(13) B1 PL B1 A23K 1/24. (54) Dodatek paszowy d la drobiu, zwłaszcza dla kurcząt brojlerów i kur nieśnych

Transkrypt

1 RZECZPO SPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia (51) IntC!6 A23K 1/24 (54) Dodatek paszowy d la drobiu, zwłaszcza dla kurcząt brojlerów i kur nieśnych (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 17/94 (73) Uprawniony z patentu: Tronina Stanisław, Wrocław, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: W UP 12/97 (72) Twórcy wynalazku: Stanisław Tronina, Wrocław, PL Danuta Augustyn, Wrocław, PL Zbigniew Dobrzański, Wrocław, PL Dorota Jamroz, Wrocław, PL Stanisław Kukla, Wrocław, PL Michał Mazurkiewicz, Wrocław, PL ( 5 7 ) 1. Dodatek paszowy dla drobiu, zwłaszcza dla kurcząt brojlerów i kur nieśnych będący mieszaniną składników pochodzenia naturalnego, znamienny tym, że zawiera węgiel brunatny odmiany humodetrynitowej w ilości 45-55% masowych, torf typu niskiego odmiany turzycowo-olesowej w ilości 35-45% masowych oraz dolomit paszowy w ilości 5-12% masowych i/lub kaolin w ilości 5-11% masowych. PL B1

2 Dodatek paszowy dla drobiu, zwłaszcza dla kurcząt brojlerów i kur nieśnych Zastrzeżenia patentowe 1. Dodatek paszowy dla drobiu, zwłaszcza dla kurcząt brojlerów i kur nieśnych będący mieszaniną składników pochodzenia naturalnego, znamienny tym, że zawiera węgiel brunatny odmiany humodetrynitowej w ilości 45-55% masowych, torf typu niskiego odmiany turzycowo-olesowej w ilości 35-45% masowych oraz dolomit paszowy w ilości 5-12% masowych i/lub kaolin w ilości 5-11% masowych. 2. Dodatek paszowy według zastrz. 1, znamienny tym, że węgiel brunatny posiada wilgotność 20-45%, ph 5,6-6,0 i popielność w granicach 11-14%, przy czym części lotne, w przeliczeniu na stan bezpopiołowy suchy, stanowią %. 3. Dodatek paszowy według zastrz. 2, znamienny tym, że węgiel brunatny w suchej masie zawiera siarki całkowitej 1,0-1,2%, bitumin 4,5-7,2%, kwasów huminowych całkowitych 43-60%, kwasów huminowych wolnych 25-31% oraz, w przeliczeniu na stan bezpopiołowy suchy, węgla 60-71%, a wodoru 4,1-5,4%. 4. Dodatek paszowy według zastrz. 1, znamienny tym, że sucha masa torfu wynosi 20-30%, odczyn (ph w 1 nkcl) 5,6-6,2, przy czym maksymalne ilości wynoszą kwasów huminowych 42%, bitumin 8%, a celulozy 7%. 5. Dodatek paszowy według zastrz. 1, znamienny tym, że dolomit zawiera tlenku wapnia 28,3-33,6%, tlenku magnezu 18,2-22,7%, trójtlenku żelaza 1,12-1,87%, dwutlenku krzemu 0,80-1,15%, trójtlenku glinu 0,43-0,75% oraz śladowe ilości molibdenu, siarki, chromu, manganu, ołowiu, kobaltu, niklu, cynku, miedzi, kadmu i arsenu. 6. Dodatek paszowy według zastrz. 1, znamienny tym, że kaolin posiada ph 8-9 i zawiera kaolinitu około 82%, illitu około 4%, montmorilonitu około 5% oraz kwarcu około 7%. 7. Dodatek paszowy według zastrz. 1, znamienny tym, że kaolin, w przeliczeniu na suchą masę, zawiera krzemu 24,7-28,4% glinu 5,01-7,23%, potasu około 0,4% oraz żelaza, magnezu i wapnia około 0,1%, a ponadto śladowe ilości lantanu, fosforu, strontu, baru, sodu, tytanu, chromu, miedzi, manganu, wanadu, cynku, ołowiu, arsenu, kobaltu i kadmu. * * * Przedmiotem wynalazku jest dodatek paszowy dla drobiu, zwłaszcza dla kurcząt brojlerów i kur nieśnych, wpływający korzystnie na ich produkcyjność, ogólną zdrowotność oraz lepsze wykorzystanie paszy. Znane jest wiele pasz lub dodatków do pasz polepszających parametry wzrostu zwierząt oraz stopień wykorzystania przez nie skarmianych pasz. Z polskiego opisu patentowego znany jest dodatek do pasz dla drobiu zawierający 0,05-50% wagowych p-amino-p'-ureidodwufenylosulfonu lub jego soli w mieszaninie ze znanymi stałymi środkami pokarmowymi dla drobiu, stosowanymi doustnie. Związek ten, dodawany w niewielkich ilościach do paszy lub do wody do picia, jest czynnikiem powodującym wzrost masy ciała i zwiększenie stopnia wykorzystania pokarmu. Z polskiego patentowego znana jest pasza dla zwierząt przyspieszająca wzrost, w tym również drobiu. Pasza według tego wynalazku zawiera wysuszoną mieszaninę części stałych brzeczki pofermentacyjnej zawierającą w swym składzie kompleks antybiotyk AV 290-alkilosiarczan oraz odpowiednie nośniki. Znane są również pasze lub dodatki do pasz podwyższające wartość energetyczną pasz stosowanych w żywieniu, zwłaszcza intensywnie

3 rosnących młodych zwierząt, np. drobiu rzeźnego, prosiąt oraz mięsożernych zwierząt futerkowych. Z polskiego opisu patentowego znana jest karma dla zwierząt zawierająca tłuszcz sypki osadzony na nośniku z wycierki ziemniaczanej w stosunku 1:1 w ilości 40%, mąkę sojową, odtłuszczone mleko suszone i otręby pszenne - w ilościach po 15% oraz dodatki mineralno- witaminowe - w ilości 10% i poekstrakcyjną śrutę lnianą - w ilości 5%. Z polskiego opisu patentowego znany jest dodatek tłuszczowy przeznaczony do stosowania jako uzupełnienie mieszanek paszowych. Przedmiotowy dodatek zawiera kwas palmitynowy w ilości do 25% wagowych oraz kwas stearynowy w ilości do 15% wagowych oraz inne kwasy tłuszczowe w takim stosunku, aby zapewnić sumaryczny udział kwasu linolowego i linolenowego w ilości od 15 do 50% wagowych. Znane są również inne preparaty i środki pobudzające wzrost i wzmagające produkcyjność zwierząt. Z polskiego opisu znany jest stabilizowany preparat pobudzający wzrost, który zawiera hormon pobudzający wzrost i stabilizator w ilości stabilizującej ten hormon. Hormonem pobudzającym wzrost według tego wynalazku może być bydlęcy, ludzki, koński, ptasi, barani i wieprzowy hormon pobudzający wzrost. Stabilizatorami, których można użyć w preparacie według tego wynalazku mogą być: a) poliole takie jak: nieredukujące cukry, alkohole będące pochodnymi cukrów, kwasy będące pochodnymi cukrów, laktoza, pentaerytryt, dekstryny rozpuszczalne w wodzie i Ficoll; b) aminokwasy takie jak: glicyna, sarkozyna, lizyna lub jej sole, seryna, arginina lub jej sole, betaina, N,N-dimetyloglicyna, kwas asparginowy lub jego sole, kwas glutaminowy lub jego sole; c) polimery aminokwasów z grupą boczną obdarzoną ładunkiem, w fizjologicznym ph; d) pochodne choliny takie jak chlorek choliny, diwodorocytrynian choliny, wodorowinian choliny, cytrynian tricholiny, askorbinian choliny, boran choliny, glukonian choliny, fosforan choliny, siarczan dicholiny i sól kwasu śluzowego z dicholiną. Z polskiego opisu patentowego znany jest wynalazek, którego przedmiotem jest środek wzmagający produkcyjność zdrowych zwierząt, zawierający jako substancję czynną pochodne pirydyloetanoloaminy, w których podstawnikiem pierwszym może być grupa -CN lub -COO-Ci-6-alkilowa, podstawnikiem drugim - grupa C1-6-alkilowa, Ci-6-alkoksylowa, fenolowa, cyklopentylowa lub cykloheksanowa, a podstawnikiem trzecim może być atom wodoru albo wyżej wymienione podstawniki pierwsze i drugie wraz z atomem azotu, z którym są związane oraz mogą też tworzyć 6-członowe pierścienie heterocykliczne lub ich fizjologicznie dopuszczalne sole i N-tlenki W ostatnich latach coraz częściej odchodzi się od produkcji pasz lub dodatków do pasz, zawierających antybiotyki, hormony lub inne syntetyczne substancje chemiczne, które mogą się kumulować w organizmach zwierzęcych, a następnie przechodzić - jako substancje niepożądane - do produktów będących pożywieniem dla ludzi. Rośnie natomiast zainteresowanie, zarówno naukowców, jak też hodowców i producentów drobiu, naturalnymi dodatkami paszowymi zarówno pochodzenia mineralnego jak i organicznego. Dodatko te uzupełniają w paszy podstawowej makro- i mikroelementy oraz wzbogacają ją w różne, często bliżej nieokreślone, biologicznie czynne związki chemiczne naturalnie występujące w przyrodzie. Wpływają one korzystnie na poprawę odporności i zdrowotności stad, zwiększenie efektywności produkcyjnej i ekonomicznej chowu drobiu, a także poprawę jakości produktów drobiarskich. Dlatego też liczne środki naukowe w wielu krajach prowadzą intensywne badania nad zastosowaniem w żywieniu drobiu różnych grup minerałów, jak glmokrzemiany (głównie zeolit, wermikulit, perlit, bentonit), wapienie, fosforyty, dolomity. Zwiększyło się również znacznie zainteresowanie torfem, węglem brunatnym, próchnicą leśną, ziołami i innymi roślinami dziko rosnącymi, w tym tropikalnymi. Z opisu patentowego EP znany jest wynalazek polegający między innymi na dodawaniu zeolitu A i węglanu wapnia w ilościach 0,25-4,0% masowych do paszy, przez co uzyskano poprawę jakości skorup jaj kur nieśnych. Z opisu patentowego US 4,976,971 znanyjest również wynalazek, w którym przez dodanie zeolitu A w ilości 0,25-3,0% uzyskano poprawę wskaźnika jaj (jednostki Haugh'a), jakości skorup jaj oraz zmniejszono odsetek

4 jaj niepełnowartościowych. Stwierdzono również, że dodawanie do paszy zeolitów naturalnych lub sztucznych (opis patentowy US 4,556,564) w ilości 0,75-1,5% masowych wpływa korzystnie na zwiększenie ciężaru właściwego jaj oraz na lepszą mechaniczną wytrzymałość skorup jaj konsumpcyjnych. Wynalazek dotyczy dodatku paszowego zawierającego składniki pochodzenia naturalnego. Dodatek paszowy według wynalazku zawiera węgiel brunatny odmiany humodetrynitowej w ilości 45-55% masowych, torf typu niskiego odmiany turzycowo-olesowej w ilości 35-45% masowych oraz dolomit paszowy w ilości 5-12% masowych i/lub kaolin w ilości 5-11% masowych. Korzystnie jest, gdy węgiel brunatny posiada wilgotność 20-45%, ph 5,6-6,0, jego popielność wynosi 11-14%, z czego części lotne, w przeliczeniu na stan bezpopiołowy suchy, stanowią 58-61%, przy czym w suchej masie zawiera siarki całkowitej 1,0-1,2%, bitumin 4,5-7,2%, kwasów huminowych całkowitych 43-60%, kwasów huminowych wolnych 25-31% oraz - w przeliczeniu na stan bezpopiołowy suchy - węgla 60-71%, a wodoru 4,1-5,4%. Jako torfu najkorzystniej jest użyć takiego surowca, którego sucha masa wynosi 20,0-30,0%, odczyn (ph w 1 nkcl) 5,6-6,2, przy czym maksymalne ilości wynoszą: kwasów huminowych 42%, bitumin 8% a celulozy 7%. Jako dolomitu korzystnie jest użyć surowca, który zawiera tlenku wapnia 28,3-33,6%, tlenku magnezu 18,2-22,7%, trójtlenku żelaza 1,12-1,87%, dwutlenku krzemu 0,80-1,15%, trójtlenku glinu 0,43-0,75% oraz śladowe ilości molibdenu, siarki, chromu, manganu, ołowiu, kobaltu, niklu, cynku, miedzi, kadmu i arsenu. Korzystnie jest też, gdy kaolin posiada ph 8-9 i zawiera kaolinitu około 82%, illitu około 4%, montmorilonitu około 5% oraz kwarcu około 7%, przy czym - w przeliczeniu na suchą masę - zawiera krzemu 24,7-28,4%, glinu 5,01-7,23%, potasu około 0,4% oraz żelaza, magnezu i wapnia około 0,1%, a ponadto śladowe ilości lantanu, fosforu, strontu, baru, sodu, tytanu, chromu, miedzi, manganu, wanadu, cynku, ołowiu, arsenu, kobaltu i kadmu. Dodatek paszowy składający się z surowców humusowo- mineralnych dzięki temu, że zawiera w swoim składzie kwasy huminowe i ich sole, bituminy, hemicelulozę, ligninę, woski, żywice, fitohormony, enzymy, białka i aminokwasy, wielocukry oraz bogaty zestaw makroi mikroelementów (aluminium, żelazo, siarkę, krzem, sód, potas, mangan, cynk, miedź, chlor, molibden, kobalt, nikiel, bor, chrom, tytan, wanad, fluor, stront), wpływa korzystnie na poprawę ogólnej odporności drobiu oraz zapobiega rozwojowi zakażeń wywołanych przez drobnoustroje warunkowo chorobotwórcze. Wpływa również korzystnie na efekty produkcyjne, to jest wzrost, wykorzystanie paszy, nieśność i wskaźniki wylęgowe. Stosowanie dodatku paszowego jest szczególnie zalecane następującym grupom drobiu: kurczętom brojlerom - ponieważ przyspiesza ich dynamikę wzrostu, poprawia wskaźnik wykorzystania paszy i ich stan zdrowotny oraz zapewnia prawidłowy rozwój młodzieży; kurom nieśnym - ponieważ przyspiesza ich wejście w nieśność, przedłuża okres nieśności, poprawia wskaźniki reprodukcji (zapłodnienie, wylęgowość), zmniejsza jednostkowe zużycie paszy oraz wpływa na podniesienie ogólnej zdrowotności. Dodatkiem paszowym według wynalazku można uzupełniać standardowe pasze stosowane w żywieniu poszczególnych grup drobiu lub też podawać go oddzielnie do specjalnych korytek i pojemników paszowych. W tabeli 1 podano zalecane dawki dodatku paszowego według wynalazku, dla poszczególnych grup drobiu. Grupa użytkowa drobiu Tabela 1 Dodatek do paszy % Dawka dzienna g/szt. Kurczęta brojlery (od 2 tyg. odchowu) Kurczęta hodowlane Kury nioski

5 Poniżej podane przykłady dokładniej ilustrują wynalazek nie ograniczając jego zakresu. Przykład 1. Węgiel brunatny odmiany humodetrynitowej i torf typu niskiego odmiany turzycowo- olesowej podsusza się do wilgotności około 25%. Następnie oddziela się od nich zanieczyszczenia stałe, jak kamyki, części korzeni i łodyg roślin, po czym rozdrabnia się je rozdrabniaczem udarowym z sitem o średnicy otworów 3-4 mm. Tak rozdrobniony materiał wsypuje się do mieszalnika bębnowego, stosując proporcje: 50% masowych węgla brunatnego i 40% masowych torfu. Do mieszalnika dodaje się również 10% masowych zmielonego dolomitu paszowego o atestowanym składzie, o ziarnistości poniżej 1,0 mm. Po dokładnym wymieszaniu i otrzymaniu jednorodnej konsystencji, mierzy się wilgotność, która winna wynosić około 25% i gotowy produkt wsypuje się do zgrzewanych foliowych opakowań jednostkowych. Produkt ten ma postać półsypkiej masy gruzełkowatej, barwy brązowo-czarnej, o swoistym charakterystycznym zapachu torfu i węgla brunatnego. Skład chemiczny produktu, w przeliczeniu na stan suchy, jest następujący: kwasy huminowe całkowite 30,5% bituminy 1,95% azot(n) 1,16% wapń(cao) 5,50% magnez(mgo) 2,95% krzem(si02) 1,90% siarka(s) 1,00% aluminium(al203) 0,55% Pierwiastki takie jak: żelazo, sód, mangan, cynk, chlor, fluor, molibden, kobalt, nikiel, bor, chrom występują w ilości poniżej 0,01%. Metale ciężkie ołów, kadm, rtęć i arsen występują w stężeniach mniejszych niż to dopuszczają normy dotyczące badań toksylogicznych. Również zawartość drobnoustrojów jest znikoma i nie przekracza wartości określonej w PN-76/R Przykład 2. Postępuje się podobnie jak w przykładzie 1, z tym że stosuje się następujące proporcje składników: węgiel brunatny - 50% masowych, torf - 42% masowych oraz kaolin typu FKW - 8,0% masowych. Uzyskany produkt posiada podobne właściwości fizyko-chemiczne jak produkt otrzymany w przykładzie 1, z tym że zawiera nieco więcej krzemu i aluminium oraz nieco mniej wapnia i magnezu. Przykład 3. Postępuje się podobnie jak w przykładzie 1, z tym że stosuje się następujące proporcje składników: węgiel brunatny - 50% masowych, torf - 40% masowych, dolomit - 5,0% masowych i kaolin - 5,0% masowych. Uzyskany produkt posiada właściwości fizyko-chemiczne zbliżone do produktu otrzymanego w przykładzie 2.

6 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł