Gminna samowystarczalność

Transkrypt

1 Gminna samowystarczalność Autor: Włodzimierz Kotowski, Eduard Konopka ( Energia Gigawat lipiec 2011) Na terenie Republiki Federalnej Niemiec są już gminy, jak przykładowo Feldheim, w okręgu Potsdam-Mittelmark, na terenie landu Brandenburgii, które z odnawialnych źródeł pokrywają w pełni własne potrzeby energii elektrycznej oraz ciepła użytkowego i to technikami, które bywają również stosowane na terenie naszego kraju. Ta problematyka energetyczna jest strategiczną w każdym państwie, a w dodatku bardzo kosztowną. Przykładowo Niemcy w roku 2008 zapłaciły 80 miliardów euro za import: ropy, gazu ziemnego, węgla oraz uranu jako paliwa dla elektrowni jądrowych. Przy zaludnieniu 82 milionów mieszkańców te wydatki wynoszą aż 975 euro/osobę rocznie (A. Mülller; Sonne Wind & Wärme, 30,7,2011). Gmina Feldheim, licząca 145 mieszkańców, zaspokaja w pełni własne potrzeby energii elektrycznej oraz ciepła użytkowego od października 2010 roku. Źródło: Agentur für Erneuerbare Energien Rys. 1. Mieszkańcy gminy Feldheim w RFN pokrywają pełne zapotrzebowanie na energię elektryczną oraz ciepło użytkowe we własnym zakresie. 1

2 W okręgu Potsdam-Mittelmark eksploatuje się już 40 biogazowni, każda o mocy 500 kw, a wzdłuż autostrady zainstalowano 143 elektrownie wiatrowe, o globalnej mocy 250 MW. Do tego dochodzi 6 małych elektrowni wodnych o globalnej mocy 99 kw oraz ponad 800 instalacji fotowoltaicznych o mocy prawie 10 MW. Te instalacje pokrywają w przybliżeniu 50 procent zapotrzebowania na energię elektryczną omawianego okręgu, który w dalszym ciągu rozbudowuje powyższe. Trzeba w tym miejscu podkreślić fakt, że rozbudowa większości odnawialnych źródeł energii bywa w tym okręgu realizowana z inicjatywy mieszkańców oraz administracji gmin, przy czym w większości wniosków nie motywuje się tych działań dodatkowo zagrożeniami klimatu. Na terenach wokół wielkich miast dziś stanowiących w większości bazę przemysłu rolno-spożywczego będzie się zapewne już w niedalekiej przyszłości przetwarzało nośniki energii odnawialnej, co przyczyni się do gospodarczego ożywienia powyższych. W ten sposób wyhamuje się nie tylko przepływ ludności ze wsi do miast, ale dojdzie w nich do tworzenia się różnego rodzaju zakładów rzemieślniczych, zatrudniających po osób. Jeśli bowiem mieszkańcy znajdą pracę w swoich wioskach, to nie będą zmuszeni do jej szukania poza miejscem urodzenia. Spółdzielnia rolnicza w Feldheim hoduje 250 krów obok prosiąt i 600 macior, co wiąże się z pozyskiwaniem ogromnych ilości gnojowicy. Z celem uefektywnienia tego gospodarstwa rolnego wybudowano i uruchomiono w 2008 roku biogazownię wraz z elektrociepłownią, w której wytwarza się 4 miliony kwh energii elektrycznej oraz 4,3 miliony kwh ciepła użytkowego rocznie. Część ciepła użytkowego zużywa na cele własne spółdzielnia rolnicza, ale jego nadwyżka wystarczy na pełne pokrycie potrzeb wszystkich mieszkańców gminy. W tym celu wybudowano lokalną sieć ciepłowniczą o długości metrów, do której podłączono 37 gospodarstw domowych oraz zakłady rzemieślnicze. Koszty jej budowy wyniosły 1,7 miliona euro i zostały w połowie pokryte dotacjami z okręgowej administracji. W tym zadaniu inwestycyjnym uwzględniono budowę szczytowej ciepłowni, opalanej zrębkami drewna w dniach silnych mrozów. Sieć elektryczne w gminie Feldheim kosztowała euro i dla jej eksploatacji powołano do życia lokalne przedsiębiorstwo o nazwie Feldheim Energie GmbH & Co. Akcjonariuszami tej firmy mogą być jedynie mieszkańcy gminy. Korzystnie dla mieszkańców Feidheim ustalono opłaty za pobieraną energię elektryczną: stała opłata miesięczna w wysokości 5,59 euro plus 16,6 euro-centów/kwh co będzie obowiązywało do końca bieżącego dziesięciolecia. Natomiast lokalna sieć ciepłownicza zaowocowała mieszkańcom tej gminy wyeliminowaniem zakupu litrów/rok lekkiego oleju opałowego na kwotę euro rocznie. 2

3 Gminy mogą na różnorakie sposoby uefektywniać swoją działalność gospodarczą w ścisłym powiązaniu z podejmowaniem lub organizowaniem przetwórczości odnawialnych nośników energii. Na zupełnie innych zasadach niż gmina Feldheim (powyżej) zorganizowali mieszkańcy miejscowości Schlalach (znajdującej się 30 km na południe od Potsdamu) wytwórczość energii elektrycznej (J.Iken; Sonne Wind & Wärme, 26, 7, 2011). Źródło: Enercon Rys. 2. Wszyscy mieszkańcy gminy Schlalach w Niemczech mają znaczne, dodatkowe wpływy z dzierżawy swoich terenów pod elektrownie wiatrowe. W 2002 roku Towarzystwo Planowania Havelland-Fläming przeprowadziło studia nad wariantowymi, efektywniejszymi możliwościami zagospodarowania małych parceli agrarnych w miejscowości Schlalach. Zajmuje ona powierzchnię 320 hektarów, obejmuje 330 małych działek agrarnych, przynależnych do 120 właścicieli. W ramach tego studium doszło do zebrania gminnego mieszkańców, którzy nieoczekiwanie w dyskusji uznali za interesującą koncepcję zlokalizowania w Schlalach parku elektrowni wiatrowych. Mieszkańcy tej gminy postanowili poszukać inwestora, który by w ramach swoich środków 3

4 zbudował na ich terenach park elektrowni wiatrowych, opłacając roczne dzierżawy za użytkowanie działek agrarnych. Po rozlicznych rozmowach zdecydowano się na dzierżawę wszystkich terenów agrarnych w Schlalach jednemu inwestorowi, którym został znany niemiecki koncern energetyczny Enercon. Źródło: Enercon Rys. 3. Niemiecki koncern energetyczny Enercon zainstalował 16 elektrowni wiatrowych, a dalszych 7 montuje na terenie gminy Schlalach, liczącej 320 mieszkańców. Specyfiką tego przedsięwzięcia jest nie tylko fakt, że mieszkańcy Schlalach byli jego inicjatorami oraz wyborcami inwestora parku elektrowni wiatrowych na całym ich agrarnym terytorium, ale również utworzenie 15-osobowego komitetu do współdziałania we wszystkich problemach realizacyjnych tego przedsięwzięcia z koncernem Enercon. Między innymi obie strony uzgadniają wspólnie rodzaje upraw roślinnych na całym terenie gminy. Członkami 4

5 tego komitetu są tak właściciele działek agrarnych, jak i ich nie posiadający, a będący mieszkańcami Schlalach. Inną, godną podkreślenia uchwałą mieszkańców Schlalach jest utworzenie Społecznej Fundacji w wysokości 0,75 procent z opłat dzierżawnych koncernu Enercon. Osiąga ona rocznie wpływy w wysokości euro, które zostały przeznaczone na zatrudnianie młodzieży, opiekę nad seniorami oraz finansowe wspieranie tych mieszkańców Schlalach, którzy nie mając własnych parcel, nie uczestniczą w podziale wpływów z ich dzierżawy dla elektrowni wiatrowych. Aktualnie eksploatuje się 16 elektrowni wiatrowych typu E-82, a 7 znajduje się w budowie. Roczna opłata dzierżawna terenów tej miejscowości za każdą elektrownię wiatrową wynosi obecnie euro. Po 16 latach ich eksploatacji wielkość tej dzierżawy wzrośnie do euro/elektrownię rocznie. Zaprezentowana inwestycja energetyczna okazuje się ekonomicznie opłacalną tak dla koncernu Enercon, jak i dla wszystkich mieszkańców gminy Schlalach w Brandenburgii. Przedstawione w niniejszej publikacji dwa przykłady o wysokich efektach ekonomicznych przez poszerzenie działalności rolniczej w standardowych wsiach o wytwórczość energetyczną w Niemieckiej Republice Federalnej dotyczą również naszego kraju. Dlatego z myślą o podjęciu tego typu inicjatyw oraz inwestycji w polskim rolnictwie napisano niniejszy artykuł. Ta problematyka jest u nas szczególnie na czasie, gdyż dysponujemy przestarzałymi, mało sprawnymi elektrowniami zawodowymi, opalanymi głównie węglem. 5