Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015. Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 12.

Transkrypt

1 Państwowa Wyższa Szko la Zawodowa w Nowym Sa czu Karta przedmiotu Instytut Kultury Fizycznej obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 01/015 Kierunek studiów: Fizjoterapia Profil: Praktyczny Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: 1.6 Stopień studiów: I Specjalności: bez specjalności 1 Przedmiot zwa przedmiotu Fizykoterapia Kod przedmiotu IKF 1.6 PIS B 1/15 Kategoria przedmiotu Przedmioty kierunkowe Liczba punktów ECTS 8 Semestry Rodzaj zaje ć, liczba godzin w planie studiów Semestr wyk lad ćwiczenia audytoryjne ćwiczenia laboratoryjne/ seminarium ćwiczenia kliniczne/ praktyki ćwiczenia wychowania fizycznego/ lektorat Cele przedmiotu Cel 1 Przygotowanie studenta do prowadzenia leczenia bodźcami fizykalnymi Copyright c 01 by PWSZ w Nowym Sączu Strona 1/9 Wszystkie prawa zastrzeżone

2 Wymagania wste pne w zakresie wiedzy, umieje tności i innych kompetencji a Zaliczone szkolenie BHP. b Znajomość podstaw: anatomii, fizjologii i patofizjologii cz lowieka. c Znajomość podstaw fizyki i chemii. 5 Efekty kszta lcenia EK1 Wiedza: Student definiuje poszczególne czynniki fizykalne wykorzystywane w fizjoterapii oraz zna wskazania i przeciwskazania do zastosowania fizykoterapii. EK Umiejętności: Student w sposób prawid lowy przeprowadza zabiegi fizykoterapeutyczne zgodnie z metodyką zabiegów. EK Kompetencje spo leczne: Student będzie dba l o bezpieczeństwo i higienę pracy w gabinecie fizykoterapeutycznym. 6 Treści programowe Lp W1 W W W W5 W6 W7 W8 W9 W10 W11 W1 W1 wyk lad Tematyka zaje ć Opis szczegó lowy bloków tematycznych Wprowadzenie do przedmiotu (program, cel, kryteria zaliczenia, literatura). Definicja medycyny fizykalnej. Rola i zadania medycyny fizykalnej we wspó lczesnej medycynie. Rodzaje odczynów jako odpowiedź na bodźce fizykalne. mechanizmy adaptacji na bodźce fizykalne. Termoregulacja organizmu cz lowieka. Termoreceptory, ośrodek termoregulacji, efektory uk ladu termoregulacji. Termoregulacja fizyczna i chemiczna. Termoregulacja jako odpowiedź na bodźce fizykalne. Definicja ciep la. Termoterapia. Podzia l zabiegów ciep loleczniczych. Zasady doboru zabiegów. Sauna - wp lyw na organizm. Wskazania i przeciwwskazania. Krioterapia. Sch ladzanie i kriostymulacja. Rodzaje zabiegów. Zasada PRICE + MM. Wskazania i przeciwwskazania. Hydroterapia. W laściwości fizyczne wody. Podzia l zabiegów. Wp lyw ciep lej i zimnej kąpieli na organizm cz lowieka. Wskazania i przeciwwskazania. Wprowadzenie do świat lolecznictwa. Podzia l promieniowania elektromagnetycznego. Promieniowanie podczerwone, widzialne, ultrafioletowe. Efekty biologiczne i terapeutyczne. Wskazania i przeciwwskazania. LASER i świat lo spolaryzowane. Efekty biologiczne i terapeutyczne - porównanie. Wskazania i przeciwwskazania. Wykorzystanie ultradźwięków w fizjoterapii. Efekty biologiczne i terapeutyczne. Zabieg fonoforezy, nebulizacji. Wskazania i przeciwwskazania. Wykorzystanie w fizjoterapii pola elektromagnetycznego niskiej częstotliwości. Magnetoterapia. Wskazania i przeciwwskazania. Wykorzystanie w fizjoterapii pola elektromagnetycznego wielkiej częstotliwości (fale krótko i mikrofalowe). Wskazania i przeciwwskazania. Zasady bezpieczeństwa pracy w polach elektromagnetycznych Fizyczne podstawy elektryczności. Wprowadzenie do elektroterapii. Rodzaje prądów wykorzystywanych w elektrolecznictwie. Dzia lanie biologiczne i terapeutyczne. Ogólne wskazania i przeciwwskazania do leczenia prądami. Prąd sta ly galwaniczny. Charakterystyka prądu. Efekty biologiczne i terapeutyczne. Galwanizacja, jonoforeza, kąpiele wodno-elektryczne. Wskazania i przeciwwskazania. Liczba godzin Copyright c 01 by PWSZ w Nowym Sączu Strona /9 Wszystkie prawa zastrzeżone

3 wyk lad Lp Tematyka zaje ć Opis szczegó lowy bloków tematycznych Liczba godzin W1 Transdermalny system terapeutyczny (TTS) - jonoforeza i fonoforeza. Zasada dzia lania. Zalety i wady. Wskazania i przeciwwskazania. Porównanie jono- i fonoforezy. W15 Charakterystyka prądów Träberta. Dzia lanie biologiczne i terapeutyczne. Wskazania i przeciwwskazania. W16 Charakterystyka prądów Bernarda. Dzia lanie biologiczne i terapeutyczne. Wskazania i przeciwwskazania. Elektrodiagnostyka. Metody jakościowe i ilościowe. Wskazania i W17 przeciwwskazania. Elektrostymulacja mięśni zdrowych i chorych. Charakterystyka wykorzystywanych prądów. Wskazania i przeciwwskazania. W18 Prądy interferencyjne średniej częstotliwości. Charakterystyka. Rodzaje modulacji. Wykorzystywane techniki. Wskazania i przeciwwskazania. Problematyka bólu. Poziomy modulacji bólu. Dzia lanie analgetyczne W19 na przyk ladzie metody T.E.N.S. Charakterystyka T.E.N.S. Wskazania i przeciwwskazania. W0 Nowe formy fizykoterapeutyczne. Terapia HILT, fala uderzeniowa. W1 Podsumowanie poznanych czynników fizykalnych. Dobór zabiegów fizykalnych do stanu konkretnego pacjenta. Analiza przypadku. Razem 5 Lp P1 P P P P5 P6 P7 ćwiczenia kliniczne/praktyki Tematyka zaje ć Opis szczegó lowy bloków tematycznych Sprawy organizacyjne-regulamin Pracowni Fizykoterapii oraz warunki zaliczenia. Literatura obowiązkowa i uzupe lniająca. BHP gabinetu fizykoterapii. Przygotowanie stanowiska pracy. Pozycje pacjenta podczas zabiegu fizykoterapeutycznego. Ogólne zasady wykonywania zabiegów fizykalnych. Zaliczenie praktyczne wybranych przez prowadzącego zabiegów jest dokonywane w trakcie trwania semestru na zajęciach. Studentów obowiązuje przestrzeganie regulaminu ćwiczeń z fizykoterapii. Prowadzący dopuszcza wprowadzenie na ćwiczeniach metodyki i technicznego przygotowania z wykonywania zabiegów, które są realizowane w późniejszym terminie. Ciep lolecznictwo - zabiegi miejscowe. Wp lyw ciep la na organizm - odczyn miejscowy. Charakterystyka rumienia cieplnego. Zabiegi z użyciem: parafiny, lignoparafiny, termożeli. Metodyka zabiegów. BHP. Ciep lolecznictwo - zabiegi ogólne. Metodyka zabiegu sauny. Wp lyw zabiegu na organizm cz lowieka. Pomiar częstości skurczów serca, ciśnienia tętniczego krwi. BPH. Krioterapia. Rodzaje zabiegów. Metodyka zabiegów z wykorzystaniem różnych rodzajów ch lodziw. Zastosowanie zasady PRICE+MM. Wskazania i przeciwwskazania. BHP. Świat lolecznictwo. Promieniowanie podczerwone (IR) - podzia l (IRA, IRB, IRC), g lębokość wnikania, dzia lanie biologiczne i terapeutyczne. Zabiegi miejscowe i ogólne. Metodyka. Zastosowanie filtrów. BHP. Świat lolecznictwo. Promieniowanie ultrafioletowe (UV) - podzia l (UVA,UVB,UVC), g lębokość wnikania, dzia lanie biologiczne i terapeutyczne. Zabiegi miejscowe i ogólne. Metodyka - zasady dawkowania (test biodozy). Terapia rumieniowa. BHP. Biostymulacja laserowa i świat lo spolaryzowane. Dzia lanie biologiczne i terapeutyczne. Zabiegi miejscowe. Rodzaje aplikatorów. Metodyka - zasady dawkowania. BHP. Liczba godzin Copyright c 01 by PWSZ w Nowym Sączu Strona /9 Wszystkie prawa zastrzeżone

4 ćwiczenia kliniczne/praktyki Lp Tematyka zaje ć Opis szczegó lowy bloków tematycznych Liczba godzin P8 Hydroterapia. Cechy fizyczne wody wykorzystywane w fizykoterapii. Podzia l zabiegów. Metodyka wybranych zabiegów: kąpiel ca lkowita i częściowa. Dzia lanie 6 biologiczne i terapeutyczne. BHP. P9 Ultradźwięki. Metodyka i parametry zabiegu. Zasady dawkowania. Dzia lanie biologiczne i terapeutyczne. Fonoforeza. Wskazania i przeciwwskazania. BHP. Magnetoterapia. Parametry zabiegu. Rodzaje aplikatorów. Metodyka zabiegu. P10 Zasady dawkowania. Dzia lanie biologiczne i terapeutyczne. Wskazania i przeciwwskazania. BHP. P11 Prezentacja wybranych artyku lów z zakresu wykorzystania czynników fizykalnych w fizjoterapii. P1 Dobór czynników fizykalnych i ich parametrów do stanu konkretnego pacjenta. Zaliczenie praktyczne. P1 Wprowadzenie do elektrolecznictwa. Sposób przygotowania skóry do zabiegu. Dobór elektrod i podk ladów do nich. Określenie elektrody czynnej i biernej. Rodzaje galwanizacji: pod lużna - wstępująca i zstępująca; poprzeczna - anodowa i katodowa; stabilna, labilna. Metodyka wykonania zabiegu. Ocena rumienia galwanicznego. Wskazania i przeciwwskazania. BHP. P1 Jonoforeza. Używane leki. Obliczanie dawki. Metodyka zabiegu. BHP. P15 Prąd Träberta. Metodyka wykonywania zabiegu. Metoda segmentarna i miejscowa. BHP P16 Prądy diadynamiczne wg Bernarda. Wykorzystanie zestawów terapeutycznych następujących prądów: MF, DF, CP, LP, RS i MM. Prądy IZO - DD. Metodyka 6 zabiegu. BHP. P17 Elektrodiagnostyka nerwów i mięśni. Metody jakościowe i ilościowe: reobaza, chronaksja, krzywa I/t, wspó lczynnik akomodacji, iloraz akomodacji. BHP. P18 Wykorzystanie prądów niskiej częstotliwości do stymulacji mięśni zdrowych i chorych. Prądy impulsowe niskiej częstotliwości o kszta lcie: prostokąta, trójkąta. BHP. P19 Prądy średniej częstotliwości: Prądy Kotz a. Ustawienie parametrów dla efektu stymulacji mięśni zdrowych. BHP. P0 Prądy interferencyjne średniej częstotliwości wg Nemeca. Dobór parametrów zabiegowych do stanu pacjenta dla uzyskania efektu: stymulacji mięśni zdrowych, 6 przekrwiennego, przeciwbólowego. BHP. P1 Badanie pacjenta pod kątem leczenia przeciwbólowego. Wybór metody T.E.N.S. w zależności od skali bólu. Metodyka zabiegu. BHP. 6 P Pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości. Parametry zabiegu. Metoda indukcyjna i kondensatorowa. Zasady dawkowania. Dzia lanie biologiczne i terapeutyczne. BHP. P Dobór czynników fizykalnych do leczenia konkretnej jednostki chorobowej. Zaliczenie praktyczne zabiegów fizykalnych. Razem 90 7 Metody dydaktyczne M1 Wyk lady M Prezentacje multimedialne M Studium przypadku M Praktyczne wykonanie zabiegu fizykoterapeutycznego Copyright c 01 by PWSZ w Nowym Sączu Strona /9 Wszystkie prawa zastrzeżone

5 8 Obcia żenie praca studenta Średnia liczba Forma aktywności godzin na zrealizowanie aktywności Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim, w tym: Godziny wynikające z planu studiów 15 Konsultacje przedmiotowe Egzaminy i zaliczenia w sesji 1 Godziny bez udzia lu nauczyciela akademickiego wynikające z nak ladu pracy studenta, w tym: Przygotowanie się do zajęć, w tym studiowanie zalecanej literatury 0 Opracowanie wyników 5 Przygotowanie raportu, projektu, prezentacji, dyskusji 17 Sumaryczna liczba godzin dla przedmiotu wynikaja ca z ca lego nak ladu pracy studenta 00 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 8 9 Sposoby oceny 100% obecność na ćwiczeniach. Ocena ciąg la wiedzy (kolokwia pisemne, odpowiedzi ustne) i umiejętności (Dzienniczek ćwiczeń z Fizykoterapii wraz z kartą zaliczenia praktycznego). Średnia ważona z cząstkowych ocen. Ocena formuja ca F1 Kolokwium F Zaliczenie praktyczne F Odpowiedź ustna Kryteria oceny 5 Efekt kszta lcenia 1 Miejsce weryfikacji Student pobieżnie określa poszczególne czynniki fizykalne wykorzystywane w fizjoterapii i pobieżnie zna przeciwskazania i wskazania do wykonywania zabiegu. Student definiuje poszczególne czynniki fizykalne wykorzystywane w fizjoterapii i w sposób wystarczający zna przeciwskazania i wskazania do wykonywania zabiegu. Student perfekcyjnie określa poszczególne czynniki fizykalne wykorzystywane w fizjoterapii i świetnie zna przeciwskazania i wskazania do wykonywania zabiegu. Efekt kszta lcenia Student przeprowadza zabiegi z użyciem czynników fizykalnych z niewielkimi b lędami (nie zagrażającymi zdrowiu i życiu pacjenta), które koryguje po uwagach prowadzącego wyk lad, ćwiczenia kliniczne/ praktyki Miejsce weryfikacji ćwiczenia kliniczne/ praktyki Opis weryfikacji EK 1 Kolokwia pisemne, odpowiedzi ustne, zaliczenie testowe Opis weryfikacji EK Dzienniczek ćwiczeń z fizykoterapii - (1+8) zabiegów w semestrze wykonanych i opisanych w dzienniczku ćwiczeń oraz zaliczenie wybranych zabiegów w semestrze. Copyright c 01 by PWSZ w Nowym Sączu Strona 5/9 Wszystkie prawa zastrzeżone

6 5 5 Student prawid lowo przeprowadza zabiegi z użyciem czynników fizykalnych. Niekiedy zdarzają się drobne b lędy, które sam koryguje Student bezb lędnie i sprawnie przeprowadza zabiegi z użyciem czynników fizykalnych Efekt kszta lcenia Student zwykle dba o bezpieczeństwo i higienę pracy w gabinecie fizykoterapeutycznym Student dba o bezpieczeństwo i higienę pracy w gabinecie fizykoterapeutycznym Student zawsze perfekcyjnie dba o bezpieczeństwo i higienę pracy w gabinecie fizykoterapeutycznym Ocena do indeksu (ocena podsumowuja ca) Miejsce weryfikacji ćwiczenia kliniczne/ praktyki Opis weryfikacji EK Obserwacje podczas wykonywanych zabiegów. Średnia ocen z ćwiczeń i wyk ladów (50%) oraz ocena z testu końcowego pisemnego (50%). Średnia ocen uzyskanych z zaliczeń poszczególnych efektów kszta lcenia. Egzamin końcowy. Warunki zaliczenia przedmiotu a Efekty zajęć bez udzia lu nauczyciela akademickiego weryfikowane są w taki sam sposób jak z bezpośrednim udzia lem nauczyciela. b Warunkiem dopusczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie oceny pozytywnej ze wszystkich cząstkowych kolokwiów oraz ocen z zaliczenia praktycznego. 10 Macierz realizacji przedmiotu Efekty kszta lcenia dla przedmiotu EK1 Odniesienie do efektów kierunkowych K_W01, K_W10, K_W05, K_W0, K_W1 Cele przedmiotu Cel1 Treści programowe W1, W, W, W, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W1, W1, W1, W15, W16, W17, W18, W19, W0, W1, P1, P, P, P, P5, P6, P7, P8, P9, P10, P11, P1, P1, P1, P15, P16, P17, P18, P19, P0, P1, P, P Metody dydaktyczne M1, M, M, M Copyright c 01 by PWSZ w Nowym Sączu Strona 6/9 Wszystkie prawa zastrzeżone

7 Efekty kszta lcenia dla przedmiotu EK EK Odniesienie do efektów kierunkowych K_U0, K_U, K_W01, K_U10, K_U17, K_U07, K_W0, K_U19, K_U1, K_U18 K_K07, K_K0, K_K06 11 Wykaz literatury Literatura podstawowa: Cele przedmiotu Cel1 Cel1 Treści programowe W0, P1, P, P, P, P5, P6, P7, P8, P9, P10, P11, P1, P1, P1, P15, P16, P17, P18, P19, P0, P1, P, P W1, P1, P, P, P, P5, P6, P7, P8, P9, P10, P11, P1, P1, P1, P15, P16, P17, P18, P19, P0, P1, P [1] Lazowski J. Podstawy fizykoterapii,, Wroc law, 00, Wydawnictwo AWF [] Konarska I. Medycyna fizykalna, Warszawa, 197, PZWL Metody dydaktyczne M1, M, M, M M1, M, M [] Kasprzak W., Mańkowska Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA, Warszawa, 008, PZWL [] Straburzyński G., Straburzyńska-Lupa A. Medycyna fizykalna, Warszawa, 1997, PZWL [5] Spodaryk K. Krioterapia, Gliwice, 005, Technomex [6] Kahn J. Elektroterapia. Zasady i zastosowanie, PZWL, 1996, Warszawa [7] Śliwiński Z., Sieroń A. Wielka Fizjoterapia, tom I, Wroc law, 01, ELSEVIER-Urban&Partner [8] Mika T., Kasprzak Fizykoterapia, Warszawa, 006, PZWL. [9] Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G., Fizjoterapia, Warszawa, 001, PZWL [10] Zagrobelny Z. Krioterapia miejscowa i ogólnoustrojowa, Wroc law, 011, AWF Wroc law Literatura uzupe lniaja ca: [1] Kahn J. Elektroterapia - zasady i zastosowanie, Warszawa, 00, PZWL [] Karpowicz J., Gryz K., i inni Pola elektromagnetyczne w otoczeniu urządzeń fizykoterapeutycznych - aplikatory do terapii zmiennym polem magnetycznym. nr 1/009, Polska, 009, Acta Bio-Optica et Informatica Medica [] Inglot-Siemaszko M. Cz lowiek w otoczeniu elektromagnetycznym., Rzeszów, 1997, Oficyna Wydawnicza politechniki Rzeszowskiej [] Sieroń A. W medycynie nadchodzi czas fizyki i matematyki. nr, Polska, 006, Europerspektywy [5] Sieroń A. Medycyna fizykalna-nowe możliwości. Nr, 1., Polska, 006, Europerspektywy [6] Goraj B., Kiwerski J. Wybrane zagadnienia dotyczące stosowania zabiegów fizykoterapeutycznych w rehabilitacji. Nr, -6., Polska, 1996, Nowa Medycyna Copyright c 01 by PWSZ w Nowym Sączu Strona 7/9 Wszystkie prawa zastrzeżone

8 [7] Lazowski J. Nowe poglądy w fizykoterapii. Nr 6, , Polska, 1998, Fizjoterapia [8] Taradaj J. Nowoczesna elektroterapia. Nr 11, 19-., Polska, 00, Ogólnopolski Przegląd Medyczny [9] Goraj-Szczypiorowska B., Kurach A. Systemy przekazu informacji w organizmie ludzkim-przekaz bezpośredni i pośredni-praca poglądowa. 1(), 9-1., Polska, 010, Problemy Fizjoterapii [10] Goraj-Szczypiorowska B. Fizykoterapia- zagadnienia ogólne, Polska, 010, Problemy Fizjoterapii [11] Goraj-Szczypiorowska B., Kurach A., Skalska - Izdebska R. Efekty fizjologiczne stosowania termoterapii. 1(), 6-1., Polska, 010, Problemy Fizjoterapii [1] Przekwas P., Idychowska A., Skalska-Izdebska R., Paw lowski Z. Przydatność bodźców fizykalnych w leczeniu dolegliwości bólowych zespo lu bolesnego barku. Vol., nr 1, 76-8., Polska, 00, Fizjoterapia Polska [1] Skalska-Izdebska R., Zwolińska J., Weres A., Zając L. Możliwośc wykorzystania zmiennego pola magnetycznego w leczeniu schorzeń i urazów narządu ruchu. Zeszyt (1), , Zamość, 006, Zamojskie Studia i Materia ly, Fizjoterapia [1] Zwolińska J., Weres A., Magoń G., Skalska-Izdebska R. Wykorzystanie biostymulacji laserowej i świat la VIP w leczeniu chorób narządu ruchu. Nr, , Rzeszów, 007, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego [15] Goraj-Szczypiorowska B., Zając L., Skalska-Izdebska R. Ocena czynników wp lywających na jakość i skuteczność stosowania terapii ultradźwiękowej i fonoforezy. 5(6), Vol. 9, 9-58., Warszawa, 007, Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja [16] Jaworska M., Skalska-Izdebska R. Effectiveness of physiotherapy in reducing lymphaedema in women after mastectomy. LIV, (19), , Polska, 01, Acta Balneologica [17] Goraj-Szczypiorowska B., Kurach A., Skalska - Izdebska R. Zastosowanie ultradźwięków w zmniejszaniu dolegliwości bólowych u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi odcinka lędźwiowego kręgos lupa. 16 (), 7-81., Lwów, 01, Young Sports Science of Ukraine [18] Skalska-Izdebska R., Dziadosz W., Goraj-Szczypiorowska B., Kurach A., Pa lka T. Wp lyw krioterapii na organizm ludzki. 16(), , Lwów, 01, Young Sports Science of Ukraine [19] Skalska-Izdebska R., Kuzian D., Pa lka T., Gorzkowski K., Supowicz M. Wykorzystanie fizjoterapii w odnowie biologicznej sportowców. 16(), , Lwów, 01, Young Sports Science of Ukraine [0] Skalska-Izdebska R., Fatyga P., Goraj-Szczypiorowska B., Kurach A., Pa lka T. Ocena skuteczności fizykoterapii w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów. 16(), , Lwów, 01, Young Sports Science of Ukraine [1] Szczepańska P., Skalska-Izdebska R. Wp lyw krioterapii miejscowej w leczeniu pacjentów z gonartrozą. 16(), , Lwów, 01, Young Sports Science of Ukraine [] Skalska-Izdebska R., Żwirek I., Szpotowicz B., Goraj-Szczypiorowska B., Pa lka T., Kurach A., Zespo ly bólowe szyjnego odcinka kręgos lupa u lekarzy stomatologów. 17(), 06-1., Lwów, 01, Young Sports Science of Ukraine 1 Informacje o nauczycielach akademickich Osoba odpowiedzialna za karte dr Renata Skalska-Izdebska (kontakt: izdren@poczta.fm) Osoby prowadza ce przedmiot dr Renata Skalska - Izdebska (kontakt: izdren@poczta.fm) Copyright c 01 by PWSZ w Nowym Sączu Strona 8/9 Wszystkie prawa zastrzeżone

9 1 Zatwierdzenie karty przedmiotu do realizacji (miejscowość, data) (odpowiedzialny za przedmiot) (kierownik zak ladu) (dyrektor instytutu) Przyjmuje do realizacji (data i podpisy osób prowadzących przedmiot) Copyright c 01 by PWSZ w Nowym Sączu Strona 9/9 Wszystkie prawa zastrzeżone