SYSTEMY I SIECI TELEKOMUNIKACYJNE

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "SYSTEMY I SIECI TELEKOMUNIKACYJNE"

Transkrypt

1 SYSTEMY I SIECI TELEKOMUNIKACYJNE Systemy i sieci telekomunikacyjne 1

2 Integracja sieci Rozwój koncepcji sieci szerokopasmowej Systemy i sieci telekomunikacyjne 2

3 Plan (KT) Ewolucja systemów telekomunikacyjnych w kierunku sieci szerokopasmowych N-ISDN Podstawowe informacje o standardzie ATM Rozwój sieci IP MPLS GMPLS Perspektywy rozwoju sieci szerokopasmowych Systemy i sieci telekomunikacyjne 3

4 Literatura Dokumenty standaryzacyjne ATM Forum Rekomendacje ITU D. Ginsburg, ATM. Solutions for enterprise networking, Addison-Wesley, 1999 K. Nowicki, J. Woźniak, Sieci LAN, MAN, WAN, Wydawnictwo Fundacji Postępu Telekomunikacji Materiały wykładowe: Artykuły z IEEE Communication Magazine Systemy i sieci telekomunikacyjne 4

5 Zakres wykładu Podstawowe koncepcje sieciowe (szkieletowe, core ): ATM MPLS GMPLS + podstawowe aspekty realizacji usług Systemy i sieci telekomunikacyjne 5

6 System telekomunikacyjny Urządzenia użytkownika CPE Łącza lokalne Local Loop Systemy komutacyjne Switching Systems Systemy transmisyjne Interoffice Trunks Systemy komutacyjne Switching Systems Łącza lokalne Local Loop sieć abonencka systemy komutacji międzymiastowej System nośny system satelitarny PBX modem centrala lokalna centrala tandem. system mikrofalowy centrala tandem. centrala lokalna FAX modem centrala lokalna łącza międzycentralowe system światłowodowy Multiplexer modem linia dzierżawiona Local Area Network gateway modem lub inny system transmisyjny Systemy i sieci telekomunikacyjne 6

7 System telekomunikacyjny Urządzenia użytkownika CPE Łącza lokalne Local Loop Systemy komutacyjne Switching Systems Systemy transmisyjne Interoffice Trunks Systemy komutacyjne Switching Systems Łącza lokalne Local Loop sieć abonencka systemy komutacji międzymiastowej System nośny system satelitarny PBX sieć dostępowa FAX modem centrala lokalna centrala tandem. obszar przełączania łącza międzycentralowe system mikrofalowy teletransmisja system światłowodowy centrala tandem. centrala lokalna modem centrala lokalna Multiplexer linia dzierżawiona modem Local Area Network gateway modem lub inny system transmisyjny Systemy i sieci telekomunikacyjne 7

8 Usługi telekomunikacyjne Broadband ISDN ISDN EDI (Electronic Data Interchange) packet switching transmisja DATA danych electronic mail telegrafia telefonia Radio telex telemetry circuits switching teletex videotex teleshoppping grafika facsimile color facsimile mobile facsimile GRAPHICS Voice Conferencing Voice-to-text Text-to-voice Satellite Communication Voice Storage VOICE Hifi Telephony Stereo Sound CD-quality Music AUDIO Television Videotelephony Color Television High Definition TV Videoconferencing Cable TV Satellite News Gathering Stereo Television Video on Demend mobile telephony celular telephony digital mobile telephony paging systems alphanumeric paging nationwide paging systems global paging systems wireless digital telephony mobile data transmission usługi głosowe VIDEO dźwięk wideo usługi MOBILE mobilne SERVICES Systemy i sieci telekomunikacyjne 8

9 Zasoby dyskowe i sieciowe - trendy Source: Koszty pamięci maleją szybciej niż koszty sieciowe (Gbit/s) Systemy i sieci telekomunikacyjne 9

10 Dystrybucja ruchu (godz.szczytu) w Europie Dostęp przewodowy Dostęp mobilny Systemy i sieci telekomunikacyjne 10 *Sandvine, Global Internet Phenomena Report: 1H 2014

11 Użytkownicy Top 10 aplikacji w Europie przewodowi Użytkownicy mobilni Systemy i sieci telekomunikacyjne 11 *Sandvine, Global Internet Phenomena Report: 1H 2014

12 Podstawowe trendy Dążenie do stosowania docelowo tylko jednej sieci, usługi multimedialne, usługi inteligentne, duża przepływność do użytkownika końcowego, ochrona istniejących inwestycji, softwarization (SDN/NFV). Systemy i sieci telekomunikacyjne 12

13 Komutacja kanałów i komutacja pakietów (1) Komutacja kanałów połączenie jest identyfikowane przy pomocy indeksu pozycji kanału w ramce transfer informacji jest poprzedzony fazą zestawiania połączenia (realizowany przez sygnalizację) istnieje potrzeba synchronizacji strumienia danych ze źrodła w ramce czasowej Komutacja pakietów połączenie jest identyfikowane przez etykietę (label) generowanie i wysylanie komórek przez źródla jest niezależne od sieci (stąd nazwa Asynchronous Transfer Mode) Systemy i sieci telekomunikacyjne 13

14 TDM vs multipleksacja etykietowana multipleksacja etykietowana ATM pakiet ATM pole informacyjne nagłówek multipleksacja z podziałem czasu początek ramki TDM szczelina czasowa pole informacyjne kanał 1 kanał 2 kanał 3 kanał n Systemy i sieci telekomunikacyjne 14

15 Komutacja kanałów i komutacja pakietów (2) Komutacja kanałów zalety: transparentność sieci, niezależność od protokołów, nie wystepuje jitter wady: brak możliwości dostosowania wielkości wykorzystanego pasma do intensywności przenoszenia informacji Komutacja pakietów zalety: realizowana optymalizacja wykorzystania zasobów łączy, pasmo dostępne na żądanie, technika dostosowana do ruchu porowatego (bursty) wady: silna zależność od stosowanych protokołów, zmienne i mało przewidywalne opóźnienie transmisji pakietów technika ATM implementuje pozytywne cechy obu technik Systemy i sieci telekomunikacyjne 15

16 N-ISDN Informacje podstawowe Systemy i sieci telekomunikacyjne 16

17 ... początek Alexander Graham Bell (1876) Systemy i sieci telekomunikacyjne 17

18 ISDN - wąskopasmowa cyfrowa sieć zorientowana usługowo ISDN - Integrated Services Digital Network interfejsy - dostęp: podstawowy (BRA - Basic Rate Access): dwa kanały B po 64 kbit/s plus kanał D 16 kbit/s pierwotny (PRA - Primary Rate Access): 30 kanałów B po 64 kbit/s plus sygnalizacyjny kanał pakietowy D 64 kbit/s plus szczelina nr 0 (niedostępna dla abonenta) Systemy i sieci telekomunikacyjne 18

19 ISDN - oferowane usługi Usługi przenoszenia (bearer services), zwane także bazowymi, teleusługi (teleservices) Systemy i sieci telekomunikacyjne 19

20 ISDN - usługi bazowe Mowa: przenoszenie cyfrowego sygnału fonicznego kodowanego zgodnie z G.711, możliwość korzystania z konwerterów A/µ, tłumików echa, układów (odcinków analogowych), 3,1kHz, akustyczne: rozszerzony typ sygnału względem usługi mowy (modemy, telefaksy grupy 1,2 i 3 oraz typowe połączenia telefoniczne) 64 kbit/s, nieograniczone:w pełni przezroczysty kanał cyfrowy PCM, bez modyfikacji pomiędzy nadawcą a odbiorcą Systemy i sieci telekomunikacyjne 20

21 ISDN - teleusługi (1) telefonia - przenoszenie sygnału akustycznego zakodowanego cyfrowo teleteks - transmisja tekstu telefaks - transmisja tekstu i grafiki po analizie kolejnych punktów obrazu wideoteks - podobnie jak teleteks ale obraz jest prezentowany na ekranie monitora poczta elektroniczna - umieszczenie informacji w postaci tekstu, mowy lub grafiki w systemie sieciowym ( skrzynka elektroniczna ) transmisja danych - realizacja połączeń pomiędzy komputerami lub sieciami (także dostęp do sieci) Systemy i sieci telekomunikacyjne 21

22 ISDN - teleusługi (2) wideofonia - jednoczesna transmisja fonii i obrazu telewizja - transmisja cyfrowego sygnału telewizyjnego teleakcja - przekazywanie krótkich komunikatów, nie wymagających dużego pasma telealarm - przekazywanie informacji o alarmie z czujników abonenta telealert - podobnie jak telealarm ale w kierunku od centrum do abonenta telekomenda - usługa zdalnego sterowania urządzeniami zainstalowanymi u abonenta telemetria - zdalne odczytywanie liczników i mierników Systemy i sieci telekomunikacyjne 22

23 ATM Informacje podstawowe Systemy i sieci telekomunikacyjne 23

24 Systemy i sieci telekomunikacyjne 24

25 ATM Informacje podstawowe Systemy i sieci telekomunikacyjne 25

26 Podstawowe cechy ATM (motywacja) przenoszenie informacji w krótkich pakietach (komórkach) tryb połączeniowy stosowanie kanałów wirtualnych stosowanie wersji multipleksacji zwanej asynchronous time division multiplexing rozbudowane metody wspierania QoS Systemy i sieci telekomunikacyjne 26

27 Protoplaści ATM Circuits Switching Packet Switching 1980 BERKOM Germany Voice Television stałe kanały ATD Asynchronous Time Division France - CNET Voice Television krótkie, stałe pakiety FPS Fast Packet Switching AT&T Bellcore IBM High Speed Data pakiety zmiennej długości 1985 STM Synchronous Transfer Mode ATM Asynchronous Transfer Mode 1989 era 53 bajtów? Systemy i sieci telekomunikacyjne 27

28 Dlaczego stosować krótkie pakiety? Wiadomość o długości 1000 bajtów 999 innych połączeń 45 Mbit/s Maks. opóźnienie (ms) Duży narzut nagłówka komórki wiadomość w jednej komórce - Payload (B) Oczekiwanie na inne komórki Opóźnienie i zmienność opóźnienia niewielkie dla krótkich wiadomości, np. próbek głosowych Systemy i sieci telekomunikacyjne 28

29 Dlaczego wybrano rozmiar 53 bajtów? Systemy i sieci telekomunikacyjne 29

30 ATM (Asynchronous Transfer Mode) powszechnie akceptowana uniwersalna technika telekomunikacyjna dla sieci szerokopasmowej informacja jest przesyłana w postaci krótkich pakietów (53 bajty) w trybie połączeniowym (tworzony jest kanał wirtualny) pierwsza i podstawowa technika telekomunikacyjna dla sieci szerokopasmowej intensywnie standaryzowana od 1989 roku aktualnie istniejące liczne instalacje opracowane standardy umożliwiają realizację powszechnej sieci ATM (technika ATM w każdym obszarze sieci) Systemy i sieci telekomunikacyjne 30

31 Aspekty jakościowe stosowania sieci ATM 1) W sieci ATM jest możliwe specyfikowanie różnych jakości obsługi w warstwie pakietowej - QOS parametr straty pakietu: CLR - Cell Loss Ratio parametry czasowe: CTD - Cell Transfer Delay CDV - Cell Delay Variation 2) Kanał wirtualny jest określony przy pomocy następujących parametrów: PCR - Peak Cell Rate SCR - Sustainable Cell Rate parametry warstwy burst Systemy i sieci telekomunikacyjne 31

32 Klasy usług w sieci ATM CBR - Constant Bit Rate - emulacja kanału VBR - Variable Bit Rate - usługi wideo, audio z kompresją ABR - Available Bit Rate - usługi dopuszczające zmiany dostępnego pasma UBR - Unspecified Bit Rate - podobnie jak ABR ale o niższej jakości z powodu usuwania nadmiarowych komórek z sieci GFR Guaranteed Frame Rate, gwarancje jakościowe na poziomie komórki i ramki Systemy i sieci telekomunikacyjne 32

33 ATM - warstwowa struktura sieci ATM komputery sieci LAN obszar dostępu sieć szkieletowa (backbone) Token Ring komutator ATM karta ATM komutator dostępu (access ATM switch) FDDI kamera wideo adapter sieciowy Ethernet Systemy i sieci telekomunikacyjne 33

34 ATM w sieciach LAN Początkowo największa nadzieja na szerokie zastosowanie ATM Sieć ATM jako realizująca usługi w trybie połączeniowym musi mieć zaimplementowane specjalne mechanizmy pozwalające na pracę w trybie bezpołączeniowym (np. emulacja sieci LAN LANE - LAN Emulation) Protokół LANE zapewniał dostęp do sieci ATM z poziomu takich popularnych protokołów jak IP, Appletalk, NetBIOS czy APPN Usługa typu best effort w sieci LAN jest dobrze odzwierciedlona w usłudzie typu ABR (Available Bit Rate) w sieci ATM Systemy i sieci telekomunikacyjne 34

35 ATM w Europie Instalacje pilotowe istnieją we wszystkich krajach Europy Zachodniej od 1993 roku komercyjne usługi ATM dostępne w początkowo w Finlandii, Niemczech i Francji (1995) Wyniki ankiety ATM Forum przeprowadzonej w 1995 roku wśród 350 znaczących cych firm europejskich: 30 % decydentów wykazywało brak znajomości techniki ATM 80 % deklarowało zainstalowanie ATMu najpóźniej w 1996 roku Kraje o najwyższej świadomości w dziedzinie ATMu: Dania i Holandia (ponad 85% ) Najbardziej zainteresowany sektor: wydawnictwa, drukarnie, przemysł lotniczy i kosmiczny Najbardziej popularne zastosowanie ATM: LAN interconnection Systemy i sieci telekomunikacyjne 35

36 Technika ATM w świecie dynamiczny rozwój w USA hermetyczny rozwój w Japonii stateczny rozwój w Europie około 80 producentów sprzętu ATM w 1996 roku, obecnie tylko kilku znaczących historia rynku przełączników sieci szkieletowej: Europa: 13 (1994), 47 (1995), 155 (1996), 5220 (2000) USA: 88 (1994), 326 (1995), 991 (1996), (2000) Systemy i sieci telekomunikacyjne 36

37 Osiągnięcia Co zostało zrobione: Specyfikacja architektury protokołu i formatu komórki, definicja zbioru kategorii ruchowych, definicja podstawowego zestawu usług szerokopasmowych i ich mapowanie na ATM, określenie standardu ATM jako techniki transportowej i zasad jego współpracy z technologiami łącza fizycznego (PON, ADSL, VDSL, FITL, HFC), promocja standardu i jego implementacja w sprzęcie, dopasowanie ATMu do większości zastosowań sieciowych, Systemy i sieci telekomunikacyjne 37

38 Podsumowanie Technika ATM NIE jest obecnie traktowana jako docelowa technika dla sieci szerokopasmowej - komplet przygotowanych standardów. Sprzęt ATM jest dość powszechnie stosowany i wciąż instalowany i jest to związane z: rozpowszechnieniem usług wymagających dużych przepływności, rozsądną (chociaż wysoką) ceną sprzętu i nowych instalacji (relacja cena/qos jest wciąż atrakcyjna). dostępne prognozy sugerują stosowanie ATM w sieciach operatorskich przez następne 5 lat Systemy i sieci telekomunikacyjne 38

39 Co dalej? Do niedawna uważano, że przyszłościowym rozwiązaniem będzie wspólne zastosowanie techniki ATM i sieci SDH w każdym obszarze sieci. Obserwujemy dynamiczny rozwój systemów WDM i DWDM - i w konsekwencji łatwy dostęp do znacznie większych przepustowości. Renesans koncepcji sieci IP - w wersji z QoS. Rozwój MPLS (Multiprotocol Label Switching) następcy ATM. Systemy i sieci telekomunikacyjne 39

40 ATM Forum Systemy i sieci telekomunikacyjne 40

41 Plan wykładu Organizacje standaryzacyjne normujące technikę ATM Rola ATM Forum Terminale Podstawowe koncepcje, architektura protokołu Kanał wirtualny Ścieżka wirtualna Systemy i sieci telekomunikacyjne 41

42 Normalizacja w zakresie sieci ATM ITU-T - ogólne aspekty sieci szerokopasmowych, aspekty administracyjne, definicja usług, ATM Forum - wszystkie aspekty techniki ATM i definicja usług ETSI - ogólna architektura, specyfikacja styków szerokopasmowych, standard dostępu (np. VDSL), DAVIC (Digital Audio-Video Council) - multimedialne usługi szerokopasmowe, FSAN (Full Services Access Network) - zdefiniowanie wymagań na sieć dostępową opartą o ATM, ADSL-Forum - technika transportu, IETF - Internet Engineering Task Force - aspekty współpracy IP/ATM Systemy i sieci telekomunikacyjne 42

43 ATM Forum Środowisko Openstack: w latach (lipiec) Rozwój do 374 jednostek Organizacja producentów i użytkowników sprzętu ATM utworzona w 1991 roku przez CISCO, NET/Adaptive, Northern Telecom i US Sprint, W okresienajwiększej aktywności zrzeszało 1000 instytucji, cele: definiowanie standardów przemysłowych dla techniki ATM ATM Forum faktycznie przejęło inicjatywę standaryzacyjną w zakresie ATMu, ściśle współpracuje z ITU-T, IETF, ADSL Forum, Frame Relay Forum itp. w celu zapewnienia zgodności standardów. Systemy i sieci telekomunikacyjne 43

44 Anchorage Accord kwiecień 1996 odpowiedź na krytykę niestabilności standardu ATM deklaruje stan dojrzałości techniki ATM specyfikacje: podstawowa (foundation) - niezmienna przez 18 miesięcy, np. UNI, PNNI, B-ICI, TM, interfejsy fizyczne rozszerzona (extended feature) - oparta na specyfikacji podstawowej Rezultat: 203 podstawowe dokumenty standaryzacyjne Systemy i sieci telekomunikacyjne 44

45 Wnioski i dalsze zamierzenia 2005 Połączenie ATM Forum z MPLS Forum i Frame Relay Forum Powstało MFA Forum Systemy i sieci telekomunikacyjne 45

46 Terminale typy, opis procesu generacji ruchu Systemy i sieci telekomunikacyjne 46

47 Nowoczesna usługa szerokopasmowa Wymaganie na pasmo do pojedynczego abonenta powyżej 2 Mbit/s usługa: niesymetryczna, interaktywna, mutlimedialna Systemy i sieci telekomunikacyjne 47

48 Cechy usług szerokopasmowych (1) Usługi wymagające transmisji w jednym lub w dwu kierunkach (unidirectional or bidirectional services), dla których kanał zwrotnej transmisji może być wymagany lub nie; usługi typu symetrycznego lub niesymetrycznego (symmetric or asymmetric services); usługi wąsko- i szerokopasmowe (narrowband and broadband services); usługi o stałej i zmiennej szybkości strumienia bitów (Constant Bit Rate - CBR - and Variable Bit Rate - VBR); Systemy i sieci telekomunikacyjne 48

49 Cechy usług szerokopasmowych (1) Usługi zorientowane na połączenie i bezpołączeniowe (Connection-oriented - CO - and Connectionless - CL - services); usługi topologicznie dedykowane (międzypunktowe) lub typu rozgłoszeniowego (point-to-point and pointto-multipoint services); usługi mobilne lub niemobilne (mobile and nonmobile services); usługi wymagające przetwarzania danych wewnątrz sieci (services with data processing). Systemy i sieci telekomunikacyjne 49

50 Parametry opisujące zgłoszenie Wybrane parametry muszą spełniać następujące warunki: mieć istotny wpływ na opis działania multipleksera - jako podstawowego elementu funkcjonalnego ATM, muszą być użyteczne zarówno dla sterowania przyjęciem zgłoszenia w czasie rzeczywistym jak również w procesie wymiarowania sieci, łatwość do przewidzenia jak również kontroli (czyli zarówno dla CAC jak i UPC). Systemy i sieci telekomunikacyjne 50

51 Parametry opisujące zgłoszenie Chwilowy ruch generowany przez aktywne zgłoszenie może być reprezentowane przy pomocy obwiedni ON-OFF, tzn.: maksymalnej szybkości transmisji źródła R i, średniej szybkości transmisji źródła A i, lub przy pomocy obwiedni typu normalnego (gaussowskiego), tzn.: średniej szybkości transmisji źródła A i, odchylenia standardowego szybkości transmisji źródła σ i. W praktyce przyjęto zbiór parametrów związany z modelem ON-OFF Systemy i sieci telekomunikacyjne 51

52 Klasyfikacja źródeł ruchu Źródła typu ON-OFF, dla których charakterystyczne jest naprzemienne występowanie okresów aktywności i ciszy, źródła o zmiennej szybkości generowania danych (VBR- Variable Bit Rate), dla których proces wyjściowy jest skomplikowany i trudny do dokładnego modelowania, źródła o stałej szybkości generowania danych (CBR - Constant Bit Rate), proste do opisu oraz nie dające wielkiego zysku z multipleksacji statystycznej. Systemy i sieci telekomunikacyjne 52

53 Reprezentacja strumienia ruchu poziom zgłoszeń odstęp między zgłoszeniami zgłoszenie poziom bursts cisza burst poziom pakietów pakiety odstęp między pakietami czas trwania pakietów Systemy i sieci telekomunikacyjne 53

54 ATM podstawy VC, VP Systemy i sieci telekomunikacyjne 54

55 Podstawowe pojęcia techniki ATM kanał wirtualny ścieżka wirtualna multipleksacja statystyczna QoS, GoS, ich wzajemne zależności Systemy i sieci telekomunikacyjne 55

56 Punkty odniesienia w B-ISDN S T B B B-TE1 B-NT2 B-NT1 U B Pętla abonencka TE2 / B-TE2 R B-TA S B TA - adapter terminala (Terminal Adaptor) TE - terminal (Terminal Equipment) NT - zakończenie sieci (Network Termination) Systemy i sieci telekomunikacyjne 56

57 Koncepcja kanału wirtualnego Kanał wirtualny: ciąg łączy i węzłów VCL VCL 46 VCL VCL 75 VCL VCL - Virtual Channel Link - User End System - Network Node Systemy i sieci telekomunikacyjne 57

58 Virtual channel set-up Virtual channel: sequence of links and nodes VCL VCL 46 VCL VCL 75 VCL VCL - Virtual Channel Link - User End System - Network Node Systemy i sieci telekomunikacyjne 58

59 Koncepcja ścieżki wirtualnej VCL 41 (0,41) (36,338) VPC 36, VCL 338 (36,338) (0,75) VCL 75 VPC VCL - Virtual Path Connection - Virtual Channel Link - User End System - Network Node Systemy i sieci telekomunikacyjne 59

60 Łącze fizyczne, kanały wirtualne, ścieżki wirtualne VC VC VP VP Łącze ATM (medium transmisyjne) VP VP VC VC VC VP VP VC Systemy i sieci telekomunikacyjne 60

61 Topologie logiczne ścieżek wirtualnych tworzone w sieci o prostej strukturze fizycznej (a) VP na łącze (b) VP typu end-to-end (c) VP na łącze i dla usługi (d) VP dla usługi i typu end-to-end Systemy i sieci telekomunikacyjne 61

62 Transformacja struktury fizycznej w logiczną dzięki zastosowaniu ścieżek wirtualnych VP typu end-to-end Systemy i sieci telekomunikacyjne 62

63 Struktura sterowania ruchem pojemności łączy i komutatorów zarządzanie poziom sieci przydział pasma scieżkom wirtualnym parametry ścieżki obciążenie ścieżek zgłoszenia poziom zgłoszeñ przydział pasma zgłoszeniom parametry zgłoszeñ informacja o natłoku bieżący ruch poziom pakietów egzekwowanie pasma zgłoszeń (i ścieżek) POLICING Systemy i sieci telekomunikacyjne 63

64 Zastosowanie ścieżek wirtualnych: upraszcza zarządzanie siecią, umożliwia realizację różnych wymagań jakościowych w oparciu o te same zasoby sieciowe, upraszcza realizację dostępu do sieci, upraszcza realizację doboru trasy (choć może być w związku z tym nieefektywne). Systemy i sieci telekomunikacyjne 64

65 Komutator typu VP oraz VC/VP Komutator VC (VC Switch) Punkt koñcowy VPC VCI 1 VCI 2 VCI 3 VCI 4 VPI 1' VPI 3' VPI 2' VCI 1 VCI 2 VPI 1 VPI 2 VPI 3 VCI 4 VCI 3 VCI 1 VCI 1 VCI 2 VPI 4 VPI 5 VCI 2 Komutator VP (VP Switch) VCI 1 VCI 2 VPI 1 VPI 4 VCI 3 VCI 4 VCI 3 VCI 4 VPI 2 VPI 5 VCI 5 VCI 4 VCI 5 VCI 1 VCI 4 VPI 3 Komutator VP (VP Switch) VPI 6 VCI 2 Systemy i sieci telekomunikacyjne 65

66 ATM budowa pakietu, architektura protokołu Systemy i sieci telekomunikacyjne 66

67 Plan Budowa pakietu (komórki) Architektura protokołu ATM Funkcje realizowane w poszczególnych warstwach protokołu ATM Systemy i sieci telekomunikacyjne 67

68 Pakiet w standardzie ATM Długość pakietu ATM (komórki) jest kompromisem pomiędzy następującymi przeciwstawnymi czynnikami: specyficznymi potrzebami aplikacji (usług), np. charakterystyczna długość ramki, opóźnieniem pakietyzacji, wielkością nagłówka niezbędnego z powodów transmisyjnych (priorytety, adresowanie), narzutem związanym z zabezpieczeniem nagłówka, stopniem skomplikowania realizacji sprzętowej (hardware). Systemy i sieci telekomunikacyjne 68

69 Ogólny format pakietu Bity Nagłówek 5 oktetów Pole informacyjne 48 oktetów Pakiet 53 oktety 53 Systemy i sieci telekomunikacyjne 69

70 Format pakietu ATM UNI NNI GFC VPI Octet 0 VPI VPI VCI Octet 1 VPI VCI Header VCI Octet 2 VCI VCI PT CLP Octet 3 VCI PT CLP HEC Octet 4 HEC Octet 5 Information field (48 octets) (48 octets) Octet 52 GFC: VPI: VCI: PTI: CLP: HEC: Generic Flow Control Virtual Path Identifier Virtual Channel Identifier Payload Type Identifier Cell Loss Priority Header Error Control 4-0 bits 8-12 bits 16 bits 3 bits 1 bit 8 bits Systemy i sieci telekomunikacyjne 70

71 Budowa pakietu (1) Pole GFC (Generic Flow Control) - 4 bity, występuje tylko w interfejsie UNI, bez ściśle sprecyzowanej roli, Pole VCI (Virtual Channel Identifier) - 16 bitów (możliwe utworzenie kanałów wirtualnych w każdej ścieżce wirtualnej), Pole VPI (Virtual Path Identifier) - w styku UNI 8 bitów, w styku NNI 12 bitów (4096 ścieżek), Pole PT (Payload Type) - określa typ komórki, Systemy i sieci telekomunikacyjne 71

72 Budowa pakietu (2) Pole CLP (Cell Loss Priority) - określa priorytet pakietu; gdy CLP=1 pakiet może być usunięty w sytuacji natłoku, Pole HEC (Header Error Control) - użyte w celu wykrywania błędów transmisji, Pole informacyjne - 48 bajtów przeznaczone do przenoszenia informacji użytkownika, zawiera także informację sterującą warstwy AAL. Systemy i sieci telekomunikacyjne 72

73 Predefiniowane VPI/VCI Funkcja VPI VCI Unassigned and idle 0 0 Meta-signalling 0 1 F4 flow (segment data) X 3 F4 flow (end to end data) X 4 Signalling 0 5 SMDS 0 15 ILMI 0 16 X F4 flow ma taką samą wartość jak VPC użytkownika Systemy i sieci telekomunikacyjne 73

74 Architektura protokołu Budowa warstwowa: warstwa adaptacji ATM (ATM Adaptation Layer), warstwa ATM (ATM layer), warstwa fizyczna (Physical layer). Systemy i sieci telekomunikacyjne 74

75 Architektura protokołu (2) Uproszczenie budowy w stosunku do tradycyjnego modelu OSI/ISO model trójwymiarowy zamiast dwuwymiarowego (dla ISDN) lub jednowymiarowego (tradycyjne sieci pakietowe), Trzy warstwy dla ATM równoważne 2 warstwom dla klasycznych sieci pakietowych Systemy i sieci telekomunikacyjne 75

76 Architektura protokołu Management plane P la Control Plane User Plane Higher Layers Higher Layers ATM Adaptation Layer ATM Layer L a y e r M an a g e m en t n e M an a g e m en t Physical Layer Systemy i sieci telekomunikacyjne 76

77 Funkcje warstw w protokole ATM Z ar z ą d z a n i e w ar s t w a m i Funkcje wyższych warstw Podwarstwa zbieżności Podwarstwa segmentacji i składania Generic flow control Generacja i wydzielanie nagłówka Translacja pól VCI/VPI Multipleksacja i demultipleksacja pakietów Dopasowywanie szybkości transmisji pakietów Generacja i weryfikacja nagłówka pakietu Wydzielanie pakietów ze strumienia bitów Adaptacja ramki transmisyjnej Generacja i odtwarzanie ramki transmisyjnej Realizacja podstawy czasu Funkcja łącza fizycznego Wyższe warstwy C S S A R T C P M A T M A A L W ar s t w a f i z y c z n a Systemy i sieci telekomunikacyjne 77

78 Warstwa AAL Systemy i sieci telekomunikacyjne 78

79 Plan Rola warstwy AAL Klasy usług Podwarstwa zbieżności (CS) Podwarstwa segmentacji i składania (SAR) Wersje AAL1 AAL5 Systemy i sieci telekomunikacyjne 79

80 Warstwa AAL Stanowi warstwę pośrednią pomiędzy warstwami wyższymi protokołu ATM a warstwą ATM, realizuje takie funkcje jak: wykrywanie i reakcja na błędy transmisji, rozpoznawanie zagubionych lub niesekwencyjnych pakietów, sterowanie przepływem, kontrola podstawy czasu w systemie. Systemy i sieci telekomunikacyjne 80

81 Klasy usług Klasa A Klasa B Klasa C Klasa D Synchroniza cja między terminalami Szybko ść sta ła bitowa Tryb po łączenia wymagana po łączeniowy Nie wymagana zmienna bezpo łącze niowy Typ AAL 1 2 3/4 i 5 typ 5 Systemy i sieci telekomunikacyjne 81

82 Funkcje podwarstwy CS Dopasowanie wielkości i cech jednostek danych aplikacji do sposobu ich przenoszenia w sieci ATM, Korekcja błędów, Realizacja synchronizacji. Systemy i sieci telekomunikacyjne 82

83 Funkcje podwarstwy SAR Transformacja jednostek PDU wyższych warstw (aplikacji) na jednostki SDU (pola informacyjne komórki) oraz odwrotnie, warstwa n+1 PDU n+1 warstwa n PCI n + SDU n PDU n warstwa n-1 SDU n-1 Systemy i sieci telekomunikacyjne 83

84 AAL1 Przesyłanie danych w trybie CBR (usługa transferu jednostek SDU ze stałą szybkością), Zmniejszanie wpływu zmiennego opóźnienia komórek, Reagowanie na stratę komórek lub zmianę kolejności, Odtwarzanie częstotliwości zegara w odbiorniku, Monitorowanie i obsługa błędów pola kontrolnego AAL (SNP). Systemy i sieci telekomunikacyjne 84

85 Format SAR-PDU dla AAL1 cell header SN SNP SAR-PDU payload SAR-PDU header SAR-PDU SN SNP = Sequence Number = Sequence Number Protection (4 bits) (4 bits) Systemy i sieci telekomunikacyjne 85

86 Nagłówek SAR-PDU Najbardziej znaczący bit pola SN może być wykorzystany do specjalnych celów, 3 mniej znaczące bity zliczają komórki modulo 8, Pole SNP chroni cały nagłówek SAR-PDU, Systemy i sieci telekomunikacyjne 86

87 Nagłówek SAR-PDU dla AAL1 SN-field SNP-field Special Purpose Indication Sequence Number Count CRC Parity Bit (Even) Systemy i sieci telekomunikacyjne 87

88 Warstwa AAL1 - podsumowanie Warstwy wyższe Pojedyncze bity lub bajty 47 bajtów Podwarstwa zbieżności konsolidacji (CS) SN SNP 48 bajtów Podwarstwa segmentacji i składania (SAR) ATM header SN SNP 53 bajty Warstwa ATM Systemy i sieci telekomunikacyjne 88

89 AAL2 Przygotowana pod kątem realizacji usług VBR wraz z zachowaną synchronizacją odbiornika i nadajnika, Jednostki CS-PDU o różnej długości, Przez długi czas brak było ustaleń dotyczących stosowania AAL2, Duże zainteresowanie realizacją usług głosowych, w tym dla telefonii komórkowej, Systemy i sieci telekomunikacyjne 89

90 Funkcje podwarstwy CS dla AAL2 Korekcja błędów dla usług audio i wideo, Realizacja synchronizacji terminali przez przesyłanie znaczników czasu (time stamps), Obsługa zagubionych i niesekwencyjnych komórek. Systemy i sieci telekomunikacyjne 90

91 Format SAR-PDU dla AAL2 cell header SN IT SAR-PDU payload LI CRC SAR-PDU header SAR-PDU trailer SAR-PDU SN IT LI CRC = Sequence number = Information Type = Length Indicator = Cyclic Redundancy Check Systemy i sieci telekomunikacyjne 91

92 AAL3 Przesyłanie danych w trybie VBR (usługa real-time w trybie połączeniowym), Synchronizacja pomiędzy nadajnikiem a odbiornikiem nie jest wymagana, Dwa tryby pracy: przesyłanie danych ramkowanych (framed mode, message mode), typu strumieniowego (streaming mode), Monitorowanie i obsługa błędów AAL (pole CRC w SAR-PDU). Systemy i sieci telekomunikacyjne 92

93 Warstwa AAL3/4 podsumowanie Systemy i sieci telekomunikacyjne 93

94 Warstwa AAL wersje 1-4, podsumowanie SN SNP SAR-PDU Informacja użyteczna nagłówek 1-bajtowy 47 bajtów a) Struktura danych podwarstwy SAR dla AAL typ 1 SAR-PDU ST IT LI CRC Informacja użyteczna nagłówek 1-bajtowy 45 bajtów b) Struktura danych podwarstwy SAR dla AAL typ 2 zakończenie 2-bajtowe ST SN Res SAR-PDU Informacja użyteczna LI CRC nagłówek 2-bajtowy c) Struktura danych podwarstwy SAR dla AAL typ 3 44 bajty zakończenie 2-bajtowe ST SN MID SAR-PDU Informacja użyteczna LI CRC nagłówek 1-bajtowy 44 bajty d) Struktura danych podwarstwy SAR dla AAL typ 4 zakończenie 2-bajtowe SN ( Sequence Number - 4 bity) - numer kolejny SNP ( Sequence Number Protection - 4 bity) - ochrona SN IT ( Information Type - 4 bity) - typ informacji LI ( Length Indicator - 6 bitów) - wskaźnik, długości CRC ( Cyclic-Redundancy-Check - 10 bitów) - ciąg kontrolny kodu cyklicznego ST ( Segment Type - 2 bity) typ segmentu Res ( Reserved - 10 bitów) - rezerwa MID ( Multiplexing IDentification - 10 bitów) -identyfikator multipleksowania Systemy i sieci telekomunikacyjne 94

95 AAL5 Uniwersalna wersja AAL, pokrywa funkcje realizowane przez AAL3 i AAL4, Przesyłanie danych w trybie VBR, połączeniowym, bez synchronizacji, Brak numeracji kolejnych komórek, Brak mechanizmu retransmisji, SEAL (Simple and Efficient Adaptation Layer), Systemy i sieci telekomunikacyjne 95

96 Format SAR-PDU dla AAL5 ATM cell header SAR-PDU payload SAR-PDU Systemy i sieci telekomunikacyjne 96

97 Podział CS-PDU na komórki ATM CS-PDU CS-PDU trailer podwarstwa CS User data PAD CF LF CRC podwarstwa SAR PT ATM cell (AAL5) ATM cell (AAL5) ATM cell (AAL5) ATM cell (AAL5) PAD = Pad field (0 to 47 bytes) CF = Control Field (2 bytes) LF = Length Field (2 bytes) CRC= Cyclic Redundancy Check (4 bytes) Systemy i sieci telekomunikacyjne 97

98 ATM - interfejsy Systemy i sieci telekomunikacyjne 98

99 Plan Przegląd interfejsów UNI (P)NNI inne Systemy i sieci telekomunikacyjne 99

100 Interfejsy warstwy fizycznej wg ATM Forum Światłowód wielomodowy» 100 Mbit/s, kodowanie 4B/5B» 155 Mbit/s, SONET STS -3c (SDH)» 155 Mbit/s, kodowanie 8B/10B Światłowód jednomodowy» 155 Mbit/s, SONET STS-3c (SDH),» 622 Mbit/s,» 2,488 Gbit/s Skrętka ekranowana (shielded twisted pair)» 155 Mbit/s, kodowanie 8B/10B Kabel koncentryczny» Mbit/s, J-2» 45 Mbit/s, DS3 Skrętka nieekranowana (unshielded twisted pair)» 52 Mbit/s, skrętka nieekranowana kategorii 3» 155 Mbit/s, skrętka nieekranowana kategorii 5» 1.5 Mbit/s, DS1 Systemy i sieci telekomunikacyjne 100

101 Interfejsy warstwy fizycznej wg ATM Forum Nazwa Szybkość bitowa (Mbps) Efektywna szybkość bitowa (Mbps) SONET STS SONET STS-3c SONET STS-12c SDH STM SDH STM DS DS DS E E E Światłowód wielomodowy (FDDI) STP Łącze światłowodowe UTP Systemy i sieci telekomunikacyjne 101

102 Interfejsy w ATMie (podstawowe) terminal interfejs UNI interfejs NNI Sieć ATM dostęp do sieci UNI - User Network Interface NNI - Network Node Interface Systemy i sieci telekomunikacyjne 102

103 Interfejsy w technice ATM (zgodnie z ATM Forum) DXI Publiczny UNI DTE (router) DCE (ATM DSU) Publiczna sieć ATM B-ICI Prywatna sieć ATM Publiczny UNI Publiczna sieć ATM B-ICI Publiczna sieć ATM Prywatny UNI Prywatny NNI Publiczny UNI Użytkownik ATM Użytkownik ATM Prywatna sieć ATM Systemy i sieci telekomunikacyjne 103

104 Specyfikacja UNI specyfikacja UNI 2.0 (czerwiec 1992, znaczenie formalne), specyfikacja UNI 3.0 (wrzesień 1993, pierwsza stabilna wersja), specyfikacja UNI 3.1 (wrzesień 1994), specyfikacja UNI 4.0 (lipiec 1996, realizowana praktycznie), specyfikacja UNI 4.1 (kwiecień 2002) określa standardy dla protokołów w warstwie fizycznej i warstwie ATM, aby mogły ze sobą współpracować różne urządzenia ATM, tj. użytkownik ATM i komutator sieciowy, do którego jest przyłączony Specyfikacja UNI obejmuje: interfejsy w warstwie fizycznej, funkcje warstwy ATM, interfejs do systemu zarządzania sygnalizację w UNI. terminal interfejs UNI dostęp do sieci interfejs NNI Sieć ATM UNI - User Network Interface NNI - Network Node Interface Systemy i sieci telekomunikacyjne 104

105 P-NNI P-NNI: Private Network-Node Interface określa interfejs pomiędzy systemami komutacyjnymi (SS - Switching Systems) sygnalizacja oparta na UNI dedykowane procedury zarządzania (P-NNI Management) i zarządzania ruchem (P-NNI Traffic Management) opracowany pod kątem skalowalnych sieci ATM budowanych z urządzeń wielu producentów:» dobór trasy» adresowanie Systemy i sieci telekomunikacyjne 105

106 P-NNI specyfikacja PNNI 2.0 (kwiecień 2002), specyfikacja PNNI 1.1 (marzec 1996), prowadzi się prace nad przystosowaniem PNNI do potrzeb nowoczesnych sieci optycznych (ASON, OTN), chociaż szanse O-PNNI (Optical PNNI) są oceniane na niższe niż CR-LDP lub RSVP. Systemy i sieci telekomunikacyjne 106

107 B-ICI B-ICI - Broadband Intercarrier Interface określa styk pomiędzy różnymi sieciami publicznymi szereg interfejsów fizycznych opartych na systemach cyfrowych:» Mbit/s, DS3»» Mbit/s, STS-3c» Mbit/s, STS-12c określa sposoby realizacji takich usług jak: SMDS, Frame Relay, Cell Relay, emulacja łączy obecnie rozwijana koncepcja AINI (ATM Internetworking Interface) Systemy i sieci telekomunikacyjne 107

108 Interfejs DXI DXI - Data Exchange Interface opracowany w celu łatwego podłączania istniejących routerów do sieci ATM umieszczony pomi dzy DTE i DCE umieszczony pomiędzy DTE i DCE określa protokoły warstwy łącza danych i fizycznej określa lokalny interfejs do zarządzania oraz informacyjną bazę danych Systemy i sieci telekomunikacyjne 108

109 API dla ATM API - Application Programming Interface API - zestaw procedur przenoszących wymagania aplikacji na ustalenia i parametry warstwy AAL API zawiera 3 interfejsy:» sygnalizacji ATM-UNI» warstwy adaptacji ATM-API poprzez wszystkie warstwy AAL» pustą warstwę adaptacji dla bezpośredniego dostępu do warstwy ATM API to obecnie niezbyt intensywnie rozwijany temat Systemy i sieci telekomunikacyjne 109

110 Interfejs 155 Mbit/s SDH STM1/SONET STS-3c 270 kolumn 9 w i e r s z y Maintenance and operations... 1 Synchronous Payload Envelope (1 column of overhead) 125 µsec 9 bajtów /125 µsec = Mbit/s payload Systemy i sieci telekomunikacyjne 110

111 Interfejs 2,048 Mbit/s E1 32 bajtów/125 µs bajty Bajty Framing and Overhead Bajty informacyjne 32 x 8/125µs = Mbit/s Rozpoznawanie granicy komórki przy pomocy mechanizmu HEC Systemy i sieci telekomunikacyjne 111

112 Interfejs 25,6 Mbit/s UTP3 Oparty na specyfikacji łącza fizycznego IEEE z kodowaniem 4B/5B plus skrambling 32 Mbodów x 4/5 = 25.6 Mbit/ bit/s Rozdział komórek przy pomocy par symboli x x Cell lub x 4 Cell Reset Scramble No Scramble Reset Systemy i sieci telekomunikacyjne 112

113 Zarządzanie ruchem w standardzie ATM (Traffic Management) Systemy i sieci telekomunikacyjne 113

114 Plan Zadania TM (TE) Klasy usług Kategorie ruchowe Parametry dla klas usług Mapowanie parametrów na kategorie ruchowe Kontrakt ruchowy CAC Koncepcja pasma wirtualnego Systemy i sieci telekomunikacyjne 114

115 Zarządzanie ruchem - zadania zapewnianie istniejącym połączeniom uzgodnionej jakości (QoS) monitorowanie przepływów ruchu wewnątrz sieci rozpoznawanie i reagowanie na problemy obsługę nowych zgłoszeń Systemy i sieci telekomunikacyjne 115

116 Zarządzanie ruchem funkcje (mechanizmy) Sterowanie przyjęciem zgłoszenia (Connection Admission Control - CAC), Usage Parameter Control (UPC), Sterowanie priorytetem komórki (Cell Loss Priority Control), Kształtowanie strumieni ruchu (Traffic shaping), Sterowanie przepływem dla kategorii ABR (ABR Flow Control), Selektywne usuwanie komórek (Early Packet Discard), Systemy i sieci telekomunikacyjne 116

117 Klasy usług Klasa A Klasa B Klasa C Klasa D Synchroniza cja między terminalami Szybko ść sta ła bitowa Tryb po łączenia wymagana po łączeniowy Nie wymagana zmienna bezpo łącze niowy Typ AAL 1 2 3/4 i 5 typ 5 Systemy i sieci telekomunikacyjne 117

118 Zarządzanie ruchem - kategorie ruchowe CBR (Constant bit rate) -ścisłe gwarancje pasma i opóźnień rt-vbr (Real-time Variable Bit Rate) - wideokonferencje nrt-vbr (Non-real time Variable Bit Rate) - bankowe, dostęp do sieci Frame-Relay. transakcje ABR (Available Bit Rate) - możliwa negocjacja pasma UBR (Unspecified Bit Rate) - brak wymagań co do transmisji GFR (Guaranteed Frame Rate) gwarancje na poziomie komórki i ramki dyskusja nad UBR+ Systemy i sieci telekomunikacyjne 118

119 Deskryptory ruchu Peak Cell Rate (PCR): maksymalna liczba komórek, jaką źródło transmituje w określonym przedziale czasu. Sustainable Cell Rate (SCR): maksymalna średnia szybkość transmisji dla źródła ruchu typu burst. Maximum Burst Size (MBS): maksymalna liczba komórek, jaka może zostać wysłana równocześnie z wartością Peak Cell Rate. Minimum Cell Rate (MCR): minimalna liczba komórek, jaką źródło transmituje w określonym przedziale czasu. parametry połączenia: wszystkie powyższe + CDVT (Cell Delay Variation Tolerance) Systemy i sieci telekomunikacyjne 119

120 Interpretacja PCR 1 komórka/szybkość medium 1komórka PCR Systemy i sieci telekomunikacyjne 120

121 Interpretacja SCR i MBS 1 komórka/scr MBS/SCR czas 1 komórka/szybkość medium. 1 komórka/pcr Systemy i sieci telekomunikacyjne 121

122 Parametry jakości obsługi Maximum Cell Transfer Delay (Max CTD) Mean Cell Transfer Delay (Mean CTD) Cell Delay Variation (CDV) Cell Loss Ratio (CLR) Cell Error Ratio (CER) Severely Errored Cell Block Ratio (SECBR) Cell Misinsertion Rate (CMR) Systemy i sieci telekomunikacyjne 122

123 Rozkład gęstości prawdopodobieństwa dla opóźnienia komórki gęs toś ć pra wd. f(t) Prawd.(opóź.>Max-CTD)<α P2P-CDV opóźnienie Min-CTD Max-CTD przy określaniu P2P-CDV nie uwzględnia się stałych opóźnień występujących w transmisji, MaxCTD jest parametrem ustalanym przez użytkownika i określa on wielkość tail rozkładu gęstości Systemy i sieci telekomunikacyjne 123

124 Ilustracja CDV Systemy i sieci telekomunikacyjne 124

125 Wartości CLR and MaxCDV dla wybranych usług CL LR głos dane interaktywne 10-8 obrazy interaktywne wideo transfer plików 0,001 0,01 0, MaxCDV [s] Systemy i sieci telekomunikacyjne 125

126 CLR Cell Loss Ratio Straty komórek mogą wystąpić w przypadku: przepełnienia buforów, awarii, braku urządzeń redundantnych, zbyt długiej reakcji na awarię, po przekroczeniu dopuszczalnego opóźnienia. CLR = liczba _ komórek _ straconych liczba _ komórek _ wytransmistowanych wszystkie komórki wytransmitowane to komórki które zostały wysłane w pewnym ustalonym czasie (standardy nie określają tego czasu, generalnie przyjmuje się,że jest to czas trwania połączenia). Systemy i sieci telekomunikacyjne 126

127 Parametry opóźnieniowe Max-CTD (Maximum Cell Transfer Delay) - maksymalne opóźnienie komórek P2P-CDV (Peak-to-Peak Cell Delay Variation) - międzyszczytowa zmienność opóźnienia komórek Systemy i sieci telekomunikacyjne 127

128 Mapowanie parametrów na kategorie ruchowe (1) Atrybut CBR rt-vbr nrt-vbr UBR ABR PCR i CDVT tak tak tak SCR, MBS, CDVT n/a tak n/a n/a MCR n/a n/a tak Parametry QoS Może nie podlegać CDVT jest parametrem nie działaniu przekazywanym procedur przez sygnalizację, CAC i może UPC mieć lokalne znaczenie (per link) p2pcdv tak nie maxctd tak nie CLR tak nie zależne od Dodatkowe ustalenia kontraktu (sieci) Sprzężenie zwrotne nie tak Kategorie ruchowe i parametry zgodne z TM4.0 (1996) CLR powinno mieć małą wartość dla źródeł stosujących się do reguł sterowania ABR Systemy i sieci telekomunikacyjne 128

129 Mapowanie parametrów na kategorie ruchowe (2) CBR rt-vbr nrt_vbr ABR UBR PCR tak tak tak tak tak SCR n/a tak tak n/a n/a MBS n/a tak tak n/a n/a MCR nie nie nie tak nie CDVT (PCR) tak tak tak tak tak CDVT (SCR) n/a tak tak n/a n/a Systemy i sieci telekomunikacyjne 129

130 Kontrakt ruchowy Ustawienie zasad realizacji połączenia: Kategoria ruchowa Wymagania QoS, Deskryptory ruchu, Definicja zgodności (poprawności) komórki conformance definition), Definicja poprawności połączenia (compliant connection). Systemy i sieci telekomunikacyjne 130

131 Elementy kontraktu ruchowego Kontrakt ruchowy Deskryptor połączenia Definicja zgodności połączenia Jakość obsługi połączenia QoS Deskryptor źródła Tolerancja zmienności opóźnienia CDV t Definicja zgodności komórek (GCRA) Stopa traconych komórek CLR Max. szybkość generowania komórek PCR Max opóźnienie przesyłania komórek Max-CTD Średnia szybkość generowania komórek SCR Maksymalny rozmiar paczki komórek MBS Minimum Cell Ratę (MCR) Zmienność opóźnienia przesyłania komórek P2P-CDV Systemy i sieci telekomunikacyjne 131

132 Sterowanie przyjęciem zgłoszenia (CAC) - (1) Kiedy nowe zgłoszenie pojawia się w węźle ATM, użytkownik deklaruje zbiór parametrów ruchowych i wymagany poziom jakości obsługi QoS - zwykle określony jednoznacznie przez podanie rodzaju usługi, do którego należy zgłoszenie. Korzystając z tej informacji oraz znając stan elementów sieci, jednostka realizująca CAC decyduje o zaakceptowaniu lub odrzuceniu nowo przybywającego zgloszenia Systemy i sieci telekomunikacyjne 132

133 Sterowanie przyjęciem zgłoszenia (CAC) - (2) Decydującym kryterium musi być rezultat predykcji spełnienia wymogów jakościowych transmisji (QoS) w warstwie pakietowej po akceptacji nowego zgłoszenia. Decyzja o akceptacji lub odrzuceniu nowego zgłoszenia jest jedną z najważniejszych azarazem najtrudniejszych w sieci ATM. QoS = QoS( C, n, R i, Ai ) Systemy i sieci telekomunikacyjne 133

134 Cechy charakterystyczne CAC (SPZ) Algorytm CAC powinien być: prosty - tzn. ze względnie niską złożonością obliczeniową, oparty na ograniczonej liczbie parametrów opisujących zgłoszenie, zachowawczy (pesymistyczny), tzn. raczej przesadnie oceniać stan natłoku w sieci, elastyczny, tzn. pozwalający na zmiany w zależności od warunków ruchowych a także umożliwiający łatwą adaptację w przypadku wprowadzenia nowych usług. Systemy i sieci telekomunikacyjne 134

135 Algorytmy CAC - klasyfikacja 1 Skala czasu, na której działają algorytmy CAC: algorytmy czasu rzeczywistego (on-line), spodziewane naruszenie parametrów jakościowych dla istniejących połączeń po zaakceptowaniu nowo przychodzącego zgłoszenia musi być realizowane w czasie rzeczywistym, algorytmy off-line, gdy odpowiednie modele są wstępnie rozwiązywane a wyniki umieszczane w specjalnych tablicach (look-up tables) zapisanych w pamięci jednostek sterujących pracą węzła ATM. Systemy i sieci telekomunikacyjne 135

136 Algorytmy CAC - klasyfikacja 1 Na podstawie teoretycznych metod użytych do rozwiązania modeli ruchowych, możemy podzielić algorytmy CAC na nastepujące trzy grupy: metody oparte na teorii masowej obsługi, metody oparte na symulacji, metody analityczne (uproszczone). Systemy i sieci telekomunikacyjne 136

137 Sterowanie przyjęciem zgłoszenia (podstawowe relacje) Sterowanie przyjęciem zgłoszenia Rate Sharing (koncepcja dla dużych buforów) X zajętość bufora CLP x X P e x X P x C g > > } { } { ) ( Systemy i sieci telekomunikacyjne 137 Rate Envelope Multiplexing (REM) i C R k k n i i k i i i A n R A R A k n C R k CLR i = > 1 ) ( i A i R burstiness = _ β CLP x X P > } {

138 1 Sterowanie przyjęciem zgłoszenia przykład wykorzystania REM (na podstawie REM zależność CLR(Ri)) Switch with buffer 200B - uni 0,1 0,01 Switch with buffer 200B - exp Switch with buffer 10kBexp Model ON - OFF 0,001 0,0001 Systemy i sieci telekomunikacyjne 138

139 Wzajemne relacje pomiędzy parametrami jakościowymi i procedurami TM w ATM Sieć ATM Model ruchowy Źródło ruchu Kontrola parametrów użytkownika (UPC) Sterowanie przyjęciem zgłoszenia CAC Grade of Service Estymacja QoS QoS dla warstwy pakietowej Quality of Service Zarządzanie zasobami w sieci ATM należy rozumieć jako działanie umowne: od przyjętych założeń zależy wynik działania procedur TM, Systemy i sieci telekomunikacyjne 139

140 Koncepcja pasma wirtualnego Efektywna metoda dla połączeń klasy VBR, Połączenie reprezentowane przez 1 parametr, pomysł polega na znalezieniu (dowolną metodą) maksymalnej liczby połączeń przy zachowaniu wymaganych parametrów jakościowych. C VP - pasmo przydzielone ścieżce wirtualnej n max - maksymalna liczba zestawionych kanałów, ACR - Average Cell Rate, PCR - Peak Cell Rate. ω = C ACR VP / n ω max PCR Systemy i sieci telekomunikacyjne 140

141 Aspekty doboru trasy w ATM Dobór trasy w sieci ATM jest skomplikowany. Projektując algorytm doboru trasy należy rozważyć wpływ: struktury fizycznej sieci, struktury logicznej sieci opartej na koncepcji ścieżek ek wirtualnych, przydziału pasma dla scieżek i ich separacji, multipleksacji statystycznej, typu modelu ruchowego poziomu sieci, wymagań jakościowych na transmisję QoS w odniesieniu do zastosowanej separacji usług. Systemy i sieci telekomunikacyjne 141

142 Źródła opóźnień w sieci ATM Terminal źródłowy Terminal docelowy TD1 komutator ATM TD2 komutator ATM TDn PD FSD1+QD1 FSDn+QDn DD PD - opóźnienie pakietyzacji (packetization delay) TD - opóźnienie transmisji (transmission delay) FSD - opóźnienie komutacji (fixed switching delay) QD - opóźnienie kolejkowania (queueing delay) DD - opóźnienie depakietyzacji (depacketization delay) Systemy i sieci telekomunikacyjne 142

143 Standard ATM w sieciach operatorów Systemy i sieci telekomunikacyjne 143

144 Plan Tendencje rozwojowe Sieci operatorskie TDM Rola ATM w sieci operatorskiej Usługi w sieci ATM Systemy i sieci telekomunikacyjne 144

145 Tendencje rozwojowe lata 60-te: sieci operatorskie TDM, lata 80-te: komercyjnej oferta łączy klasy T w USA (T-Carrier networks), lata 80-te: specjalizowane sieci transmisji danych (PDN Packet Data Networks), oparte na protokole X.25, lata 90-te: eksplozja Internetu Systemy i sieci telekomunikacyjne 145

146 Sieci operatorskie TDM Pojawiły się w latach 80-tych, zalety sieci operatorskich opartych na koncepcji TDM: dokładne przypisanie zasobów telekomunikacyjnych użytkownikowi (np. 1 szczelina czasowa/użytkownika), stabilna i odporna na sytuacje awaryjne platforma sieciowa. wady sieci operatorskich TDM (decydowały o realizowanej migracji w stronę standardu ATM): nieefektywne użycie pasma (zwykle poniżej 50 %, jak w przypadku klasycznej telefonii), nieelastyczność w przypadku ruchu o dużej niejednorodności (bursty traffic), charakterystycznego dla usług multimedialnych Systemy i sieci telekomunikacyjne 146

147 Czynniki wpływające na zmianę koncepcji sieci operatorskiej Zmiany w technikach sieciowych, rozwój oferty usług telekomunikacyjnych, rozwój Internetu, liberalizacja rynku telekomunikacyjnego, globalizacja rynku telekomunikacyjnego. Systemy i sieci telekomunikacyjne 147

148 ATM - zalety dla operatora (1) pasmo jest dynamicznie przydzielane użytkownikom, istnieje możliwość definiowania i realizacji usług z różnymi parametrami jakościowymi QoS, poprawne sterowanie ruchem daje większą efektywność w przypadku dużych strumieni ruchu. Systemy i sieci telekomunikacyjne 148

149 ATM - zalety dla operatora (2) możliwość realizacji wszystkich potrzeb ruchowych docelowo w jednolitej architekturze sieciowej co przekłada się na koszty realizacji, utrzymania i rozwoju sieci, skalowalność sieci, pojedynczy interfejs z użytkownikiem bez względu na funkcjonalny typ styku (LAN, WAN, sieć kampusowa). Systemy i sieci telekomunikacyjne 149

150 Usługi związane z dostępem do sieci ATM operatora (faza 1) szeroki zakres szybkości w interfejsie fizycznym: od E1 (T1 w USA) do STM-1 (wkrótce STM-4), realizacja komutowanych połączeń VC (SVC Switched Virtual Connections), emulacja łączy E1 (lub T1), zapewnienie współpracy protokołów X.25, Frame Relay, oraz IP, realizacja styku B ICI, realizacja kategorii ruchowych CBR oraz VBR, multicast, wspieranie zarządzania sieci poprzez SNMP. Systemy i sieci telekomunikacyjne 150

151 Oferty operatorskiej dla ATM (faza 2) : wprowadzenie dostępu z użyciem protokołu PNNI (istotne w przypadku budowy rozległych sieci prywatnych na bazie sieci operatorskich), udostępnienie kategorii ruchowej w dowolnej relacji w sieci (end-to-end), wprowadzenie specyficznych dla ATM metod billingu ruchu, rozbudowa sieci do szybkości STM-4, rozszerzenie możliwości zarządzania do zarówno SNMP oraz CMIP. Systemy i sieci telekomunikacyjne 151

152 Schemat sieci operatorskiej wykorzystującej ATM Sieć Frame Relay Multiplekser E1 Publiczna sieć ATM Publiczna sieć ATM Multiplekser ATM OC-3 Sieć IP nxe1 OC-3 Urządzenie dostępowe ATM Sieć prywatna ATM n x E1 Multiplekser ATM E1 Multiplexer Multiplekser E1 Sieć kampusowa ATM LANE IP over ATM Sieć prywatna ATM Wideo Systemy i sieci telekomunikacyjne 152

153 ATM w sieci dostępowej ATM + xdsl, PON, HFC, FITL, sprzęt (karty 25 Mbit/s praktycznie osiągalne), zarządzanie ruchem - trudne, adresowanie (przestrzeń adresowa i pożądana kompatybilność z E.164) - brak ostatecznych rozwiązań, sygnalizacja (lub decyzja o jej braku), kompatybilność sprzętu (np. przy szybkiej ewolucji rozwiązań). Systemy i sieci telekomunikacyjne 153

154 Przyszłość Ograniczona rola ATM (szkielet, ADSL w dostępie) intensywny rozwój IP ze wsparciem QoS dostępność systemów WDM, DWDM uniwersalna multipleksacja MPLS rozwój GMPLS Systemy i sieci telekomunikacyjne 154

155 Podsumowanie techniki ATM Systemy i sieci telekomunikacyjne 155

156 Plan ATM zalety ATM wady Systemy i sieci telekomunikacyjne 156

157 Cechy techniki ATM Dojrzała, bardzo skomplikowana (liczba standardów podstawowych w ATM Forum 138 w lutym 2000,152 w lutym 2001, 170 w lutym 2002, 197 na dzień ), akceptowana w większości obszarów sieci i zastosowań, obserwujemy wzrastające zainteresowanie koncepcjami równoważnymi, np. wielousługową siecią IP, MPLS. Systemy i sieci telekomunikacyjne 157

158 ATM - zalety w pełni skalowalna technika umożliwiająca realizacje sieci o funkcjach LAN, MAN i WAN, oferuje rzeczywistą fizyczną oraz funkcjonalną integrację, zapewnia możliwość realizacji usług poprzez jeden interfejs, elastyczny rodzaj komutacji i transmisji jest idealnym rozwiązaniem dla usług o wysokiej nieprzewidywalności parametrów transmisji. Systemy i sieci telekomunikacyjne 158

159 ATM - wady Narzut informacji nadmiarowej wynosi 5/53%, ATM wprowadza opóźnienie pakietyzacji związane z faktem składania informacji do komórki po stronie nadawczej i odwrotnej funkcji po stronie odbiorczej, opóźnienie przejścia komórek przez sieć jest losowe; wymaga to stosowania dodatkowych mechanizmów niwelujących wpływ niejednorodności opóźnień, podstawową przyczyną straty pakietów jest zjawisko przepełnienia buforów, istotne są metody wymiarowania buforów pod kątem aplikacji, w celu uniknięcia obniżenia jakości świadczonych usług transmisyjnych dla wszystkich połączeń jest potrzebny ciągły nadzór nad rzeczywistymi parametrami wszystkich aktywnych połączeń, istnieje zjawisko wzmacniania się błędów w przypadku wystąpienia przekłamań w nagłówkach komórek. Systemy i sieci telekomunikacyjne 159

160 Ewolucja sieci szerokopasmowych Systemy i sieci telekomunikacyjne 160

161 Zapotrzebowanie na przepływność w Europie oraz struktura przychodów Internet jest traktowany jako tanie medium (zapotrzebowanie na pasmo 35 %, tylko 4 % przychodów) w krajach o niskim poziomie telekomunikacji powszechne jest narzekanie na zbyt wysokie koszty dostępu do Internetu, wręcz uważa się to za powód powstawania zapóźnień cywilizacyjnych Systemy i sieci telekomunikacyjne 161

162 Zmiana architektury sieci Warstwa sieciowa IP IP IP IP IP/ATM Warstwa łącza danych ATM ATM Warstwa fizyczna SDH SDH SDH Warstwa optyczna WDM WDM WDM WDM WDM Systemy i sieci telekomunikacyjne 162

163 Realizacja różnych usług sieciowych użytkownicy FR (np. obecny Polpak-T) dostęp do sieci IP poprzez sieć FR łącza dzierżawione (przezroczyste) dzierżawa łączy ATM (obecny Polpak-T): -ścieżki wirtualne - kanały wirtualne dostęp do sieci IP po łączach ATM VPN ATM użytkownicy sieci X.25 (np.. obecny Polpak) publiczna sieć IP / sieć Internet starsze centrale telefoniczne, sygnalizacja SS7 PSTN/ISDN, łącza międzymiastowe i międzyoperatorskie, SS7 dzierżawa łączy SDH dzierżawa łączy WDM (pojedynczych nośnych) FR X.25 IP PDH ATM dzierżawa włókien SDH WDM Włókno światłowodowe Systemy i sieci telekomunikacyjne 163

164 Rozwój koncepcji G-MPLS (1) warstwy wyższe IP ATM SDH DWDM + IP/MPLS SDH DWDM OXC IP/GMPLS DWDM + OXC Systemy i sieci telekomunikacyjne 164

165 Rozwój koncepcji G-MPLS (2) SDH 1 SDH 2 pakiety SDH 1 SDH 2 λ 1 IP/MPLS SDH λ 2 λ 3 λ 4 IP/GMPLS światłowód + DWDM OXC Systemy i sieci telekomunikacyjne 165

Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI

Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI ATM Krzysztof Wajda Katedra Telekomunikacji AGH marzec, 2017 Zakres wykładu Terminale szerokopasmowe Podstawy ATM Wirtualizacja zasobów QoS, GoS QoS, GoS Warstwowa

Bardziej szczegółowo

Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI

Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI N-ISDN B-ISDN Krzysztof Wajda Katedra Telekomunikacji AGH marzec, 2017 Zakres wykładu N-ISDN Usługi sieciowe Ewolucja w stronę B-ISDN Motywacja wprowadzenia ATM Podstawy

Bardziej szczegółowo

Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI

Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI Zarządzanie ruchem w ATM Krzysztof Wajda Katedra Telekomunikacji AGH marzec, 2017 Zakres wykładu Zadania TM (TE) Klasy usług Kategorie ruchowe Parametry dla klas usług

Bardziej szczegółowo

ATM. Asynchronous Transfer Mode asynchroniczny tryb transferu

ATM. Asynchronous Transfer Mode asynchroniczny tryb transferu ATM 1/7 ATM Asynchronous Transfer Mode asynchroniczny tryb transferu Standard kształtowany od 09.1991 przez ATM Forum - transfer danych oparty o presyłanie pakietów (komórek) z wykorzystaniem techniki

Bardziej szczegółowo

Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI

Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI Systemy i Sieci Telekomunikacyjne TI Wprowadzenie Krzysztof Wajda Katedra Telekomunikacji AGH marzec, 2017 Zakres wykładu Aspekty ewolucji sieci i protokołów Podstawowe koncepcje sieciowe (szkieletowe,

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY I SIECI TELEKOMUNIKACYJNE

SYSTEMY I SIECI TELEKOMUNIKACYJNE SYSTEMY I SIECI TELEKOMUNIKACYJNE Systemy i sieci telekomunikacyjne 1 Zakres wykładu Aspekty ewolucji sieci i protokołów Podstawowe koncepcje sieciowe (szkieletowe, core ): ATM MPLS GMPLS protokoły i koncepcje

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ruchem i jakością usług w sieciach komputerowych

Zarządzanie ruchem i jakością usług w sieciach komputerowych Zarządzanie ruchem i jakością usług w sieciach komputerowych Część 1 wykładu SKO2 Mapa wykładu Wprowadzenie 10 trendów rozwoju sieci Komunikacja multimedialna w sieciach IP Techniki QoS ATM IEEE 802.1D

Bardziej szczegółowo

W 10 stron dookoła QoS a

W 10 stron dookoła QoS a W 10 stron dookoła QoS a 25 czerwca 2009 Spis treści 1 Wstęp 1 1.1 Charakter ruchu................................ 2 2 ATM QoS 3 2.1 Parametry.................................... 3 2.2 Klasy......................................

Bardziej szczegółowo

Łącza WAN. Piotr Steć. 28 listopada 2002 roku. P.Stec@issi.uz.zgora.pl. Rodzaje Łącz Linie Telefoniczne DSL Modemy kablowe Łącza Satelitarne

Łącza WAN. Piotr Steć. 28 listopada 2002 roku. P.Stec@issi.uz.zgora.pl. Rodzaje Łącz Linie Telefoniczne DSL Modemy kablowe Łącza Satelitarne Łącza WAN Piotr Steć P.Stec@issi.uz.zgora.pl 28 listopada 2002 roku Strona 1 z 18 1. Nośniki transmisyjne pozwalające łączyć sieci lokalne na większe odległości: Linie telefoniczne Sieci światłowodowe

Bardziej szczegółowo

Komutacja ATM i IP. Dr inż. Robert Wójcik. na podstawie wykładu Prof. dr hab. inż. Andrzeja Jajszczyka

Komutacja ATM i IP. Dr inż. Robert Wójcik. na podstawie wykładu Prof. dr hab. inż. Andrzeja Jajszczyka Komutacja ATM i IP Dr inż. Robert Wójcik na podstawie wykładu Prof. dr hab. inż. Andrzeja Jajszczyka Systemy komutacji 202/203 Plan Wstęp Sieci ATM Komutacja ATM i IP Koncepcja Buforowanie Adresowanie

Bardziej szczegółowo

Systemy i Sieci Radiowe

Systemy i Sieci Radiowe Systemy i Sieci Radiowe Wykład 6 Protokoły część 1 Program wykładu Model ISO - OSI ISDN V5 ATM 1 Model referencyjny OSI ISO OSI (Open Systems Interconnection) Zaakceptowany w roku 1984 jako standard dla

Bardziej szczegółowo

Sieci ATM. Plan wykładu

Sieci ATM. Plan wykładu Sieci ATM Janusz Kleban Instytut Elektroniki i Telekomunikacji Politechnika Poznańska Plan wykładu Ewolucja sieci telekomunikacyjnych Wymagania komunikacyjne aplikacji multimedialnych Standardy ATM Klasyfikacja

Bardziej szczegółowo

SIECI KOMPUTEROWE wykład dla kierunku informatyka semestr 4 i 5

SIECI KOMPUTEROWE wykład dla kierunku informatyka semestr 4 i 5 SIECI KOMPUTEROWE wykład dla kierunku informatyka semestr 4 i 5 dr inż. Michał Sajkowski Instytut Informatyki PP pok. 227G PON PAN, Wieniawskiego 17/19 Michal.Sajkowski@cs.put.poznan.pl tel. +48 (61) 8

Bardziej szczegółowo

SIECI KOMPUTEROWE wykład dla kierunku informatyka semestr 4 i 5

SIECI KOMPUTEROWE wykład dla kierunku informatyka semestr 4 i 5 SIECI KOMPUTEROWE wykład dla kierunku informatyka semestr 4 i 5 dr inż. Michał Sajkowski Instytut Informatyki PP pok. 227G PON PAN, Wieniawskiego 17/19 Michal.Sajkowski@cs.put.poznan.pl tel. +48 (61) 8

Bardziej szczegółowo

Interfejs DXI dostępu do sieci szerokopasmowej opartej na technice ATM

Interfejs DXI dostępu do sieci szerokopasmowej opartej na technice ATM Zbigniew Zakrzewski Jacek Majewski Instytut elekomunikacji AR - Bydgoszcz Interfejs dostępu do sieci szerokopasmowej opartej na technice AM W referacie przedstawiono realizację podłączenia strumienia danych

Bardziej szczegółowo

PRZEKAZ INFORMACJI MIĘDZY SIECIĄ LOKALNĄ (LAN), A SIECIĄ SZEROKOPASMOWĄ OPARTĄ NA TECHNICE ATM. mgr inż. Zbigniew Zakrzewski, mgr inż.

PRZEKAZ INFORMACJI MIĘDZY SIECIĄ LOKALNĄ (LAN), A SIECIĄ SZEROKOPASMOWĄ OPARTĄ NA TECHNICE ATM. mgr inż. Zbigniew Zakrzewski, mgr inż. PRZEKAZ INFORMACJI MIĘDZY SIECIĄ LOKALNĄ (LAN), A SIECIĄ SZEROKOPASMOWĄ OPARĄ NA ECNICE AM mgr inż. Zbigniew Zakrzewski, mgr inż. Jacek Majewski INSYU ELEKOMKACJI AR BYDGOSZCZ 85-795 Bydgoszcz ul. Prof.

Bardziej szczegółowo

Systemy i Sieci. EiT III Laboratorium. Krzysztof Wajda. Katedra Telekomunikacji 2017

Systemy i Sieci. EiT III Laboratorium. Krzysztof Wajda. Katedra Telekomunikacji 2017 Systemy i Sieci Telekomunikacyjne EiT III Laboratorium Krzysztof Wajda Katedra Telekomunikacji 2017 Briefing Badania symulacyjne Przełącznik ATM VC Zastosowanie AAL5 Symulacje Modele ewaluacyjne oraz wydajnościowe

Bardziej szczegółowo

Obecna definicja sieci szerokopasmowych dotyczy transmisji cyfrowej o szybkości powyżej 2,048 Mb/s (E1) stosowanej w sieciach rozległych.

Obecna definicja sieci szerokopasmowych dotyczy transmisji cyfrowej o szybkości powyżej 2,048 Mb/s (E1) stosowanej w sieciach rozległych. SYSTEMY SZEROKOPASMOWE 1 Obecna definicja sieci szerokopasmowych dotyczy transmisji cyfrowej o szybkości powyżej 2,048 Mb/s (E1) stosowanej w sieciach rozległych. ATM Frame Relay Fast 10 Gigabit X.25 FDDI

Bardziej szczegółowo

Systemy i Sieci. Laboratorium. Krzysztof Wajda. Katedra Telekomunikacji 2018

Systemy i Sieci. Laboratorium. Krzysztof Wajda. Katedra Telekomunikacji 2018 Systemy i Sieci Telekomunikacyjne Laboratorium Krzysztof Wajda Katedra Telekomunikacji 2018 Briefing Przełącznik ATM VC Zastosowanie AAL5 Etykieta i ścieżka MPLS Badania symulacyjne ATM Virtual channel

Bardziej szczegółowo

Sieci WAN. Mgr Joanna Baran

Sieci WAN. Mgr Joanna Baran Sieci WAN Mgr Joanna Baran Technologie komunikacji w sieciach Analogowa Cyfrowa Komutacji pakietów Połączenia analogowe Wykorzystanie analogowych linii telefonicznych do łączenia komputerów w sieci. Wady

Bardziej szczegółowo

ISO/OSI warstwach 2 i 1 Standardy IEEE podwarstwy

ISO/OSI warstwach 2 i 1 Standardy IEEE podwarstwy Ethernet Standard Ethernet zorganizowany jest w oparciu o siedmiowarstwowy model ISO/OSI. Opisuje funkcje toru komunikacyjnego, umieszczonego w modelu ISO/OSI w warstwach 2 i 1 (fizyczna i łącza danych).

Bardziej szczegółowo

5.5.5. Charakterystyka podstawowych protokołów rutingu zewnętrznego 152 Pytania kontrolne 153

5.5.5. Charakterystyka podstawowych protokołów rutingu zewnętrznego 152 Pytania kontrolne 153 Przedmowa 1. Sieci telekomunikacyjne 1 1.1. System telekomunikacyjny a sieć telekomunikacyjna 1 1.2. Rozwój sieci telekomunikacyjnych 4 1.2.1. Sieci telegraficzne 4 1.2.2. Sieć telefoniczna 5 1.2.3. Sieci

Bardziej szczegółowo

Ogólna charakterystyka interfejsów VB5.1 i VB5.2

Ogólna charakterystyka interfejsów VB5.1 i VB5.2 Scharakteryzowano interfejsy, ich niezależność od technologii sieci dostępowych, funkcje zarządzania, integrację dostępów użytkownika i współpracę z różnymi rodzajami węzłów usługowych. Przedstawiono również

Bardziej szczegółowo

SIECI CYFROWE Z INTEGRACJĄ USŁUG ISDN ISDN Integrated Services Digital Networks

SIECI CYFROWE Z INTEGRACJĄ USŁUG ISDN ISDN Integrated Services Digital Networks SIECI CYFROWE Z INTEGRACJĄ USŁUG ISDN ISDN Integrated Services Digital Networks CHARAKTERYSTYKA SIECI ISDN Klasyczne publiczne sieci telekomunikacyjne świadczyły różne rodzaje usług (rys.1) Wady wielu

Bardziej szczegółowo

Dr Michał Tanaś(http://www.amu.edu.pl/~mtanas)

Dr Michał Tanaś(http://www.amu.edu.pl/~mtanas) Dr Michał Tanaś(http://www.amu.edu.pl/~mtanas) Jest to zbiór komputerów połączonych między sobą łączami telekomunikacyjnymi, w taki sposób że Możliwa jest wymiana informacji (danych) pomiędzy komputerami

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe WAN. dr inż. Andrzej Opaliński andrzej.opalinski@agh.edu.pl. Akademia Górniczo-Hutnicza 1.04.2015, Kraków

Sieci komputerowe WAN. dr inż. Andrzej Opaliński andrzej.opalinski@agh.edu.pl. Akademia Górniczo-Hutnicza 1.04.2015, Kraków Sieci komputerowe WAN Akademia Górniczo-Hutnicza 1.04.2015, Kraków dr inż. Andrzej Opaliński andrzej.opalinski@agh.edu.pl Plan wykładu Standardy Urządzenia Łącza Enkapsulacja Komutacja Technologie sieci

Bardziej szczegółowo

Rywalizacja w sieci cd. Protokoły komunikacyjne. Model ISO. Protokoły komunikacyjne (cd.) Struktura komunikatu. Przesyłanie między warstwami

Rywalizacja w sieci cd. Protokoły komunikacyjne. Model ISO. Protokoły komunikacyjne (cd.) Struktura komunikatu. Przesyłanie między warstwami Struktury sieciowe Struktury sieciowe Podstawy Topologia Typy sieci Komunikacja Protokoły komunikacyjne Podstawy Topologia Typy sieci Komunikacja Protokoły komunikacyjne 15.1 15.2 System rozproszony Motywacja

Bardziej szczegółowo

Bandwidth on Demand - wyzwania i ograniczenia. Tomasz Szewczyk tomeks@man.poznan.pl

Bandwidth on Demand - wyzwania i ograniczenia. Tomasz Szewczyk tomeks@man.poznan.pl Bandwidth on Demand - wyzwania i ograniczenia Tomasz Szewczyk tomeks@man.poznan.pl 1 O PCSS Jednostka afiliowana przy Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN Dział sieci Dział usług sieciowych Dział komputerów

Bardziej szczegółowo

Sieci Komórkowe naziemne. Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl

Sieci Komórkowe naziemne. Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl Sieci Komórkowe naziemne Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl Założenia systemu GSM Usługi: Połączenia głosowe, transmisja danych, wiadomości tekstowe I multimedialne Ponowne użycie częstotliwości

Bardziej szczegółowo

Przełączanie obwodów Przełączanie pakietów (datagramów, komórek) Połączenie wirtualne

Przełączanie obwodów Przełączanie pakietów (datagramów, komórek) Połączenie wirtualne Komutacja Przełączanie obwodów Przełączanie pakietów (datagramów, komórek) Połączenie wirtualne Węzły (Nodes) Węzły mogą być połączone tylko do innych węzłów lub też do hostów i węzłów Łącza węzeł węzel

Bardziej szczegółowo

PRZESYŁ GŁOSU PRZEZ ATM - PODSTAWY

PRZESYŁ GŁOSU PRZEZ ATM - PODSTAWY PRZESYŁ GŁOSU PRZEZ ATM - PODSTAWY Standaryzacją przekazu głosu przez sieci ATM zajmuje się grupa robocza VTOA (Voice and Telephony Services Over ATM), utworzona w 1993 r. przy ATM Forum. Podstawowym i

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ruchem i jakością usług w sieciach komputerowych

Zarządzanie ruchem i jakością usług w sieciach komputerowych Zarządzanie ruchem i jakością usług w sieciach komputerowych Część 1 wykładu SKO2 Mapa wykładu Wprowadzenie 10 trendów rozwoju sieci Komunikacja multimedialna w sieciach IP Techniki QoS ATM IEEE 802.1D

Bardziej szczegółowo

Sieci telekomunikacyjne sieci cyfrowe z integracją usług (ISDN)

Sieci telekomunikacyjne sieci cyfrowe z integracją usług (ISDN) Sieci telekomunikacyjne sieci cyfrowe z integracją usług (ISDN) mgr inż. Rafał Watza Katedra Telekomunikacji AGH Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Polska tel. +48 12 6174034, fax +48 12 6342372 e-mail:

Bardziej szczegółowo

Sieci ATM. Sebastian Zagrodzki. Sieci ATM p.1/25

Sieci ATM. Sebastian Zagrodzki. Sieci ATM p.1/25 Sieci ATM Sebastian Zagrodzki Sieci ATM p.1/25 Czym jest ATM? niskopoziomowy protokół sieciowy multimedialność: głos, obraz, dane bardzo dokładne ustalanie jakości usług (QoS) skalowalność Sieci ATM p.2/25

Bardziej szczegółowo

System trankingowy. Stacja wywołująca Kanał wolny Kanał zajęty

System trankingowy. Stacja wywołująca Kanał wolny Kanał zajęty SYSTEMY TRANKINGOWE Systemy trankingowe Tranking - automatyczny i dynamiczny przydział kanałów (spośród wspólnego i ograniczone do zbioru kanałów) do realizacji łączności pomiędzy dużą liczbę użytkowników

Bardziej szczegółowo

1.1 Warstwa AAL Informacje wstępne

1.1 Warstwa AAL Informacje wstępne 1.1 Warstwa AAL 1.1.1 Informacje wstępne Adaptacyjna warstwa modelu odniesienia techniki ATM (ATM Adaptation Layer - AAL) zawiera funkcje rozszerzające ograniczone z założenia możliwości warstwy ATM, dzięki

Bardziej szczegółowo

MPLS. Krzysztof Wajda Katedra Telekomunikacji, 2015

MPLS. Krzysztof Wajda Katedra Telekomunikacji, 2015 MPLS (Multiprotocol Label Switching) Krzysztof Wajda Katedra Telekomunikacji, 2015 Plan wykładu Ewolucja od IP do MPLS Klasyfikacja ruchu Etykiety Elementy funkcjonalne MPLS: LSR, E-LSR Działanie LSR Dystrybucja

Bardziej szczegółowo

MODEL WARSTWOWY PROTOKOŁY TCP/IP

MODEL WARSTWOWY PROTOKOŁY TCP/IP MODEL WARSTWOWY PROTOKOŁY TCP/IP TCP/IP (ang. Transmission Control Protocol/Internet Protocol) protokół kontroli transmisji. Pakiet najbardziej rozpowszechnionych protokołów komunikacyjnych współczesnych

Bardziej szczegółowo

Transmisja danych multimedialnych. mgr inż. Piotr Bratoszewski

Transmisja danych multimedialnych. mgr inż. Piotr Bratoszewski Transmisja danych multimedialnych mgr inż. Piotr Bratoszewski Wprowadzenie Czym są multimedia? Informacje przekazywane przez sieć mogą się składać z danych różnego typu: Tekst ciągi znaków sformatowane

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: Mark McGregor Akademia sieci cisco. Semestr szósty

Księgarnia PWN: Mark McGregor Akademia sieci cisco. Semestr szósty Księgarnia PWN: Mark McGregor Akademia sieci cisco. Semestr szósty Wprowadzenie 13 Rozdział 1. Zdalny dostęp 17 Wprowadzenie 17 Typy połączeń WAN 19 Transmisja asynchroniczna kontra transmisja synchroniczna

Bardziej szczegółowo

Systemy i Sieci Radiowe

Systemy i Sieci Radiowe Systemy i Sieci Radiowe Wykład 5 Sieci szkieletowe Program wykładu Standardy TDM Zwielokrotnianie strumieni cyfrowych PDH a SDH Ochrona łączy Synchronizacja Sieci SDH na różnych poziomach WDM i DWDM 1

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe - warstwa fizyczna

Sieci komputerowe - warstwa fizyczna Sieci komputerowe - warstwa fizyczna mgr inż. Rafał Watza Katedra Telekomunikacji AGH Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Polska tel. +48 12 6174034, fax +48 12 6342372 e-mail: watza@kt.agh.edu.pl Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Poziomy zabezpieczeń danych w sieciach szerokopasmowych opartych na technice ATM

Poziomy zabezpieczeń danych w sieciach szerokopasmowych opartych na technice ATM Jacek Majewski, Zbigniew Zakrzewski Instytut Telekomunikacji ATR w Bydgoszczy, Bydgoszcz Poziomy zabezpieczeń danych w sieciach szerokopasmowych opartych na technice ATM W opracowaniu przedstawiono charakterystykę

Bardziej szczegółowo

Stos protokołów TCP/IP (ang. Transmission Control Protocol/Internet Protocol)

Stos protokołów TCP/IP (ang. Transmission Control Protocol/Internet Protocol) Stos protokołów TCP/IP (ang. Transmission Control Protocol/Internet Protocol) W latach 1973-78 Agencja DARPA i Stanford University opracowały dwa wzajemnie uzupełniające się protokoły: połączeniowy TCP

Bardziej szczegółowo

Szerokopasmowy dostęp do Internetu Broadband Internet Access. dr inż. Stanisław Wszelak

Szerokopasmowy dostęp do Internetu Broadband Internet Access. dr inż. Stanisław Wszelak Szerokopasmowy dostęp do Internetu Broadband Internet Access dr inż. Stanisław Wszelak Rodzaje dostępu szerokopasmowego Technologia xdsl Technologie łączami kablowymi Kablówka Technologia poprzez siec

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe. Dr inż. Robert Banasiak. Sieci Komputerowe 2010/2011 Studia niestacjonarne

Sieci komputerowe. Dr inż. Robert Banasiak. Sieci Komputerowe 2010/2011 Studia niestacjonarne Sieci komputerowe Dr inż. Robert Banasiak Sieci Komputerowe 2010/2011 Studia niestacjonarne 1 Sieci LAN (Local Area Network) Podstawowe urządzenia sieci LAN. Ewolucja urządzeń sieciowych. Podstawy przepływu

Bardziej szczegółowo

Wykład 10. Technologie sieci WAN. Projektowanie i Realizacja Sieci Komputerowych

Wykład 10. Technologie sieci WAN. Projektowanie i Realizacja Sieci Komputerowych Projektowanie i Realizacja Sieci Komputerowych Wykład 10 Technologie sieci WAN dr inż. Artur Sierszeń asiersz@kis.p.lodz.pl dr inż. Łukasz Sturgulewski luk@kis.p.lodz.pl Projektowanie i Realizacja Sieci

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe - warstwa transportowa

Sieci komputerowe - warstwa transportowa Sieci komputerowe - warstwa transportowa mgr inż. Rafał Watza Katedra Telekomunikacji AGH Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Polska tel. +48 12 6174034, fax +48 12 6342372 e-mail: watza@kt.agh.edu.pl Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Sieci Komputerowe Modele warstwowe sieci

Sieci Komputerowe Modele warstwowe sieci Sieci Komputerowe Modele warstwowe sieci mgr inż. Rafał Watza Katedra Telekomunikacji AGH Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Polska tel. +48 12 6174034, fax +48 12 6342372 e-mail: watza@kt.agh.edu.pl Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

DSL (od ang. Digital Subscriber Line)

DSL (od ang. Digital Subscriber Line) MODEMY xdsl DSL (od ang. Digital Subscriber Line) cyfrowa linia abonencka, popularna technologia szerokopasmowego dostępu do internetu. Często określa się ją jako xdsl. Wynalazcą modemów DSL był Joseph

Bardziej szczegółowo

Model OSI. mgr inż. Krzysztof Szałajko

Model OSI. mgr inż. Krzysztof Szałajko Model OSI mgr inż. Krzysztof Szałajko Protokół 2 / 26 Protokół Def.: Zestaw reguł umożliwiający porozumienie 3 / 26 Komunikacja w sieci 101010010101101010101 4 / 26 Model OSI Open Systems Interconnection

Bardziej szczegółowo

Podstawy Informatyki. Inżynieria Ciepła, I rok. Wykład 13 Topologie sieci i urządzenia

Podstawy Informatyki. Inżynieria Ciepła, I rok. Wykład 13 Topologie sieci i urządzenia Podstawy Informatyki Inżynieria Ciepła, I rok Wykład 13 Topologie sieci i urządzenia Topologie sieci magistrali pierścienia gwiazdy siatki Zalety: małe użycie kabla Magistrala brak dodatkowych urządzeń

Bardziej szczegółowo

PBS. Wykład Zabezpieczenie przełączników i dostępu do sieci LAN

PBS. Wykład Zabezpieczenie przełączników i dostępu do sieci LAN PBS Wykład 7 1. Zabezpieczenie przełączników i dostępu do sieci LAN mgr inż. Roman Krzeszewski roman@kis.p.lodz.pl mgr inż. Artur Sierszeń asiersz@kis.p.lodz.pl mgr inż. Łukasz Sturgulewski luk@kis.p.lodz.pl

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA ZAJĘĆ WSTĘP DO SIECI

ORGANIZACJA ZAJĘĆ WSTĘP DO SIECI DR INŻ. ROBERT WÓJCIK DR INŻ. JERZY DOMŻAŁ ORGANIZACJA ZAJĘĆ WSTĘP DO SIECI WSTĘP DO SIECI INTERNET Kraków, dn. 3 października 2016r. PLAN WYKŁADU Organizacja zajęć Modele komunikacji sieciowej Okablowanie

Bardziej szczegółowo

Przesył mowy przez internet

Przesył mowy przez internet Damian Goworko Zuzanna Dziewulska Przesył mowy przez internet organizacja transmisji głosu, wybrane kodeki oraz rozwiązania podnoszące jakość połączenia głosowego Telefonia internetowa / voice over IP

Bardziej szczegółowo

PORADNIKI. WAN Wide Area Networks

PORADNIKI. WAN Wide Area Networks PORADNIKI WAN Wide Area Networks X.25 - dostęp Jedną z najpopularniejszych usług sieci WAN jest X.25. Jest to sieć z komutacją pakietów w oparciu o standard ITU X.25. Duża różnica między X.25 a łączmi

Bardziej szczegółowo

Migracja tradycyjnych systemów komutacyjnych w kierunku szerokopasmowej platformy dostępu abonenckiego

Migracja tradycyjnych systemów komutacyjnych w kierunku szerokopasmowej platformy dostępu abonenckiego Jerzy Zacharków Tomasz Tomala Obszar Telekomunikacji w Opolu Telekomunikacja Polska S.A. Migracja tradycyjnych systemów komutacyjnych w kierunku szerokopasmowej platformy dostępu abonenckiego STRESZCZENIE

Bardziej szczegółowo

Telecommunication. Voice service. Krzysztof Wajda. Deparment of Telecommunications, AGH-UST November, 2017

Telecommunication. Voice service. Krzysztof Wajda. Deparment of Telecommunications, AGH-UST November, 2017 Telecommunication Networks and Systems Voice service Krzysztof Wajda Deparment of Telecommunications, AGH-UST November, 2017 Outline Integration of voice services Voice integration technologies Voice coding

Bardziej szczegółowo

System A. System B. komunikacja (protokoły warstw) WARSTWA WARSTWA APLIKACJI APLIKACJI PREZENTACJI PREZENTACJI SESJI SESJI TRANSPORTOWA TRANSPORTOWA

System A. System B. komunikacja (protokoły warstw) WARSTWA WARSTWA APLIKACJI APLIKACJI PREZENTACJI PREZENTACJI SESJI SESJI TRANSPORTOWA TRANSPORTOWA ISO/OSI, X. Relacje pomiędzy funkcjami realizowanymi przez warstwy: Warstwa wyższa korzysta z usług warstwy niższej - oraz komplementarnie - warstwa niższa udostępnia usługi warstwie wyższej; Każda z warstw

Bardziej szczegółowo

VPLS - Virtual Private LAN Service

VPLS - Virtual Private LAN Service VPLS - Virtual Private LAN Service 1.1 Opis usługi VPLS (Virtual Private LAN Service), czyli usługa wirtualnej prywatnej sieci LAN, jest najnowszym i najbardziej zaawansowanym produktem z kategorii transmisji

Bardziej szczegółowo

Systemy i sieci GMPLS. Wprowadzenie do GMPLS. Krzysztof Wajda. Katedra Telekomunikacji AGH Czerwiec, 2018

Systemy i sieci GMPLS. Wprowadzenie do GMPLS. Krzysztof Wajda. Katedra Telekomunikacji AGH Czerwiec, 2018 Systemy i sieci telekomunikacyjne: GMPLS Wprowadzenie do GMPLS Krzysztof Wajda Katedra Telekomunikacji AGH Czerwiec, 2018 Plan Podstawy GMPLS Ewolucja od koncepcji MPLS do GMPLS Etykieta uogólniona Interfejsy

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. 1. Sieć komputerowa 2. Rodzaje sieci 3. Topologie sieci 4. Karta sieciowa 5. Protokoły używane w sieciach LAN 6.

Plan wykładu. 1. Sieć komputerowa 2. Rodzaje sieci 3. Topologie sieci 4. Karta sieciowa 5. Protokoły używane w sieciach LAN 6. Plan wykładu 1. Sieć komputerowa 2. Rodzaje sieci 3. Topologie sieci 4. Karta sieciowa 5. Protokoły używane w sieciach LAN 6. Modem analogowy Sieć komputerowa Siecią komputerową nazywa się grupę komputerów

Bardziej szczegółowo

ZiMSK. VLAN, trunk, intervlan-routing 1

ZiMSK. VLAN, trunk, intervlan-routing 1 ZiMSK dr inż. Łukasz Sturgulewski, luk@kis.p.lodz.pl, http://luk.kis.p.lodz.pl/ dr inż. Artur Sierszeń, asiersz@kis.p.lodz.pl dr inż. Andrzej Frączyk, a.fraczyk@kis.p.lodz.pl VLAN, trunk, intervlan-routing

Bardziej szczegółowo

Mapa wykładu. 5.6 Koncentratory, mosty, i switche 5.7 Bezprzewodowe łącza i sieci lokalne 5.8 PPP 5.9 ATM 5.10 Frame Relay

Mapa wykładu. 5.6 Koncentratory, mosty, i switche 5.7 Bezprzewodowe łącza i sieci lokalne 5.8 PPP 5.9 ATM 5.10 Frame Relay Mapa wykładu 5.1 Wprowadzenie i usługi warstwy łącza 5.2 Rozpoznawanie i naprawa błędów 5.3 Protokoły wielodostępowe 5.4 Adresy w sieciach LAN oraz protokół ARP 5.5 Ethernet 5.6 Koncentratory, mosty, i

Bardziej szczegółowo

Podstawy Transmisji Danych. Wykład IV. Protokół IPV4. Sieci WAN to połączenia pomiędzy sieciami LAN

Podstawy Transmisji Danych. Wykład IV. Protokół IPV4. Sieci WAN to połączenia pomiędzy sieciami LAN Podstawy Transmisji Danych Wykład IV Protokół IPV4 Sieci WAN to połączenia pomiędzy sieciami LAN 1 IPv4/IPv6 TCP (Transmission Control Protocol) IP (Internet Protocol) ICMP (Internet Control Message Protocol)

Bardziej szczegółowo

Akademickie Centrum Informatyki PS. Wydział Informatyki PS

Akademickie Centrum Informatyki PS. Wydział Informatyki PS Akademickie Centrum Informatyki PS Wydział Informatyki PS Wydział Informatyki Sieci komputerowe i Telekomunikacyjne DQDB - dwumagistralowa sieć z rozproszoną kolejką Krzysztof Bogusławski tel. 449 41 82

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe. Zajęcia 2 Warstwa łącza, sprzęt i topologie sieci Ethernet

Sieci komputerowe. Zajęcia 2 Warstwa łącza, sprzęt i topologie sieci Ethernet Sieci komputerowe Zajęcia 2 Warstwa łącza, sprzęt i topologie sieci Ethernet Zadania warstwy łącza danych Organizacja bitów danych w tzw. ramki Adresacja fizyczna urządzeń Wykrywanie błędów Multipleksacja

Bardziej szczegółowo

Wykład II. Administrowanie szkolną siecią komputerową. dr Artur Bartoszewski www.bartoszewski.pr.radom.pl

Wykład II. Administrowanie szkolną siecią komputerową. dr Artur Bartoszewski www.bartoszewski.pr.radom.pl Administrowanie szkolną siecią komputerową dr Artur Bartoszewski www.bartoszewski.pr.radom.pl Wykład II 1 Tematyka wykładu: Media transmisyjne Jak zbudować siec Ethernet Urządzenia aktywne i pasywne w

Bardziej szczegółowo

Pytanie 1 Z jakich protokołów korzysta usługa WWW? (Wybierz prawidłowe odpowiedzi)

Pytanie 1 Z jakich protokołów korzysta usługa WWW? (Wybierz prawidłowe odpowiedzi) Pytanie 1 Z jakich protokołów korzysta usługa WWW? (Wybierz prawidłowe odpowiedzi) Pytanie 2 a) HTTPs, b) HTTP, c) POP3, d) SMTP. Co oznacza skrót WWW? a) Wielka Wyszukiwarka Wiadomości, b) WAN Word Works,

Bardziej szczegółowo

Instytut Informatyki Politechniki Śląskiej. Sieci konwergentne. Andrzej Grzywak

Instytut Informatyki Politechniki Śląskiej. Sieci konwergentne. Andrzej Grzywak Sieci konwergentne Andrzej Grzywak Sieci ich klasyfikacja i rozwój WAN MAN LAN SP transmisja modemowa transmisja w paśmie podstawowym transmisja w paśmie szerokim Systemy ISDN Technologia ATM Fast Ethernet

Bardziej szczegółowo

Projektowanie sieci metodą Top-Down

Projektowanie sieci metodą Top-Down Projektowanie sieci metodą Top-Down http://www.topdownbook.com Wydanie w języku polskim PWN 2007 Copyright 2004 Cisco Press & Priscilla Oppenheimer W tej części Część I: Analiza potrzeb i celów odbiorcy

Bardziej szczegółowo

Wideokonferencje MGR INŻ. PAWEŁ SPALENIAK

Wideokonferencje MGR INŻ. PAWEŁ SPALENIAK SYSTEMY I TERMINALE MULTIMEDIALNE Wideokonferencje MGR INŻ. PAWEŁ SPALENIAK Plan wykładu 1. Wprowadzenie 2. Zalety wideokonferencji 3. Podstawowe elementy systemu wideokonferencyjnego 4. Standardy telekomunikacyjne

Bardziej szczegółowo

Dwa lub więcej komputerów połączonych ze sobą z określonymi zasadami komunikacji (protokołem komunikacyjnym).

Dwa lub więcej komputerów połączonych ze sobą z określonymi zasadami komunikacji (protokołem komunikacyjnym). Sieci komputerowe Dwa lub więcej komputerów połączonych ze sobą z określonymi zasadami komunikacji (protokołem komunikacyjnym). Zadania sieci - wspólne korzystanie z plików i programów - współdzielenie

Bardziej szczegółowo

TCP/IP. Warstwa łącza danych. mgr inż. Krzysztof Szałajko

TCP/IP. Warstwa łącza danych. mgr inż. Krzysztof Szałajko TCP/IP Warstwa łącza danych mgr inż. Krzysztof Szałajko Modele odniesienia 7 Aplikacji 6 Prezentacji 5 Sesji 4 Transportowa 3 Sieciowa 2 Łącza danych 1 Fizyczna Aplikacji Transportowa Internetowa Dostępu

Bardziej szczegółowo

Podstawy MPLS. pijablon@cisco.com. PLNOG4, 4 Marzec 2010, Warszawa 1

Podstawy MPLS. pijablon@cisco.com. PLNOG4, 4 Marzec 2010, Warszawa 1 Podstawy MPLS Piotr Jabłoński pijablon@cisco.com 1 Plan prezentacji Co to jest MPLS i jak on działa? Czy moja sieć potrzebuje MPLS? 2 Co to jest MPLS? Jak on działa? 3 Co to jest MPLS? Multi Protocol Label

Bardziej szczegółowo

SIECI KOMPUTEROWE wykład dla kierunku informatyka semestr 4 i 5

SIECI KOMPUTEROWE wykład dla kierunku informatyka semestr 4 i 5 SIECI KOMPUTEROWE wykład dla kierunku informatyka semestr 4 i 5 dr inż. Michał Sajkowski Instytut Informatyki PP pok. 227G PON PAN, Wieniawskiego 17/19 Michal.Sajkowski@cs.put.poznan.pl tel. +48 (61) 8

Bardziej szczegółowo

Protokoły sieciowe model ISO-OSI Opracował: Andrzej Nowak

Protokoły sieciowe model ISO-OSI Opracował: Andrzej Nowak Protokoły sieciowe model ISO-OSI Opracował: Andrzej Nowak OSI (ang. Open System Interconnection) lub Model OSI to standard zdefiniowany przez ISO oraz ITU-T, opisujący strukturę komunikacji sieciowej.

Bardziej szczegółowo

PI-12 01/12. podłączonych do innych komputerów, komputerach. wspólnej bazie. ! Współużytkowanie drukarek, ploterów czy modemów

PI-12 01/12. podłączonych do innych komputerów, komputerach. wspólnej bazie. ! Współużytkowanie drukarek, ploterów czy modemów PI-12 01/12 Dostęp do jak największej ilości danych przez jak największa liczbę użytkowników. Połączenie komputerów zwiększenie zasobów i możliwość korzystania z nich przez wielu użytkowników jednocześnie.

Bardziej szczegółowo

STANDARD IEEE802 - CD

STANDARD IEEE802 - CD STANDARD IEEE802 Projekt 802 IEEE zorganizował swoje standardy wokół trójpoziomowej hierarchii protokołów, które odpowiadają dwóm najniższym warstwom OSI: fizycznej oraz łącza danych. STANDARD IEEE802

Bardziej szczegółowo

Warstwy i funkcje modelu ISO/OSI

Warstwy i funkcje modelu ISO/OSI Warstwy i funkcje modelu ISO/OSI Organizacja ISO opracowała Model Referencyjny Połączonych Systemów Otwartych (model OSI RM - Open System Interconection Reference Model) w celu ułatwienia realizacji otwartych

Bardziej szczegółowo

PLAN KONSPEKT. do przeprowadzenia zajęć z przedmiotu. Szerokopasmowe sieci dostępowe. Konfigurowanie urządzeń w szerokopasmowych sieciach dostępowych

PLAN KONSPEKT. do przeprowadzenia zajęć z przedmiotu. Szerokopasmowe sieci dostępowe. Konfigurowanie urządzeń w szerokopasmowych sieciach dostępowych PLAN KONSPEKT do przeprowadzenia zajęć z przedmiotu Szerokopasmowe sieci dostępowe TEMAT: Konfigurowanie urządzeń w szerokopasmowych sieciach dostępowych CEL: Zapoznanie uczniów z podstawami konfiguracji

Bardziej szczegółowo

Ethernet. Ethernet odnosi się nie do jednej, lecz do wielu technologii sieci lokalnych LAN, z których wyróżnić należy cztery podstawowe kategorie:

Ethernet. Ethernet odnosi się nie do jednej, lecz do wielu technologii sieci lokalnych LAN, z których wyróżnić należy cztery podstawowe kategorie: Wykład 5 Ethernet IEEE 802.3 Ethernet Ethernet Wprowadzony na rynek pod koniec lat 70-tych Dzięki swojej prostocie i wydajności dominuje obecnie w sieciach lokalnych LAN Coraz silniejszy udział w sieciach

Bardziej szczegółowo

ADRESY PRYWATNE W IPv4

ADRESY PRYWATNE W IPv4 ADRESY PRYWATNE W IPv4 Zgodnie z RFC 1918 zaleca się by organizacje dla hostów wymagających połączenia z siecią korporacyjną a nie wymagających połączenia zewnętrznego z Internetem wykorzystywały tzw.

Bardziej szczegółowo

Pomiary łączy ethernetowych - zajęcia praktyczne. Darek Matyjewicz RATE ART www.rateart.pl

Pomiary łączy ethernetowych - zajęcia praktyczne. Darek Matyjewicz RATE ART www.rateart.pl Pomiary łączy ethernetowych - zajęcia praktyczne Darek Matyjewicz RATE ART www.rateart.pl Ramka Ethernetowa Throughput Dla interfejsu 1Gbps 3000B danych Nagłówek Nagłówek 14B POLE DANYCH 4B 14B POLE DANYCH

Bardziej szczegółowo

DANE W SIECIACH TELEKOMUNIKACYJNYCH

DANE W SIECIACH TELEKOMUNIKACYJNYCH DANE W SIECIACH TELEKOMUNIKACYJNYCH WŁASNOŚCI DANYCH W SIECIACH TELEKOMUNIKACYJNYCH DANE TEKSTOWE Dane tekstowe są najpopularniejszym typem przesyłanych mediów. Można je odnaleźć w usługach takich jak

Bardziej szczegółowo

Protokół transferu danych LAP-F (Q.922)

Protokół transferu danych LAP-F (Q.922) Protokół transferu danych LAP-F (Q.922) LAP-F wywodzi się z protokołu LAP-D (Link Access Protocol for D-channel), stosowanego w sieciach ISDN W sieciach z przekazywaniem ramek wykorzystywany jest tylko

Bardziej szczegółowo

Akademickie Centrum Informatyki PS. Wydział Informatyki PS

Akademickie Centrum Informatyki PS. Wydział Informatyki PS Akademickie Centrum Informatyki PS Wydział Informatyki PS Akademickie Centrum Informatyki Wydział Informatyki P.S. Warstwy transmisyjne Protokoły sieciowe Krzysztof Bogusławski tel. 449 41 82 kbogu@man.szczecin.pl

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do zapytania ofertowego. Połączenie lokalizacji ŁOW NFZ wysokowydajną siecią WAN, zapewnienie dostępu do Internetu oraz

Załącznik nr 1 do zapytania ofertowego. Połączenie lokalizacji ŁOW NFZ wysokowydajną siecią WAN, zapewnienie dostępu do Internetu oraz Załącznik nr 1 do zapytania ofertowego Połączenie lokalizacji ŁOW NFZ wysokowydajną siecią WAN, zapewnienie dostępu do Internetu oraz Opis przedmiotu zamówienia 1. Przedmiotem zamówienia jest: dzierżawa

Bardziej szczegółowo

Analiza sposobu uregulowania w ofercie ramowej pełnego zakresu usług dostępu szerokopasmowego.

Analiza sposobu uregulowania w ofercie ramowej pełnego zakresu usług dostępu szerokopasmowego. URZĄD KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Dokument konsultacyjny Analiza sposobu uregulowania w ofercie ramowej pełnego zakresu usług dostępu szerokopasmowego. I. Wstęp...3 II. Prośba o przedstawienie opinii...4

Bardziej szczegółowo

PORADNIKI. ISDN: Sieć Cyfrowa z Integracją Usług

PORADNIKI. ISDN: Sieć Cyfrowa z Integracją Usług PORADNIKI ISDN: Sieć Cyfrowa z Integracją Usług Omówienie ISDN Zwykle użytkownik jest połączony z siecią przez linie analogowe.sygnały są potem digitalizowane a wewnątrz sieci cała komunikacja jest cyfrowa,

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe. Zadania warstwy łącza danych. Ramka Ethernet. Adresacja Ethernet

Sieci komputerowe. Zadania warstwy łącza danych. Ramka Ethernet. Adresacja Ethernet Sieci komputerowe Zadania warstwy łącza danych Wykład 3 Warstwa łącza, osprzęt i topologie sieci Ethernet Organizacja bitów danych w tzw. ramki Adresacja fizyczna urządzeń Wykrywanie błędów Multipleksacja

Bardziej szczegółowo

Architektura Systemów Komputerowych. Transmisja szeregowa danych Standardy magistral szeregowych

Architektura Systemów Komputerowych. Transmisja szeregowa danych Standardy magistral szeregowych Architektura Systemów Komputerowych Transmisja szeregowa danych Standardy magistral szeregowych 1 Transmisja szeregowa Idea transmisji szeregowej synchronicznej DOUT Rejestr przesuwny DIN CLK DIN Rejestr

Bardziej szczegółowo

Telekomunikacja - sektor gospodarczy :

Telekomunikacja - sektor gospodarczy : Cel przedmiotu OST (ORGANIZACJA SEKTORA TELEKOMUNIKACYJNEGO) Telekomunikacja - sektor gospodarczy : Przekazanie podstawowych, encyklopedycznych, wybranych informacji na temat warunków funkcjonowania telekomunikacji

Bardziej szczegółowo

Przesyłania danych przez protokół TCP/IP

Przesyłania danych przez protokół TCP/IP Przesyłania danych przez protokół TCP/IP PAKIETY Protokół TCP/IP transmituje dane przez sieć, dzieląc je na mniejsze porcje, zwane pakietami. Pakiety są często określane różnymi terminami, w zależności

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe - Wstęp do intersieci, protokół IPv4

Sieci komputerowe - Wstęp do intersieci, protokół IPv4 Piotr Kowalski KAiTI Internet a internet - Wstęp do intersieci, protokół IPv Plan wykładu Informacje ogólne 1. Ogólne informacje na temat sieci Internet i protokołu IP (ang. Internet Protocol) w wersji.

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do sieci komputerowych

Wprowadzenie do sieci komputerowych Sieci komputerowe i bazy danych Wykład 2. Wprowadzenie do sieci komputerowych 1 Idea sieci komputerowej Sieć, czyli zbiór autonomicznych komputerów połączonych wzajemnie podsiecią komunikacyjną; umożliwia

Bardziej szczegółowo

Pomiary jakości w dostępie do Internetu

Pomiary jakości w dostępie do Internetu DEBATA 16.05.2011 Regulacje w zakresie przejrzystości umów oraz poziomu jakości świadczonych usług stymulatorem rozwoju rynku usług telekomunikacyjnych Pomiary jakości w dostępie do Internetu Robert Kowalik

Bardziej szczegółowo

Akademickie Centrum Informatyki PS. Wydział Informatyki PS

Akademickie Centrum Informatyki PS. Wydział Informatyki PS Akademickie Centrum Informatyki PS Wydział Informatyki PS Akademickie Centrum Informatyki Wydział Informatyki P.S. Warstwy transmisyjne Protokoły sieciowe Krzysztof Bogusławski tel. 449 41 82 kbogu@man.szczecin.pl

Bardziej szczegółowo

System punkt-wielopunkt AIReach Broadband Główne zalety

System punkt-wielopunkt AIReach Broadband Główne zalety System punkt-wielopunkt AIReach Broadband 9800 AIReach firmy Hughes jest systemem radiowym punktwielopunkt (PMP) trzeciej generacji przystosowanym do wymagań nowoczesnego dostępu szerokopasmowego oraz

Bardziej szczegółowo

Protokoły sieciowe - TCP/IP

Protokoły sieciowe - TCP/IP Protokoły sieciowe Protokoły sieciowe - TCP/IP TCP/IP TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) działa na sprzęcie rożnych producentów może współpracować z rożnymi protokołami warstwy

Bardziej szczegółowo