wyżej wymienione zespoły nie opuściły żadnej Olimpiady! 26

27 Warto w tym miejscu zaznaczyć, że na temat omawianej tu Olimpiady pojawiło się sporo prac, w tym także w Polsce. Autorowi VI Olimpiada Szachowa Warszawa 1935, wyd. Comrel, udało się jednak dotrzeć do partii i fotografii nigdzie dotychczas nie publikowanych! Zatem, jest to najszersza publikacja od 1935 roku! Materiały dotyczące VI Olimpiady Szachowej w Warszawie znajdują czytelnicy na stronie Gambit hetmański [D23] VI Olimpiada Szachowa, Warszawa 1935 Flohr (Czechosłowacja) Stoltz (Szwecja) 1.d4 d5 2.Sf3 Sf6 3.c4 dc4 4.Ha4 c6 5.Hc4 g6 6.g3 Gg7 7.Gg2 Ge6 8.Hc2 Gf5 9.Ha4 (9.Hb3 Hb6) 9...Sbd7 10.Sc3 Se Sb6 12.Hb Wd1 Sc3 14.bc3 Hd5 15.Sd2 Hd7 16.a4 Ge6 17.Hc2 Wad8 18.Sb3 Hc8 19.Sc5 Gc4 20.Wb1 e5 21.e3 Ga6 22.Sa6 ba6 23.Ga3 Wfe8 24.Gc5 Sd7 25.Ga7 Hc7 26.Gc5 Sc5 27.dc5 Wd1 28.Wd1 Ha5 29.Gc6 Wc8 30.Gd5 Hc5 31.Hb3 Hc7 32.Wb1 Gf8 33.Ha2 Hd7 34.Wb6 Kg7 35.c4 a5 36.Hb2 Gd6 37.Hb5 Hd8 38.Wb7 Gc7 39.Hc6 h5 40.h4 He7 41.Wa7 Hd8 42.Kg2 Kf8 43.c5 Kg7 44.Gf7 Kf7 45.Wa6 Gd6 46.Hd5 Kg7 47.Wd6 He8 48.We6 Wc5 49.Hb7 i czarne poddały się. 225.Partia hiszpańska [C71] VI Olimpiada Szachowa, Warszawa 1935 Böök (Finlandia) Andersen (Dania) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 d6 5.c4 f5 6.d4 fe4 7.Se5! de5 8.Hh5 Ke7 9.Gc6 Hd4? 10.He8 Kd6 11.Ge3 Hc4 12.Sc3 Gg4 13.Wd1 i czarne poddały się. Najkrótsza partia Olimpiady! 27

28 Końcowe rezultaty: 1. USA 54,0 2. SZWECJA 52,5 3. POLSKA 52,0 4. WĘGRY 51,0 5. CZECHOSŁOWACJA 49,0 6. JUGOSŁAWIA 45,5 7. AUSTRIA 43,5 8. ARGENTYNA 42,0 9. ŁOTWA 41,0 10. FRANCJA 38,0 11. ESTONIA 37,5 12. ANGLIA 37,0 13. FINLANDIA 35,0 14. LITWA 34,0 15. PALESTYNA 32,0 16. DANIA 31,5 17. RUMUNIA 27,5 18. WŁOCHY 24,0 19. SZWAJCARIA 21,0 20. IRLANDIA 12,0 226.Obrona Grünfelda [D79] VI Olimpiada Szachowa, Warszawa 1935 Frydman P. (Polska) Machtas (Litwa) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 d5 4.Sf3 Gg7 5.g Gg2 c6 7.cd5 cd e6 9.Gf4 Sh5 10.Ge3 Sc6 11.Hd2 We8 12.Wac1 Gd7 13.Gh6 Ha5 14.Gg7 Kg7 15.e4 de4 16.Se4 Hd2 17.Sed2 Wad8 18.Sc4 Gc8 19.Sce5 Se7 20.Wc7 f6 21.Sc4 Kg8 22.Se3 Wd7 23.Wfc1 Sc6 24.Wd7 Gd7 25.Sd2 Sd4 26.Wc7 Wd8 27.Gb7 Ge8 28.Se4 Sf3 29.Kg2 Sd4 30.Sg4 Gb5 31.Sgf6 Sf6 32.Sf6 Kf8 33.Sh7 Kg8 34.Sf6 Kf8 35.Sh7 Kg8 36.Sf6 Kf8 37.Ge4 Sf5 38.Wa7 Wd1 39.Gf5 ef5 40.g4 Gc6 41.Kg3 fg4 42.Sg4 g5 43.f3 Gb5 44.Wa5 Wg1 45.Kf2 Wf1 46.Kg2 i czarne poddały się. 28

29 Nieznane zdjęcie: Mecz Austria Polska Na pierwszym planie: Frydman (po lewej) Spielmann Na drugim planie Eliskases Zdjęcie: Tidskrift För Schack, nr 9/1935 r. 227.Obrona hetmańsko indyjska [E17] VI Olimpiada Szachowa, Warszawa 1935 Vaitonis (Litwa) Najdorf (Polska) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sf3 b6 4.g3 Gb7 5.Gg2 Ge7 6.Sc3 Se4 7.Se4 Ge Se5 Gg2 10.Kg2 d6 11.Sd3 He8 12.b3 f5 13.Gb2 Sd7 14.Hc2 Gf6 15.c5 bc5 16.dc5 Gb2 17.Hb2 Sc5 18.Sc5 Hc6 19.Kg1 Hc5 20.Wac1 Hb6 21.Wfd1 f4 22.Hd4 fg3 23.hg3 Wf7 24.Hb6 ab6 25.a4 Kf8 26.Wc6 Ke8 27.e4 e5 28.f3 Wf3 29.Wc7 Wg3 30.Kh2 Wb3 31.Wd6 Wa4 32.Wg7 We4 33.Wd2 Web4 34.Wh7 Wb2 35.Wb2 Wb2 36.Kg3 Kd8 37.Kf3 Wb5 38.Ke4 Wc5 39.Kf5 Kc8 40.We7 Wc7 41.We5 Kb7 42.Wb5 Ka6 43.Wb1 b5 44.Ke4 Ka5 45.Wa1 Kb6 46.Wb1 Wc3 47.Kd4 Wa3 48.Kd5 Ka5 49.Kc5 Wc3 50.Kd4 b4 51.Wa1 Kb5 52.Wa2 Wc8 53.Kd3 b3 54.Wa1 Kb4 55.Kd2 Wd8 56.Kc1 Kc3 57.Wa2! Wd1! (57...ba2 pat) i białe poddały się. 29

30 228.Gambit hetmański [D60] VI Olimpiada Szachowa, Warszawa 1935 Friedmann (Polska) Luckis (Litwa) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 d5 4.Gg5 Sbd7 5.e3 Ge7 6.Sf Gd3 dc4 8.Gc4 a6 9.a4 c cd4 11.ed4 h6 12.Gf4 Sb6 13.Ga2 Sbd5 14.Gg3 b6 15.Sd5 Sd5 16.Wc1 Gb7 17.Gb1 Wc8 18.Hd3 g6 19.Wc8 Hc8 20.Se5 He8 21.b3 Kh7 22.Sc4 Hc6 23.Se5 He8 24.f3 b5 25.ab5 ab5 26.We1 Gb4 27.Wc1 h5 28.h3 Wg8 29.Wc2 f6 30.Sg6 Wg6 31.Wa2 f5 32.Wa7 Wg3 33.Wb7 Wg7 34.Wg7 Kg7 35.He2 Gd6 36.Gf5 Sf4 37.He1 Kf7 38.Gc2 Hg8 39.Hd2 Sh3 40.Kf1 Sf4 41.Gd3 Hg3 42.Gb5 Hh2 43.Hf2 h4 44.Hg1 Hg3 45.Hf2 Gb4 46.Hg3 hg3 47.Gc4 Ke7 48.Kg1 Gc3 49.Kf1 Kd6 50.Kg1 Gd4 51.Kh1 Kc5 52.Gf1 Gc3 53.Gc4 Gd2 54.Kg1 Kb4 55.Kf1 Kc3 56.Kg1 Kd4 57.Kf1 Ke3 58.b4 Gb4 59.Ga6 e5 60.Kg1 Kd2 61.Gc4 Gc5 62.Kf1 Gf2 63.Gb3 i białe poddały się. 229.Pozycja z partii VI Olimpiada Szachowa, Warszawa 1935 Foerder (Palestyna) Naegeli (Szwajcaria) 31...f5 ( Lepsze było 31...Wg8) 32.gf5 Gf5 33.e4 Wh8 (33...Gd7 34.e5) 34.Kg1 Sf6 35.Gg5 Gh3 36.e5! Sg4 37.e6 (Uwagi Alechina. My dodamy od siebie, że największym błędem czarnych było 32 Gf5 zamiast 32 gf5 z jednak trudną pozycją) i czarne poddały się. 30

31 PRASA Z DAWNYCH LAT Jak donosi Suomen Shakki w styczniowym numerze z 1932 roku, w Pelattu (Finlandia) rozegrano VI Ogólnokrajowy Turniej Szachowy z udziałem czołówki szachistów fińskich (27 grudnia stycznia 1932 r.). Poniżej podajemy wyniki: R M Krogius ½ 1 0 ½ ½ ½ 1 8,0 I-III Rasmusson ½ ½ ½ 1 ½ 1 ½ 1 ½ 1 1 8,0 I-III Vilen 0 ½ ½ 1 ½ 1 1 ½ ,0 I-III Loven 1 ½ ½ ½ ½ 0 ½ ½ ,0 IV Hinds ½ 0 0 ½ 1 1 ½ 1 ½ 0 ½ 5,5 V Heilimo ½ ½ ½ ½ 0 ½ 0 ½ ½ ½ 1 5,0 Niemelä ½ 1 0 ½ 1 1 5,0 Pulkkinen 0 ½ 0 ½ ½ ½ 1 0 5,0 Czepurnow 0 0 ½ ½ 0 ½ 1 0 ½ 1 1 5,0 Ström 0 ½ 0 0 ½ ½ ½ ½ ½ 0 1 4,0 Gröning ½ ½ ,0 Rahm ½ ,5 Później na arenie międzynarodowej, między innymi w Olimpiadach Szachowych zaistnieli Krogius, Rasmusson, Heilimo, Niemelä (jeszcze na Olimpiadzie w Hawanie 1966 można było go zobaczyć!), rosyjski emigrant Czepurnow i Rahm. Poniżej partie z tego turnieju pięknie obrazujące jak bezkompromisowo i spektakularnie traktowano szachy w latach trzydziestych ubiegłego wieku. Warto zaznaczyć, że zapisy tych partii publikujemy jako pierwsi. 230.Gambit Stauntona [A83] Pelattu 1931/1932 Pulkkinen (Finlandia) Niemelä (Finlandia) 1.d4 f5 2.e4 fe4 3.Sc3 Sf6 4.Gg5 c6 5.f3 ef3 6.Sf3 d5 7.Gd3 Gg Sbd7 9.Hd2 Gf3 10.Wf3 Hb6 11.Kh Gf5 g6 13.Gh3 Kb8 14.Gf4 Ka8 15.a4 e5 16.de5 Se4 17.He1 Gb4 18.a5 Ga5 19.Sd5 cd5 20.Wa5 Sdc5 21.Wfa3 a6 22.g3 Hb2 23.He2 g5 24.Ge3 d4 25.Gg1 d3 26.He3 Hc2

32 27.Wa2 Hc4 28.W2a4 Hd5 29.Gg2 d2 30.Wc5 Hc5 31.He4 Hg1 32.Kg1 d1h 33.Gf1 Whf8 34.Wa6 Kb8 35.Wf6 Wf6 36.ef6 Hd4 37.Hd4 Wd4 38.f7 Wd8 39.Gb5 Wf8 40.Gc4 Kc7 41.Kf2 Kd6 42.Kf3 h6 43.Kg4 Ke7 44.Kh5 Wf7 45.Kh6 Wf5 46.Kg6 Wc5 47.Gb3 g4 48.Gd1 Wc4 49.Kf5 b5 50.Ge2 Kd6 51.Gd3 Kd5 52.Ge2 Kc5 53.Kg5 Kb4 54.Kh4 Kc3 55.h3 b4 56.Gd1 Wd4 57.Ga4 gh3 58.Kh3 b3 i białe poddały się. 231.Obrona Bogoljubowa [E11] Pelattu 1931/1932 Rahm (Finlandia) Krogius (Finlandia) 1.d4 Sf6 2.Sf3 e6 3.c4 Gb4 4.Gd2 He7 5.a3 Gd2 6.Sbd2 d6 7.e4 e5 8.d Gd3 a Sh5 11.g3 Gg4 12.Ge2 f5 13.Sh4 Ge2 14.He2 Sf4 15.gf4 Hh4 16.fe5 f4 17.Kh1 de5 18.Sf3 Hh5 19.Wg1 h6 20.Hd3 Sd7 21.Wae1 Sc5 22.Hd1 a4 23.Wg2 Kh8 24.h4 Wf6 25.Wh2 Waa6 26.He2 Wg6 27.Wh3 Wab6 28.Sg1 Wg4 29.Wh2 f3 30.Hd2 Wh4 i białe poddały się. 232.Partia angielska [A30] Pelattu 1931/1932 Loven (Finlandia) Ström (Finlandia) 1.Sf3 Sf6 2.c4 e6 3.g3 b6 4.Gg2 Gb7 5.Sc3 c5 6.e3 Ge d4 d6 9.b3 Sbd7 10.Hc2 Wc8 11.Gb2 cd4 12.ed4 d5 13.Se5 Se5 14.de5 Sd7 15.Wad1 Hc7 16.cd5 Gd5 17.Gd5 ed5 18.Hf5 g6 19.Hf4 d4 20.Sd5 Hc5 21.Wd4 g5 22.Hf5 i czarne poddały się. 32

33 PRAKTYKA SZACHOWA 233.Pozycja z partii Amsterdam 1976 GM Miles (Anglia) 2510 Ligterink (Holandia) 2400 Posunięcie białych. Arcymistrz Miles potrzebował czterech ruchów, aby zmusić mistrza holenderskiego do kapitulacji. Jakich? 234.Pozycja z partii Biel 1976 GM Csom (Węgry) 2530 GM Andersson (Szwecja) 2585 Posunięcie białych. Partia dwóch arcymistrzów ówczesnej czołówki światowej zakończyła się bardzo szybko. Jak? Rozwiązania wewnątrz numeru 33

34 GALERIA UNIKALNYCH ZDJĘĆ Ekipa USA w Olimpiadzie Warszawa 1935 Zdjęcie: Chess Review, numer 8/1935 r. 34

35 PANIE GRAJĄ W SZACHY. Zamieszczamy, jako pierwsi nieznane partie kobiet rozegrane w turniejach w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku! Partii nie publikowano, bowiem panie grały wówczas dość słabo i podstawki były na porządku dziennym! Do rzadkości należał w latach 50. tych ubiegłego wieku udział pań w turniejach męskich. Zamieszczamy kilka takich partii, w których triumfowały panie. 235.Gambit hetmański [D57] Hastings 1954/55; grupa mistrzowska WIM Edith Keller-Hermann (NRD) Flick (Anglia) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 d5 4.Gg5 Ge7 5.e Sf3 h6 7.Gh4 Se4 8.Ge7 He7 9.cd5 Sc3 10.bc3 ed5 11.Hb3 Wd8 12.c4 Ge6 13.Hb7 dc4 14.Ha8 Ha3 15.Wb1 Gd5 16.Hd5 Wd5 17.Wb8 Kh7 18.Wb1 Ha2 19.Sd2 c3 20.Gd3 g6 21.Se4 c2 22.Wc1 Wa Ha3 24.Gc2 He7 25.Gb1 Wb5 26.Sc5 h5 27.Gd3 Wb2 28.Wa1 c6 29.Ge4 Hc7 30.Wa6 Wb6 31.Wfa1 Wa6 32.Wa6 f5 33.Gc6 h4 34.Ge8 i czarne poddały się. 35

36 236.Obrona Ragozina [D39] Stuttgart, 1954 Schüster (Szwecja) WIM Chantal Chaude de Silans (Francja) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Ge Sf3 e Sc6 8.d5 Se7 9.Se1 Se8 10.Ge3 f5 11.f3 f4 12.Gf2 g5 13.Sd3 Sg6 14.c5 Sf6 15.Hb3 Wf7 16.cd6 cd6 17.Wfc1 h5 18.a4 g4 19.Sb5 a6 20.Sa3 g3 21.hg3 fg3 22.Gg3 h4 23.Gf2 Sh5 24.Sc4 Shf4 25.Sf4 Sf4 26.Gf1 Hg5 27.Kh1 Gf8 28.Wc2 Wg7 29.Ge3 Gd7 30.Gf4 ef4 31.Sb6 Wd8 32.Sd7 Wdd7 33.Hb6 Wg6 34.Wac1 Wh7 35.Wc8 h3 36.gh3 Hg3 37.Wf8 Kf8 38.Hd8 Kg7 39.Wc7 Kh6 40.Hf8 Wgg7 41.Hd6 Kh5 42.He5 Hg5 43.Hg5 Kg5 44.Wg7 Wg7 45.e5 Kf5 46.e6 Ke5 47.Gc4 Kd6 48.Gd3 Wg3 49.Gf5 Wf3 50.h4 Wg3 51.Kh2 Wg7 52.Ge4 Wg4 53.Kh3 Wg3 54.Kh2 We3 55.Gf5 We5 56.Gg4 Wd5 57.Kg2 Wd3 58.Kf2 Ke7 59.h5 Wg3 60.Gf3 b6 61.Ge2 a5 62.Gc4 Wh3 63.Kg2 Wh5 64.Kf3 Wh6 65.b3 Wf6 66.Gd5 i białe równocześnie poddały się. 237.Obrona holenderska [A92] Hastings 1954/55; grupa mistrzowska WIM Edith Keller-Hermann (NRD) Lloyd (Anglia) 1.d4 e6 2.c4 f5 3.g3 Sf6 4.Gg2 Ge7 5.Sf3 d Sbd2 c6 8.Se5 Sbd7 9.Sd3 He8 10.Hc2 Gd6 11.Sf3 Hh5 12.Sf4 Gf4 13.Gf4 Se4 14.b4 g5 15.Gc1 Wf6 16.b5 Sf8 17.Se5 Wh6 18.h4 Wf6 19.Ge4 fe4 20.hg5 i czarne poddały się. KATASTROFY SZACHOWE (1) 238.Obrona francuska [C11] VI Olimpiada Szachowa, Warszawa 1935 Enoch (Izrael) Nielsen B. (Dania) 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Sf6 4.Gg5 de4 5.Gf6 gf6 6.Se4 f5 7.Sc3 Gg7 8.Sf3 c5 9.dc5 Ha5 10.Gb5 Ke7? (10...Gd7) 11.Hd6 Kf h6 13.Se5 Gf8 (13...Wf8 14.Sd5 Kg5 15.He7 Kh5 16.Sf4 i mat) 14.Hd4 Ke7 15.Sc4 i czarne poddały się. 36

37 POLACY I POLKI GRAJĄ W SZACHY Publikujemy, zapewne również jako pierwsi, nieznane partie szachistów oraz szachistek polskich rozegrane w turniejach w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku! 239.Obrona dwóch skoczków [C58] Bukareszt 1954 Paoli (Włochy) WIM Śliwa (Polska) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gc4 Sf6 4.Sg5 d5 5.ed5 Sa5 6.Gb5 c6 7.dc6 bc6 8.Hf3 Hc7 9.Gd3 h6 10.Se4 Sd5 11.c3 Sf Ge6 13.We1 Ge7 14.Gf1 f5 15.Sg3 e4 16.Hd d4 h5 18.Ha4 Gd6 19.Ga6 Kb8 20.Gf4 Gf4 21.Sf1 Ka8 22.Sbd2 h4 23.Sb3 Sb3 24.ab3 g5 25.Gc4 Gd5 26.Wa2 g4 27.Wea1 Wh7 28.Hb4 Hc8 29.Hc5 Gb8 30.Se3 He6 31.Wa6 Gc4 32.Sc4 Wc7 33.Hb4 g3 34.Sb6 Kb7 35.Sd5 Kc8 36.Sc7 Gc7 37.Wa7 gf2 38.Kf1 Hd6 39.Wc7 Hc7 40.Hc5 Kb8 41.Wa6 Wd5 42.Hb4 Wb5 43.Hf8 i czarne poddały się. 240.Partia hiszpańska [C99] Półfinały drużynowych mistrzostw Europy Mecz ZSRR Polska, 1955 Wasjukow (ZSRR) Brzózka (Polska) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf Ge7 6.We1 b5 7.Gb c3 d6 9.h3 Sa5 10.Gc2 c5 11.d4 Hc7 12.Sbd2 cd4 13.cd4 Gb7 14.d5 Gc8 15.Sf1 Gd7 16.Wb1 b4 17.Gd2 Hb6 18.Se3 Sb7 19.Sc4 Hc7 20.b3 a5 21.Ge3 Gb5 22.Wc1 Sd7 23.Gd3 Gc4 24.Gc4 Sdc5 25.Gb5 Hb8 26.Wc4 Sd8 27.Ga4 Sa4 28.ba4 Sb7 29.Hc2 Wc8 30.Wc1 Wc4 31.Hc4 Sc5 32.Se5 Sa4 33.Sc6 Hb7 34.a3 Gf8 35.ab4 ab4 36.Wb1 Sc5 37.Wb4 Hd7 38.Kh2 Sb7 39.Wa4 Wa4 40.Ha4 Sd8 41.Ha8 Sb7 42.Gg5 f6 43.Ge3 Sc5 44.f3 Sd3 45.Sd4 Sc5 46.Gf4 Kf7 47.Gg3 Hb7 48.Hd8 He7 49.Hb8 g6 50.Sb5 Sb7 51.Hc8 Kg7 52.Sc7 Sd8 53.Hd8 i czarne poddały się. 37

38 KATASTROFY SZACHOWE (2) 241.Obrona Philidora [C41] VII Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937 Castaldi (Włochy) Tartakower (Polska) 1.e4 e5 2.Sf3 d6 3.d4 Sf6 4.Sc3 Sbd7 5.Ge2 Ge h6 7.b3 c6 8.Gb2 Hc7 9.Hd2 g5 10.Wfd1 Sf8 11.de5 de5 12.Se5!! Ge6 (Po 12 He5 wygrywa 13.Sd5) 13.Sb5! Hb8 14.Ha5! Gd8 15.Wd8 Hd8 16.Sc7 Ke7 17.Ga3 i czarne poddały się. Sensacyjna partia, która zrobiła światową karierę! Tekst podajemy za British Chess Magazine z 1985 roku, bowiem, w wielu bazach szachowych brak ostatnich posunięć. 242.Partia angielska [A25] VII Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937 Ozols (Łotwa) Reid (Szkocja) 1.c4 e5 2.Sc3 Sc6 3.g3 Gc5 4.Gg2 d6 5.e3 Sf6 6.Sge2 Ge6 7.Sd5 Sb4?? 8.Sb4 Gc4 9.Gb7 Gb4 10.Ha4 Sd7 11.Hb4 Ge2 12.Ke2 i czarne poddały się. 243.Obrona słowiańska [D17] VII Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937 Staldi (Włochy) Pleci (Argentyna) 1.d4 d5 2.c4 c6 3.Sf3 Sf6 4.Sc3 dc4 5.a4 Gf5 6.Se5 e6 7.f3 Gb4 8.e4 Ge4 9.fe4 Se4 10.Hf3 Hd4 11.Hf7 Kd8 12.Hg7?? Gc3 13.bc3 Hf2 14.Kd1 Sc3 i mat. 244.Obrona sycylijska [B44] VIII Olimpiada Szachowa, Buenos Aires 1939 De Groot (Holandia) Frydman P. (Polska) 1.e4 c5 2.Sf3 e6 3.c4 Sc6 4.Sc3 Sf6 5.d4 cd4 6.Sd4 Gb4 7.Hd Gd2 d5 9.cd5 ed5 10.Sc6 bc6 11.ed5 We8 12.Ge3?? cd5! Gc3 14.bc3 Ha5 15.Gd4? Wb8 (Można też było grać 15 Ha3!) i białe poddały się. 38

39 Z KART HISTORII - MISTRZOSTWA ŚWIATA KOBIET Fakty nieznane Odcinek 6 (K. Puszczewicz) Prowadząca w tabeli Rubcowa poniosła pierwszą porażkę i od tego momentu każda z zawodniczek miała na swoim koncie przynajmniej jedną przegraną. A była to dopiero piąta runda! Pięknie spisała się Gresser wygrywając trzecią z rzędu partię. Runda 5 29 grudnia 1949 r. Wyniki V rundy: 1. Chaude de Silans 1,0 : 0,0 Mora 2. Gresser 1,0 : 0,0 Hermanowa 3. Bykowa 0,0 : 1,0 Benini 4. Keller 0,0 : 1,0 Hruškova Belska 5. Heemskerk 1,0 : 0,0 Rubcowa 6. Larsen 0,5 : 0,5 Rudenko 7. Langos 0,5 : 0,5 Tranmer 8. Karff 0,0 : 1,0 Biełowa Po pięciu rundach Rosjanki Bielowa, Rudenko i Rubcowa miały stratę całego punktu do doskonale grającej na starcie Giseli Gresser. Nieoczekiwanie Bykowa miała na swoim koncie aż trzy porażki. Niedawna liderka, Mona Karff po dwóch porażkach spadła na dalekie miejsce. Stan po V rundzie: 1 Gresser 4,0 2 Chaude de Silans 3,5 3 7 Benini, Langos, Bielowa, Rudenko i Rubcowa 3, Heemskerk, Karff i Mora 2, Keller, Tranmer i Hruškova Belska 2, Hermanowa i Bykowa 1,5 16 Larsen 1,0 39

40 Trwa partia Heemskerk (po lewej) Rubcowa Trwa partia Karff (po prawej) Biełowa Oba zdjęcia: G. Jabłonkowski 40

41 Do omówienia przebiegu piątej rundy poproszono tym razem arcymistrza Aleksandra Kotowa, znanego w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku, jako opiekuna reprezentacji sowieckiej na Olimpiadach. Zatem oddajmy mu głos. Piąta runda zakończyła jedną trzecią turnieju. Przepięknie poprowadziła partię Bielowa. W znanym wariancie gambitu hetmańskiego z 2 e6 i 3 c6 szybko wyrównała grę w partii z Amerykanką Karff grającą białymi. Wybrana przez Karff wymiana hetmanów dała Biełowej dużą przewagę, gdyż białe figury na hetmańskim skrzydle nie miały swobody ruchu. Błędny ruch białych 15.f4 jeszcze bardziej pogorszył ich pozycję. Sowiecka szachistka zaczęła systematycznie zwiększać nacisk i zawładnęła wszystkimi diagonalami i otwartą linią. Karff szybko została zmuszona oddać jakość za piona. Nastąpił nowy etap partii, czyli realizacja przewagi materialnej czarnych. Chociaż w tym momencie Biełowa nie wybierała najlepsze posunięcia, w odłożonej partii jej wygrana nie budziła wątpliwości, co potwierdził dzień dogrywania. Po 48. ruchu Bielowa wygrała. Gresser grała białymi z Hermanową. Polska szachistka na początku broniła się dobrze. Jednak nie znalazła właściwego planu obrony, zajęła lekkimi figurami nieudane pozycje i musiała pasywnie przyglądać się dalszym wydarzeniom na szachownicy. Gresser przeprowadziła manewr skoczkiem z d4 na e4, po którym wtargnięcie skoczka na pole f6 było nie do obrony. Hermanowa pozwoliła wtargnąć temu skoczkowi w najmniej korzystnej dla siebie chwili i stojąc przed groźbą nieuchronnego mata poddała się. Śmiało i z wyobraźnią rozegrała debiut Rudenko (czarne) w partii z Dunką Larsen. W obronie Nimzowitscha jej figury szybko zapanowały nad centrum szachownicy i energiczna leningradka, zgodnie ze swoim stylem gry, przystąpiła do ataku na królewskim skrzydle białych. Dokładna ofiara piona 19 g4 pozwoliła czarnym otworzyć ważną linię g. Z każdym ruchem inicjatywa czarnych rosła. I właśnie wtedy stało się coś nieoczekiwanego, a takich lapsusów w turnieju niestety nie brakowało. W pozycji: 41

42 Rudenko szybko zagrała 25 Wg4? 26.Hg4 Wag8 27.Hh3 Gg2 28.Hg2 Wg2 29.Kg2 Hf5 i po 30.f3 Hg5 partnerki zgodziły się na remis. Rudenko mogła wygrać po prawidłowym 25 Wag8 26.f3 (słabe 26.Gf3 Gf5 27.Hh4 Wg2) 26 Gf5 z groźnym i trudnym do odparcia atakiem. Przewaga czarnych po 27.c5 Hg6 nie budzi wątpliwości. Natomiast po 27.Gf5 ef5 28.c5 Hg6 i czarne dysponują matowym atakiem. Dotkliwa porażka dosięgła Bykową grającą białymi z Benini. Uzyskawszy przewagę debiutową, moskwianka cały czas zastanawiała się jak zaatakować króla przeciwniczki. Szybko pojawiła się możliwość ofiary gońca na polu h7, po której białe dysponowały wiecznym szachem, ale przy wielu możliwościach gry na wygraną. Na pewno wielu mistrzów wybrałoby tę kontynuację. Kilka posunięć po ofierze figury, wyjaśniło się, że białe więcej niż remis uzyskać nie mogą. Bykowa siłą inercji kontynuowała atak nie zwróciwszy uwagi na swój niedoczas. Partia została odłożona w pozycji, gdzie Bykowa już musiała walczyć o remis. W dniu dogrywek Benini jednak wygrała. Ciężka, pozycyjna walka miała miejsce w partii Heemskerk Rubcowa. Białe niczego nie uzyskały po debiucie i Rubcowa wyrównała grę. W dalszym etapie walki Holenderka zaczęła prześladować nieprzyjacielskiego króla, przy czym nie miała nic przeciwko możliwości wiecznego szacha. Grająca na wygraną moskwianka na początku nieudanie umieściła króla na polu h6, a potem wykonała osłabiający pozycję ruch 36 h5. Partia została odłożona w pozycji, w której Heemskerk władała inicjatywą. W dogrywce Holenderka osiągnęła zwycięstwo. Zabawne wydarzenia miały miejsce w partii Keller Hruškova-Belska. Debiut rozegrała lepiej Keller i w pewnym momencie pozycja stała się wygrana dla niemieckiej szachistki. Przed wykonaniem 22. posunięcia powstała pozycja: Białe mogły po prostu zdobyć figurę poprzez 22.Ge4 fe4 23.Wc8 Hc8 24.He7 i czarne musiałyby poddać się. Zamiast tego Keller zagrała 22.e3 i walka potoczyła się z nową siłą. Przewaga białych została zachowana, ale w 42

43 końcowej fazie partii Keller zagrała słabo, straciła piona i w dogrywce przegrała. W partii Chaude de Silans Mora, przez długi czas figury na hetmańskim skrzydle Mora trzymała na wyjściowych pozycjach. Tymczasem nacisk białych na królewskim skrzydle narastał z ruchu na ruch. Kubanka była zmuszona do oddania piona i szukania ratunku w końcówce. Chociaż szachistka francuska grała końcówkę niezbyt dokładnie, to do momentu przerwania partii udało jej się zachować przewagę. W dniu dogrywek Chaude de Silans zwyciężyła. Skomplikowana walka rozwinęła się w partii Langos Tranmer. W obronie królewsko indyjskiej białe poświęciły figurę za dwa piony, a wkrótce zdobyły trzeciego. W końcówce nastąpiła znaczna redukcja materiału i chociaż w odłożonej pozycji, ostatecznie czarny skoczek walczył z dwoma pionami białe zachowywały szanse na remis. W dogrywce, po 51. posunięciach taki właśnie wynik podpisano. Arcymistrz Aleksander Kotow. 245.Gambit hetmański [D46] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa Karff (USA) Biełowa (ZSRR) 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 c6 4.e3 (Najmodniejszym ruchem w tym momencie jest 4.e4!?) 4 Sf6 5.Hc2 (Silniejsze jest 5.Sf3) 5 Sbd7 6.Sf3 Gd6 7.Gd (Po 8.e4 mogłoby nastąpić 8 de4 9.Se4 e5! z dobrą grą) 8 dc4 9.Gc4 e5 10.Se4 Se4 11.He4 He7 (Inną dobrą kontynuacją było 11 Sf6 12.Hh4 e4) 12.de5 Se5 13.Se5 He5 14.He5 Ge5 15.f4 Gf6 ((W wyniku uproszczeń czarne nie tylko wyrównały grę, ale uzyskały niewielką przewagę dzięki lepszemu rozwojowi figur) 16.We1 (Tu i później białe nie znajdują poprawnego ruchu e4, rozwijającego gońca c1, i szybko wpadają w trudną pozycję) 16 b6 (Lepsze było od razu 16 Gf5) 17.Wb1 Gf5 18.Wa1? (Konieczne było 18.e4 Wfe8 19.Gd3 Wad8 20.Gc2) 18 Ge4 (Doskonała pozycja gońca na e4 przeszkadza w rozwoju białych figur) 19.Kf2 Wad8 20.Ge2 c5 21.Gf3 Gd3 22.a4 (Ostatnią szansą dla białych był ruch 22.e4 celem, koniec końców, rozwinięcia swojego zamkniętego gońca na polu c1) 22 c4 23.Wa3 Ge7 24.Wa2 Gc2 25.We2 Gb3 26.Wa1 43

44 26 Gb4! (Czarne ustawiają białe figury w patowym położeniu. W tej chwili czarne grożą wygraniem jakości. Pozycja białych jest przegrana) 27.Ge4 Gd1 28.Gd2! (Najlepsza szansa!) 28 Ge2 29.Gb4 Wfe8! Atakiem na gońca e4, czarne wygrywają jakość za piona) 30.Gh7 Kh7 31.Ke2 Kg6 32.Gc3 Wd3 33.Gd2 Kf5 34.Wc1 Wc8 35.Wf1 (Aby na 35 Ke4 odpowiedzieć 36.f5!) 35 g6 36.Wf3 a6 37.Wg3 f6 38.Wh3 Wb3 (Czarne przystępują do realizacji przewagi na skrzydle hetmańskim) 39.Gc3 b5 40.ab5 ab5 41.Wh7 b4 42.Gd4 c3! ((Za tego piona białe muszą oddać co najmniej gońca) 43.bc3 bc3 44.We7 (Ostatnia pułapka: 44 c2 45.Kf3 c1h?? 46.g4 i mat) 44 c2 45.Kf3 g5 (Jedyne, ale wystarczające) 46.g4 Kg6 47.h4 (Na 47.f5 Kh6 48.Gf6 Biełowa chciała grać 48 We3! z następnym 49 c1h z lekką wygraną) 47 gh4 48.g5 c1h i białe poddały się. Uwagi mistrza W. Simagina. 246.Obrona sycylijska [B92] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa Gresser (USA) Hermanowa (Polska) 1.Sf3 c5 2.e4 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.Ge2 e5 7.Sb3 Ge Ge7 9.f4 Hc7 10.Gf Ge3 Wd8 12.Hd2 ef4 13.Gf4 Sc6 14.Sd5 Gd5 15.ed5 Se5 16.Wae1 Wac8 17.c3 Sf3 18.Wf3 Sh5 19.Gg5 We8 20.He2 Gf8 21.We3 We3 22.He3 Hd7 23.He4 g6 24.Sd4 Sg7 25.Hf3 We8 26.Wf1 Sh5 27.g4 Sg7 28.Se2 We5 29.Gf6 We8 30.Sg3 Wc8 31.Se4 Hc7 32.Gd4 Se8 33.Sf6 Sf6 34.Hf6 i czarne poddały się. 44

45 247.Obrona królewsko indyjska [E61] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa Langos (Węgry) Tranmer (Anglia) 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e3 d6 5.Sf3 Sbd7 6.Ge e5 8.de5 de5 9.Hc2 c6 10.e4 He7 11.Gg5 h6 12.Gd2 Se8 13.Wad1 f5 14.ef5 gf5 15.Gc1 Sc5 16.Wfe1 Se6 17.Ge3 f4 18.Gc1 Sc5 19.b4 Gf5 20.Hd2 Se6 21.c5 e4 22.Se4 Ge4 23.Gc4 Gd5 24.Gd5 cd5 25.Hd5 Wd8 26.Hd8 Hd8 27.Wd8 Sd8 28.We7 Sf6 29.Gd2 Wf7 30.Wf7 Kf7 31.Gf4 Sd5 32.Gd2 a6 33.a4 Sc6 34.b5 ab5 35.ab5 Sa7 36.c6 bc6 37.bc6 Sc6 38.Kf1 Ke6 39.h3 Kf5 40.g3 Gf8 41.Kg2 Ke6 42.Sh4 Se5 43.f4 Sc4 44.Gc1 Sde3 45.Kf3 Sf5 46.Sg6 Gg7 47.g4 Sd4 48.Ke4 Se2 49.f5 Kf7 50.Gf4 Sf4 51.Kf4 i remis. 248.Obrona francuska [C10] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa Bykowa (ZSRR) Benini (Włochy) 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 de4 4.Se4 Sd7 5.Gd3 Ge7 6.Sf3 Sgf6 7.Sf6 Sf Se5 c5 10.dc5 Hd5 11.He2 Gc5 12.c4 Hd6 13.Gf4 Hb6 14.Wad1 Wd8 15.Gg5 Ge7 16.Gf6 Gf6 17.Gh7 Kh7 18.Hh5 Kg8 19.Hf7 Kh7 20.Hg6 Kg8 21.Sg4 Wf8 22.Wd3 e5 23.Sh6 Kh8 24.Sf7 Wf7 25.Hf7 Ge6 26.Hh5 Kg8 27.b3 Wf8 28.h3 Hc5 29.Wfd1 Ge7 30.Wf3 Gf7 31.Hg4 Hc6 32.Wg3 Gf6 33.We3 b5 34.cb5 Hb5 35.He2 Hc5 36.Wf3 Wc8 37.Wfd3 Gg6 38.Wd7 e4 39.Hd2 Gf7 40.Hf4 Ha5 41.Hd2 Hd2 42.W7d2 Gg5 43.We2 Gh5 44.g4 Gg6 45.Wd4 Gf6 46.Wc4 Wd8 47.Kg2 Kh7 48.Wa4 Wd7 49.Kg3 Wd3 50.We3 Gg5 51.Wd3 ed3 52.Wd4 Gf6 53.Wd7 Gb2 54.h4 Kg8 55.f3 Gc1 56.Kf2 a5 57.h5 Gh7 58.Ke1 Gg5 59.Kd1 Ge3 60.Wd5 g5 61.hg6 Gg6 62.Wa5 Gf7 63.Wb5 Kg7 64.a4 Kf6 45

46 65.a5 Ke6 66.Wb4 Kd6 67.Wb8 Ke7 68.Wb5 Kd6 69.Wb8 Gg5 70.Ke1 Gd5 71.Wb6 Kc7 72.Wf6 Gf6 73.Kd2 Gf3 74.Kd3 Gg4 75.Kc4 Ge6 76.Kb4 Kb7 77.Ka4 Ka6 78.b4 Gd7 79.Ka3 i białe poddały się, ale dopiero po 108 posunięciach, których księga turniejowa nie podaje. 249.Gambit hetmański [D37] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa Heemskerk (Holandia) Rubcowa (ZSRR) 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 Sf6 4.Sf3 Sbd7 5.e3 Ge7 6.Gd c5 8.Hc2 b6 9.cd5 ed5 10.b3 Gb7 11.Se5 g6 12.f4 cd4 13.ed4 Wc8 14.Gb2 Se4 15.Ge4 de4 16.Sc4 Sf6 17.Wad1 Sd5 18.Sd5 Hd5 19.Hf2 f5 20.Se3 Hd7 21.a3 Ga6 22.Wfe1 Gd3 23.b4 Gf6 24.d5 Hg7 25.Gf6 Hf6 26.Wc1 26 Hd4 27.Wc6 Wc6 28.dc6 b5 29.Wc1 Wc8 30.h3 Hd6 31.Ha2 Kg7 32.Hb2 Kh6 33.Hf2 Wc7 34.Hh4 Kg7 35.Hg3 Kf7 36.Hh4 h5 37.Wc5 Hd4 38.He1 Ke6 39.Kh1 Hd6 40.Hg3 Kf7 41.Sf5 Hf6 42.Sh4 Wc6 43.f5 Wc5 44.fg6 Kg7 45.bc5 Gc4 46.c6 Hc6 47.He5 Hf6 48.He4 Kh6 49.He3 Hg5 50.Hd4 Hc1 51.Kh2 Ha3 52.Hf6 Gd3 53.g7 Kh7 54.Hf8 i czarne poddały się. 46

47 250.Obrona sycylijska [B45] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa Chaude de Silans (Francja) Mora (Kuba) 1.e4 c5 2.Sf3 Sc6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 e6 6.Gb5 Hb6 7.Gc6 dc Ge7 9.e5 Sd5 10.Se4 c5 11.Sb c4 Sb4 13.Hg4 Kh8 14.Gg5 Gg5 15.Hg5 Sa6 16.Wad1 Hc7 17.Wd3 f6 18.ef6 gf6 19.Sf6 Hg7 20.Hg7 Kg7 21.Se4 b6 22.Wfd1 Wf7 23.Wg3 Kh6 24.Wdd3 Sb4 25.Wh3 Kg7 26.Wdg3 Kf8 27.Sg5 e5 28.Wh7 Wh7 29.Sh7 Kf7 30.Sg5 Ke7 31.a3 Sc2 32.Se4 Gf5 33.Sbd2 Wd8 34.f3 Ge4 35.Se4 Wd1 36.Kf2 Wb1 37.Wg7 Kf8 38.Wa7 Wb2 39.a4 Sa3 40.Kg3 Sc4 41.Kh3 Se3 42.g3 Sf1 43.Sf6 Wh2 44.Kg4 Se3 45.Kg5 Sc4 46.g4 Wd2 47.Kg6 Sd6 48.Sd7 Ke8 49.Se5 Sc8 50.Wb7 Wd4 51.Kf6 Wd6 52.Kg7 Wd4 53.Wf7 Wd5 54.f4 Sd6 55.Wa7 c4 56.Wc7 Kd8 57.Wc6 Wd4 58.f5 c3 59.f6 c2 60.f7 Sf7 61.Kf7 Wa4 62.Wc2 Wa7 63.Kf6 i czarne poddały się. 251.Obrona Nimzowitscha [E21] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa Larsen (Dania) Rudenko (ZSRR) 1.c4 Sf6 2.Sc3 e6 3.d4 Gb4 4.Gd Sf3 b6 6.e3 Gb7 7.Gd3 d Sbd7 9.a3 Gc3 10.Gc3 Se4 11.Wc1 f5 12.Ge2 Sdf6 13.b4 Sc3 14.Wc3 Se4 15.Wc1 c5 16.Hb3 Hf6 17.Wfd1 g5 18.Sd2 cd4 19.ed4 g4 20.Se4 Ge4 21.Hg3 21 f4 22.Hg4 Kh8 23.Hh5 Wg8 24.Gg4 Wg5 25.Hh3 Wg4 26.Hg4 Wg8 27.Hh3 Gg2 28.Hg2 Wg2 29.Kg2 Hf5 30.f3 Hg5 i remis. 47