UCHWAŁA NR XIII/221/16 RADY MIEJSKIEJ W POLKOWICACH. z dnia 23 sierpnia 2016 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XIII/221/16 RADY MIEJSKIEJ W POLKOWICACH z dnia 23 sierpnia 2016 r. w sprawie Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446) w związku z art. 52 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777) uchwala się, co następuje: 1. Przyjmuje się Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Polkowic. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Emilian Stańczyszyn Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 1

2 Załącznik do Uchwały Nr XIII/221/16 Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 23 sierpnia 2016 r. LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY POLKOWICE NA LATA POLKOWICE, 2016 Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 1

3 Spis treści WPROWADZENIE... 4 STRUKTURA DOKUMENTU... 5 PRZESŁANKI ZA KONCENTRACJĄ DZIAŁAŃ REWITALIZACYJNYCH NA OBSZARZE MIASTA... 6 IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW I. ZAŁOŻENIA PROCESU REWITALIZACJI Kryteria delimitacji obszaru zdegradowanego Metodologia delimitacji obszarów zdegradowanych i opis obszarów zdegradowanych Delimitacja obszarów rewitalizacji Obszar A Obszar B Obszar C II. CELE PROCESU REWITALIZACJI III. PROJEKTY PLANOWANE DO REALIZACJI W RAMACH PROCESU REWITALIZACJI IV. WIZJA STANU OBSZARU PO PRZEPROWADZENIU REWITALIZACJI V. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW WYŻSZEGO SZCZEBLA ORAZ NA POZIOMIE GMINY VI. MECHANIZMY ZAPEWNIENIA KOMPLEMENTARNOŚCI Komplementarność problemowa Komplementarność przestrzenna Komplementarność proceduralno-instytucjonalna Komplementarność międzyokresowa Komplementarność źródeł finansowania VII. REALIZACJA ZASADY PARTNERSTWA I PARTYCYPACJI VIII. WDRAŻANIE I MONITORING IX. PODSUMOWANIE PROCEDURY OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ZAŁĄCZNIK NR I. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZO PRZESTRZENNEJ Położenie Rys historyczny Sfera społeczna Demografia Pomoc społeczna Bezrobocie S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 2

4 3.4. Infrastruktura społeczna Charakterystyka oraz określenie grup społecznych wymagających wsparcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Sfera gospodarcza Struktura działalności gospodarczej Zatrudnienie Analiza możliwości budżetowych Sfera zagospodarowania przestrzennego Zagospodarowanie przestrzenne/struktura funkcjonalno-przestrzenna Układ komunikacyjny Mieszkalnictwo Infrastruktura techniczna Obiekty i granice stref ochrony konserwatorskiej Analiza zasobów rekreacyjno-turystycznych Sfera środowiskowa Rzeźba terenu Przyroda Powietrze atmosferyczne i klimat Gospodarka odpadami Surowce naturalne Zasoby wodne podziemne i powierzchniowe Stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej II. ANALIZA SWOT ZAŁĄCZNIK NR ZAŁĄCZNIK NR I. Obszar A II. Obszar B III. Obszar C S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 3

5 WPROWADZENIE Rewitalizacja to obszerne pojęcie, które mieści w sobie nie tylko kompleksowy proces organizacyjny i inwestycyjny mający na celu wyprowadzenie obszarów zdegradowanych ze stanu kryzysowego, tj. fizyczną regenerację obszarów, ale przede wszystkim proces zmierzający do odnowy społecznej. Proces ten podejmowany jest w sytuacji, gdy działanie sił rynkowych nie przynosi spodziewanych efektów. W gminie Polkowice znajduje się około 100 hektarów terenów inwestycyjnych, w tym podstrefa Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Polkowice są zaledwie dwudziestodwutysięcznym miastem, a funkcjonuje tu osiem dużych przedsiębiorstw. Wartość wskaźnika przedsiębiorczości dla miasta jest wyższa niż wartość wskaźnika dla powiatu polkowickiego, a mimo to na koniec 2014 r. 747 mieszkańców Polkowic posiadało status osoby bezrobotnej. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym, w mieście Polkowice w 2014 r. wynosił ogółem 5,2%. Bezrobocie w Polkowicach stanowi problem nie z uwagi na skalę, lecz z uwagi na fakt, że występuje w tak rozwiniętym gospodarczo mieście. Ponad 20% bezrobotnych to osoby z wykształceniem podstawowym. Z uwagi na fakt, że bezrobocie bezpośrednio wpływa na sytuację ekonomiczną nie tylko osoby bezrobotnej, ale również członków rodziny, może prowadzić do innych negatywnych zjawisk - ubóstwo, frustracja, uzależnienia, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, a nawet przemoc w rodzinie. Rodzi to potrzebę wsparcia w ramach pomocy społecznej, którą w 2014 r. objęto aż 4644 osoby w Polkowicach. Najczęstszymi powodami przyznawania pomocy społecznej były: bezrobocie (25,15%), ubóstwo (22,72%) oraz długotrwała lub ciężka choroba (19,4%). Mając na względzie powyższe programowanie procesu rewitalizacji w Polkowicach jest zasadne, szczególnie w sytuacji, gdy dotychczas podejmowane działania przynoszą efekty w postaci: nowych ogólnodostępnych przestrzeni oferujących atrakcyjne formy spędzania czasu, zmniejszenia przestępczości (monitoring wizyjny, oświetlenie), poprawy bezpieczeństwa (kładka piesza nad drogą krajową nr 3), poprawy efektywności energetycznej budynków. Niezwykle istotne są inicjatywy nieinwestycyjne w postaci: programów rozwojowych, szkoleń, warsztatów, programów edukacyjnych (w tym edukacja ekologiczna), programów i akcji nt. szeroko rozumianego bezpieczeństwa. Lokalny Program Rewitalizacji dla Zdegradowanych Obszarów Polkowic na lata to dokument, w ramach którego programowano proces rewitalizacji do roku 2013 na czterech obszarach: Polkowice Dolne, Osiedle Hubala, Osiedle Polanka oraz Dzielnica 4 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 4

6 Przemysłowa wraz z zabudowa socjalną przy ul. H. Dąbrowskiego 26 i 28. W ramach przedmiotowego Programu zdefiniowana została jego wizja: POLKOWICE - TUTAJ ZNAJDZIESZ SWOJĄ PRZYSZŁOŚĆ Nowy Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata to nowa, aktualna analiza występowania zjawisk kryzysowych w Polkowicach, będąca podstawą delimitacji obszarów zdegradowanych, ale to kontynuacja tego samego procesu - procesu rewitalizacji Polkowic. Dlatego wizja jest nadal aktualna. Przedsięwzięcia planowane do realizacji w ramach Programu Rewitalizacji do roku 2020 są ściśle powiązane ze zdefiniowanymi w niniejszym dokumencie celami, a ich realizacja wraz z osiągnięciami dotychczas prowadzonych działań urzeczywistni wizję. STRUKTURA DOKUMENTU Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata składa się z następujących elementów: WPROWADZENIE OPIS STRUKTURY DOKUMENTU UZASADNIENIE KONCENTRACJI DZIAŁAŃ REWITALIZACYJNYCH NA OBSZARZE MIEJSKIM PODSUMOWANIE DIAGNOZY SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZO- PRZESTRZENNEJ - IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW ZAŁOŻENIA PROGRAMU REWITALIZACJI: Metodologia delimitacji obszarów zdegradowanych Analiza wskaźnikowa Delimitacja obszarów rewitalizacji Opis obszarów rewitalizacji CELE REWITALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA REWITALIZACYJNE PLANOWANE DO REALIZACJI WIZJA NAWIĄZANIE DO DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH MECHANIZMY ZAPEWNIENIA KOMPLEMENTARNOŚCI 5 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 5

7 REALIZACJA ZASADY PARTNERSTWA I PARTYCYPACJI WDRAŻANIE I MONITORING PODSUMOWANIE PROCEDURY ŚRODOWISKOWEJ ZAŁĄCZNIKI: Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczo-przestrzennej Mapy z zaznaczonymi granicami obszarów rewitalizacji w skali 1:5000 PRZESŁANKI ZA KONCENTRACJĄ DZIAŁAŃ REWITALIZACYJNYCH NA OBSZARZE MIASTA Przeprowadzona diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej gminy miejsko-wiejskiej Polkowice umożliwiła wstępną identyfikację obszaru, na którym należy skoncentrować działania w ramach procesu rewitalizacji. Zdiagnozowano szereg przesłanek, świadczących o potrzebie skupienia działań rewitalizacyjnych na obszarze miasta Polkowice. Przesłanki te zostały skonkretyzowane poniżej: W mieście Polkowice zdiagnozowano niekorzystne trendy demograficzne wynikające z procesów suburbanizacyjnych, objawiające się odpływem ludności na obszary wiejskie otaczające miasto. W celu zbadania zmieniającej się struktury demograficznej gminy, analizie poddano lata W badanym okresie liczba ludności miasta Polkowice zmniejszyła się o 819 mieszkańców (spadek o 3,6%). W tym samym okresie, na obszarze wiejskim gminy Polkowice liczba ta zwiększyła się o 717 mieszkańców, co stanowi przyrost o 18%. Spadek liczby ludności spowodowany jest m.in. opuszczaniem miasta przez osoby młode, w wieku od 16 do 19 lat, przeważnie na rzecz ośrodków akademickich, takich jak Poznań czy Wrocław. W latach , w analizowanej grupie wiekowej na terenie miasta Polkowice, liczba ludności obniżyła się o 411 osób. Spośród 15 miejscowości położonych w obszarze wiejskim gminy Polkowice, w badanym okresie, zaledwie w dwóch stwierdzono ubytek ludności (Komorniki, Tarnówek), niemniej są to niewielkie wartości, kolejno 17 i 8 osób. Największy przyrost ludności odnotowano we wsi Sobin wzrost o 349 mieszkańców, co stanowi przyrost o 55,2%. Na podstawie zaprezentowanego poniżej kartogramu można wywnioskować, że najintensywniej rozwijają się sołectwa położone w bezpośrednim sąsiedztwie Polkowic, tj. w obrębie tzw. pierwszego pierścienia. Wyjątkiem są miejscowości: Sucha Górna, Trzebcz 6 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 6

8 i Dąbrowa, które jako jedyne z sołectw pierwszego pierścienia odnotowały przyrost ludności mniejszy niż 20%. Poza miastem Polkowice, ubytek ludności nastąpił także w Komornikach i Tarnówku, co zostało najprawdopodobniej spowodowane bliskością zbiornika odpadów Żelazny Most. Wśród miejscowości sąsiadujących ze zbiornikiem jedynie w Dąbrowie i Żelaznym Moście odnotowano niewielki przyrost liczby ludności (odpowiednio o 2,5% i 3,7%). Rysunek 1. Zmiany ludnościowe w poszczególnych jednostkach analitycznych Źródło: Opracowanie własne Zmiany struktury demograficznej swoje odzwierciedlenie mają również w gęstości zaludnienia. Miasto Polkowice cechuje się największą zmianą gęstości zaludnienia, która w stosunku do roku bazowego (2008) zmniejszyła się o 34,5 os./km 2 i aktualnie wynosi 913,95 os./km 2. Największym wzrostem gęstości zaludnienia charakteryzuje się wieś Sobin, gdzie w porównaniu z rokiem 2008, zagęszczenie ludności uległo zwiększeniu o 15,3 os./km 2 i wynosi 43,05 os./km 2. Na podstawie powyższych danych 7 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 7

9 nasuwa się wniosek, że najintensywniej rozwijającymi się miejscowościami są te położone w najbliższym sąsiedztwie Polkowic, co wskazuje na silne powiązanie tych obszarów z miastem. W badanym okresie gęstość zaludnienia na obszarze wiejskim gminy Polkowice uległa nieznacznemu zwiększeniu o 5 os./km 2. Dane dotyczące gęstości zaludnienia jednostek analitycznych gminy Polkowice zilustrowane zostały na rysunku nr 2. Rysunek 2. Gęstość zaludnienia jednostek analitycznych w Gminie Polkowice Źródło: Opracowanie własne Przeobrażenia struktury demograficznej wyrażają się także zmianami w strukturze mieszkaniowej wsi otaczających Polkowice. Wraz ze ubytkiem ludności miejskiej i odpływem jej na obszar wiejski, wydawanych jest coraz więcej pozwoleń na budowę. Według danych starostwa powiatowego w latach najwięcej pozwoleń na budowę na obszarze wiejskim gminy Polkowice wydano w miejscowości Sobin aż 131. Intensywne przemiany dotyczą również miejscowości Sucha Górna, 8 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 8

10 w której wydano 59 pozwoleń na budowę. Nowe budownictwo dynamicznie rozwija się także we wsiach: Jędrzychów i Moskorzyn, w których wydano odpowiednio 47 i 30 pozwoleń na budowę. W mieście Polkowice w badanym okresie wydano 222 pozwolenia na budowę, w tym 9 na budynki wielorodzinne. W celu odzwierciedlenia zmian w rozwoju mieszkalnictwa na terenie gminy opracowano wskaźnik rozwoju budownictwa mieszkaniowego, który wyrażany jest jako stosunek wydanych pozwoleń na budowę w przeliczeniu na 100 mieszkańców danej miejscowości. Wartości uzyskane na etapie niniejszej analizy przedstawiono w poniższej tabeli: Miejscowość Tabela 1. Wskaźnik rozwoju budownictwa mieszkaniowego Liczba mieszkańców Wydane pozwolenia Liczba pozwoleń w przeliczeniu na 100 mieszkańców Biedrzychowa ,69 Dąbrowa Guzice ,49 Jędrzychów ,92 Kaźmierzów ,06 Komorniki ,91 Moskorzyn ,08 Nowa Wieś Lubińska ,92 Pieszkowice ,28 Polkowice ,02 Sobin ,35 Sucha Górna ,12 Tarnówek ,68 Trzebcz ,70 Żelazny Most ,35 Żuków ,33 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Polkowice i Starostwa Powiatowego 9 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 9

11 Wartości wskaźnika zaprezentowano na poniższym kartogramie. Rysunek 3. Rozkład przestrzenny wartości wskaźnika rozwoju budownictwa mieszkaniowego Źródło: Opracowanie własne Wartości wskaźnika dla poszczególnych miejscowości odzwierciedlają skalę rozwoju zasobu mieszkaniowego, która największa jest w Sobinie, Suchej Górnej oraz Moskorzynie, gdzie wydano najwięcej pozwoleń na budowę w przeliczeniu na 100 mieszkańców, natomiast najmniej w Polkowicach, Tarnówku i Dąbrowie. Stagnacja w budownictwie mieszkaniowym na terenie dwóch ostatnich, spowodowana jest prawdopodobnie bliskim sąsiedztwem zbiornika odpadów poflotacyjnych Żelazny Most. Analizując powierzchnię użytkową mieszkań w przeliczeniu na 1 osobę, uwidaczniają się różnice między obszarem wiejskim a miastem. Wyższa wartość wskaźnika 10 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 10

12 charakteryzuje obszar wiejski, co stanowić może przesłankę do stwierdzenia, że komfort zamieszkania jest tam większy niż w mieście. Spowodowane jest to m.in. mniejszą intensywnością zabudowy na terenie wiejskim, co skutkuje mniejszą koncentracją ludności. Obszar wiejski gminy Polkowice charakteryzuje się bardzo wysokim stopniem zwodociągowania i skanalizowania w porównaniu do przeciętnych wartości dla obszarów wiejskich w Polsce czy w województwie dolnośląskim. Niemal wszystkie mieszkania na obszarze wiejskim mają dostęp do sieci kanalizacyjnej i wodociągowej, a około 80% także do sieci gazowej. Wskaźnik ten osiąga niemal identyczne wartości dla miasta. W związku z powyższym, na terenie gminy nie występuje problem infrastrukturalny dotyczący zaopatrzenia w infrastrukturę wodno-ściekową. Ludność wyprowadzająca się z miasta na obszar wiejski to przeważnie osoby dobrze sytuowane finansowo, które nie pobierają zasiłków pomocy społecznej. W związku z przyrostem zamożnej ludności na obszarach wiejskich, wartość wskaźnika osób pobierających świadczenia pomocy społecznej w przeliczeniu na 1000 osób ulega zmniejszeniu. Zwiększa się natomiast wartość wskaźnika dla miasta, na każdy 1000 mieszkańców w Polkowicach aż 52 osoby pobierają różne formy zasiłków pomocy społecznej. Miernikiem ubóstwa może być także łączna suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej, która w mieście jest wyższa o średnio 80 złotych. Pomimo, że wskaźnik ubóstwa przybiera wyższe wartości dla niektórych wsi Gminy Polkowice, to analizując liczbę osób korzystających z pomocy społecznej, wyraźnie dominującą jednostką jest tutaj miasto. Ubóstwo jest powszechnym zjawiskiem, występującym z różnym natężeniem na obszarze całej gminy, jednak to w mieście Polkowice występuje największa koncentracja osób dotkniętych tym problemem. W Polkowicach mieszka ponad 80% ogółu osób pobierających zasiłki pomocy społecznej. Stanowi to kolejną przesłankę za koncentracją działań rewitalizacyjnych na terenie miasta oraz przesądza o tym, że to w mieście występuje największa koncentracja problemu ubóstwa. Łączna suma wypłaconych mieszkańcom miasta zasiłków jest wyższa o ponad złotych niż suma zasiłków wypłaconych na obszarze wiejskim. 11 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 11

13 Miejscowość Ludność Tabela 2. Pomoc społeczna w gminie Polkowice wg stanu z 2014 r. Liczba osób korzystająca z zasiłków pomocy społecznej Łączna suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na 1000 osób Suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na osobę korzystającą z pomocy społecznej Udział % osób pobierających zasiłki wśród wszystkich mieszkańców gminy pobierających zasiłki Biedrzychowa ,7 145,30 903,75 1,24% Dąbrowa ,32 571,60 0,36% Guzice ,92 156,22 1,31% Jędrzychów ,51 81,59 617,73 3,13% Kaźmierzów ,20 361,47 1,38% Komorniki ,65 860,00 0,07% Moskorzyn ,53 75, ,16 1,16% Nowa Wieś Lubińska ,23 487,68 2,03% Pieszkowice ,24 147,54 893,47 0,65% Sobin ,04 318,00 0,15% Sucha Górna ,43 39, ,11 1,67% Tarnówek ,11 78,50 969,48 1,67% Trzebcz ,18 159,79 556,43 2,25% Żelazny Most ,2 58, ,62 0,73% Żuków , ,50 0,29% Polkowice ,28 51,96 792,98 81,90% Źródło: Opracowano na podstawie danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Polkowicach Polkowice, jako jedna z niewielu gmin w Polsce, dysponują darmową komunikacją gminną, co z uwagi na specyfikę gminy miejsko-wiejskiej znacznie poprawia spójność gminy oraz stymuluje relacje między miastem a obszarem wiejskim. Dzięki umożliwieniu wszystkim mieszkańcom gminy swobodnego przemieszczania się z wykorzystaniem komunikacji publicznej, nie ma potrzeby lokowania na terenie sołectw infrastruktury społecznej, generującej koszty związane z jej utrzymaniem. Warto też zaznaczyć, że w ostatnich latach przeznaczono znaczne środki finansowe na działania infrastrukturalne na obszarze wiejskim gminy Polkowice. Niekorzystna sytuacja demograficzna w mieście skutkować może w przyszłości zmniejszeniem popytu w zakresie usług świadczonych na jego terenie. W związku 12 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 12

14 z powyższym istnieje ryzyko, że, z uwagi na postępującą depopulację miasta, na jego terenie zaczną pojawiać się pustostany zarówno w mieszkalnictwie, jak i wskutek zmniejszenia popytu na dobra i usługi (puste lokale usługowe). W tym aspekcie jeszcze większego znaczenia nabiera funkcjonowanie bezpłatnej komunikacji gminnej, której użytkownicy zamieszkujący obszar wiejski korzystać będą z infrastruktury znajdującej się na terenie miasta oraz świadczonych tam usług. Większego znaczenia z perspektywy rozwoju lokalnego nabiera także proces rewitalizacji, będący szansą zapobieżenia dalszemu ubytkowi ludności w mieście Polkowice. Podsumowanie: Nie ulega wątpliwości fakt, że Polkowice są kluczowym ośrodkiem dla rozwoju lokalnego całej gminy. W mieście występuje największa koncentracja ludności oraz działalności gospodarczej, co czyni z Polkowic centrum administracyjne i usługowe dla pozostałych miejscowości w gminie. Jednocześnie w mieście koncentruje się największe natężenie negatywnych zjawisk społecznych, co zostało już zdiagnozowane w poprzednim Lokalnym Programie Rewitalizacji, skupiającym działania rewitalizacyjne właśnie na terenie miasta. Mieszka tu aż 80% ogółu osób pobierających zasiłki na terenie gminy. Na obszarze wiejskim, z uwagi na niewielką gęstość zabudowy oraz znaczne rozproszenie przestrzenne ludności, nie występuje tak duża koncentracja negatywnych zjawisk społecznych, jak na terenie miasta. Ponadto w mieście ubywa mieszkańców, co poskutkować może w przyszłości pojawieniem się pustostanów w mieszkalnictwie i usługach. Procesy suburbanizacyjne zachodzące na terenie gminy Polkowice stanowią kolejną przesłankę do skupienia działań rewitalizacyjnych na obszarze wyludniającego się miasta Polkowice. Ponadto obszar wiejski gminy Polkowice charakteryzuje się wysokim stopniem zainwestowania infrastrukturalnego, natomiast komunikacja publiczna zapewnia dogodny dostęp do wszelkich obiektów infrastruktury społecznej. W związku powyższym, zasadna jest koncentracja działań rewitalizacyjnych na zdegradowanych obszarach miasta Polkowice. 13 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 13

15 IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W poniższej tabeli zestawione zostały zdiagnozowane problemy w sferze: społecznej, gospodarczej, przestrzennej i środowiskowej. Szczegółowa analiza ww. sfer została zamieszczona w załączniku nr 1 do niniejszego dokumentu. Identyfikacja problemów Sfera społeczna Zmniejszająca się liczba mieszkańców miasta Polkowice, zmniejszający się przyrost naturalny i ujemne saldo migracji, Zwiększający się udział ludności w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności, starzenie się społeczeństwa ; Rosnący wskaźnik obciążenia demograficznego; Bezrobocie, ubóstwo, długotrwała lub ciężka choroba najczęstszymi przyczynami trudnej sytuacji życiowej; Rosnąca liczba rodzin i osób w rodzinie, które otrzymują pomoc społeczną z powodu alkoholizmu; Rosnąca liczba rodzin i osób w rodzinie, które otrzymują pomoc społeczną z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby; Rosnąca liczba rodzin i osób w rodzinie, które otrzymują pomoc społeczną z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych; Systematyczny wzrost środków gminnych przeznaczanych na zadania z zakresu pomocy społecznej; Niewystarczająca oferta pracy dla młodzieży i osób powyżej 50 roku życia; Występowanie zjawiska bezrobocia długotrwałego, niski poziom wykształcenia osób bezrobotnych. Sfera gospodarcza Poziom przedsiębiorczości niższy niż średnia dla kraju i województwa (liczba podmiotów gospodarczych na 10 tys. osób w wieku produkcyjnym); Mała dywersyfikacja struktury gospodarczej (dominacja przemysłu miedziowego); Obciążenie lokalnych dochodów budżetowych tzw. janosikowym; Proces stopniowego ograniczania zatrudnienia w KGHM PM" S.A. (Przemiany 14 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 14

16 strukturalne, outsourcing); Niedostosowanie kwalifikacji zawodowych siły roboczej do zmieniających się potrzeb rynku pracy; Niski potencjał turystyczny. Sfera przestrzenna Zły stan techniczny niektórych zabytków. Konieczność ich renowacji (m.in. obiekt wiatraka holenderskiego); Niska jakość i funkcjonalność terenów zieleni urządzonej; Niewykorzystanie linii kolejowej do przewozów osobowych; Niewystarczające przystosowanie przestrzeni publicznych do potrzeb osób niepełnosprawnych i osób w wieku poprodukcyjnym, w tym występowanie barier architektonicznych; Brak infrastruktury komunikacyjnej na osiedlu Polkowice Dolne (brak chodników, nieutwardzone drogi); Niezagospodarowane przestrzenie publiczne, brak infrastruktury sportowo-rekreacyjnej na osiedlu Polkowice Dolne. Sfera środowiskowa Degradacja środowiska w wyniku działalności przemysłu miedziowego (eksploatacja złóż, występowanie obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych Gilów oraz Żelazny Most ); Zagrożenia wynikające z prowadzonej podziemnej eksploatacji złóż rud miedzi (występowanie wstrząsów górniczych); Największy udział węgla jako źródła służącego do ogrzewania budynków; Szkodliwy wpływ niskiej emisji na zdrowie mieszkańców i stan środowiska; Wysokie stężenie w powietrzu pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu Źródło: Opracowanie własne 15 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 15

17 I. ZAŁOŻENIA PROCESU REWITALIZACJI 1. Kryteria delimitacji obszaru zdegradowanego Obszar zdegradowany to obszar, na którym zidentyfikowano stan kryzysowy, czyli stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych oraz występowaniem negatywnych zjawisk w sferze gospodarczej lub środowiskowej lub przestrzennofunkcjonalnej lub technicznej, które zakłócają prawidłowy, trwały rozwój danej jednostki oraz negatywnie oddziałujących na jakość życia jej mieszkańców. Delimitacja obszaru zdegradowanego na terenie miasta Polkowice, która jest kluczowym elementem procesu rewitalizacji, przebiegała wieloetapowo. Proces delimitacji poprzedzony został zbieraniem i gromadzeniem danych z zakresu demografii, rynku pracy, polityki społecznej, bezpieczeństwa, działalności gospodarczej, i innych niezbędnych do wyznaczenia wartości wskaźników w podsystemach: społecznym, 16 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 16

18 gospodarczym i przestrzennym. Identyfikacja obszaru zdegradowanego została przeprowadzona na podstawie wyników analizy zróżnicowania zjawisk społecznych, gospodarczych i przestrzennych. W pierwszej kolejności ustalono kryteria oraz dobrano wskaźniki, które najpełniej uzasadniają potrzebę podjęcia działań naprawczych, a w następnej kolejności pozyskano niezbędne dane statystyczne dla każdej jednostki badawczej (ulicy) na terenie miasta Polkowice. Dane te zostały udostępnione przez: Urząd Gminy Polkowice, Powiatowy Urząd Pracy w Polkowicach, Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach, Komendę Powiatową Policji w Polkowicach, Straż Miejską Polkowice. Pozyskano następujący katalog danych: Liczba ludności (stan na ); Liczba osób nieletnich (od 13 do 17 roku życia); Liczba osób w wieku produkcyjnym (stan na ); Liczba osób w wieku poprodukcyjnym (stan na ); Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej (stan na ); Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej (w 2014 r. ); Liczba rodzin, którym udzielono zasiłku (w 2014 r.); Łączna suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej (w 2014 r.); Liczba bezrobotnych ogółem (stan na ); Liczba osób długotrwale bezrobotnych (stan na ); Liczba osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym (stan na ); Liczba stwierdzonych przestępstw (w 2014 r.); Liczba czynów karalnych popełnionych przez osoby nieletnie (w 2014 r.); Liczba budynków mieszkalnych (stan na ); Liczba budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1989 rokiem (stan na ). W oparciu o powyższe dane została przeprowadzona analiza wskaźnikowa, a zbadane w tej analizie wskaźniki wraz z odpowiadającymi im kryteriami oraz definicjami zestawiono w poniższej tabeli. 17 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 17

19 W 1 W 2 W 3 W 4 W 5 W 6 W 7 W 8 W 9 Tabela 3. Wykaz wskaźników analizowanych w celu delimitacji obszaru zdegradowanego w Polkowicach KRYTERIUM NAZWA WSKAŹNIKA DEFINICJA Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia Wysoka stopa bezrobocia, w tym długotrwałego Niski poziom wykształcenia osób bezrobotnych Wysoki poziom przestępczości i wykroczeń, Niekorzystne trendy demograficzne Niski wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej Zły stan techniczny budynków mieszkalnych Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 1000 mieszkańców Suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na osobę Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym Liczba bezrobotnych na 1000 mieszkańców Udział osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym w ogólnej liczbie bezrobotnych Liczba przestępstw stwierdzonych na 1000 mieszkańców Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób Udział budynków wybudowanych przed rokiem 1989 w ogólnej liczbie budynków Źródło: Opracowanie własne Osoby, które zgodnie z ustawą z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej są uprawnione do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej Wysokość wypłaconych zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na liczbę osób, które są uprawnione do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej Stopę bezrobocia długotrwałego rozumie się jako stosunek liczby osób bezrobotnych powyżej 12 miesięcy do liczby osób w wieku produkcyjnym (kobiety w wieku 18-59, mężczyźni 18-64) Stopę tę odzwierciedla także liczba osób bezrobotnych w przeliczeniu na 1000 osób Stosunek liczby osób legitymujących się co najwyżej wykształceniem podstawowym do ogólnej liczby osób pozostających bez pracy Liczba przestępstw stwierdzonych ogółem w przeliczeniu na 1000 osób zamieszkujących dany obszar Udział osób w wieku poprodukcyjnym (kobiety w wieku od 60 lat, mężczyźni od 65 lat) w ogólnej liczbie ludności Ilość zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 100 mieszkańców Stosunek budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków mieszkalnych 2. Metodologia delimitacji obszarów zdegradowanych i opis obszarów zdegradowanych W celu zbadania natężenia negatywnych zjawisk przeprowadzona została analiza wskaźnikowa w oparciu o metodę standaryzacji. Metoda ta umożliwiła uporządkowanie jednostek analitycznych - ulic - wg stopnia degradacji. Zebrane dane bezwzględne w pierwszej kolejności posłużyły do obliczania wartości nominalnych dla dziewięciu wskaźników (W 1 - W 9 ). Dla każdego wskaźnika obliczono również średnią arytmetyczną oraz odchylenie standardowe. Wartości wskaźników oraz odchylenia standardowe i średnie wyznaczone dla poszczególnych wskaźników dla każdej z jednostek analitycznych zostały 18 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 18

20 zestawione w tabeli 46 znajdującej się w załączniku nr II. W następnej kolejności dokonano standaryzacji wskaźników - od wartości wskaźnika dla danej ulicy odjęto średnią wartość tego wskaźnika i podzielono wynik przez odchylenie standardowe. np. wskaźnik W1 dla Rynku wart. wystandaryzowana dla W1 = wart. nominalna W1 średnia dla wszytskich ulic W1 odchylenie standardowe dla wszytskich ulic W1 wart. wystandaryzowana dla W1 Rynek = 26,6 51,96 184,2059 W wyniku tak przeprowadzonej procedury wystandaryzowane wartości wskaźników dla każdej z ulic zostały zsumowane w celu określenia tzw. sumarycznego wskaźnika degradacji. Standaryzowane wartości wskaźników oraz sumaryczny wskaźnik degradacji dla każdej z jednostek analitycznych zostały zestawione w tabeli 47 znajdującej się w załączniku nr II. Wystandaryzowane wskaźniki oznaczają odchylenie od normy i przyjmują wartości dodatnie lub ujemne: Dodatnie wartości wskaźnik degradacji wyższy od średniej dla całego miasta duże natężenie zjawisk negatywnych; Ujemne wartości wskaźnik degradacji niższy od średniej dla całego miasta ulice odznaczające się znacznie mniejszym natężeniem zjawisk negatywnych. Bazując na wartościach sumarycznego wskaźnika degradacji określono na których ulicach sytuacja odznacza się najwyższym stopniem degradacji. Tak przeprowadzona analiza pozwoliła na dokonanie hierarchizacji wszystkich ulic w mieście ze względu na stopień degradacji. Teoretycznie, wartości sumarycznego wskaźnika degradacji większe niż 0 świadczą o występowaniu gorszej sytuacji niż przeciętna w mieście, jednak z uwagi na fakt, że delimitacja obszaru zdegradowanego dotyczy ulic o największym stopniu degradacji przyjęto, że ulice o wartości SWD powyżej 2 uznane są za zdegradowane. Ulice, na których zdiagnozowano złą sytuację zaznaczono na mapie w celu określenia obszaru koncentracji negatywnych zjawisk. Kolorem zielonym zaznaczone zostały ulice, dla których wartość wskaźnika sumarycznego jest większa od 2, ale nie większa niż 4; 19 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 19

21 Kolorem żółtym - zaznaczone zostały ulice, dla których wartość wskaźnika sumarycznego jest większa od 4, ale nie większa niż 6; Kolorem czerwonym - zaznaczone zostały ulice, dla których wartość wskaźnika sumarycznego jest większa od 6, co wskazuje na największe natężenie badanych zjawisk. Rysunek 4. Ulice o wysokim natężeniu badanych zjawisk Źródło: Opracowanie własne Tabela 4. Wykaz ulic, na których zdiagnozowano o wysokich wartościach sumarycznego wskaźnika degradacji Ulice/wskaźniki Sumaryczny wskaźnik degradacji Kominka 20,26 Chełmońskiego 16,25 Miedziana 9,28 Legnicka 8,97 Konwaliowa 8,22 Kmicica 7,94 20 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 20

22 Głogowska 7,91 Mickiewicza 7,34 Irysowa 6,78 Sucharskiego 6,43 Hubala 6,42 Dąbrowskiego 6,16 Skrzetuskiego 6,13 11 Lutego 5,76 Kolejowa 5,67 Sztygarska 5,53 Wojska Polskiego 5,51 Ratowników 5,49 Krokusowa 4,88 Wołodyjowskiego 4,65 Górników 4,36 3 Maja 4,19 Kasztanowa 3,95 Skalników 3,85 Sosnowa 3,79 Ociosowa 3,41 Targowa 3,40 Krótka 3,15 Lipowa 2,81 Kaczeńcowa 2,69 Brzozowa 2,37 Leśna 2,37 Bukowa 2,30 Źródło: Opracowanie własne Obszar zdegradowany Na podstawie analizy wskaźnikowej wyznaczono obszary zdegradowane, tj. obszary, na których zidentyfikowano stan kryzysowy. Ich granice zostały wyznaczone w taki sposób, aby obejmowały tereny, na których stwierdzono wysokie natężenie negatywnych zjawisk przy jednoczesnym zachowaniu spójności urbanistycznej obszaru. W Polkowicach wyznaczono 21 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 21

23 dwa obszary zdegradowane, na potrzeby niniejszego opracowania zostały one oznaczone jako: Obszar I i Obszar II. Ich granice prezentuje poniższa mapa. Rysunek 5. Obszary zdegradowane w Polkowicach Źródło: Opracowanie własne Powierzchnia Obszaru I wynosi 12,5 ha, co stanowi 0,53 % całkowitej powierzchni miasta. Obszar ten zamieszkiwany jest przez 129 osób, co stanowi 0,60 % liczby mieszkańców miasta. Powierzchnia Obszaru II wynosi 142 ha, co stanowi 5,98 % całkowitej powierzchni miasta. Obszar ten zamieszkiwany jest przez osób, co stanowi 82,49 % liczby mieszkańców miasta. Łączna powierzchnia obszarów zdegradowanych: 0,53% + 5,98% = 6,51% całkowitej powierzchni miasta (142 ha + 12,5 ha = 154,5 ha) Łączna liczba mieszkańców na obszarach zdegradowanych: 82,49% + 0,60% = 83,09% ogólnej liczby mieszkańców miasta ( os os.= os.) 22 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 22

24 Obszar zdegradowany I obejmuje dawne gospodarstwo PGR na Osiedlu Polkowice Dolne. Obszar ten został w całości zakwalifikowany jako obszar rewitalizacji A. Jego opis znajduje się w dalszej części dokumentu (Obszar rewitalizacji A). Obszar zdegradowany II obejmuje następujące osiedla: Sienkiewicza, Gwarków, Centrum, Krupińskiego, Hubala, Dąbrowskiego, Młodych. Tabela 5. Wykaz ulic w granicach Obszaru II L.p. Nazwa ulicy 1 11 lutego 2 3 maja 3 Akacjowa 4 Andrzeja Małkowskiego 5 Brzozowa 6 Dąbrowskiego 7 Franka Zubrzyckiego 8 Fryderyka Chopina 9 Głogowska 10 Górników 11 Hanki Sawickiej 12 Harcerska 13 Henryka Sucharskiego 14 Ignacego Paderewskiego 15 Janusza Korczaka 16 Janusza Kusocińskiego 17 Kamila Baczyńskiego 18 Kardynała Bolesława Kominka 19 Kasztanowa 20 Klonowa 21 Kmicica 22 Kolejowa 23 Krótka 24 Legnicka 23 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 23

25 L.p. 25 Lipowa 26 Mickiewicza 27 Miedziana 28 mjr. Hubala 29 Młyńska 30 Ociosowa 31 Ratowników 32 Skalników 33 Skrzetuskiego 34 Spółdzielcza Nazwa ulicy 35 Stanisława Moniuszki 36 Sztygarska 37 Targowa 38 Walki Młodych 39 Wojska Polskiego 40 Wołodyjowskiego Źródło: Opracowanie własne Tabela 6. Dane statystyczne o obszarze zdegradowanym II w Polkowicach BADANY WYSZCZEGÓLNIENIE POLKOWICE OBSZAR Liczba mieszkańców Liczba osób nieletnich (od 13 do 17 roku życia) Liczba osób w wieku produkcyjnym Liczba osób w wieku poprodukcyjnym Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej Liczba osób korzystająca z zasiłków pomocy społecznej Łączna suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej ,28 Liczba osób bezrobotnych ogółem Liczba osób długotrwale bezrobotnych (pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy) Liczba osób bezrobotnych z wykształceniem S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 24

26 WYSZCZEGÓLNIENIE podstawowym BADANY OBSZAR POLKOWICE Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem Liczba budynków mieszkalnych Liczba budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1989 rokiem Źródło: Opracowanie własne Dla wyznaczonego obszaru zdegradowanego II, w dalszej kolejności, przeprowadzono standardową analizę wskaźnikową, której wyniki znajdują się w poniższej tabeli. Obszar został uznany za dysfunkcyjny w przypadku gdy wartość wskaźnika dla wyznaczonego obszaru była mniej korzystna niż wartość dla całego miasta. KRYTERIUM Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia Wysoka stopa bezrobocia (w tym długotrwałego) Niski poziom wykształcenia osób bezrobotnych Wysoki poziom przestępczości i wykroczeń, Niekorzystne trendy demograficzne Niski wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej Tabela 7. Wyniki analizy wskaźnikowej dla Obszaru II w Polkowicach NAZWA WSKAŹNIKA Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 1000 mieszkańców Suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na osobę Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym Liczba bezrobotnych BADANY OBSZAR POLKOWICE SYTUACJA KRYZYSOWA (TAK/NIE) 54,11 51,96 TAK 810,44 792,98 TAK 1,98 % 2,0% NIE na 1000 mieszkańców 53,10 47,91 TAK Udział osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym w ogólnej liczbie bezrobotnych Liczba przestępstw stwierdzonych na 1000 mieszkańców Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki 20,74 % 20% NIE 19,73 22,87 NIE 21,98 % 18% TAK 3,58 3,94 TAK 25 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 25

27 KRYTERIUM Zły stan techniczny budynków mieszkalnych NAZWA WSKAŹNIKA narodowej na 100 osób Udział budynków wybudowanych przed rokiem 1989 w ogólnej liczbie budynków BADANY OBSZAR POLKOWICE SYTUACJA KRYZYSOWA (TAK/NIE) 20,34% 12,44% TAK Źródło: Opracowanie własne 3. Delimitacja obszarów rewitalizacji Obszar rewitalizacji obejmuje całość lub część obszaru zdegradowanego, cechującego się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego zamierza się prowadzić rewitalizację. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic, lecz nie może obejmować terenów większych niż 20% powierzchni miasta oraz zamieszkałych przez więcej niż 30% mieszkańców miasta. Z uwagi na fakt, że obszar zdegradowany w Polkowicach zamieszkiwany jest przez 83,46% mieszkańców miasta, nie może on w całości stanowić obszaru rewitalizowanego. Dlatego kolejnym krokiem było określenie granic obszarów rewitalizowanych. Do rewitalizacji wskazane zostały następujące obszary: Obszar A - obejmujący dawne gospodarstwo PGR na Osiedlu Polkowice Dolne; podjęcie działań rewitalizacyjnych na tym obszarze jest uzasadnione potrzebą wytworzenia faktycznych więzi funkcjonalnych między przedmiotowym obszarem a pozostała częścią Polkowic; obszar ten został włączony do granic administracyjnych miasta dopiero 1 stycznia 2005 r.; Obszar B - obejmujący Osiedle Młodych, Osiedle Dąbrowskiego oraz budynki w północno-wschodniej części ulicy H. Dąbrowskiego; podjęcie działań rewitalizacyjnych na tym obszarze jest uzasadnione wysokim natężeniem negatywnych zjawisk; Obszar C - obejmujący Osiedle Sienkiewicza, budynek PCUZ oraz fragment Osiedla Stare Miasto; podjęcie działań rewitalizacyjnych na tym obszarze jest uzasadnione lokalizacją tego obszaru w sąsiedztwie Centrum Polkowic, a także specyfiką 26 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 26

28 występujących tam problemów; na obszarze zlokalizowane są liczne obiekty użyteczności publicznej, w szczególności obiekty infrastruktury społecznej; dalsza degradacja tego obszaru może spowodować niewykorzystanie funkcji społecznych; należy podjąć działania mające na celu uatrakcyjnienie tego obszaru, aby zachęcić młodych mieszkańców do osiedlania się. Wyznaczone obszary rewitalizacji zostały przedstawione na poniższym rysunku. Rysunek 6. Położenie obszarów rewitalizowanych w Polkowicach Źródło: Opracowanie własne POWIERZCHNIA OBSZARÓW A+B+C: 0,53% + 1,92% + 1,12% = 3,57% całkowitej powierzchni miasta (12,5 ha + 45,33 ha + 26,32 ha = 84,15 ha) LICZBA MIESZKAŃCÓW NA OBSZARACH A+B+C: 0,60% + 6,84% + 21,78% = 29,22% ogólnej liczby mieszkańców miasta (129 os os os. = os.) 27 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 27

29 1.1 Obszar A Obszar ten położony jest w zachodniej części miasta Polkowice, przy ul. Chocianowskiej i drodze wojewódzkiej nr 331, w granicach Osiedla Polkowice Dolne. Zamieszkiwany jest przez 129 osób, co stanowi 0,60% ogólnej liczby mieszkańców miasta. Zajmuje powierzchnię ok. 12,5 ha, co odpowiada 0,53% ogólnej powierzchni miasta. Jego granica przebiega następująco: od północy jest to ul. Chocianowska, od zachodu granica działki ewidencyjnej nr 263/1, od południa granicę stanowi ul. Zgorzelecka oraz ul. Royal, natomiast od wschodu jest to granica działek nr: 231/2, 230/2, 241, 242 oraz 243. Rysunek 7. Zasięg obszaru rewitalizowanego A w Polkowicach Źródło: Opracowanie własne Tabela 8. Wykaz ulic w granicach obszaru A L.p. Nazwa ulicy 1 Chocianowska 2 Irysowa 3 Konwaliowa 28 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 28

30 4 Krokusowa 5 Royal 6 Zgorzelecka Źródło: Opracowanie własne Obszar A obejmuje teren byłego Państwowego Gospodarstwa Rolnego, w jego skład wchodzi zabudowa folwarczna obejmująca zespół pałacowo-dworski z połowy XIX w., który znajduje się w środkowej części Osiedla Polkowice Dolne. Cały obszar Polkowic Dolnych z uwagi na swój charakter rolniczy do dnia 31 grudnia 2004 roku stanowił obszar wiejski i był jednym z kilkunastu sołectw wchodzących w skład gminy Polkowice. W związku z postępującym procesem suburbanizacji, wiążącym się z ograniczaniem działalności rolniczej obszarów wiejskich oraz dynamiczną rozbudową w sferze przestrzenno-gospodarczej z dniem 1 stycznia 2005 r. obszar obejmujący to osiedle włączono do miasta. Rysunek 8. Budynki socjalne na terenie byłego PGR Dolne Polkowice ul. Krokusowa 1-3 Źródło: W obrębie obszaru wyznaczonego do rewitalizacji znajduje się zabudowa mieszkalna przy ulicy Chocianowskiej, Irysowej, Krokusowej i Konwaliowej, zabudowa techniczno gospodarcza po byłym PGR oraz park o powierzchni 6,8 ha, widniejący w rejestrze zabytków pod nr A/3220/674/L. Infrastruktura drogowa na obszarze jest niezadowalająca, drogi 29 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 29

31 dojazdowe znajdujące się tu są nieutwardzone, brakuje chodników. Panuje chaos przestrzenny, występują puste lub niezagospodarowane przestrzenie. Brakuje infrastruktury sportowo-rekreacyjnej oraz usługowej. Obszar rewitalizacji A graniczy z Polkowicką podstrefą Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Funkcje obszaru rewitalizacji A Zagospodarowanie terenu na obszarze A jest bardzo zróżnicowane. W centralnej jego części, po obu stronach ul. Krokusowej zlokalizowane są tereny osadnicze. Wzdłuż ul. Royal znajdują się tereny zurbanizowane, niezainwestowane. W części północno-zachodniej wyznaczonego obszaru oraz w niewielkim fragmencie przy ul. Konwaliowej występują z kolei tereny leśne. Na pozostałym obszarze dominują tereny rolne. Rysunek 9. Wyrys ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Polkowice obejmujący granice obszaru A wraz z legendą Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Polkowice Zgodnie z kierunkami zagospodarowania przestrzennego, zachodnia część obszaru to tereny z przewagą parków i innych zespołów zieleni (1. ZP), natomiast wschodnia to tereny 30 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 30

32 z przewagą zabudowy jednorodzinnej lub zagrodowej oraz obiektów usług i produkcji niekolidujących z funkcją mieszkaniową (7. MP). Obszar rewitalizacji A znajduje się w zasięgu obowiązywania Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego miasta Polkowice i obrębu Polkowice Dolne. W Planie wyznaczone zostały obszary o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania. Obszar A obejmuje zasadniczo dwa tereny: zabudowy mieszkaniowo-usługowej z terenami do zainwestowania oraz fragmentem terenów zielonych (56 MN, ZP, U na zachód od ul. Krokusowej) oraz usług, zabudowy mieszkaniowej i urządzeń technicznych (57 U, MN na wschód od ul. Krokusowej). Rysunek 10. Wyrys z Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, obejmujący obszar rewitalizacji A Źródło: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miasta Polkowic i obrębu Polkowice Dolne W poniższej tabeli przedstawione zostały szczegółowe ustalenia dla terenów znajdujących się w zasięgu obszaru A. 31 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 31

33 Tabela 9. Szczegółowe ustalenia dla terenów znajdujących się w zasięgu podobszaru A PRZEZNACZENIE TERENU FUNKCJE 56 MN, ZP, U Zespół zainwestowania pomiędzy zachodnią częścią specjalnej strefy ekonomicznej a ul. Chocianowską. W części zachodniej istniejąca i projektowana zabudowa mieszkalno-usługowa. Na działce nr 114/49 zabytkowy park objęty ochroną konserwatorską. 57 U, MN Zespół istniejący i projektowany zabudowy między wschodnią częścią SSE a ul. Chocianowską: usługi, zabudowa mieszkaniowa, urządzenia infrastruktury technicznej, parkingi. USTALENIA OBOWIĄZUJĄCE 56 MN, ZP, U Wymaga się opracowania kompleksowego projektu zagospodarowania wschodniej części terenu między parkiem a ulicą zbiorczą K 11 - gdzie mogą być sytuowane obiekty usługowe lub administracja gospodarcza, funkcjonalnie powiązane ze strefą. 57 U, MN Ustala się, że teren zespołu 57 to obszar zorganizowanej działalności inwestycyjnej. W projektowanych parcelacjach należy uwzględnić projektowany plac recepcyjny przed wjazdem do SSE, obudowany od wschodu i południa obiektami administracyjnousługowymi. ZALECENIA, POSTULATY, INFORMACJE 56 MN, ZP, U Na południe od parku dopuszcza się w porozumieniu ze służbami ochrony zabytków lokalizację nowych obiektów usługowych z zielenią towarzyszącą, ewentualnie powiązaną z zielenią parkową. 57 U, MN - Źródło: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miasta Polkowice i obrębu Polkowice Dolne Tabela 10. Dane statystyczne o Obszarze A BADANY WYSZCZEGÓLNIENIE OBSZAR POLKOWICE Liczba mieszkańców Liczba osób nieletnich (od 13 do 17 roku życia) Liczba osób w wieku produkcyjnym Liczba osób w wieku poprodukcyjnym Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej Liczba osób korzystająca z zasiłków pomocy społecznej Łączna suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej ,28 Liczba osób bezrobotnych ogółem Liczba osób długotrwale bezrobotnych (pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy) Liczba osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 32

34 Liczba budynków mieszkalnych Liczba budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1989 rokiem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych: Urzędu Gminy Polkowice, Ośrodka Pomocy Społecznej w Polkowicach, Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach oraz Komendy Powiatowej Policji w Polkowicach Wartość wskaźnika: liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców dla trzech z sześciu ulic na obszarze znacznie przewyższa wartość wskaźnika dla całego miasta. Najwyższą wartością wskaźnika charakteryzują się ulice: Irysowa (576,92), Krokusowa (468,09) i Konwaliowa (315,79). Wartość dla całego miasta kształtuje się na poziomie 51,96. Mniejszym natężeniem cechuje się ul. Chocianowska (37,75). Wykres 1. Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności Źródło: Opracowanie własne Bezrobocie jest istotnym problemem społecznym, który wpływa na jakość życia mieszkańców i poziom ich aktywności. Wartość wskaźnika: liczba bezrobotnych na 1000 mieszkańców przekracza wartość dla całego miasta na dwóch ulicach w obszarze. Największe natężenie zjawiska występuje na ulicach: Konwaliowa (105,26) i Irysowa (76,92). Średnia dla miasta wyniosła 47,91. Niewiele niższy wskaźnik występuje na ulicach: Zgorzeleckiej (43,48), Krokusowej (42,55) i Chocianowskiej (38,1). 33 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 33

35 Wykres 2. Liczba bezrobotnych na 1000 mieszkańców Źródło: Opracowanie własne Niski poziom wykształcenia skutkuje znacznymi trudnościami w znalezieniu zatrudnienia. Wartość wskaźnika: udział osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym w ogólnej liczbie bezrobotnych jest wyższa od średniej dla miasta na trzech z sześciu ulic na obszarze. Na ul. Konwaliowej wszyscy bezrobotni posiadają wykształcenie podstawowe. Na ul. Irysowej i Krokusowej połowa spośród bezrobotnych legitymuje się wykształceniem podstawowym. Konieczne są zatem działania związane z organizacją szkoleń i aktywizacją zawodową osób bezrobotnych. Wykres 3. Udział osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym w ogólnej liczbie bezrobotnych Źródło: Opracowanie własne 34 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 34

36 Na obszarze rewitalizacji A, podmioty gospodarcze zidentyfikowano na dwóch z sześciu ulic. Wartość wskaźnika dla ul. Chocianowskiej wynosi 9,52 i jest wyższa od wartości dla miasta. Dla pozostałych ulic wskaźnik przyjął wartości niższe od wartości dla miasta bądź zerowe. Wartość tego wskaźnika świadczy o niskiej aktywności gospodarczej mieszkańców analizowanego obszaru. Wykres 4. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 1000 mieszkańców Źródło: Opracowanie własne Wartość wskaźnika: liczba stwierdzonych przestępstw 1 tys. ludności dla całego miasta wynosi 22,87. Zdecydowanie więcej przestępstw odnotowano na ul. Chocianowskiej, dla której wskaźnik przestępstw na 1 tys. ludności wyniósł 41, S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 35

37 Wykres 5. Liczba przestępstw na 1 tys. ludności Źródło: Opracowanie własne KRYTERIUM Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia Wysoka stopa bezrobocia (w tym długotrwałego) Niski poziom wykształcenia osób bezrobotnych Wysoki poziom przestępczości i wykroczeń, Niekorzystne trendy demograficzne Niski wskaźnik prowadzenia Tabela 11. Wyniki analizy wskaźnikowej dla obszaru A w Polkowicach NAZWA WSKAŹNIKA Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 1000 mieszkańców Suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na osobę Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym Liczba bezrobotnych BADANY OBSZAR POLKOWICE SYTUACJA KRYZYSOWA (TAK/NIE) 333,34 51,96 TAK 508,86 792,98 NIE 0,00% 2,0% NIE na 1000 mieszkańców 62,02 47,91 TAK Udział osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym w ogólnej liczbie bezrobotnych Liczba przestępstw stwierdzonych na 1000 mieszkańców Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności 50% 20% TAK 31,01 22,87 TAK 11,63% 18% NIE Liczba zarejestrowanych 1,55 3,94 TAK 36 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 36

38 KRYTERIUM działalności gospodarczej Zły stan techniczny budynków mieszkalnych NAZWA WSKAŹNIKA podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób Udział budynków wybudowanych przed rokiem 1989 w ogólnej liczbie budynków BADANY OBSZAR POLKOWICE SYTUACJA KRYZYSOWA (TAK/NIE) 11,8% 12,44% NIE Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych: Urzędu Gminy Polkowice, Ośrodka Pomocy Społecznej w Polkowicach, Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach oraz Komendy Powiatowej Policji w Polkowicach 1.2 Obszar B Wyznaczony obszar B położony jest w środkowo-wschodniej części miasta, w bliskim sąsiedztwie centrum. Obejmuje on swoim zasięgiem: Osiedle Młodych, Osiedle Dąbrowskiego oraz budynki znajdujące się przy ulicy A. Mickiewicza i Polnej. Obszar ten zamieszkuje łącznie osób, co stanowi 6,84% ogólnej liczby mieszkańców miasta. Zajmuje on powierzchnię ok. 45,3 ha, co odpowiada 1,92% ogólnej powierzchni miasta. Zachodnia granica obszaru przebiega wzdłuż ulicy Majora H. Hubala, od południa obszar ograniczony jest ulicą Wojska Polskiego, od wschodu ulicą Polną, a granicę północną wyznacza ulica H. Dąbrowskiego oraz działki o nr: 276, 257/11, 258/24, 257/21, 257/19, 280/ S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 37

39 Rysunek 11. Zasięg obszaru rewitalizacji B Źródło: Opracowanie własne Tabela 12. Wykaz ulic w granicach obszaru B L.p. Nazwa ulicy 1 Akacjowa 2 Andrzeja Małkowskiego 3 Brzozowa 4 Dąbrowskiego 5 Franka Zubrzyckiego 6 Hanki Sawickiej 7 Harcerska 8 Henryka Sucharskiego 9 Janusza Korczaka 10 Janusza Kusocińskiego 11 Kamila Baczyńskiego 12 Kasztanowa 38 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 38

40 L.p. 13 Klonowa 14 Legnicka 15 Mickiewicza 17 Szarych Szeregów 18 Walki Młodych 19 Wojska Polskiego Nazwa ulicy Źródło: Opracowanie własne Obszar B obejmuje swoim zasięgiem Osiedle Dąbrowskiego, które powstało na przełomie lat 60, 70-tych i było wówczas jednym z pierwszych osiedli powstających w Polkowicach. Część budynków poddano modernizacji, jednak nadal wiele z nich jest w złym stanie technicznym i wymaga remontu. Znaczną część obszaru stanowi zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, która rozlokowana jest wzdłuż ulic: Akacjowej, Brzozowej, Kasztanowej i Klonowej. Również zabudowa Osiedla Młodych składa się z domów jednorodzinnych wolnostojących oraz w zabudowy bliźniaczej i szeregowej. Północna część wyznaczonego obszaru obejmuje głównie tereny związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, mieszczą się tutaj: składy, magazyny, hurtownie oraz zakłady rzemieślnicze i przemysłowe, którym towarzyszą źle zorganizowany i często prowizoryczny układ komunikacyjny oraz urządzenia infrastruktury technicznej. Zabudowa w tej części obszaru jest chaotyczna, brakuje ładu przestrzennego. We wschodniej części obszaru znajduje się wielorodzinna zabudowa socjalna, która stanowi jedno z największych skupisk natężenia problemów społecznych w Polkowicach. W dwóch budynkach o obniżonym standardzie tzw. deleżakach przy ul. H. Dąbrowskiego 28 mieszka sporo osób, borykających się z trudnościami w życiu społecznym i zawodowym. W skład tego obszaru wchodzi także park miejski, który obecnie jest zaniedbany, ciągi piesze są w złym stanie technicznym, a zieleń jest nieuporządkowana. 39 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 39

41 Rysunek 12. Park przy ul. H. Dąbrowskiego Źródło: Funkcje obszaru rewitalizacji B według Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Polkowice Na obszarze B dominują głównie tereny osadnicze. Wyjątkiem są niewielkie powierzchnie tj.: tereny w północno-zachodniej części obszaru to tereny usług, na których zlokalizowane są głównie wielopowierzchniowe obiekty handlowe, a w części południowo-zachodniej stacja elektromagnetyczna; centralna część obszaru, wzdłuż ul. Dąbrowskiego to tereny parku miejskiego; w północno-wschodniej części obszaru zlokalizowane są tereny usług oraz niewielki fragment terenów aktywności gospodarczej. Zgodnie z kierunkami zagospodarowania przestrzennego tereny na zachód od ul. Henryka Sucharskiego to tereny z przewagą zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i jednorodzinnej oraz usług (2. MU), z kolei na wschód tereny z przewagą zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usług (1. MNU). W północno-wschodniej części obszaru znajdują się tereny dla skoncentrowanej aktywności gospodarczej dla funkcji; przemysłowych, usługowych, naprawczych oraz baz, składów i magazynów (2.P) oraz tereny z przewagą zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i jednorodzinnej oraz usług (4. MU i 5. MU). 40 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 40

42 Rysunek 13. Wyrys ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Polkowice obejmujący obszar rewitalizacji B z legendą Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Polkowice Obszar rewitalizacji B znajduje się w zasięgu obowiązywania Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego miasta Polkowice i obrębu Polkowice Dolne. W Planie wyznaczone zostały obszary o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania. Obszar B obejmuje cztery tereny odznaczające się różnymi cechami. Są to następujące tereny: zabudowy usługowej i występowania GPZ Polanka (9 U, EE obszar wzdłuż ul. Hubala), osiedle domków jednorodzinnych i zespół zabudowy wielorodzinnej (10 MN, MW os. 41 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 41

43 Dąbrowskiego), osiedle domków jednorodzinnych i park (11 MN, ZP - os. Młodych) oraz tereny o różnorodnych funkcjach - zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i jednorodzinnej oraz usług (25 P, KS, U, MN północno-wschodnia cześć obszaru). Rysunek 14. Wyrys z Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego miasta Polkowice i obrębu Polkowice Dolne obejmujący obszar rewitalizacji B Źródło: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miasta Polkowice i obrębu Polkowice Dolne W poniższej tabeli przedstawione zostały szczegółowe ustalenia dla terenów znajdujących się w zasięgu obszaru B. Tabela 13. Szczegółowe ustalenia dla terenów znajdujących się w zasięgu obszaru B PRZEZNACZENIE TERENU FUNKCJA 9 U, EE W stanie istniejącym tereny niezainwestowane i GPZ Polanka przy ul. Wojska Polskiego. Projektowane zainwestowanie: usługowe w części północnej terenu, 10 MN, MW (os. Dąbrowskiego) parkingi, tereny sportowe i rekreacyjne w części środkowej. Istniejące osiedle domków jednorodzinnych i zespół zabudowy wielorodzinnej przy ul. Dąbrowskiego. Na terenach zainwestowanych możliwość realizacji urządzonej zieleni, parkingów oraz zainwestowania kubaturowego-usługowego lub mieszkalno usługowego przy ul. Dąbrowskiego. 11 MN, ZP Osiedle domków jednorodzinnych i park. (os. Młodych) 25 P, KS, U, MN Teren ograniczony ulicami Przemysłową, Polną, Dąbrowskiego i Kolejową o niejednorodnych funkcjach. USTALENIA OBOWIĄZUJĄCE 42 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 42

44 9 U, EE Wschodnią granicę wydzielanych posesji należy ustalać uwzględniając korytarz 10 MN, MW (os. Dąbrowskiego) 11 MN, ZP (os. Młodych) terenu szerokości 30 m dla projektowanej ulicy zbiorczej. Wymaga się uporządkowania podziałów parcelacyjnych u zbiegu ulic Sucharskiego i Dąbrowskiego. Linie rozgraniczające tereny ulic winny uwzględniać projektowane ścieżki rowerowe: po południowej stronie ul. Dąbrowskiego i wschodniej ul. Sucharskiego. W obrębie Osiedla Młodych wymaga się realizacji dziecięcych placów zabaw. Nie ogranicza się możliwości lokalizacji pojedynczych, nieuciążliwych obiektów usługowych na osiedlu. U zbiegu ulic Wojska Polskiego i Dąbrowskiego - lokalizacja usług lub usług z zielenią towarzyszącą, dopuszczalne również inne nieuciążliwe dla zabudowy mieszkaniowej funkcje. 25 P, KS, U, MN W części południowej terenu sytuowane funkcje nie mogą stanowić uciążliwości dla sąsiedniej istniejącej zabudowy mieszkaniowej. W sąsiedztwie ulic Dąbrowskiego i Mickiewicza zabudowa mieszkaniowa, usługi, administracja, nieuciążliwe rzemiosło i obiekty gospodarki komunalnej. ZALECENIA, POSTULATY, INFORMACJE 9 U, EE W sąsiedztwie GPZ Polanka zaleca się ze względów krajobrazowych - 10 MN, MW (os. Dąbrowskiego) 11 MN, ZP - (os. Młodych) 25 P, KS, U, MN - wprowadzenie nasadzeń zieleni wysokiej. W wypadku realizowania nowej zabudowy usługowej przy ulicy Dąbrowskiego zaleca się przebudowę istniejącej trafostacji i jej realizację jako wbudowanej w zespole kubatur. Źródło: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miasta Polkowic i obrębu Polkowice Dolne Tabela 14. Dane statystyczne o obszarze rewitalizacji B w Polkowicach BADANY WYSZCZEGÓLNIENIE POLKOWICE OBSZAR Liczba mieszkańców Liczba osób nieletnich (od 13 do 17 roku życia) Liczba osób w wieku produkcyjnym Liczba osób w wieku poprodukcyjnym Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej Liczba osób korzystająca z zasiłków pomocy społecznej Łączna suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej ,28 Liczba osób bezrobotnych ogółem Liczba osób długotrwale bezrobotnych (pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy) Liczba osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 43

45 WYSZCZEGÓLNIENIE BADANY OBSZAR POLKOWICE Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem Liczba budynków mieszkalnych Liczba budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1989 rokiem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych: Urzędu Gminy Polkowice, Ośrodka Pomocy Społecznej w Polkowicach, Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach oraz Komendy Powiatowej Policji w Polkowicach Obszar B zamieszkuje 131 osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej, stanowiących prawie 10% jego populacji. Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na 1000 mieszkańców dla badanego obszaru wynosi 88,22 i jest wartością wyższą niż wartość wskaźnika dla miasta, która wynosi 51,96. Na pięciu z badanych ulic zidentyfikowano wartość wskaźnika wyższą niż wartość dla miasta Polkowice. Najwięcej osób pobierających zasiłki pomocy społecznej zamieszkuje ulicę Wojska Polskiego, 205,67 na 1000 mieszkańców. Także na ulicach: Legnickiej, Mickiewicza, Dąbrowskiego i Kasztanowej stwierdzono stan kryzysowy. Wartości niższe niż średnia dla miasta odnotowano na ulicach Akacjowej i Sucharskiego, dla których wartość wskaźnika osiągnęła wartości, kolejno, 34,72 i 18,18. Na pozostałych ulicach nie mieszkają osoby korzystające z zasiłków pomocy społecznej. 44 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 44

46 Wykres 6. Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności Źródło: Opracowanie własne Obszar B charakteryzuje się także znacznie wyższą średnią wartością wypłacanego zasiłku pomocy społecznej w przeliczeniu na 1 osobę. W Polkowicach w 2014 roku zasiłek w ramach pomocy społecznej otrzymało osób na łączną kwotę ,28 zł, co oznacza, że średnio jedna osoba otrzymała 792,98 zł świadczenia. W obszarze B jest to natomiast 963,28 zł, co potwierdza, iż osoby zamieszkujące obszar korzystające z zasiłków pomocy społecznej wymagają znacznie większej intensywności wsparcia niż mieszkańcy pozostałych rejonów miasta. Największą wartość wskaźnika odnotowano dla ulicy Mickiewicza, gdzie jedna osoba pobierała średnio złotych. Wysoką wartość świadczenia wypłacono także mieszkańcom ulicy Sucharskiego, w przeliczeniu złotych na 1 osobę. Również mieszkańcom ulic: Dąbrowskiego, Wojska Polskiego oraz Legnickiej wypłacono kwoty świadczenia wyższe niż średnia suma dla miasta. Wartością wskaźnika niższą niż średnia dla miasta charakteryzuje się ulica Kasztanowa, której mieszkańcy otrzymali 518 złotych w przeliczeniu na 1 osobę. Mieszkańcom pozostałych ulic nie wypłacano świadczeń pomocy społecznej. 45 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 45

47 Wykres 7. Suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na osobę Źródło: Opracowanie własne Na obszarze B odnotowano również niekorzystną wartość wskaźnika liczby bezrobotnych na 1000 mieszkańców, która wynosi 53,87 i jest wyższa od średniej dla całego miasta (48,27). Na analizowanym obszarze pięć ulic charakteryzuje się znacznie wyższym wskaźnikiem niż wartość dla miasta. Są to: ul. Wojska Polskiego, ul. Legnicka, ul. Dąbrowskiego, ul. Harcerska i ul. Brzozowa. Wartość wskaźnika dla pozostałych ulic na obszarze jest niższa niż średnia dla całego miasta. Dla ulic: Hanki Sawickiej, Szarych Szeregów, Franka Zubrzyckiego, Janusza Korczaka, Walki Młodych i Mickiewicza wartość wskaźnika wyniosła zero. 46 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 46

48 Wykres 8. Liczba osób bezrobotnych na 1000 mieszkańców Źródło: Opracowanie własne Według stanu na r. w Polkowicach bez zatrudnienia pozostawało osób, spośród których 253 osoby pozostawały bez zatrudnienia dłużej niż 12 miesięcy. Liczba osób w wieku produkcyjnym w całym mieście wynosi Oznacza to, iż wskaźnik udziału osób bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym wynosi 2,0%. Przeprowadzona analiza pokazała, że na badanym obszarze wskaźnik ten przyjmuje wyższe wartości niż średnia dla miasta. Na obszarze B wartość tego wskaźnika wynosi 3,17%, natomiast wartość dla miasta wynosi 2,0%. Największy udział osób pozostających bez pracy dłużej niż 12 miesięcy odnotowano na ulicach: Brzozowej, Dąbrowskiego, Klonowej, Legnickiej i Wojska Polskiego, gdzie udział tych osób wśród osób w wieku produkcyjnym wynosi 5%. Także na ulicy Klonowej wskaźnik osiąga wartość wyższą niż średnia dla miasta. Na ulicy Akacjowej zaledwie 1% osób w wieku produkcyjnym pozostaje bez pracy dłużej niż 12 miesięcy. Na pozostałych ulicach wchodzących w skład obszaru nie stwierdzono udziału takich osób. 47 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 47

49 Wykres 9. Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym Źródło: Opracowanie własne Jak wynika z analizy danych Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach, spośród wszystkich osób bezrobotnych w Polkowicach 20% posiada wykształcenie podstawowe. Na analizowanym obszarze odsetek ten jest jeszcze wyższy i wynosi 27,50%. Spośród ulic wchodzących w skład obszaru trzy charakteryzują się znacznie wyższym wskaźnikiem osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym w ogólnej liczbie bezrobotnych niż wartość wskaźnika dla miasta. Największe natężenie zjawiska występuje na ul. Legnickiej i wynosi 46%. Wartości wyższe niż średnia dla miasta odnotowano również na ulicach Dąbrowskiego (33%) i Wojska Polskiego (29%). Pozostałe ulice nie są zamieszkiwane przez bezrobotnych z wykształceniem podstawowym. 48 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 48

50 Wykres 10. Udział osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym w ogólnej liczbie bezrobotnych Źródło: Opracowanie własne Na obszarze B odnotowano również wyższy, niż wartość dla całego miasta, wskaźnik liczby przestępstw na 1000 mieszkańców, który wynosi 28,96. Największą wartość wskaźnika dla ulic na obszarze rewitalizacji odnotowano dla ul. Harcerskiej (88,24). Wartości wyższe od średniej dla Polkowic zidentyfikowano również na ulicach: Dąbrowskiego (68,72), Walki Młodych (55,56), Legnickiej (42,81) oraz Kasztanowej (27,03). Na ulicach: Wojska Polskiego i Klonowej wartość wskaźnika jest niższa niż średnia dla miasta. Na pozostałych ulicach znajdujących się w obszarze nie odnotowano przestępstw. 49 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 49

51 Wykres 11. Liczba przestępstw na 1000 mieszkańców Źródło: Opracowanie własne KRYTERIUM Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia Wysoka stopa bezrobocia (w tym długotrwałego) Niski poziom wykształcenia osób bezrobotnych Tabela 15. Wyniki analizy wskaźnikowej dla obszaru B w Polkowicach NAZWA WSKAŹNIKA Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 1000 mieszkańców Suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na osobę Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym Liczba bezrobotnych BADANY OBSZAR POLKOWICE SYTUACJA KRYZYSOWA (TAK/NIE) 88,22 51,96 TAK 1254,94 792,98 TAK 3,17% 2,0% TAK na 1000 mieszkańców 53,87 47,91 TAK Udział osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym w ogólnej liczbie bezrobotnych 27,50% 20% TAK 50 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 50

52 KRYTERIUM Wysoki poziom przestępczości i wykroczeń, Niekorzystne trendy demograficzne Niski wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej Zły stan techniczny budynków mieszkalnych NAZWA WSKAŹNIKA Liczba przestępstw stwierdzonych na 1000 mieszkańców Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób Udział budynków wybudowanych przed rokiem 1989 w ogólnej liczbie budynków BADANY OBSZAR POLKOWICE SYTUACJA KRYZYSOWA (TAK/NIE) 28,96 22,87 TAK 17,24% 18% NIE 4,31 3,94 NIE 4,91% 12,44% NIE Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych: Urzędu Gminy Polkowice, Ośrodka Pomocy Społecznej w Polkowicach, Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach oraz Komendy Powiatowej Policji w Polkowicach 1.3 Obszar C Obszar rewitalizacji C położony jest w środkowo-północnej części miasta. W jego skład wchodzi Osiedle Sienkiewicza, budynek Polkowickiego Centrum Usług Zdrowotnych oraz niewielka część Osiedla Stare Miasto. Zamieszkiwany jest przez osoby, co stanowi 21,94% ogólnej liczby mieszkańców miasta. Zajmuje powierzchnię ok. 26,3 ha, co odpowiada 1,12% ogólnej powierzchni miasta. Granicę obszaru od strony północnej stanowi ulica 11 Lutego, od wschodu jest to ulica 3 Maja, od strony południowej obszar ograniczony jest ulicą Kardynała B. Kominka oraz ulicą Józefa Chełmońskiego, natomiast zachodnią granicę wyznacza ulica Młyńska oraz droga krajowa nr S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 51

53 Rysunek 15. Zasięg obszaru rewitalizacji C w Polkowicach Źródło: Opracowanie własne Tabela 16. Wykaz ulic w granicach obszaru C L.p. Nazwa ulicy 1 11 Lutego 2 3 Maja 3 Głogowska 4 Józefa Chełmońskiego 5 Kardynała Bolesława Kominka 6 Kmicica 7 Krótka 8 Młyńska 9 Skrzetuskiego 10 Spółdzielcza 11 Wołodyjowskiego Źródło: Opracowanie własne 52 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 52

54 Na wyznaczonym obszarze C znajdują się głównie budynki mieszkalne wielorodzinne, bloki mieszkalne, które były budowane od lat 70-tych. Wiele z nich jest sukcesywnie poddawana modernizacjom wraz z zagospodarowaniem przestrzeni ogólnodostępnych. Jednakże część spośród zlokalizowanych tutaj budynków, która nie została poddana modernizacji, wymaga przeprowadzenia prac remontowych, a przestrzeń publiczna powinna być poddana dalszemu procesowi porządkowania i urządzania. Na wyznaczonym obszarze zlokalizowany jest wiatrak holenderski, jest to 1 z 8 tego typu obiektów na Dolnym Śląsku. Wiatrak holenderski został wybudowany w latach 80. XIX wieku na miejscu drewnianego, który spłonął w 1846 r. Obecnie ten zabytkowy obiekt jest w bardzo złym stanie technicznym, wymaga gruntownego remontu. Celem rewitalizacji jest nadanie zdegradowanym obiektom i terenom miejskim nowych funkcji społecznych oraz gospodarczych, co w konsekwencji doprowadzi do zwiększenia potencjału kulturalnego i turystycznego miasta i przełoży się bezpośrednio na rozwiązanie zdiagnozowanych problemów społecznych na obszarze rewitalizacji. Na wyznaczonym obszarze C zlokalizowane są różne obiekty użyteczności publicznej, m.in.: Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych, Szkoła Podstawowa nr 1, Żłobek Miejski, Przedszkole Miejskie nr 2, Przedszkole Miejskie nr 3, Urząd Pocztowy nr 3, place zabaw, boiska, hale sportowe oraz placówki usługowe. 53 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 53

55 Rysunek 16. Wiatrak holenderski w Polkowicach Źródło: Rysunek 17. Widok na ulicę 11 Lutego na Osiedlu Sienkiewicza Źródło: 54 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 54

56 Funkcje obszaru rewitalizacji C według Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Obszar C to głównie tereny osadnicze oraz tereny usług. Wśród kierunków zagospodarowania przestrzennego wyróżniono: tereny z przewagą zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej oraz usług (1. MWU); oraz fragmenty: terenów z przewagą usług (1. U); terenów z przewagą zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i jednorodzinnej oraz usług (1. MU). Rysunek 18. Wyrys ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Polkowice obejmujący obszar rewitalizacji C z legendą Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Polkowice 55 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 55

57 Wyznaczony obszar rewitalizacji (C) znajduje się w zasięgu obowiązywania Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego miasta Polkowice i obrębu Polkowice Dolne. W Planie wyznaczone zostały obszary o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania. Obszar C obejmuje zasadniczo dwa tereny: zabudowy wielorodzinnej i usług podstawowych (15 MW, U os. Sienkiewicza) oraz usług i zieleni urządzonej (16 U). Rysunek 19. Wyrys z Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego miasta Polkowice i obrębu Polkowice Dolne, obejmujący granice obszaru C Źródło: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miasta Polkowic i obrębu Polkowice Dolne W poniższej tabeli przedstawione zostały szczegółowe ustalenia na terenów znajdujących się w zasięgu obszaru C. Tabela 17. Szczegółowe ustalenia dla terenów znajdujących się w zasięgu obszaru C PRZEZNACZENIE TERENU FUNKCJA 15 MW, U Zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, szkoła, usługi podstawowe, administracja. (os. Sienkiewicza) 16 U Przychodnia lekarska Miedziowego Centrum Zdrowia, zieleń urządzona, parkingi, inne usługi. 56 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 56

58 15 MW, U (os. Sienkiewicza) USTALENIA OBOWIĄZUJĄCE Sytuowanie nowych obiektów usługowych lub mieszkalnych w obrębie osiedla winno być poprzedzone opracowaniem szczegółowego bilansu perspektywicznego miejsc postojowych samochodów przy założeniu min. 1 samochód na 1 mieszkanie i wyznaczeniem stosownych parkingów. 16 U Na całym terenie dopuszcza się lokalizację nowych obiektów usługowych (o charakterze ogólnomiejskim) oraz rozbudowę Przychodni przy zachowaniu odpowiedniej odległości od drogi krajowej. Źródło: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miasta Polkowic i obrębu Polkowice Dolne W poniższej tabeli zaprezentowano zestawienie danych wyjściowych dla miasta i dla badanego obszaru pozyskane na cele przeprowadzenia analizy wskaźnikowej. Tabela 18. Dane wyjściowe do wyznaczenia obszaru C w Polkowicach BADANY WYSZCZEGÓLNIENIE POLKOWICE OBSZAR Liczba mieszkańców Liczba osób nieletnich (od 13 do 17 roku życia) Liczba osób w wieku produkcyjnym Liczba osób w wieku poprodukcyjnym Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej Liczba osób korzystająca z zasiłków pomocy społecznej Łączna suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej ,28 Liczba osób bezrobotnych ogółem Liczba osób długotrwale bezrobotnych (pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy) Liczba osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem Liczba budynków mieszkalnych Liczba budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1989 rokiem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych: Urzędu Gminy Polkowice, Ośrodka Pomocy Społecznej w Polkowicach, Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach oraz Komendy Powiatowej Policji w Polkowicach Na terenie miasta Polkowice mieszka 3809 osób w wieku poprodukcyjnym, spośród nich aż 1545 (40,6%) mieszka na obszarze C, co stanowi aż 32,71% ogólnej liczby jego mieszkańców. Należy dodać, że udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnie liczbie 57 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 57

59 mieszkańców miasta wynosi 18%. Spośród 11 ulic wchodzących w skład obszaru, dla 8 odnotowano stan kryzysowy. Największy odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności odnotowano na ulicy Kmicica i wyniósł on aż 50%. Jedynie ulice: Chełmońskiego, Kominka i Młyńska osiągnęły wartości poniżej średniej dla miasta. Wykres 12. Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności Źródło: Opracowanie własne Wskaźnikiem, który również potwierdza występowanie stanu kryzysowego na obszarze rewitalizacji C jest liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób. Na analizowanym obszarze jego wartość wynosi 3,34, natomiast wartość dla całego miasta Polkowice to 3,94. Na poniższym wykresie zaprezentowano liczbę zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 100 mieszkańców dla poszczególnych ulic. Jeśli wartość wskaźnika dla badanej ulicy osiągnęła wartość niższą niż średnia dla miasta, stwierdzano stan kryzysowy. Wartość wskaźnika, dla znacznej części ulic mieszczących się w granicach obszaru rewitalizacji, osiąga wartości niższe niż średnia dla miasta. Najmniej korzystnie wypadają ulice Młyńska i Krótka, na których nie ma zarejestrowanych żadnych podmiotów gospodarki narodowej. Ponadto wartościami, które nie przekraczają wartości średniej dla miasta, charakteryzują się ulice: Wołodyjowskiego, 3 Maja, Kmicica, 11 Lutego, Skrzetuskiego i Spółdzielcza. Najbardziej korzystnie prezentuje się ulica Kardynała Bolesława Kominka, na której wskaźnik osiąga wartość 310. Poniższy wykres jako maksymalną wartość wskaźnika przyjmuje 200, ze względu na jego czytelność. 58 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 58

60 Wykres 13. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób Źródło: Opracowanie własne Kolejny wskaźnik, którego wartość jest wyższa na obszarze rewitalizowanym to liczba budynków wybudowanych przed 1989 r. w stosunku do ogólnej liczby budynków. Starsze obiekty charakteryzują się niskim poziomem efektywności energetycznej, koniecznością remontów i wykonywania prac termomodernizacyjnych. Na wyznaczonym obszarze udział budynków mieszkalnych wybudowanych przed rokiem 1989 w ogólnej liczbie budynków mieszkalnych wynosi 96,08%, i znacznie przewyższa średnią dla miasta - 12,44%. Na ulicach: Spółdzielczej, Krótkiej, 3 Maja, Wołodyjowskiego, 11 Lutego, Skrzetuskiego, Kmicica i Głogowskiej wszystkie budynki mieszkalne wybudowane zostały przed 1989 rokiem. Na pozostałych ulicach obszaru rewitalizacji nie stwierdzono budynków mieszkalnych sprzed 1989 r. 59 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 59

61 Wykres 14. Udział budynków wybudowanych przed rokiem 1989 w ogólnej liczbie budynków mieszkalnych Źródło: Opracowanie własne KRYTERIUM Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia Wysoka stopa bezrobocia (w tym długotrwałego) Niski poziom wykształcenia osób bezrobotnych Wysoki poziom przestępczości i wykroczeń, Niekorzystne trendy demograficzne Tabela 19. Wyniki analizy wskaźnikowej dla obszaru C w Polkowicach NAZWA WSKAŹNIKA Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 1000 mieszkańców Suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na osobę Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym Liczba bezrobotnych BADANY OBSZAR POLKOWICE SYTUACJA KRYZYSOWA (TAK/NIE) 34,72 51,96 NIE 714,07 792,98 NIE 1,59% 2,0% NIE na 1000 mieszkańców 45,94 47,91 NIE Udział osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym w ogólnej liczbie bezrobotnych Liczba przestępstw stwierdzonych na 1000 mieszkańców Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności 18,43% 20% NIE 14,61 22,87 NIE 32,71% 18% TAK 60 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 60

62 KRYTERIUM Niski wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej Zły stan techniczny budynków mieszkalnych NAZWA WSKAŹNIKA Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób Udział budynków wybudowanych przed rokiem 1989 w ogólnej liczbie budynków BADANY OBSZAR POLKOWICE SYTUACJA KRYZYSOWA (TAK/NIE) 3,34 3,94 TAK 96,8% 12,44% TAK Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych: Urzędu Gminy Polkowice, Ośrodka Pomocy Społecznej w Polkowicach, Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach oraz Komendy Powiatowej Policji w Polkowicach 61 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 61

63 II. CELE PROCESU REWITALIZACJI Na podstawie diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej oraz identyfikacji problemów w sferach technicznej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz środowiskowej, występujących na wyznaczonym obszarze rewitalizacji, określono cele rewitalizacji, które realizowane będą poprzez katalog projektów rewitalizacyjnych. Cel strategiczny 1. Zintegrowane i aktywne społeczeństwo 1.1. Wsparcie dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym doradztwo specjalistyczne (indywidualne i grupowe) organizacja spotkań i zajęć integracyjnych, wzmocnienie tożsamości lokalnej mieszkańców obszaru rewitalizowanego utworzenie Centrum Aktywności Lokalnej wparcie dla organizacji pozarządowych 1.2. Przeciwdziałanie zjawisku bezrobocia włączenie bezrobotnych w realizację projektów rewitalizacyjnych doradztwo zawodowe aktywizacja zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem Cel strategiczny 2. Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna 2.1. Wykorzystanie potencjału dysfunkcyjnych, zabytkowych obiektów i przestrzeni nadanie nowych funkcji obiektom i przestrzeniom zabytkowym rewaloryzacja parków 2.2. Poprawa stanu bezpieczeństwa na obszarach zagrożonych występowaniem patologii społecznych montaż systemu monitoringu oraz oświetlenia poprawa jakości i funkcjonalności układu komunikacyjnego 2.3. Zwiększenie atrakcyjności osiedleńczej obszarów rewitalizowanych tworzenie przestrzeni publicznych spełniających oczekiwania przedstawicieli wszystkich grup wiekowych przystosowanie obiektów i przestrzeni do potrzeb osób niepełnosprawnych wyeksponowanie walorów rekreacyjno-wypoczynkowych przestrzeni publicznych, w tym modernizacja infrastruktury rekreacyjnej 62 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 62

64 Cel strategiczny 3. Środowisko naturalne dobrej jakości 3.1. Poprawa stanu środowiska naturalnego zwiększenie efektywności energetycznej budynków mieszkalnych zwiększenie bioróżnorodności 3.2. Edukacja ekologiczna wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców doradztwo w zakresie pozyskiwania środków na poprawę efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych 63 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 63

65 III. PROJEKTY PLANOWANE DO REALIZACJI W RAMACH PROCESU REWITALIZACJI Odpowiedzią na sformułowane cele procesu rewitalizacji są projekty rewitalizacyjne, które sformułowane zostały w oparciu o potrzeby lokalnej społeczności oraz możliwości inwestycyjne interesariuszy procesu rewitalizacji. Podmiotem odpowiedzialnym za realizację większości projektów rewitalizacyjnych jest Gmina Polkowice, część z nich będzie realizowana przez inne podmioty, w tym przede wszystkim Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach, Powiat Polkowicki, Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych ZOZ S.A., Straż Miejską oraz Wspólnoty Mieszkaniowe. Lista A projekty zgłoszone do dofinansowania w ramach działania 6.3. RPO WD PROJEKT NR 1. REWITALIZACJA ZABYTKOWEGO PARKU NA OS. POLKOWICE DOLNE W POLKOWICACH Lokalizacja: ul. Chocianowska, ul. Wnioskodawca: Gmina Polkowice Krokusowa Szacowana wartość projektu: ,00 zł Cele realizacji projektu: nadanie nowej jakości i funkcji zabytkowej przestrzeni parkowej, stworzenie nowej przestrzeni publicznej przyjaznej wszystkim grupom społecznym poprawa bezpieczeństwa, Opis: Park zlokalizowany na osiedlu Polkowice Dolne został ukształtowany w układzie krajobrazowo naturalistycznym. Głównym elementem mocno uproszczonej kompozycji była centralnie położona wydłużona polana, otoczona gęsto sadzonymi drzewami i drogą spacerową. Park powstał na terenie podmokłych łąk, osuszonych przez rozbudowany system rowów melioracyjnych, tworzących wraz z małym stawem zlokalizowanym w części zachodniej układ wodny. Park wpisany został do rejestru zabytków r. pod numerem A/3220/674/L. W II połowie lat 90-tych przeprowadzona została konserwacja założenia parkowego. Odtworzono układ ścieżek parkowych, układ wodny oraz wykonano niezbędne trzebieże drzewostanu. Po niespełna 19 latach od ostatniej kompleksowej konserwacji, pomimo bieżącego utrzymania, założenie uległo dość znaczącej deprecjacji. Układ alejek uległ znacznemu zatarciu, układ wodny wymaga ponownej konserwacji z odbudową stawu włącznie, a starodrzew w wyniku licznych nawałnic i wichur zubożył się o kilka cennych, wiekowych okazów. Obecnie, pomimo położenia parku w centralnej części osiedla Polkowice Dolne, korzysta z niego niewiele osób. Układ komunikacyjny wokół paku jest w złym stanie technicznym, nawierzchnia nie jest jednolita i występują w niej znaczne ubytki. W bezpośrednim otoczeniu parku znajdują się prowizorycznie wykonane szopy, komórki i ziemianki. Występuje tu nasilone zjawisko wandalizmu, co prowadzi do niskiego poczucia bezpieczeństwa mieszkańców. Jest to przestrzeń zmarginalizowana, 64 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 64

66 nieatrakcyjna do zamieszkania i inwestowania. W ramach rewaloryzacji parku planuje się: usunięcie prowizorycznych budowli oraz budowę budynku gospodarczego dla mieszkańców tego obszaru, budowę oświetlenia, ogrodzenia, monitoringu oraz obiektów małej architektury, takich jak ławki i kosze na śmieci, utworzenie placu zabaw, utworzenie przestrzeni do uprawiania hippiki - zaplecze do hipoterapii - zimowy padok przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych, starszych i dzieci, budowę tężni solankowej, odbudowę ścieżek parkowych wraz z przystosowaniem ich do hipoterapii, oczyszczenie cieków wodnych, przebudowę mostków i kładek, trzebieże samosiewów oraz usunięcie niepożądanych drzew i krzewów, utworzenie w parku ścieżki przyrodniczej z tablicami informacyjnymi na temat poszczególnych gatunków roślin, poprawę jakości infrastruktury drogowej, utworzenie miejsc parkingowych dla samochodów oraz rowerów, utworzenie strefy Wi-Fi. Na etapie inwestycji, bieżącym utrzymaniem parku oraz wszelkimi niezbędnymi pracami porządkowymi zajmować się będą osoby bezrobotne i wykluczone społecznie, działające np. w ramach ekonomii społecznej oraz organizowanych prac społecznie użytecznych. Rozważa się również utworzenie nowych miejsc pracy przy udziale środków z Programu Gminny Bank Kadr. Produkty: Rezultaty: Obiekty małej architektury Kamery monitoringu oraz oświetlenie Piesze i rowerowe ciągi komunikacyjne Miejsca parkingowe Infrastruktura do działalności fizjoterapeutycznej Nowa funkcjonalna przestrzeń rekreacyjno-rehabilitacyjna Wskaźniki produktu: Liczba godzin zajęć hipoterapii, przeprowadzonych na przestrzeni roku Liczba obiektów małej architektury Liczba kamer monitoringu oraz lamp Długość pieszych i rowerowych ciągów komunikacyjnych Liczba miejsc parkingowych Spadek liczby przestępstw Zwiększenie liczby osób korzystających z przestrzeni publicznej Nowe miejsca pracy Wskaźniki rezultatu: Liczba przestępstw na 1 tys. ludności Liczba bezrobotnych na 1 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym 65 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 65

67 PROJEKT NR 2. REWITALIZACJA OTOCZENIA POLKOWICKIEGO CENTRUM USŁUG ZDROWOTNYCH Wnioskodawca: Polkowickie Centrum Usług Lokalizacja: ul. Kard. B. Kominka 7 Zdrowotnych ZOZ S.A. Szacowana wartość projektu: ,00 zł Cele realizacji projektu: przystosowanie przestrzeni publicznej dla osób niepełnosprawnych, seniorów i dzieci poprawa jakości przestrzeni publicznej przebudowa układu komunikacyjnego Opis: Budynek PCUZ powstał w XX w. użytkowany jako przychodnia górnicza. Obecnie PCUZ jest jedyną przychodnią kierująca swoje usługi do wszystkich mieszkańców miasta. Kilka lat temu przebudowano układ komunikacyjny tego obiektu, miedzy innymi: zwiększono ilość parkingów, powstały nowe chodniki. Odnowiono także plac reprezentacyjny z fontanną przed głównym wejściem do obiektu. Mimo tych działań otoczenie budynku wymaga dalszych prac poprawiających jakość przestrzeni. Liczba miejsc postojowych wokół budynku jest niewystarczająca, a patio znajdujące się wewnątrz jest nieużytkowe. Obiekt wymaga także wprowadzenia stref dla dzieci. Na terenie przychodni konieczne są działania inwestycyjne, które będą w szczególności odpowiadać na potrzeby osób w wieku poprodukcyjnym, gdyż z diagnozy przeprowadzonej dla obszaru rewitalizacji C, na którym zlokalizowane jest PCUZ, wynika, że wartość tego wskaźnika jest szczególnie wysoka. W ramach projektu planuje się: dalszą rozbudowę układu komunikacyjnego (w tym głównie parkingów i zatok postojowych), zagospodarowanie sąsiadującego terenu z uwzględnieniem jego integrującego charakteru, w szczególności potrzeb seniorów, dzieci i osób niepełnosprawnych (proponuje się między innymi budowę placu zabaw, ustawienie stołów do gry w szachy, nasadzenia zieleni, instalacje małej architektury). zagospodarowanie patio w formie poczekalni dla pacjentów na świeżym powietrzu. W prace porządkowe i mające na celu uatrakcyjnienie otoczenia Centrum mogą zostać zaangażowane osoby bezrobotne w ramach podmiotów ekonomii społecznej. Produkty: Rezultaty: Przestrzenie przystosowane do potrzeb osób starszych, niepełnosprawnych i dzieci Obiekty małej architektury Miejsca parkingowe Wskaźniki produktu: Powierzchnia przestrzeni przystosowane do potrzeb osób starszych, niepełnosprawnych i dzieci Liczba obiektów małej architektury Liczba miejsc parkingowych Zwiększenie liczby osób korzystających z przestrzeni publicznej Wskaźniki rezultatu: Liczba osób korzystających z przestrzeni publicznych 66 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 66

68 PROJEKT NR 3. REWITALIZACJA BUDYNKU PRZYCHODNI LEKARSKIEJ Wnioskodawca: Polkowickie Centrum Usług Lokalizacja: ul. Kard. B. Kominka 7 Zdrowotnych ZOZ S.A. Szacowana wartość projektu: ,00 zł Cele realizacji projektu: poprawa dostępności usług medycznych dla osób niepełnosprawnych Opis: Budynek Przychodni Lekarskiej należący do Polkowickiego Centrum Usług Zdrowotnych nie jest przystosowany w odpowiednim stopniu do potrzeb osób niepełnosprawnych. Istniejąca winda, ze względu na długi, 19-letni czas eksploatacji, ulega częstym awariom. W ramach projektu planuje się likwidację barier architektonicznych dla osób niepełnosprawnych poprzez zainstalowanie dwóch wind zewnętrznych dla budynku A Przychodni Lekarskiej. Ponadto niezbędnym działaniem jest także wymiana obecnie istniejącej windy, a także modernizacja siedmiu węzłów sanitarnych, dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Produkty: Rezultaty: Obiekt wyposażony w urządzenia Zwiększenie liczby osób niepełnosprawnych przystosowane do potrzeb osób korzystających z Przychodni Lekarskiej niepełnosprawnych Wskaźniki produktu: Wskaźniki rezultatu: Liczba nowo zainstalowanych wind, przystosowanych dla osób niepełnosprawnych Liczba zmodernizowanych węzłów sanitarnych Liczba osób niepełnosprawnych korzystających z Przychodni Lekarskiej przy Polkowickim Centrum Usług Zdrowotnych PROJEKT NR 4. REWITALIZACJA PÓŁNOCNEGO PIERŚCIENIA STAREGO MIASTA Lokalizacja: obszar w kwadracie ulic Wnioskodawca: Gmina Polkowice Kominka, Głogowskiej, Młyńskiej i Chełmońskiego Szacowana wartość projektu: ,00 zł Cele realizacji projektu: odrestaurowanie obiektu starego wiatraka holenderskiego, wprowadzenie ładu przestrzennego, utworzenie przestrzeni publicznej, sprzyjającej integracji mieszkańców, Opis: Obszar charakteryzuje się brakiem ładu przestrzennego, a zlokalizowany tu teren rekreacyjno-wypoczynkowy jest niefunkcjonalny. Znajduje się tu także wiatrak holenderski, wpisany r. do rejestru zabytków pod nr A/3219/604/L. Wiatrak ten jest jednym z 8 tego typu obiektów na Dolnym Śląsku. Został wybudowany w latach 80. XIX wieku na miejscu drewnianego, który spłonął w 1846 r. Obecnie ten zabytkowy obiekt jest w bardzo złym stanie technicznym i wymaga gruntownego remontu. Najważniejszym elementem założenia projektowego jest adaptacja zabytkowego wiatraka na cele prowadzenia działalności kulturalnej, edukacyjnej i gospodarczej np. jako 67 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 67

69 kawiarenka z galerią Biura Wystaw Artystycznych. Ponadto proponowane jest usytuowanie wewnątrz wiatraka obserwatorium astronomicznego lub utworzenie punktu widokowego. W ramach projektu planowana jest także rewaloryzacja zieleni oraz poprawa stanu technicznego i funkcjonalności między innymi: układu komunikacyjnego, placów rekreacyjno-wypoczynkowych. Produkty: Funkcjonalny układ komunikacyjny Zaadaptowane obiekty zabytkowe Wskaźniki produktu: Długość przebudowanych ciągów układu komunikacyjnego Liczba zaadaptowanych obiektów zabytkowych Rezultaty: Nowe miejsca pracy Nowa oferta kulturalna Wskaźniki rezultatu: Zmniejszenie liczby osób bezrobotnych Liczba osób korzystających z oferty kulturalnej PROJEKT NR 5. REWITALIZACJA SKWERU NA OSIEDLU SIENKIEWICZA Wnioskodawca: Gmina Polkowice Lokalizacja: Osiedle Sienkiewicza Szacowana wartość projektu: ,00 zł Cele realizacji projektu: utworzenie miejsca sprzyjającego integracji społecznej mieszkańców z różnych grup wiekowych, poprawa poziomu bezpieczeństwa mieszkańców poprzez zmniejszenie liczby przestępstw i wykroczeń, Opis: Skwer na os. Sienkiewicza jest oazą zieleni na osiedlu powstałym w latach 70 XX w. Z upływem czasu uległ znacznej degradacji, w związku z tym na początku lat 90. przeprowadzono jego modernizację. Stare płytki chodnikowe zastąpiono kostką betonową, wprowadzono elementy małej architektury w postaci licznych murków, pergoli, ławek, koszy na śmieci, wybudowano place zabaw. W 2008 r. na terenie skweru została zlokalizowana toaleta miejska, a rok później urządzono zieleń. Aktualnie teren ten uległ znacznej dewastacji i wymaga działań inwestycyjnych. Podstawowym uwarunkowaniem, mającym wpływ na zagospodarowanie przestrzenne i jego funkcje użytkowe, jest centralne położenie skweru wewnątrz osiedla oraz sąsiedztwo placówek oświatowych, takich jak: Szkoła Podstawowa nr 1, Przedszkola Miejskie nr 2 i 3 oraz Żłobek Miejski. Skwer nie jest odwiedzany jedynie w celach wypoczynkowych, ale przez jego teren prowadzą istotne ciągi komunikacyjne, z których korzystają mieszkańcy idąc do pracy, szkół, przedszkoli. Problemy jakie występują na opisywanym obszarze to nasilone zjawisko wandalizmu i niskie poczucie bezpieczeństwa mieszkańców. Cisza nocna jest często zakłócana, co stanowi problem szczególnie ze względu na fakt, że osiedle zamieszkuje duża liczba osób w wieku poprodukcyjnym. Działania będące elementami projektu obejmują: przebudowę układu ciągów pieszojezdnych. Skwer stanie się bardziej funkcjonalny, wyodrębnione zostaną strefy, w których możliwe 68 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 68

70 będą różne formy wypoczynku i aktywności. Miejsce to ma zachęcać do przebywania w nim różnych grup społecznych, w zależności od wieku czy też zainteresowań. Bezpieczeństwo zostanie poprawione poprzez zmodernizowanie oświetlenia parkowego, iluminacje, uregulowanie szaty roślinnej oraz instalację monitoringu. Produkty: Rezultaty: Przebudowane ciągi pieszo-jezdne Poprawa bezpieczeństwa Zrewaloryzowana przestrzeń rekreacyjna Zamontowane kamery monitoringu Zamontowane lampy oświetlenia miejskiego Wskaźniki produktu: Wskaźniki rezultatu: Liczba zamontowanych kamer monitoringu Zmniejszenie liczby przestępstw Liczba zamontowanych lamp oświetlenia miejskiego Długość przebudowanych ciągów pieszojezdnych PROJEKT NR 6. REWITALIZACJA TERENÓW ZIELENI PRZY UL. DĄBROWSKIEGO NA ODCINKU OD UL. SUCHARSKIEGO DO WOJSKA POLSKIEGO Lokalizacja: tereny zieleni przy ul. Wnioskodawca: Gmina Polkowice Dąbrowskiego Szacowana wartość projektu: ,00 zł Cele realizacji projektu: poprawa poziomu bezpieczeństwa mieszkańców poprzez zmniejszenie liczby przestępstw i wykroczeń integracja międzypokoleniowa mieszkańców w wyniku podniesienia walorów użytkowych przestrzeni Opis: W skład terenów zielonych zlokalizowanych przy ul. Dąbrowskiego wchodzą: mały park, skwer oraz zieleń towarzysząca zabudowie usługowej. W parku, przeciętym szeroką aleją, zlokalizowany jest obiekt gastronomiczny, tzw. Beczka. Obecnie w tym miejscu często dokonywane są akty wandalizmu i popełniane są przestępstwa, co stanowi poważny problem i wpływa na niski poziom poczucia bezpieczeństwa jego użytkowników i mieszkańców obszaru. W ramach realizacji projektu proponowana jest przebudowa układu komunikacyjnego wraz z utworzeniem szerokiego deptaka spacerowego, obsadzonego aleją drzew. Ponadto planowana jest rewaloryzacja zieleni, między innymi dokonanie nowych nasadzeń. Projekt zakłada także nadanie obecnie istniejącej Beczce z piwem, która jest tradycyjnym miejscem spotkań mieszkańców, bardziej nowoczesnego designu. Realizacja projektu wpłynie na poprawę jakości przestrzeni parkowej i ładu przestrzennego oraz przywróci funkcje parkowe. Produkty: Rezultaty: Przebudowane ciągi układu komunikacyjnego Przestrzeń publiczna sprzyjająca integracji Zwiększenie liczby osób korzystających z przestrzeni publicznych Poprawa bezpieczeństwa 69 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 69

71 mieszkańców Nowe nasadzenia Wskaźniki produktu: Długość przebudowanych ciągów układu komunikacyjnego Powierzchnia przestrzeni publicznej sprzyjającej integracji mieszkańców Powierzchnia nowych nasadzeń Wskaźniki rezultatu: Liczba osób korzystających z przestrzeni publicznej PROJEKT NR 7. REWITALIZACJA WNĘTRZ OSIEDLOWYCH NA OSIEDLU SIENKIEWICZA Lokalizacja: ul. Skrzetuskiego 2-34 i 25, ul. Wnioskodawca: Gmina Polkowice Kmicica 2-42 i 1-21 Szacowana wartość projektu: ,00 zł Cele realizacji projektu: stworzenie przestrzeni odpowiedniej dla różnych grup wiekowych integracja międzypokoleniowa poprawa poziomu bezpieczeństwa zwiększenie walorów użytkowych obszaru Opis: Osiedle Sienkiewicza powstawało w latach 70. XX w. Obecnie jest ono zamieszkane głównie przez osoby w wieku poprodukcyjnym. Niegdyś na terenie osiedla zlokalizowana była duża liczba placów zabaw. Ze względu na zmiany demograficzne, potrzeby obecnych mieszkańców osiedla dotyczące zagospodarowania przestrzeni publicznej najbliższej ich miejsca zamieszkania, uległy zmianie. Wnętrza osiedlowe na tym obszarze były modernizowane w latach w ramach działań prowadzonych pod hasłem Rehabilitacja wnętrz osiedlowych. Jednak większość odnowionych wnętrz uległa znacznej deprecjacji, a nawet zniszczeniu. Projekt planowany do realizacji obejmuje rewaloryzację szaty roślinnej, w szczególności przy ul. Skrzetuskiego 2-34 i 25 oraz ul. Kmicica Wychodząc naprzeciw potrzebom starzejącego się społeczeństwa, planuje się przekształcenie małych placów zabaw na zieleńce i klomby, będące elementami zagospodarowania przestrzeni, sprzyjającymi regeneracji sił i mającymi pozytywny wpływ na psychikę. Duże place zabaw zostaną rozbudowane, tak aby były bardziej atrakcyjne dla rodzin z małymi dziećmi. Zakłada się także budowę parkingów dla rowerów. Odnowa wnętrz osiedlowych przyczyni się do nadania im nowych funkcji, przede wszystkim rekreacyjno-wypoczynkowych. Celem planowanych działań jest nie tylko dostosowanie przestrzeni do potrzeb osób starszych, ale poprawa atrakcyjności i funkcjonalności osiedla, która ma zachęcić osoby młode do zamieszkania na przedmiotowym osiedlu, co pozytywnie wpłynie na trendy demograficzne. Produkty: Rezultaty: Miejsca parkingowe Zwiększenie liczby osób korzystających z Obiekty małej architektury przestrzeni publicznej Nasadzenia Zwiększenie liczby osób w wieku 70 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 70

72 Wskaźniki produktu: Liczba miejsc parkingowych Liczba nowopowstałych obiektów małej architektury Powierzchnia nowych nasadzeń produkcyjnym i przedprodukcyjnym Poprawa bezpieczeństwa Wskaźniki rezultatu: Liczba osób korzystających z przestrzeni publicznej Zwiększenie liczby osób w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym PROJEKT NR 8. UTWORZENIE CENTRUM INTEGRACJI I AKTYWIZACJI Wnioskodawca: Gmina Polkowice Lokalizacja: ul. Wołodyjowskiego 14 Szacowana wartość projektu: ,00 zł Cele realizacji projektu: Poprawa stanu infrastruktury społecznej, a przez to jakości życia mieszkańców Osiedla Sienkiewicza, szczególnie seniorów i osób niepełnosprawnych, poprzez aktywizację społeczną osób biernych. Opis: Budynek przy ul. Wołodyjowskiego powstał na początku lat 70 XX wieku i pierwotnie pełnił funkcję zespołu handlowego. W latach 90 część budynku zajął Narodowy Bank Polski, który przekształcono z czasem w dwie osobne placówki bankowe: PKO i Bank Zachodni. Bank Zachodni w 2015 roku został przeniesiony do innego lokalu, a część budynku o powierzchni ok 280 m 2 pozostaje nieużytkowana. Niezagospodarowany budynek zostanie poddany adaptacji na potrzeby utworzenia w nim Centrum Integracji i Aktywizacji, w którym zlokalizowane będą podmioty działające w sferze społecznej, kierujące swoje programy m.in. do osób starszych i niepełnosprawnych. Aktualnie konieczna jest poprawa dostępności usług społecznych dla osób w wieku senioralnym i niepełnosprawnych, także intelektualnie. Występuje również potrzeba osiągnięcia równowagi między ofertą usług społecznych dla różnych grup wiekowych i różnych poziomów sprawności. Atrakcyjność oferty znacznie wzrasta w przypadku, kiedy jest ona łatwo dostępna, zlokalizowana blisko miejsca zamieszkania. Jest to szczególnie istotnie w przypadku tych ofert, które skierowane są do osób starszych i niepełnosprawnych. Ponadto budynek, w którym uprzednio zlokalizowana była siedziba banku, znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie skweru parkowego oraz budynku przychodni, przystanków komunikacji miejskiej i międzymiastowej czy stadionu lekkoatletycznego. Tak korzystna lokalizacja sprzyja prowadzeniu równoległych działań sprzyjających włączeniu i aktywizacji społecznej mieszkańców gminy Polkowice. Oferta proponowana w Centrum będzie również odpowiadała potrzebom osób niepełnosprawnych intelektualnie. Centrum stanie się ich azylem i miejscem, gdzie zawsze otrzymają wsparcie. Pozostałe elementy infrastruktury osiedla Sienkiewicza, takie jak pobliski skwer i urządzenia sportowe mogą również zostać wykorzystane jako elementy służące rehabilitacji, aktywnemu wypoczynkowi, bądź spotkaniom osób, do których skierowane będą usługi świdczone w Centrum. Jego działalność wpłynie znacznie na ożywienie tej części miasta. W budynku zostanie przeprowadzony kompleksowy remont, w wyniku którego będzie on miejscem: funkcjonowania organizacji pozarządowych, w tym skupiające osoby starsze i niepełnosprawne, szkoleń z zakresu pozyskiwania funduszy, aktywizacji zawodowej, integracji społecznej 71 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 71

73 czy też aktywnej rehabilitacji itp. kameralnych spotkań integracyjnych, dziennego pobytu, w którym będzie odbywać się terapia zajęciowa, indywidualna terapia psychologiczna, zajęcia integrujące czy też artterapia, funkcjonowania np. punktów: doradztwa zawodowego, konsultacyjno-doradczego dla organizacji pozarządowych itp. Produkty: Powierzchnia zaadaptowana na cele społeczne Szkolenia ukierunkowane na integrację i aktywizację społeczną i zawodową Wskaźniki produktu: Powierzchnia przeznaczona na cele społeczne Liczba zrealizowanych szkoleń ukierunkowanych na integrację i aktywizację społeczną i zawodową Rezultaty: Aktywizacja społeczna Poprawa jakości życia seniorów i osób z niepełnosprawnościami Wskaźniki rezultatu: Liczba zaangażowanych organizacji pozarządowych Liczba seniorów i osób z niepełnosprawnością uczestniczących w szkoleniach prowadzonych w CIiA PROJEKT NR 9. MONITORING MIEJSKI Wnioskodawca: Gmina Polkowice/Straż Lokalizacja: Obszar rewitalizacji A, B i C Miejska Szacowana wartość projektu: ,00 zł Cele realizacji projektu: zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i porządku publicznego Opis: Na wyznaczonym obszarze rewitalizacji, w skład którego wchodzą obszary A, B i C odnotowano liczną ilość przestępstw i wykroczeń. Obecnie liczba kamer monitoringu miejskiego nie jest wystarczająca, planuje się rozbudowę sieci monitoringu miejskiego. Produkty: Rezultaty: Wzrost poziomu bezpieczeństwa, spadek Zamontowane kamery monitoringu liczby przestępstw Wskaźniki produktu: Wskaźniki rezultatu: Liczba przestępstw w przeliczeniu na 1 tys. Liczba zamontowanych kamer monitoringu mieszkańców 72 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 72

74 Lista B pozostałe projekty rewitalizacyjne PROJEKTY MIĘKKIE Projekt 1: Integracja międzypokoleniowa Wnioskodawca: Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach, Urząd Gminy w Polkowicach Lokalizacja: obszary zdegradowane objęte procesem rewitalizacji Projekt skierowany jest do osób starszych oraz w wieku lat. Ma on na celu integrację międzypokoleniową, wymianę doświadczeń oraz zapobieganie wykluczeniu społecznemu seniorów, jak również przełamanie stereotypów i barier międzypokoleniowych. Jego realizacja przyczyni się do poprawy relacji osób starszych z otoczeniem, a także pomoże im w pokonywaniu barier technologicznych. W ramach cyklicznego projektu planowana jest organizacja: zajęć z wolontariuszami na siłowni i w Aquaparku, dostosowanych do potrzeb seniorów; warsztatów kulinarnych na Świetlicy Środowiskowej (raz w miesiącu), warsztatów pt. Mądrość życiowa starego człowieka przyszłością młodego pokolenia (4 spotkania); warsztatów pt. Muzyka pokoleń, obejmujących słuchanie muzyki, w tym np. wspólne wyjście na koncert lub do filharmonii, warsztaty taneczne (3 spotkania); zajęć plastyczne pt. Drzewo genealogiczne mojej rodziny ; wycieczki integracyjnej przy współpracy z Domem Dziennego Pobytu. Projekt realizowany będzie przy współpracy z innymi instytucjami użyteczności publicznej. Projekt 2: Rodzicu, masz tę moc! Wnioskodawca: Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach, Urząd Gminy w Polkowicach Lokalizacja: obszary zdegradowane objęte procesem rewitalizacji Projekt zakłada utworzenie grupy wsparcia dla 15 samotnych matek i ojców w wieku do 40 lat. Jego celem jest ich aktywizacja i integracja. Samotni rodzice często borykają się z problemami opiekuńczo-wychowawczymi, nie radzą sobie z trudami samotnego macierzyństwa lub ojcostwa. Skupiając uwagę na dzieciach nie dostrzegają własnych potrzeb. 73 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 73

75 Samotnym rodzicom często towarzyszy poczucie osamotnienia, braku wsparcia, bezradności życiowej. Założeniem projektu jest, aby uczestnicy, po jego zakończeniu, samodzielnie działali w grupie wsparcia. Projekt obejmuje działania takie jak: organizacja spotkań ze specjalistami z zakresu wychowania dziecka: pedagogiem, psychologiem, pracownikiem socjalnym, przedstawicielami służby zdrowia, policji, radcą prawnym, mających na celu kształtowanie i wzmacnianie kompetencji rodzicielskich; organizacja zajęć mających na celu: o wyposażenie uczestników w umiejętności radzenia sobie z problemami życia codziennego; o kształtowanie pozytywnych postaw, rozwijanie zdolności przewidywania i planowania przyszłości; o rozwijanie umiejętności tworzenia i realizowania realistycznych i konkretnych planów życiowych; organizacja zajęć dotyczących racjonalnego gospodarowania budżetem domowym; organizacja zabawy integracyjnej dla rodzin (podchody w lesie wraz z poczęstunkiem w formie grilla). Realizacja projektu przebiegać będzie we współpracy z Polkowickim Centrum Usług Zdrowotnych oraz Świetlicami Środowiskowymi. Projekt 3. Szansa Wnioskodawca: Gimnazjum nr 1 w Polkowicach Lokalizacja: Gimnazjum nr 1 w Polkowicach, skierowany do uczniów i rodziców zamieszkujących osiedle Sienkiewicza Głównym celem realizacji projektu jest udzielenie uczniom zamieszkującym obszar rewitalizacji wsparcia specjalistycznego w zakresie pokonywania trudności i rozwoju ich cech osobistych. Z diagnozy sytuacji uczniów wynika, że wsparcia wymaga ich indywidualna sytuacja w zakresie funkcjonowania w: szkole (niska samoocena, brak motywacji do samodzielnych działań, bierność); środowisku rodzinnym (konflikty z rodzicami, brak czasu ze strony rodziców na kontakty z dziećmi); 74 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 74

76 rówieśniczym ( fejsbukizacja kontaktów społecznych, brak pomysłów na spędzanie czasu wolnego, brak umiejętności społecznych pozwalających na konstruktywne budowanie relacji w grupie); Projekt realizowany będzie poprzez organizację: cyklu warsztatów skierowanych do grupy osób w wieku lat i ich rodziców; warsztatów realizowanych w wymiarze 3 godzin tygodniowo prowadzonych na zmianę przez pedagoga, psychologa i doradcę zawodowego; zajęć grupowych w formie: artterapii, treningu umiejętności społecznych, psychodramy, warsztatów dla rodziców; zajęć indywidualnych: terapeutycznych, diagnostycznych, konsultacyjnych. Cykl zajęć rozpoczynający się i zakończony dwudniowymi warsztatami wyjazdowymi, podczas których młodzież będzie miała okazję do wzięcia udziału w specjalnych zajęciach integracyjnych oraz w spotkaniach z ciekawymi ludzi i odwiedzaniu interesujących miejsc. Projekt 4: Lepsze jutro motywowanie osób uzależnionych do podjęcia leczenia Wnioskodawca: Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach, Urząd Gminy w Polkowicach Lokalizacja: obszary zdegradowane objęte procesem rewitalizacji Projekt skierowany jest do osób dorosłych dotkniętych chorobą alkoholową. Jego celem jest profilaktyka uzależnienia od alkoholu, a także uświadomienie osobom uzależnionym występującego problemu wraz z budowaniem motywacji do zmiany sposobu ich funkcjonowania oraz do podjęcia leczenia. Cel ten realizowany będzie poprzez: organizację zajęć edukacyjno-informacyjnych związanych z profilaktyką uzależnień w formie warsztatowej; przekazywanie wiedzy na temat skutków nadmiernego spożywania alkoholu, objawów uzależnienia, psychologicznych mechanizmów choroby alkoholowej; organizację kampanii społecznej dla społeczności lokalnej, dotyczącej profilaktyki uzależnień; opracowanie diagnozy oraz indywidualnego programu pomocy dla każdej osoby; indywidualne spotkania z terapeutą uzależnień i psychologiem w formie konsultacji, terapii; organizację osiedlowego pikniku rodzinnego. 75 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 75

77 Projekt realizowany będzie we współpracy z: Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Polkowickim Centrum Usług Zdrowotnych, Stowarzyszeniem Pomocna Dłoń, Radami Osiedlowymi. Projekt 5: Krok do przodu Wnioskodawca: Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach, Urząd Gminy w Polkowicach Lokalizacja: obszary zdegradowane objęte procesem rewitalizacji Projekt skierowany jest do osób w wieku lat, wychowujących się w rodzinach, w których występują problemy choroby alkoholowej, przemocy oraz innych uzależnień, np. behawioralnych. Celem jego realizacji jest przywrócenie prawidłowego funkcjonowania dzieci i młodzieży, zapobieganie wytworzenia osobowościowych schematów funkcjonowania psychospołecznego, utrudniających adekwatny, bezpośredni kontakt z rzeczywistością. Cel ten realizowany będzie poprzez zapewnienie młodym ludziom ofert alternatywnych zajęć, dzięki którym będą oni mogli spędzać czas wolny w konstruktywny, bezpieczny i efektywny sposób, co przyczyni się do ich wszechstronnego rozwoju. Planowane są działania takie jak: organizacja grupowych spotkań z psychologiem dotyczących tematyki asertywności, sposobów radzenia sobie ze stresem i agresją; organizacja grupowych zajęć edukacyjno-informacyjnych związanych z profilaktyką uzależnień; opracowanie diagnozy oraz indywidualnego planu pomocy dla każdego uczestnika projektu; organizacja zajęć sportowych umożliwiających odreagowanie emocjonalne, opanowanie umiejętności ekspresji, angażowanie się w działania poza obrębem rodziny dysfunkcyjnej; organizacja zajęć socjoterapeutycznych, kształtujących umiejętności rozwiązywania konfliktów; ugruntowanie umiejętności wykorzystywania własnych twórczych potencjałów, tworzenie konstruktywnych postaw, w odniesieniu do sytuacji życiowych; organizacja kampanii społecznej dotyczącej profilaktyki uzależnień. Osoby, do których skierowane będą te działania, w ramach organizowanych spotkań będą miały możliwość wzięcia udziału w cyklicznych warsztatach tanecznych i plastycznych, 76 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 76

78 pikniku rodzinnym i jednodniowej wycieczce. Planowana jest także organizacja konkursu plastycznego. Projekt będzie realizowany we współpracy z innymi instytucjami użyteczności publicznej. Projekt 6. Aktywni zintegrowani oraz Polkowicki Klub Aktywności i Rozwoju Wnioskodawca: Powiat Polkowicki Lokalizacja: ul. Wołodyjowskiego 14 Celem realizacji projektu jest poprawa jakości życia osób z niepełnosprawnością oraz osób usamodzielnianych opuszczających pieczę zastępczą z terenu powiatu polkowickiego poprzez prowadzenie działań sprzyjających aktywizacji społecznej, życiowej i zawodowej oraz przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych. Wśród osób, u których występują różne rodzaje niepełnosprawności oraz tych, które zaczynają usamodzielniać się po opuszczeniu pieczy zastępczej, stwierdzono duże ryzyko występowania ubóstwa oraz wykluczenia społecznego. Głównym zdiagnozowanym problemem osób niepełnosprawnych jest niska aktywność zawodowa i izolacja społeczna. Osoby te nie potrafią wejść na rynek pracy, posiadają zwykle niskie kwalifikacje zawodowe, a ponadto często nie są świadome swoich praw i uprawnień. Ze względu na fakt, że na terenie Polkowic brakuje miejsc, w których świadczone są kompleksowe usługi związane z aktywizacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych oraz bezrobotnych, w tym opuszczających pieczę zastępczą, proponowane jest zorganizowanie działań, które będą miały na celu zaspokajanie indywidualnych potrzeb i oczekiwań osób, będących członkami tych grup społecznych. Realizacja tego zadania będzie odbywać się poprzez utworzenie i prowadzenie: klubu samopomocowego Aktywni zintegrowani, w ramach którego będą prowadzone działania, tj.: poradnictwo i wsparcie indywidualne oraz grupowe w zakresie podniesienia kompetencji życiowych i umiejętności społeczno-zawodowych umożliwiających docelowo powrót do życia społecznego, w tym powrót na rynek pracy i aktywizację zawodową, treningi kompetencji i umiejętności społecznych, specjalistyczne poradnictwo o charakterze rodzinnym, 77 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 77

79 usługi wspierające osoby z niepełnosprawnością - zatrudnienie tłumacza osoby głuchoniemej, przewodnika osoby niewidomej, asystenta osoby niepełnosprawnej, zatrudnienie wspomagane obejmujące wsparcie osób z niepełnosprawnością poprzez usługi świadczone przez trenera pracy/asystenta zawodowego, usługi wspierające aktywizację zawodową; organizację i finansowanie usług wspierających w tym trenera pracy, doradcę zawodowego, poradnictwo zawodowe, pośrednictwo pracy. Klubu Aktywności i Rozwoju (środowiskowej instytucji aktywizującej osoby niepełnosprawne), funkcjonującego w trybie całodziennym. W ramach jego działalności planuje się organizację grupowych zajęć terapeutycznych i aktywizujących. Grupą docelową będą osoby z niepełnosprawnością zamieszkujące powiat polkowicki, w tym w szczególności obszary wiejskie. Wśród uczestników będą osoby o wysokiej bierności (wymagające stałego wsparcia osób trzecich m.in. asystent funkcjonalny). Planowane są działania aktywizujące zawodowo. Dla każdego uczestnika zostanie utworzony indywidualny plan rozwoju ścieżki zawodowej. Podopieczni klubu będą mogli korzystać ze szkoleń zawodowych i staży na lokalnym rynku pracy, dobranych odpowiednio do ich osobistych predyspozycji, korzystając z pomocy trenera pracy, doradcy zawodowego, psychologa i pośrednika pracy. Projekt 7. Chcemy oddychać czystym powietrzem Wnioskodawca: Gmina Polkowice Lokalizacja: Osiedla Dąbrowskiego i Młodych Celem projektu jest edukacja mieszkańców osiedla Dąbrowskiego i osiedla Młodych (obszar rewitalizacji B), zamieszkałych w domach jednorodzinnych, na temat zagrożeń wynikających z niskiej emisji. Planowana jest organizacja festynów i spotkań, podczas których poruszana będzie tematyka odnawialnych źródeł energii i zagrożeń wynikających z zanieczyszczenia powietrza. Zakres przedsięwzięcia obejmuje pomoc mieszkańcom w pozyskiwaniu środków na poprawę efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych oraz edukację na temat odnawialnych źródeł energii. Przewidziane jest doradztwo eksperckie, dotyczące pomocy mieszkańcom w wypełnianiu wniosków o dofinansowanie wymiany starych pieców węglowych na nowe, odnawialne źródła ciepła. Projekt ten jest kontynuacją realizacji 78 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 78

80 Programu Ograniczenia Niskiej Emisji dla miasta Polkowice i wpłynie na poprawę jakości środowiska przyrodniczego. Projekt 8. Poprawa zdrowia i komfortu życia starszych, niepełnosprawnych i niesamodzielnych Wnioskodawca: Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych ZOZ S.A. Lokalizacja: ul. Kard. B. Kominka 7 PCUZ ZOZ S.A. do kwietnia 2016 r. jest realizatorem projektu skierowanego do seniorów (60+), finansowanego ze środków mechanizmu norweskiego, obejmującego utworzenie Centrum Gerontologii w Polkowicach. Obecnie posiadane warunki lokalowe, kadrowe oraz nabyte doświadczenie w realizacji zadań związanych z polityką senioralną pozwala na kontynuację działań ukierunkowanych na najstarszych mieszkańców Polkowic. Celem projektu jest organizacja opieki gerontologicznej w zakresie zdrowia psychicznego i fizycznego poprzez prowadzenie zajęć rehabilitacyjnych oraz opiekuńczopielęgnacyjno-leczniczych w domu chorego i w przychodni. Prowadzenie terapii zajęciowej w ramach klubu seniora. W ramach projektu planuje się realizację działań w zakresie poprawy zdrowia i życia coraz liczniejszej grupy osób starszych, niepełnosprawnych i niesamodzielnych, organizację czasu wolnego dla seniorów, opieki domowej oraz teleopieki. PROJEKTY INFRASTRUKTURALNE Projekt 9. Odnowa wielorodzinnego budynku mieszkalnego Wnioskodawca: Wspólnota Mieszkaniowa Lokalizacja: ul. Chocianowska 33 Budynek przy ul. Chocianowskiej 33 należy do wspólnoty mieszkaniowej. Jest on położony na obszarze rewitalizacji A, w bezpośrednim sąsiedztwie parku i zabytkowych zabudowań folwarcznych byłego PGR. Projekt planowany do realizacji zakłada podjęcie działań związanych z termomodernizacją budynku i poddasza, wymianą dwóch okien na poddaszu oraz odwodnieniem budynku. 79 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 79

81 Projekt 10. Termomodernizacja budynku mieszkalnego Wnioskodawca: Wspólnota Mieszkaniowa Lokalizacja: ul. Kmicica 38 Budynek zlokalizowany przy ul. Kmicica 38 należy do wspólnoty mieszkaniowej. Jest on położony na osiedlu Sienkiewicza. Projekt planowany do realizacji zakłada podjęcie działań termomodernizacyjnych związanych z dociepleniem ścian zewnętrznych budynku i stropodachu. Projekt 11. Termomodernizacja budynku mieszkalnego Wnioskodawca: Wspólnota Mieszkaniowa Lokalizacja: ul. Kmicica 40 Budynek położony przy ul. Kmicica 40 należy do wspólnoty mieszkaniowej. Jest on położony na osiedlu Sienkiewicza. Projekt planowany do realizacji zakłada podjęcie działań termomodernizacyjnych związanych z dociepleniem ścian zewnętrznych budynku i stropodachu oraz modernizacją instalacji c.o. Projekt 12. Termomodernizacja budynku mieszkalnego Wnioskodawca: Wspólnota Mieszkaniowa Lokalizacja: ul. Kmicica 42 Budynek położony przy ul. Kmicica 42 należy do wspólnoty mieszkaniowej. Jest on położony na osiedlu Sienkiewicza. Projekt planowany do realizacji zakłada podjęcie działań termomodernizacyjnych związanych z dociepleniem ścian zewnętrznych budynku. 80 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 80

82 Projekt 13. Przebudowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na os. Dąbrowskiego w Polkowicach Wnioskodawca: Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Spółka z o.o. w Polkowicach Lokalizacja: Osiedle Dąbrowskiego w Polkowicach Obecnie, z części osiedla wody deszczowe odprowadzane są do sieci kanalizacji sanitarnej. Biorąc pod uwagę technologię stosowaną w oczyszczalni ścieków, konieczne jest rozdzielenie kanalizacji sanitarnej od deszczowej. Będzie to miało wpływ na poprawę jakości ścieków oraz zwiększy wydajność oczyszczalni poprawiając jednocześnie stan środowiska. Biorąc pod uwagę fakt, że w trakcie budowy istniejącej infrastruktury, nie wzięto pod uwagę możliwości występowania szkód górniczych, istniejąca sieć posiada wysoką awaryjność, a ponadto cechuje ją brak odporności na uszkodzenia spowodowane wstrząsami, w konsekwencji których występują zatory, pęknięcia i rozszczelnienia sieci. Planowany do realizacji projekt obejmuje: renowację kanalizacji sanitarnej metodą bezwykopową (U-Liner) za pomocą rur z PEHD 80 (SDR 24) z odporną na ścieranie warstwą wewnętrzną Rausito o średnicy fi 250; 300; 400 mm o łącznej dł. ok mb renowację kanalizacji deszczowej metodą bezwykopową (U-Liner) za pomocą rur z PEHD 80 (SDR 26) z odporną na ścieranie warstwą wewnętrzną Rausito o średnicy fi 200 mm o łącznej dł. ok. 750 mb, wymiana części istniejącej kanalizacji deszczowej na nową metodę odkrywkową o dł. ok. 400 mb, budowę nowej sieci kanalizacji deszczowej o dł. ok. 710 mb na ul. Sucharskiego, Brzozowej, Akacjowej, Klonowej i Kasztanowej na Os. Dąbrowskiego w Polkowicach. Realizacja projektu ma na celu poprawę stanu technicznego istniejącej kamionkowej sieci sanitarnej fi 200 mm oraz istniejącej betonowej sieci kanalizacji deszczowej fi 200, 250, 300, 400 mm, w rejonie przewidywanej renowacji tj. w w/w ulicach oraz poprawę warunków hydraulicznego przepływu ścieków przez poszczególne odcinki przewidywanej do renowacji kanalizacji. 81 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 81

83 Projekt 14. Wymiana sieci wodociągowej w ul. Głogowskiej, 11-go Lutego (bud ) w Polkowicach Wnioskodawca: Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Spółka z o.o. w Polkowicach Lokalizacja: Osiedle Sienkiewicza; rejon ul. Głogowskiej, 11-go Lutego (bud ) w Polkowicach Stan techniczny infrastruktury wodociągowej na terenie objętym projektem określany jest jako zły. Realizacja projektu ma na celu zmniejszenie strat wody, jakie generuje obecnie istniejąca sieć wodociągowa, a także zmniejszenie jej awaryjności. Ponadto, wymiana sieci wodociągowej wpłynie na poprawę jakości wody dostarczanej do odbiorców. W ramach projektu zaplanowane są działania takie jak: wymiana istniejącej stalowej sieci wodociągowej fi 100 dł. 125 mb na sieć z rur PEHD, wymiana istniejących stalowych przyłączy PE fi 40 dł. ogółem 50 mb na przyłącza wykonane z materiału PEHD. Projekt 15. Przebudowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz wymiana przyłączy wody do budynków w ul Kmicica (wnętrze) w Polkowicach Wnioskodawca: Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Spółka z o.o. w Polkowicach Lokalizacja: Osiedle Sienkiewicza - rejon ul. Kmicica w Polkowicach Infrastruktura wodno-kanalizacyjna istniejąca na obszarze objętym projektem jest w złym stanie technicznym, co skutkuje dużą awaryjnością sieci. Celem niniejszego projektu jest poprawa jakości ścieków, która przyczyni się do poprawy stanu środowiska. Ponadto planowana jest likwidacja uszkodzonych kanałów, zatorów, pęknięć i rozszczelnień sieci. Dzięki przebudowie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej na obszarze objętym projektem, jakość wody dostarczanej do odbiorców polepszy się. Projekt dotyczy: wymiany sieci kanalizacji sanitarnej fi 200 o łącznej dł. 430 mb, wymiany przyłączy kanalizacji sanitarnej fi 160 o łącznej dł. 110 mb, wymiany sieci kanalizacji deszczowej fi 300 o łącznej dł. 160 mb, 82 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 82

84 wymiany sieci kanalizacji deszczowej fi 400 o łącznej dł. 70 mb, wymiany przyłączy kanalizacji deszczowej fi 100 o łącznej dł. 250 mb, wymiany przyłączy wodociągowych fi 63 o łącznej dł. 76 mb. Projekt 16. Przebudowa ciągów pieszo-jezdnych na os. Sienkiewicza Wnioskodawca: Gmina Polkowice Lokalizacja: Osiedle Sienkiewicza Istniejące nawierzchnie utwardzone ciągów pieszo-jezdnych na obszarze objętym projektem są zużyte, wykazują liczne uszkodzenia i odkształcenia. W ramach projektu planowana jest likwidacja uszkodzonych nawierzchni, usunięcie barier architektonicznych oraz poprawa walorów architektonicznych otoczenia. Działania planowane do realizacji to wymiana nawierzchni utwardzonych na obszarze pomiędzy ulicami 11 Lutego, 3 Maja i Kominka wraz z możliwością utworzeniem ścieżek rowerowych. Ponadto przewiduje się naprawę chodnika wzdłuż ulicy Głogowskiej, równoległego do Polkowickiego Centrum Usług Zdrowotnych oraz przebudowę ścieżki rowerowej przy ulicy Głogowskiej. Projekt 17. Przebudowa ciągów pieszych Wnioskodawca: Gmina Polkowice Lokalizacja: Osiedle Dąbrowskiego Istniejące nawierzchnie chodników i częściowo jezdni są zużyte i znajdują się w złym stanie technicznym. Wykazują one liczne uszkodzenia i odkształcenia, które powstały na skutek niekorzystnych warunków gruntowych. Ponadto chodniki nie są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Celem projektu jest likwidacja uszkodzonych nawierzchni ciągów pieszych i pieszojezdnych oraz usunięcie barier architektonicznych występujących na tym obszarze. Realizacja projektu obejmuje wymianę nawierzchni ciągów pieszych pomiędzy budynkami, wymianę oświetlenia i rozbudowę sieci kanalizacji deszczowej. Dodatkowym elementem planowanym do realizacji w ramach projektu jest budowa ścieżki rowerowej wzdłuż ulicy Dąbrowskiego. Ponadto planowana jest wymiana nawierzchni wraz z wymianą gruntu i wzmocnieniem podbudowy między budynkami, a także instalacja nowego oświetlenia łącznie z liniami zasilającymi. 83 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 83

85 Projekt 18. Rewaloryzacja parku wraz z budową ciągów pieszych i obiektów małej architektury Wnioskodawca: Gmina Polkowice Lokalizacja: Osiedle Młodych Celem realizacji projektu jest budowa ciągów pieszych i zwiększenie atrakcyjności przyrodniczej parku poprzez nasadzenie nowych gatunków roślin, a także wymianę elementów małej architektury. Konieczne będzie także przystosowanie chodników, wykazujących liczne uszkodzenia i odkształcenia liniowe i punktowe, do potrzeb osób niepełnosprawnych. Projekt obejmuje także wymianę oświetlenia i rozbudowę sieci kanalizacji deszczowej, a także budowę ścieżki rowerowej wzdłuż ulicy Dąbrowskiego. 84 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 84

86 IV. WIZJA STANU OBSZARU PO PRZEPROWADZENIU REWITALIZACJI POLKOWICE - TUTAJ ZNAJDZIESZ SWOJĄ PRZYSZŁOŚĆ Polkowice, po przeprowadzeniu działań rewitalizacyjnych, staną się miastem, które będzie atrakcyjnym miejscem zamieszkania zarówno dla osób młodych, rodzin z małymi dziećmi, jak i dla seniorów. Przestrzenie publiczne, w tym m.in. wnętrza osiedlowe i parki, zostaną wyposażone w infrastrukturę rekreacyjną i będą przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych i osób starszych, będą miejscem częstych spotkań mieszkańców miasta. Polkowiczanie będą mogli korzystać z różnego rodzaju usług doradczych, w tym m.in. z doradztwa zawodowego. Dzięki temu osoby bezrobotne będą miały większe szanse na znalezienie zatrudnienia, założenie własnej działalności gospodarczej czy też podwyższenie kwalifikacji zawodowych. Polkowice staną się miastem oferującym szeroki katalog zajęć warsztatowych i informacyjnych, które swoją tematyką będą odpowiadały potrzebom mieszkańców. Zabytki takie jak park w Polkowicach Dolnych oraz wiatrak holenderski zaczną pełnić nowe funkcje, dzięki czemu poszerzona zostanie oferta kulturalna i turystyczna miasta. Stan środowiska przyrodniczego w Polkowicach ulegnie poprawie ze względu na przeprowadzenie działań termomodernizacyjnych oraz w wyniku edukacji mieszkańców w zakresie ekologii. 85 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 85

87 V. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW WYŻSZEGO SZCZEBLA ORAZ NA POZIOMIE GMINY Założenia Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice są spójne z założeniami dokumentów wyższego szczebla oraz z dokumentami na poziomie lokalnym. Założenia te nawiązują do celów i priorytetów określonych w następujących dokumentach strategicznych: Europa 2020; Strategia Rozwoju Kraju 2020; Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie (KSRR); Krajowa Polityka Miejska (KPM); Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020; Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego ; Program rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu polkowickiego na lata ; Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Polkowickiego na lata ; Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego na lata ; Strategia Rozwoju Zrównoważonego Gminy Polkowice na lata ; Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Polkowice na lata ; Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Polkowice; Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Polkowice/ Program Ograniczenia Niskiej Emisji dla Miasta Polkowice na lata EUROPA 2020 Dokument EUROPA 2020 przedstawia unijną strategię rozwoju do roku Pełna nazwa: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu odpowiada podstawowym priorytetom tej Strategii, które mają na celu stały wzrost gospodarczy na terenie wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. 86 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 86

88 W dokumencie zostały wyróżnione trzy, wzajemnie przenikające się priorytety: rozwój inteligentny gospodarka oparta na wiedzy i innowacji; rozwój zrównoważony gospodarka efektywnie korzystająca z zasobów, przyjazna środowisku i konkurencyjna; rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu gospodarka o wysokim stopniu zatrudnienia, zapewniająca spójność społeczną i terytorialną. Proces rewitalizacji, który przewiduje poprawę sytuacji w sferach: społecznej, gospodarczej, przestrzennej oraz środowiskowej, jest spójny z wyżej wymienionymi priorytetami Strategii EUROPA 2020, których celem jest również dążenie do takiego stanu. Mimo, że w procesie rewitalizacji większy nacisk kładzie się na rozwiązywanie problemów w sferze społecznej, jest to proces komplementarny, ponieważ bez poprawy sytuacji w pozostałych sferach, niemożliwe jest również polepszenie sytuacji społecznej. Priorytetem, który bezpośrednio łączy te dwa cele jest: Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu, którego realizacja: będzie wymagać modernizacji i wzmocnienia roli naszej polityki w obszarze zatrudnienia, edukacji i szkolenia oraz systemów ochrony socjalnej poprzez zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej i ograniczenie strukturalnego bezrobocia, jak również zwiększenie poczucia odpowiedzialności społecznej w sektorze biznesu. W jego ramach zdefiniowano dwa projekty przewodnie: Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia, którego celem jest stworzenie warunków do unowocześnienia ryków pracy, co ma związek z rosnącym bezrobociem czy potrzebami dostosowania do zmieniających się wymagań współczesnego świata oraz zapewnienie trwałości modeli społecznych; Europejski program walki z ubóstwem zapewnienie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Ma także na celu zwiększenie świadomości i uznanie praw osób ubogich i wykluczonych społecznie, dając im szansę do godnego życia i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym. Strategia Rozwoju Kraju 2020 Za główny cel Strategii Rozwoju Kraju 2020 obrano: wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. W tym dokumencie zostały określone najważniejsze zadania państwa, które należy zrealizować w najbliższych latach, by przyspieszyć rozwój Polski, a także orientacyjny harmonogram oraz sposób 87 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 87

89 finansowania zaplanowanych działań. Dla procesu rewitalizacji największe znaczenie mają następujące cele i priorytety rozwojowe (zgrupowane w trzech obszarach strategicznych: sprawne i efektywne państwo, konkurencyjna gospodarka, spójność społeczna i terytorialna): Obszar strategiczny I. Sprawne i efektywne państwo Cel I.3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela I.3.2. Rozwój kapitału społecznego I.3.3. Zwiększenie bezpieczeństwa obywateli Obszar strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka Cel II.4. Rozwój kapitału ludzkiego II.4.1. Zwiększenie aktywności zawodowej II.4.2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego II.4.3. Zwiększenie mobilności zawodowej i przestrzennej Cel II.5. Zwiększenie wykorzystania technologii cyfrowych II.5.1. Zapewnienie powszechnego dostępu do Internetu II.5.2. Upowszechnienie wykorzystania technologii cyfrowych Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko II.6.2. Poprawa efektywności energetycznej II.6.4. Poprawa stanu środowiska Cel II.7. Zwiększenie efektywności transportu II.7.3. Udrożnienie obszarów miejskich Obszar strategiczny III. Spójność społeczna i terytorialna Cel III.1. Integracja społeczna III.1.1. Zwiększenie aktywności osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym III.1.2. Zmniejszenie ubóstwa w grupach najbardziej nim zagrożonych Cel III.2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych III.2.1. Podnoszenie jakości i dostępności usług publicznych III.2.2. Zwiększenie efektywności systemu świadczenia usług publicznych Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego zrównoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych III.3.3. Tworzenie warunków dla rozwoju ośrodków regionalnych, subregionalnych i lokalnych oraz wzmocnienie potencjału obszarów wiejskich. 88 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 88

90 Miasta, które pełnią rolę biegunów wzrostu, stanowią ważne ośrodki o znaczeniu regionalnym, subregionalnym i lokalnym. Silne i konkurencyjne miasta średnie i małe powinny bowiem stanowić centra rozwoju obszarów wiejskich, przygranicznych, peryferyjnie położonych w stosunku do głównych miast, które pośredniczą w rozprzestrzenianiu się rozwoju z miast głównych na dalsze obszary kraju. Proces rewitalizacji ma na celu wyprowadzenie zdegradowanych obszarów z sytuacji kryzysowej oraz wzmocnienie konkurencyjności danego ośrodka miejskiego. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie (KSRR) Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie (KSRR) jest dokumentem, w którym zostały określone cele i sposoby działania podmiotów publicznych, a w szczególności rządów i samorządów województw, w odniesieniu do polskiej przestrzeni dla osiągnięcia strategicznych celów rozwoju kraju. Dokument wyznacza cele polityki rozwoju regionalnego, w tym wobec obszarów wiejskich i miejskich, oraz definiuje ich relacje w odniesieniu do innych polityk publicznych o wyraźnym terytorialnym ukierunkowaniu. Celem strategicznym, określonym we wspomnianym dokumencie jest: efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych i innych terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągnięcia celów rozwoju kraju wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym. W dokumencie zostały wyznaczone trzy cele szczegółowe: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów, 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie procesom marginalizacji na obszarach problemowych, 3. Tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie Wizja określona w Strategii zakłada osiągnięcie ww. celów, stanowi ona odpowiedź na wyzwania rozwojowe stojące przed Polską i wynika z wyborów strategicznych dotyczących polityki rozwoju regionalnego. Założenia Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice są spójne z kierunkiem działań 2.3.Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze (Cel szczegółowy 2). Na obszarach, które utraciły w ostatnich latach swój status, polityka regionalna wspiera 89 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 89

91 kompleksowe działania odbudowujące zdolność do rozwoju przez przywracanie lub nadawanie im nowych funkcji społeczno-gospodarczych oraz wspomaganie realizacji kompleksowych programów rewitalizacji społeczno-gospodarczej na problemowym obszarze miasta. Celami uzupełniającymi są: 1.3. Budowa podstaw konkurencyjności województw działania tematyczne (Cel szczegółowy 1) Rozwój kapitału intelektualnego, w tym kapitału ludzkiego i społecznego Wspieranie rozwoju instytucji otoczenia biznesu Dywersyfikacja źródeł i efektywne wykorzystanie energii oraz reagowanie na zagrożenia naturalne Wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego oraz potencjału dziedzictwa kulturowego. Krajowa Polityka Miejska (KPM) Zgodnie z ustawą z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Krajowa Polityka Miejska (KPM) jest dokumentem określającym planowane działania administracji rządowej dotyczące polityki miejskiej, uwzględniającym cele i kierunki określone w średniookresowej strategii rozwoju kraju oraz krajowej strategii rozwoju regionalnego. Służy ona celowemu, ukierunkowanemu terytorialnie działaniu państwa na rzecz zrównoważonego rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych oraz wykorzystaniu ich potencjałów w procesach rozwoju kraju. Celem strategicznym określonym w dokumencie jest: wzmocnienie zdolności miast i obszarów zurbanizowanych do kreowania zrównoważonego rozwoju i tworzenia miejsc pracy oraz poprawa jakości życia mieszkańców. Cel ten został uszczegółowiony poprzez pięć celów szczegółowych, które określają, że miasto powinno być: konkurencyjne, silne, spójne, zwarte i zrównoważone oraz sprawne. Celami tymi są: 1. Poprawa konkurencyjności i zdolności głównych ośrodków miejskich do kreowania rozwoju, wzrostu i zatrudnienia; 2. Wspomaganie rozwoju subregionalnych i lokalnych ośrodków miejskich, przede wszystkim na obszarach problemowych polityki regionalnej (w tym na niektórych obszarach wiejskich) poprzez wzmacnianie ich funkcji oraz przeciwdziałanie ich upadkowi ekonomicznemu; 3. Odbudowa zdolności do rozwoju poprzez rewitalizację zdegradowanych społecznie, ekonomicznie i fizycznie obszarów miejskich; 90 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 90

92 4. Wspieranie zrównoważonego rozwoju ośrodków miejskich, w tym przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom niekontrolowanej suburbanizacji; 5. Stworzenie warunków dla skutecznego, efektywnego i partnerskiego zarządzania rozwojem na obszarach miejskich, w tym w szczególności na obszarach metropolitarnych. Cel strategiczny Krajowej Polityki Miejskiej jest spójny z założeniami procesu rewitalizacji. Ponadto dokument ten koncentruje się na wzajemnie przenikających się wątkach tematycznych: kształtowanie przestrzeni, partycypacja społeczna, transport i mobilność miejska, niskoemisyjność i efektywność energetyczna, rewitalizacja, polityka inwestycyjna, rozwój gospodarczy, ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu, demografia oraz zarządzanie obszarami miejskimi, których działania są zgodne z założeniami procesu rewitalizacji. Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020 Jest to najważniejszy dokument strategiczny regionu wytyczający cele i kierunki rozwoju Dolnego Śląska na najbliższe lata. W powiązaniu z krajowymi oraz europejskimi dokumentami strategicznymi, ujmuje całość spraw wpływających na kształtowanie sytuacji społeczno-gospodarczej regionu. Celem głównym wyznaczonym w dokumencie jest: nowoczesna gospodarka i wysoka jakość życia w atrakcyjnym środowisku. Przyjęty w SRWD 2020 model rozwoju składa się z dwóch filarów. Pierwszy filar stanowić będzie rozwój przemysłu opartego na najnowocześniejszych technologiach oraz nowoczesnych usługach. Drugi filar opierać się będzie na unikatowych zasobach przyrodniczych, uzdrowiskowych i kulturowych, a także bogatych zasobach naturalnych wspieranych działaniami w sferach: energii, klimatu, krajobrazu i zdrowia. Te dwa filary, tworzące podstawy modelu gospodarczego województwa dolnośląskiego, wymagać będą powiązania i skomunikowania dobrej jakości infrastrukturą techniczną, co pozwoli na zwiększenie znaczenia Dolnego Śląska jako silnego regionu gospodarczego. W Strategii zostały wyznaczone następujące cele rozwoju: 1. Rozwój gospodarki opartej na wiedzy; 2. Zrównoważony transport i poprawa dostępności transportowej; 3. Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP; 4. Ochrona środowiska naturalnego, efektywne wykorzystanie zasobów oraz dostosowanie do zmian klimatu i poprawa poziomu bezpieczeństwa; 5. Zwiększenie dostępności technologii komunikacyjno-informacyjnych; 6. Wzrost zatrudnienia i mobilności pracowników; 91 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 91

93 7. Włączenie społeczne, podnoszenie poziomu i jakości życia; 8. Podniesienie poziomu edukacji, kształcenie ustawiczne. Osiągnięcie założonych w Strategii celów, będzie możliwe dzięki skupieniu prowadzonych działań w ośmiu kluczowych grupach, nazwanych Makrosferami, skierowanych na wzmocnienie rozwoju gospodarczego Dolnego Śląska i kierunkujących racjonalny dobór przedsięwzięć. W ramach Makrosfer zostały określone priorytety, korzyści, kryteria oraz przedsięwzięcia, w które wpisuje się także bezpośrednio lub pośrednio Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata W Makrosferze Rozwój Obszarów Miejskich i Wiejskich zostało wyznaczone przedsięwzięcie nr (Wspieranie działań na rzecz rewitalizacji zabytkowych zespołów urbanistycznych i najcenniejszych obiektów architektury), natomiast w sferze Turystyka przedsięwzięcie nr (Odbudowa i renowacja architektury zdrojowej, w tym m.in. pijalni wód oraz rewitalizacji parków i adaptacja na cele uzdrowiskowe obiektów o wysokim potencjale rozwojowym). Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego Celem strategicznym RPO WD jest: poprawa konkurencyjności gospodarczej, spójności społecznej i dostępności przestrzennej województwa przy zrównoważonym wykorzystaniu specyficznych cech potencjału gospodarczego i kulturowego regionu oraz przy pełnym poszanowaniu jego zasobów przyrodniczych. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez podniesienie konkurencyjności i innowacyjności gospodarki, poprawę atrakcyjności inwestycyjnej ośrodków miejskich i usprawnienie powiązań między nimi, zwiększenie atrakcyjności osiedleńczej i turystycznej oraz przełamywanie barier strukturalnych na obszarach o niższym potencjale rozwojowym. W ramach Programu zostało sformułowanych jedenaście osi priorytetowych: 1. Przedsiębiorstwa i innowacje 2. Technologie informacyjno-komunikacyjne 3. Gospodarka niskoemisyjna 4. Środowisko i zasoby 5. Transport 6. Infrastruktura spójności społecznej 7. Infrastruktura edukacyjna 8. Rynek pracy 9. Włączenie społeczne 92 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 92

94 10. Edukacja 11. Pomoc techniczna Proces rewitalizacji wpisuje się bezpośrednio w priorytet inwestycyjny 6.3. RPO WD: Rewitalizacja zdegradowanych obszarów. Działania RPO WD, w których możliwe jest uzyskanie preferencji za realizację projektu rewitalizacyjnego: 1.3 Rozwój przedsiębiorczości (EFRR) 3.3 Efektywność energetyczna w budynkach użyteczności publicznej i sektorze mieszkaniowym (EFRR) 3.4 Wdrażanie strategii niskoemisyjnych (EFRR) 4.3 Dziedzictwo kulturowe (EFRR) 5.2 System transportu kolejowego (EFRR) 6.1 Inwestycje w infrastrukturę społeczną (EFRR) 8.2 Wsparcie osób poszukujących pracy (EFS) 8.3 Samozatrudnienie, przedsiębiorczość oraz tworzenie nowych miejsc pracy (EFS) 9.1 Aktywna integracja (EFS) 9.2 Dostęp do wysokiej jakości usług społecznych (EFS) 9.4 Wspieranie gospodarki społecznej (EFS) Program rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu polkowickiego na lata Program rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu polkowickiego na lata to dokument będący odpowiedzią na potrzeby mieszkańców powiatu oraz zmiany uwarunkowań społeczno-gospodarczych wewnątrz powiatu, jak i w jego otoczeniu. Kierunki rozwoju zostały określone w trzech zasadniczych sferach funkcjonowania powiatu społeczeństwo, gospodarka, środowisko. Cel główny omawianego dokumentu brzmi: Powiat polkowicki miejscem szczególnej dbałości o jakość życia mieszkańców oraz dynamiczny i zrównoważony rozwój gospodarczy realizowany w oparciu o aktywny kapitał ludzki i społeczny. Cele szczegółowe i zadania im przyporządkowane zostały sformułowane w czterech priorytetach rozwojowych: Priorytet rozwoju Nr I: Dynamiczny kapitał ludzki Priorytet rozwoju Nr II: Konkurencyjna gospodarka powiatu polkowickiego Priorytet rozwoju Nr III: Aktywny kapitał społeczny 93 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 93

95 Priorytet rozwoju Nr IV: Wysoka jakości życia mieszkańców oraz usług publicznych świadczonych w powiecie Cele i zadania przewidziane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice wpisują się w cele wypracowane w ramach Programu rozwoju społecznogospodarczego powiatu polkowickiego na lata Cele przewidziane w ramach Programu zorientowane są bowiem na: aktywne wspieranie zasobów ludzkich funkcjonujących na rynku pracy, aktywizację w oparciu o mechanizmy ekonomii społecznej (Cel 2. Aktywne wsparcie zasobów ludzkich funkcjonujących na powiatowym rynku pracy, priorytet nr I), kształtowanie polityki zatrudnienia w oparciu o zasoby lokalne (Cel 4. Kształtowanie postaw przedsiębiorczych, priorytet nr II), włączenie osób zmarginalizowanych lub zagrożonych marginalizacją w życie społeczne i zawodowe (Cel 6. Rozwój i uspołecznienie systemów włączenia środowisk zagrożonych marginalizacją, priorytet III), podejmowanie działań sprzyjających aktywizacji społecznej mieszkańców i organizacji funkcjonujących na terenie gminy (Cel 7. Wzmocnienie mechanizmów partycypacji społecznej, priorytet III), podtrzymanie i wzmocnienie tożsamości lokalnej (Cel 8. Wzmocnienie tożsamości lokalnej, priorytet III), ochronę środowiska przyrodniczego (Cel 9. Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu polkowickiego, priorytet III) oraz modernizacje i podnoszenie dostępności obiektów użyteczności publicznej (Cel 12. Rozwój bazy powiatowych obiektów użyteczności publicznej, priorytet IV). Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Polkowickiego na lata Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych to jeden z najważniejszych dokumentów realizacji polityki społecznej, w którym zidentyfikowane zostały najważniejsze obszary problemowe. W związku z tym sformułowanych zostało szereg działań mających na celu podniesienie jakości życia mieszkańców i eliminację dysproporcji społecznych, co jest częścią sformułowanej misji, będącej wyrazem dalekosiężnych zamierzeń i aspiracji powiatu polkowickiego. Najważniejszym zadaniem w ramach prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji dla Gminy Polkowice była delimitacja obszarów kryzysowych, w głównej mierze w oparciu o problemy społeczne. Priorytetowym zadaniem jest więc rozwiązanie tych problemów, co w dalszej kolejności przełoży się na usprawnienie funkcjonowania pozostałych obszarów strategicznych gminy. 94 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 94

96 Podczas prac nad opracowaniem Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Polkowickiego zdiagnozowano niską aktywność obywatelską mieszkańców powiatu. Jednym ze sposobów na rozwiązanie tego problemu na być dążenie do podejmowania działań edukacyjnych (edukacja obywatelska) oraz zachęcanie do angażowania się w życie publiczne. Jest to bardzo ważna kwestia, ponieważ aktywność obywatelska odgrywa istotną rolę dla sprawnego i efektywnego funkcjonowania każdej jednostki samorządowej. Lokalny Program Rewitalizacji dla miasta Polkowice wpisuje się w cele Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Polkowickiego, a w szczególności: Cel strategiczny 2. Poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych (cele operacyjne: 1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, 2. Integracja społeczna osób niepełnosprawnych, 3. Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych) zadania przewidziane w ramach LPR przewidują m.in. przystosowanie obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych, poprawę dostępności do usług społecznych, aktywizację osób biernych, organizowanie różnego rodzaju spotkań integracyjnych czy przeciwdziałanie wykluczeniu osób niepełnosprawnych z życia społecznego; Cel strategiczny 3. Poprawa sytuacji osób bezrobotnych (cel operacyjny 2. Rozwijanie oferty edukacyjnej dla osób bezrobotnych związanej z dostosowaniem ich kwalifikacji do potrzeb rynku pracy) w ramach zaplanowanych działań przewiduje się m.in. aktywizację osób bezrobotnych, podnoszenie kwalifikacji zawodowych osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy, organizacje szkoleń i staży; Cel strategiczny 4. Zwiększanie bezpieczeństwa młodzieży w związku z korzystaniem z Internetu (cel operacyjny 3. Tworzenie atrakcyjnych form spędzania przez młodzież wolnego czasu przy aktywnym współudziale młodzieży) realizacja tego celu znajduje odzwierciedlenie w projekcie pn.: Szansa, który ma na celu udzielenie uczniom z obszaru objętego rewitalizacją wsparcia specjalistycznego w zakresie pokonywania trudności i rozwoju cech osobistych. Jest to odpowiedź na m.in. zjawisko określona mianem fejsbukizacji ; Cel strategiczny 6. Poprawa sytuacji osób starszych (cele operacyjne: 1. Podnoszenie poziomu świadomości społeczeństwa powiatu polkowickiego w zakresie potrzeb osób starszych i sposobów ich zaspokajania oraz rozwój integracji międzypokoleniowej, 4. Zwiększenie dostępności do różnych form specjalistycznej opieki zdrowotnej dla osób starszych) duża część zaplanowanych zadań 95 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 95

97 uwzględnia w swoich założeniach potrzeby osób starszych przystosowanie infrastruktury do osób starszych, integracja międzypokoleniowa, pokonywanie barier technologicznych czy zapewnienie opieki gerontologicznej. Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego na lata Wysoki poziom bezpieczeństwa to jeden z czynników gwarantujących wysoką jakość życia oraz rozwój społeczny, a więc jego zapewnienie to jedno z kluczowych zadań jednostki samorządowej. Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego to narzędzie wspierające realizację ustawowych działań w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Głównym celem Programu jest: utrzymanie dotychczasowego wysokiego poziomu poczucia bezpieczeństwa mieszkańców powiatu polkowickiego, troska o ich osobiste bezpieczeństwo i mienie, dalsze ograniczenie przestępczości i innych zagrożeń. Na obszarach przeznaczonych do rewitalizacji zdiagnozowano wysoki poziom przestępczości w szczególności na obszarach A i B. W ramach LPR zaplanowano zadania tj. budowa lub modernizacja oświetlenia czy montaż monitoringu miejskiego, które mają na celu wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa na terenie miasta Polkowice, a w szczególności na obszarach o najwyższym wskaźniku przestępczości. Działania te są zgodne z celem pośrednim 2. (Wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców Powiatu) Powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego. Strategia Rozwoju Zrównoważonego Gminy Polkowice na lata Strategia rozwoju gminy jest dokumentem, który w jasny sposób wskazuje kierunki, w jakich powinna zmierzać gmina, aby zapewnić sobie stały, zrównoważony rozwój, a jednocześnie dbać o polepszanie warunków życia mieszkańców. Wizją gminy Polkowice wyznaczoną w dokumencie jest: Gmina Polkowice, gminą stanowiącą jedno z regionalnych centrów rozwoju społeczno-gospodarczego. Bazującą na dynamicznie rozwijającej się, konkurencyjnej, polifunkcyjnej, globalnie i lokalnie zintegrowanej, kreatywnej i innowacyjnej gospodarce, tworzącej bogaty, lokalny rynek pracy. Charakteryzującą się równowagą i nadwyżką infrastrukturalną. O wysokim potencjale kapitału ludzkiego i społecznego, kreowanego przez inteligentne, lokalne systemy opieki, edukacji, nauki, kultury, 96 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 96

98 sportu, rekreacji, mieszkalnictwa, służby zdrowia, pomocy i integracji społecznej. Chroniącą i tworzącą lokalne, unikalne, cenne wartości kulturowe. Korzystającą z nowoczesnych metod perspektywicznego zarządzania publicznego. Rozwijającą się w efekcie w sposób zrównoważony, zapewniający wysoką jakość życia mieszkańców, atrakcyjne warunki gospodarowania, wysoką jakość przestrzeni i dobry stan zasobów środowiska naturalnego. Osiągnięcie wizji zapewni realizacja następujących celów strategicznych i operacyjnych: 1. Rozwijamy gospodarkę zmieniając jej strukturę 1.1.Dynamiczna, konkurencyjna, innowacyjna, sieciowa, polifunkcyjna gospodarka; 1.2.Bogaty, lokalny rynek pracy i aktywność społeczności lokalnej na subregionalnym rynku pracy 1.3.Wykształcone, ponadlokalne funkcje turystyczno-rekreacyjne; 1.4.Nadwyżka i równowaga infrastrukturalna; 2. Mieszkańcy są najważniejsi 2.1.Upowszechniony, integrujący sport i rekreacja; 2.2.Kreatywne, elastyczne systemy opieki, edukacji i nauki; 2.3.Inteligentne systemy pomocy i integracji społecznej; 2.4.Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego i poczucia bezpieczeństwa publicznego; 2.5.Strategiczne zarządzanie rozwojem lokalnym i efektywna administracja oraz jednostki gminny; 2.6.Dostępna podstawowa oraz specjalistyczna opieka i prewencja zdrowotna; 2.7.Twórcza, integrująca kultura oraz chronione lokalne wartości kulturowe; 2.8.Nowoczesne mieszkalnictwo i zintegrowana komunikacja publiczna; 3. Środowisko naszym bogactwem 3.1.Skuteczna ochrona środowiska naturalnego; 3.2.Wdrożone systemy gospodarki odpadami; 3.3.Zrewitalizowane i ukształtowane zasoby środowiska naturalnego; 3.4.Dostępna informacja o środowisku i powszechne kompetencje w zakresie jego ochrony. Proces rewitalizacji wpisuje się bezpośrednio w następujące zadania strategiczne zapisane w Strategii Rozwoju Zrównoważonego Gminy Polkowice na lata : Budowa i rewitalizacja parków i zieleńców; Rewitalizacja istniejących założeń parkowych; Opracowanie i wdrożenie Gminnego Programu Rewitalizacji. 97 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 97

99 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Polkowice na lata Jest to dokument programowy, który służy ukierunkowaniu działań samorządu w dłuższej perspektywie czasowej na zapobieganie i przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom społecznym. Określone w nim działania ukierunkowane są na rozwiązywanie problemów społecznych w sposób zintegrowany przez różne organizacje i instytucje sektorów życia publicznego. Misją, określoną w dokumencie jest: Gmina Polkowice zintegrowany i spójny system polityki społecznej realizowanej poprzez wspólne działania administracji rządowej, samorządowej, partnerów społecznych i organizacji pozarządowych na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, integracji społecznej i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. W związku z faktem, że założenia Lokalnego Programu Rewitalizacji dla miasta Polkowice mają na celu przede wszystkim rozwiązanie problemów społecznych, są one spójne z celami strategicznymi Strategii: 1. Wysoki poziom bezpieczeństwa zdrowotnego społeczności lokalnej; 2. Wysoki poziom kapitału społecznego; 3. Wysoki poziom kapitału ludzkiego; 4. Wysoki poziom bezpieczeństwa zbiorowego i indywidualnego; 5. Wysoki poziom postaw obywatelskich członków społeczności lokalnej. 6. Wysoki poziom sprawności organizacyjnej gminnego systemu prewencji i rozwiązywania problemów społecznych. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Polkowice/Program Ograniczenia Niskiej Emisji dla miasta Polkowice na lata Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Polkowice jest dokumentem strategicznym, w którym określone zostały działania mające na celu poprawę jakości powietrza na terenie gminy, co jest głównym celem omawianego dokumentu. Celem strategicznym, określonym w dokumencie, jest Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20,5% i poprawa jakości powietrza na terenie Gminy Polkowice, natomiast cele szczegółowe to: Poprawa efektywności energetycznej; Zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych; Ograniczenie emisji z transportu; Ograniczenie niskiej emisji do powietrza z obszaru gminy. 98 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 98

100 Podczas prac nad dokumentem zdiagnozowane zostały cztery obszary problemowe: budownictwo (ukierunkowanie na poprawę efektywności energetycznej budynków na terenie gminy Polkowice), transport (zmniejszenie liczby osób poruszających się samochodami osobowymi oraz poprawa infrastruktury drogowej), jakość powietrza (ograniczenie stężenia pyłu PM10 i benzo(a)pirenu) i energetyka (modernizacja oświetlenie i rozwój odnawialnych źródeł energii). W Planie Gospodarki Niskoemisyjnej zaplanowano również szereg zadań inwestycyjnych i nie inwestycyjnych, które mają przyczynić się do osiągnięcia założonych celów, a tym samym do poprawy jakości życia na terenie gminy Polkowice. Ich realizacja pozwoli na redukcję zużycia energii w gminie o MWh i na ograniczenie emisji o Mg CO 2e. Założenia Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice i Planu Gospodarki Niskoemisyjnej są ze sobą spójne, ponieważ zaplanowane działania będą przebiegały zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, w tym także ochrony środowiska przyrodniczego. W LPR przewidziane zostały także zadania z zakresu gospodarki niskoemisyjnej jak np. termomodernizacje, wymiana oświetlenia czy przebudowa ciągów pieszo-jezdnych. Dodatkowo celem jednego z zadań wypracowanych w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji jest podnoszenie świadomości mieszkańców z zagrożeń wynikających z niskiej emisji oraz udzielanie pomocy w pozyskiwaniu środków na podnoszenie efektywność energetycznej budynków jednorodzinnych i rozwój odnawialnych źródeł energii. Działanie to ma być swojego rodzaju kontynuacją realizacji Programu Ograniczenia Niskiej Emisji dla miasta Polkowice na lata Program ten został opracowany w celu realizacji postanowień Sejmiku Województwa Dolnośląskiego o konieczności przyjęcia programów ochrony powietrza dla stref, na terenie województwa dolnośląskiego, w których przekroczone zostały normy jakości powietrza (przekroczenie norm dla strefy lubińsko-polkowickiej). Celem wspomnianego Programu jest zaplanowanie osiągniecia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 na obszarze miasta Polkowice do końca roku 2020, a realizacja zadań zaplanowanych w ramach Programu ma przyczynić się do ograniczenia niskiej emisji z sektora komunalno-bytowego w Polkowicach. VI. MECHANIZMY ZAPEWNIENIA KOMPLEMENTARNOŚCI 99 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 99

101 1. Komplementarność problemowa L.p. 1. Projekty Problemy Rewitalizacja zabytkowego parku na os. Polkowice Dolne w Polkowicach Wysoki poziom ubóstwa, zagrożenie wykluczeniem społecznym Angażowanie do udziału w organizowanych pracach społecznie użytecznych; angażowanie mieszkańców w pielęgnację terenów zielonych; Tabela 20. Komplementarność problemowa Wysoki poziom bezrobocia, w tym długotrwałego/ niskie kwalifikacje zawodowe Utworzenie nowych miejsc pracy; Wysoki poziom przestępczości Negatywne trendy demograficzne m.in. odpływy ludności, starzenie się społeczeństwa Zły stan przestrzennofunkcjonalny Sposoby rozwiązania zdiagnozowanych problemów Lista A Budowa oświetlenia, montaż, instalacja monitoringu miejskiego; Utworzenie przestrzeni publicznej sprzyjającej integracji międzypokoleniowej, utworzenie obszaru dla hippiki podniesienie atrakcyjności obszarów zdegradowanych wyznaczonych do rewitalizacji; Wprowadzenie funkcji rekreacyjnowypoczynkowej zagospodarowanie przestrzeni publicznej, instalacja obiektów małej architektury, poprawa układu komunikacyjnego, utworzenie placu zabaw; Degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych Usunięcie prowizorycznych, niefunkcjonalnych obiektów budowlanych, utworzenie budynku gospodarczego; Zagrożenia środowiska naturalnego Zainstalowanie systemu oczyszczania cieków wodnych, pielęgnacja terenów zielonych; 100 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 100

102 L.p. Projekty Problemy Wysoki poziom ubóstwa, zagrożenie wykluczeniem społecznym Wysoki poziom bezrobocia, w tym długotrwałego/ niskie kwalifikacje zawodowe Wysoki poziom przestępczości Negatywne trendy demograficzne m.in. odpływy ludności, starzenie się społeczeństwa Zły stan przestrzennofunkcjonalny Sposoby rozwiązania zdiagnozowanych problemów Degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych Zagrożenia środowiska naturalnego 2. Rewitalizacja otoczenia Polkowickiego Centrum Usług Zdrowotnych Zaangażowanie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, działających w ramach ekonomii społecznej w prace porządkowe, zwiększenie dostępności do placówki ochrony zdrowia; Zaangażowanie bezrobotnych, działających w ramach ekonomii społecznej w prace porządkowe, - Zagospodarowanie terenu wokół placówki - utworzenie miejsca o charakterze rekreacyjnym, sprzyjającego spotkaniom mieszkańców, zwiększenie integracji; Rozbudowa układu komunikacyjnego, zagospodarowanie terenu wokół placówki; Modernizacja budynku zagospodarowanie patio wewnątrz budynku na poczekalnię dla pacjentów/miejsce na organizację różnego rodzaju wykładów; - 3. Rewitalizacja budynku Przychodni Lekarskiej Zwiększenie dostępności do placówki dla osób niepełnosprawnych; - - Zwiększenie dostępności obiektu dla osób starszych; Przystosowanie obiektu do potrzeb osób niepełnosprawnych; Modernizacja budynku celem likwidacji barier architektonicznych; S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 101

103 L.p Projekty Problemy Rewitalizacja północnego pierścienia Starego Miasta Rewitalizacja skweru na osiedlu Sienkiewicza Rewitalizacja terenów zieleni przy ul. Dąbrowskiego na odcinku od ul. Sucharskiego do Wojska Polskiego Wysoki poziom ubóstwa, zagrożenie wykluczeniem społecznym Zwiększenie integracji społecznej mieszkańców obszarów; Utworzenie miejsca integracji dla osób z różnych grup społecznych, zmniejszenie izolacji społecznej i samotności; Przywrócenie funkcji rekreacyjnej zwiększenie atrakcyjności obszaru do spędzania wolnego czasu poprawa kontaktów społecznych; Wysoki poziom bezrobocia, w tym długotrwałego/ niskie kwalifikacje zawodowe Utworzenie nowych miejsc pracy; - Wysoki poziom przestępczości Negatywne trendy demograficzne m.in. odpływy ludności, starzenie się społeczeństwa Zły stan przestrzennofunkcjonalny Sposoby rozwiązania zdiagnozowanych problemów - Modernizacja oświetlenia, zainstalowanie monitoringu; - - Utworzenie nowego miejsca sprzyjającego integracji mieszkańców, rozbudowanie oferty kulturalnej i edukacyjnej; Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa osób mieszkających na osiedlu, wyodrębnienie sfer wypoczynku i aktywności; Zmniejszenie zjawiska wandalizmu, podniesienie poczucia bezpieczeństwa; Poprawa stanu układu komunikacyjnego, terenów wypoczynkowych, rewaloryzacja zieleni, instalacje elementów małej architektury; Przebudowa ciągów pieszo-jezdnych; Poprawa jakości przestrzeni parkowej, przebudowa układu komunikacyjnego wraz z utworzeniem ciągu spacerowego, zagospodarowanie terenów zielonych; Degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych Adaptacja zbytkowego wiatraka na cele kulturalne, edukacyjne, gospodarcze; Zagrożenia środowiska naturalnego - - Poprawa stanu obiektu gastronomicznego, tzw. Beczka ; - Wprowadzenie nowych nasadzeń zadrzewień; 102 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 102

104 L.p Projekty Problemy Rewitalizacja wnętrz osiedlowych na Osiedlu Sienkiewicza Utworzenie Centrum Integracji i Aktywizacji LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY POLKOWICE Wysoki poziom ubóstwa, zagrożenie wykluczeniem społecznym Wysoki poziom bezrobocia, w tym długotrwałego/ niskie kwalifikacje zawodowe Wysoki poziom przestępczości Podejmowanie działań mających na celu integracje i aktywizację mieszkańców organizacja szkoleń, warsztatów, spotkań integracyjnych; Organizacja punktu doradztwa zawodowego oraz szkoleń z zakresu aktywizacji zawodowej; 9. Monitoring miejski Integracja międzypokoleniowa Przełamywanie barier (w tym technologicznych) i stereotypów międzypokoleniowych; Negatywne trendy demograficzne m.in. odpływy ludności, starzenie się społeczeństwa Zły stan przestrzennofunkcjonalny Sposoby rozwiązania zdiagnozowanych problemów - Montaż kamer monitoringu; - - Lista B Zwiększenie atrakcyjności osiedla i tym samym zachęcanie do zamieszkania na jego terenie; Zapewnienie równego dostępu do usług społecznych, w tym głównie dla osób starszych i niepełnosprawnych; Zwiększenie bezpieczeństwa na obszarach przeznaczonych do rewitalizacji; Włączenie społeczne poprzez organizację cyklu warsztatów i spotkań osób z różnych grup wiekowych (osób starszych i młodych); Odnowa wnętrz osiedlowych, przekształcenie niefunkcjonalnych, małych placów zabaw na zieleńce i klomby, zwiększenie atrakcyjności większych placów zabaw; - Degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych Zagrożenia środowiska naturalnego - - Zagospodarowanie nieużytkowanych lokali na Centrum Integracji i Aktywizacji; S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 103

105 L.p. 2. Projekty Problemy Rodzicu, masz tę moc! 3. Szansa 4. Lepsze jutro motywowanie osób uzależnionych do podjęcia leczenia Wysoki poziom ubóstwa, zagrożenie wykluczeniem społecznym Włączenie społeczne samotnych rodziców poprzez organizację spotkań integracyjnych i pomoc specjalistyczną; Pomoc uczniom gimnazjum i ich rodzicom w pokonywaniu trudności poprzez organizację warsztatów i terapii indywidualnych; Pomoc osobom dotkniętym chorobą alkoholową w formie warsztatów i terapii indywidualnej; Wysoki poziom bezrobocia, w tym długotrwałego/ niskie kwalifikacje zawodowe Wysoki poziom przestępczości Negatywne trendy demograficzne m.in. odpływy ludności, starzenie się społeczeństwa Zły stan przestrzennofunkcjonalny Sposoby rozwiązania zdiagnozowanych problemów Zapewnienie pomocy rodzinom zmagającymi się z problemami opiekuńczowychowawczymi; Udzielanie specjalistycznego wsparcia uczniom zamieszkującym wyznaczone obszary; Wzmacnianie integracji pomiędzy mieszkańcami, organizowanie pikników rodzinnych i kampanii informacyjnych dotyczących profilaktyki uzależnień; Degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych Zagrożenia środowiska naturalnego S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 104

106 L.p. Projekty Problemy 5. Krok do przodu Aktywni zintegrowani oraz Polkowicki Klub Aktywności i Rozwoju Chcemy oddychać czystym powietrzem Wysoki poziom ubóstwa, zagrożenie wykluczeniem społecznym Pomoc specjalistyczna osobom wychowującym się w rodzinach, w których występują takie problemy jak: choroba alkoholowa, przemoc oraz inne uzależnienia; Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych, pomoc osobom opuszczającym pieczę zastępczą, treningi kompetencji i umiejętności społecznych; Wysoki poziom bezrobocia, w tym długotrwałego/ niskie kwalifikacje zawodowe - Aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych, w tym niepełnosprawnych prowadzenie poradnictwa i wsparcia w zakresie podnoszenia kompetencji i umiejętności społecznozawodowych, uruchomienie indywidualnych ścieżek zawodowych; Wysoki poziom przestępczości Negatywne trendy demograficzne m.in. odpływy ludności, starzenie się społeczeństwa Zły stan przestrzennofunkcjonalny Sposoby rozwiązania zdiagnozowanych problemów Organizowanie spotkań z psychologiem dotyczących radzenia sobie z agresją; kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów; - Zapewnienie wszechstronnego rozwoju osobom wychowującym się w rodzinach dysfunkcyjnych; Organizowanie zajęć terapeutycznych i aktywizujących; Degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych Zagrożenia środowiska naturalnego Zagospodarowanie nieużytkowanych lokali; Edukacja ekologiczna na temat zagrożeń wynikających z niskiej emisji; 105 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 105

107 L.p Projekty Problemy Poprawa zdrowia i komfortu życia starszych, niepełnosprawnych i niesamodzielnych Termomodernizacje budynków mieszkalnych (ul. Chocianowska 33, Kmicica 38, 40 i 42) Przebudowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na os. Dąbrowskiego w Polkowicach Wymiana sieci wodociągowej w ul. Głogowskiej, 11-go Lutego (bud ) w Polkowicach LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY POLKOWICE Wysoki poziom ubóstwa, zagrożenie wykluczeniem społecznym Poprawa jakości i warunków życia osób starszych, niepełnosprawnych, niesamodzielnych, organizacja opieki gerontologicznej; Wysoki poziom bezrobocia, w tym długotrwałego/ niskie kwalifikacje zawodowe Wysoki poziom przestępczości Negatywne trendy demograficzne m.in. odpływy ludności, starzenie się społeczeństwa Zły stan przestrzennofunkcjonalny Sposoby rozwiązania zdiagnozowanych problemów - - Utworzenie Centrum Gerontologii w Polkowicach zapewnienie odpowiedniej opieki osobom starszym; Degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych Zagrożenia środowiska naturalnego Poprawa stanu technicznego budynku mieszkalnych; Poprawa stanu środowiska naturalnego - zwiększenie efektywności energetycznej budynków mieszkalnych; Poprawa stanu środowiska naturalnego poprawa stanu technicznego sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej; Poprawa stanu środowiska naturalnego poprawa stanu technicznego sieci wodociągowej; 106 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 106

108 L.p Projekty Problemy Przebudowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz wymiana przyłączy wody do budynków w ul Kmicica (wnętrze) w Polkowicach Przebudowa ciągów pieszo-jezdnych na os. Sienkiewicza Przebudowa ciągów pieszych Rewaloryzacja parku wraz z budową ciągów pieszych i obiektów małej architektury Wysoki poziom ubóstwa, zagrożenie wykluczeniem społecznym Wysoki poziom bezrobocia, w tym długotrwałego/ niskie kwalifikacje zawodowe Wysoki poziom przestępczości Negatywne trendy demograficzne m.in. odpływy ludności, starzenie się społeczeństwa Zły stan przestrzennofunkcjonalny Sposoby rozwiązania zdiagnozowanych problemów Degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych Zwiększenie bezpieczeństwa modernizacja oświetlenia; Zwiększenie bezpieczeństwa modernizacja oświetlenia; Źródło: Opracowanie własne - - Poprawa stanu technicznego ciągów komunikacyjnych, usunięcie barier architektonicznych Poprawa stanu technicznego ciągów komunikacyjnych, usunięcie barier architektonicznych Poprawa stanu technicznego ciągów komunikacyjnych, usunięcie barier architektonicznych; Zagrożenia środowiska naturalnego Poprawa stanu środowiska naturalnego poprawa stanu technicznego sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej; Zwiększenie znaczenia niskoemisyjnych form transportu; Zwiększenie znaczenia niskoemisyjnych form transportu, rozbudowa kanalizacji deszczowej; Zwiększenie znaczenia niskoemisyjnych form transportu, nasadzenie nowych gatunków roślin; 107 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 107

109 2. Komplementarność przestrzenna Zapewnienie komplementarności przestrzennej między projektami jest niezbędne z perspektywy wykluczenia fragmentaryzacji działań rewitalizacyjnych, skutkujących pozytywnymi efektami jedynie punktowo, nie w obrębie całego obszaru rewitalizacji. Fundamentalne znaczenie w zapewnieniu komplementarności przestrzennej ma koncentracja terytorialna działań, którą przedstawia poniższa rycina. Rysunek 20. Przybliżone lokalizacje zaplanowanych projektów rewitalizacyjnych Źródło: Opracowanie własne. Z uwagi na trudność w określeniu konkretnej lokalizacji realizacji niektórych spośród projektów miękkich, na rycinie nie określono lokalizacji projektów miękkich 1-5 (kolor niebieski) niemniej jednak obszarami wdrażania przedmiotowych przedsięwzięć są podobszary rewitalizacji. Trzeba mieć na uwadze, że oznaczone lokalizacje są przybliżone punkty na rycinie są znakami umownymi. Nie należy interpretować ich, jako lokalizacji punktowych, gdyż większość projektów obejmuje tereny osiedli, parków itp., a więc rozległych przestrzeni. 108 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 108

110 Analizując rozmieszczenie lokalizacji zaplanowanych przedsięwzięć zauważyć należy, że realizacja wszystkich projektów nastąpi w obrębie obszaru rewitalizacji. Dzięki temu zapewniona zostanie maksymalna koncentracja zaplanowanych działań na potrzebach rewitalizacyjnych, natomiast beneficjentami efektów będą mieszkańcy obszaru rewitalizacji. Zarówno działania w sferze społecznej, jak i technicznej oraz przestrzennej realizowane będą na obszarze rewitalizacji, wpływając bezpośrednio na warunki bytowe mieszkańców obszaru rewitalizacji oraz ich kapitał społeczny i ludzki. 3. Komplementarność proceduralno-instytucjonalna Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata zawiera katalog przedsięwzięć przewidzianych do wdrożenia, za które odpowiedzialne będą różne podmioty, m.in.: Gmina Polkowice, Powiat Polkowicki, Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach, Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych ZOZ S.A., Straż Miejska, Gimnazjum nr 1 w Polkowicach, Wspólnoty Mieszkaniowe, Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Spółka z o.o. w Polkowicach, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Stowarzyszenie Pomocna Dłoń, Rady Osiedlowe. Również okres realizacji projektów będzie różny, tj. nie będą one realizowane jednocześnie. Z uwagi na fakt, że rewitalizacja jest procesem interdyscyplinarnym, integrującym działania z różnych sfer, niezbędne jest utworzenie szerokiego zespołu, którego członkowie, dzięki doświadczeniu oraz zasobowi wiedzy, będą skutecznie zarządzać Programem Rewitalizacji. Taki zespół został już utworzony w ramach prac przygotowawczych nad Programem był to Zespół ds. Opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata Został on powołany Zarządzeniem Nr 544/15 Burmistrza Polkowic z dnia 2 września 2015 r. i jego skład liczył 14 osób. Na tym fundamencie utworzony zostanie Zespół ds. Wdrażania i Monitoringu Programu Rewitalizacji, w skład którego wchodzić będą osoby z byłego Zespołu ds. Opracowania LPR, pełniące następujące stanowiska: Dyrektor Gabinetu Burmistrza, Dyrektor Wydziału Inwestycji, Remontów i Utrzymania, Dyrektor Wydziału Zdrowia, Spraw Społecznych i Mieszkaniowych, główny specjalista ds. społecznych pełnomocnik ds. osób starszych i niepełnosprawnych, Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska i Obszarów Wiejskich, 109 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 109

111 główny specjalista gminny architekt zieleni, Dyrektor Wydziału Planowania Przestrzennego, Geodezji i Nieruchomości, Dyrektor Wydziału Organizacji Pozarządowych, Dyrektor Przedsiębiorstwa Gospodarki Mieszkaniowej i Komunikacji Miejskiej w Polkowicach, Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego i Funduszy Zewnętrznych, Zastępca Dyrektora Wydziału Rozwoju Gospodarczego i Funduszy Zewnętrznych, inspektorzy ds. współpracy europejskiej i funduszy zewnętrznych. Niemniej istnieje potrzeba poszerzenia składu Zespołu w celu umożliwienia bezpośredniego kontaktu ze społecznościami obszaru rewitalizacji oraz uskutecznienia koordynowania oraz prowadzenia monitoringu programu rewitalizacji. W tym celu w skład Zespołu zostaną włączeni lokalni reprezentanci osiedli, tj. Przewodniczący Rad Osiedli, które wchodzą w skład obszaru rewitalizacji. Pełnią oni funkcje swoistego łącznika między społecznością lokalną a administracją publiczną. Członkowie Zespołu ds. Wdrażania i Monitoringu Programu Rewitalizacji tworzyć będą następujące struktury: Właściwi Zarządcy Programu Rewitalizacji: o Dyrektor Gabinetu Burmistrza, o Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego i Funduszy Zewnętrznych, o Zastępca Dyrektora Wydziału Rozwoju Gospodarczego i Funduszy Zewnętrznych, o inspektorzy ds. współpracy europejskiej i funduszy zewnętrznych; Grono Doradcze ds. Procesu Rewitalizacji: o Dyrektor Wydziału Inwestycji, Remontów i Utrzymania, o Dyrektor Wydziału Zdrowia, Spraw Społecznych i Mieszkaniowych, o główny specjalista ds. społecznych pełnomocnik ds. osób starszych i niepełnosprawnych, o Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska i Obszarów Wiejskich, o główny specjalista gminny architekt zieleni, o Dyrektor Wydziału Planowania Przestrzennego, Geodezji i Nieruchomości, o Dyrektor Wydziału Organizacji Pozarządowych, o Dyrektor Przedsiębiorstwa Gospodarki Mieszkaniowej i Komunikacji Miejskiej w Polkowicach, 110 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 110

112 Reprezentanci Obszarów Problemowych - Przewodniczący Rad Osiedli, które wchodzą w skład obszaru rewitalizacji. Zespół ds. Wdrażania i Monitoringu Programu Rewitalizacji będzie ściśle współpracował z organizacjami pozarządowymi. Jeden z członków zespołu będzie odpowiedzialny za koordynowanie współpracy z tzw. trzecim sektorem. Organizacje pozarządowe będą podejmowały działania na rzecz włączenia mieszkańców w proces rewitalizacji, w szczególności poprzez aktywizowanie społeczeństwa, zachęcanie do podejmowania oddolnych inicjatyw. Będą organizowały mobilne punkty konsultacyjne podczas różnego rodzaju wydarzeń. 4. Komplementarność międzyokresowa Komplementarność międzyokresowa to zapewnienie wzajemnego uzupełniania się zrealizowanych i planowanych do realizacji działań, ukierunkowanych na osiągnięcie podobnego lub tego samego celu, w różnych okresach finansowania. Celem tym jest wyprowadzenie obszarów zdegradowanych ze stanu kryzysowego. Zakłada się więc zachowanie ciągłości programowej, a komplementarność międzyokresowa to dopełnienie przedsięwzięć zrealizowanych np. w poprzednim okresie finansowania działaniami przewidzianymi na okres programowania W poniższej tabeli znajduje się wykaz inwestycji zrealizowanych na terenie miasta Polkowice, współfinansowanych ze środków unijnych, mających charakter rewitalizacyjny. L.p Tabela 21. Wykaz inwestycji zrealizowanych przez gminę Polkowice, mających charakter rewitalizacyjny, współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej Wartość Wartość Źródło Nazwa projektu projektu dofinansowania dofinansowania Zagospodarowanie terenów wokół Gimnazjum Nr 2 w ramach rewitalizacji osiedla Hubala etap II A budowa boiska Zagospodarowanie terenów wokół Gimnazjum Nr 2 w ramach rewitalizacji osiedla Hubala etap II B infrastruktura sportowa i pozostały zakres , , , ,71 Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 111

113 L.p Nazwa projektu Zagospodarowanie przestrzeni publicznej wewnątrz Osiedla Hubala w ramach rewitalizacji Budowa Centralnego Parku Zabaw i Wypoczynku w Polkowicach Budowa przedszkola nr 6 w ramach rewitalizacji osiedla Hubala Utworzenie Regionalnego Centrum Rekreacyjno- Rehabilitacyjnego w Aquapark Polkowice Program Rewitalizacji Społecznej osiedla Hubala w Polkowicach pn.: Dogonić dzisiaj Realizacja programów rozwojowych szkół gimnazjalnych w gminie Polkowice Wykorzystaj swój talent. Upowszechnianie edukacji artystycznej na terenie gminy Polkowice MAM TALENT, MAM PASJĘ. Wyrównywanie szans edukacyjnych polkowickich gimnazjalistów Zmotywowany uczeń w szkole XXI wieku Pomysł na biznes = własna firma Bądź aktywny załóż firmę KOBIETA + BIZNES = SUKCES Ja mam pracę, a dziecko opiekę. Gmina Polkowice wspiera rodziców powracających do pracy. Wartość projektu Wartość dofinansowania , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,71 Źródło dofinansowania Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Kapitał Ludzki 16. Przeciwdziałanie , ,00 Program Operacyjny 112 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 112

114 L.p. 17. Nazwa projektu Wartość projektu Wartość dofinansowania Źródło dofinansowania Innowacyjna Gospodarka wykluczeniu cyfrowemu w gminie Polkowice Projekt Nowe umiejętności nowe możliwości aktywizujący Program Operacyjny osoby korzystające ze , ,19 Kapitał Ludzki wsparcia Ośrodka Pomocy Społecznej w Polkowicach Źródło: Informator: NASZE SUKCESY Projekty realizowane przez gminę Polkowice współfinansowane ze środków Unii Europejskiej Możliwość współfinansowania realizacji inwestycji ze środków unijnych pozytywnie wpłynęła na rozwój miasta i gminy Polkowice. Zrealizowano wiele zadań mających na celu podnoszenie jakości życia mieszkańców, w tym m.in. dużą część z zakresu rewitalizacji osiedla Hubala. Osiedle to, na skutek przeprowadzonych działań, całkowicie zmieniło swój wizerunek. Powstały nowe obiekty sportowe, przedszkole, zrewitalizowano Centralny Park Zabaw i Wypoczynku, zagospodarowano nieużytkowane i zdegradowane przestrzenie publiczne. W efekcie, wizerunek najstarszego osiedla w Polkowicach uległ znacznej poprawie, co pozytywnie wpłynęło na poprawę warunków mieszkających tam osób. Z kolei realizacja projektu pn.: Dogonić dzisiaj przyczyniła się do rewitalizacji społecznej osiedla Hubala, w ramach którego przeprowadzono szereg zajęć mających na celu aktywizację społeczno-zawodową. Kompleksowa rewitalizacja osiedla Hubala w Polkowicach stanowi doskonały przykład dla podejmowania działań z zakresu rewitalizacji w latach kolejnych, które będą stanowiły ich uzupełnienie i kontynuację, przyczyniając się do rozwiązania zdiagnozowanych problemów i wyprowadzenia obszarów zdegradowanych ze stanu kryzysowego. 5. Komplementarność źródeł finansowania Działania zaplanowane do realizacji w ramach procesu rewitalizacji obszarów zdegradowanych w Polkowicach będą finansowane ze środków własnych podmiotu realizującego dany projekt (w tym przede wszystkim środków własnych Gminy Polkowice), jak również z dostępnych środków zewnętrznych. Przewiduje się, że głównym, zewnętrznym źródłem finansowania będą środki unijne, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego 113 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 113

115 Województwa Dolnośląskiego oraz innych programów krajowych. Zakłada się łączenie i uzupełnianie wsparcia ze środków EFRR i EFS. L.p Tabela 22. Wykaz projektów wraz z ich możliwymi źródłami ich finansowania Nazwa projektu REWITALIZACJA ZABYTKOWEGO PARKU NA OS. POLKOWICE DOLNE W POLKOWICACH REWITALIZACJA OTOCZENIA POLKOWICKIEGO CENTRUM USŁUG ZDROWOTNYCH REWITALIZACJA BUDYNKU PRZYCHODNI LEKARSKIEJ REWITALIZACJA PÓŁNOCNEGO PIERŚCIENIA STAREGO MIASTA REWITALIZACJA SKWERU NA OSIEDLU SIENKIEWICZA REWITALIZACJA TERENÓW ZIELENI PRZY UL. DĄBROWSKIEGO NA ODCINKU OD UL. SUCHARSKIEGO DO WOJSKA POLSKIEGO REWITALIZACJA WNĘTRZ OSIEDLOWYCH NA OSIEDLU SIENKIEWICZA UTWORZENIE CENTRUM INTEGRACJI I AKTYWIZACJI Wartość inwestycji Możliwe źródło finansowania Lista A RPO WD ,00 (EFRR) + budżet gminy RPO WD (EFRR) ,00 podmiot realizujący projekt RPO WD (EFRR) ,00 podmiot realizujący projekt RPO WD ,00 (EFRR) + budżet gminy RPO WD ,00 (EFRR) + budżet gminy , , ,00 9. MONITORING MIEJSKI ,00 RPO WD (EFRR) + budżet gminy RPO WD (EFRR) + budżet gminy RPO WD (EFRR, EFS) + budżet gminy RPO WD (EFRR) + budżet gminy Czas realizacji Podmiot realizujący projekt Gmina Polkowice Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych ZOZ S.A. Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych ZOZ S.A Gmina Polkowice Gmina Polkowice Gmina Polkowice Gmina Polkowice Gmina Polkowice Gmina Polkowice/Straż Miejska Polkowice RAZEM ,00 ŁĄCZNA WARTOŚĆ PROJEKTÓW Z LISTY A Lista B RPO WD Gmina 1. Integracja międzypokoleniowa ,00 I-XII Polkowice/Ośrodek 114 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 114

116 L.p. Nazwa projektu Wartość inwestycji 2. Rodzicu, masz tę moc! ,00 3. Szansa ,00 4. Lepsze jutro motywowanie osób uzależnionych do podjęcia leczenia ,00 5. Krok do przodu , Aktywni zintegrowani oraz Polkowicki Klub Aktywności i Rozwoju Chcemy oddychać czystym powietrzem Poprawa zdrowia i komfortu życia starszych, niepełnosprawnych i niesamodzielnych Odnowa wielorodzinnego budynku mieszkalnego przy ul. Chocianowskiej 33 Termomodernizacja budynku mieszkalnego przy ul. Kmicica 38 Termomodernizacja budynku mieszkalnego przy ul. Kmicica 40 Termomodernizacja budynku mieszkalnego przy ul. Kmicica , , , , , , ,00 Możliwe źródło finansowania (EFS) + budżet gminy RPO WD (EFS) + budżet gminy RPO WD (EFS) + budżet gminy RPO WD (EFS) + budżet gminy RPO WD (EFS) + budżet gminy RPO WD (EFS) + budżet powiatu RPO WD (EFS) + budżet gminy Środki własne podmiotu realizującego/ RPO WD (EFS) Środki własne podmiotu realizującego/ RPO WD (EFRR) Środki własne podmiotu realizującego/ RPO WD (EFRR) Środki własne podmiotu realizującego/ RPO WD (EFRR) Środki własne podmiotu realizującego/ RPO WD Czas realizacji I-XII I XII 2017 I-XII 2018 Podmiot realizujący projekt Pomocy Społecznej w Polkowicach Gmina Polkowice/Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach Gmina Polkowice/ Gimnazjum nr 1 w Polkowicach Gmina Polkowice/Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach Gmina Polkowice/Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach Powiat Polkowicki Gmina Polkowice Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych ZOZ S.A. Wspólnota Mieszkaniowa Wspólnota Mieszkaniowa Wspólnota Mieszkaniowa Wspólnota Mieszkaniowa 115 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 115

117 L.p Nazwa projektu Przebudowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na os. Dąbrowskiego w Polkowicach Wymiana sieci wodociągowej w ul. Głogowskiej, 11-go Lutego (bud ) w Polkowicach Przebudowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz wymiana przyłączy wody do budynków w ul. Kmicica (wnętrze) w Polkowicach Przebudowa ciągów pieszojezdnych na os. Sienkiewicza Wartość inwestycji , , , , Przebudowa ciągów pieszych , Rewaloryzacja parku wraz z budową ciągów pieszych i obiektów malej architektury ,00 Możliwe źródło finansowania (EFRR) RPO WD (EFRR) + budżet gminy RPO WD (EFRR) + budżet gminy RPO WD (EFRR) + budżet gminy RPO WD (EFRR) + budżet gminy RPO WD (EFRR) + budżet gminy RPO WD (EFRR) + budżet gminy Czas realizacji Podmiot realizujący projekt Gmina Polkowice/ Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach Gmina Polkowice/ Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach Gmina Polkowice/ Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach Gmina Polkowice Gmina Polkowice Gmina Polkowice RAZEM ,00 ŁĄCZNA WARTOŚĆ PROJEKTÓW Z LISTY B ŁĄCZNA WARTOŚĆ PROJEKTÓW RAZEM ,00 (Z LISTY A i B) Źródło: Opracowanie własne na podstawie zebranych kart projektów Łączna wartość projektów zaplanowanych do realizacji w ramach listy A wynosi ,00 zł, natomiast listy B zł. Podsumowując, łączna wartość wszystkich projektów zaplanowanych do realizacji w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata wynosi ,00 zł. 116 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 116

118 VII. REALIZACJA ZASADY PARTNERSTWA I PARTYCYPACJI Efektywność rewitalizacji może zapewnić wspólne skoordynowane programowanie tego procesu przez ekspertów, mieszkańców i inne zainteresowane podmioty. Współpraca interesariuszy na rzecz odnowy miasta jest zasadna z uwagi na potrzebę poznania danego obszaru we wszystkich jego aspektach. Słowo "miasto" jest niezwykle pojemne, mieści w sobie: przestrzeń, kubaturę, infrastrukturę techniczną, ale przede wszystkim mieszkańców, którym wyżej wymienione elementy służą. Mieszkańcy wchodzą we wzajemne relacje, są przedsiębiorczy, albo wręcz przeciwnie - dotknięci problemami. Degradację przestrzeni można zinwentaryzować, natomiast problemy społeczne są zjawiskiem, które nie zawsze jest odnotowane w statystykach. Problemy: przemocy w rodzinie, ubóstwa, choroby, nieporadności życiowej często są ukrywane przez osoby nimi dotknięte z powodu wstydu, obawy przed odrzuceniem. Przemoc powoduje cierpienie, upokarza, rodzi nienawiść. Lokalny Program Rewitalizacji to dokument, w którym programuje się proces rewitalizacji, wskazuje obszary, na których konieczne jest podejmowanie interwencji, a także planuje się podstawowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne. Proces rewitalizacji jest procesem wielowymiarowym, którego niezbędnym elementem jest zaangażowanie jak największego grona interesariuszy, co pozwoli na kompleksowe rozwiązanie zdiagnozowanych problemów i wyprowadzenie obszaru z sytuacji kryzysowej. Programowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice przebiegało wieloetapowo: 1. Powołanie Zespołu ds. opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata Zarządzenie nr 544/15 Burmistrza Polkowic z dnia 2 września 2015 r. W skład Zespołu wchodziły osoby zajmujące następujące stanowiska: Dyrektor Gabinetu Burmistrza, Dyrektor Wydziału Inwestycji, Remontów i Utrzymania, Dyrektor Wydziału Zdrowia, Spraw Społecznych i Mieszkaniowych, główny specjalista ds. społecznych pełnomocnik ds. osób starszych i niepełnosprawnych, Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska i Obszarów Wiejskich, doradca ds. obszarów wiejskich, główny specjalista gminny architekt zieleni, 117 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 117

119 Dyrektor Wydziału Planowania Przestrzennego, Geodezji i Nieruchomości, Dyrektor Wydziału Organizacji Pozarządowych, Dyrektor Przedsiębiorstwa Gospodarki Mieszkaniowej i Komunikacji Miejskiej w Polkowicach, Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego i Funduszy Zewnętrznych, Zastępca Dyrektora Wydziału Rozwoju Gospodarczego i Funduszy Zewnętrznych, inspektorzy ds. współpracy europejskiej i funduszy zewnętrznych. 2. Spotkanie Zespołu z ekspertami zewnętrznymi 16 września 2015 r. o godz. 12:00 w Sali Urzędu Gminy Polkowice odbyło się spotkanie Zespołu ds. opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata z ekspertami zewnętrznymi, podczas którego ustalona i omówiona została metodologia opracowania dokumentu. Wytyczono cele pracy, określono kryteria delimitacji obszarów zdegradowanych oraz wyboru obszarów do rewitalizacji. 3. Zaangażowanie podmiotów w proces delimitacji obszarów zdegradowanych Na etapie planowania procesu rewitalizacji interdyscyplinarny Zespół ds. opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata aktywnie uczestniczył w prowadzonych pracach. Pozyskano dane niezbędne do delimitacji obszarów zdegradowanych z następujących podmiotów/instytucji: Urząd Gminy Polkowice, Powiatowy Urząd Pracy w Polkowicach, Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach, Komenda Powiatowa Policji w Polkowicach, Straż Miejska Polkowice. Zespół utrzymywał również kontakt (wywiady/konsultacje) m.in. z przedstawicielami jednostek organizacyjnych gminy, podmiotów sektora prywatnego, organizacji pozarządowych itp. 4. Konsultacje społeczne Podstawowym instrumentem zapewniającym partycypację społeczną na etapie tworzenia Lokalnego Programu Rewitalizacji było spotkanie konsultacyjne. Dnia 27 listopada 2015 r. burmistrz Polkowic wydał obwieszczenie w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych dotyczących opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji. Spotkanie przeprowadzono dnia 7 grudnia 2015 r. o godz. 12:00 w sali Urzędu Gminy Polkowice. Oprócz oficjalnego obwieszczenia, o spotkaniu poinformowano również za pośrednictwem strony internetowej Gminy Polkowice, a także poprzez zaprojektowane w tym celu plakaty. 118 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 118

120 Ponadto rozesłano ponad 50 imiennych zaproszeń, których adresatami byli m.in. radni, przewodniczący rad osiedli, dyrektorzy jednostek organizacyjnych gminy i wydziałów Urzędu Gminy oraz członkowie zespołu ds. opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice. Celem przedmiotowego spotkania było przedstawienie wyników przeprowadzonych analiz oraz poznanie opinii mieszkańców na temat obszarów problemowych i występujących w mieście problemów, a także uzyskanie jak największej liczby spostrzeżeń i uwag na temat opracowywanego dokumentu. Po spotkaniu umożliwiono interesariuszom zgłaszanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych za pośrednictwem udostępnionego na stronie internetowej Gminy Polkowice formularza karty projektu rewitalizacyjnego. Termin zgłaszania projektów ustalono na 8 stycznia 2016 r. 5. Wyniki prac Zespołu Zespół ds. opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata pozostawał w stałym kontakcie z interesariuszami procesu rewitalizacji - rozmowy, wywiady, spotkania z przedstawicielami organizacji pozarządowych, jednostek organizacyjnych, sektora prywatnego, lokalnymi liderami, mieszkańcami miasta w efekcie przyczyniły się do zaangażowania w proces programowania rewitalizacji licznych podmiotów. Współuczestnictwo w realizacji projektów rewitalizacyjnych zadeklarowali m.in.: Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych ZOZ S.A. (w zakresie rewitalizacji budynku Przychodni Lekarskiej i otoczenia Polkowickiego Centrum Usług Zdrowotnych, poprawy zdrowia i komfortu życia starszych, niepełnosprawnych i niesamodzielnych oraz współpraca przy realizacji takich projektów jak: Rodzicu, masz tę moc, Lepsze jutro motywowanie osób uzależnionych do podjęcia leczenia); Straż Miejska (w zakresie rozbudowy miejskiego monitoringu); Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach (w zakresie realizacji projektów przyczyniających się do zmniejszania zjawiska wykluczenia społecznego czy zwiększania integracji międzypokoleniowej); Świetlice Środowiskowe (współpracujące z OPS przy realizacji projektu Rodzicu, masz tę moc! ); Gimnazjum nr 1 w Polkowicach (realizacja projektu Szansa ); 119 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 119

121 Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Stowarzyszenie Pomocna Dłoń, Rady Osiedlowe (współpraca przy realizacji projektu Lepsze jutro motywowanie osób uzależnionych do podjęcia leczenia); Powiat Polkowicki (projekt Aktywni zintegrowani oraz Polkowicki Klub Aktywności i Rozwoju); Wspólnoty Mieszkaniowe (w zakresie termomodernizacji wielorodzinnych budynków mieszkaniowych); Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Spółka z o.o. w Polkowicach (w zakresie zadań związanych z gospodarką wodno-ściekową). Potrzeba współpracy i dialogu różnych środowisk jest istotna nie tylko na etapie opracowania LPR, ale szczególnie na etapie jego wdrażania i oceny. Dlatego też należy podjąć działania na rzecz zaangażowania w realizację procesu rewitalizacji zarówno podmiotów zinstytucjonalizowanych jak i mieszkańców, w szczególności osoby z grup wymagających wsparcia. Współpraca decydentów miejskich i organizacji społecznych będzie ukierunkowana na zaangażowanie możliwie szerokiego grona mieszkańców. W tym celu powołany zostanie Zespół ds. Rewitalizacji. Skład i podział obowiązków Zespołu został opisany w rozdziale Wdrażanie i monitoring. Jeden członek Zespołu odpowiedzialny będzie za współpracę z tzw. trzecim sektorem. Rolą organizacji pozarządowych będzie włączanie mieszkańców w przedsięwzięcia rewitalizacyjne, zarówno na etapie ich planowania jak i realizacji. Jakość życia mieszkańców jest ściśle powiązana z jakością przestrzeni - zarówno materialnej jak i społecznej. Należy zatem podejmować inicjatywy na rzecz wspólnej pracy mieszkańców i poprawy relacji społecznych. Planowane narzędzia umożliwiające partycypacje społeczne na etapie wdrażania programu rewitalizacji: a) strona internetowa - zamieszczenie LPR, elektroniczne formularze konsultacyjne, bieżące informowanie o postępach wdrażania programu rewitalizacji, możliwość zgłaszania propozycji przedsięwzięć rewitalizacyjnych, kontakt do Zespołu ds. Rewitalizacji b) punkty konsultacyjne - stały punkt konsultacyjny zlokalizowany w Urzędzie Miasta i Gminy, mobilne punkty (stoisko rewitalizacja) - podczas wydarzeń, eventów itp. - umożliwią mieszkańcom kontakt bezpośredni - wyrażenie opinii, uzyskanie informacji, wypełnienie ankiety, zgłoszenie inicjatywy itp. 120 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 120

122 LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY POLKOWICE c) otwarte spotkania/warsztaty z mieszkańcami, radami osiedli, przedsiębiorcami - możliwość wspólnego planowania, projektowania - spotkania tego rodzaju powinny odbywać się w mikroskali - w poszczególnych podobszarach rewitalizacji. VIII. WDRAŻANIE I MONITORING Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata zostanie przyjęty do realizacji w drodze uchwały podjętej przez Radę Miejską Polkowic. Za proces wdrażania, monitoring i ocenę niniejszego dokumentu odpowiedzialny będzie Zespół ds. wdrażania i monitoringu Lokalnego Programu Rewitalizacji (szczegółowy opis struktury Zespołu w rozdziale dot. Komplementarności proceduralno-instytucjonalnej). Nadzór nad prawidłową pracą Zespołu będzie pełnił Burmistrz Polkowic lub osoba przez niego wyznaczona. System wdrażania na poziomie Urzędu Gminy Polkowice obejmować będzie następujące działania: przygotowanie dokumentacji dla projektów wynikających z przedstawionych działań; występowanie z wnioskami o dofinansowanie projektów; przeprowadzenie procedur wyboru wykonawców, kontraktowanie; monitorowanie przebiegu prac w ramach poszczególnych projektów; prowadzenie rozliczeń finansowych; prowadzenie działań promocyjnych i informacyjnych; opracowywanie rocznych raportów z postępu procesu rewitalizacji. Ewaluacja Lokalnego Programu Rewitalizacji nastawiona jest na ocenę stopnia aktualności założeń w nim zawartych oraz kontrolę postępu prac nad realizacją przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Monitoring dokumentu ma na celu wykrywanie nieprawidłowości oraz podejmowanie ewentualnych działań naprawczych. Odpowiednia kontrola i ocena dokumentu jest w stanie zapobiec dezaktualizacji jego założeń. Ocena skuteczności dokumentu nastąpi w oparciu o wartości wskaźników przyjętych jako mierniki przeprowadzania procesu rewitalizacji. Wskaźniki wykorzystane w celu monitorowania procesu rewitalizacji powinny spełniać następujące warunki: Trafności dostosowanie wskaźnika do charakteru przedsięwzięcia i oczekiwanych rezultatów jego realizacji; Mierzalności wyrażone w wartościach liczbowych umożliwiających ich interpretację i porównanie; 121 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 121

123 LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY POLKOWICE Wiarygodności zdefiniowane i przedstawione w sposób nie budzący wątpliwości co do ich wiarygodności i nie powodujący trudności z weryfikacją Dostępności powinny być łatwe do wygenerowania. Efekty wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji mierzone będą za pomocą dwóch rodzajów wskaźników: produktu i rezultatu. Wskaźniki te służą monitorowaniu najważniejszych efektów zrealizowanego projektu. Wskaźniki wyróżniono zgodnie z metodologią badania efektów wdrażania stosowaną przy tworzeniu dokumentów o charakterze strategicznym lub programowym. Wskaźniki produktu odnoszą się do bezpośrednich efektów realizacji danego projektu i są mierzone w jednostkach rzeczowych lub monetarnych. Wskaźniki rezultatu określają wpływ zrealizowanego projektu na otoczenie, uzyskany bezpośrednio po zakończeniu jego realizacji. Informują o zmianach jakie nastąpiły w wyniku realizacji danego przedsięwzięcia. W poniższej tabeli przedstawiono wskaźniki produktu i rezultatu projektów przewidzianych do realizacji w ramach niniejszego dokumentu. Tabela 23. Wskaźniki monitoringu realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Polkowice na lata Wskaźnik Jednostka miary Wskaźnik produktu Liczba utworzonych miejsc parkingowych szt. Liczba zamontowanych kamer monitoringu szt. Liczba zamontowanych lamp oświetlenia ulicznego szt. Liczba zamontowanych obiektów małej architektury szt. Powierzchnia przestrzeni przystosowanych do potrzeb osób: starszych, z niepełnosprawnościami i dzieci m 2 Długość przebudowanych ciągów układu komunikacyjnego (w tym ciągi piesze i rowerowe) m Liczba obiektów zabytkowych adaptowanych do pełnienia nowych funkcji szt. Powierzchnia przestrzeni publicznej poddana rewaloryzacji m 2 Powierzchnia nowych nasadzeń m 2 Powierzchnia przeznaczona na cele społeczne m 2 Liczba zrealizowanych szkoleń ukierunkowanych na integrację i aktywizację społeczną szt. Liczba zorganizowanych zajęć i warsztatów ukierunkowanych na aktywizację społeczno-zawodową szt. Liczba zorganizowanych wycieczek i wyjazdów ukierunkowanych na integrację społeczną szt. Liczba mieszkań w budynkach objętych termomodernizacją szt. Długość zmodernizowanej sieci kanalizacji deszczowej m 122 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 122

124 Wskaźnik Jednostka miary Długość zmodernizowanej sieci wodociągowej m Wskaźniki rezultatu Zmniejszenie udziału osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej wśród mieszkańców obszaru rewitalizacji % Zmniejszenie sumy wypłaconych zasiłków pomocy społecznej zł. Zmniejszenie liczby osób długotrwale bezrobotnych os. Zmniejszenie ogólne liczby osób bezrobotnych os. Zmniejszenie liczby osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym os. Zmniejszenie liczby przestępstw szt. Liczba osób korzystających z przestrzeni publicznych os. Liczba osób korzystających z oferty kulturalnej os. Zwiększenie liczby osób w wieku produkcyjnym i przedprodukcyjnym na obszarach rewitalizacji os. Liczba zaangażowanych organizacji pozarządowych szt. Liczba seniorów i osób z niepełnosprawnościami uczestniczących w zajęciach organizowanych w Centrum Integracji i Aktywizacji os. Liczba osób biorących udział w zajęciach i warsztatach ukierunkowanych na aktywizację społeczno-zawodową os. Zmniejszenie liczby osób uzależnionych od alkoholu os. Liczba uczestników wycieczek i wyjazdów ukierunkowanych na integrację społeczną os. Wzrost efektywności energetycznej mieszkań (budynków) % Zmniejszenie awaryjności sieci kanalizacyjnej % Zmniejszenie awaryjności sieci wodociągowej % Źródło: Opracowanie własne Powyższe dane, podobnie jak dane wykorzystane w analizie wskaźnikowej, pozyskiwane będą z takich źródeł jak: Urząd Gminy Polkowice, Powiatowy Urząd Pracy w Polkowicach, Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach, Komenda Powiatowa Policji w Polkowicach i Straż Miejska. Skatalogowane dane poddane zostaną analizie wskaźnikowej i porównane z wartościami wskaźników w początkowym okresie planowania. 123 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 123

125 IX. PODSUMOWANIE PROCEDURY OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Pismem z dnia 11 maja 2016 r. Burmistrz gminy Polkowice zwrócił się do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z wnioskiem o odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla Lokalnego Programu Rewitalizacji dla gminy Polkowice na lata W odpowiedzi, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska pismem o znaku: WSI KM, z dnia 14 czerwca 2016 r. stwierdził, że przedmiotowy program nie jest dokumentem w rozumieniu art. 46 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2016 r., poz. 353) w związku z czym nie kwalifikuje się do odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko w trybie art. 48 ust. 1. wyżej cytowanej ustawy. W związku z powyższym dokument został przeanalizowany w świetle art. 47 przedmiotowej ustawy. Stwierdzono, że zaplanowane do realizacji przedsięwzięcia wynikające z Programu nie są zaliczane do grupy przedsięwzięć mogących znacząco negatywnie oddziaływać na środowisko. Zgodnie z wyrażoną opinią, dla projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji na lata , nie jest wymagane przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Swoje stanowisko Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu utrzymał również w piśmie o znaku: WSI KM2 z dnia 27 lipca 2016 r., stanowiącym odpowiedź na dodatkowy wniosek Burmistrza Polkowic z dnia r. w zawiązku z wprowadzeniem do projektu dokumentu nowych zadań z zakresu termomodernizacji. W nawiązaniu do art. 55 ust. 3 i 4 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku stwierdza się, iż do przedmiotowego dokumentu nie zgłoszono uwag i wniosków dot. omawianych kwestii, nie przeprowadzono postępowania dotyczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko, natomiast z uwagi na fakt, że zaplanowane przedsięwzięcia nie będą znacząco negatywnie oddziaływać na środowisko, nie dostrzeżono potrzeby ustalenia metod i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji programu w aspekcie ochrony środowiska, niemniej jednak prowadzony będzie ogólny monitoring realizacji ustaleń dokumentu, przedstawiony w rozdziale wdrażanie i monitoring. 124 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 124

126 Prace nad dokumentem przebiegały w myśl zasady partnerstwa i partycypacji społecznej, zapewniając społeczności lokalnej i interesariuszom instytucjonalnym możliwość aktywnego udziału w diagnozowaniu zagadnień problemowych, jak również opracowywaniu założeń programowych i zgłaszaniu przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Przewidziano również udział społeczności lokalnej i zainteresowanych partnerów instytucjonalnych na etapie wdrażania i oceny LPR. Zagadnienia te szczegółowo opisano w rozdziałach dotyczących zasady partnerstwa i partycypacji oraz wdrażania i monitoringu. 125 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 125

127 ZAŁĄCZNIK NR 1 I. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZO PRZESTRZENNEJ 1. Położenie Gmina Polkowice położona jest w północnej części województwa dolnośląskiego, w środkowej części powiatu polkowickiego. Gmina posiada status gminy miejsko-wiejskiej, której siedzibą jest miasto Polkowice. Pełni ono również funkcję siedziby władz powiatu polkowickiego. Przed reformą administracyjną gmina wchodziła w skład województwa legnickiego. Obecnie stanowi jeden z głównych ośrodków przemysłowych Legnicko- Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Gmina posiada dogodne położenie, w niedalekiej odległości znajdują się większe ośrodki miejskie: Głogów ok. 20 km, Legnica ok. 40 km, Wrocław ok. 88 km, Jelenia Góra 90 km, Wałbrzych ok. 98. Gmina graniczy: od północy z gminą Jerzmanowa(powiat głogowski), od wschodu z gminą Rudna (powiat lubiński), od północnego wschodu z gminą Grębocice (powiat polkowicki), od południowego wschodu z gminą Lubin (powiat lubiński), od zachodu z gminą Radwanice (powiat polkowicki), od południowego zachodu z gminą Chocianów (powiat polkowicki). Zgodnie z regionalizacją fizyczno-geograficzną J. Kondrackiego gmina Polkowice położona jest w obrębie trzech mezoregionów: większość gminy należy do Wzgórz Dalkowskich (mezoregion Równiny Środkowopolskie), pozostały obszar gminy należy do Doliny Szprotawy i Wysoczyzny Lubińska (mezoregion Niziny Sasko-Łużyckiej). Gmina Polkowice zajmuje powierzchnię 168 km 2, z czego 24 km 2 przypada na obszar miasta Polkowice. Liczba ludności w gminie wynosi osób, natomiast w mieście Polkowice zamieszkuje osób. Pod względem dostępności komunikacyjnej gmina posiada dogodne położenie. Jej główną arterię komunikacyjną stanowi droga krajowa nr 3 relacji Świnoujście-Zielona Góra- Legnica-Jakuszyce oraz droga wojewódzka nr 331 relacji Chocianów-Rynarcice. 126 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 126

128 Rysunek 21. Położenie gminy Polkowice Źródło: Opracowanie własne 2. Rys historyczny Pierwsze wzmianki o Polkowicach sięgają V wieku p.n.e. Według odkrytego znaleziska archeologicznego, na tym obszarze, na pustkowiu śródleśnym istniała wówczas osada ludności kultury łużyckiej. W okresie wczesnego średniowiecza Polkowice stanowiły osadę plemienia Dziadoszan. Dużym atutem rozwojowym było położenie na ówczesnym szlaku handlowym prowadzącym z Wrocławia do Frankfurtu, Magdeburga i Lipska. Ważnym etapem w rozwoju miasta był rok 1150, kiedy to najstarszy z synów króla polskiego Władysława II Wygnańca założył w miejscu dzisiejszego miasta najpierw zamek służący mu za schronienie podczas jego polowań, a następnie osadę handlową zaopatrującą zamek 127 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 127

129 i przejeżdżających tędy podróżnych. Prawa miejskie zostały nadane Polkowicom w 1265 r. przez księcia Konrada Głogowskiego, awansując je z osady targowej do rangi miasta. Od lokacji miasta na prawie niemieckim do końca XIV w. w imieniu księcia miastem rządzili dziedziczni wójtowie. W 1490 roku Polkowice wraz z całym Księstwem Głogowskim przeszły pod panowanie czeskie. Od tego czasu aż do końca XVI w. następował dynamiczny rozkwit miasta. Miało to odzwierciedlenie w budowie ratusza z piwnicą, wagi miejskiej, czy kramów dla rozwijającego się rzemiosła, w którym przeważało sukiennictwo i płóciennictwo. Zahamowanie dalszego rozwoju miasta nastąpiło za sprawą wojny trzydziestoletniej, która była przyczyną całkowitego zniszczenia miasta. w wyniku wojen śląskich ( ) Polkowice wraz z całym księstwem głogowskim przeszły z monarchii Habsburgów austriackich we władanie Prus (w 1741 r.). Nastąpiła kolejna faza ożywienia gospodarczego miasta, na którą wpływ miał także napływ osadników holenderskich, którzy budowali liczne wiatraki. Druga połowa XIX wieku była okresem wzmożonego rozwoju miasta, Polkowice przekształciły się z ośrodka rolniczo rzemieślniczego w miasto uprzemysłowione. Powstała tutaj fabryka waty, wytwórnia kafli i pieców grzewczych oraz wytwórnia maszyn rolniczych. W latach zbudowano nowy ratusz, w 1900 r. Polkowice uzyskały połączenie kolejowe z resztą kraju, w 1901 r. połączenie telefoniczne, a w 1907 r. elektryczne oświetlenie ulic. W latach miasto nosiło nazwę Heerwegen. W wyniku II wojny światowej miasto zostało doszczętnie zniszczone i wyludniło się. Efektem tego było odebranie Polkowicom praw miejskich, przywrócono je w 1967 r. w latach 70-tych odkryto złoża miedzi, co stanowi jeden z najważniejszych etapów rozwoju miasta w czasach współczesnych. Nastąpił gwałtowny napływ ludności, a miasto prężnie się rozwijało. Kolejnym ważnym wydarzeniem w dziejach miasta były zmiany ustrojowe w kraju. Po roku 1989 miasto kontynuowało swój rozwój, stając się ważnym ośrodkiem stanowiącym centrum subregionalne. W 1999 r. Polkowice uzyskały status miasta powiatowego. 3. Sfera społeczna 3.1. Demografia Sytuacja demograficzna miasta jest bardzo ważnym czynnikiem, decydującym o jego rozwoju, oddziałuje ona na wszystkie sfery życia jednostki osadniczej, w tym zarówno na sferę przestrzenną jak i gospodarczą. Badając sytuację demograficzną analizuje się dane 128 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 128

130 dotyczące stanu i zmiany liczby ludności, strukturę ludnościową według płci, wieku i niektórych cech społecznych, ruch naturalny oraz ruch wędrówkowy. Analizując przedmiotowe dane można zauważyć negatywny trend, jakim jest rokroczny ubytek ludności gminy w badanym okresie. Ogólny spadek liczby ludności gminy wynosi 102 osoby (0,39%). Największą miejscowością w gminie jest miasto Polkowice, w którym w 2014 r. zamieszkiwało osób. Na przestrzeni lat liczba ludności miasta charakteryzowała się spadkiem, wyniósł on 819 osób (3,64%). Wśród pozostałych miejscowości największy jest Sobin (981 osób), Sucha Góra (583 osoby) oraz Jędrzychów (527 osób). Natomiast najmniejszymi miejscowościami są: Pieszkowice (61 osób), Biedrzychowa (117 osób) oraz Dąbrowa (121 osób). W zdecydowanej większości miejscowości w gminie Polkowice liczba ludności w analizowanych latach wzrosła. W miejscowości Sobin liczba ludności w latach zwiększyła się aż o ponad 50%, podczas gdy w Biedrzychowej, Kaźmierzowie i Moskorzynie o ponad 30%. Jedynie w Komornikach oraz Tarnówku odnotowano niewielki ubytek ludności. Gęstość zaludnienia całej gminy wynosi 156 os./km 2, dla miasta wskaźnik ten wynosi aż 903 os./km 2, natomiast dla obszaru wiejskiego 32os./km 2. Tabela 24. Wykaz liczby mieszkańców w poszczególnych miejscowościach gminy Polkowice Nazwa jednostki osadniczej Biedrzychowa Guzice Dąbrowa Pieszkowice Jędrzychów Kaźmierzów Komorniki Nowa Wieś Lubińska Sucha Górna Sobin Moskorzyn Tarnówek S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 129

131 Nazwa jednostki osadniczej Żuków Żelazny Most Trzebcz GMINA POLKOWICE Miasto Polkowice Obszar wiejski gminy Polkowice Źródło: Urząd Gminy Polkowice Wraz z przyrostem liczby ludności na obszarach wiejskich zmieniała się także gęstość zaludnienia poszczególnych wsi. Największy wzrost w tym zakresie zanotowała wieś Sobin jej gęstość zaludnienia zwiększyła się o ponad 15 os./km 2. Największą gęstością zaludnienia charakteryzuje się miasto Polkowice, na każdy kilometr kwadratowy miasta przypada 913 osób. wartość ta spadła o 34,5 os./km 2 w porównaniu z rokiem bazowym. Spadek gęstości zaludnienia odnotowano ponadto we wsiach: Komorniki oraz Tarnówek. W pozostałych miejscowościach wartość wskaźnika zwiększa się. Tabela 25. Gęstość zaludnienia poszczególnych miejscowości gminy Polkowice Gęstość Gęstość Nazwa Powierzchnia zaludnienia zaludnienia jednostki [km 2 ] osadniczej [os./km 2 ] [os./km 2 ] Biedrzychowa 9,27 9,17 12,62 Guzice 6,40 30,00 36,09 Dąbrowa 9,55 12,36 12,67 Pieszkowice 2,64 21,21 23,11 Jędrzychów 17,95 26,91 29,36 Kaźmierzów 7,08 30,08 40,54 Komorniki 8,18 48,29 46,21 Nowa Wieś Lubińska 8,51 35,37 37,72 Sucha Górna 13,34 38,23 43,70 Sobin 22,79 27,73 43,05 Moskorzyn 7,29 21,67 29, S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 130

132 Nazwa jednostki osadniczej Powierzchnia [km 2 ] Gęstość zaludnienia 2008 [os./km 2 ] Gęstość zaludnienia 2014 [os./km 2 ] Tarnówek 13,87 21,70 21,12 Żuków 2,71 49,08 55,35 Żelazny Most 11,07 14,81 15,36 Trzebcz 3,07 55,05 63,19 GMINA POLKOWICE 167,45 157,67 157,15 Miasto Polkowice 23,73 948,46 913,95 Obszar wiejski gminy Polkowice 143,72 27,21 32,19 Źródło: Urząd Gminy Polkowice W strukturze ludności gminy Polkowice wg płci występuje dominacja kobiet ich udział wynosi 51,4%. W badanym okresie wykazywał on tendencję wzrostową, gdyż w 2009 r. wynosił 50,95%. Na obszarze miasta Polkowice udział ten jest nieco większy i w 2014 r. wynosił 51,6%. Na obszarze wiejskim kobiety stanowią 50,5% społeczeństwa. Współczynnik feminizacji (liczba kobiet na 100 mężczyzn) w 2014 roku wynosił 103 dla całego obszaru gminy, 104 dla miasta, natomiast nieco niższą wartością cechował się obszar wiejski gminy 101 kobiet na 100 mężczyzn. Rok Tabela 26. Liczba ludności wg płci Obszar wiejski gminy Miasto Polkowice Polkowice Gmina Polkowice Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego 131 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 131

133 Analizując dane Głównego Urzędu Statystycznego za okres dostrzegalne są zmiany w udziale poszczególnych ekonomicznych grup wieku. Osoby w wieku produkcyjnym na koniec 2014 r. stanowiły 64% mieszkańców gminy. W analizowanym okresie udział ten zmniejszył się o 1,9 p.p. Osoby w wieku przedprodukcyjnym stanowiły 19,7% ludności. Widoczny jest wyraźny spadek udziału tej grupy na przestrzeni ostatnich 7 lat, o 2,6 p.p. Udział ludności w wieku poprodukcyjnym na koniec badanego okresu wynosił 16,3%. W latach udział ten zwiększył się aż o 4,5 p.p. Ze wskazanych wartości wynika niepokojące zjawisko zachodzące w strukturze demograficznej gminy Polkowice w ostatnich latach. Malejąca liczba osób w wieku przedprodukcyjnym wraz z jednoczesnym wzrostem liczby osób w wieku poprodukcyjnym jest oznaką starzenia się lokalnej społeczności. Jest to obecnie bardzo powszechnie występujące zjawisko, zwłaszcza w krajach rozwiniętych. Wykres 15. Struktura ekonomicznych grup ludności gminy Polkowice Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Struktura ludności gminy według wieku tworzy piramidę regresywną, charakterystyczną dla społeczeństw krajów rozwiniętych. W tym typie piramidy widoczna jest jej wąska podstawa, świadcząca o niskim udziale osób w wieku przedprodukcyjnym, spowodowanym niską dzietnością. Szeroki środek piramidy, wskazuje na największy udział osób w wieku produkcyjnym. 132 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 132

134 Wykres 16. Ludność gminy Polkowice według płci i wieku w 2014 r. Mężczyźni Kobiety Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Na przestrzeni lat można zaobserwować także wzrost wartości wskaźnika obciążenia demograficznego. W 2014 roku w gminie Polkowice na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadały 56,2 osoby w wieku nieprodukcyjnym dla porównania w 2009 roku wskaźnik ten ukształtował się na poziomie 51,8 osób. Na tle pozostałych jednostek podziału terytorialnego kraju można zauważyć, że na wszystkich szczeblach wskaźnik ten cechuje się wzrastającymi wartościami w ostatnich 7 latach. Pozytywnym aspektem analizowanego wskaźnika obciążenia demograficznego są jego niższe wartości dla gminy, w porównaniu z województwem dolnośląskim oraz całym krajem. Jedynie w porównaniu Polkowic z danymi dla powiatu można zauważyć wyższe wartości. 133 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 133

135 Wykres 17. Wskaźnik obciążenia demograficznego Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego W analizowanym okresie zarówno w gminie jak i mieście Polkowice zmniejszyła się liczba urodzeń. Najwięcej urodzeń na terenie gminy odnotowano w pierwszym roku badanego okresu, wówczas ich liczba wynosiła 334. Natomiast dla miasta najwyższa wartość przypada na rok urodzenia. Najmniejszą liczbą urodzeń zarówno w mieście jak i gminie charakteryzuje się rok 2014, dla którego zarejestrowano odpowiednio 226 i 270 urodzeń. Spadek w liczbie urodzeń na przestrzeni lat wynosi: dla gminy 19,17% oraz dla miasta 19,86%. w przypadku liczby zgonów zaobserwować można odwrotną sytuację, mianowicie ich wzrastającą liczbę. Liczba zgonów na najniższym poziomie przypada na rok 2009, gdy w gminie odnotowano 172 zgony, w tym w mieście 131. Najwięcej zgonów miało miejsce w roku 2014, kiedy to ich liczba wynosiła 214. W mieście natomiast najwięcej zgonów odnotowano w roku Przyrost liczby zgonów pomiędzy rokiem bazowym oraz końcowym analizowanego okresu dla gminy wynosi 19,63%, a dla miasta 22,03%. Zebrane dane pozwalają na analizę przyrostu naturalnego, który stanowi różnicę pomiędzy liczbą urodzeń a liczbą zgonów. 134 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 134

136 Tabela 27. Ruch naturalny w gminie i mieście Polkowice w latach Wyszczególnienie Urodzenia żywe Gmina Polkowice Miasto Polkowice Zgony Gmina Polkowice Miasto Polkowice Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że na przestrzeni ostatnich lat w mieście Polkowice przyrost naturalny charakteryzował się malejącymi wartościami. W 2008 r. wynosił 151, natomiast w ostatnim roku badanego okresu zaledwie 58, co oznacza spadek o 61,6%. Natomiast w przypadku obszaru całej gminy charakteryzował się większą zmiennością. Największy przyrost naturalny odnotowano w 2008 r. (162), natomiast najmniejszą wartością cechował się rok 2014, kiedy wynosił 56 osób. Wartość przyrostu naturalnego w badanym okresie zmniejszyła się o 65,4%. Analiza danych dotyczących liczby urodzeń oraz zgonów w gminie i mieście Polkowice pozwala zauważyć niekorzystne trendy demograficzne w związku z tym w kolejnych latach można prognozować dalszy spadek przyrostu naturalnego. Wykres 18. Przyrost naturalny w mieście i gminie Polkowice Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego 135 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 135

137 Kolejnym miernikiem umożliwiającym zbadanie sytuacji demograficznej jest saldo migracji, oznaczające różnicę pomiędzy liczbą zameldowań a wymeldowań. Saldo migracji na przestrzeni ostatnich siedmiu lat w mieście i gminie Polkowice charakteryzowało się zmiennymi wartościami. W analizowanym okresie w badanych jednostkach terytorialnych tylko w jednym roku 2010 odnotowano dodatnią wartość salda migracji na terenie gminy, wynosiła ona wówczas 3. Pozostałe lata charakteryzują się stosunkowo wysokimi, ujemnymi wartościami salda migracji. Największą różnicę pomiędzy liczbą zameldowań, a wymeldowań odnotowano w gminie Polkowice w 2008 r., wówczas saldo migracji wynosiło Natomiast w mieście najgorzej sytuacja ukształtowała się w 2012 r., kiedy saldo migracji wynosiło -177 osób. Wykres 19. Saldo migracji dla miasta i gminy Polkowice Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Największą liczbę zameldowań w Polkowicach stanowią zameldowania z innych miast (55,6%). Udział zameldowań ze wsi w ogólnej liczbie zameldowań wynosi 42,9%, natomiast najmniejszy posiadają zameldowania z zagranicy, których w 2014 r. odnotowano tylko 3 (1,42%). Z kolei najczęściej wybieranym kierunkiem osób decydujących się opuścić miasto była wieś (58,2%), odzwierciedla to występujący w ostatnim czasie proces suburbanizacji na terenie całego kraju. Jednakże duża część osób emigrujących, za kierunek swojego wyjazdu obrała inne miasta (39,4%). Najmniejszy udział w ogólnej liczbie wymeldowań stanowią wymeldowania za granicę, których udział wynosi 2,4%. 136 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 136

138 Tabela 28. Migracje ludności w mieście Polkowice w latach Wyszczególnienie Zameldowania ogółem Zameldowania z miast Zameldowania ze wsi Zameldowania z zagranicy Wymeldowania ogółem Wymeldowania do miast Wymeldowania na wieś Wymeldowania za granicę Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego 3.2. Pomoc społeczna Zadania z zakresu pomocy społecznej należą do kompetencji gminy. Na terenie gminy Polkowice ich realizacją zajmuje się Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach, który oferuje szeroki dział usług: Dom Dziennego Pobytu - prowadzi działalność kulturalno-oświatową i terapię zajęciową z osobami starszymi, wśród których znajdują się osoby z różnego typu niepełnosprawnościami, w tym upośledzone umysłowo i/lub z zaburzeniami psychicznymi. Pobudza różnorodne formy zainteresowań, łagodzi skutki samotności, zapewnia utrzymanie więzi ze społeczeństwem. Celem Domu Dziennego Pobytu jest także pomoc osobom w wieku emerytalnym, rencistom, osobom samotnym, inwalidom w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych. Dom dla bezdomnych mieści się przy ul. Spokojnej w Polkowicach, zajmuje trzypokojowe mieszkanie o łącznej powierzchni użytkowej 65,3 m 2 z kuchnią, łazienką i WC. Placówka ta dysponuje 19 miejscami pobytowymi, wyłącznie dla mężczyzn. W sytuacjach tego wymagających liczbę miejsc można zwiększyć poprzez dostawienie łóżek polowych. Od klientów domu dla bezdomnych wymaga się aktywności zawodowej oraz pracy nad zwalczaniem własnych nałogów we współpracy z instytucjami do tego powołanymi w oparciu o indywidualne programy wychodzenia z bezdomności. Mieszkania chronione - w Polkowicach funkcjonuje 9 mieszkań chronionych: 6 typu interwencyjnego i 3 dla osób starszych. Pierwsze mieszkanie chronione powstało 137 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 137

139 w lipcu 2005 roku. Mieszkańcy tejże placówki to osoby, które ze względu na podeszły wiek, zły stan zdrowia, a także specyficzne sytuacje rodzinne nie były w stanie samodzielnie funkcjonować w swoich pierwotnych środowiskach mieszkaniowych. Świetlica środowiskowa - Świetlica organizuje przede wszystkim zajęcia grupowe mające na celu wspieranie rozwoju uczestników, wyrównywanie dysproporcji edukacyjnych i wychowawczych u dzieci i młodzieży, wzmacnianie u wychowanków poczucia własnej wartości. W świetlicy realizuje się następujące formy pracy: działania edukacyjne, profilaktyczne, wychowawcze, opiekuńcze oraz działania organizujące czas wolny. Klub dla dzieci i młodzieży Pozytywka - celem działalności klubu jest przeciwdziałanie niekorzystnym wpływom środowiska rówieśniczego oraz pomoc w ich problemach osobistych i szkolnych. Tutaj uczestnicy mogą przyjść, wspólnie rozwijać swoje pomysły, realizować swoje pasje, pracować nad zmianą swojego zachowania. Klub organizuje przede wszystkim zajęcia grupowe mające na celu wspieranie rozwoju uczestników, wyrównywanie dysproporcji edukacyjnych i wychowawczych u dzieci i młodzieży, wzmacnianie poczucia ich własnej wartości, a także wzajemną integrację przychodzących do Klubu osób. Poradnictwo - Ośrodek Pomocy Społecznej oferuje osobom i rodzinom pomoc w formie pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego, w szczególności prawnego, psychologicznego, pedagogicznego. Pracownik socjalny może udzielić również pomocy w załatwianiu spraw urzędowych i innych ważnych spraw bytowych oraz w utrzymaniu kontaktów z otoczeniem. Działania profilaktyczne - Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach we współpracy ze szkołami i innymi placówkami realizuje szereg działań profilaktycznych. Wśród nich należy wymienić m.in.: koncerty, pikniki, warsztaty, przeglądy teatralne, zajęcia sportowe oraz konkursy. Realizacja tych działań wynika m.in. z Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Programu Przeciwdziałania Narkomanii, a także z Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy gminy Polkowice. Według danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Polkowicach pomocą społeczną z powodu trudnej sytuacji życiowej w 2014 roku objęte zostały 4644 osoby z 2105 rodzin. W latach ich liczba wykazywała zmienną tendencję. Ogólny przyrost liczby rodzin, którym 138 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 138

140 udzielono pomocy, odnotowany w latach wynosi 21,76%. Najczęstszymi powodami przyznawania pomocy społecznej były: bezrobocie (25,15%), ubóstwo (22,72%) oraz długotrwała lub ciężka choroba (19,4%). We wszystkich analizowanych latach powody te dominowały wśród przyczyn przyznawania pomocy społecznej. Kolejnymi powodami przyznawania pomocy są niepełnosprawność (15,12%) oraz bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych (10,92%). Pozostałe z wymienionych poniżej powodów występują z mniejszym natężeniem. Tabela 29. Liczba rodzin i osób w rodzinach objętych pomocą społeczną z następujących powodów trudnej sytuacji życiowej Powód trudnej Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie sytuacji życiowej Ubóstwo Sieroctwo Bezdomność Potrzeba ochrony macierzyństwa Bezrobocie Niepełnosprawność Długotrwała lub ciężka choroba Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych, w tym rodziny wielodzietne Przemoc w rodzinie Alkoholizm Narkomania Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego zdarzenie losowe Sytuacja kryzysowa Klęska żywiołowa Źródło: Dane Ośrodka Pomocy Społecznej w Polkowicach W badanym okresie najczęstszą formą udzielania pomocy społecznej były świadczenia pieniężne. Udział osób, którym je przyznano wynosił 56,12% wszystkich, którym udzielono wsparcia. W latach liczba udzielonych świadczeń pieniężnych 139 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 139

141 wzrosła o 6,7%. Kolejną formą pomocy są świadczenia rzeczowe, ich udział wynosi 32,8%. Jednocześnie można zauważyć przyrost liczby udzielonych tego typu świadczeń. W 2008 r. świadczenia rzeczowe przyznano 62 osobom, natomiast w 2014 r. aż 410. Wśród wymienionych form pomocy udzielonej przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach najmniej odnotowano usług specjalistycznych oraz schronień. Wszystkie formy pomocy w badanym okresie charakteryzowały się wzrostem liczby udzielonych świadczeń. Z formy pomocy jaką jest praca socjalna w 2014 roku korzystało 908 rodzin, a liczba ta jest wyższa o 53,3% w porównaniu do roku Z poradnictwa specjalistycznego w 2014 r. skorzystało 236 rodzin, o 47,04% więcej niż w roku bazowym. Tabela 30. Wsparcie udzielone przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach Forma pomocy Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie Pieniężne Rzeczowe Schronienie usługi opiekuńcze specjalistyczne usługi opiekuńcze Forma pomocy Liczba rodzin praca socjalna poradnictwo specjalistyczne Źródło: Dane Ośrodka Pomocy Społecznej w Polkowicach Na przestrzeni lat zauważalny jest rokroczny wzrost środków gminnych przeznaczonych na pomoc społeczną. W 2014 r. na ten cel przeznaczono ,52 zł i jest to najwyższa wartość w badanym okresie. Natomiast najniższa przypada na rok 2009 i wynosi ,25 zł. Różnica pomiędzy tymi latami wynosi ,27 zł, co oznacza wzrost przeznaczonych środków o 26,63%. Ponadto w Polkowicach siedzibę ma Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, którego przedmiotem działalności są w szczególności zadania powiatu własne i z zakresu administracji rządowej, dotyczące pomocy społecznej, rehabilitacji społecznej oraz osób niepełnosprawnych i przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 140 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 140

142 Wykres 20. Wielkość środków gminnych przeznaczonych na pomoc społeczną Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Polkowice 3.3. Bezrobocie Bezrobocie to negatywne zjawisko społeczne polegające na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i pragnących ją podjąć nie znajduje zatrudnienia. Według Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach, na koniec 2014 roku pozostawało 918 osób, z tego 747 w mieście Polkowice. Poziom bezrobocia w analizowanym okresie wykazywał zmienne tendencje. W roku 2010 było aż 1128 osób pozostających bez pracy, w tym 921 w mieście. W kolejnych latach poziom bezrobocia wahał się. Najmniejsze bezrobocie odnotowano w początkowym roku 2008, gdy w gminie było 828 osób bezrobotnych, a w mieście 679. Na przestrzeni lat ogólny przyrost liczby bezrobotnych wynosi 9,81% dla gminy oraz 9,11% dla miasta. 141 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 141

143 Wykres 21. Liczba osób bezrobotnych w latach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym, w gminie Polkowice w 2014 r. wynosił ogółem 5,3%, natomiast wśród kobiet 6,6%. Dla miasta wartość tego wskaźnika jest niższa i w ostatnim roku wynosiła 5,2%. Największy udział bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym odnotowano w gminie w 2010 r. 6,4%, a w mieście wskaźnik ten przybrał maksymalne wartości w latach 2010 oraz ,1%. W każdym roku analizowanego okresu wartość wskaźnika w gminie była wyższa wśród kobiet (6,6%), niż wśród mężczyzn (4,0%). Na przestrzeni lat wskaźnik ten wzrósł o 0,5 p.p. w gminie oraz o 0,6 p.p. w mieście. Korzystnym zjawiskiem jest fakt, iż w każdym analizowanym roku stopa bezrobocia w gminie oraz mieście przybierała niższe wartości niż w kraju (7,5%), województwie (6,6%) oraz powiecie (7,2%). 142 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 142

144 Wykres 22. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego i Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach Polkowice są gminą, która nie boryka się z problemem wysokiej stopy bezrobocia. Należy jednak zwrócić uwagę, że stosunkowo niski udział bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym nie ulega dalszemu zmniejszaniu. Dominującą branżą gospodarki w gminie jest przemysł wydobywczy, który charakteryzuje się zdecydowanie większym zatrudnieniem wśród mężczyzn. Stanowić to może przesłankę wyjaśniającą, dlaczego w Polkowicach bezrobocie wśród kobiet jest znacznie większe niż wśród mężczyzn. Niezmniejszający się udział bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym może być związany również z występowaniem problemów o podłożu społecznym. Jednym z takich problemów jest bezrobocie długotrwałe, które często związane jest z uzależnieniem osób pozostających bez pracy od otrzymywania zasiłków pomocy społecznej. Osoby takie bardzo często nie chcą powrócić na rynek pracy. Niemniej jednak występowanie zjawiska stałego bezrobocia, w tym długotrwałego może być skutkiem braku dostatecznej liczby miejsc pracy w sektorze usługowym, mającym drugorzędne znaczenie w gminie Polkowice. W 2014 r. w Polkowicach co czwarta osoba bezrobotna była bezrobotna długotrwale. Występowanie tego rodzaju bezrobocia jest uznawane za jeden z najpoważniejszych problemów na współczesnym rynku pracy. Jest ono źródłem takich negatywnych zjawisk społecznych-gospodarczych, jak: deprecjacja zasobów ludzkich na rynku pracy oraz pauperyzacja dotkniętych nim rodzin. 143 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 143

145 Przedłużający się okres pozostawania bez pracy może skutkować spadkiem motywacji, obniżeniem poczucia własnej wartości, a nawet depresją. Szczególnie trudnymi aspektami bezrobocia jest bezrobocie wśród osób z wykształceniem podstawowym. Osoby bezrobotne z wykształceniem podstawowym są w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy. Obecnie jednym z podstawowych kryteriów branych pod uwagę przez pracodawców w procesie rekrutacji jest wykształcenie. W mieście Polkowice w 2014 r. bezrobotni z wykształceniem podstawowym stanowili 20,21% ogólnej liczby bezrobotnych. Gminny Bank Kadr (GBK) jest zbudowanym od podstaw projektem społecznym polkowickiego samorządu. Powstał on w reakcji na ważne zapotrzebowanie lokalnej wspólnoty związane z uwarunkowaniami rynku pracy, które w konsekwencji mają wielki wpływ na standard codziennego życia mieszkańców. 1 kwietnia 2015 roku Burmistrz Polkowic podpisał zarządzenie nr 212/15 w sprawie zatwierdzenia Programu Gminnego Banku Kadr oraz składu zespołu do pracy nad jego wdrożeniem. Działalność Gminnego Banku Kadr ma za zadnie wsparcie polkowiczan poszukujących zatrudnienia m.in. poprzez udostępnienie Platformy internetowej, na której znajdują się aktualne oferty pracy i możliwe do realizacji formy aktywizacji zawodowej (np. staże, szkolenia, dotacje na założenie działalności gospodarczej). Założeniem Gminnego Banku Kadr jest aktywizacja zawodowa bezrobotnych mieszkańców gminy i zwiększenie zatrudnienia, przy wykorzystaniu wybranych form wsparcia. Na dzień 31 grudnia 2015 roku z Gminnego Banku Kadr udzielono wsparcia na: rozpoczęcie działalności gospodarczej: 27 osób, staże: 27 osób, doposażenie miejsc pracy: 27 stanowisk Infrastruktura społeczna Oświata W Polkowicach funkcjonuje 5 placówek wychowania przedszkolnego, w tym 1 z oddziałami integracyjnymi, 4 szkoły podstawowe oraz 2 gimnazja. Ponadto w mieście oferowane są także usługi edukacyjne na poziomie ponadgimnazjalnym - Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy, Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych. W Polkowicach siedzibę ma także Uczelnia Jana Wyżykowskiego. 144 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 144

146 Tabela 31. Wykaz placówek oświatowych na terenie gminy Polkowice PRZEDSZKOLA Przedszkole Miejskie Nr 2 (ul. 11 Lutego 18) Przedszkole Miejskie Nr 3 (ul. Skrzetuskiego 37) Przedszkole Miejskie Nr 4 (ul. Lipowa 11) Przedszkole Miejskie Nr 5 (ul. Kolejowa 14) Przedszkole Miejskie Nr 6 z Oddziałami Integracyjnymi (ul.mjr Hubala 1A) SZKOŁY PODSTAWOWE Szkoła Podstawowa Integracyjna im."twórców Polskiej Miedzi" w Jędrzychowie (Jędrzychów 24a) Szkoła Podstawowa nr 1 im. Jana Wyżykowskiego(ul. Kmicica 23) Szkoła Podstawowa nr 2 im. Kornela Makuszyńskiego (ul. Dąbrowskiego 1A) Szkoła Podstawowa nr 3 im. Arkadego Fiedlera (ul. Kominka 1) GIMNAZJA Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II (ul. Ociosowa 3) Gimnazjum nr 2 im. Marii Skłodowskiej-Curie (ul. Hubala 3) SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy - Liceum dla Dorosłych, Liceum Ogólnokształcące, Technikum Ekonomiczne, Zasadnicza Szkół (ul. Skalników 6) SZKOŁY WYŻSZE Uczelnia Jana Wyżykowskiego (ul. Skalników 6B) Źródło: Opracowanie własne na podstawie Według danych Głównego Urzędu Statystycznego liczba uczniów w poszczególnych rodzajach placówek edukacyjnych wykazuje zmienną tendencję. W szkołach podstawowych na przestrzeni lat odnotowano spadek liczby uczniów w wysokości 1,45%. W gimnazjach natomiast spadek liczby uczniów wynosi aż 30,97%. Jedynie w placówkach przedszkolnych zaobserwowano wzrost liczby dzieci, który w analizowanym okresie wyniósł 43,3%. 145 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 145

147 Wykres 23. Wskaźnik skolaryzacji brutto (szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne) w 2013 roku (%) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Wskaźnik skolaryzacji (stosunek liczby wszystkich uczących się osób na danym poziomie do całej populacji osób kwalifikujących się do danego poziomu) dla szkół podstawowych oraz gimnazjalnych dla gminy Polkowice był na zbliżonym poziomie w porównaniu z wartością wskaźnika w kraju i województwie, w 2013 r. wynosił on odpowiednio 98,34% i 98,86%. Natomiast wartość wskaźnika skolaryzacji w mieście Polkowice jest wyższa od jego wartości w kraju, województwie czy powiecie. W 2013 r. ukształtował się on na poziomie 114,45% dla szkół podstawowych oraz 124,35% dla gimnazjów. Kultura Organizowaniem życia kulturalnego na terenie gminy Polkowice zajmuje się głównie Polkowickie Centrum Animacji. Powstało ono 30 października 2003 r. Zarządza Polkowickim Ośrodkiem Kultury, Kinem i Galerią Rynek 26.Ponadto, realizując założenia i zadania statutowe, Polkowickie Centrum Animacji proponuje, w trakcie całego roku, wiele spektakli, koncertów, wystaw dla odbiorców w różnym wieku i o różnych zainteresowaniach. Organizuje także comiesięczne koncerty i przedstawienia w ramach edukacji muzycznej i teatralnej dzieci i młodzieży. W Ośrodku Kultury popołudniami prowadzone są zajęcia 146 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 146

148 i warsztaty, adresowane do różnych grup wiekowych, podczas których, pod okiem wykwalifikowanych instruktorów, można rozwijać swoje artystyczne pasje. W jego strukturach wyodrębniono wiele sekcji tematycznych: grupa teatralna Antrakcik, szkółka szachowa, zajęcia HIP-HOP, szkółka baletowa, dziecięca pracownia plastyczna, pracownia ceramiki, robotyka, dziecięca rewia taneczna, grupa teatralna Antrakt, dancehall, samba Brasil Latino, skauting, pracownia witrażu, rzeźba w glinie, malarstwo sztalugowe, pracownia rysunku, taniec brzucha, taniec użytkowy, pilates, burleska, poranki z jogą. Ponadto działalnością kulturalną w gminie zajmują się także następujące placówki: Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Polkowicach, Wiejski Ośrodek Kultury w Sobinie (ośrodek prowadzi działalność merytoryczną poprzez świetlice w następujących miejscowościach: Biedrzychowa, Dąbrowa, Guzice, Jędrzychów, Kaźmierzów, Komorniki, Moskorzyn, Nowa Wieś Lubińska, Pieszkowice, Sobin, Sucha Górna, Tarnówek, Trzebcz, Żelazny Most, Żuków). 147 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 147

149 Tabela 32. Dane o placówkach bibliotecznych na terenie gminy Polkowice księgozbiór [wol.] czytelnicy w ciągu roku czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika w woluminach 13,4 18,9 20,3 19,4 17,9 19,8 20,3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Zgodnie z danym GUS w 2013 roku księgozbiór bibliotek na terenie gminy Polkowice liczył łącznie woluminów, porównując rok 2009 z 2014, zmniejszył się on o 2,21%. Również liczba czytelników w analizowanym okresie cechuje się malejącą tendencją, rokrocznie można zaobserwować spadek liczby czytelników, w końcowym roku wyniósł on 36,03%. W przypadku wskaźnika obrazującego liczbę wypożyczeń księgozbioru na 1 czytelnika w woluminach, zauważalny jest natomiast wzrost- w 2008 roku na 1 czytelnika przypadało 13,4 książek, natomiast w 2014 aż 20,3. Nazwa miejscowości Tabela 33. Występowanie obiektów i instytucji infrastruktury społecznej w poszczególnych miejscowościach gminy Szkoła podstawowa Przedszkole/ punkt/oddział Parafia Czynny cmentarz Boisko sportowe Świetlica gminna Ośrodek kultury Biblioteka lub filia Polkowice Sobin Jędrzychów Sucha Górna Tarnówek Nowa Wieś Lubińska Trzebcz Kaźmierzów Żelazny Most Komorniki Guzice Moskorzyn Pieszkowice + + Biedrzychowa + + Dąbrowa + Żuków + Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Polkowice 148 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 148

150 Sport W Polkowicach prężnie rozwija się działalność sportowa.w mieście działa wiele klubów sportowych oraz uczniowskich klubów sportowych, między innymi: Klub Sportowy Polkowice; Żeńska drużyna piłki koszykowej Miejski Klub Sportowy POLKOWICE; Zawodowa grupa kolarska CCC SPRANDI Polkowice ; Miejski Klub Sportowy Orzeł ; Lekkoatletyczny Klub Sportowy Polkowice; Międzyszkolny Klub Sportowy Tenisa Stołowego; Międzyszkolny Klub Sportowy Płetwal ; Klub Podnoszenia Ciężarów Górnik Polkowice; Polkowicki Klub Karate KYOKUSHINKAI ; Polkowicki Szkolny Związek Sportowy; Polkowicki Klub Kyokushin-Kan Karate-Do; Sekcja Aikido PSF Radosław Duda ; Stowarzyszenie Tenisa Ziemnego; Towarzystwo Piłki Halowej; Uczniowski Klub Kolarski Piątka ; Uczniowski Klub Sportowy MURENA. Polkowice wyróżnia dobrze rozwinięta infrastruktura, na którą składają się następujące obiekty: Tabela 34. Wykaz obiektów sportowych w mieście Polkowice Dyscypliny, które można L.p. Nazwa obiektu i adres prowadzić na obiekcie OBIEKTY SPORTOWE W MIEŚCIE OGÓLNODOSTĘPNE DLA MIESZKAŃCÓW GMINY POLKOWICE STADION LEKKOATLETYCZNY ul. 11-go Lutego ORLIK 2012 ul. Przemkowska BOISKO ul. Sztygarska/Lipowa piłka nożna, koszykówka, siatkówka, tenis ziemny, lekkoatletyka piłka nożna, siatkówka, koszykówka piłka nożna, siatkówka, koszykówka 149 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 149

151 L.p. Nazwa obiektu i adres Dyscypliny, które można prowadzić na obiekcie 4 piłka nożna, BOISKO siatkówka, ul. Górników/ul. Ratowników koszykówka piłka ręczna, BOISKA tenis ziemny, 5 ul. Legnicka siatkówka, koszykówka 6 BOISKA ul. Hubala przy Gimnazjum nr 2 piłka nożna, siatkówka, koszykówka 7 BOISKA ul. Jesionowa piłka nożna, siatkówka, koszykówka piłka ręczna, BOISKA koszykówka, 8 ul. Krótka siatkówka, tenis ziemny 9 BOISKO ul. Skalników/3-Maja koszykówka 10 BOISKO ul. Skalników - wnętrze północne koszykówka 11 BOISKO ul. Skalników - wnętrze południowe koszykówka 12 BOISKO mini piłka nożna, ul. Ociosowa koszykówka 13 BOISKO piłka nożna os. Polanka 14 BOISKO ul. Kasztanowa koszykówka 15 BOISKO ul. Legnicka koszykówka 16 BOISKA mini koszykówka, ul. Moniuszki mini piłka nożna 17 BOISKO ul. Nagietkowa mini koszykówka OBIEKTY SPORTOWE W MIEŚCIE UDOSTĘPNIANE NA ZASADACH KOMERCYJNYCH 18 BASENY ZEWNĘTRZNE ul. 3-Maja 50 Pływanie - latem 19 LODOWISKO ul. 3-Maja 50 jazda na łyżwach - zimą 20 SIŁOWNIA ćwiczenia siłowe ul. 3-Maja KORTY TENISOWE 4 korty odkryte + 1 kryty tenis ziemny ul. 3-Maja AQUAPARK POLKOWICE kompleks basenów rekreacyjnych i basen sportowy pływanie Ul. Młyńska 4 OBIEKTY SPORTOWE W MIEŚCIE - POZOSTAŁE 23 piłka ręczna, BOISKA siatkówka, przy SP1 koszykówka, ul. Kmicica 23 lekkoatletyka 150 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 150

152 L.p Nazwa obiektu i adres SALA GIMNASTYCZNA przy SP1 ul. Kmicica 23 BOISKA przy SP2 ul. Dąbrowskiego 1a HALA WIDOWISKOWO-SPORTOWA przy SP2 ul. Dąbrowskiego 1a MAŁA SALA GIMNASTYCZNA przy SP2 ul. Dąbrowskiego 1a BOISKA przy SP3 ul. Kominka 1 SALE GIMNASTYCZNE (2 obiekty) przy SP3 ul. Kominka 1 KRYTA PŁYWALNIA przy SP3 ul. Kominka 1 BOISKA przy GIMNAZJUM NR 1 ul. Ociosowa 3 SALE GIMNASTYCZNE (2 obiekty) przy GIMNAZJUM NR 1 ul. Ociosowa 3 SALA GIMNASTYCZNA przy GIMNAZJUM NR 2 ul. Hubala 3 SALA FITNESS przy GIMNAZJUM NR 2 ul. Hubala 3 SIŁOWNIA przy GIMNAZJUM NR 2 ul. Hubala 3 SALA GIMNASYKI KOREKCYJNEJ przy Zespole Szkół ul. Skalników 6 SIŁOWNIA przy Zespole Szkół (wewnętrzna i zewnętrzna) ul. Skalników 6 BOISKA przy Zespole Szkół ul. Skalników 6 BOISKO Przy Placówce Socjalizacyjnej Skarbek Ul. Browarna 1 Dyscypliny, które można prowadzić na obiekcie siatkówka, koszykówka, lekkoatletyka siatkówka, koszykówka, lekkoatletyka koszykówka piłka ręczna mini koszykówka mini siatkówka koszykówka, siatkówka, piłka ręczna, lekkoatletyka siatkówka, koszykówka, lekkoatletyka pływanie piłka ręczna, koszykówka, siatkówka, piłka nożna, lekkoatletyka ćwiczenia siłowe piłka ręczna, koszykówka, siatkówka, piłka nożna, lekkoatletyka fitness ćwiczenia siłowe gimnastyka korekcyjna ćwiczenia siłowe piłka ręczna, piłka nożna, piłka siatkowa, koszykówka piłka ręczna, koszykówka, siatkówka 151 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 151

153 L.p. 40 Nazwa obiektu i adres STADION MIEJSKI Ul. Kopalniana 4 Źródło: Urząd Gminy Polkowice Dyscypliny, które można prowadzić na obiekcie piłka nożna Opieka zdrowotna W Polkowicach działa Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych ZOZ S.A., które kompleksowo świadczy ambulatoryjne usługi medyczne w zakresie lecznictwa podstawowego i specjalistycznego. W ramach PCUZ działają specjalistyczne poradnie, m.in.: chirurgiczna, onkologiczna, okulistyczna, dermatologiczna, rehabilitacyjna, ortopedyczna, reumatologiczna, endokrynologiczna, neurologiczna, laryngologiczna, logopedyczna, medycyny pracy oraz poradnia promocji zdrowia w ochronie ekologicznej dziecka. Gabinety lekarskie wyposażone są w nowoczesną specjalistyczną aparaturę diagnostyczną i laboratoryjną, obsługiwaną przez wysoko wykwalifikowany personel. Działalność PCUZ to także: opieka nad pacjentem przewlekle chorym w środowisku domowym, hospicjum domowe, rehabilitacja psychiczna, rehabilitacja fizyczna, terapia uzależnień, stomatologia, opieka nad uczniami, opieka nad zakładami pracy, itp. Ponadto na terenie miasta funkcjonuje 16 gabinetów świadczących usługi stomatologiczne odpłatnie lub na podstawie zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia kontraktów. AQUAPARK POLKOWICE Regionalne Centrum Rekreacyjno- Rehabilitacyjne S.A. w Polkowicach zajmuje się również działalnością rehabilitacyjną. W gminie znajduje się 13 ogólnodostępnych aptek, z czego wszystkie zlokalizowane są na terenie miasta. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego 2014 r. na 1 aptekę przypadało 2484 osób. 152 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 152

154 Bezpieczeństwo publiczne O zapewnienie i utrzymanie bezpieczeństwa na terenie gminy Polkowice dbają następujące jednostki: Komenda Powiatowa Policji (ul. Legnicka 15), Komenda Straży Miejskiej (ul. Targowa 11), Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej oraz działająca w jej strukturach jednostka Ratowniczo-Gaśnicza Państwowej Straży Pożarnej (ul. Polna 3), Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna (ul. Rynek 22), Pogotowie Ratunkowe (ul. Polna 3), Inspekcja Weterynaryjna Powiatowy Inspektorat Weterynarii (ul. Górna 3), Powiatowy Wydział Zarządzania Kryzysowego (ul. Górna 2), Gminne Centrum Zarządzania Kryzysowego (ul. Rynek 1). Organizacje pozarządowe Urząd Gminy Polkowice współpracuje z 41 organizacjami pozarządowymi, mającymi swoje siedziby na terenie miasta i gminy Polkowice. Głównym celem działalności wszystkich organizacji jest podnoszenie poziomu warunków życia mieszkańców. Dzięki opartej na zasadach partnerskich współpracy, trafniej można spełniać oczekiwania mieszkańców, zaspokajać ich różne potrzeby, a także lepiej wykorzystać dostępne środki finansowe. Gmina Polkowice i organizacje pozarządowe w partnerskich relacjach, wymieniają się informacjami, wspólnie rozwiązują najistotniejsze problemy. Współpraca z organizacjami pozarządowymi prowadzona jest w ramach corocznie przygotowywanego i uchwalanego Programu Współpracy Gminy Polkowice z Organizacjami Pozarządowymi. W Programie na 2015 rok za główny cel uznano: umożliwienie, poprzez organizacje pozarządowe, mieszkańcom gminy Polkowice rozwoju różnych zainteresowań, udzielenie wszechstronnej pomocy osobom potrzebującym oraz integracja mieszkańców wokół zadań i potrzeb środowisk lokalnych, a co za tym idzie poprawa jakości życia mieszkańców. Tabela 35. Wykaz organizacji pozarządowych współpracujących z gminąpolkowice i działających na jej terenie Lp. Nazwa Siedziba stowarzyszenia stowarzyszenia Zakres prowadzonych zadań 1. Stowarzyszenie ul. Bracka 1 Udzielanie wsparcia i pomocy dzieciom 153 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 153

155 Lp Nazwa stowarzyszenia Charytatywne Przyjaciół Dzieci Słoneczko Stowarzyszenie Charytatywne Żyć Godnie Stowarzyszenie Charytatywne Polkowicka Złota Jesień Stowarzyszenie Charytatywne Pomocna Dłoń Stowarzyszenie Animacji Twórczej i Działań Alternatywnych Satida Polkowickie Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski Radosne Serca Polski Związek Niewidomych Okręg Dolnośląski Koło Miejsko Gminne w Polkowicach Siedziba stowarzyszenia Zakres prowadzonych zadań Polkowice i młodzieży z rodzin niewydolnych wychowawczo ul. Kominka Polkowice ul. Lipowa Polkowice ul. Lipowa Polkowice ul. Malinowa 10 Sucha Górna Polkowice ul. Lipowa Polkowice ul. Lipowa Polkowice Działania na rzecz osób niepełnosprawnych Działania na rzecz poprawy zdrowia i jakości życia osób starszych Działania mające na celu promowanie zdrowego stylu życia wolnego od uzależnień Działania z zakresu upowszechniania kultury, działalności społecznej i charytatywnej, edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży Działania na rzecz dzieci niepełnosprawnych. Stowarzyszenie jest organizacją pożytku publicznego. Działania na rzecz poprawy zdrowia osób niewidomych i niedowidzących Związek Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych Koło Miejsko Gminne Polski Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów Zarząd Rejonowy w Polkowicach Polkowicki Związek Inwalidów Narządu Ruchu Centrum Edukacji Muzycznej Polkowickie Towarzystwo Muzyczne Związek Harcerstwa Polskiego ul. Lipowa Polkowice ul. Lipowa Polkowice ul. Lipowa Polkowice ul. B.K. Kominka 1a Polkowice ul. Skalników Polkowice ul. Bracka Polkowice Działania na rzecz poprawy zdrowia i jakości życia osób starszych Działania na rzecz poprawy zdrowia i jakości życia osób starszych Działania na rzecz poprawy warunków życiowych oraz zwiększenie uczestnictwa w życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym kraju oraz kształtowanie partnerskich postaw między społecznością ludzi pełnosprawnych i inwalidów Prowadzenie zajęć muzycznych dla dzieci i młodzieży Prowadzenie zajęć muzycznych dla dzieci i młodzieży Działalność wychowawcza oparta na metodzie harcerskiej 154 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 154

156 Lp Nazwa stowarzyszenia Hufiec Polkowice Stowarzyszenie Chorych na Cukrzycę w Polkowicach Parafialny Oddział Akcji Katolickiej przy parafii św. Michała Archanioła w Polkowicach Stowarzyszenie Klub Amazonek Polkowickich Stowarzyszenie Emerytów i Rencistów, byłych pracowników KGHM Polska Miedź S.A Zarząd Rejonu Polkowice Stowarzyszenie Towarzystwo Ziemi Polkowickiej Stowarzyszenie Romów w Polkowicach Lekkoatletyczny Klub Sportowy Polkowice Międzyszkolny Klub Sportowy Tenisa Stołowego Międzyszkolny Klub Sportowy Płetwal Polkowice Klub Podnoszenia Ciężarów Siedziba stowarzyszenia ul. Lipowa Polkowice pl. Kościelny Polkowice ul. K.B Kominka Polkowice ul. K.B. Kominka Polkowice ul. Skalników Polkowice ul. Dąbrowskiego 28c/ Polkowice ul. Ociosowa Polkowice ul. Skalników 23/ Polkowice ul. Skalników Polkowice ul. Hubala Polkowice Zakres prowadzonych zadań Działania na rzecz promocji zdrowia chorych na cukrzycę Prowadzenie świetlicy środowiskowej dla dzieci i młodzieży z rodzin niewydolnych wychowawczo oraz zagrożonych patologią społeczną Rehabilitacja psychofizyczna kobiet po leczeniu raka piersi oparta na zasadzie samopomocy Podejmowanie działań z zakresu kultury, krajoznawstwa, kultury fizycznej i sportu, propagowania zdrowego stylu życia, oraz poprawy warunków socjalno bytowych emerytów i rencistów oraz członków ich rodzin Zdobywanie i popularyzowanie wiedzy na temat historii miasta i gminy, prowadzenie ewidencji miejsc związanych z historią oraz sprawowanie opieki nad tymi miejscami, kolekcjonowanie pamiątek Ziemi Polkowickiej, dążenie do stworzenia miejsca stałej ekspozycji historii miasta i okolic, organizowanie zajęć popularyzujących historię, prowadzenie prac badawczych w zakresie historii Ziemi Polkowickiej, działalność wydawnicza Dbałość o rozwój edukacji wśród społeczności romskiej, integracja społeczności romskiej w Rzeczypospolitej Polskiej, integracja Romów ze społeczeństwem większościowym, aktywizacja społeczna i obywatelska Romów, pielęgnowanie i pogłębianie wiedzy o własnej historii i tradycji, promowanie idei integracji europejskiej, rozwój regionalny, promowanie tolerancji i wielokulturowości Popularyzacja i podnoszenie poziomu lekkiej atletyki Prowadzenie zajęć z zakresu tenisa stołowego Nauka, doskonalenie i propagowanie pływania wśród dzieci i młodzieży Organizacja i propagowanie wychowania fizycznego oraz sportu wyczynowego 155 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 155

157 Lp Nazwa stowarzyszenia Górnik Polkowice Stowarzyszenie Tenisa Ziemnego Polkowicki Klub Karate KYOKUSHIN Miejski Klub Sportowy Polkowice Siedziba stowarzyszenia ul. B.K. Kominka Polkowice ul. Bukowa Polkowice ul. Dąbrowskiego 1a Polkowice Zakres prowadzonych zadań podnoszenie ciężarów Propagowanie i rozwój tenisa ziemnego Działalność związana ze sportem karate Kyokushin Propagowanie i organizowanie sportu dla dzieci i młodzieży z zakresu piłki koszykowej, prowadzenie zespołu ligowego piłka koszykowa kobiet oraz prowadzenie grupy kolarstwa mężczyzn i kolarstwa górskiego kobiet Polkowicki Szkolny Związek Sportowy Klub Sportowy Polkowice Sp. z o.o. ul. Hubala Polkowice ul. Kopalniana Polkowice Działania związane z uprawianiem sportu szkolnego Propagowanie i organizowanie sportu dla dzieci i młodzieży z zakresu piłki nożnej oraz prowadzenie zespołu ligowego piłka nożna 29. Uczniowski Klub Kolarski Piątka ul. Skalników Polkowice Organizacja pozalekcyjnego życia sportowego uczniów kolarstwo 30. Polski Związek Wędkarski okręg Legnica Koło Polkowice Miasto ul. K.B. Kominka Polkowice Organizowanie wędkarstwa, rekreacji oraz sportu wędkarskiego Polkowicki Klub Kyokushin-Kan Karate- Do Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej TKKF Start 33. Skorpion Polkowice Klub Sportowy MASTERS Polkowice Polkowickie Stowarzyszenie Futsalu Cuprum Stowarzyszenie ProFamilia ul. Skalników 1/ Polkowice ul. Skalników 23/ Polkowice ul. Borówkowa 5a Polkowice ul. Moniuszki 15/ Polkowice ul. Dąbrowskiego 1a Polkowice Plac Kościelny Polkowice Działalność sportowo-wychowawcza związana ze sportem karate Kyokushin Organizowanie imprez sportowo rekreacyjnych Promowanie postaw aktywnych poprzez upowszechnianie kultury fizycznej, rehabilitacji, sportu, turystyki i czynnego wypoczynku ze szczególnym uwzględnieniem osób niepełnosprawnych Nauka, doskonalenie i propagowanie pływania wśród dzieci i dorosłych, a także propagowanie innych form rekreacji (m.in.: nordic walking, skating, narciarstwo klasyczne, kajakarstwo, aerobic wodny, turystyka rowerowa, kajakowa, górska) Upowszechnianie rozwoju piłki halowej nożnej pięcioosobowej Pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej, wyrównywanie szans 156 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 156

158 Lp Nazwa stowarzyszenia w Polkowicach Ludowy Zespół Sportowy Komorniki Ludowy Zespół Sportowy Żelazny Most Ludowy Zespół Sportowy Nowa Wieś Lubińska Ludowy Klub Sportowy Kalina z/s w Sobinie Ludowy Zespół Sportowy Kłos Moskorzyn Siedziba stowarzyszenia Komorniki 48A Polkowice Żelazny Most Polkowice Nowa Wieś Lubińska 15A Polkowice Sobin, ul. Polkowicka 69A Polkowice Moskorzyn 26B Polkowice Źródło: Urząd Gminy Polkowice Zakres prowadzonych zadań tych rodzin i osób poprzez prowadzenie Poradni Rodzinnej w Polkowicach mającej na celu m.in. udzielanie pomocy małżeństwom, rodzinom w celu ich umacniania i rozwoju, udzielanie specjalistycznych porad pedagogicznych, psychologicznych i prawnych ofiarom przemocy i innym osobom znajdującym się w sytuacjach kryzysowych Upowszechnianie rozwoju piłki nożnej na terenach wiejskich Upowszechnianie rozwoju piłki nożnej na terenach wiejskich Upowszechnianie rozwoju piłki nożnej na terenach wiejskich Upowszechnianie rozwoju piłki nożnej na terenach wiejskich Upowszechnianie rozwoju piłki nożnej na terenach wiejskich 3.5. Charakterystyka oraz określenie grup społecznych wymagających wsparcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Prowadzone działania rewitalizacyjne w sferze społecznej polegają na wdrażaniu inicjatyw mających na celu rozwiązywanie problemów w niej zdiagnozowanych. Efektem wdrożenia tych działań będzie poprawa jakości życia mieszkańców wyznaczonych obszarów zdegradowanych. Celem rewitalizacji jest nie tylko usuwanie negatywnych skutków występujących problemów, ale ich rozwiązywanie u podstaw, eliminacja ich przyczyn i zapobieganie ich pojawianiu się w przyszłości. Określenie grup społecznych, które wymagają wsparcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji jest niezwykle istotne z perspektywy zapewnienia jak najwyższej skuteczności planowania działań rewitalizacyjnych. Do grup społecznych wymagających największego wsparcia należy zaliczyć grupy zidentyfikowane przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach jako otrzymujące wsparcie z powodu rożnych trudności życiowych. Do tych grup w szczególności należy zaliczyć osoby: bezrobotne, w tym w szczególności długotrwale, ubogie, ciężko lub długotrwale chore oraz niepełnosprawne. 157 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 157

159 Bezrobocie jest poważnym problem społeczno-gospodarczym, długotrwałe pozostawanie bez pracy ma poważne konsekwencje i może prowadzić do powstawania patologii społecznych. W szczególnie trudnej sytuacji są osoby dotknięte bezrobociem strukturalnym, spowodowanym niedopasowaniem kierunków kształcenia w szkołach do aktualnych potrzeb rynku pracy. Wyjątkową uwagę należy poświęcić osobom bezrobotnym w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Są to często młode osoby kończące swoją edukację i starające się znaleźć pracę, osoby po 50 roku życia, osoby długotrwale bezrobotne oraz posiadające niski poziom wykształcenia. Trudną sytuację tych osób na rynku pracy uwydatnia fakt, że Polkowice są gminą, której rozwój oparty jest na branży przemysłowej, podczas gdy sektor usługowy odgrywa drugorzędną rolę. Dywersyfikacja gospodarki w kierunku zwiększenia liczby miejsc pracy w sektorze usługowym, umożliwić może dalszy spadek bezrobocia na terenie gminy. Należy zaznaczyć, że sektor usługowy jest bardziej elastyczny i zróżnicowany, zarówno pod względem wymaganych od pracowników umiejętności, jak i prowadzonych typów działalności, co umożliwić może znalezienie pracy osobom znajdującym się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Osoby ubogie to kolejna grupa, która wymaga wsparcia w ramach procesu rewitalizacji w sferze społecznej. Ubóstwo jest bardzo często bezpośrednio związane z bezrobociem. Jest to zjawisko braku dostatecznych środków materialnych dla zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka. Problem ten często jest przyczyną wielu innych zjawisk, takich jak marginalizacja czy wykluczenie społeczne. Długotrwała lub ciężka choroba jest także częstym powodem trudnej sytuacji życiowej mieszkańców Polkowic. Może ona dotknąć osoby w różnym wieku, a osoby chore borykają się z licznymi problemami: utrudnieniami w dostępie do specjalistycznej opieki medycznej, kosztownością procesu leczenia, problemami finansowymi. Chorzy często wykluczeni są z możliwości podjęcia pracy, co wpływa na ich trudną sytuację życiową. Grupą społeczną znajdującą się w bardzo trudnej sytuacji są także osoby niepełnosprawne. Działania rewitalizacyjne powinny być ukierunkowane na tworzenie warunków do szerszego i aktywnego udziału osób z niepełnosprawnością w ich własnym rozwoju oraz w kontaktach z resztą społeczeństwa, tak aby zapobiec zjawisku wykluczenia społecznego tych osób. Osoby niepełnosprawne muszą często zmagać się z licznymi problemami, takimi jak: niski status w społeczeństwie, mała liczba miejsc pracy, trudności z asymilacją społeczną związane z występującymi barierami społecznymi i architektonicznymi, brak systemu wsparcia dla osób pełniących funkcję opiekuńczą względem osób niesamodzielnych. 158 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 158

160 4. Sfera gospodarcza 4.1. Struktura działalności gospodarczej Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na dzień 31 grudnia 2014 roku na terenie gminy Polkowice działały 2324 podmioty gospodarcze. Miasto Polkowice stanowi zaplecze usługowe i handlowe dla pozostałych miejscowości w gminie, dlatego znaczna część podmiotów gospodarczych zlokalizowana jest na jego terenie (2020 spośród 2324). Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w mieście i gminie sukcesywnie wzrasta. W badanym okresie tj. lata w mieście Polkowice powstało 160 nowych przedsiębiorstw. Wskaźnik dynamiki dla tego zjawiska w badanym okresie wynosi 108,6 %. W latach 2011 i 2013 odnotowano niewielkie spadki liczby przedsiębiorstw w porównaniu do lat poprzedzających. Na obszarze wiejskim gminy Polkowice również tworzone są nowe przedsiębiorstwa. Od końca roku 2008 liczba podmiotów gospodarczych wzrosła o 67, przy wartości wskaźnika dynamiki 128,3%. Wykres 24. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wg rejestru REGON Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Zdecydowana większość przedsiębiorstw zarejestrowanych w gminie Polkowice należy do sektora prywatnego, jest to aż 97 % wszystkich przedsiębiorstw. W 2014 roku na 159 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 159

161 terenie Polkowic działało 2250 prywatnych podmiotów gospodarczych, co w porównaniu do 2008 roku, stanowi wzrost liczby przedsiębiorstw o 211. W sektorze publicznym funkcjonowały 74 przedsiębiorstwa, z czego 43 podmioty działały w formie samorządowych jednostek budżetowych. W latach nastąpił wzrost liczby podmiotów sektora publicznego z 58 na początku badanego okresu do 74 w roku Wykres 25. Liczba podmiotów gospodarczych wg sektorów własnościowych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego 160 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 160

162 Wykres 26. Struktura podmiotów gospodarczych w Polkowicach według sekcji PKD w 2014 roku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego W podziale podmiotów gospodarczych na sekcje wg PKD 2007 dominuje sekcja G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle, w 2014 r. należało do niej 540 przedsiębiorstw, co stanowi 26,7% ogólnej liczby podmiotów. W analizowanym okresie jej liczebność zmniejszyła się o 45 podmiotów (7,7%). Kolejną pod względem liczby przedsiębiorstw sekcją jest sekcja F budownictwo, w ostatnim roku składała się z 251 podmiotów. Kolejno można wyróżnić następujące sekcje: S i T - podstawowa działalność usługowa oraz gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby, należy do niej 200 podmiotów (9,9%), L - działalność związana z obsługą rynku nieruchomości, w ramach której można wyróżnić 185 (9,2%) przedsiębiorstw oraz M - działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, w skład której wchodzi 156 podmiotów (7,7%). Natomiast najmniej liczną sekcją jest sekcja D - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych, w której w każdym roku analizowanego okresu działało 1 przedsiębiorstwo. Niewiele przedsiębiorstw prowadzi działalność również w sekcjach takich jak: B górnictwo i wydobywanie i E dostawy wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją, do których należy po 6 podmiotów (0,3%). W 11 sekcjach odnotowano wzrost liczby podmiotów gospodarczych na przestrzeni lat W związku z małą liczebnością, sekcją w której odnotowano największy wzrost jest B 50%. Sekcjami gospodarczymi, które także dynamicznie się rozwijają są sekcje: L 29,2%, P (edukacja) 161 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 161

163 28,13% oraz S i T 16%. Natomiast zmniejszającą się liczbą przedsiębiorstw charakteryzuje się 5 sekcji: G (handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle) spadek o 7,7%, F (budownictwo) jeden podmiot 0,4%, H (transport i gospodarka magazynowa) 8,67%, K (działalność finansowa i ubezpieczeniowa) 5,33% oraz N (działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca) 9,61%. Tabela 36. Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Polkowicach według sekcji PKD w latach Sekcje SekcjaA - rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Sekcja B - górnictwo i wydobywanie Sekcja C - przetwórstwo przemysłowe Sekcja D - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Sekcja E - dostawy wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Sekcja F -budownictwo Sekcja G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Sekcja H - transport i gospodarka magazynowa Sekcja I - działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Sekcja J - informacja i komunikacja Sekcja K - działalność finansowa i ubezpieczeniowa Sekcja L - działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Sekcja M - działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Sekcja N - działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Sekcja O - administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Sekcja P -edukacja Sekcja Q - opieka zdrowotna i pomoc społeczna S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 162

164 Sekcje Sekcja R - działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Sekcje S i T - podstawowa działalność usługowa oraz gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Ogółem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Przedsiębiorczość mieszkańców gminy Polkowice badano za pomocą wskaźnika podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 10 tys. osób w wieku produkcyjnym. Wartości uzyskane przed miasto i gminę Polkowice są wyższe niż wartości dla powiatu polkowickiego w każdym roku badanego okresu. Jednakże analizując sytuację gospodarczą na tle kraju oraz województwa dolnośląskiego można zauważyć, iż wartości tego wskaźnika w przypadku gminy oraz miasta są niższe. Na przestrzeni lat wskaźnik liczby podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 10 tys. osób w wieku produkcyjnym osiągał tendencję wzrostową we wszystkich analizowanych jednostkach terytorialnych. Wykres 27. Podmioty gospodarcze na 10 tys. osób w wieku produkcyjnym Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego W strukturze podmiotów gospodarczych w Polkowicach według liczby zatrudnionych pracowników dominują mikroprzedsiębiorstwa, które zatrudniają do 9 pracowników. Ich udział w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych w mieście wynosi 94,9%. Przedsiębiorstwa małe 163 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 163

165 zatrudniające od 10 do 49 pracowników stanowią 3,5 % wszystkich przedsiębiorstw. Udział przedsiębiorstw średnich, zatrudniających od 50 do 249 pracowników w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych wynosi 1,2%. Najmniejszy udział wśród wszystkich podmiotów mają przedsiębiorstwa duże, zatrudniające ponad 250 osób. Jest to 8 przedsiębiorstw, których udział w strukturze gospodarczej wynosi 0,3%. Wykres 28. Struktura podmiotów gospodarczych w Polkowicach wg liczby zatrudnionych pracowników w 2014 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Wśród największych przedsiębiorstw zlokalizowanych na terenie gminy Polkowice można wyróżnić: KGHM Polska Miedź S. A. - spółka strategiczna, jedna z największych polskich spółek Skarbu Państwa, jeden z czołowych producentów miedzi i srebra rafinowanego na świecie. Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. - fabryka silników koncernu Volkswagen wybudowana w 1999 r. Produkuje jednostki wysokoprężne o pojemności 1900 i 2000 cm³ wyposażone w pompowtryskiwacze lub system common-rail, napędzające samochody osobowe i dostawcze. Sitech Sp. z o.o. - renomowana spółka należącą do koncernu Volkswagen. Specjalizuje się w produkcji metalowych stelaży siedzisk samochodowych do wybranych modeli samochodów takich marek jak: Volkswagen, Audi, Skoda oraz Seat. 164 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 164

166 Sanden Manufacturing Poland Sp. z o.o. - jest spółką wchodzącą w skład japońskiej Korporacji SANDEN wiodącego światowego producenta kompresorów do klimatyzacji samochodowych. Rocznie w Polkowicach produkowane jest około 1,6 miliona kompresorów, dostarczanych do europejskich montowni największych producentów samochodów. CCC Factory Sp. z o.o. - spółka zajmująca się produkcją obuwia. Podstawowym przedmiotem działalności fabryki jest produkcja obuwia, głównie skórzanego dla CCC SA. Royal Europa Sp. z o.o. - jest jednym z największych producentów elementów ekstruzyjnych z wysokoudarowego polichlorku winylu w Europie. CCC S.A. - spółka zarządzająca siecią sprzedaży, jest podmiotem dominującym w Grupie Kapitałowej CCC. Mine Master Sp. z o.o. - specjalnością przedsiębiorstwa jest produkcja maszyn wiercących i kotwiących dla górnictwa podziemnego. W Polkowicach działa serwis firmy, który świadczy kompleksowe usługi w zakresie serwisowania swoich produktów. Biuro Handlowe Ruda Oddział Produkcyjno-Remontowy Jacek Ruda firma oferująca profesjonalny serwis i prowadzenie kompleksowych remontów maszyn pracujących w kopalniach KGHM oraz w kopalniach odkrywkowych. Przedsiębiorstwo Robót Górniczo-Montażowych Polkowice Sp. z o.o. - firma specjalizuje się w świadczeniu usług w zakresie montaży elektrycznych i mechanicznych dla kopalń KGHM Polska Miedź S.A. TCM Polska Tool Consulting&Management Sp. z o.o. firma zajmująca się zarządzaniem gospodarką narzędziową u klientów zewnętrznych. Prowadzi także działalność w zakresie sprzedaży i regeneracji narzędzi stosowanych przy obróbce skrawaniem. Oerlikon Balzers Coating Poland Sp. z o.o. firma opracowuje powłoki i procesy nakładania powłok, wprowadza na rynek systemy i wyposażenie produkcyjne i jest jedynym przedsiębiorstwem, które świadczy kontraktowe usługi nakładania powłok. KGHM Zanam Sp. z o.o. - należy do największych w Polsce producentów maszyn i urządzeń dla sektora górniczego. Spółka wytwarza również sprzęt stosowany w systemach przeładunkowych, zespołach transportowych, skalnictwie, kopalniach odkrywkowych. 165 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 165

167 Systemy i Technologie Sp. z o.o. - jest producentem prefabrykatów z polimerobetonu m.in.: odwodnień liniowych, studni, elementów mostowych, pokryw wpustów ulicznych oraz elementów specjalnych. PHP Mercus Sp. z o.o. spółka działająca w oparciu o cztery sektory: logistyka materiałowa, handel hurtowy i detaliczny, handel międzynarodowy, działalność produkcyjna, obejmująca wytwarzanie wiązek przewodów elektrycznych dla producentów zmechanizowanego sprzętu gospodarstwa domowego i przemysłu motoryzacyjnego oraz wysokociśnieniowych przewodów hydraulicznych do maszyn górniczych i budowlanych. Przedsiębiorstwo Robót Górniczych Kupryt Sp. z o.o. firma zajmująca się wykonywaniem robót górniczych w KGHM Polska Miedź S.A. oraz sprzedażą stali i materiałów budowlanych. Wigropol Sp. z o.o. spółka zajmująca się serwisem maszyn górniczych i budowlanych, a także ich podzespołów oraz handlem nowymi i używanymi maszynami budowlanymi, górniczymi, sprzedażą części zamiennych oraz produkcją przewodów hydraulicznych. Desim Sp. z o.o. spółka świadcząca usługi transportowe dla górnictwa, transport międzynarodowy specjalistyczny oraz produkująca pojazdy dla górnictwa. Gmina Polkowice oferuje cztery atrakcyjne obszary inwestycyjne o łącznej powierzchni około 100 hektarów, wyposażonych w niezbędną infrastrukturę techniczną oraz o dogodnym położeniu komunikacyjnym. Posiadają aktualne plany zagospodarowania przestrzennego i pozostają wolne od obciążeń prawnych. Grunty przeznaczone pod inwestycje przemysłowe położone są w granicach polkowickiej podstrefy Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, w jej sąsiedztwie, oraz przy drodze krajowej nr S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 166

168 Rysunek 22. Mapa obszarów inwestycyjnych w Polkowicach Źródło: folder inwestycyjny Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 1997 r. została powołana Legnicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, w skład której weszła między innymi polkowicka podstrefa. Polkowicka podstrefa do 31 lipca 2010 r. zajmowała powierzchnię 85,20 ha i była prawie w pełni zagospodarowana. W związku z dużym zainteresowaniem inwestorów, którzy często poszukują obszarów objętych strefą, władze gminy podjęły działania mające na celu jej powiększenie. Podstrefa została powiększona o nowe tereny inwestycyjne: w 2010 r. o pow. 34,20 ha i w 2014 r. o pow. 37,24 ha. Obecnie zajmuje obszar 156,64 ha: 167 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 167

169 POLKOWICKA PODSTREFA I - w skład podstrefy wchodzą tereny zagospodarowane o powierzchni 86,99 ha oraz do zagospodarowania o powierzchni 37,99 ha. Tereny do zagospodarowania znajdują się w południowo zachodniej części Polkowic w bezpośrednim sąsiedztwie firm funkcjonujących w podstrefie. Są to nieużytki rolne, teren jest płaski i wolny od zabudowy kubaturowej. Obszar jest wyposażony w podstawową infrastrukturę techniczną, obejmującą sieci takie jak: energetyczna, gazowa, telekomunikacyjna, wodociągowa oraz kanalizacyjna, dostępne w pasie ulicy Fabrycznej, która obsługuje obszar podstrefy. Polkowicka podstrefa zlokalizowana jest w odległości ok. 2 km od centrum miasta oraz drogi krajowej nr 3. Rysunek 23. Polkowicka Podstrefa I CCC Factory Royal Europa Volk sw ag en Mot or Pols ka Sitech Mine Master Sanden Manufacturing Poland Źródło: POLKOWICKA PODSTREFA II - w skład podstrefy wchodzi teren do zagospodarowania o łącznej powierzchni 33,40 ha. Teren do zagospodarowania znajduje się w południowo wschodniej części Polkowic w bezpośrednim sąsiedztwie drogi krajowej nr 3. Obszar płaski, łagodnie opadający w kierunku południowym, wolny od zabudowy kubaturowej. 168 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 168

170 Rysunek 24. Polkowicka Podstrefa II Źródło: Zatrudnienie Liczba osób pracujących na terenie gminy Polkowice według faktycznego miejsca pracy (w tym mieszkańcy oraz osoby spoza gminy) w latach kształtowała się w przedziale między a Spośród nich blisko 80% stanowią mieszkańcy miasta Polkowice. Ogólna liczba osób pracujących w mieście i gminie wykazywała zmienną tendencję. Na terenie gminy do 2010 r. zauważalny był spadek liczby zatrudnionych, w kolejnych latach nastąpił wzrost liczby osób pracujących. Na przestrzeni 7 lat przyrost liczby osób zatrudnionych w gminie wynosi 5,03%. Natomiast w mieście liczba pracowników wahała się, jednak w analizowanym okresie ogólny wzrost wynosi 11,54%. W strukturze osób pracujących zarówno w gminie jak i mieście, w każdym roku badanego okresu liczba 169 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 169

171 pracujących mężczyzn przewyższała liczbę zatrudnionych kobiet. Pracujące kobiety stanowią 23,6% ogólnej liczby zatrudnionych na obszarze gminy oraz 27,6% w mieście Polkowice. Tabela 37. Zatrudnienie na terenie miasta i gminy Polkowice GMINA POLKOWCIE OGÓŁEM KOBIETY MĘŻCZYŹNI MIASTO POLKOWICE OGÓŁEM KOBIETY MĘŻCZYŹNI Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Aktywność zawodową mieszkańców gminy i miasta Polkowice zbadano z wykorzystaniem wskaźnika liczby osób pracujących w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym. Wartość wskaźnika zarówno dla miasta jak i obszaru wiejskiego gminy osiągnęła wartości wyższe niż wartości dla powiatu, województwa i kraju. W 2014 roku na każdy 1000 mieszkańców gminy przypadło 948 osób pracujących, a w mieście 914. Wartość wskaźnika dla powiatu polkowickiego wyniosła 464, dla województwa a dla całego kraju Wysokie wartości wskaźnika zarówno dla miasta jak i gminy wskazują na dobrą sytuację na lokalnym rynku pracy. Na przestrzeni lat obserwowano niewielkie wahania wartości wskaźnika. 170 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 170

172 Wykres 29. Liczba osób pracujących na 1000 osób w wieku produkcyjnym Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego 4.3. Analiza możliwości budżetowych Analiza możliwość budżetowych gminy Polkowice została sporządzona w oparciu o analizę stanu budżetu w latach oraz prognozę do roku Zgodnie z art. 243 obowiązującej ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U Nr 157 poz. 1240), organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, którego realizacja spowoduje, że w roku budżetowym oraz w każdym roku następującym po roku budżetowym relacja łącznej kwoty przypadających w danym roku budżetowym: spłat rat kredytów i pożyczek wraz z odsetkami, wykupów papierów wartościowych oraz spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji do planowanych dochodów ogółem budżetu przekroczy średnią arytmetyczną z obliczonych dla ostatnich trzech lat relacji jej dochodów bieżących powiększonych o dochody ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące, do dochodów ogółem budżetu. 171 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 171

173 W przypadku Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Polkowice na lata , relacja planowanej łącznej kwoty spłaty zobowiązań do dochodów w każdym roku przyjmuje wartość niższą niż wartość dopuszczalnego wskaźnika spłaty zobowiązań określonego zgodnie z zapisami art. 243 ustawy o finansach publicznych. Relacja planowanej łącznej kwoty spłaty zobowiązań do dochodów w każdym roku prognozowanego okresu odznacza się wartościami dużo niższym niż dopuszczalna wartość wskaźnika spłaty zobowiązań, co jednoznacznie wskazuje na duże możliwości gminy w finansowaniu przyszłych inwestycji. Jest to niezwykle ważne z punktu widzenia możliwości realizacji celów procesu rewitalizacji. Wielkość dochodów budżetowych w badanym okresie wykazuje zmienną tendencję. W analizowanych latach nastąpiło zwiększenie dochodów o 25,8%, tym samym wysokość dochodów w przeliczeniu na 1 mieszkańca gminy Polkowice również charakteryzowała się wzrostem (w 2014 roku na 1 mieszkańca przypadało 9 427,67 zł). W przypadku wydatków budżetowych, na przestrzeni lat , tendencja również jest zróżnicowana, niemniej jednak ich poziom w 2014 roku jest o 19,9% wyższy niż w roku W analizowanym okresie trzy pierwsze lata odznaczały się deficytem budżetowym, w pozostałych latach odnotowano natomiast nadwyżkę. dochody dochody na 1 mieszkańca wydatki wydatki na 1 mieszkańca nadwyżka/deficyt Tabela 38. Stan budżetu gminy Polkowice w latach , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,17 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Polkowice ,91 Prognoza stanu budżetu na lata wykazuje, iż od 2017 roku przewiduje się systematyczny wzrost, zarówno po stronie dochodów, jak i wydatków. W każdym roku ujętym w prognozie zaplanowano również nadwyżkę budżetową. W roku 2015 różnica pomiędzy planowanymi dochodami a wydatkami będzie jednak ujemna, będzie ona spłacona 172 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 172

174 z nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych oraz kredytów, pożyczek, a także emisji papierów wartościowych. Wykres 30. Prognoza stanu budżetu gminy Polkowice na lata Źródło: Opracowanie własne na podstawie Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Polkowice na lata (Uchwała Nr VI/118/15 Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 21 września 2015 r.) 173 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 173

175 5. Sfera zagospodarowania przestrzennego 5.1. Zagospodarowanie przestrzenne/struktura funkcjonalno-przestrzenna W strukturze użytkowania gruntów gminy Polkowice zdecydowanie przeważają tereny otwarte, które zajmują 86,71% obszaru gminy. Wśród nich dominują grunty leśne, zadrzewione oraz zakrzewione 50,35% powierzchni gminy. Użytki rolne natomiast stanowią 36,36% areału gminy. W ogólnej powierzchni użytków rolnych zauważalny jest duży udział gruntów ornych (ponad 72%). Wśród terenów osadniczych, zajmujących łącznie 12,38% powierzchni gminy, dominują tereny przemysłowe (ponad 56% gruntów zabudowanych i zurbanizowanych oraz prawie 7% powierzchni gminy). Wynika to z wliczenia do grupy terenów przemysłowych rozległego obiektu unieszkodliwiania odpadów powydobywczych Żelazny Most, obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych Gilów oraz licznych terenów związanych z zakładami górniczymi KGHM Polska Miedź S.A. W grupie terenów osadniczych, oprócz wyraźnie dominujących terenów przemysłowych, wyróżniają się tereny komunikacyjne, których udział w gruntach zabudowanych wynosi 22,3% oraz tereny mieszkaniowe, stanowiące 8,4% terenów zainwestowanych. Część miejska gminy Polkowice charakteryzuje się większym zurbanizowaniem, niż część wiejska. Udział terenów zainwestowanych wynosi 32,36%. W strukturze przestrzennej miasta dominują użytki rolne, które stanowią 43,77% powierzchni miasta. Wśród nich przeważającą część zajmują grunty orne 82,2% (37,83% powierzchnia miasta). Tereny leśne z kolei stanowią 22,2% obszaru miejskiego gminy. Spośród terenów zainwestowanych w mieście, największą powierzchnię zajmują: tereny przemysłowe (12,59% powierzchni miasta), tereny komunikacyjne (6,7%) oraz tereny mieszkaniowe (4,6%). Tabela 39. Struktura zagospodarowania gruntów w gminie oraz mieście Polkowice Wyszczególnienie GMINA POLKOWICE MIASTO POLKOWICE ha % ha % OGÓŁEM ,00% ,00% UŻYTKI ROLNE OGÓŁEM ,36% ,77% grunty orne ,25% ,83% 174 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 174

176 Wyszczególnienie GMINA POLKOWICE MIASTO POLKOWICE ha % ha % Sady 8 0,05% 1 0,04% łąki trwałe ,25% 69 2,91% pastwiska trwałe 396 2,36% 43 1,81% grunty rolne zabudowane 159 0,95% 16 0,67% grunty pod rowami 86 0,51% 12 0,51% GRUNTY LEŚNE ORAZ ZADRZEWIONE i ZAKRZEWIONE OGÓŁEM ,35% ,20% Lasy ,66% ,06% grunty zadrzewione i zakrzewione GRUNTY POD WODAMI OGÓŁEM 116 0,69% 27 1,14% 29 0,17% 2 0,08% grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi 23 0,14% 0 0,00% grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi 6 0,04% 2 0,08% GRUNTY ZABUDOWANE i ZURBANIZOWANE OGÓŁEM ,38% ,86% tereny mieszkaniowe 174 1,04% 109 4,59% tereny przemysłowe ,00% ,59% tereny inne zabudowane 86 0,51% 78 3,29% tereny zurbanizowane niezabudowane 50 0,30% 48 2,02% tereny rekreacji i wypoczynku 57 0,34% 42 1,77% tereny komunikacyjne - drogi 462 2,76% 159 6,70% tereny komunikacyjne - kolejowe 72 0,43% 45 1,90% użytki kopalne 2 0,01% 0 0,00% NIEUŻYTKI 90 0,54% 23 0,97% 175 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 175

177 Wyszczególnienie GMINA POLKOWICE MIASTO POLKOWICE ha % ha % TERENY RÓŻNE 33 0,20% 3 0,13% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego 5.2. Układ komunikacyjny Gmina Polkowice posiada dogodne położenie pod względem komunikacyjnym. Przez Gminę prowadzi międzynarodowy szlak komunikacyjny E-65 wiodący z północy Europy (Szwecja) na południe (Grecja). W granicach kraju szlak ten stanowi droga krajowa nr 3 relacji Świnoujście-Zielona Góra-Legnica-Jakuszyce (granica państwa). Droga krajowa nr 3 biegnie przez gminę Polkowice w kierunku północny-zachód południowy-wschód, przecinając miasto Polkowice. Droga ta jest drogą dwujezdniową. Podstawowy układ komunikacyjny uzupełnia droga wojewódzka nr 331 relacji: Chocianów (DW328)- Polkowice-Tarnówek-Rynarcice (DW323). Poza wspomnianą już powyżej drogą krajową i wojewódzką, istotnym elementem układu drogowego gminy są drogi powiatowe. Ich sieć składa się z 21 oddzielnie numerowanych odcinków. Drogi powiatowe w gminie Polkowice są szczególnie ważne dla ruchu lokalnego w części wiejskiej gminy, gdyż często stanowią jedyne trasy dla ruchu samochodowego zapewniające obsługę wielu wsi gminy. Wszystkie drogi powiatowe mają nawierzchnię utwardzoną bitumiczną. Podsumowując na układ drogowy miasta i gminy składają się następujące drogi: droga krajowa nr 3 o łącznej długości 11,7 km, dwie drogi wojewódzkie o łącznej długości 27,3 km, drogi powiatowe o łącznej długości ok. 65 km, drogi gminne o łącznej długości 80 km. Przez gminę Polkowice przebiega przemysłowa linia kolejowa KGHM Polska Miedź S.A., zarządzana przez spółkę Pol-Miedź Trans, eksploatowana wyłącznie w ruchu towarowym na potrzeby przemysłu miedziowego. Linia łączy zakłady i szyby kopalniane zlokalizowane w Lubinie, Polkowicach i Jerzmanowej. Posiada odgałęzienia, które na terenie Polkowic obsługują obiekty Zakładów Górniczych Polkowice i Rudna. Jest to linia jednotorowa, bez stacji i przystanków dla odprawy podróżnych. Na terenie gminy Polkowice linia ta nie jest zelektryfikowana. Od 2008 roku organizacją komunikacji miejskiej zajmuje się Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej i Komunikacji Miejskiej. Na terenie miasta PGMiKM obsługuje 176 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 176

178 dwie linie autobusowe kursujące na trasie: osiedle Polanka Polkowice Nowe oraz Osiedle Polanka ul. Fabryczna/Sanden. Natomiast na terenie gminy PGMiKM obsługuje cztery linie autobusowe kursujące na trasie: Polkowice - Sucha Górna, Polkowice - Żelazny Most, Polkowice Nowa Wieś Lubińska oraz Polkowice Biedrzychowa. Przy czym autobusy PGMiKM kursują pomiędzy Polkowicami i Biedrzychową tylko w czasie roku szkolnego. Do miasta Polkowice oraz większości miejscowości wiejskich gminy docierają autobusy firmy Państwowa Komunikacja Samochodowa (PKS). Ponadto komunikację poza gminną zapewniają prywatni przewoźnicy. Największa częstotliwość kursowania autobusów występuje na trasie Polkowice-Lubin. Na potrzeby dowozu pracowników KGHM Polska Miedź S.A. do pracy, funkcjonuje komunikacja specjalna KGHM. Od dnia r. komunikacja miejska na terenie Polkowice jest bezpłatna. Rysunek 25. Mapa z trasą Komunikacji Miejskiej w Polkowicach Źródło: Mieszkalnictwo 177 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 177

179 W 2014 r. na terenie gminy Polkowie znajdowały się 2394 budynki mieszkalne o łącznej liczbie mieszkań Spośród nich na terenie miasta było położonych 1212 budynków z 8520 mieszkaniami. Powierzchnia użytkowa mieszkań w gminie wynosiła łącznie m 2. W badanym okresie wzrosła o 13,9%. Na przestrzeni lat zauważalny jest przyrost liczby budynków mieszkalnych oraz mieszkań. Dla obszaru gminy wyniósł on 20,9% w zakresie budynków oraz 19,2% w mieście. Liczba mieszkań wzrosła odpowiednio o 8,5% oraz 6,7%. Wykres 31. Liczba budynków mieszkalnych i mieszkań na terenie gminy Polkowice Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2014 r. przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszania w gminie wynosiła 63,2 m 2. Natomiast w mieście wskaźnik ten przybrał wartość 57,2 m 2. Analizując wartości wskaźnika na przestrzeni siedmiu lat można zauważyć ich przyrost. Porównując rok 2008 z 2014, wzrost przeciętnej powierzchni użytkowej na 1 mieszkanie w gminie wynosi 3,7m 2 (5,9%), a w mieście 2,1m 2 (3,7%). Od 2008 r. systematycznie wzrasta także przeciętna powierzchnia użytkowa na 1 osobę. W początkowym roku analizowanego okresu na 1 osobę przypadało 20,5m 2 w gminie, 178 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 178

180 a w ostatnim roku już 22,8 oznacza to wzrost o 10,1%. Natomiast dla miasta wartości tego wskaźnika wynoszą odpowiednio 19,7m 2 w 2008 r. oraz 21,6% w 2014 r., czyli wzrost o 8,8%. Wykres 32. Wskaźniki dotyczące mieszkalnictwa w gminie Polkowice Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego 5.4. Infrastruktura techniczna Wodociągi i kanalizacja W 2014 roku na terenie gminy Polkowice sieć wodociągowa miała długość 139 km. W 2009 roku długość wynosiła 133,1 km. Na przestrzeni lat zanotowano przyrost długości sieci o 4,2%, czyli 5,9 km. Obszar gminy oraz miasta jest niemal w pełni zwodociągowany. Na terenie miasta sieć wodociągowa ma długość 63,2 km (w analizowanym okresie wzrosła o 11,2 km 17,7%). Tym samym zarówno w gminie, jak 179 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 179

181 i mieście wzrosła liczba przyłączy prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Na przestrzeni lat przyrost ten wynosi odpowiednio 13,9% (dla gminy) oraz 9,1% (dla miasta). Analogicznie wzrosła także liczba ludności korzystającej z sieci wodociągowej. W 2008 r. dostęp do sieci wodociągowej na terenie gminy miało mieszkańców, a w mieście Do 2014 roku liczba ta wzrosła odpowiednio o 1232 osoby, czyli 4,5% (w gminie) oraz o 420 osób, czyli 1,9% (w mieście). W 2014 roku z sieci wodociągowej korzystało 99,6% mieszkańców gminy oraz wszyscy mieszkańcy miasta. Tabela 40. Sieć wodociągowa oraz kanalizacyjna na terenie gminy i miasta Polkowice Wyszczególnienie MIASTO POLKOWICE GMINA POLKOWICE WODOCIĄGI długość czynnej sieci rozdzielczej [km] 52,0 63,2 133,1 139,0 przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania [szt.] ludność korzystająca z sieci wodociągowej [osoba] korzystający z instalacji w % ludności ogółem 99,8 100,0 99,5 99,6 zużycie wody w gospodarstwach domowych ogółem na 1 mieszkańca [m3] KANALIZACJA 33,7 31,9 36,4 33,5 długość czynnej sieci kanalizacyjnej 46,8 57,3 137,1 165,1 przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej korzystający z instalacji w % ludności ogółem 98,0 99,6 96,7 99,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Gospodarką wodno-ściekową na obszarze gminy zajmuje się Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach. Odpowiada ono za funkcjonowanie istniejących komunalnych sieci i urządzeń wodociągowych oraz istniejących sieci kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków. Ponadto na terenie gminy działalność z zakresu gospodarki wodno-ściekowej prowadzona jest także przez Spółkę Energetyka z Lubina (Zakład Gospodarki Wodno-Ściekowej). Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach (PGM) zaopatruje w wodę mieszkańców miasta Polkowice oraz wsi: Guzice, Kaźmierzów, Moskorzyn, Sucha 180 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 180

182 Górna, Trzebcz i Żuków pobierając na ten cel wodę z ujęcia Sucha Górna. Natomiast Energetyka Sp. z o.o. w Lubinie zaopatruje w wodę mieszkańców wsi: Biedrzychowa, Dąbrowa, Jędrzychów, Komorniki, Nowa Wieś Lubińska, Pieszkowice, Sobin, Tarnówek i Żelazny Most. Obecnie na obszarze gminy zlokalizowane są trzy ujęcia wody. Jedno z nich jest komunalne, dwa pozostałe są własnością Energetyki Sp. z o.o. Poniżej przedstawiono charakterystykę ujęć: 1) Ujęcie Sucha Górna komunalne: Skład: 8 studni o głębokości od 45 do 78 m; Wydajność maksymalna ujęcia: 5000 m3/d i 275 m3/h; Przy ujęciu działa automatyczna stacja uzdatniania wody, której wydajność wynosi 5000 m3/d i 275 m3/h. 2) Ujęcie Sobin i Jędrzychów Energetyka sp. z o.o.: Skład: 22 studnie; Wydajność maksymalna ujęcia: 9400 m3/d i 350 m3/h; Przy ujęciu działa stacja uzdatniania wody. 3) Ujęcie Moskorzynka Energetyka sp. z o.o.: Skład: 5 studni; Wydajność maksymalna ujęcia: 3080 m3/d i 140 m3/h; Przy ujęciu działa stacja uzdatniania wody. Sieć kanalizacyjna na terenie gminy Polkowice w 2008 r. miała długość 137,1 km, a w mieście 46,8 km. Do 2014 roku długość kanalizacji w gminie wzrosła o 28 km, czyli o 16,9%, natomiast w mieście o 10,5 km, czyli 18,3%. Wraz z rozwojem sieci kanalizacyjnej zwiększyła się także liczba przyłączy prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania oraz liczba ludności korzystającej z sieci. Na przestrzeni ostatnich siedmiu lat liczba przyłączy zwiększyła się odpowiednio o 9,8% (w mieście) oraz o 19% (w gminie). Liczba ludności korzystająca z sieci kanalizacyjnej na przestrzeni analizowanych lat zwiększyła się o 1975 osób 7,3% (w gminie) oraz o 734 osoby 3,3% (w mieście). W analizowanym okresie wzrósł również odsetek osób korzystających z sieci kanalizacyjnej. W 2014 r. zarówno w mieście jak i w gminie korzystało z niej 99,6% mieszkańców. Ścieki komunalne odbierane z obszaru gminy odprowadzane są do pięciu (strefowych) mechaniczno-biologicznych oczyszczalni ścieków zlokalizowanych w miejscowościach: 181 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 181

183 1) Polkowice oczyszcza ścieki z miejscowości: Biedrzychowa, Jędrzychów, Nowa Wieś Lubińska, Sobin, Polkowice (w tym z obszaru Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej); 2) Sucha Górna oczyszcza ścieki z miejscowości Sucha Górna; 3) Pieszkowice oczyszcza ścieki z miejscowości Pieszkowice; 4) Moskorzyn oczyszcza ścieki z miejscowości: Moskorzyn, Kaźmierzów i Guzice; 5) Komorniki oczyszcza ścieki z miejscowości: Dąbrowa, Komorniki, Trzebcz, Tarnówek i Żuków. W miejscowościach, w których brakuje oczyszczalni, ścieki przepompowywane są do strefowych oczyszczalni ścieków. Na terenie gminy zlokalizowane są ponadto oczyszczalnie Energetyki Sp. z o.o., w których oczyszczane są ścieki wytwarzane przez KGHM Polska Miedź S.A. w procesach technologicznych wydobycia i przeróbki rud miedzi. Oczyszczalnie te zlokalizowane są przy placach szybowych. Gazownictwo, energetyka i ciepłownictwo Długość sieci gazowej w 2014 roku w gminie wynosiła m, z czego m znajdowało się na terenie miasta. W porównaniu do 2008 roku w gminie odnotowuje się wzrost o m, czyli o 22,7%. Na obszarze miasta sieć gazowa powiększyła się o m, czyli aż 42%. W badanym okresie zwiększyła się także liczba przyłączy o 25,3% w gminie oraz o 23,3% w mieście. Wzrost zanotowano także w liczbie ludności korzystającej z sieci gazowej odpowiednio o 1,6% w mieście oraz 5,9% w gminie. Tabela 41. Sieć gazowa na terenie miasta i gminy Polkowice Wyszczególnienie MIASTO POLKOWICE GMINA POLKOWICE długość czynnej sieci ogółem w m czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych zużycie gazu w tys. m3 4596, ,0 5193, ,8 ludność korzystająca z sieci gazowej korzystający z instalacji w % ludności ogółem 86,2 86,1 78,9 80,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego 182 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 182

184 Na obszarze gminy występuje przesyłowa sieć gazowa wysokiego ciśnienia (PN 6,3 MPa), w skład której wchodzą: gazociąg przesyłowy wysokiego ciśnienia relacji Kotowice-Legnica o średnicy nominalnej DN 300/250; odgałęzienie od gazociągu wysokiego ciśnienia, o średnicy nominalnej DN 100, prowadzące do stacji Komorniki; gazociąg wysokiego ciśnienia o średnicy nominalnej do DN 200 i ciśnieniu 6,3 MPa, relacji KGZ Kościan KGHM Żukowice/Polkowice; stacja redukcyjno-pomiarowa gazu I o Komorniki; stacja redukcyjno-pomiarowa gazu I o Polkowice+Polkowice ZWR; stacja redukcyjno-pomiarowa gazu I o Polkowice k/chocianów. Gazociągi te eksploatowane są przez Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ SYSTEM S.A. Oddział we Wrocławiu, za wyjątkiem gazociągu relacji KGZ Kościan KGHM Żukowice/Polkowice. Ponadto przez obszar gminy przebiega gazociąg średniego podwyższonego ciśnienia DN 200 (1,6MPa) relacji Polkowice-Chocianów, którego operatorem jest Dolnośląska Spółka Gazownictwa sp. z o. o. we Wrocławiu. Przez obszar gminy Polkowice przebiegają fragmenty napowietrznych linii elektroenergetycznych sieci przesyłowej, której właścicielem są Polskie Sieci Elektroenergetyczne Operator S.A., relacji: Mikułowa-Polkowice 2x220 kv; Żukowice-Polkowice 220 kv; Plewiska-Leszno-Polkowice 2x220 kv Cały obszar gminy zaopatrywany jest w energię elektryczną z sieci należących do TAURON Dystrybucja S.A. Na obszarze gminy znajduje się sieć dystrybucyjna składająca się z napowietrznych, napowietrzno-kablowych i kablowych elektroenergetycznych linii 110kV, 20kV i 0,4kVoraz z napowietrznych, wnętrzowych i wbudowanych elektroenergetycznych stacji transformatorowych 220/110kV, 110/20kV, 20/0,4kV. Energia elektryczna wykorzystywana na potrzeby górnictwa transformowana jest ponadto do napięcia 6 kv. 183 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 183

185 Tabela 42. Energia elektryczna w gospodarstwach domowych na terenie miasta Polkowice Wyszczególnienie odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu [szt.] zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu [MWh] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego W 2014 roku na terenie miasta Polkowice odnotowano odbiorców energii elektrycznej na niskim napięciu. Liczba ta na przestrzeni analizowanych lat odznaczała się zmienną tendencją. Do 2011 r. zauważalny był wzrost, a w późniejszych latach liczba odbiorców ulegała wahaniom. Porównując rok 2008 z 2014 można jednak zauważyć ogólny wzrost, który wynosi 1072 odbiorców, czyli 11,6%. Zużycie energii elektrycznej również wykazywało zmienną tendencję. W 2008 r. wynosiło ono MWh, a w 2014 r MWh, oznacza to wzrost o 2,9%. Miasto Polkowice korzysta z wybudowanej i wciąż modernizowanej sieci ciepłowniczej, z której zasilane są prawie wszystkie osiedla miasta. Dostawa ciepła produkowanego przez spółkę Energetyka Sp. z o.o. w Lubinie prowadzona jest na zlecenie Przedsiębiorstwa Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach. Energia cieplna przesyłana jest z ciepłowni do odbiorców poprzez sieci i węzły cieplne. Telekomunikacja W zakresie stacjonarnej sieci telekomunikacyjnej gmina Polkowice obsługiwana jest przez dziewięciu operatorów. Obsługa w zakresie telefonii komórkowej na terenie gminy prowadzona jest poprzez stacje bazowe czterech operatorów: T-Mobile, Orange, Play i Plus. Stacje operatorów zlokalizowane są w Polkowicach oraz Trzebczu. Na obszarze gminy zapewniony jest także dostęp do szerokopasmowego Internetu. Taką usługę świadczy 9 operatorów Obiekty i granice stref ochrony konserwatorskiej Na obszarze gminy Polkowice występują obiekty ich zespoły oraz obszary posiadające szczególną wartość historyczną, kulturową lub naukową. Najcenniejsze obiekty i obszary zostały ujęte w rejestrze lub ewidencji zabytków, w celu ochrony ich walorów. Do rejestru 184 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 184

186 zabytków z obszaru gminy Polkowice wpisano najwięcej kościołów (7), w tym jeden z otoczeniem i murem wokół kościoła. Kolejne obiekty z obszaru gminy wpisane do rejestru zabytków to: pałace/dwory (6) w tym jeden w kompleksie zespołu pałacowego oraz parki (5). Ponadto ścisłą ochroną konserwatorską objęto zespół dworsko-folwarczny w Komornikach, składający się łącznie z 10 elementów, ośrodek historyczny miasta Polkowice, ratusz i wiatrak w Polkowicach, cmentarz oraz zamek przebudowany na kościół (w Jędrzychowie). Najwięcej zespołów i pojedynczych zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru znajduje się w miejscowościach: Polkowice 5 oraz Komorniki, Kaźmierzów i Sobin po 3. Miejscowość Guzice Tabela 43. Wykaz zabytków nieruchomych na terenie gminy Polkowice Obiekt Park naturalistycznokrajobrazowy Rodzaj obiektu Datowanie Rejestr zabytków Data wpisu Park poł. XIX w. A/2859/675/L Jędrzychów Kościół parafialny pw. Św. Bartłomieja Kościół ,1863 A/1963/605/L Jędrzychów Kazimierzów Zamek, przebudowany na kościół ewangelicki (ruina) Ruina kościoła cmentarnego Zamek XVII w. A/3206/ Kościół XV w., 1570 r. A/1970/603/L Kazimierzów Pałac Pałac Lata 20.XX w. A/2976/728/L Kazimierzów Park naturalistyczny Komorniki Zespół dworskofolwarczny: Budynek mieszkalnogospodarczy Obora Stajnia Budynek mieszkalny Gołębnik Gorzelnia Magazyn gorzelni Park Zespół Koniec XVII w., pocz. XX w. 1888, IIpoł. XIX w. A/2977/672/L /A/03/ S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 185

187 Miejscowość Komorniki Obiekt Brama gorzelni Podwórza gospodarcze (folwarczne i gorzelniane) Zieleń i układ wodny Kościół filialny pw. Św. Marii Magdaleny Rodzaj obiektu Kościół Komorniki Dwór Dwór Nowa Wieś Lubińska Datowanie XVIII, XIX/XX w. Renesans, XIX w. Rejestr zabytków Data wpisu A/2030/602/L A/2978/638/L Cmentarz parafialny Cmentarz XIX w. A/2248/755/L Polkowice Kościół parafialny pw. Św. Michała Archanioła Kościół XV/XVII w. A/2315/ Polkowice Kościół poewangelicki ob. Katolicki pw. Św. Barbary Kościół 1747 A/2316/609/L Polkowice Wiatrak holenderski Wiatrak Koniec XIX w. A/3219/604/L Polkowice Ratusz (stary i nowy) Publiczny XVI, XVIII, IV w. XVIII,1803 A/3336/ Polkowice Układ staromiejski Układ 1265, 1291 A/2682/ Polkowice Dolne (dawne) Park krajobrazowonaturalistyczny Park Koniec XIX w. A/3220/674/L Sobin Otoczenie zabytku kościoła parafialnego pw. Św. Michała Archanioła Otoczenie zabytku poł. XIX w. A/ S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 186

188 Miejscowość Obiekt Rodzaj obiektu Datowanie Rejestr zabytków Data wpisu Sobin Mur wokół kościoła p.w. św. Michała Archanioła Mur poł. XIX w. A/ Sobin Kościół parafialny pw. Św. Michała Archanioła Kościół XIV-XVIIw. A/2452/ Sucha Górna Pałac Pałac XVIII, ok.1880 r. A/3335/600/L Tarnówek Pałac Pałac Pocz. XX w. A/3399/599/L Żelazny Most Kościół parafialny pw. Św. Barbary Kościół XVI w. A/2557/ Żelazny Most Dwór Dwór Klasycyzm A/3446/ Lata 60. Żuków Park krajobrazowy Park A/3443/676/L XIX w. Źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu Delegatura w Legnicy Dotychczas na obszarze gminy Polkowice zidentyfikowano 128 stanowisk (zabytków) archeologicznych. Występują one na siedmiu obszarach AZP: 70-19, 70-20, 71-19, 71-20, 72-18, oraz 72-20, i zostały przypisane do następujących istniejących lub byłych miejscowości: Sucha Górna (19), Moskorzyn (14), Polkowice Dolne (12), Tarnówek (11), Kaźmierzów (10), Polkowice i Żelazny Most (po 9), Dąbrowa, Guzice i Komorniki (po 8), Sobin (6), Gilów i Trzebcz (po 4), Jędrzychów (3), Nowa Wieś Lubińska, Pieszkowice i Żuków (po 1). Ze względu na ich rodzaj na obszarze gminy Polkowice wyróżnia się następujące typy obiektów archeologicznych: ślad osadnictwa, osada, cmentarzysko, punkt osadniczy, cmentarzysko ciałopalne i cmentarzysko szkieletowe. Strefę ochrony konserwatorskiej ustanawia się w celu ochrony objętych nią obiektów, zespołów czy układów przestrzennych. W zależności od charakteru tych elementów oraz stopnia ich zachowania, wyróżnia się różne strefy ochrony konserwatorskiej. Na obszarze gminy Polkowice znajduje się stosunkowo niewiele obszarów, które z uwagi na wartościowy kulturowo charakter istniejącego zagospodarowania, wskazane byłoby objąć ochroną konserwatorską w formie następujących stref ochrony konserwatorskiej: strefa U ochrony 187 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 187

189 konserwatorskiej układów przestrzennych, strefa K ochrony konserwatorskiej krajobrazu kulturowego. Więcej obszarów kwalifikuje się natomiast do objęcia ochroną w ramach strefy OW archeologicznej ochrony konserwatorskiej. Strefa U ochrony konserwatorskiej układów przestrzennych powinna obejmować historyczne układy przestrzenne wsi, które zachowały swój średniowieczny lub nowożytny układ przestrzenny, wraz z zabudowaniami rozmieszczonymi w układzie historycznych podziałów własnościowych i funkcjonalnych. Celem ochrony strefy U jest zachowanie i rewaloryzacja historycznego układu przestrzennego, w szczególności jego kompozycji przestrzennej oraz historycznej architektury. Do objęcia tą strefą kwalifikują się układy ruralistyczne następujących obecnych lub dawnych wsi: Jędrzychów; Miasto Polkowice, osiedle Polkowice Dolne; Sobin; Sucha Górna; Tarnówek. Strefa K ochrony konserwatorskiej krajobrazu kulturowego powinna chronić krajobraz kulturowy wsi. Należy więc nią objąć przedpola układów przestrzennych wsi chronionych strefą U ochrony konserwatorskiej. W szczególności strefą należy objąć przedpola wsi widoczne z ciągów komunikacyjnych. Do objęcia strefą K ochrony konserwatorskiej krajobrazu kulturowego kwalifikuje się otoczenie miejscowości wskazanych do ochrony strefą U ochrony konserwatorskiej układów przestrzennych. Strefa OW obserwacji archeologicznej. Do objęcia strefą ochrony konserwatorskiej OW kwalifikują się następujące wsie oraz części miasta Polkowice o średniowiecznej metryce potwierdzonej w źródłach historycznych oraz obszary o zachowanych reliktach intensywnego pradziejowego i historycznego osadnictwa przewidzianych pod zainwestowanie: Biedrzychowa; Dąbrowa; Guzice; Jędrzychów; Kaźmierzów; Komorniki; 188 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 188

190 Jędrzychów Nowy Dwór; Polkowice Centrum; Sucha Górna; Trzebcz; Żelazny Most; Żuków Analiza zasobów rekreacyjno-turystycznych Z punktu widzenia atrakcyjności turystyczno-rekreacyjnej gminę wyróżniają jej walory krajobrazowe. Na terenie gminy Polkowice znajduje się rozbudowana sieć szlaków turystycznych, w tym pieszych, rowerowych i konnych. Szlaki te wyznaczone na terenie gminy łączą główne atrakcje krajobrazowe i kulturowe zlokalizowane zarówno na terenie gminy jak i w regionie. Wśród wyznaczonych na terenie gminy Polkowice szlaków można wymienić: 1) Szlak Dziadoszan (czerwony). Rozpoczyna się w Chobieni, skąd prowadzi przez Naroczyce, Grodowiec, Żuków, Świnino, Jerzmanową do Ochly (gmina Zielona Góra). Przez gminę Polkowice prowadzi krótki odcinek przecinający północnowschodni fragment gminy. Trasa Szlaku Dziadoszan służy przybliżeniu dziedzictwa przyrodniczo-krajobrazowego. Tematem przewodnim szlaku jest potwierdzona obecność słowiańskiego plemienia Dziadoszan na tym obszarze gminy. Łączna długość szlaku to 129 km. Jego trasa została zaprojektowana tak, aby ukazać najważniejsze atrakcje obszaru, przez który przebiega. Jednocześnie jego ważną rolą jest łączenie wspólnych działań Partnerów rozwijającej się grupy partnerskiej Porozumienie Wzgórz Dalkowskich. 2) Szlak Polskiej Miedzi (niebieski). Ma długość 112 km i prowadzi z północy na południe przez główne ośrodki Zagłębia Miedziowego (LGOM): Głogów, Polkowice, Lubin i Legnicę. Końcowy odcinek kieruje się do Złotoryi. Na terenie gminy Polkowice przebiega w rejonie miejscowości: Jędrzychów, Sobin, Polkowice, Trzebcz, Komorniki i Żuków. Jest to szlak mało atrakcyjny, prowadzony ruchliwymi drogami lokalnymi, a w rejonie rozlewisk w Jędrzychowie bywa często zalany wodą. 3) Szlak Zabytków (żółty). Szlak łączy Przemków z Lubiążem prowadząc między innymi przez: Chocianów, Polkowice i Lubin. Na trasie szlaku znajdują się zabytkowe kościoły oraz założenia pałacowo-parkowe, perełki architektury wiejskiej, kapliczki 189 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 189

191 i figury przydrożne oraz aleje ze szpalerami drzew. Obecnie szlak jest rzadziej uczęszczany i znajduje się w rewaloryzacji. Na terenie gminy Polkowice prowadzi przez Jędrzychów i Jędrzychów Nowy Dwór (w obrębie Jędrzychów). 4) Lasy Chocianowskie (czerwony). Jego długość wynosi ok. 85 km, zaczyna się i kończy w Chocianowie, po drodze prowadzi przez następujące miejscowości: Jakubowo Lubińskie, Pogorzeliska, Nowy Dwór (w obrębie Jędrzychów) w gminie Polkowice, Trzebnice oraz Michałów. Szlak przebiega przez Równinę Szprotawską i łagodnie pofałdowaną Wysoczyznę Chocianowską. 5) Szlak czerwony o długości około 70 km, łączący Krzyżową z Przemkowem przez Ręszów, Siedlce, Czerniec, Lubin, Rynarcice, Żelazny Most, Pieszkowice, Polkowice, Nową Kuźnię, Nowy Dwór i Krępę. 6) Szlak żółty o długości 57 km, łączący Wojszyn z Rokitkami przez Borek, Przedmoście, Grębocice, Dużą Wólkę, Polkowice, Nową Wieś Lubińską oraz Chocianowiec. Szlak tranzytowy łączy projektowany Odrzański Park Krajobrazowy z obszarami chronionego krajobrazu Lasy Chocianowskie i Dolina Czarnej Wody. Ma charakter nizinny, poza odcinkiem Duża Wólka Polkowice (Wzgórza Dalkowskie). 7) Pętla wokół gminy Polkowice (niebieski). Ma długość 43,5 km. Zaczyna i kończy się w Polkowicach. Na trasie szlaku położone są miejscowości: Guzice, Komorniki, Tarnówek, Dąbrowa, Biedrzychowa, Sobin, Polkowice i Sucha Górna. 8) Szlak Pielgrzymkowy św. Jakuba. Szlak św. Jakuba bierze początek w Jakubowie, miejscu o długiej tradycji kultu tego świętego. Wiedzie przez Grodowiec, Żuków, Komorniki, Trzebcz, Polkowice, Sobin, Nową Wieś Lubińską, Chocianów, Bolesławiec i Lubań do Zgorzelca i Görlitz, dalej do Hiszpanii. Ponadto na terenie gminy Polkowice wyznaczono dwie ścieżki edukacyjno-przyrodnicze: Jędrzychowskie krajobrazy ta ścieżka przyrodnicza położona jest na północny wschód od Jędrzychowa. Długość ścieżki wynosi 3,4 km. Tematem przewodnim jest mozaika środowisk. Ścieżka polecana jest szczególnie wiosną w okresie ptasich toków oraz w drugiej połowie lata w czasie maksymalnej aktywności prostoskrzydłych. Zlokalizowano na niej 5 przystanków tematycznych. Meandry Guzickiego Potoku położona jest na południowy zachód od Guzic. Długość ścieżki wynosi 1,5 km. Tematem przewodnim jest meandrujący strumień. Ze względu na wybitne walory krajobrazowe ścieżka jest godna polecenia przez cały rok. Na jej trasie znajduje się 5 przystanków tematycznych. 190 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 190

192 Walory turystyczne gminy opierają się także na zabytkach, które występują na jej obszarze. Pomimo tego gmina nie posiada typowych atrakcji turystycznych, bądź są one niedostatecznie zagospodarowane i oznakowane. 6. Sfera środowiskowa 6.1. Rzeźba terenu Obszar gminy znajdujący się w obrębie Wzgórz Dalkowskich wyróżnia się znacznie zróżnicowaną rzeźbą, na którą składają się wyniesienia wzgórz i grzbietów czołowo morenowych, rozciętych licznymi dolinkami erozyjnymi. Najwyżej położony tu punkt, znajdujący się około 1 km na wschód od miejscowości Pieszkowice, osiąga rzędną 223 m n.p.m. Pierwotna rzeźba terenu gminy Polkowice została w istotny sposób zmieniona antropogenicznie, na skutek budowy obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych Gilów oraz obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych Żelazny Most, którego korony wałów osiągają wysokość ,5 m n.p.m. i przewiduje się ich podwyższenie do wysokości 195 m n.p.m. Fragment tego wielkiego obiektu znajduje się w północnowschodniej części gminy. Mezoregion Wzgórz Dalkowskich (Grzbiet Dalkowski wraz ze Wzgórzami Polkowickimi) zajmuje około 90% powierzchni miasta i gminy Polkowice. Pozostała część gminy znajduje się w zasięgu jeszcze dwóch jednostek fizycznogeograficznych. Pierwsza, obejmuje południowo-zachodnią i zachodnią część gminy (obręby Nowa Wieś Lubińska i Jędrzychów), wchodzi w zasięg Równiny Szprotawskiej. Równina ta związana jest z rozległą doliną akumulacyjną rzeki Szprotawy, o prawie płaskiej powierzchni i rzędnych od 140 do 150 m n.p.m. Druga, obejmuje niewielki południowy fragment obrębu Jędrzychów znajduje się już w zasięgu nieco wyżej wyniesionej Wysoczyzny Lubińskiej, ale również o mało zróżnicowanej rzeźbie Przyroda Południowo-zachodnia część gminy Polkowice jest objęta ochroną poprzez wyznaczenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Lasy Chocianowskie. Jest to teren cenny ze względu na charakterystyczny krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach pełniący funkcję korytarza 191 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 191

193 ekologicznego, gdzie mogą zostać zrealizowane potrzeby związane z wypoczynkiem i turystyką. W celu ochrony dolin potoków o naturalnym charakterze wraz z otaczającymi je cennymi przyrodniczo i kulturowo obszarami, utworzono zespoły przyrodniczo-krajobrazowe: Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Guzicki Potok (powołany Uchwałą Nr XXXIII/343/10Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 28 czerwca 2010 r.) wyznaczony wzdłuż odcinka doliny Guzickiego Potoku, położonego na południe od miejscowości Guzice i obejmujący swoim zasięgiem między innymi park zabytkowy w Guzicach; Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Trzebcz (powołany Uchwałą Nr XXXIII/344/10 Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 28 czerwca 2010 r.), obejmujący fragment doliny Dopływu z Trzebcza. Dodatkowo na terenie gminy Polkowice objęto ochroną jako pomniki przyrody: dąb pochodzenia mieszańcowego, rosnący na skraju leśnej drogi na południe od miejscowości Żelazny Most oraz aleję dębów szypułkowych rosnącą wzdłuż drogi prowadzącej z Nowego Dworu (wieś Jędrzychów) do Trzmielowa (gmina Chocianów). Przez obszar gminy przebiega jeden z siedmiu głównych korytarzy ekologicznych, mających znaczenie w skali kraju oraz w skali międzynarodowej. Jest to Korytarz Południowo-Centralny łączący Roztocze z Borami Dolnośląskimi. Obejmuje on obszar pomiędzy miejscowościami: Tarnówek, Żelazny Most i Jędrzychów. Ponadto na obszarze gminy znajdują się następujące lokalne korytarze ekologiczne: 1) Wzgórza Dalkowskie (północna i zachodnia część) Strumień Stobna Guzicki Potok kompleksy leśne pomiędzy Suchą Górną i Polkowicami dolina Skłoby kompleks leśny zlokalizowany na północ od Sobina Lasy Chocianowskie; 2) dolina Odry Lasy Barszowskie Tarnówek zbiornik Gilów kompleks leśny zlokalizowany pomiędzy Polkowicami i Lubinem; 3) dolina Odry Moskorzynka dolina Skłoby dolina Szprotawy; 4) Wzgórza Dalkowskie (południowa i wschodnia część) zbiornik Gilów kompleks leśny zlokalizowany pomiędzy Polkowicami i Lubinem rozlewiska w Jędrzychowie Lasy Chocianowskie. 192 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 192

194 6.3. Powietrze atmosferyczne i klimat Źródłem danych dotyczących jakości powietrza na terenie gminy jest ocena stanu zanieczyszczania powietrza dokonywana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, w ramach monitoringu środowiska. Gmina Polkowice została zaliczona do strefy dolnośląskiej. W wyniku oceny w 2015 roku, pod kątem ochrony zdrowia ludzi dla pyłu PM10, arsenu oraz benzo(a)pirenu strefę dolnośląską zaliczono do klasy C (stężenie zanieczyszczeń przekraczają poziom dopuszczalny lub docelowo powiększony o margines tolerancji). Do klasy C zaliczono strefę dolnośląską także ze względu na przekroczenie poziomu docelowego dla ozonu. W odniesieniu do poziomów dopuszczalnych ustanowionych dla ochrony roślin strefę dolnośląską zaliczono do klasy C dla ozonu, pozostałe zanieczyszczenia mieszczą się w klasie A. W Gminie Polkowice występuje Przekroczenie poziomów dopuszczalnych/docelowych PM10-24-godz. stężenie średniodobowe pyłu zawieszonego PM10 i B(a)P stężenie średnioroczne benzo(a)pirenu. Znaczny wpływ na stan powietrza atmosferycznego terenu gminy ma emisja zanieczyszczeń w wyniku zużycia energii. Wg zapisów Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Polkowice ponad 50% całkowitego zużycia energii na terenie gminy stanowi sektor budownictwa, który odpowiedzialny jest za ponad 70% całkowitej emisji CO 2 e. W sektorze budownictwa zachodzi również zjawisko tzw. niskiej emisji, stanowiącej zagrożenie dla zdrowia. Stanowi to podstawową przesłankę ku prowadzeniu działań w zakresie zwiększania efektywności energetycznej w budynkach. Pod względem klimatycznym gmina Polkowice należy do subregionu nadodrzańskiego wrocławsko legnickiego. Średnia roczna temperatura jest tu wyższa od + 8 C, a okres wegetacyjny trwa dłużej niż 100 dni. Roczna suma opadów atmosferycznych na tym obszarze przeciętnie nie przekracza 550 mm, z czego % sumy przypada na okres kwiecień wrzesień. Przeważają wiatry z kierunków zachodniego i północno zachodniego. Przeciętnie w roku występuje od 120 do 140 dni pochmurnych. 193 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 193

195 6.4. Gospodarka odpadami Gospodarka odpadami w gminie Polkowice prowadzona jest w oparciu o Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Związku Gmin Zagłębia Miedziowego, przyjmowany uchwałą Zgromadzenia Związku Gmin Zagłębia Miedziowego oraz Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Polkowice przyjmowany uchwałą Rady Miejskiej w Polkowicach. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego do 2010 r. na obszarze gminy i miasta Polkowice widoczna była tendencja wzrostowa w sumie zabranych odpadów ogółem, w kolejnych latach liczba ta ulegała zmianom. Najwięcej odpadów zmieszanych ogółem zebrano w 2010 r., wówczas dla gminy ich suma wynosiła 10801,77 t, z czego 10297,85 t na obszarze miasta. W 2014 r. w gminie suma odpadów ukształtowała się na poziomie 7620,35 t (odpady z obszaru miasta stanowiły 87,2%), 73,2% stanowiły odpady pochodzące z gospodarstw domowych. Na jednego mieszkańca gminy Polkowice w 2014 roku przypadało 204,4 kg odpadów pochodzących z gospodarstw domowych, natomiast na mieszkańca miasta 213,5 kg. MIASTO POLKOWICE GMINA POLKOWICE Tabela 44. Zbiorcze zestawienie odpadów ZMIESZANE ODPADY OGÓŁEM [T] 9452, , , , , , , , , , , , , ,35 Z GOSPODARSTW DOMOWYCH [T] MIASTO POLKOWICE 4637, , , , , , ,27 GMINA POLKOWICE 5002, , , , , , ,19 ODPADY Z GOSPODARSTW DOMOWYCH PRZYPADAJĄCE NA 1 MIESZKAŃCA [KG] MIASTO POLKOWICE 209,1 194,9 213,4 255,3 312,5 262,4 213,5 GMINA POLKOWICE 191,7 181,6 197,9 228,8 276,0 238,5 204,4 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego 194 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 194

196 6.5. Surowce naturalne Niemal cały obszar gminy jest bogaty w złoża rud miedzi, którym towarzyszą pierwiastki srebra, cynku, ołowiu, kobaltu, niklu, wanadu, molibdenu, palladu, platyny; a także surowców skalnych (złoża gipsu i anhydrytu) Powyżej złoża miedzi Sieroszowice znajdują się złoża soli kamiennej, których powierzchnia wynosi 4500 ha. Pozostałe złoża surowców skalnych, tj.: złoża kruszyw naturalnych, piasków oraz złoża energetyczne w postaci torfów i pokładów węgla brunatnego występują na powierzchni, bądź pod niewielkim nadkładem, jednak z różnych przyczyn nie są eksploatowane. W granicach gminy występują następujące koncesjonowane i eksploatowane złoża rud miedzi: Lubin-Małomice zlokalizowane w południowo-wschodniej części gminy; Polkowice zlokalizowane w środkowej, zachodniej i południowo-zachodniej części gminy; Radwanice-Wschód niewielki fragment złoża zlokalizowany jest w zachodniej części gminy; Rudna zlokalizowane w środkowej i północno-wschodniej części gminy; Sieroszowice zlokalizowane w północno-zachodniej części gminy. Ponadto w północno-wschodniej części gminy występuje nieeksploatowane, lecz rozpoznane szczegółowo złoże rud miedzi Retków (udokumentowane w kategorii C1 i C2). Złoża rud miedzi wydobywane są metodą podziemną. Koncesje na potrzeby eksploatacji posiada KGHM Polska Miedź S.A. w Lubinie. Poza złożami rud miedzi i soli kamiennej w gminie Polkowice udokumentowano także złoża kruszyw naturalnych. Na terenie gminy eksploatowane jest złoże kruszywa naturalnego Guzice II, zlokalizowane na zachód od miejscowości Guzice, złoże Żelazny Most, zlokalizowane na południowym-wschodzie od miejscowości Żelazny Most. Udokumentowane złoże piasku podsadzkowego Sucha Górna, zlokalizowane na zachód od miejscowości Sucha Górna, na granicy gmin: Polkowice, Radwanice i Jerzmanowa, choć rozpoznane szczegółowo, nie jest obecnie eksploatowane Zasoby wodne podziemne i powierzchniowe Na obszarze gminy Polkowice występuje kilka zasobnych poziomów wodonośnych. Wyróżnia się dwa główne piętra wodonośne, tj. czwartorzędowe i trzeciorzędowe. Występowanie wód podziemnych związane jest również z piaskowcami pstrego piaskowca, 195 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 195

197 wapieniami i dolomitami cechsztynu oraz piaskowcami czerwonego spągowca. Wody w starszych piętrach są słabo rozpoznane i nie mają znaczenia użytkowego. Trzeciorzędowe piętro wodonośne na obszarze gminy, stanowi w miejscach braku użytkowego czwartorzędowego poziomu wód jedyne użytkowe piętro wodonośne. Związane jest ono z osadami piaszczysto-żwirowymi, które wstępują na głębokości od 14 do ponad 200 m. Najczęściej poziom wodonośny zalega w przedziale głębokości 50 m i ma ograniczony zasięg. Czwartorzędowe piętro wodonośne związane jest z występowaniem piasków i żwirów fluwioglacjalnych, glacjalnych i rzecznych zlodowaceń: południowo-, środkowo-, północnopolskiego i holocenu. Zasilanie piętra odbywa się bezpośrednio z infiltracji wód opadowych i powierzchniowych. Wyróżnia się trzy główne rejony użytkowych zasobów czwartorzędowych wód podziemnych: Wzgórz Dalkowskich, struktury kopalnej Potoczek- Jabłonów oraz struktury Sobin-Jędrzychów. Na obszarze gminy Polkowice występuje jedna struktura hydrogeologiczna tworząca Główny Zbiornik Wód Podziemnych. W południowej części gminy w rejonie Jędrzychowa występuje zbiornik GZWP nr 316 zwany Subzbiornikiem Lubińskim. Warstwa wodonośna w zbiorniku jest na obszarze gminy Polkowice mało odporna na przenikanie zanieczyszczeń, ponieważ istnieją tu okna hydrauliczne, które ułatwiają migrację potencjalnych zanieczyszczeń do wód trzeciorzędowych. Miąższość warstwy wodonośnej w obrębie zbiornika wynosi kilkanaście metrów. Południowo zachodnia część gminy objęta jest dorzeczem Szprotawy, a północne obrzeża gminy należą do dorzecza Rudnej. Sieć rzeczna w środkowej części gminy jest słabo rozwinięta. Większymi ciekami na terenie gminy są: Szprotawa, Kalina, Skłoba, Sucha Górna, Moskorzynka, Żdżerowita. Sieć hydrograficzna gminy jest uboga, brak jest też większych zbiorników wodnych (naturalnych lub sztucznych). Jedynie w południowo-zachodniej części gminy (obręby Nowa Wieś Lubińska, Sobin, Jędrzychów) sieć hydrograficzną wzbogacają liczne kanały i rowy melioracyjne. Wody powierzchniowe obejmują niespełna 0,6% powierzchni gminy Polkowice Stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej W użytkach rolnych gminy Polkowice dominują gleby brunatne obejmujące 45% powierzchni. 95% tego typu gleb, to gleby kwaśne i wyługowane. Występują one głównie 196 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 196

198 w północnej części gminy. Wysoki udział 35% areału mają też gleby pseudobielicowe, w tym (najbardziej urodzajna ich odmiana) gleby deluwialne występujące w dolinach i obniżeniach terenowych. Największe zgrupowanie takich gleb występuje w północnowschodniej części gminy oraz na zachód od miasta Polkowice. Z pozostałych typów genetycznych gleb występujących na obszarze gminy wymienić można względnie urodzajne mady (ok. 5% areału użytków rolnych) związane z dolinami rzecznymi (przeważnie pod użytkami zielonymi), gleby pobagienne płytkie (ok. 10% głównie użytki zielone) związane z podmokłymi terenami Obniżenia Ścinawy oraz czarne ziemie właściwe i zdegradowane (ok. 5% użytków rolnych). Biorąc pod uwagę bonitację gleb zauważyć można, że zdecydowanie przeważają gleby najsłabsze (klasy V-VIa) obejmujące ponad 58% areału użytków rolnych gminy. Szczególnie wysoki udział takich gleb występuje w okolicach Sobina (ponad 95% użytków rolnych), a następnie w obrębie Guzice (ponad 71%), Biedrzychowa, Jędrzychów, Sucha Górna, Trzebcz (wszędzie ponad 60%). Areały gleb najlepszych (I-IIIa) zajmują łącznie niespełna 6% użytków rolnych i występują głównie w obrębach Tarnówek (29,5%), Komorniki (ponad 19%) oraz Pieszkowice (13,0%). 197 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 197

199 II. ANALIZA SWOT Analiza SWOT jest jedną z najpopularniejszych metod analitycznych, służącą do porządkowania zebranych, w takcie diagnozy społeczno-gospodarczo-przestrzennej, informacji. Wykorzystuje się ją przy identyfikacji problemów, barier rozwojowych, atutów gminy oraz określaniu priorytetów rozwoju. Nazwa metody pochodzi od pierwszych liter angielskich słów silne strony (Strenghts), słabe strony (Weaknesses), szanse (Opportunities), zagrożenia (Threats).Silne i słabe strony traktuje się jako czynniki wewnętrzne, natomiast szanse i zagrożenia jako czynniki zewnętrzne znajdujące się w bliższym i dalszym otoczeniu gminy. MOCNE STRONY Położenie na trasie przebiegu regionalnego, krajowego i międzynarodowego szlaku komunikacyjnego; Położenie na trasie przebiegu przemysłowej linii kolejowej; Bogate złoża surowców naturalnych; Niski poziom bezrobocia; Obecność na terenie gminy zakładów KGHM PM S.A. jako największego, pracodawcy; Obecność na terenie gminy innych ważnych dużych i średnich podmiotów przemysłowych; Wyznaczona polkowicka podstrefa LSSE; System promocji gospodarczej gminy; Duża liczba aktualnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego; Występowanie terenów atrakcyjnych krajobrazowo i cennych przyrodniczo; Występowanie obiektów zabytkowych na terenie gminy; Wysoka dostępność i stopień rozwinięcia infrastruktury technicznej; Bogata oferta edukacyjna i dobra Tabela 45. Analiza SWOT SŁABE STRONY Zmniejszająca się liczba mieszkańców miasta Polkowice, Postępujące zjawisko starzenia się społeczeństwa; Rosnący wskaźnik obciążenia demograficznego; Wysoki odpływ mieszkańców na skutek czynników naturalnych oraz migracji; Duża liczba osób/rodzin otrzymujących pomoc społeczną z powodu: bezrobocia, ubóstwa, długotrwałej lub ciężkiej choroby; Niewystarczająca oferta pracy dla młodzieży i osób powyżej 50 roku życia; Wysoki udział długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych; Poziom przedsiębiorczości niższy niż średnia dla kraju i województwa; Mała liczba średnich i dużych przedsiębiorstw; Nierównomierne tempo rozwoju gospodarczego terenów miejskich i wiejskich gminy; Niedostateczny stan techniczny niektórych, komunalnych budynków, mieszkań (mieszkań socjalnych); Brak odpowiedniego wykorzystania 198 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 198

200 dostępność szkół; Obecność na terenie gminy uczelni wyższej; Bogata, nowoczesna i dobrze dostępna, gminna infrastruktura sportoworekreacyjna; Dobra dostępność i bogata oferta kulturalna; Dobrze rozwinięta opieka medyczna; Dobrze funkcjonujący system pomocy i opieki społecznej; Dobrze rozwinięty system utrzymania porządku i bezpieczeństwa publicznego; Liczne organizacje pozarządowe; Bezpłatna komunikacja miejska. SZANSE Zahamowanie procesu odpływu młodych, wykształconych osób; Możliwość pozyskania środków finansowych na realizację inwestycji ze źródeł zewnętrznych, w tym szczególnie ze środków UE w ramach perspektywy finansowej ; Rozwój polkowickiej podstrefy Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej; Poprawa sytuacji na krajowym rynku pracy; Chęć podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych i kompetencji życiowych wśród beneficjentów gminnej pomocy społecznej; Wzrost popytu na usługi turystyczne i sportowo-rekracyjne; Możliwość lokalizacji odnawialnych źródeł energii; Wzrost zaangażowania organizacji pozarządowych oraz lokalnej społeczności w rozwiązywanie problemów społecznych; Gotowość społeczeństwa do zmiany swoich kwalifikacji zawodowych oraz dalszego kształcenia się; Pozytywne tendencje ogólnogospodarcze w kraju. potencjału turystycznego; Zły stan techniczny niektórych zabytkowych obiektów Niewykorzystanie linii kolejowej do przewozów osobowych; Niskie wartości wskaźników dotyczących mieszkalnictwa; Zaburzenie ładu przestrzennego w niektórych częściach miasta. m.in.: w Polkowicach Dolnych; Występowanie niezagospodarowanych, pustych przestrzeni urbanistycznychł Wysoki udział budownictwa w emisji CO 2 e. ZAGROŻENIA Proces stopniowego ograniczania zatrudnienia w KGHM PM" S.A. oraz innych podmiotach polkowickiej podstrefy LSSE; Strukturalny spadek ceny miedzi na rynkach międzynarodowych; Zmniejszenie wydobycia rudy miedzi w Polsce; Wzrost konkurencyjności innych miast; Postępujący proces wyludniania się Polkowic; Odpływ wykształconej kadry pracowniczej poza granice kraju; Postępujący proces starzenia się społeczeństwa; Postępująca marginalizacja grup społecznych charakteryzujących się niskim stopniem aktywności; Niski poziom zaufania społecznego; Zagrożenia środowiska w aspekcie zbiorników odpadów powydobywczych; Zagrożenie niską emisją; 199 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 199

201 ZAŁĄCZNIK NR 2 W 1 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 1000 mieszkańców W 2 Suma wypłaconych zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na osobę W 3 Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym W 4 Liczba przestępstw stwierdzonych na 1000 mieszkańców W 5 Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności W 6 Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób W 7 Udział osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym w ogólnej liczbie bezrobotnych W 8 Liczba bezrobotnych na 1000 mieszkańców W 9 Udział budynków wybudowanych przed rokiem 1989 w ogólnej liczbie budynków Tabela 46. Wartości nominalne oraz odchylenia standardowe i średnie dla poszczególnych wskaźników Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 11 Lutego 43,57 687,75 0,02 3,69 0,25 2,22 0,19 49,48 1,00 3 Maja 47,24 293,42 0,01 33,46 0,27 3,35 0,09 43,31 1,00 Agawowa Akacjowa 34,72 379,92 0,01 0 0,25 5,56 0,00 20,83 0,24 Arnikowa Astrowa Azaliowa ,06 8, ,71 0 Babisza , Baczyńskiego ,20 5, ,51 0 Bławatkowa ,14 17, ,14 0,33 Bogusławskiego Bolesława Chrobrego Borówkowa 64,26 144,25 0,03 16,06 0,02 3,21 0,08 52,21 0 Bracka Browarna ,56 0,06 22, ,78 0 Brzozowa 0 0 0,05 0 0,33 3, ,54 0 Bukowa 68,97 200,00 0,06 0 0,17 10, ,97 0 Chabrowa ,23 9, ,18 0 Chełmońskiego 0 0 0, ,00 1,00 250,00 0 Chocianowska 31,75 293,35 0,01 41,27 0,12 9,52 0,08 38,10 0,61 Chopina 41,32 364,47 0 8,26 0,13 3,31 0,11 24,79 0 Cisowa 0 0 0,03 0 0,14 2, ,65 0,12 Cytrynowa S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 200

202 Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Czereśniowa Dąbrowskiego 159, ,46 0,05 68,72 0,14 3,44 0,33 70,52 0,04 Dębowa 34,09 33, ,08 2, ,36 0,12 Działkowa Elektorska ,05 5, Energetyków , Fabryczna Fiołkowa ,05 9, Gdańska 87,91 142, ,98 0,03 9, ,98 0,50 Gerberowa ,05 10, ,64 0 Głogowska ,0 0,01 65,00 0,22 7,00 0,14 35,00 2,00 Gorczycowa Goździkowa Górna 47,24 558,86 0,01 15,75 0,06 0,79 0,13 62,99 0 Górników 33,88 450,11 0,01 12,02 0,23 3,06 0,12 45,90 1,00 Grabowa ,73 0,16 6,82 0,25 90,91 0,08 Gruszkowa , ,00 0 Harcerska ,24 0,24 2, ,82 0 Hubala 219,12 825,83 0,05 15,27 0,08 0,53 0,33 106,91 0,38 Irysowa 576,92 633, ,19 0 0,50 76,92 0 Jana Pawła II Jarzębinowa ,95 0,27 3, ,90 0 Jaskrowa Jaśminowa ,08 23, ,85 0 Jemiołowa ,67 0 Jesionowa ,11 0,22 11, Kaczeńcowa 0 0 0,07 46,51 0,09 6, ,79 0 Kaktusowa 0 0 0, ,61 0 Kalinowa ,35 4, ,48 0 Karłowicza Kasztanowa 54,05 259, ,03 0,38 2, ,03 1,00 Kilińskiego ,56 0,06 22, Klonowa 0 0 0,03 8,55 0,23 0, ,64 0 Kmicica 25,94 605,74 0,02 7,86 0,50 2,36 0,29 43,24 1,00 Kminkowa Kolejowa 16,9 677,09 0,02 26,11 0,26 4,15 0,22 41,47 1,00 Kołłątaja , Kominka , , ,0 0 Konwaliowa 315,79 897, ,05 0 1,00 105, S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 201

203 Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Kopalniana Korczaka ,21 3, Kossaka ,00 0,13 100, Krasickiego Krokusowa 468,09 311, ,28 0,13 2,13 0,50 42,55 0 Krótka 0 0 0,03 17,54 0, ,09 1,00 Krzywa ,00 0 Kusocińskiego ,15 4, ,74 0 Lawendowa ,09 8, ,96 0 Legnicka 174, ,59 0,05 42,81 0,05 3,60 0,46 95,89 1,00 Leśna , Liliowa Lipowa 36,79 652,76 0,01 23,41 0,24 3,34 0,17 40,13 0,33 Makowa 0 0 0,03 0,00 0,04 4, ,32 0,09 Mała ,60 40,00 0 0,00 0 Małkowskiego , ,57 0 Matejki ,09 5, Mechaniczna Mickiewicza 166, , ,17 100, Miedziana 14, ,73 0,02 19,69 0,23 5,06 0,23 49,23 1,00 Młyńska Modrzewiowa Moniuszki 37,82 386, ,20 0,04 3,36 0,20 7,00 0 Nagietkowa ,39 0,07 12,20 0,33 73,17 0 Narcyzowa , Naruszewicza Nasturcjowa , ,20 Niemcewicza ,71 0,03 1, ,41 0 Ociosowa 19,81 496,40 0,01 8,88 0,20 2,46 0,06 32,10 1,00 Ogrodowa ,43 0,03 2, Owocowa , ,11 0 Paderewskiego 1, ,00 0 5,04 0,07 1,51 0 6,72 0 pl. Kościelny , pl. Piastów , ,32 0 pl. Wolności , ,13 12, Plac im. Honorowych Dawców Krwi Pocztowa S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 202

204 Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Polna Pomarańczowa Porzeczkowa Poselska Poziomkowa ,07 3, Przemkowska 0 0 0,03 0 0,02 4,17 0,33 31,25 0 Przemysłowa Ratowników 30,4 452,57 0,03 18,46 0,20 2,17 0,20 53,20 1,00 Rejtana ,10 5, Rondo Polskiej Niezapominajki Rondo Żołnierzy Wyklętych Rondo Stokrotki Rondo Tadeusza Mazowieckiego Royal Różana ,03 0,0 0,0 28,57 0 Rumiankowa ,06 5,88 0,00 29,41 0 Rynek 26,6 385,15 0,02 37,23 0,09 18,09 0,14 37,23 0 Sawickiej Sienkiewicza Skalników 17,95 290,88 0,01 21,87 0,21 3,48 0,10 43,75 1,00 Skargi 12,99 66,67 0,01 12,99 0,03 7,79 0,20 43,29 0 Skrzetuskiego 39,16 761,83 0,02 5,73 0,31 2,10 0,13 49,67 1,00 Słonecznikowa 0 0 0,04 0 0,05 5, ,03 0 Słowiańska 0 0, , Słubicka 0 0, Sosnowa 126,58 874,40 0,02 25,32 0,15 6,33 0,33 37,97 0,09 Spokojna , , Spółdzielcza 0 0,0 0 16,95 0,22 1, ,90 1,00 Stokrotkowa 0 0,0 0,03 0 0,01 4, ,12 0 Strefowa 0 0, ,00 0 Sucharskiego 18, , ,33 10, ,36 0 Szarych Szeregów 0 0, , Szkolna 0 0, ,50 50, Szprotawska 0 0, , Sztygarska 62,75 239,70 0,04 13,07 0,18 3,14 0,20 58,82 1, S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 203

205 Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Śliwkowa 0 0,0 0, św. Sebastiana 0 0, Świerkowa 0 0, ,27 2, Targowa 714,29 80, ,14 0,14 271, ,86 0 Topolowa 0 0, , Truskawkowa 0 0, , Tulipanowa 0 0, ,17 8, Walki Młodych 0 0,0 0 55,56 0, Wierzbowa 0 0,0 0 38,46 0,08 3, ,46 0,11 Wojska Polskiego 205, ,71 0,05 14,18 0,07 2,84 0,29 120,57 0 Wołodyjowskiego 24, ,15 0 6,49 0,23 3,90 0,08 38,96 1,00 Wyżykowskiego ,00 0 Zachodnia ,29 0,21 35, ,43 0,33 Zawilcowa ,09 4, ,48 0 Zgorzelecka ,04 0, ,48 0 Zubrzyckiego ,11 21, Żarska ,74 0,03 3, ,30 0 Żonkilowa 0 0 0,03 0 0,11 7, ,75 0 Żurawinowa ,08 2, Średnia 40,86 256,17 0,01 134,56 0,10 30,73 0,06 34,28 0,14 Odchylenie 183, ,798 0, ,94 0, ,676 0,151 87,539 0, S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 204

206 Tabela 47. Wartości wskaźników wystandaryzowanych oraz sumaryczny wskaźnik degradacji Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Sumaryczny wskaźnik degradacji 11 Lutego 0, , , , , , , , , ,76 3 Maja 0, , , , , , , , , ,19 Agawowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Akacjowa -0, , , , , , , , , ,18 Arnikowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Astrowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Azaliowa -0, , ,335-0, , , , , , ,47 Babisza -0, , ,335-0, , , , , , ,05 Baczyńskiego -0, , ,335-0, , , , , , ,14 Bławatkowa -0, , ,335-0, , , , , , ,38 Bogusławskiego -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Bolesława Chrobrego -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Borówkowa 0, , , , ,6228 0, , , , ,32 Bracka -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Browarna -0, , ,335-0, , , , , , ,16 Brzozowa -0, , , , , , , , , ,37 Bukowa 0, , , , , , , , , ,30 Chabrowa -0, , ,335-0, , , , , , ,54 Chełmońskiego -0, , , , , , , , , ,25 Chocianowska -0, , , ,0643 0, , , , , ,79 Chopina 0, , , , , , , ,1084-0, ,02 Cisowa -0, , , , , , , , , , S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 205

207 Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Sumaryczny wskaźnik degradacji Cytrynowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Czereśniowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Dąbrowskiego 0, , , , , , , , , ,16 Dębowa -0, , ,335-0, , , , , , ,55 Działkowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Elektorska -0, , ,335-0, ,4195 0, , , , ,49 Energetyków -0, , ,335-0, , , , , , ,29 Fabryczna -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Fiołkowa -0, , ,335-0, , , , , , ,53 Gdańska 0, , ,335-0, , , , , , ,27 Gerberowa -0, , ,335-0, , , , , , ,21 Głogowska -0, , , , , , , , , ,91 Gorczycowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Goździkowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Górna 0, , , , , , , , , ,59 Górników -0, , , , , , , , , ,36 Grabowa -0, , ,335-0, , , , , , ,31 Gruszkowa -0, , ,335-0, , , , , , ,81 Harcerska -0, , ,335-0, , , , , , ,29 Hubala 0, , , , , , , , , ,42 Irysowa 2, , ,335-0, , , , ,4871-0, ,78 Jana Pawła II -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Jarzębinowa -0, , ,335-0, , , , , , , S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 206

208 Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Sumaryczny wskaźnik degradacji Jaskrowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Jaśminowa -0, , ,335-0, , , , , , ,59 Jemiołowa -0, , ,335-0, , , , , , ,10 Jesionowa -0, , ,335-0, , , , , , ,09 Kaczeńcowa -0, , , , , , , , , ,69 Kaktusowa -0, , , , , , , , , ,10 Kalinowa -0, , ,335-0, , , , , , ,35 Karłowicza -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Kasztanowa 0, , ,335-0, , , , , , ,95 Kilińskiego -0, , ,335-0, , , , , , ,48 Klonowa -0, , , , , , , , , ,36 Kmicica -0, , , , , , , , , ,94 Kminkowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Kolejowa -0, , , , , , , , , ,67 Kołłątaja -0, , ,335-0, , , , , , ,90 Kominka 10, , ,335 12, , ,1953-0, , , ,26 Konwaliowa 1, , ,335-0, , , , , , ,22 Kopalniana -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Korczaka -0, , ,335-0, , , , , , ,23 Kossaka -0, , ,335-0, , , , , , ,19 Krasickiego -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Krokusowa 2, , ,335-0, , , , , , ,88 Krótka -0, , , , , , , , , , S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 207

209 Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Sumaryczny wskaźnik degradacji Krzywa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Kusocińskiego -0, , ,335-0, , , , , , ,44 Lawendowa -0, , ,335-0, , , , , , ,22 Legnicka 0, , , , , ,1078 2, , , ,97 Leśna -0, , ,335-0, , , , , , ,37 Liliowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Lipowa -0, , , ,0766 1, , , , , ,81 Makowa -0, , , , , , , , , ,73 Mała -0, , ,335-0, ,8972-0, , , , ,69 Małkowskiego -0, , ,335-0, , , , , , ,64 Matejki -0, , ,335-0, , , , , , ,19 Mechaniczna -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Mickiewicza 0, , ,335-0, , , , , , ,34 Miedziana -0, , , , , , , , , ,28 Młyńska -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Modrzewiowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Moniuszki -0, , ,335-0, , , , , , ,49 Nagietkowa -0, , ,335-0, , , , , , ,72 Narcyzowa -0, , ,335-0, , , , , , ,30 Naruszewicza -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Nasturcjowa -0, , ,335-0, , , , , , ,71 Niemcewicza -0, , ,335-0,0826-0, , , , , ,29 Ociosowa -0, , , , , , , , , , S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 208

210 Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Sumaryczny wskaźnik degradacji Ogrodowa -0, , ,335-0, , , , , , ,56 Owocowa -0, , ,335-0, , , , , , ,64 Paderewskiego -0, , ,335-0, , , , , , ,88 pl. Kościelny -0, , ,335-0, , , , , , ,06 pl. Piastów -0, , ,335-0, , , , , , ,25 pl. Wolności 0, , ,335-0, , , , , , ,59 Plac im. Honorowych Dawców Krwi -0, , ,335-0, , , , , ,40893 Pocztowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Polna -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Pomarańczowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Porzeczkowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Poselska -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Poziomkowa -0, , ,335-0, , , , , , ,32 Przemkowska -0, , , , , , , , , ,93 Przemysłowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Ratowników -0, , , , , , , , , ,49 Rejtana -0, , ,335-0, , , , , , ,10 Rondo Polskiej Niezapominajki Rondo Żołnierzy Wyklętych -0, , ,335-0, , , , ,335-0, , , , , , , , , ,40893 Rondo Stokrotki -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Rondo Tadeusza Mazowieckiego -0, , ,335-0, , , , , , ,86-2,86-2,86-2, S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 209

211 Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Sumaryczny wskaźnik degradacji Royal -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Różana -0, , ,335-0, , , , , , ,31 Rumiankowa -0, , ,335-0, , , , , , ,09 Rynek -0, , , , , , , , , ,46 Sawickiej -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Sienkiewicza -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Skalników -0, ,0444 0, , , , , , , ,85 Skargi -0, , , , , , , , , ,20 Skrzetuskiego -0, , , , , , , , , ,13 Słonecznikowa -0, , , , , , , , , ,49 Słowiańska -0, , ,335-0, , , , , , ,89 Słubicka -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Sosnowa 0, , , , , , , , , ,79 Spokojna -0, , ,335-0, , , , , , ,93 Spółdzielcza -0, , ,335-0, , , , , , ,16 Stokrotkowa -0, , , , , , , , , ,23 Strefowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Sucharskiego -0, , ,335-0, , , , , , ,43 Szarych Szeregów -0, , ,335-0, , , , , , ,37 Szkolna -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Szprotawska -0, , ,335-0, , , , , , ,96 Sztygarska 0, , , , , , , , , ,53 Śliwkowa -0, , ,335-0, , , , , , , S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 210

212 Ulice/wskaźniki W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 Sumaryczny wskaźnik degradacji św. Sebastiana -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Świerkowa -0, , ,335-0, , , , , , ,75 Targowa 3, , ,335 0, , , , , , ,40 Topolowa -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Truskawkowa -0, , ,335-0, , , , , , ,92 Tulipanowa -0, , ,335-0, , , , , , ,59 Walki Młodych -0, , ,335-0, , , , , , ,08 Wierzbowa -0, , ,335-0, , , , , , ,49 Wojska Polskiego 0, , , , , , , , , ,51 Wołodyjowskiego -0, , , , , , , , , ,65 Wyżykowskiego -0, , ,335-0, , , , , , ,86 Zachodnia -0, , ,335 0, , , , , , ,61 Zawilcowa -0, , ,335-0, , , , , , ,70 Zgorzelecka -0, , ,335-0, , , , , , ,02 Zubrzyckiego -0, , ,335-0, , , , , , ,11 Żarska -0, , ,335-0, ,5898 0, , , , ,31 Żonkilowa -0, , , , , , , , , ,54 Żurawinowa -0, , ,335-0, , , , , , , S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 211

213 ZAŁĄCZNIK NR 3 I. Obszar A 212 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 212

214 II. Obszar B 213 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 213

215 III. Obszar C 214 S t r o n a Id: 0C F184-45F7-BB55-4FE6260DF135. Podpisany Strona 214