Przedmiotowy system oceniania

Transkrypt

1 Przedmiotowy system oceniania JĘZYK POLSKI Publiczne Gimnazjum w Nowem 1

2 I. Informacje ogólne: 1. Nauczanie języka polskiego w naszym gimnazjum odbywa się według programu: GWO Między nami ; A. Łuczak, E. Prylińska. Wymagania edukacyjne z przedmiotu uwzględniają zapisy z podstawy programowej kształcenia ogólnego w gimnazjum i programu wydawnictwa GWO. 3. Zasady PSO z języka polskiego są zgodne z zapisami WSO szkoły. 4. Stosuje się dwa poziomy wymagań: podstawowy i ponadpodstawowy. 5. Na początku roku szkolnego uczniowie są zapoznawani z PSO z języka polskiego, zestawem lektur i przybliżonymi terminami ich omawiania. Uczniowie otrzymują również wymagania na poszczególne oceny w formie druku, które przekazują do podpisu rodzicom lub opiekunom. 6. Uczniowie mają obowiązek posiadania podręcznika, zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń z nauki o języku (cz. I i II), aktualnie omawianą lekturę. Znać materiał z ostatnich 3 lekcji. Mieć wykonane zadania domowe w zeszycie, zeszycie ćwiczeń lub na kartce (wypracowania). Znać zadany przez n-la tekst literacki. Przechowywać w zeszycie otrzymane materiały i druki (minus). 7. Uczeń ma obowiązek brać aktywny udział w lekcjach, systematycznie się do nich przygotowywać oraz przestrzegać ustalonych zasad i porządku w czasie ich trwania. 8. Uczeń posiadający opinię lub orzeczenie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej oceniany jest w formie dostosowanej do zaleceń w/w. PPP. II. Zasady przedmiotowego systemu oceniania: 1. W PSO z języka polskiego obowiązuje sześciostopniowa skala ocen (1-6). Wszelkie formy sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów oceniane są według procentowych proporcji, co szczegółowo regulują zapisy WSO.. Na podstawie ocen uzyskanych przez ucznia w I i II semestrze nauczyciel wystawia ocenę śródroczną lub roczną, uwzględniając wagę ocen lub średnią ważoną według wzoru zamieszczonego w WSO szkoły. Nauczyciel, który zdecyduje się na stosowanie średniej ważonej, ma obowiązek poinformowania o tym klasy, w których uczy, na lekcji organizacyjnej z przedmiotu. 3. Przy wystawianiu oceny śródrocznej i rocznej nauczyciel bierze też pod uwagę postawę ucznia na zajęciach, jego systematyczność, aktywność i zaangażowanie w pracę na lekcji, postępy lub ich brak, wkład pracy w stosunku do zdolności, indywidualne pogłębianie wiedzy oraz dodatkowy udział w konkursach przedmiotowych i uzyskiwane osiągnięcia. 4. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnił wymagania na ocenę 5+ w zakresie kształcenia kulturowo- literackiego i językowego oraz spełnił jeden z wymienionych warunków: - brał udział i osiągał sukcesy w konkursach szkolnych, międzyszkolnych, olimpiadach o charakterze polonistycznym - podejmował działalność kulturalną lub literacką w różnych formach - rozwijał twórczo i samodzielnie własne zainteresowania 5. Dodatkowym sposobem oceniania są: a) plusy(+), które stanowią formę odnotowywania aktywności uczniów na lekcji i nagradzania za dodatkową pracę czy udział w zajęciach nadobowiązkowych. Pięć plusów (+++++) tworzy ocenę bardzo dobrą (5) za aktywność (kategoria IV) b) minusy (-), które uczeń otrzymuje za nieposiadanie obowiązkowych pomocy dydaktycznych podręcznika, zeszytu, zeszytu ćwiczeń, tekstu lektury; niewłaściwą postawę na lekcji, w tym niewykonywanie poleceń n-la lub lidera grupy, przeszkadzanie w pracy innym uczniom. Trzy minusy (- - -) skutkują otrzymaniem przez ucznia oceny niedostatecznej (1) za aktywność (kategoria IV). Otrzymane plusy i minusy, z których nie można wystawić oceny (mniej niż 5 plusów, mniej niż 3 minusy), przy ustalaniu oceny śródrocznej i rocznej z przedmiotu są ze sobą porównywane i n-l wystawia z nich ocenę. Dopuszcza się redukcję dwóch minusów jednym plusem. 6. Obszary aktywności podlegające ocenianiu:

3 a) Wypowiedzi ustne: - odpowiedź obejmująca materiał z 3 ostatnich jednostek tematycznych - wygłaszanie tekstów z pamięci (recytacja) - głośne czytanie tekstu - przygotowana, dłuższa wypowiedź na wskazany temat - prezentacja - głos w dyskusji b) wypowiedzi pisemne: - odpowiedź na pytania - rozwiązanie wskazanych zadań, wykonywanie ćwiczeń - redagowanie tekstu użytkowego, np. zaproszenia, podania - redagowanie dłuższych form wypowiedzi (przewidzianych w podstawie programowej) - dyktando c) zadania praktyczne: - niewerbalne wytwory pracy: album, plakat, przekład intersemiotyczny, prezentacja multimedialna, drama, itp. d) udział w konkursach (literackich, recytatorskich, ortograficznych) i zajęciach dodatkowych ( koło polonistyczne, zespół wyrównawczy) e) prace dodatkowe (dla chętnych) f) praca w grupach g) aktywność na zajęciach 7. Formy i procedury oceniania: Forma aktywności Częstotliwość ocena waga kategoria Około w semestrze 1-6 III około 5 w semestrze 1-6 III -Odpowiedź z 1-3 lekcji -Kartkówka z lekcji, zadania domowego lub z lektury - krótkie zadanie domowe - wypracowania domowe, dłuższe prace domowe - recytacja wiersza lub prozy - dłuższe, przygotowane wypowiedzi ustne, np. opowiadanie - aktywność i praca na lekcji (samodzielna/grupowa) wg potrzeb około 3 w semestrze 1 w semestrze 1 w semestrze każdorazowo + / (grup.) / (samodz.) IV III II III IV III - prace dodatkowe (pomoc dydakt., referat, prezentacja, projekt) - sprawdziany, testy gramatyczne, językowo- stylist., ze wskazanego działu - dyktanda, sprawdziany ortograficzne - wypracowania klasowe (1 lub godz.) - zadania otwarte dłuższej odpowiedzi (egz. próbny) - próbny egz. gimn. wybrana część - testy diagnozujące każdorazowo około 3 w sem. w semestrze około w sem. 1 raz w kl. III 1 raz w kl. III w kl. I, 1 w kl. II plus/-y lub wynik w procentach 3 lub lub III II/I II II/I III - udział w konkursach każdorazowo -3 plusy za udział -6 za I-III m-ce -5 za IV-VI m-ce 1 IV - udział w zajęciach zespołu wyrównawczego lub koła polonist. 1 w semestrze - 4 plusy za systemat. udział 1 IV 3

4 - nieprzygotowanie do lekcji: * nieposiadanie wymaganych pomocy naukowych * nieznajomość materiału z 3 ostatnich lekcji * brak pracy domowej (krótkiej/ dłuższej) *nieprzeczytanie zadanego testu literackiego / dłuższej lektury każdorazowo każdorazowo każdorazowo każdorazowo minus 1 (ndst.) minus / 1 (ndst.) 1 (ndst.) 1 1 lub IV III IV/III III 8. Narzędzia sprawdzające stopień opanowania wiadomości i umiejętności oraz zasady ich przeprowadzania: Narzędzie Zasady przeprowadzania Formy poprawiania - praca klasowa - test - wypracowanie klasowe (1 lub - godzinne) - sprawdzian - wypracowanie klasowe (1 godz.) - sprawdzian ortograficzny - dyktando -przeprowadzane z całego działu lub kilku działów, bądź ze wskazanych przez n-la zagadnień, po omówieniu lektury, w wybranej przez n-la formie, poprzedzone powtórzeniem materiału, wpisane do dziennika, zapowiadane co najmniej 1 tydzień wcześniej -z powodu usprawiedliwionej nieobecności ucznia na pracy klasowej jest on zobowiązany napisać ją w ciągu tygodni od powrotu do szkoły -jeśli uczeń opuścił pracę klasową świadomie (nieobecność nieusprawiedliwiona), otrzymuje ocenę niedostateczną i ma obowiązek nadrobić zaległości w ciągu tygodni - obejmuje dział lub fragm. działu (3-5 lekcji) lub sprawdzające znajomość lektury - może mieć formę testu - zapowiedziany co najmniej 3 dni wcześniej - obejmuje wskazane przez n-la zasady ortograficzne lub zakres słownictwa - przeprowadzane po omówieniu i utrwaleniu materiału - zapowiedziane co najmniej 3 dni wcześniej - dłuższa recytacja - zapowiedziana co najmniej tygodnie wcześniej - kartkówka - nie jest zapowiadana - obejmuje materiał z 3 ostatnich lekcji - może dotyczyć przeczytanej lektury lub zrozumienia tekstu zadanego do przeczytania w domu, zadania domowego lub zadań na karcie pracy przygotowanej przez n-la - wypracowanie domowe - zadawane do domu na 3-5 dni wcześniej - za brak wypracowania uczeń 4 - uczeń może poprawić ocenę tylko 1 raz, w terminie ustalonym z n-lem i dowolnej formie (pisemnej bądź ustnej) na dowolną ocenę, nie później niż tygodnie od omówienia ocenionej pracy klasowej - ocenę celującą uczeń może uzyskać tylko w pierwszym terminie - przy wystawianiu ocen śródrocznych i rocznych n-l bierze pod uwagę oba uzyskane wyniki Jw. Jw. Jw. - nie podlega poprawie - nie podlega poprawie

5 otrzymuje ocenę niedostateczną (1), chyba że był nieobecny przez co najmniej 1 tydzień ; w przypadku jego absencji jest on zobowiązany do nadrobienia zaległości w ciągu tygodni od dnia jego powrotu do szkoły (niedostarczenie pociąga za sobą ocenę ndst. do dziennika) - test diagnozujący - diagnoza wybranej przez n-la wiedzy i umiejętności - w kl. I na pocz. roku tzw. Test na wejście i na końcu tzw. diagnoza końcoworoczna - po II klasie diagnoza końcoworoczna - egzamin próbny w kl. III - wyników diagnoz po klasie I i II nie poprawia się, wyrażone są w skali procentowej obrazującej poziom wiedzy i umiejętności ucznia i wpisane do dziennika - wyniki egzaminu próbnego w kl. III są odpowiednio przeliczane na oceny wg ustaleń zespołu przedmiotowego 9. Pozostałe informacje: a) Raz w semestrze uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do lekcji, o czym informuje n-la przed lekcją, który odnotowuje ten fakt w dzienniku za pomocą kropki ( uczeń bierze kropkę ). Punkt ten nie dotyczy zapowiedzianych wcześniej klasówek, dyktand, prac domowych, recytacji, lektur, których termin był z uczniami uzgadniany wcześniej. W tym przypadku uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. Nauczyciel może również uwzględnić fakt nieprzygotowania ucznia do zajęć, jeśli został on spowodowany wcześniejszą usprawiedliwioną nieobecnością w szkole lub innymi szczególnymi okolicznościami losowymi ucznia. b) Uczeń jest zwolniony z pisania prac klasowych, sprawdzianów, kartkówek, odpowiedzi ustnych, wypracowań domowych, jeżeli okres jego absencji w szkole trwał co najmniej tydzień. Nieobecność nie zwalnia ucznia od obowiązku posiadania niezbędnych pomocy dydaktycznych. W przypadku co najmniej tygodniowej absencji jest on zobowiązany w ciągu tygodni nadrobić zaległości od dnia powrotu do szkoły. c) Uczeń może poprawić każdą ocenę z pracy klasowej, sprawdzianu, dyktanda, recytacji (zapowiedzianych) na zasadach i w terminie ustalonym z n-lem. Poprawę można pisać tylko 1 raz. Nie poprawia się ocen z kartkówek, zadań domowych ( w zeszycie i zeszycie ćwiczeń). d) Wszystkie prace ucznia, zarówno domowe, jak i kontrolne, muszą być napisane w czytelny i estetyczny sposób. Nieczytelny zapis jest powodem niekomunikatywności przekazu, co może pociągać za sobą obniżenie oceny lub ocenę niedostateczną za całość pracy. e) W przypadku podejrzenia o niesamodzielność w pracy n-l żąda wyjaśnień od ucznia i ew. podejmuje decyzję o ponownym napisaniu pracy lub ocenie niedostatecznej. W sytuacji dwóch identycznych prac pisemnych obaj uczniowie otrzymują oceny niedostateczne. f) Uczeń, który ściągał na klasówce, oddaje pracę, otrzymując ocenę niedostateczną i nie przysługuje mu możliwość poprawy oceny. g) W przypadku nieuzasadnionej nieobecności ucznia (wagary) na zapowiedzianej klasówce (pracy klasowej, kartkówce, dyktandzie, recytacji, itp.) n-l może zmusić go do napisania pracy tego samego dnia lub następnego. Niepodporządkowanie się temu może skutkować otrzymaniem oceny niedostatecznej z klasówki/ dyktanda/recytacji. h) Prace pisemne uczniów są przechowywane przez nauczyciela w teczkach przedmiotowych klasy. Mają do nich wgląd uczniowie i ich rodzice. i) Uczeń, który otrzymał ocenę niedostateczną w I semestrze, zobowiązany jest do nadrobienia zaległości w terminie ustalonym z n-lem. j) Zmiana oceny śródrocznej lub rocznej istnieje tylko w trybie przewidzianym w WSO. III. Kryteria ocen 1. Punktacja lub wynik procentowy z wszelkich formy sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów jest odpowiednio przeliczany na stopnie szkolne w sposób określony przez WSO.. Ocena dyktand: Za błędy popełnione podczas pisania od określonej maksymalnej liczby punktów (10 p.) są odejmowane punkty i przeliczane na oceny według zasady: 5

6 - błąd I stopnia: 1p. - błąd II stopnia: p. - 3 błędy interpunkcyjne: - 1p. a) Za błędy I stopnia uważa się pisownię wyrazów z : - ó, u, rz, ż, h, ch - nie z różnymi częściami mowy - wielkie i małe litery - by z różnymi częściami mowy - zakończenia typu: -i, -ii, ji - en, em, on, om, ę, ą - opuszczenie wyrazu b) Za błędy II stopnia uznajemy pozostałe, np.: - zmiękczenia - opuszczanie liter - przestawianie wyrazów - zniekształcanie końcówek - ą, ę z utratą dźwięczności Skala oceny dyktanda: Suma punktów/ilość błędów I stopnia 10 p. / 0 błędów 9 p. / 1 błąd 8 p. / błędy 7 p. / 3 błędy 6 p. / 4 błędy 5-4 p. / 5-6 błędów 3- p. / 7-8 błędów 1 i mniej p. / 9 błędów i więcej Ocena Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który bezbłędnie napisał dyktando i wykonał zadanie dodatkowe na ocenę celującą. Jeżeli dyktando dotyczy danej zasady ortograficznej, błąd na tę zasadę staje się błędem I stopnia za 1 punkt karny. Skalę ocen może zmienić n-l w zależności od stopnia trudności dyktanda. W przypadku uczniów dyslektycznych (w tym z dysortografią) stosuje się odmienne kryteria oceny dyktanda: - za błędy I stopnia uznaje się tylko: niepoprawny zapis wyrazów z: ó, u, h. ch, rz, ż łamanie zasady użycia wielkiej litery na początku zdania - uczeń nie otrzymuje punktów karnych za pozostałe błędy Skala ocen dyktand uczniów dyslektycznych: Suma punktów/ilość błędów I stopnia Ocena 10 p. / 0 błędów 5 9 p. / 1 błąd 4+ 8 p. / błędy 4 7 p. / 3 błędy p. / 4-5 błędy p. / 6-7 błędów + p. / 8 błędów 1 i 0 p. / 9 błędów i więcej 1 6

7 3. Kryteria oceniania wypowiedzi ustnych: Oceniając wypowiedzi kilkuzdaniowe, opowiadanie, prezentację, głos w dyskusji, itp., bierze się pod uwagę: - związek z tematem i stopień jego wyczerpania - poprawność językową - bogactwo słownictwa - kompozycję (spójność i logikę wypowiedzi) - długość wypowiedzi - oryginalność i szczególne walory językowe 4. Kryteria oceny recytacji: Oceniając recytację prozy i poezji bierze się pod uwagę: - pamięciowe opanowanie tekstu - przestrzeganie zasad interpunkcji - dykcję i tempo mówienia - oddanie nastroju utworu Recytacja Opanowanie pamięciowe Przestrzeganie zasad interpunkcji Dykcja Oddanie nastroju wiersza celujący Bardzo dobrze opanował tekst. Uwzględnia znaki interpunkcyjne. Mówi bardzo wyraźnie. Oryginalna, przykuwająca uwagę odbiorców interpretacja tekstu. bardzo dobry Bardzo dobrze opanował tekst. Uwzględnia znaki interpunkcyjne. Mówi bardzo wyraźnie. Poprawnie oddaje klimat wiersza. dobry Dość dobrze opanował tekst (1- potknięcia). Uwzględnia większość znaków interpunkcyjnych. Mówi wyraźnie. W miarę poprawnie oddaje klimat wiersza. dostateczny Opanował tekst w dużym stopniu. Sporadycznie zwraca uwagę na interpunkcję. Mówi wyraźnie. Próbuje oddać klimat wiersza. dopuszczający Opanował tekst w stopniu niewielkim. Nie przestrzega zasad interpunkcji. Mówi w miarę wyraźnie. Nie potrafi oddać nastroju wiersza. niedostateczny Nie opanował tekstu Kryteria oceny głośnego czytania: OCENA Czytanie KRYTERIA celujący bardzo dobry dobry dostateczny dopuszczający niedostateczny Czyta głośno, płynnie, z właściwą interpunkcją; wyróżniająca, oryginalna interpretacja głosowa tekstu. Czyta głośno, płynnie, z właściwą interpunkcją. Czyta głośno, przestrzega znaków interpunkcyjnych, popełnia drobne błędy. Czyta głośno, popełnia liczne błędy, zapomina o interpunkcji. Czyta niewyraźnie, popełnia liczne błędy, nie przestrzega interpunkcji. Ma bardzo duże trudności z czytaniem. 7

8 6. Kryteria oceny wypracowań: a)formy wypowiedzi oceniane są według odrębnych kryteriów, zgodnych z wymogami egzaminacyjnymi: - zgodność treści z tematem i stopień rozwinięcia treści - właściwa forma i kompozycja - poprawność językowa, ortograficzna i interpunkcyjna - estetyka zapisu b) Każdemu kryterium przyporządkowana jest określona suma punktów, a uzyskany wynik z całej pracy przeliczany jest na ocenę w skali 1-6. Suma punktów Ocena 0 p p p p p p. 3 9 p p. 0-5 p. 1 c) Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną, jeżeli praca jest niezgodna z tematem lub zbyt pobieżna. d) Uczeń, który uzyskał maksymalną ilość punktów, jego praca jest bezbłędna, charakteryzuje się oryginalnością formy i treści, otrzymuje ocenę celującą. WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO Klasa I Ocenę CELUJĄCĄ: otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności znacznie wykraczają poza obowiązujący program nauczania. W zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia wszystkie wymagania jak na ocenę bardzo dobrą, a ponadto wykazuje się wiedzą i umiejętnościami znacznie wykraczającymi poza program nauczania. Pożądany jest także jego udział w konkursach polonistycznych oraz szczególnie aktywna postawa w zajęciach pozalekcyjnych. 1. Twórczo oraz samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania.. Proponuje rozwiązania oryginalne i wykraczające poza materiał programowy. 3. Jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne oraz cechują się dojrzałością myślenia. 4. Nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości. 5. Bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych i literackich na szczeblu rejonowym, wojewódzkim, krajowym. 6. Podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach szkolnych, prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny. Ocenę BARDZO DOBRĄ: otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidziany programem nauczania pierwszej klasy gimnazjum. Kształcenie literackie i językowe 1. Sprawnie posługuje się w wypowiedziach różnorodnymi środkami językowymi (leksykalnymi, składniowymi), słownictwem o zabarwieniu emocjonalnym.. Biegle dokonuje przekształceń tekstu literackiego (streszczenie, opis, opowiadanie). 3. Redaguje charakterystykę postaci, charakterystykę porównawczą, umiejętnie wprowadzając cytaty z utworu literackiego, w sposób samodzielny i wszechstronny dokonuje oceny prezentowanego bohatera. 4. Dokonuje opisu sytuacji na podstawie lektury, a także wydarzeń, sytuacji rzeczywistych. 5. Opis zjawiska przyrodniczego, krajobrazu wzbogaca różnorodnymi środkami artystycznego wyrazu. 6. Jest świadomym odbiorcą dzieła literackiego, filmowego czy teatralnego, porównuje dramat z jego realizacją telewizyjną, powieść z jej filmową adaptacją. 8

9 7. Pisze sprawozdanie-recenzję, które prezentują indywidualne, oryginalne spojrzenie na lekturę, film, teatr; swobodnie używa fachowego słownictwa. 9. Bezbłędnie dokonuje analizy utworu epickiego, wskazuje elementy świata przedstawionego, typ narracji, określa bohaterów na podstawie języka, jakim się posługują; wyodrębnia akcję, fabułę, epizody, wątki. 10. Wskazuje w tekście środki językowe właściwe dla funkcji wypowiedzi (np. zwroty do adresata, pytania retoryczne, grzecznościowe, argumentowanie). 11. Wskazuje w opowiadaniu opisy, określa ich funkcję; rozpoznaje środki językowe służące wyrażaniu uczuć i nastroju w opisach. 1. Analizuje i interpretuje utwór liryczny, określa typ liryki, rodzaj podmiotu lirycznego. 13. Zna typy narracji, komizm i jego rodzaje, omawia poznawcze i moralne walory utworu. 14. Sprawnie omawia symbolikę utworu; nawiązuje do obyczajowości i tradycji narodowej, wskazuje na jej ciągłość i zmienność, wartości moralne i estetyczne. 15. Gromadzi słownictwo na zadany temat. Nauka o języku 1. Omawia klasyfikację imiesłowów, ich budowę i zastosowanie w różnych funkcjach składniowych.. Poprawnie pisze nie z imiesłowami. 3. Określa funkcje stron czasownika; zasadę stosowania strony czynnej i biernej. 4. Wskazuje różnice między czasownikiem przechodnim i nieprzechodnim. 5. Wyjaśnia, na czym polega nieregularność odmiany czasownika, osobliwości w odmianie rzeczowników. 6. Podaje przykłady zdań, w których znane części mowy występują w różnych funkcjach składniowych. 7. Przeprowadza prawidłową klasyfikację zaimków (ze względu na różne kryteria). 8. Określa funkcje pełnione w wypowiedziach przez partykuły i wykrzykniki. 9. Przeprowadza analizę składniową zdania pojedynczego na trudniejszych przykładach. 10. Omawia znaczenie okoliczników, ich funkcje składniowe, sposoby wyrażania, związek z wyrazem określanym. 11.Rozpoznaje różnice między zdaniem a równoważnikiem zdania. 1.Rozpoznaje i nazywa rodzaje zdań: pojedyncze, złożone; pytające, rozkazujące, oznajmujące. Ocenę DOBRĄ: otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności przewidziane podstawą programową, poszerzone o wybrane elementy programu nauczania w klasie pierwszej gimnazjum. Kształcenie literackie i językowe 1. Podejmuje próby wypowiadania się w formach trudniejszych niż określone podstawą programową (np. sprawozdanie-recenzja, rozprawka na tematy z życia ucznia, opis sytuacji, charakterystyka porównawcza).. W wypowiedziach podejmuje próby oceny, a także wartościowania problemów i zjawisk dotyczących języka, literatury, kultury. 3. Potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów. 4. Wykazuje dobrą znajomość treści omawianych lektur, omawia elementy świata przedstawionego utworu, wskazuje akcję, wątki bohaterów i ich powiązania; określa typ powieści. 5. W opowiadaniu poprawnie zapisuje dialog, wzbogaca swą pracę o elementy opisów. 6. Wymienia rodzaje i gatunki literackie, określa ich cechy. 7. Zna terminy literackie. 8. Swobodnie wypowiada się o utworze literackim, nazywa własne stany uczuciowe. 9. Wskazuje w utworze poznane środki stylistyczne, dokonuje próby określenia ich funkcji w utworze. Nauka o języku 1. Przeprowadza klasyfikację imiesłowów, wskazuje podobieństwa i różnice z czasownikiem, przymiotnikiem, przysłówkiem.. Określa rolę imiesłowów w zdaniu. 3. Przedstawia podział czasowników na grupy koniugacyjne. 4. Określa funkcje składniowe osobowych i nieosobowych form czasowników. 5. Wskazuje na różnice w budowie formy strony czynnej, biernej i zwrotnej. 6. Przekształca zdania z konstrukcji czynnej na bierną i odwrotnie. 7. Rozpoznaje formę zwrotną nie mającą znaczenia strony zwrotnej. 9

10 8. Rozpoznaje rzeczowniki o nietypowej odmianie. 9. Stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych funkcjach składniowych. 10. Nazywa rodzaje partykuł i wykrzykników. 11. Pisze poprawnie partykuły z różnymi częściami mowy. 1. Przeprowadza analizę składniową zdania pojedynczego rozwiniętego. 13. Wyróżnia w zdaniu okoliczniki i nazywa ich rodzaje. 15. Rozpoznaje rodzaje wypowiedzeń: zdania, równoważnik zdania. Ocenę DOSTATECZNĄ: otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności zawarte w podstawie programowej. Kształcenie literackie i językowe 1. Przedstawia treść utworów na podstawie cichego czytania tekstu, określa akcję i jej przebieg, wskazuje monologi i dialogi, rozumie motywy postępowania bohaterów.. Zna pojęcie dramatu, fraszki, hymnu, satyry, powieści historycznej, poprawnie posługuje się nimi w wypowiedziach. 3. Poprawnie redaguje charakterystykę postaci, opowiadanie, opis, streszczenie, sprawozdanie z lektury, plan rozprawki (przynajmniej podejmuje próby). 4. Samodzielnie posługuje się poznanymi słownikami. 5. Zna i stosuje w stopniu przynajmniej dostatecznym zasady ortografii i interpunkcji. Nauka o języku 1. Odróżnia imiesłów od innych form czasownika, rozróżnia imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe.. Tworzy różne strony czasowników. 3. Określa funkcje składniowe znanych części mowy. 4. Rozróżnia okoliczniki, potrafi określić sposób ich wyrażenia. 5. Pisze w miarę poprawnie partykuły nie, by z czasownikiem. 6. Wyróżnia w zdaniu rzeczownik, określa jego formę fleksyjną, funkcję składniową, łączy w związki składniowe z innymi wyrazami. 7. Wyszukuje w zdaniu przymiotnik, stosuje w poprawnych formach gramatycznych, wyróżnia przymiotniki podlegające stopniowaniu i stopniuje je; określa funkcję w zdaniu. 8. Rozróżnia zaimki. 9. Rozpoznaje partykuły. 10. Uzupełnia zdania wykrzyknikami. 11. Na łatwych przykładach przeprowadza analizę zdania pojedynczego, wyodrębnia zespoły składniowe, rozpoznaje części mowy i określa ich funkcje składniowe, sporządza wykres zdania. 1. Rozróżnia rodzaje okoliczników. 13. Rozpoznaje zdania pojedyncze i złożone współrzędnie i podrzędnie. Ocenę DOPUSZCZAJĄCĄ: otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności pozwalają na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela wykonanie zadań o niewielkim stopniu trudności. Kształcenie literackie i językowe 1. Jego technika czytania i zrozumienia tekstu literackiego pozwala na samodzielne opowiadanie odtwórcze.. Potrafi wskazać fikcję i autentyzm utworu. 3. W stopniu zadowalającym pracuje z książką, zaznaczając odpowiednie fragmenty. 4. Określa cechy powieści, wskazuje akcję, wątki, bohaterów. 5. Pisze charakterystykę bohatera literackiego, opowiadanie odtwórcze, streszczenie. 6. Samodzielnie pisze plan ramowy i szczegółowy. 7. W wypowiedziach pisemnych popełniane błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne nie przekreślają całkowicie wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie. Nauka o języku 1. Potrafi rozpoznać odmienne i nieodmienne części mowy.. Wskazuje na prostych przykładach imiesłowy. 3. Wyodrębnia w zdaniu okoliczniki, bez ich nazywania. 4. Rozpoznaje typy zdań (pojedyncze i złożone). 5. Dokonuje wykresu prostego zdania pojedynczego. 10

11 Ocenę NIEDOSTATECZNĄ: otrzymuje uczeń, który nawet przy pomocy nauczyciela nie rozwiązuje zagadnienia o elementarnym stopniu trudności, a ponadto: Kształcenie literackie i językowe 1. Nie opanował elementarnych wiadomości dotyczących gatunków literackich, ich budowy, analizy utworu literackiego. Ma słaby zakres słownictwa, błędnie redaguje swe wypowiedzi (pod względem językowym i rzeczowym) 3. Nie opanował techniki głośnego i cichego czytania tekstu w stopniu zadowalającym, ma trudności ze zrozumieniem lektury 4. W wypowiedziach pisemnych nie przestrzega zasad ortograficznych, interpunkcyjnych, językowo-logicznych, stylistycznych Nauka o języku 1.Ma kłopoty z rozpoznawaniem odmiennych i nieodmiennych części mowy. Nie potrafi w stopniu zadowalającym przyswoić poznanego materiał gramatycznego przewidzianego programem klasy pierwszej gimnazjum Klasa II Ocenę CELUJĄCĄ: otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia wszystkie wymagania jak na ocenę bardzo dobrą, a ponadto wykazuje się wiedzą i umiejętnościami znacznie wykraczającymi poza program nauczania. Pożądany jest także jego udział w konkursach polonistycznych oraz szczególnie aktywna postawa w zajęciach pozalekcyjnych. Ocenę BARDZO DOBRĄ: otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: Słuchanie i mówienie: Budowanie precyzyjnych wypowiedzi jednozdaniowych i wielozdaniowych w sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych. Udzielanie wyczerpujących odpowiedzi i informacji z odpowiednią intonacją. Aktywne uczestnictwo w rozmowie na rozmaite tematy. Krytyczne słuchanie wypowiedzi. Wyrażanie własnego punktu widzenia w sposób jasny i przekonujący. Aktywny udział w dyskusji jako nadawca i odbiorca wypowiedzi. Uszanowanie zdania rozmówcy i interpretowanie opinii dyskutantów. Barwne i spójne opowiadanie na wybrany temat; oddanie treści właściwą barwą, natężeniem i intonacją głosu. Sprawne posługiwanie się formami wypowiedzi: opis, charakterystyka postaci literackiej i rzeczywistej, sprawozdanie (z lektury, filmu, widowiska teatralnego, audycji), streszczenie fabularnego utworu literackiego. Bezbłędne wygłaszanie z pamięci wierszy i fragmentów prozy wskazanych przez nauczyciela. Czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury: Płynne i bezbłędne czytanie z właściwą intonacją. Interpretacyjne czytanie tekstów epickich, lirycznych i dramatycznych. Krytyczne ciche czytanie tekstu inspirujące do konstruktywnego myślenia i działania. Wykorzystywanie i modyfikowanie informacji zawartych w tekście. Cytowanie. Znajomość literackich środków wyrazu, a także środków wyrazu teatru, filmu i mediów. Umiejętność krytycznej analizy treści przekazów medialnych. Analiza i interpretacja reklamy. Korzystanie z różnego rodzaju słowników. Pisanie: Sprawne redagowanie wszystkich pisemnych form wypowiedzi objętych programowymi treściami nauczania: notatka (tradycyjna i według schematu), opis (przedmiotu, postaci, przeżycia wewnętrznego), charakterystyka postaci (jednej, dwóch, zbiorowości, autocharakterystyka), opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie typu recenzja, głos w dyskusji, esej szkolny, list (otwarty, motywacyjny, prywatny), dziennik, pamiętnik, teksty publicystyczne (notatka prasowa, felieton, reportaż, artykuł), teksty użytkowe (ogłoszenia drobne, instrukcje regulaminy), formularze i druki (telegram, przekaz pieniężny, ankieta, kwestionariusz). Umiejętność sprawnego stylizowania tekstu (archaizacja, dialektyzacja). Tworzenie przypisów i bibliografii. Nauka o języku: Sprawne, świadome i funkcjonalne wykorzystanie wiedzy językowej z zakresu: 1. Fonetyki (zagadnienia zawarte w programie nauczania klasy II gimnazjum). 11

12 .. Składni (wypowiedzenia, równoważnik zdania, zdanie pojedyncze, zdanie złożone współrzędnie złożone, podrzędnie złożone przydawkowe i dopełnieniowe, podmiotowe, orzecznikowe, okolicznikowe, wypowiedzenie wielokrotnie złożone, mowa zależna i niezależna) 3. Ortografii i interpunkcji (znajomość zasad i reguł ortograficznych i interpunkcyjnych oraz umiejętność ich zastosowania udokumentowania bezbłędnym zapisem tekstu). Lektura: Bardzo dobra znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o świadomym i krytycznym zapoznaniu się z ich treścią. Dojrzały krytyczny komentarz w wypowiedziach ustnych. Aktywne uczestniczenie w dyskusji nad lekturą. Oryginalne, samodzielne, krytyczne, o wysokim poziomie literackim prace pisemne. Bardzo dobra znajomość biogramów autorów lektur. Pojęcia: Bezbłędne wskazywanie, nazywanie i definiowanie obowiązujących według ustaleń programowych pojęć teoretycznoliterackich, językowych i kulturowych; czynne posługiwanie się nimi w pracach pisemnych i wypowiedziach ustnych. Ocenę DOBRĄ: otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: Słuchanie i mówienie: Budowanie precyzyjnych wypowiedzi jednozdaniowych i wielozdaniowych w sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych. Udzielanie wyczerpujących odpowiedzi i informacji z odpowiednią intonacją. Aktywne uczestnictwo w rozmowie na rozmaite tematy. Krytyczne słuchanie wypowiedzi. Wyrażanie własnego punktu widzenia w sposób jasny i przekonujący. Aktywny udział w dyskusji jako nadawca i odbiorca wypowiedzi. Uszanowanie zdania rozmówcy i interpretowanie opinii dyskutantów. Barwne i spójne opowiadanie na wybrany temat; oddanie treści właściwą barwą, natężeniem i intonacją głosu. Poprawne posługiwanie się formami wypowiedzi: opis, charakterystyka postaci literackiej i rzeczywistej, sprawozdanie (z lektury, filmu, widowiska teatralnego, audycji), streszczenie fabularnego utworu literackiego. Bezbłędne wygłaszanie z pamięci wierszy i fragmentów prozy wskazanych przez nauczyciela. Czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury: Płynne i bezbłędne czytanie z właściwą intonacją. Interpretacyjne czytanie tekstów epickich, lirycznych i dramatycznych. Krytyczne ciche czytanie tekstu inspirujące do konstruktywnego myślenia i działania. Wykorzystywanie i modyfikowanie informacji zawartych w tekście. Cytowanie. Znajomość literackich środków wyrazu, a także środków wyrazu teatru, filmu i mediów. Analiza i interpretacja reklamy. Korzystanie z różnego rodzaju słowników. Pisanie: Poprawne redagowanie wszystkich pisemnych form wypowiedzi objętych programowymi treściami nauczania. Poprawne stylizowanie tekstu (archaizacja, dialektyzacja). Znajomość zasad tworzenia przypisów i bibliografii i próby ich praktycznego zastosowania. Nauka o języku: Sprawne i funkcjonalne wykorzystanie wiedzy językowej z zakresu: 1. Fonetyki (zagadnienia zawarte w programie nauczania klasy II gimnazjum). Składni (wypowiedzenia, równoważnik zdania, zdanie pojedyncze, zdanie złożone współrzędnie złożone, podrzędnie złożone, wypowiedzenia wielokrotnie złożone, mowa zależna i niezależna); 3.,. Ortografii i interpunkcji (znajomość zasad i reguł ortograficznych i interpunkcyjnych oraz umiejętność ich zastosowania udokumentowania bezbłędnym zapisem tekstu). Lektura: Dobra znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o świadomym i krytycznym zapoznaniu się z ich treścią. Dojrzały krytyczny komentarz w wypowiedziach ustnych. Aktywne uczestniczenie w dyskusji nad lekturą. Oryginalne, samodzielne, krytyczne, o wysokim poziomie literackim prace pisemne. Dobra znajomość biogramów autorów lektur. Pojęcia: 1

13 Wskazywanie, nazywanie i definiowanie obowiązujących według ustaleń programowych pojęć teoretycznoliterackich, językowych i kulturowych; czynne posługiwanie się nimi w pracach pisemnych i wypowiedziach ustnych. Ocenę DOSTATECZNĄ: otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: Słuchanie i mówienie: Budowanie wypowiedzi jednozdaniowych i wielozdaniowych w sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych. Udzielanie odpowiedzi i informacji z odpowiednią intonacją. Uczestnictwo w rozmowie na rozmaite tematy. Krytyczne słuchanie wypowiedzi. Wyrażanie w sposób jasny własnego punktu widzenia. Próba aktywnego udziału w dyskusji jako nadawca i odbiorca wypowiedzi. Uszanowanie zdania rozmówcy i próba interpretowania opinii dyskutantów. Spójne opowiadanie na wybrany temat oraz próby oddania treści właściwą barwą, natężeniem i intonacją głosu. Próby posługiwania się formami wypowiedzi: opis, charakterystyka postaci literackiej i rzeczywistej, sprawozdanie (z lektury, filmu, widowiska teatralnego, audycji), streszczenie fabularnego utworu literackiego. Wygłaszanie z pamięci wierszy i fragmentów prozy wskazanych przez nauczyciela. Czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury: Płynne czytanie z właściwą intonacją. Próby interpretacyjnego czytania tekstów epickich, lirycznych i dramatycznych. Ciche czytanie tekstu inspirujące do przemyśleń i twórczego działania. Wykorzystywanie informacji zawartych w tekście. Cytowanie. Znajomość podstawowych środków wyrazu literatury, teatru, filmu i mediów. Próba analizy treści przekazów medialnych. Analiza reklamy. Korzystanie z różnego rodzaju słowników. Pisanie: Redagowanie wszystkich pisemnych form wypowiedzi objętych programowymi treściami nauczania. Dopuszcza się nieliczne błędy kompozycyjne, stylistyczne i językowe. Próby stylizowania tekstu (archaizacja, dialektyzacja). Znajomość zasad tworzenia przypisów i bibliografii. Nauka o języku: Funkcjonalne wykorzystanie wiedzy językowej z zakresu: 1. Fonetyki (najistotniejsze zagadnienia zawarte w programie nauczania klasy II gimnazjum) 3. Składni (wypowiedzenia, równoważnik zdania, zdanie pojedyncze, rozróżnianie i nazywanie rodzajów zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, wypowiedzenia wielokrotnie złożone, mowa zależna i niezależna) 45. Ortografii i interpunkcji (znajomość zasad i reguł ortograficznych i interpunkcyjnych; pisownia dopuszczająca błędy II stopnia i nieliczne błędy I stopnia). Lektura: Zadowalająca znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o zapoznaniu się z ich treścią. Komentowanie treści lektury w wypowiedziach ustnych i próba aktywnego uczestniczenia w dyskusji. Samodzielne pisemne prace literackie będące próbą krytycznego odbioru dzieła literackiego. Zadowalająca znajomość biogramów autorów lektur. Pojęcia: Wskazywanie, nazywanie i definiowanie podstawowych pojęć teoretycznoliterackich, językowych i kulturowych obowiązujących według ustaleń programowych. Próby posługiwania się nimi w pracach pisemnych i wypowiedziach ustnych. Ocenę DOPUSZCZAJĄCĄ: otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: Słuchanie i mówienie: Budowanie wypowiedzi jednozdaniowych i wielozdaniowych w sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych. Udzielanie odpowiedzi i informacji z odpowiednią intonacją. Próby uczestniczenia w rozmowie na rozmaite tematy. Próba krytycznego słuchania wypowiedzi. Wyrażanie własnego punktu widzenia. Zabieranie głosu w dyskusji. Uszanowanie zdania rozmówcy i interpretowanie z pomocą nauczyciela opinii dyskutantów. Opowiadanie na wskazany temat. Próby posługiwania się wymaganymi programem nauczania formami wypowiedzi z wydatną pomocą nauczyciela. Czytanie tekstów słownych i odczytywanie innych tekstów kultury: Płynne czytanie z właściwą intonacją. Ciche czytanie tekstu inspirujące do przemyśleń i twórczego działania. Wykorzystywanie informacji zawartych w tekście. Cytowanie. Znajomość podstawowych środków wyrazu 13

14 literatury, teatru, filmu i mediów. Odbiór i zrelacjonowanie treści przekazów medialnych. Analiza reklamy z pomocą nauczyciela. Korzystanie z różnego rodzaju słowników. Pisanie: Znajomość głównych wyznaczników form wypowiedzi objętych programowymi treściami nauczania oraz próby ich poprawnego redagowania. Nauka o języku: Funkcjonalne stosowanie wiedzy językowej z zakresu: 1. Fonetyki (podstawowe zagadnienia zawarte w programie nauczania klasy II gimnazjum). Składni (wypowiedzenia, równoważnik zdania, zdanie pojedyncze, rozróżnianie rodzajów zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, wypowiedzenia wielokrotnie złożone). 3. Ortografii i interpunkcji (znajomość zasad i reguł ortograficznych i interpunkcyjnych; w pisowni dopuszcza się błędy I i II stopnia umiejętność analizy i poprawy tych błędów z pomocą nauczyciela). Lektura: Ogólna znajomość wskazanych przez nauczyciela lektur programowych świadcząca o zapoznaniu się z ich treścią. Komentowanie treści lektury w wypowiedziach ustnych wspomagane przez nauczyciela i próba aktywnego uczestniczenia w dyskusji. Samodzielne pisemne prace literackie. Pojęcia: Wskazywanie i nazywanie obowiązujących według ustaleń programowych podstawowych pojęć teoretycznoliterackich, językowych i kulturowych oraz ich definiowanie z pomocą nauczyciela. Próby posługiwania się nimi w wypowiedziach ustnych. Ocenę NIEDOSTATECZNĄ: otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą. Uczeń taki nie jest w stanie wykonać z pomocą nauczyciela zadań o niewielkim stopniu trudności, a posiadane braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemożliwiają mu edukację na wyższym poziomie. KLASA III Ocenę CELUJĄCĄ: otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia wszystkie wymagania jak na ocenę bardzo dobrą, a ponadto wykazuje się wiedzą i umiejętnościami znacznie wykraczającymi poza program nauczania. Pożądany jest także jego udział w konkursach polonistycznych oraz szczególnie aktywna postawa w zajęciach pozalekcyjnych. Słuchanie i mówienie Uczeń potrafi w trakcie zajęć zbudować i wygłosić kilkuminutową wypowiedź poprawną językowo i charakteryzującą się wysokim poziomem merytorycznym. Celnie argumentuje, wykazując się erudycją interdyscyplinarną. Wykazuje się umiejętnością głosowej interpretacji tekstu. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury Samodzielnie i krytycznie analizuje i interpretuje teksty pozaprogramowe, dzieła ikonograficzne i muzyczne. Odczytuje symbole kulturowe i aluzje literackie wpisane w teksty pozaprogramowe. Tworzenie własnego tekstu Podejmuje próby tworzenia wyżej zorganizowanego gatunku wypowiedzi - eseju, recenzji. Tworzy własne teksty i publikuje je w gazetce szkolnej, na stronach internetowych, pismach dla młodzieży itp. Podejmuje próby tworzenia własnych tekstów w ramach ogłaszanych konkursów zewnętrznych Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku Współtworzy gazetkę szkolną, dokonując korekty językowej zamieszczanych w niej artykułów. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna Zna zasady ortografii i interpunkcji i dokumentuje je bezbłędnym zapisem. Samodzielnie przygotowuje ćwiczenia, krzyżówki, diagramy. 14

15 Ocenę BARDZO DOBRĄ otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: Słuchanie i mówienie Buduje logiczne, spójne i poprawne merytorycznie wypowiedzi na określony temat. Dyskutuje, polemizuje, przytacza trafne argumenty, uzasadniając własne stanowisko. Wykazuje się bardzo dobrą znajomością wszystkich lektur programowych. Wygłasza z pamięci fragmenty prozy lub poezji. Samodzielnie i krytycznie analizuje i interpretuje teksty, posługując się terminologią z zakresu teorii literatury. Sprawnie posługuje się formami wypowiedzi: opis, opowiadanie, charakterystyka, streszczenie, sprawozdanie, głos w dyskusji. Stosownie do sytuacji buduje wypowiedzenia mające charakter: perswazji, parafrazy, komentarza. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury Płynnie i bezbłędnie czyta, interpretuje tekst poprzez właściwą intonację Zna środki wyrazu typowe dla różnych dziedzin sztuki i umie odczytać ich funkcje. Sprawnie odczytuje informacje zawarte w aktach normatywnych, mapach, tabelach, wykresach. Tworzenie własnego tekstu Sprawnie redaguje pisemne formy wypowiedzi: notatka, opis, opis przeżyć wewnętrznych, charakterystyka, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, list, dziennik, pamiętnik, streszczenie, dedykacja, przemówienie, rozprawka, wywiad, życiorys. Wprowadza cytaty i poprawnie je zapisuje. Tworzy wzorcowe teksty użytkowe: ogłoszenia, instrukcje, zawiadomienia, CV, list motywacyjny, otwarty. Tworzy przypisy i bibliografię. Sprawnie dokonuje różnorodnych operacji na tekście: streszcza, rozwija, dokonuje adaptacji, stylizacji, parafrazy. Sprawnie opisuje dzieła literackie, malarskie i muzyczne. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku Uczeń, tworząc teksty mówione i pisane, sprawnie i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę z zakresu: fleksji - zna części mowy i ich funkcje, osobliwości w odmianie składni - zdania, równoważniki, zdania pojedyncze, złożone, wielokrotnie złożone, mowa zależna i niezależna słowotwórstwa - budowa wyrazu, złożenia, zestawienia, neologizmy frazeologii - rozumie znaczenie związku frazeologicznego, stosuje je w wypowiedziach fonetyki - upodobnienia Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna Uczeń zna zasady ortografii i interpunkcji i potwierdza to bezbłędnym zapisem. Ocenę DOBRĄ otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: Słuchanie i mówienie Słucha uważnie wypowiedzi i potrafi dokonać selekcji przekazywanych informacji. Tworzy poprawne składniowo i merytorycznie wypowiedzi wielozdaniowe. Bierze udział w dyskusji, popierając własne zdanie trafnie dobranymi argumentami. Poprawnie posługuje się wymaganymi programowo formami wypowiedzi. Dobrze zna treści lektur, wykorzystuje konteksty niezbędne do ich interpretacji. Bezbłędnie wygłasza z pamięci wiersze lub/i fragmenty prozy. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury Uczeń czyta płynnie i bezbłędnie, ze zrozumieniem. Zna środki wyrazu literatury, teatru, filmu, mediów i umie odczytać ich funkcje. Czyta teksty kultury na poziomie dosłownym, symbolicznym i przenośnym. Dostrzega konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury. 15

16 Dostrzega wartości wpisane w teksty kultury. Tworzenie własnego tekstu Poprawnie redaguje pisemne formy wypowiedzi: notatka, opis, opis przeżyć wewnętrznych, charakterystyka, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, list, dziennik, pamiętnik, streszczenie, dedykacja, przemówienie, rozprawka, wywiad, życiorys. Tworzy teksty użytkowe: list motywacyjny, list otwarty. Umiejętnie dokonuje operacji przekształcenia tekstu: streszcza, rozwija, dokonuje adaptacji i stylizacji - Opisuje dzieła literackie, malarskie i muzyczne. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku Uczeń, tworząc własne teksty, sprawnie posługuje się widza z zakresu: fleksji - zna części mowy i ich funkcje w zdaniu składni - stosuje różne rodzaje wypowiedzeń i umie je nazwać, przekształca mowę zależną w niezależną i odwrotnie słowotwórstwa - złożenia, zrosty, zestawienia, neologizmy, zapożyczenia frazeologii - zna znaczenie powszechnie przyjętych frazeologizmów i umie je zastosować Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna Zna reguły ortograficzne i interpunkcyjne, dopuszcza się 1- błędy ortograficzne w tekście dyktanda. Zna mechanizmy procesów fonetycznych - upodobnienia, uproszczenia, utrata dźwięczności w wygłosie i dokumentuje to bezbłędnym zapisem. Ocenę DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: Słuchanie i mówienie Słucha uważnie wypowiedzi i dokumentuje to, wskazując główną myśl i odpowiadając na pytania. Zna treść lektur, umie odtworzyć najważniejsze wydarzenia. Buduje krótkie, logiczne wypowiedzi na temat lektury, filmu, różnych problemów codziennego życia, posługując się pojęciami literackimi i kulturowymi. Potrafi określić swoje stanowisko i uzasadnić je. Wygłasza z pamięci fragmenty prozy i poezji. Umie zadawać pytania, zna wartość pytań otwartych i zamkniętych. Odróżnia fakty od opinii. Mówi w sposób zgodny z ogólnopolską normą wymowy. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury Potrafi odczytać znaczenie dosłowne i przenośne związków i wyrażeń wpisanych w teksty kultury. Czyta płynnie, ze zrozumieniem. Zauważa i prawidłowo odczytuje intencje nadawcy : manipulacja, perswazja Dostrzega konteksty: biograficzny, historyczny i potrafi je wykorzystać do interpretacji tekstów kultury. Zna środki wyrazu właściwe różnym tekstom kultury i umie je nazwać. Odczytuje bliskie mu wartości wpisane w teksty. Tworzenie własnego tekstu Redaguje krótkie teksty w formach wypowiedzi określonych w podstawie programowej. Przestrzega zasad organizacji tekstu - wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity Potrafi przekształcić tekst streszczając, rozwijając lub zapisując go w formie planu. Tworzy teksty użytkowe: ogłoszenia o pracę, ogłoszenia drobne, podanie instrukcje, zawiadomienia, CV, list prywatny. Podejmuje próby opisu dzieł literackich, malarskich i muzycznych. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku Uczeń, tworząc różne formy wypowiedzi, posługuje się wiedzą z zakresu: fleksji -części mowy odmienne i nieodmienne składni - zdania pytające, oznajmujące, rozkazujące, złożone, równoważniki zdania, wypowiedzenia 16

17 wielokrotnie złożone, odróżnia mowę zależną od niezależnej słowotwórstwa - wyrazy podstawowe, pochodne, budowa słowotwórcza wyrazu, zapożyczenia, wulgaryzmy, synonimy, antonimy, homonimy frazeologii - zna znaczenie popularnych mitologizmów, wyrażeń i zwrotów zaczerpniętych z Biblii i świadomie stosuje je w wypowiedziach Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna Zna reguły ortograficzne i interpunkcyjne, dopuszcza się 3-4 błędy ortograficzne. Poprawnie przenosi wyrazy. Ocenę Dopuszczającą otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: Słuchanie i mówienie Słucha uważnie krótkiej wypowiedzi i dokumentuje to, wskazując główną myśl i odpowiadając na pytania. Samodzielnie buduje jedno lub dwuzdaniowe wypowiedzenia na temat lektur, zjawisk kulturowych, zainteresowań. Rozumie mowę ciała - język niewerbalny. Wygłasza z pamięci krótkie teksty poetyckie i fragmenty prozy. Zna problematykę lektur i dokumentuje to odpowiadając na pytania. Przy pomocy nauczyciela tworzy wypowiedzenia wielozdaniowe. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury Czyta płynnie, ze zrozumieniem. Potrafi odczytać znaczenie dosłowne i symboliczne ważniejszych wyrażeń i zwrotów. Odczytuje treści przekazów medialnych i innych tekstów kultury. Tworzenie własnego tekstu Podejmuje próby redagowania tekstów w formach wypowiedzi określonych w podstawie programowej Zna zasady organizacji tekstu pisanego i stara się je stosować. Potrafi zredagować niektóre teksty użytkowe. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku Uczeń, tworząc własne teksty, posługuje się wiedzą z zakresu: fleksji - stosuje poprawne formy wyrazów, rozwija tekst, dodając do rzeczowników i czasowników właściwe określenia składni - przekształca tekst, tworząc ze zdań pojedynczych-złożone, z równoważników - zdania, z konstrukcji czynnych-bierne, wie, co to jest mowa zależna i niezależna słowotwórstwa - stosuje synonimy, wyrazy nacechowane emocjonalnie Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna Zna reguły ortograficzne i interpunkcyjne, dopuszcza się 5-8 błędy ortograficzne w tekście dyktanda. Poprawnie przenosi wyrazy. Ocenę NIEDOSTATECZNĄ: Otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą. Uczeń taki nie jest w stanie wykonać z pomocą nauczyciela zadań o niewielkim stopniu trudności, a posiadane braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemożliwiają mu edukację na wyższym poziomie. Opracował: zespół polonistów 17

18 18